docZbigniew Paweł Kruszewski ZNACZENIE TOWARZYSTWA
download 
Reklamacja Transkrypt
Zbigniew Paweł Kruszewski ZNACZENIE TOWARZYSTWA
Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 Zbigniew Paweł Kruszewski Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE Rozwój społeczeństw zależny jest od rozwoju kapitału ludzkiego. Ludzie decydują o zastosowaniu nowych technologii i ich wykorzystaniu. Edukacja w życiu każdego człowieka, od jego najmłodszych lat do późnego wieku, odgrywa coraz większą rolę. Edukacja formalna, która dokonuje się w zorganizowanych procesach, poczynając od przedszkola a kończąc na studiach doktoranckich, często jest niewystarczająca. Procesom tym musi towarzyszyć samokształcenie. Człowiek, który potrafi doskonalić siebie, zmieniać warunki życia i ulepszać je dla dobra społeczeństwa, staje się człowiekiem podążającym za zmianami cywilizacyjnymi1. Edukacja przez całe życie to cały zestaw procesów oświatowych, bodźców zewnętrznych, dzięki którym osoby rozwijają swoje zdolności tak umysłowe, jak i manualne, wzbogacają wiedzę, udoskonalają kwalifikacje, zdobywają nowe kompetencje, zmieniają zachowania i postawy, aktywizują się w życiu społecznym. Zjawiska te występują niezależnie od wieku osoby. Istotnym elementem jest aktywność człowieka w zakresie zdobywania i wzbogacania wiedzy i informacji, doskonalenia umiejętności, zmiany zachowań i postaw w uczestnictwie oraz w rozwoju kulturowym i społecznym. Są to podstawowe elementy samokształcenia, występujące jako bogata strefa aktywności człowieka. Szczególnie ostro zjawiska te występują we współczesnym rozwoju cywilizacyjnym. Zdobywanie, poznawanie i rozwijanie nowych umiejętności i kompetencji zawodowych, społecznych, obywatelskich – to potrzeby dnia dzisiejszego. Wymagają one ustawicznego rozwoju, różnorodności i upowszechniania, edukacji realizowanej nie tylko w systemach sformalizowanych tj. np. w szkołach, uczelniach, ale również poza nimi – przez różne ośrodki i i instytucje, w różnych formach - szkolnych, akademickim, organizacjach, stowarzyszeniach, zakładach pracy, z różnych dziedzin kultury, 1 A. Frąckowiak, J. Półturzycki, Kształcenie ustawiczne podstawą nowoczesnej edukacji, Wyd. ITiE, BIP, Warszawa-Płock-Radom 2011, s.51. ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE aktywności człowieka, a także różnymi środkami, metodami, formami2. Uczenie się przez całe życie to właściwość i potrzeba każdego człowieka we współczesnym społeczeństwie, ale należy domniemywać, że też w przyszłości, gdyż od tego zależy rozwój osobowości, rozumienie przemian dokonujących się w środowisku człowieka. Niebagatelną rolę w uczeniu się człowieka przez całe życie odgrywają m.in. towarzystwa i stowarzyszenia naukowe. Zajmują one w tych procesach coraz większą rolę. Ich działania skierowane są nie tylko do członków organizacji, ale także do osób z ich otoczenia. Na aktywność towarzystw na polu uczenia się przez całe życie wskazał I Kongres Towarzystw Naukowych w Polsce, który odbył się w Warszawie w dniach 17-18 września 2013r. Celem Kongresu m.in. było wskazanie i ocenianie wkładu społecznego ruchu naukowego w rozwój lokalnych społeczności. Są one nieodzownym elementem polityki publicznej. Przedstawiciele różnych towarzystw wskazywali na działalność w obszarze samokształcenia członków, promocję nauki i szeroko rozumianej edukacji, m.in. wygłaszanie odczytów, prelekcji, organizację spotkań, konferencji, kongresów, wystaw itp. Tematyka spotkań w towarzystwach jest bardzo różnorodna. Podejmowane są tematy specjalistyczne i popularnonaukowe dotyczące wielu dziedzin życia. Wystarczy wspomnieć, że spotkań tego typu w Polsce odbyło się w 2013 r. ponad 75003. Jednym z wielu prezentowanych na Kongresie towarzystw było Towarzystwo Naukowe Płockie. Jak pisze A. Kansy „Towarzystwo Naukowe Płockie jest najstarszym z istniejących towarzystw naukowych w Polsce. Znajduje się ono w grupie towarzystw ogólnych o charakterze regionalnym”4. Towarzystwo to powstało 3 czerwca 1820r. przy Szkole Wojewódzkiej Płockiej (dzisiaj Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Małachowskiego – najstarsza Szkoła w Polsce założona w 1180r.). Opiekunami nowo powstałego Towarzystwa zostali: minister Stanisław Kostka Potocki – przewodniczący Komisji Wyznań i Oświecenia Publicznego, jego następca Stanisław Grabowski, Stanisław Staszic – radca stanu, prezes Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, Julian Ursyn Niemcewicz – sekretarz stanu Królestwa Polskiego, Bogumił Linde – dyrektor Biblioteki Publicznej oraz Wojciech Szweykowski – Rektor Uniwersytetu Warszawskiego5. 2 Z. Kruszewski, Towarzystwo Naukowe Płockie – podmiot życia publicznego, Wyd. PWN, Warszawa 2011, s.35. 3 Raport o towarzystwach naukowych. PAN(w druku – 2014r.). 4 A. Kansy, Tradycja i współczesność Towarzystwa Naukowego Płockiego, [w:] Towarzystwa Naukowe w Polsce, (red.) Z. Kruszewski, Wyd. PAN, Warszawa 2013, t. 1, s.250. 5 Tamże, s. 251. 112 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 ZBIGNIEW PAWEŁ KRUSZEWSKI Od 1907r. integralną częścią Towarzystwa stała się Biblioteka im. Zielińskich. Cenne zbiory biblioteczne, dar Gustawa Zielińskiego i jego syna Józefa znalazły swoje miejsce w zakupionej piętnastowiecznej kamienicy przy Rynku Kanonicznym 8 dla potrzeb Towarzystwa (dzisiaj Plac Narutowicza 8). Obecnie Biblioteka posiada ponad 400000 woluminów6. Na współczesny i przeszły obraz Towarzystwa, jego tożsamość oraz trwanie przekłada się poczet członków honorowych. Do tego znakomitego grona należeli m.in. Władysław Broniewski, Józef Chałasiński, Marcin Kacprzak, Stefan Ignar, Tadeusz Kotarbiński, Aleksander Gieysztor, Marek Dietrych, Stefan Krzysztof Kuczyński, Jerzy Pniewski, Dionizy Smoleński, Wacław Milke. W 2014r. byli nimi: Marian Chudzyński, Michał Kleiber, Andrzej Poppe, Antoni Rajkiewicz, Henryk Samsonowicz, Witold Stankiewicz, abp. Stanisław Wielgus. Osoby te w różny sposób i na miarę swoich możliwości wspierały funkcjonowanie Towarzystwa Naukowego Płockiego, uznając jego znaczenie w nauce polskiej jak i środowisku lokalnym. Według stanu na rok 2014 Towarzystwo liczy 345 członków7. Działali oni w następujących sekcjach: Historycznej, Inżynierii Lądowej, Komunikacji i Urbanistyki, Matematyki i Informatyki, Ochrony Środowiska, Pedagogicznej, Socjologicznej, Technicznej, Zarządzania8. Towarzystwa Naukowe Płockie od zarania do dnia dzisiejszego podejmuje różne inicjatywy w obszarze uczenia się przez całe życie (termin ten ulegał różnym modyfikacjom na przestrzeni lat) dla swoich członków jak i osób z otoczenia, które chcą z tych inicjatyw korzystać. Za przykład wybrano przedsięwzięcia Towarzystwa z ostatnich trzech lat, tj. 2011-2013. Uznano, że obraz funkcjonowania Towarzystwa w obszarze, będącym tematem niniejszego opracowania najlepiej przedstawi ten zakres czasowy. Niewątpliwie, na uczenie się człowieka przez całe życie mają wpływ posiedzenia naukowe. Analiza problematyki tych spotkań wskazuje, że podejmowane są tematy z obszarów: historii i rocznic historycznych, społecznych, etycznych, religijnych, europejskich, biznesu, gospodarki itp. Łącznie w analizowanym okresie zrealizowano 49 konferencji, sesji, odczytów oraz innych posiedzeń naukowych. Na przykład Sekcja Historyczna zorganizowała w analizowanym okresie 36 spotkań tego rodzaju, a Sekcja Pedagogiczna 6 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2013”, (red.) A. Kansy, M. Wróbel, TNP, Płock 2014, s.151. 7 Tamże, s. 189. 8 Tamże, s. 60. Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 113 ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE 12 spotkań, a ponadto członkowie sekcji brali udział w 79 podobnych posiedzeniach. Za przykład mogą posłużyć poniższe, wybrane tematy spotkań naukowych: styczeń 2011r. Wykorzystanie kapitału społecznego i intelektualnego dla zwiększenia innowacyjności Polski – jej makroregionów, regionów i miast. „Konferencja na której wygłoszono 5 referatów zorganizowana została przez TNP przy współudziale Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku, Wyższą Szkołę Informatyki Stosowanej i Zarządzania w Warszawie, Instytut Badań Systemowych PAN. Celem konferencji było przedstawienie problemu i podjęcie dyskusji na temat kierunków efektywnego wykorzystania środków przeznaczonych na rozwój kapitału ludzkiego i społecznego oraz analiza stopnia ich wykorzystania9”. maj 2011r. Ksiądz Władysław Skierkowski etnograf Kurpiowszczyzny 1886-1941 – „odczyt i promocja książki pod tym samym tytułem autorstwa ks. prof. Michała Grzybowskiego, wiceprezesa TNP. Publikacja ukazała się w związku z ustanowieniem przez Sejmik Województwa Mazowieckiego Roku ks. Władysława Skierkowskiego na Mazowszu. Uzupełnieniem odczytu i dyskusji był występ ks. dr Andrzeja Lelenia, który zagrał i zaśpiewał pieśni kurpiowskie spisane przez ks. W. Skierkowskiego”10. czerwiec 2011r. Czerwiec 1976. Spojrzenie po 35 latach – „konferencja zorganizowana przez TNP wspólnie z Warszawskim Oddziałem IPN. Dr Paweł Sasanka przedstawił referat na temat „Czerwiec 1976 jako punkt przełomu w dekadzie lat 70”, o wydarzeniach radomskich mówił Arkadiusz Kutkowski, a o sytuacji w Płocku w 1976r. Jacek Pawłowicz. Bogusław Bek przeanalizował światowe echa protestu czerwcowego. Podsumowania konferencji dokonał prof. Jerzy Eisler, dyrektor Oddziału IPN w Warszawie”11. grudzień 2011r. Stanisław Murzynowski (1526/8 – 1553) – „humanista, tłumacz, twórca zasad polskiej ortografii”. Podczas sesji wygłoszono referaty: Hanna Wit – Pasztowa „O życiu i dokonaniach Murzynowskiego”; dr Adam Wróbel „O właściwościach językowych w dziełach Stanisława Murzynowskiego”. Podczas sesji zaprezento9 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2011”, (red.) A. Kansy, TNP, Płock 2012, s.57. 10 Tamże, s. 59. 11 Tamże, s. 60. 114 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 ZBIGNIEW PAWEŁ KRUSZEWSKI wano drugą edycję reprintu Ewangelii św. Mateusza w tłumaczeniu St. Murzynowskiego”12. grudzień 2011r. Kodeks karny skarbowy w praktyce. Jak łatwo zostać przestępcą podatkowym – „odczyt i dyskusję poprowadził dr Wiesław Pomorski, przewodniczący Sekcji Zarządzania TNP”13. luty 2012r. Zaginione Królestwa – wykład, promocja książki, spotkanie autorskie z prof. Normanem Davies’em, angielskim historykiem specjalizującym się w dziejach Polski. Na spotkanie przybyła ogromna liczba osób, niemieszcząca się w sali A. i M. Macieszów. Po wykładzie odbyła się dyskusja. Była możliwość otrzymania autografu. W gmachu TNP prof. Norman Davies zwiedził zabytkowe wnętrza oraz odbył się pokaz wybranych starodruków ze zbiorów specjalnych Biblioteki Zielińskich14. wrzesień 2012 r. Mistrz i uczeń. Warsztaty plastyczne trwające trzy dni, dla uczniów płockich szkół średnich. Prowadzone przez artystkę Katarzynę Bąkowską-Roszkowską, absolwentkę Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Tematem warsztatów było zjawisko iluzjonizmu w sztuce, ze szczególnym uwzględnieniem jego odmiany zwanej anamorfozą. Pierwszego dnia odbył się wykład ilustrowany fotografiami i krótkimi filmami oraz praktyczne ćwiczenia wprowadzające. W dwóch kolejnych dniach uczennice w zespołach tworzyły artystyczne instalacje wykorzystujące zjawisko anamorfozy15. październik 2012 r. 200 lat tradycji teatralnej Płocka – sesja naukowa z okazji obchodów 200. rocznicy Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku.„Oficjalnego otwarcia obrad dokonał Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego. Następnie głos zabrał Marek Mokrowiecki, Dyrektor Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku, który poprowadził całe spotkanie. W programie sesji o teatrze znalazły się następujące referaty: prof. zw. dr hab. Anna Kuligowska-Korzeniewska „ Dziewiętnastowieczni aktorowie w podróży”, ks. prof. dr hab. Michał Marcin Grzybowski „Kościelne tradycje teatralne na Mazowszu Północnym”, dr Barbara Konarska-Pabiniak – „Pierwsza stała siedziba teatru w Płocku na tle innych miast Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego”,dr 12 Tamże, s. 63. Tamże, s. 63. 14 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2012”, (red.) A. Kansy, TNP, Płock 2013, s.63. 15 Tamże,s. 65. 13 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 115 ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE 16 17 Bohdan Urbanowski – „Polityka i taktyka płockiego teatru w czasach trudnych”, Jarosław Wanecki – „Inicjatywy organizacyjne i edukacyjne Płockiego Towarzystwa Przyjaciół Teatru w drodze do własnej sceny zawodowej dla Płocka”,Lena Szatkowska – „Muzy milczą, media piszą”, Marek Mokrowiecki – „Teatr – sacrum - profanum”. Na zakończenie Dyrektor Książnicy Płockiej Joanna Banasiak – wraz z autorką Barbarą Konarską-Pabiniak – zaprezentowały najnowszą publikację Książnicy Płockiej zatytułowaną Teatr w Płocku 1812-201216. listopad 2012 r. Możliwości powołania uniwersytetu w Płocku – „debata zorganizowana z inicjatywy Prezydenta Miasta Płocka Andrzeja Nowakowskiego przez TNP. Wiodące referaty wprowadzające do tematu wygłosili: prof. zw. dr hab. Józef Półturzycki, reprezentujący Szkołę Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku i Uniwersytet Warszawski oraz Liliana Tomaszewska z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku. Następnie rozpoczęła się debata, którą pokierowali wspólnie Prezydent Andrzej Nowakowski i Prezes Zbigniew Kruszewski. Głos zabrali m.in.: prof. zw. dr hab. inż. Janusz Zieliński – Prorektor Politechniki Warszawskiej ds. Filii w Płocku, prof. zw. dr hab. Jacek Grzywacz – Rektor Państwowej Szkoły Zawodowej w Płocku, ks. dr Marek Jarosz – Rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, ks. prof. zw. dr hab. Ireneusz Mroczkowski – kierownik Katedry Antropologii i Bioetyki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, prof. dr hab. inż. Andrzej Straszak – Dziekan Wydziału Informatyki Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku, prof. dr inż. Andrzej Bukowski – członek TNP, emerytowany pracownik Politechniki Warszawskiej Filii w Płocku, prof. dr hab. inż. Daniela Żuk – Członek Zarządu TNP, emerytowany pracownik Politechniki Warszawskiej. Filii w Płocku, Mariusz Portalski – Sekretarz Seminarium Doktoranckiego TNP, emerytowany pracownik Politechniki Warszawskiej Filii w Płocku, Elżbieta Gapińska – Poseł RP, Roman Siemiątkowski – Wiceprezydent Miasta Płocka, Wojciech Hetkowski – Wiceprzewodniczący Rady Miasta Płocka”17. maj 2013 r. Zygmunt Padlewski (1835-1863) naczelnik powstania styczniowego w województwie płockim. W 150. Rocznicę egzekucji w Płocku.– „sesja naukowa pod patronatem honorowym Andrzeja Nowakowskiego, Prezydenta Miasta Płocka i Michała Boszki, Staro- Tamże, s. 66-67. Tamże, s. 68-69. 116 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 ZBIGNIEW PAWEŁ KRUSZEWSKI sty Płockiego. Organizatorzy sesji: Towarzystwo Naukowe Płockie, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Urząd Miasta Płocka, Starostwo Powiatowe w Płocku. „Z referatami wystąpili prelegenci: doc. dr Leszek Zygner (PWSZ w Ciechanowie) – „Mazowsze Północne w Powstaniu Styczniowym”, prof. nadzw. dr hab. Anna Maria Stogowska (Sekcja Historyczna TNP) – „Ostatnie tygodnie życia Zygmunta Padlewskiego”, ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski (Wiceprezes TNP) – „Udział duchowieństwa diecezji płockiej w powstaniu 1863 r.”, mgr Katarzyna Stołoska-Fuz (Muzeum Mazowieckie w Płocku) – „Losy zesłańców syberyjskich w twórczości Aleksandra Sochaczewskiego”. Na zakończenie odbyła się dyskusja. W sesji uczestniczyło około 90 osób. Sesję zorganizowano w związku ze 150. rocznicą wybuchu powstania styczniowego w ramach ogólnopolskich obchodów Roku Powstania Styczniowego ustanowionego przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej oraz w nawiązaniu do Uchwały Rady Miasta Płocka ustanawiającej w mieście Rok gen. Zygmunta Padlewskiego”18. maj 2013 r.: I Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym – wskaźnik HDI na poziomie lokalnym (powiaty) – seminarium zorganizowane przez Towarzystwo Naukowe Płockie i Międzynarodowe Centrum Rozwoju Lokalnego CIFAL Płock we współpracy z UNDP Polska, Szkołą Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku i Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Płocku. Wygłoszono następujące referaty: Kamil Wyszkowski, Dyrektor Biura Projektowego UNDP Polska, Piotr Arak, Koordynator Projektu – „Krajowy Raport o Rozwoju Społecznym. Polska 2012. Rozwój regionalny i lokalny”, dr Krzysztof Buczkowski, Prezes Zarządu CIFAL Płock, członek TNP – „Miejsce Płocka na polskiej i mazowieckiej mapie rozwoju społecznego (wskaźnik LHDI)”19. październik 2013 r.Podejmowanie decyzji w warunkach dylematu – praktyczne porady – odczyt Andrzeja Jacaszka, specjalisty w zakresie zarządzania strategicznego, sprzedaży, marketingu, ekonomiki przedsiębiorstwa. Andrzej Jacaszek jest wydawcą Harvard Business Review Polska oraz dyrektorem zarządzającym ICAN Institute. W latach 2004-2005 pełnił funkcję Wiceministra Finansów RP20. 18 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2013”, s. 64. Tamże, s. 63-64. 20 Tamże, s. 71-72. 19 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 117 ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE grudzień 2013 r. Mikołaj Kopernik (1473-1543), jego życie i dzieło – „odczyt ks. prof. dr. hab. Michała Mariana Grzybowskiego towarzyszący ekskluzywnemu pokazowi dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibusorbiumcoelestium, pierwodruku z 1543 r. znajdującego się w zbiorach specjalnych Biblioteki im. Zielińskich TNP. Pokaz i prelekcję zorganizowano w związku z przypadającą w 2013 r. 540. rocznicą urodzin i 470. rocznicą śmierci astronoma oraz 470. rocznicą pierwszego wydania księgi. W spotkaniu wzięło udział ponad 100 osób”21. grudzień 2013 r.: Wysokie ciśnienia i niebieski laser – spotkanie z prof. dr. hab. Sylwestrem Porowskim, fizykiem, specjalistą w zakresie fizyki ciała stałego. Od lat 80. XX wieku prowadził on badania nad nowym półprzewodnikiem, azotkiem galu, czego wynikiem było wynalezienie tzw. niebieskiego lasera mającego zastosowanie m.in. w diagnostyce medycznej, urządzeniach wykrywających broń chemiczną i biologiczną oraz w projektorach laserowych nowej generacji. Za ten przełomowy wynalazek prof. Sylwester Porowski otrzymał m.in. w 2013 r. Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, tzw. „Polskiego Nobla”22. Przedstawione wybrane przykłady seminariów, odczytów, sesji, konferencji czy innych posiedzeń naukowych świadczą o potrzebie organizacji tego rodzaju spotkań. Uczestnicy spotkań jako odbiorcy informacji i wiedzy poznawali nowe jej obszary lub weryfikowali swoje poglądy. Stawali się uczestnikami procesu uczenia się przez całe życie. Odbiorcy należeli do różnych przedziałów wiekowych, ale podczas większości spotkań przeważała młodzież, np. spotkanie z Normanem Devisem. W spotkaniach o tematyce gospodarczej brały udział przeważnie osoby w wieku średnim. Tematyka posiedzeń, jak wspomniano wcześniej, była różnorodna i obejmowała szerokie spektrum zagadnień. Obejmowało ono problemy: kulturowe, gospodarcze, ekologiczne, filozoficzne, historyczne, społeczne, humanistyczne, techniczne itp. Posiedzenia naukowe w Towarzystwie wpływały na rozwój ich uczestników, wywoływały często gorące dyskusje, zwłaszcza gdy podejmowano tematy religijne, polityczne, czy filozoficzne. Tematyka posiedzeń pozwalała wybrać uczestnikom interesujące ich zagadnienia. Uczestnictwo w spotkaniach dla wielu osób było nie tylko potrzebą wynikającą z pozyskiwania określonej wiedzy, ale także formą ich aktywności, możliwości spo21 22 Tamże, s. 74. Tamże, s. 74. 118 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 ZBIGNIEW PAWEŁ KRUSZEWSKI tkania się z innymi, wymianą poglądów, czy też po prostu formą spędzania czasu, szczególnie dla osób starszych. Osoby te uczestniczyły również w ważnym procesie zwanym upowszechnianiem nauki. Cywilizacyjna przyszłość oparta będzie w coraz większym stopniu na nauce i to, co nazywamy kulturą, będzie w coraz większym stopniu przeniknięte elementami naukowymi. Obszary upowszechniania nauki będą znajdowały się pod opieką działań kulturalno-edukacyjnych, ruchów społeczno-naukowych, do których niewątpliwie należą towarzystwa naukowe. Problemy upowszechniania nauki w społeczeństwie wiążą się w bardzo ścisły sposób z ogólną problematyką życia społecznego i indywidualnego, z orientacją tego życia ku określonym wartościom, ku temu, co nazywamy stylem życia, jakością życia, jego kształtem. Towarzystwo Naukowe Płockie, jak można zauważyć, wychodzi naprzeciw tym wyzwaniom, wpisuje się w te procesy życiowe indywidualnym osobom w rozwiązywaniu problemów i rozumieniu procesów związanych z demokracją, historią, reformowaniem gospodarki, szeroko rozumianą polityką państwa oraz polityką regionalną. Towarzystwo podejmując te działania, staje się niezwykle potrzebnym dla swoich członków i osób skupionych wokół organizacji czy też korzystających z różnych form działań oferowanych przez TNP. Towarzystwo Naukowe Płockie w swojej działalności zwraca uwagę na przekazywanie informacji o świecie i regionie poprzez wystawy, uznając tę formę za istotną dla przekazywania wiedzy, edukacji, wychowania. Od samego początku swojego istnienia Towarzystwo zwracało uwagę na tę formę jako istotną w przekazywaniu wiedzy, edukacji, wychowania. Już rok po powstaniu Towarzystwa, tj. w 1821 roku, zaczęto zbierać różne eksponaty związane z regionem i powołano do życia muzeum. Obecne Muzeum Mazowieckie w Płocku (słynące ze zbiorów secesji i art. deco) za swój początek uznaje rok 1821, gdyż powstało ono na bazie zbiorów TNP (przekazano ich ponad 10 tysięcy). W obecnych działaniach towarzystw i stowarzyszeń naukowych ważne miejsce zajmują inicjatywy związane z edukacją wizualną, czego przykładem są liczne projekty wystawiennicze i plastyczne. Widać w nich troskę o całościowe wychowanie estetyczne w kształtowaniu człowieka, niezależnie od jego wieku „jako problem kształtowania osobowości przez sztukę, a zatem w aspekcie jej oddziaływania na sferę intelektualną, emocjonalną, estetyczną i moralną. Dzięki uniwersalności języka sztuka tworzy płaszczyznę do dialogu i porozumienia się ludzi różnych kultur”23. 23 J. Gajda, Pedagogika kultury w zarysie, wyd. II, Warszawa 2006, s. 123. Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 119 ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE Ponadto jak zauważa prof. J, Świderski; postmodernistyczna pedagogika zwraca uwagę na centralną pozycję obrazu we współczesnym świecie24. Towarzystwo Naukowe Płockie wychodząc na przeciw tym współczesnym działaniom w pedagogice, ale mając też na względzie swoje doświadczenia i tradycje, również przywiązuje dużąwagę do przekazu obrazu, eksponatu muzealnego, czy współczesnego przedmiotu. Wiele wystaw ma za zadanie prezentację przedmiotów, dzieł i twórczości osób związanych z regionem, krajem oraz światem. Należy nadmienić, że w zbiorach specjalnych TNP znajdują się białe kruki o znaczeniu światowym, jak np. pierwsze wydanie norymberskie De revolutionibusorbitumcelestium Mikołaja Kopernika z 1543 r., cykl rycin Los Caprichos Francisco Goi z 1799 r.- pierwsza edycja tego dzieła oraz wiele innych cennych starodruków i inkunabułów. W analizowanym okresie działalności TNP zorganizowano łącznie 18 wystaw. Oto przykłady: styczeń – luty 2011 r. Amsterdam’s Streets – „wystawa fotografii Piotra Augustyniaka, płocczanina, fotoreportera „Gazety Wyborczej”, członka Płockiego Towarzystwa Fotograficznego. Był to cykl prac prezentujących holenderski Amsterdam, na których autor pokazał obraz codzienności, starał się natomiast unikać standardowych tematów, przez pryzmat których najczęściej postrzegane jest miasto (kolorowych tulipanów, coffeeshop-ów czy dzielnicy czerwonych latarni)”25. kwiecień – maj 2011 r. Witaj Maj, Trzeci Maj – „wystawa w gmachu Sejmu w Warszawie zorganizowana w związku z 220. rocznicą uchwalenia Konstytucji 3 Maja (1791). Wystawę przygotowała Biblioteka Sejmowa oraz Towarzystwo Naukowe Płockie. Zgromadzono na niej łącznie ponad 100 eksponatów ze zbiorów Biblioteki Sejmowej – głównie starodruki mów sejmowych, uniwersały, a także broszury, ryciny, obrazy, medale, odznaki i inne obiekty. TNP zaprezentowało 12 woluminów starodruków ze zbiorów Biblioteki im. Zielińskich. Wśród nich m.in. 3 wydania Ustawy Rządowej uchwalonej 3 maja 1791 r. Ponadto TNP udostępniło inne druki zawierające ustawy uchwalone przez Sejm Wielki, stanowiące uzupełnienie postanowień Konstytucji 3 Maja”26. 24 B. Świderski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 2004, s. 381. „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2011”, s. 64. 26 Tamże, s. 64. 25 120 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 ZBIGNIEW PAWEŁ KRUSZEWSKI czerwiec 2011 r.- Heweliusz –„wystawa XVII-wiecznych dzieł Jana Heweliusza (1611-1687) ze zbiorów Biblioteki im. Zielińskich TNP zorganizowana przez Towarzystwo podczas Dni Historii Płocka. Wybór tych starodruków podyktowany był faktem, iż polski Parlament ustanowił rok 2011 Rokiem Jana Heweliusza (w związku z 400. rocznicą urodzin astronoma). Z okazji pokazu dzieł Heweliusza TNP wydało okolicznościową kartę poświęconą astronomowi, której druk sfinansował Urząd Miasta Płocka”27. wrzesień 2011 r. -Wielka Encyklopedia Francuska Diderota ze zbiorów Biblioteki im. Zielińskich – „wystawa osiemnastowiecznego starodruku zorganizowana przez TNP w ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa. To społeczny projekt edukacyjny ustanowiony przez Radę Europy w 1991 r., promujący regionalne dziedzictwo kulturowe oraz przypominający o wspólnych korzeniach kultury europejskiej. Biblioteka im. Zielińskich posiada w swojej kolekcji edycję Encyklopedii z Livourne wydawaną w latach 1770-1775. Zbiór liczy 17 tomów opracowanych haseł oraz 10 tomów ilustracji z objaśnieniami. Na wystawie zaprezentowane zostały wybrane plansze z rycinami ilustrującymi rozmaite dziedziny nauki, rzemiosła i sztuki. Precyzyjne sztychy wykonane w technice miedziorytu posiadają zarówno wartości poznawcze, jak i estetyczne”28. wrzesień - październik 2011 r. Powrót na płockie Tumy – „wystawa rzeźby Marka Brzozowskiego. Marek Brzozowski (ur. 1937) jest płocczaninem, absolwentem warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie uzyskał dyplom magistra sztuki na Wydziale Rzeźby oraz w Katedrze Wzornictwa Przemysłowego. Zajmuje się twórczością artystyczną w zakresie rzeźby, medalierstwa i form złotniczych. Na wystawie zgromadzono łącznie 86 prac: rzeźby wykonane w różnych technikach (odlewy z brązu, prace wykonane z metalu spawanego, drewniane oraz wykute w kamieniu), a ponadto plakiety i medale oraz miniaturowe szkice rzeźbiarskie. Uzupełnienie ekspozycji stanowiły wiersze autorstwa rzeźbiarza umieszczone na planszach. TNP wydało katalog prac Marka Brzozowskiego. Wystawa Powrót na płockie Tumy stanowiła część projektu pod nazwą Mistrz i uczeń dofinansowanego z budżetu Miasta Płocka na rok 2011. Ponadto realizację projektu wsparła Firma Peklimar Sp. z o.o.”29. 27 Tamże, s. 65-66. Tamże, s. 66. 29 Tamże, s. 66. 28 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 121 ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE październik 2012 r. Nowe oblicze starych druków – „wystawa prezentująca działania Biblioteki im. Zielińskich TNP w zakresie konserwacji jej zabytkowego księgozbioru. Ekspozycja była częścią projektu Renowacja zabytkowych map i starodruków Biblioteki im. Zielińskich TNP realizowanego w 2012 r., który uzyskał dofinansowanie Fundacji „Fundusz Grantowy dla Płocka”. Na wystawie można było zobaczyć nie tylko starodruki i mapy odrestaurowane dzięki temu dofinansowaniu, ale też inne zabytki piśmiennictwa odrestaurowane w ciągu ostatnich lat dzięki dotacjom m.in. MNiSW oraz Miasta Płocka. Wystawę uzupełniały opisy i zdjęcia z dokumentacji konserwatorskiej oraz fotografie ukazujące konserwatora przy pracy. Wystawa nie wyróżniała żadnego z prezentowanych dzieł, jej tematem był przede wszystkim proces odnowy zabytkowych ksiąg”.30 kwiecień - maj 2013r. Żurawie o poranku – „wystawa prac Wioletty i Adama Pilorzów zorganizowana wspólnie przez Towarzystwo Naukowe Płockie i Instytut Kształcenia Podyplomowego Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku. Wioletta i Adam Pielorzowie są artystami plastykami, zajmują się malarstwem, grafiką i fotografią. Na wystawie zaprezentowano prace artystów pochodzących ze zbiorów Stowarzyszenia Animatorów Nauki, Kultury i Sztuki „Dziedzictwo” w Żyrardowie. Wystawa zrealizowana została w ramach projektu Ziemia Chełmońskiego – dziedzictwo przyrodnicze Mazowszai została sfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie”31. grudzień 2013 r. Do Wody czystego Pojezierza gostynińskiego – „wystawa prac zgłoszonych na konkurs fotograficzny dla dzieci i młodzieży o tematyce ekologicznej, zorganizowany przez Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Pojezierza Gostynińskiego. Podczas wystawy odbyło się uroczyste wręczenie nagród”32. Przedstawione tematy wystaw są tylko nielicznymi, które były prezentowane. Jak można zauważyć, ich tematyka była różnorodna – od wystaw rocznicowych związanych z obchodami narodowymi czy kulturalnymi, po wystawy związane z prezentacją wybitnych naukowców, twórców z różnych dziedzin, literatury, rzeźby, fotografii, po wystawy związane z regionem, czy codzienną działalnością Towarzystwa. Nie wątpliwie przyczyniły się one do poszerzenia wiedzy, weryfikacji zachowań, czy też poznania, szczególnie 30 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2012”, s. 71. „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2013”, s. 75-76. 32 Tamże, s.77. 31 122 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 ZBIGNIEW PAWEŁ KRUSZEWSKI przez młodzież, nowych wartości, które są ważne w życiu każdego człowieka. Działania te w sposób jednoznaczny wpisują się w problematykę uczenia się przez całe życie dla różnych przedziałów wiekowych osób z nich korzystających. Przykładowo, na wniosek Płockiej Rady Seniorów, Prezydent Miasta Płocka – Andrzej Nowakowski – w maju 2013r. przyznał Bibliotece im. Zielińskich TNP Certyfikat „Miejsca przyjaznego seniorom”33. Na podkreślenie zasługuje również to, że wiele inicjatyw wpisujących się w uczenie przez całe życie, mogło być zrealizowane dzięki pozyskanym przez Towarzystwo środkom finansowym w formie konkursowej, jako granty: z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Fundacji „Fundusz Grantowy dla Płocka”, Prezydenta Miasta Płocka oraz zbiorowych i indywidualnych sponsorów, np. w roku 2013 pozyskano grantów na łączną kwotę 799,3 tyś. zł.34 Towarzystwo Naukowe Płockie stosuje też nowe formy upowszechniania nauki przez edukację, jak udział w Dniach Historii Miasta Płocka, Dniach Europejskich i innych imprezach popularnonaukowych organizowanych w Płocku. Towarzystwo prowadzi bogatą działalność wydawniczą. Wydawane są publikacje zwarte, ciągłe i okazjonalne. W analizowanym okresie wydano łącznie: w roku 2011- 72,0835 arkuszy wydawniczych, w 2012- 63,8536, w 2013 – 11037. Na uwagę zasługuje, wydawanie społeczne wydawanie w sposób nieprzerwany od 1956 kwartalnika „Notatki Płockie”38. Czasopismo to znajduje się na liście czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i posiada 5 punktów. Publikacje ukazują się dzięki pozyskiwaniu środków finansowych z różnych źródeł, wynikających z aktywności osób o nie zabiegających. Regułą jest, że autorzy nie otrzymują honorarium, jest to działalność pro publico bono. Odbiorcami wydawnictw są rozliczne osoby, które kupują je dla własnych amatorskich potrzeb, jak też naukowcy, badacze, osoby interesujące się daną tematyką. Jak można zauważyć, z tego przedstawienia działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego wpisuje się ono w obszar polityki publicznej służąc rozwojowi edukacji, wychowania, popularyzacji wiedzy. Przyczynia się w istotny sposób do realizacji działań z obszaru uczenia się przez całe życie. 33 Tamże, s.148. Tamże, s. 114. 35 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2011”, s.133. 36 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2012”, s.148. 37 „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 2013”, s.145. 38 A. Kansy, Na marginesie swobody – Notatki Płockie (1956-2011) – historia i polityka, Wyd. PAN, Warszawa 2012, s.53. 34 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760 123 ZNACZENIE TOWARZYSTWA NAUKOWEGO PŁOCKIEGO W UCZENIU SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE Wiele potrzeb społecznych wymaga zaspokojenia poza systemami państwowymi, lukę tę znakomicie wypełniają organizacje społeczne, w tym towarzystwa naukowe m.in. Towarzystwo Naukowe Płockie. THE IMPORTANCE OF PLOCK SCIENTIFIC SOCIETY IN LIFE-LONG LEARNING Summary The author describes the role of Plock Scientific Society in life – long learning of members of the Society and the people associated with it. This article provides basic data and information on the Association and cited topics of scientific meetings and exhibitions. Society plays an important role in the local community serving the development of education, education, popularization of knowledge, thereby stimulating the learning process throughout their lives. It is also an outside form of the system that satisfy the needs of scientific knowledge. Keywords: Plock Scientific Society, life-long learning 124 Studia Dydaktyczne 26/2014 ISSN 1230 - 1760
