Polska w latach 1948-1956. Przekształcenia

Temat: Polska w latach 19481956. Przekształcenia
gospodarcze po 1945r.
1. Powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii
Robotniczej (1948r.)



Likwidacja PSL
Wchłonięcie PPS
15 grudnia 1948r. Kongres Zjednoczeniowy PPR i
PPS i powstaje PZPR – Polska Zjednoczona Partia
Robotnicza

Istniało jeszcze Stronnictwa Ludowe (od 1949r.
Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, ZSL) i
Stronnictwo Demokratyczne (SD)

System monopartyjny
2. Polska państwem totalitarnym







Powstanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego
(przeciwko wrogom ludu)
Prześladowania byłych akowców, inteligencje, bogatych
chłopów, księży (w latach 1953-1956 więziona kard.
Wyszyńskiego)
„księżą partioci”, Stowarzyszenie Pax
Urząd Bezpieczeństwa (UB)
Torturami wymuszano zeznania, odbywały się procesy
pokazowe, kary śmierci
Rotmistrz Pilecki
Rozprawianie się z przeciwnikami wewnątrzpartyjnymi
(1951r., areszt Gomułki za „odchylenia prawicowonacjonalistyczne”)




Stalinizacja; wzorowana na ZSRR kultura, nauka,
gospodarka, sądy
Na czele wojska marszałek Konstanty Rokossowski (z
ZSRR)
Propaganda miłości do ZSRR
Kult jednostki Stalina i Bieruta
Sowietyzacja życia kulturalnego – socrealizm



Socrealizm panował w kulturze i był wzorowany
na modelu radzieckim
Wiersze, obrazy, architektura miała służyć ku chwale
partii, wodza, socjalizmu
Tematy prac związane z pracą (np. „Traktory zdobędą
wiosnę”)

"Widokówka z miasta
socjalistycznego"
A. Ważyk
„O świcie niecierpliwa,
niesyta swojego piękna,
syczała lokomotywa
nad dziewczyną, która uklękła.

"O wielkim Stalinie"
L. Krzemieniecka
„...Józef Stalin - już to imię znacie.
Ludowej Polski - wielki przyjaciel.
Jego armia, jego wola wzniosła
krwi ofiarą wolność nam przyniosła.
Ktoś, kto przelotnie zobaczył
pogański profil dziewczyny,
opacznie sobie tłumaczył,
że modli się do maszyny.
W pierwszych latach, gdy nam zbrakło
zboża,
Stalin spichrze radzieckie otworzył,
słał transporty surowca i maszyn,
żeby przemysł ruszył w kraju naszym.
A jej tylko drgała warga,
gdy ranną racją oliwy
maściła, czuła kolejarka,
tłoki lokomotywy.”
W Polsce szkoły i fabryki rosną,
rośnie szczęście i socjalizm rośnie.
Imię wodza pokoju - Stalina ludzie nasi powtarzają z ufnością.”



Bardzo ograniczono dostęp do Zachodu; ograniczano
korespondencję, cenzurowano informacje zanim
trafiły do prasy, zakaz handlu obcą walutą
Cenzura od 1946r.
Zabroniono słuchania Głosu Ameryki i Radia Wolna
Europa (od 1950r.)
3. Konstytucja PRL (22 lipca 1952r.)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Nowa nazwa – Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
Godło – orzeł bez korony
Odrzucenie trójpodziału władzy
w miejsce urzędu prezydenta – przewodniczący Rady
Państwa (15-osobowego organu władzy); RP mogła
wydawać dekrety z mocą ustawy
Sejm (najwyższy organ władzy); zdominowany przez
komunistów
W terenie władza w rękach rad narodowych
Władza w rękach Biura Politycznego Komitetu
Centralnego PZPR z I sekretarzem na czele
4. Gospodarka centralnie planowana



Ogromne zniszczenia
wojenne (Warszawa 73%)
Ogromne straty ludności
(6 mln ludności)
Ogromne straty kultury
Dekret o reformie rolnej 6 września 1944r.




Majątki ziemskie powyżej 50 ha (100 ha na
ziemiach odzyskanych) rozparcelowano między
bezrolnych i małorolnych chłopów
Odebranie ziemiaństwu ziemię, dwory
Utworzono Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR);
gospodarstwa rolne, których właścicielem było
państwo
Utrzymano kontyngenty
Nacjonalizacja przemysłu

Przejęcie na własność państwa kopalń, fabryk,
zakładów przemysłowych, banków, obiektów
wcześniej należących do Niemców, mienie
pożydowskie, mienie emigrantów i wysiedleńców
„Walka o handel” (kwiecień 1947)


Rozprawiano się z prywatnym handlem (pretekst
walki ze spekulacją) za pomocą koncesji, zakazów
działalności, dodatkowych podatków
Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i
Szkodnictwem Gospodarczym
Plan Trzyletni 1947-1949



Główny cel: odbudowa gospodarki, uruchomienie
kopalń, portów, stoczni, hut, fabryk maszyn,
traktorów i samochodów
Celem było też zagospodarowanie Ziem
Odzyskanych oraz polepszenie warunków życia
obywateli
Plan 3-letni został zrealizowany na dwa miesiące przed
terminem
Plan Sześcioletni 1950-1955





Cel: przyspieszona industrializacja, skupienie się na
przemyśle ciężkim i zbrojeniowym (wojna w Korei)
Zaniedbano przemysł lekki, spożywczy i rolnictwo
Powielanie wzorców radzieckich
Osiągnięto jedynie 2/3 założeń
Wybudowano m.in. Hutę im. Lenina, Fabrykę
Samochodów Osobowych na Żeraniu, stocznię w Gdyni i
Szczecinie