zdolny przedszkolak

PLAN STYMULUJĄCY ROZWÓJ DZIECKA ZDOLNEGO
W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
„ZDOLNY PRZEDSZKOLAK”
Opracowała: mgr Renata Zielioska
Chełmek 2008
SPIS TREŚCI
1. Wstęp.
2. Cele i założenia planu.
3. Stymulacja rozwoju procesów poznawczych dziecka zdolnego.
4. Cechy ogólne dziecka uzdolnionego.
5. Talent i jego obszary:
Talent artystyczny
Talent twórczy
Talent aktorski
Talent muzyczny
Talent matematyczny
Talent przywódcy
Talent sportowy
Talent pisarski
Talent naukowy
Talent techniczny.
6. Wczesne przejawy talentu przedszkolaka.
7. Propozycja organizacji pracy nauczyciela z dzieckiem zdolnym w przedszkolu.
8. Rola rodziców.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 2
1. WSTĘP
Przedszkole ma na celu wszechstronny rozwój dziecka i przygotowanie go do podjęcia
nauki w szkole. Przedszkole zatem kieruje, pobudza rozwój dziecka, dostarcza bodźców
i treści wyzwalających jego aktywność.
Kierowanie rozwojem dziecka wymaga dobrej orientacji w jego indywidualnych
możliwościach
rozwojowych, aby można
było postawić
mu odpowiednie wymagania.
Nauczyciel przedszkola codziennie obcując z dzieckiem obserwuje jego zabawę, wytwory
plastyczne, słucha opowiadań, pytań czy wreszcie dostrzega szybkość czynionych postępów.
Nauczyciele najczęściej zainteresowani są wyrównaniem trudności dziecka, usuwaniem lub
łagodzeniem zaburzeń. Nie poświęca się natomiast szczególnej, należnej uwagi dzieciom
zdolnym. Nauczyciele i rodzice dostrzegają wprawdzie takie dzieci, ale oferują im niewiele.
Dzieci przejawiające wszelkie zdolności i talenty trzeba nie tylko wychwycić spośród
rówieśników, ale także je kształtować, rozwijać, wzbogacać i ciągle zachęcać do działania.
Niezbędną okazuje się współpraca rodziców dziecka z przedszkolem (a później szkołą).
Umiejętnie rozwijany talent stanie się źródłem radości rodziców, nauczycieli, a przede
wszystkim samego dziecka.
2. CELE I ZAŁOŻENIA PLANU.
Nasze przedszkole, jak każda placówka oświatowa ma do zrealizowania specyficzne
cele ogólne i szczegółowe. Nadrzędne cele wychowania przedszkolnego zostały zawarte
w podstawie programowej zatwierdzonej przez Ministerstwo edukacji Narodowej i Sportu,
która mówi, że „celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie
rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi
w relacjach ze środowiskiem społeczno - kulturowym i przyrodniczym”.
Głównym założeniem planu „ZDOLNY PRZEDSZKOLAK” jest stworzenie warunków
dzieciom zdolnym do wszechstronnego i harmonijnego rozwoju, który może doprowadzić do
pełnego rozkwitu ich zdolności i zainteresowań.
Dlatego celem zasadniczym planu jest:
1. Wielostronne wspieranie uzdolnień.
2. Rozwijanie kreatywnych postaw.
3. Kształtowanie pozytywnej samooceny.
4. Budowanie prawidłowych więzi i relacji społecznych.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 3
Realizacja tych celów powinna uwzględnić następujące cele szczegółowe:
1. Rozwój intelektualny:
Rozwijanie obszarów zainteresowań
Pogłębianie wiedzy
Stwarzanie możliwości do eksperymentowania
2. Rozwój społeczny.
Rozwijanie umiejętności współpracy i współdziałania w grupie
Dostarczanie okazji do przeżycia pozytywnych doświadczeń społecznych takich jak
tolerancja, życzliwość, empatia.
3. Rozwój emocjonalny.
Kształtowanie pozytywnej samooceny: wiara we własne siły i możliwości.
Przezwyciężenie niepewności i lęku.
Radzenie sobie z porażkami i niepowodzeniami.
Powyższe
cele
ogólne
i
szczegółowe
nauczyciel
dostosowuje
do
rozwoju
intelektualnego i emocjonalno - społecznego dziecka i realizuje je w ramach zajęć
wzbogacających poprzez sytuacje edukacyjne na terenie przedszkola.
3. STYMULACJA ROZWOJU PROCESÓW POZNAWCZYCH DZIECKA ZDOLNEGO
Termin „ stymulować” pochodzi od łacińskiego słowa „ stimulare”,
co znaczy pobudzać, „popędzać”. W psychologii i pedagogice termin ten oznacza zatem
zewnętrzne oddziaływania, mające na celu pobudzanie rozwoju pewnych funkcji psychicznych
lub też oddziaływania umożliwiające wszechstronny rozwój dziecka.
Dziecko przedszkolne ma pewną wiedzę o świecie, o cechach rzeczy i zjawisk,
o relacjach między nimi - posiada doświadczenia fizyczne i logiczno – matematyczne.
Doświadczenia fizyczne dotyczą właściwości obiektów. Cechuje je to, iż raz zdobyte pozostają
na całe życie, np. smak cytryny. Natomiast doświadczenia logiczno - matematyczne podlegają
transformacjom, wpływają na to, jak widzimy rzeczy, sytuacje, zdarzenia w kolejnych
okresach rozwojowych.
Stymulowanie rozwoju dziecka musi uwzględniać jego cechy osobowości D. Lewis, w jego
wieloletniej pracy z dziećmi zdolnymi ustalił, jakie właściwości dziecka są istotne przy
realizowaniu jego potencjału umysłowego. Przedstawiają się one następująco:
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 4
1.
Dziecko powinno rozwinąć zdolności bystrej obserwacji, chęć odkrywania rzeczy
nowych i niezwykłych, powinno być otwarte na różne poglądy.
Dorosły powinien zachęcać dziecko do obserwowania otaczających rzeczy i zjawisk,
okazywać samemu zainteresowanie nowymi obiektami, podzielać zainteresowania dziecka,
akceptować zainteresowania dziecka nawet banalnymi czy znanymi rzeczami, a także nie
ograniczać jego aktywności badawczej i nie zabraniać poszukiwania informacji.
2.
Dziecko
potrzebuje
dobrze
rozwiniętej
pamięci,
by
mogło
przechowywać
olbrzymie ilości informacji, a następnie skutecznie je wykorzystywać .
Wiek przedszkolny to czas rozkwitu pamięci dziecka. Należy w tym czasie ćwiczyć
dziecko w zapamiętywaniu, ale także ukazywać mu przydatności zgromadzonych wiadomości
do rozwiązywania problemów.
3.
Dziecko zainteresowane jest wyjaśnianiem zdarzeń i poszukiwania prawdy.
Ta
właściwość
dziecka
ujawnia
się
najwyraźniej
w
zadawaniu
pytań.
Dzieci
przedszkolne zadają najczęściej pytania związane z obserwacją świata. Są to pytania
zmierzające do poznania przebiegu czynności, wyjaśniania wyników obserwacji czy też
rozumienia słów i wyrażeń.
Część pytań dzieci dotyczy odkryć związanych z aktualnym działaniem dziecka, a więc
sposobu posługiwania się przedmiotami, wyjaśniania skutków działania czy też ustalania
warunków przyszłych działań. Aby dzieci miały ochotę zadawać pytania, muszą mieć
dorosłych chętnych do udzielania odpowiedzi. Stymulująco wpływają na dziecko Ci dorośli,
którzy starają się zawsze odpowiadać, dostarczają ciekawych i istotnych informacji oraz
zachęcają dziecko do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi drogą badania. Zniechęcenie
u dziecka mogą wywoływać także zachowania dorosłych jak pomijanie pytań milczenie,
odsyłanie bez odpowiedzi, udzielanie odpowiedzi wymijających, podawanie fałszywych
informacji.
4.
Dziecko odczuwa silną
potrzebę
sprawdzania dla własnej satysfakcji, jakimi
rzeczy są. Chce myśleć krytycznie.
Głód wiedzy charakteryzujący dziecko często przejawia się w potrzebie praktycznego
sprawdzania poznawanych rzeczy. Stąd dorosły podzielając zapał dziecka powinien wspólnie
z dzieckiem naprawić przedmiot, który dziecko zepsuło chcąc zobaczyć, co jest w środku.
Tendencja dziecka do krytycznego myślenia może przejawiać się w krytykowaniu
innych, także dorosłych, gdy ich zachowania nie uwzględniają znanych praw i zasad. Dziecko
chce wiedzieć, że dorośli postępują zgodnie z regułami, których spełnienia wymagają
od dziecka.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 5
5.
Dziecko wykazuje zainteresowanie tworzeniem i odkrywaniem, chce być
twórcą
i wynalazcą.
Dziecko jest istotą kreatywną. W wieku przedszkolnym twórczość dziecka przyjmuje
formę ruchową, plastyczną i werbalną. Największe możliwości do twórczego działania
stwarzają materiały takie jak: glina,
plastelina, szmatki, klocki. Materiał taki nie stawia
żadnych wymagań co do sprawności i zdolności, ale także nie ogranicza wyobraźni.
6.
Dziecko potrzebuje koncentrować się na swoich zajęciach.
Umiejętność koncentracji uwagi jest jedną z cech odróżniających zdolne dzieci od
innych. Dzieci te umieją skupić uwagę na tym, co się pokazuje, pochłaniają je rzeczy, wobec
których wykazują zainteresowanie. Dorosły powinien uszanować pracę dziecka i nie przerywać
jej zbędnymi pytaniami, czy też poleceniami wykonania w tym czasie czegoś innego.
Należałoby
raczej
przedłużać
zainteresowanie
dziecka
podjętym
zadaniem
poprzez
inspirowanie nowych rozwiązań, wyrażania aprobaty i podziw dla pracy dziecka.
7.
Dziecko wykazuje zainteresowanie rozwiązywanie nowych problemów.
Dzieci w wieku przedszkolnym zwykle same dostrzegają i podejmują różne problemy.
Odczuwają potrzebę wytyczania własnych celów i ich realizowania. Dziecko ma potrzebę
doznawania przyjemności z pracy umysłowej, a radość z powodu rozwiązywania zadania
stanowi dla niego wartość samą w sobie.
8.
Dziecko znajduje indywidualny sposób myślenia i działania.
Każde dziecko posiada indywidualne sposoby zachowania się, zwłaszcza w sytuacjach
problemowych. Dorosły powinien zwrócić
uwagę
nie tylko na rozwiązania poprawne, ale
także na te niezwykłe, oryginalne.
Pomagając dziecku w rozwoju należy zwrócić szczególną uwagę na takie
właściwości
jak:
zdolność
obserwacji,
pamięć,
koncentracja
uwagi,
jego
zainteresowanie
wyjaśnianiem zjawisk, potrzeba sprawdzania, twórcza postawa wobec świata, przeżywanie
radości z rozwiązania problemu, indywidualny styl myślenia i działania.
Stymulowanie rozwoju dziecka, jego zdolności zależą od osobowości, zainteresowań,
zamiłowań i inicjatywy dziecka, od jego aktywności i potrzeby działania w danej dziedzinie.
Ważne są takie cechy jak upór, stałość i celowość działań, krytyczny stosunek do siebie
i swoich możliwości, odpowiedni poziom potrzeb.
Stymulowanie
rozwoju
dziecka
powinno
zmierzać
do
utrwalania,
uogólniania,
zróżnicowania i doskonalenia sprawności dziecka.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 6
4. CECHY OGÓLNE DZIECKA UZDOLNIONEGO.
Znając definicję talentu, trzeba odpowiedzieć na pytanie, jak rozpoznać talent
u dziecka? Rozpoznawanie talentu i praca z dzieckiem zdolnym jest bardzo trudna, dlatego
tak mało nauczycieli zajmuje się tym zagadnieniem. Chcąc wychwycić zdolności dziecka,
należy zacząć od wnikliwej obserwacji wychowanka już od najmłodszych lat, w czym pomocne
będą charakterystyczne cechy dziecka zdolnego.
Dziecko zdolne wyróżnia się:
łatwością uczenia się;
dobrą pamięcią;
dużą wiedzą ogólną;
ciekawością - zadaje niezliczoną liczbę pytań;
zdolnością koncentracji;
Wytrwałością;
żywą i twórczą wyobraźnią;
Pomysłowością;
poszukiwaniem wielu rozwiązań problemu;
głęboką wrażliwością na uczucia swoje i innych;
wolą pracowania samodzielnie;
cechami przywódczymi;
uporem i chęcią postawienia na swoim.
Wymienione cechy nie występują wszystkie jednocześnie. Zauważając u dziecka takie
cechy możemy stwierdzić, że potencjalnie mamy przed sobą dziecko zdolne.
5. TALENT I JEGO OBSZARY.
Rozpoznanie dzieci utalentowanych jest procesem długim i trudnym. Talent często
ujawnia się dopiero, gdy dziecko bezpośrednio styka się z doświadczeniem, które budzi
drzemiące w nim zdolności. Chcąc rozpoznać dziecko utalentowane, należy je obserwować
w różnych sytuacjach: przy pracy, w zabawie oraz w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi.
Można stosować wiele metod sprawdzających, przeprowadzać testy grupowe i indywidualne
na inteligencję. Wypróbowuje się też tzw. nominację rówieśniczą. Dzieci najlepiej wiedzą, kto
w
klasie
jest
bystry
i
inteligentny.
Metodę
tą
można
traktować
jako
pomocniczą
w rozpoznawaniu utalentowanych.
Inną metodę, która pozwoli zidentyfikować dzieci zdolne, jest rozmowa z rodzicami,
gdyż to oni wiedzą najwięcej na temat swoich pociech. Istotną rolę odgrywa też wywiad
przeprowadzony z dzieckiem.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 7
Barbara Clark stwierdziła że: „Talent jest czymś biologicznie zakorzenionym - swego
rodzaju metką świadczącą o dużej inteligencji, która jest rezultatem wysoce zaawansowanej
i przyspieszonej integracji różnych funkcji mózgu”.
Poniżej przedstawiamy kilka zestawów cech, które mogą pomóc określić obszar talentu
dziecka.
Talent artystyczny
Dziecko lubi rysować, malować, lepić z gliny lub plasteliny. Chętnie eksperymentuje,
przejawia oryginalność w doborze tematów, technik, kompozycji i materiałów. Poprzez sztukę
wyraża swoje uczucia. Zauważa szczegóły i barwy, których inne dzieci nie dostrzegają. Ma
wyostrzoną
percepcję
przedmiotów
codziennego
użytku.
Odwiedza
galerię,
wystawy.
Interesuje się dziełami sztuki.
Talent twórczy
Dziecko posiada inwencję twórczą. Potrafi wymyślać opowiadania, gry, wiersze,
piosenki itp. Zadaje dużo pytań stawianych przez dorosłych. Lubi eksperymentować
i sprawdzać
hipotezy, by uzyskać odpowiedź na nurtujące pytania. Potrafi wykorzystać
w nowy niezwykły sposób znane materiały i środki. Jest wytrwałe w podejmowanym zadaniu.
Często ubiera się lub zachowuje w sobie tylko właściwy sposób.
Talent aktorski
Dziecko od najmłodszych lat wykazuje zdolność odgrywania różnych ról, naśladowania.
Potrafi z ekspresją operować głosem oraz porozumiewać się za pomocą gestów, ruchu
i wyrazu twarzy. Chętnie uczestniczy w klasowych teatrzykach. Interesuje się teatrem,
filmem.
Talent muzyczny
Dziecko ma słuch muzyczny, wyczucie rytmu i natężenia dźwięku. Potrafi skojarzyć
zjawiska z muzyką. Wyraża chęć do nauki gry na jakimś instrumencie. Charakteryzuje go
zdolność długotrwałej koncentracji. Dobrze śpiewa (chociaż nie zawsze). Wymyśla oryginalne
melodie. Chętnie słucha różnych gatunków muzyki. Często czyta o muzyce, kompozytorach
i muzykach. Chodzi na koncerty.
Talent matematyczny
Dziecko od najmłodszych lat szybko operuje cyframi i liczbami. Wszystko oblicza
skrótami. Jest perfekcjonistą Nie jest zbyt rozmowne. Jasno i zwięźle odpowiada na pytania.
Nie ufa intuicji, chce dowodów. Wykazuje wytrwałość i upór w rozwiązywaniu zadań. Zdarza
się, że lubi muzykować lub grać w szachy.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 8
Talent przywódczy
Dziecko zazwyczaj jest w centrum uwagi. Jest pewne siebie, uwielbia być na czele. Ma
poczucie lojalności grupowej i indywidualnej sprawiedliwości społecznej. Przez inne dzieci
uznawane jest za przewodnika.
Jest cierpliwe i tolerancyjne, kontroluje przebieg zabawy i wykorzystuje to do zdobywania
uznania u rówieśników oraz do manipulowania nimi. Wie jak zaszczepić innym entuzjazm do
pomysłu.
Talent sportowy
Dziecko jest energiczne, aktywne ruchowo. Ma doskonałą koordynację ruchów, szybko
rozwija się motorycznie. Uwielbia gry i zabawy sportowe, zabawy na powietrzu. Chętnie
wykonuje ćwiczenia sportowe. Z powodzeniem rywalizuje w sporcie z dziećmi starszymi od
siebie. Czyta artykuły i wiadomości sportowe.
6. WCZESNE PRZEJAWY TALENTU PRZEDSZKOLAKA
Przedszkolaki to dzieci, które chcą się bawić, biegać i odkrywać świat. Chętnie
zdobywają nowe doświadczenia, wykonują różnorodne zadania. Poszerzają krąg ludzi,
z którymi się kontaktują. Stopniowo zauważają, że człowiek poprzez swoje działanie może
zmieniać otoczenie.
Dzieci zdolne zachowują się oczywiście jak ich rówieśnicy - z tą różnicą, że postrzegają
świat i zachowują trochę inaczej. Kim Tegel sporządziła następującą listę oznak talentu
u dziecka w wieku przedszkolnym:
zachowanie się, bądź posługiwanie zabawkami czy urządzeniami w sposób niezwykły
lub nowatorski;
wczesna umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstu i przypominania sobie faktów;
umiejętność
rozróżniania
wielu
rozmaitych
podzbiorów
w
dużych
zbiorach
przedmiotów;
zadawanie pytań na tematy trudne do uchwycenia (np. śmierć, czas, itp.);
wykazywanie zainteresowań różnymi zależnościami (np. cyklami życia);
opowiadanie dowcipów, których nie rozumieją rówieśnicy;
kwestionowanie opowiadań odwołujących się do wydarzeń, które nie mogły zaistnieć
w rzeczywistości.
Zdolnego przedszkolaka możemy rozpoznać poprzez:
analizę
wyników
jego
pracy-ekspresji
plastycznej,
muzycznej,
podczas
zajęć
dydaktycznych;
obserwację podczas zabawy symbolicznej, rysowania czy innych sytuacjach życia
codziennego;
Test Cate Franck, Test Bielena.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 9
Zauważając u dziecka wczesne przejawy talentu należy rozwijać zdolności intelektualne
dziecka, aby zapewnić mu swobodę
dorastania. Należy pozwolić
mu na jak największą
swobodę poruszania się, obserwowania, dotykania itp. Musi ono mieć jak najwięcej
możliwości widzenia i odkrywania wszystkiego, co je otacza. Warto zatem pamiętać
o ważnych zasadach:
pozwalać dziecku na aktywny udział w zajęciach,
pozwalać dziecku popełniać błędy i uporać się z ich skutkami,
nagradzać inicjatywę, dociekliwość oraz zadawanie pytań,
zachęcać dziecko do odkrywania i wymyślania,
nie narzucać wiedzy dziecku zbyt wcześnie, gdyż straci ono orientację i szybko się
znudzi.
7. PROPOZYCJA ORGANIZACJI PRACY NAUCZYCIELA Z DZIECKIEM ZDOLNYM
Organizując pracę
chce uczynić
z dzieckiem zdolnym nauczyciel musi opracować problem, który
przedmiotem procesu dydaktyczno - wychowawczego. Powinien wyodrębnić
dzieci wykazujące zdolności i stworzyć z nich grupy:
- dzieci zdolne teatralnie, literacko;
- dzieci zdolne muzycznie, tanecznie;
- dzieci zdolne plastycznie, konstrukcyjnie.
Następnie organizuje wspólne z dzieckiem najbliższą przestrzeń. Może być to miejsce
do czytania, do obserwacji przyrodniczych czy malowania. Jedyne z tych miejsc mogą być
stałe, inne zaś będą tworzone okazjonalnie, w zależności od pomysłu i potrzeb. Dla dziecka w
wieku przedszkolnym miejsca powinny być wydzielone materialnie np. przez ułożenie mebli.
Dopiero w tak wyznaczonych miejscach można wprowadzić umowy co do sposobu dalszego
postępowania. Każdy przedmiot, jego ułożenie musi czemuś służyć. W wydzielonym
i
przygotowanym
miejscu
nauczyciel
zapewni
dziecku
możliwość
i dowolnego działania. To poczucie sprawstwa pozwala dziecku poznać
samodzielnego
radość tworzenia,
uświadomić sobie odpowiedzialność za swoje działanie.
Nauczyciel aranżuje sytuację, w której dziecko:
odkrywa problem;
próbuje go określić;
proponuje rozmaite sposoby rozwiązywania;
Poszukuje;
jest aktywne badawczo.
Nauczyciel wzmacnia właściwe próby, zaś próby błędne wykorzystuje do pokazania, iż nie
każde działanie prowadzi do wykrycia problemu. Służy pomocą w porządkowaniu wyników
dziecięcych obserwacji i poszukiwań.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 10
Następnym etapem organizacji pracy może być ekstrapolacja, czyli przeniesienie
opracowywanego problemu na inne treści lub na inną płaszczyznę działania dziecka.
Kolejnym krokiem pracy jest relaksacja. Dziecko poprzez zabawę ruchową, wyraża
w ruchu, mimice, pantomimie swoje wrażenia dotyczące opracowywanego zadania, problemu.
Nauczyciel stwarza sytuację wyzwalającą spontaniczne zachowania dziecka związane
z opracowywanym problemem. Dziecko podejmuje zadania proponowane przez nauczyciela
lub samodzielnie wymyśla problem i rozwiązuje go.
Uczestnicząc w przemyślanej przez nauczyciela sytuacji dydaktyczno - wychowawczych
dziecko
zdobywa
wiedzę,
porządkując
ją,
doskonali
umiejętności
i
nabywa
nowych
doświadczeń.
Trzeba pamiętać, że dziecko zdolne szybko się nudzi powtarzaniem tych samych
czynności, dlatego trzeba ciągle poszerzać i wzbogacać zadania stawiane przed nim.
Nauczyciel powinien motywować do działania, organizować występy wystawy, konkursy
z udziałem dzieci zdolnych, a także współpracować z rodzicami, dzielić się z nimi uwagami,
spostrzeżeniami, określać wspólne zainteresowania.
8. ROLA RODZICÓW
Rodzice posiadają ogromny wpływ na rozwój i wykorzystanie zdolności ich dziecka.
Dzieci, którym rodzice czytają bajki, zachęcają do rozmów, zadawania pytań i odpowiadania
na nie niewątpliwie mają większe szansę na rozwój intelektualny niż te, które posadzone
przed telewizorem mają nie przeszkadzać zapracowanym rodzicom. To właśnie rodzina daje
dziecku solidny fundament pod przyszły rozwój.
Istnieją dwie „złote zasady” dla rodziców dziecka zdolnego:
1.Twoje zdolne dziecko jest przede wszystkim dzieckiem.
2.Nic na siłę !
Rodzice muszą pamiętać, że ich zdolne dziecko ma te same potrzeby, co inne dzieci.
Nie jest to „mały dorosły”.
Dziecko
musi
mieć
zaspokojoną
potrzebę
miłości,
poczucia
bezpieczeństwa
i akceptacji. Talent ma być dla niego przeżyciem przyjemnym i bogatym, a nie presją.
Rodzice powinni zadbać o życie towarzyskie dziecka, stwarzać sposobność do
nawiązywania kontaktu z gronem kolegów i znajomych. Dziecko zachęcane powinno być do
wyjazdów na wycieczki, obozy itp., aby tym sposobem uczestniczyć w różnych wydarzeniach
społecznych, aby nie pozostawać na uboczu. Należy wypracować równowagę między nauką
a życiem towarzyskim. Nie może zaistnieć sytuacja, że dziecko cały czas wolny poświęca
nauce.
Rodzice powinni zapewnić dziecku własny kącik, gdzie może ono czytać, pisać, tworzyć
i oddawać się swoim zainteresowaniom. Należy szanować jego prywatność, pozwolić na
„bycie samym”. Ponadto należy uszanować dziecka chęć do bycia innym, ekstrawaganckim,
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 11
ponieważ poczucie własnej wartości jest ważniejsze niż jakieś narzucone, konwencjonalne
zachowanie czy opinia.
Istotną częścią procesu wychowania stanowi zabawa, która jest doskonałą odskocznią
od trudnych i intelektualnych wysiłków dziecka. Często dziecko zdolne chce przewodzić
i narzucać treść zabawy. Należy w tym momencie reagować i uświadamiać dziecku,
że w zabawie wszyscy są ważni i mają prawo do swojego zdania, własnych pomysłów.
Często zdarza się też, że dziecko zdolne odbiega od tradycyjnego, konwencjonalnego
myślenia i zachowuje się wbrew ogólnie przyjętym zasadom. Momenty te rodzice muszą
wychwycić i wyjaśniać podając przykłady z życia wzięte, a przedstawione w sposób
bezpośredni i szczery.
Rodzice
nie
powinni
porównywać
swoich
dzieci,
ale
traktować
i
oceniać
je
indywidualnie. Ważne jest, by rozumieli mocne i słabe strony każdego dziecka. Dziecko musi
mieć świadomość, że każdy człowiek jest w czymś lepszy od drugiego.
Rodzice dziecka zdolnego powinni kochać je mądrze, nie robić „nic na siłę” i pamiętać,
że aby ich dziecko odniosło sukces niezbędne jest ich wsparcie. Powinni tworzyć atmosferę,
która będzie dziecko stymulować intelektualnie, pobudzała jego ciekawość. Wzajemne relacje
dziecko - rodzice oparte winny być na wzajemnym szacunku, odpowiedzialności, zaufaniu
i aprobacie.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 12
ARKUSZE DO ROZPOZNAWANIA POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW TALENTU
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU TWÓRCZEGO
1. Wymyśla gry, zabawy
2. Wykorzystuje zwykłe przedmioty w celu
1
2
3
4
1
2
3
4
3. Jest żądny przygód, dociekliwy
4. Słucha muzyki, interesują go rzadkie instrumenty
5. Skomponuje i zagra miniaturowy utwór
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
7. Jest dobry w mimice, pantomimie
1
2
3
4
8. Składa elementy, całości
1
2
3
4
9. Jest wrażliwy na uczucia innych,
1
2
3
4
10. Lubi odmienność
11. Potrafi marzyć i fantazjować
12. Wymyśla niezwykłe rozwiązania różnych
1
2
3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
uatrakcyjnienia jakiejś zabawy
muzyczny
6. Wie jak połączyć słowo, muzykę i ruch
(w zabawie i nie tylko)
i naśladowaniu
niespotykany sposób
w nowy
potrafi je interpretować
problemów
Klucz
1 2 3 4 -
Razem
48
Nigdy
Czasami
Często
Zawsze
Obliczanie wyniku: im więcej punktów tym większe prawdopodobieństwo występowania talentu
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 13
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU JĘZYKOWEGO
1.
2.
3.
4.
Potrafi czytać ze zrozumieniem
Potrafi pisać
Lubi czytać i pisać
Posiada duży zasób wiadomości
na różne tematy
5. Ma dobrą pamięć, szybko opanowuje
i przywołuje z pamięci konkretne wiadomości
6. Jest dociekliwy, zadaje wiele pytań
7. Jest dobrym obserwatorem
Razem
Klucz
1 2 3 4 -
1
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4
4
1
2
3
4
1
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4
4
28
Nigdy
Czasami
Często
Zawsze
Obliczanie wyniku: im więcej punktów tym większe prawdopodobieństwo występowania
talentu
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 14
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU SPORTOWEGO
1. Chętnie uczestniczy w grach i zabawach
sportowych o wysokim stopniu rywalizacji
2. Jest sprawny fizycznie
3. Lubi sporty na powietrzu, wędrówki, włóczęgi
4. Potrafi pomagać w prowadzeniu zabaw i gier
sportowych
5. Łatwo adoptuje się do wszystkich rodzajów
sportów i zajęć rekreacyjnych
6. Jest wytrwały w ćwiczeniach
7. Interesują go programy i nowinki o sporcie
Razem
Klucz
1 2 3 4 -
1
2
3
4
1
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4
4
1
2
3
4
1
1
2
2
3
3
4
4
28
Nigdy
Czasami
Często
Zawsze
Obliczanie wyniku: im więcej punktów tym większe prawdopodobieństwo występowania
talentu
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 15
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU PRZYWÓDCZEGO
1. Potrafi znaleźć się wśród dorosłych i rówieśników
2. Jest towarzyski, ale lubi też być sam
3. Potrafi bronić praw swoich i innych
4. Wykazuje inicjatywę w działaniu
5. Jest elastyczny w myśleniu i działaniu
6. Lubi pełnić różne funkcje
7. Potrafi być samokrytyczny
8. Jest stanowczy
9. Potrafi pomóc rówieśnikom w trudnych sytuacjach
10. Bez trudu przyjmuje rolę lidera drużyny, przywódcy
11. Podejmuje się trudnych zadań
12. Często zadaje pytania i czyni komentarze
13. Żywo gestykuluje podczas dyskusji
14. Ma poczucie humoru
15. Lubi wyzwania
16. Jest lubiany przez kolegów
17. Umie współpracować z nauczycielami i kolegami
18. Ma skłonności do dominowania nad innymi w grupie
Razem
Klucz
1 2 3 4 -
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
72
Nigdy
Czasami
Często
Zawsze
Obliczanie wyniku: im więcej punktów tym większe prawdopodobieństwo występowania
talentu.
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 16
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA ZDOLNOŚCI ARTYSTYCZNYCH
TALENT PLASTYCZNY
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Lubi zajęcia plastyczne o charakterze twórczym
W czasie wolnym chętnie rysuje, maluje rzeźbi
Jest oryginalny w doborze tematów, technik i kompozycji
Chętnie wypróbowuje nowe metody technik i kompozycji
Lubi eksperymentować
Poprzez sztukę wyraża swoje uczucia i przeżycia
Interesuje się pracą artystyczną innych ludzi
(potrafi docenić ale i skrytykować)
8. Ma rozwinięte poczucie estetyki
Razem
Klucz
1 2 3 4 -
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
4
1
2
3
4
32
Nigdy
Czasami
Często
Zawsze
Obliczanie wyniku: im więcej punktów tym większe prawdopodobieństwo występowania
talentu
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 17
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA ZDOLNOŚCI ARTYSTYCZNYCH
TALENT MUZYCZNY
1. Dziecko rozróżnia wysokość dźwięków
(dźwięk wysoki, średni, niski)
2. Jest wrażliwy na barwę i natężenie dźwięku
3. Ma poczucie rytmu
4. Lubi zajęcia o charakterze muzycznym
5. Naturalnie trafia w tonację i utrzymuje
się w niej w trakcie śpiewania
6. Ma umiejętności motoryczne, porusza rękami
nogami, całym ciałem w rytm muzyki
7. Chętnie słucha muzyki
8. Chętnie sięga po różne instrumenty
9. Potrafi bezbłędnie powtórzyć melodię
10. Łatwo kojarzy, często wynajduje różne
przedmioty i zauważa zjawiska w swoim otoczeniu
11. Potrafi się koncentrować przez długi czas
12. Pochodzi z rodziny o tradycjach muzycznych
Razem
Klucz
1 2 3 4 -
1
2
3
4
1
1
1
1
2
2
2
2
3
3
3
3
4
4
4
4
1
2
3
4
1
1
1
1
2
2
2
2
3
3
3
3
4
4
4
4
1
1
2
2
3
3
4
4
48
Nigdy
Czasami
Często
Zawsze
Obliczanie wyniku: im więcej punktów tym większe prawdopodobieństwo występowania
talentu
Opracowała: Renata Zielińska
Strona 18
ZESTAW KONTROLNY DO ROZPOZNAWANIA TALENTU MATEMATYCZNEGO
1. Interesuje się matematyką
2. Rozumie pojęcia matematyczne
3. Przejawia duże zainteresowanie rachunkami
(poj. czasu, cyframi)
4. Rozwiązuje zadania rachunkowe, zagadki, rebusy
5. Układa puzzle
6. Odpowiada na podchwytliwe pytania
7. Interesują go nowinki matematyczne
8. Rysuje w sposób bardziej mechaniczny
i schematyczny, aniżeli artystyczny
9. Ma umysł ścisły i potrafi logicznie wnioskować z faktów
10. Ma doskonałą pamięć do szczegółów
11. Interesuje się komputerami
12. Łatwo uczy się obsługiwać komputer
13. Szybko pochłania nowe wiadomości?
Opracowała: Renata Zielińska
1
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4
4
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
1
1
1
1
1
2
2
2
2
2
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
Strona 19