Bezrefleksyjność

Transkrypt

Bezrefleksyjność
Bezrefleksyjność
Opracowane na podstawie
wykładu prof. Dariusza Dolińskiego
Myślimy Ŝe człowiek jest
istotą racjonalną
(jedyną na kuli ziemskiej)
Myślimy Ŝe człowiek jest
istotą racjonalną
(jedyną na kuli ziemskiej)
Myślimy Ŝe człowiek jest
istotą racjonalną
(jedyną na kuli ziemskiej)
Myślimy Ŝe człowiek jest
istotą racjonalną
(jedyną na kuli ziemskiej)
Myślimy Ŝe człowiek jest
istotą racjonalną
(jedyną na kuli ziemskiej)
Człowiek myśli o rybie z poczuciem wyŜszości
Myślimy Ŝe człowiek jest
istotą racjonalną
(jedyną na kuli ziemskiej)
Watson zaobserwował na placu apelowym, Ŝe Ŝołnierze robią pętlę, bo
„poprzedni rocznik tez tak chodził”
WaŜne czynności…
Czy wychodząc z domu przekręciłeś klucz w zamku?
… są zautomatyzowane
Eksperyment Ellen Langner
Zbadano zawartość koszy na śmieci w sekretariatach firm, aby ustalić, jak wyglądają
komunikaty zostawiane przez szefa
Pani… (tu imię)
•
•
ZRÓB coś tam
ewentualnie PROSZĘ ZROBIĆ coś tam
PANI…
PROSZĘ ZANIEŚĆ TE KARTKĘ DO
POKOJU 306
Eksperyment Ellen Langner
PANI…
PROSZĘ ZANIEŚĆ TE KARTKĘ DO
POKOJU 306
CZEŚĆ
PROSZĘ ZANIEŚĆ DO POKOJU 306
ZANIEŚ TO DO 306
Eksperyment Ellen Langner
PANI…
PROSZĘ ZANIEŚĆ TE KARTKĘ DO
POKOJU 306
Jeśli kartka była
sformułowana w wariancie
typowym, 70% wykonało
polecenie
CZEŚĆ
PROSZĘ ZANIEŚĆ DO POKOJU 306
ZANIEŚ TO DO 306
Jeśli coś się nie zgadzało w
strukturze, 10% wykonało
polecenie a pozostałe
odkładały na bok, lub
telefonowały i wyjasniały
SKRYPT: w odpowiedzi na ten sam bodziec, uruchamia się
zaprogramowane zachowanie
Przykład
Ktoś patrzy na zegarek
Pytamy „która godzina”
Ponownie patrzy na zegarek
Eksperyment Ellen Langner
Kolejka w punkcie ksero
SKRYPT PROŚBY O POMOC:
PROŚBA + UZASADNIENIE
(czy moŜesz poŜyczyć 50 złotych, bo nie mam pieniędzy?)
PROŚBA BEZ
UZASADNIENIA
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić?
PROŚBA Z UZASADNIENIEM
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić, bo
się śpieszę?
Eksperyment Ellen Langner
Kolejka w punkcie ksero
SKRYPT PROŚBY O POMOC:
PROŚBA + UZASADNIENIE
(czy moŜesz poŜyczyć 50 złotych, bo nie mam pieniędzy?)
PROŚBA BEZ
UZASADNIENIA
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić?
60%
PROŚBA Z UZASADNIENIEM
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić, bo
się śpieszę?
94%
UZASADNIENIE NIE MUSI BYĆ
SENSOWNE!!!
Eksperyment Ellen Langner
PROŚBA Z UZASADNIENIEM
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić, bo
chciałem skserować?
98%
PROŚBA BEZ
UZASADNIENIA
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić?
60%
PROŚBA Z UZASADNIENIEM
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić, bo
się śpieszę?
94%
Eksperyment Ellen Langner
Ludzie funkcjonują na dwóch poziomach:
Kiedy sytuacja jest mało waŜna: BEZREFLEKSYJNIE
Kiedy sytuacja jest waŜna lub istnieje zagroŜenie: RACJONALNIE
Co się stanie, gdy zamiast 5 stron
będziemy chcieli kserować 20?
Eksperyment Ellen Langner
PROŚBA Z UZASADNIENIEM
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić, bo
chciałem skserować?
24%
PROŚBA BEZ
UZASADNIENIA
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić?
24%
PROŚBA Z UZASADNIENIEM
Mam 5 stron do kserowania, czy moŜesz mnie przepuścić, bo
się śpieszę?
48%
Tu ludzie funkcjonują racjonalnie
PROBLEM WAGI
Mamy 8 monet, w tym jedna jest fałszywa (lŜejsza)
Ile razy trzeba posłuŜyć się wagą, aby ją zidentyfikować?
PROBLEM WAGI
Mamy 8 monet, w tym jedna jest fałszywa (lŜejsza)
Ile razy trzeba posłuŜyć się wagą, aby ją zidentyfikować?
śyjemy w świecie symetrii i dzielenia na pół
Dwa stany umysłu:
BEZREFLEKSYJNOŚĆ REFLEKSYJNOŚĆ
Zredukowana uwaga
Otwarcie na nowości
Nieelastyczne zachowanie
Łatwe róŜnicowanie (zabawy typu znajdź 10
szczegółów)
Brak plastyczności międzykontekstowej
Plastyczność międzykontekstowa
Brak otwartości na nowe informacje
Niska świadomość moŜliwości róŜnych
perspektyw rozwiązywania problemów
Orientacja na teraźniejszośc (znako drogowe
– jazda na pamieć)
Mała wraŜliwość na to, co dzieje się na
zewnątrz
Dostrzeganie moŜliwych innych punktów
widzenia
Plastyczność międzykontekstowa
Eksperyment z Berkeley
Potrzebujesz 11,6 litra oleju – moŜesz kupić więcej,
ale nie mniej. Masz wydać jak najmniej pieniędzy
Opakowania: 2,5 litra – 3,95 USD
1,2 litra – 2 USD i 0,5 litra – 1 USD
Większość gospodyń dobrze wykonała zadanie
Problem teoretyczny – mechanik ma kupic 11,6
litra oleju do samochodu
zadanie identyczne, ale brak poprawnych rozwiązań – brak
plastyczności międzykontekstowej
Ograniczenia umysłu - podzielność uwagi
mylona z przerzutnością uwagi
Napoleon dyktował kilka listów
jednocześnie:
Pamiętnik Einsteina – gotował
jako na twardo i myśląc o
teoriach wrzucił zegarek do
wrzątku
Newton – dwa koty – duŜy i mały
drapią w drzwi. Wycina w
drzwiach dwa otwory – duŜy i
mały i dopiero po tygodniu
domyśla się, ze wystarczył jeden
DOMINANTA – (w centralnym układzie nerwowym) –
hamuje działanie innych ośrodków – umysł kieruje się jedną
aktywnością, a pozostałe są wykonywane automatycznie.
Nawet skomplikowane czynności podlegają
automatyzacji
MoŜliwości mózgu są ogromne – pianiści potrafią
jednocześnie grać i prowadzić rozmowę, kierowcy prowadzić
auto i słuchać radia
PRIMA APRILIS
Na pokładzie jest 10 kóz i 26 owiec
ile lat ma kapitan statku?
Bezrefleksyjność a edukacja
Klasyczne podstawy:
1) Rzeczy podstawowe musza być wyuczone, aby stały się druga
natura człowieka
2) Odpowiedź na podstawowe pytania moŜe być dobra albo zła
3) Kluczowym jest zapamiętanie faktów
Wszyscy wiedzą, Ŝe E=mc2
Co to jest E i c?
Kolega był pewien, Ŝe Wojski
miał na imię NATENCZAS
Szkoła – powtarzanie wiedzy
ksiąŜkowej jest nagradzane,
myślenie karane
Bezrefleksyjność a edukacja
Informacjom naleŜy nadawać sens, a nie je reprodukować!!!!
ZAMIAST
POWINNO BYĆ
JEST
BYWA
JEST
MOśE BYĆ
JEST
PRZEWAśNIE JEST
Nawykiem powinno stać się patrzenie z róŜnych perspektyw!
Bezrefleksyjność a zdrowie
Dlaczego ludzie podupadają na zdrowiu po przejściu na emeryturę?
(mniej stresu, więcej snu, mogą się zająć tym, co lubią…)
DOPÓKI UMYSŁ JEST AKTYWNY –
ZDROWIE DOPISUJE!
OSTRZEśENIE!!!
BEZREFLEKSYJNA
UCIECZKA W PRZESZŁOŚĆ
(komputer to nie dla mnie)
Bezrefleksyjność a zdrowie
Podział osób w wieku 70-75 lat na trzy grupy:
Nic nie robią
Badanie koncentracji, składu krwi itp.
WYNIK – BEZ ZMIAN
Jadą na 5- dniowe wczasy
Badanie koncentracji, składu krwi itp.
WYNIK – POPRAWA
Jadą na 5- dniowe wczasy i muszą
zachowywać się, jakby byli o 20 lat
młodsi
ZAKAZ ROZMÓW O PRZESZŁOŚCI
Badanie koncentracji, składu krwi itp.
WYNIK – ZNACZNA POPRAWA
Bezrefleksyjność a zdrowie
Dom Starców - trzy grupy przez 12 tygodni 2x po 20 minut:
Relaksacja (maja leŜeć i nie myśleć)
Po roku Ŝyje 62,5 %
Generowanie pomysłów (np. Co moŜna
zrobić z zakrzywionym gwoździem,
połówką cegły itp.)
Po roku Ŝyje 87,5 %
Seminarium filozoficzne – dyskusja na
temat moŜliwych cech innych cywilizacji,
efektu cieplarnianego, kryzysu
energetycznego itp.. – udział wymaga
przygotowania
Po roku Ŝyje 100 %
KULTUROWE STEREOTYPY
utwierdzają starych ludzi w
tym, Ŝe są niesprawni
RÓśNICE W ILORAZIE INTELIGENCJI
słyszący
IQ
niesłyszący
70
80
wiek
Około 80 roku Ŝycia – słyszący zaczyna być postrzegany,
jako stary a niesłyszący nadal jest kategoryzowany, jako
głuchoniemy – społeczeństwo nie uwaŜa go za starego i
dlatego deterioracja jest mniejsza
Wczesne doświadczenia a zdrowie
Zbadano dwie grupy 75-latków
Nie mieszkali z dziadkami w dzieciństwie
Mieszkali z dziadkami w dzieciństwie
Pierwsza grupa lepiej wypadła w testach
inteligencji i zdrowia – nie nauczyli się, ze
człowiek starzeje się i nie powtarzają schematu
Nie dotyczy to sytuacji, kiedy dziadkowie świetnie
funkcjonowali - ale wtedy teŜ powielali schemat kulturowy
Kiedy ludzie przeŜywają TRAUMĘ
(śmierć bliskiej osoby, gwałt, wypadek…)
Mówienie o tym pomaga
Zrozumienie sytuacji
Nie mówić, to znaczy uciec w bezrefleksyjność!
Fragment wywiadu z prof. Krzysztofem
Michalskim – Gazeta Wyborcza
25.03.2010
PRZYPADEK Mc Enroe
Bezrefleksyjność a struktura języka
poradniki – jak ubiegać się o pracę
Klisze –
„lubię pracować z ludźmi”
„chętnie podejmuje wyzwania”
Zamieszczono ogłoszenie o pracy – wysłano ofertę męŜczyzny „gorszego”
oraz kobiety „lepszej”.
Jeśli decydował męŜczyzna – wybierał kobietę.
Jeśli kobieta – wybierała męŜczyznę w 90% przypadków!!!
WNIOSEK – to kobiety gnębią same siebie
(co intensyfikuje problem)
Poradnik dla kobiet „jak zostać liderem?
(zjawisko szklanego sufitu)
ZADANIE:
Wygłosić mowę na otwarcie ROTARY
CLUB, jako lokalny lider
WARIANTY:
1) Zimny, refleksyjny (kontakt wzrokowy, bez uśmiechu)
2) Ciepły, refleksyjny (kontakt wzrokowy i uśmiech)
3) Zimny, bezrefleksyjny (bez kontaktu, bez uśmiechu)
4) Ciepły bezrefleksyjny (kontakt, uśmiech, ciepły głos)
3. Wypadły najgorzej
Przenoszenie stereotypów
Człowiek obrabowany w autobusie nie chciał dojeŜdŜać i stracił pracę.
Zalecano mu terapie fobii, ale kiedy okazało się, Ŝe ma niskie IQ, juŜ nie
zalecano terapii
Przenoszenie stereotypów płciowych: kobiety lepiej odczytują emocje, a
męŜczyźni lepiej znają się na technice.
Bezrefleksyjne przenoszenie norm interpersonalnych na funkcjonowanie z komputerem
EKSPERYMENT: komputer uŜywa ludzkiego głosu (6 kobiecych i 6 męskich) dla
wyjaśnienia zasady działania niebieskiego lasera i analizy emocji
ocena – laser – lepiej, gdy męski, emocje, gdy kobiecy
Reguła WZAJEMNOSCI w kontaktach z komputerem – komputer pomaga człowiekowi w
pierwszym zadaniu, a w drugim prosi o wskazówki
OTWARTOŚĆ ZA OTWARTOŚĆ
Bezrefleksyjne realizowanie skryptu sprzedaŜy
PasaŜerowie TITANICA, ubezpieczeni w firmie X
dostali odszkodowanie.
Kup dwie koszule w cenie jednej!
CDN