luty 2013 Zabrze

Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu
ul. 3-go Maja 16, 41-800 Zabrze
tel.: (032) 2777800; fax.: (032) 2777802
e-mail: [email protected] NIP 648-19-45-905
Opracowanie wyników badania ankietowego osób bezdomnych
przeprowadzonego w nocy z 7/8 luty 2013 r.
Zespół ds. Pomocy Osobom Bezdomnym
2013
Ogólnopolska akcja liczenia osób bezdomnych została przeprowadzona w Zabrzu,
w nocy z 7 na 8 lutego 2013 r. Łącznie przebadano 187 osób, z czego osób dorosłych było
175, co stanowi 93,58 % wszystkich badanych. Pozostałe osoby przebadane to 12 dzieci
(wszyscy małoletni to osoby przebywające w Ośrodku Wsparcia dla Kobiet im. św. Brata
Alberta w Zabrzu Rokitnicy). W całym badaniu udział wzięło 156 mężczyzn + 6
niepełnoletnich chłopców oraz 19 kobiet + 6 niepełnoletnich dziewczynek. Wśród wszystkich
osób policzonych, mieszkańców Zabrza było 157 osób, co stanowi 90 % wszystkich
policzonych dorosłych osób,17 ankietowanych deklarowało ostatnie miejsce zameldowania
poza gminą Zabrze.
Badanie było przeprowadzone przez następujące służby:
1. Pracownicy socjalni oraz streetworkerzy zespołu ZPB MOPR Zabrze
2. Pracownicy placówek dla osób bezdomnych:
•
Noclegowni oraz Ogrzewalni MOPR Zabrze
•
Przytuliska dla Mężczyzn im. św. Brata Alberta przy ul. Kochanowskiego 26
•
Ośrodka Wsparcia dla Kobiet im. św. Brata Alberta w Zabrzu przy ul. Ofiar
Katynia 48
•
Domu Pokora Stowarzyszenia Żyj i Daj Żyć przy ul. Pawliczka 16
3. Służba więzienna ZK w Zabrzu
4. Służba więzienna Aresztu Śledczego
5. Pracownicy Izby Wytrzeźwień w Zabrzu
6. Straż Miejska
7. Policja
8. Szpitale
Poniższa analiza wyników została przeprowadzona na podstawie pytań zawartych w
kwestionariuszu wywiadu dostarczonego przez MPiPS. Należy pamiętać o tym, iż nie jest to
badanie naukowe, a jedynie próba pokazania zjawiska bezdomności w nocy, w czasie której
przeprowadzano liczenie tzn z 7/8 lutego 2013 r.
Na podstawie kwestionariusza dostarczonego przez MPiPS można wyróżnić
następujące istotne zagadnienia:
1. Miejsce przebywania osoby bezdomnej w nocy z 7/8 lutego 2013 r.
2. Płeć osoby bezdomnej
3. Wiek osoby bezdomnej
4. Staż bezdomności czyli od ilu lat lub miesięcy osoba uważa się za osobę bezdomną
5. Przyczyna, powód bezpośredni bezdomności osoby badanej
6. Źródło dochodu osoby bezdomnej
7. Ostatnie miejsce zameldowania
8. Wykształcenie osoby bezdomnej
9. Fakt korzystania z pomocy oraz forma uzyskiwanej pomocy (niezależnie od źródła
pomocy)
10. Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności (bez podziału na stopnie bądź też
instytucję przyznającą orzeczenie)
Fakt posiadania ubezpieczenia zdrowotnego
Miejsce (przebywania osób bezdomnych w trakcie liczenia):
80
Schronisko, dom dla
osób bezdomnych,
noclegownia
73
Ogrzewalnia
70
60
ZK, Areszt
57
Pustostany domki, altany
50
Inne
Szpitale, hospicja,
ZOL-e, inne placówki
zdrowia
40
30
20
10
22
Mieszkania wspierane,
chronione, treningowe,
wynajmowane
15
7
5
4
3
1
Miejsce niemieszkalne
Izba Wytrzeźwień
0
Miejsce przebywania
Z analizy danych wynika, iż w miejscach, które nie mają przeznaczenia mieszkalnego
(poz. Izba Wytrzeźwień, miejsca niemieszkalne, pustostany, inne) przebywało 26 osób z
czego 18 osób to zabrzanie. Podobna ilość (27 osób) przebywało w ośrodkach
penitencjarnych oraz leczniczych. Z czego 11 osób przebywających w ZK podało jako
miejsce zamieszkania Zabrze. Jedynie 2 osoby przebywające w szpitalach to zabrzanie.
Można określić, iż łącznie 31 zabrzan to osoby bezdomne, które potencjalnie mogły
wymagać pomocy w zakresie udzielenia schronienia. Z całej policzonej grupy 187 osób
bezdomnych, aż 134 osoby były zabezpieczone przez gminę instytucjonalnie (poz.
Schronisko, Ogrzewalnia, mieszkanie chronione) co stanowi 71,65 % wszystkich osób
bezdomnych policzonych w nocy badania.
Wiek:
Grupy wiekowe osób bezdomych
0 - 18 r.ż
19 - 30 r.ż
12%
23%
11%
7%
31 - 40 r.ż
41 - 50 r.ż
16%
51 - 60 r.ż
31%
od 61 i więcej
W trakcie liczenia 5 osób nie podało wieku. W wieku produkcyjnym było 141 osób (z
czego 50 osób było niepełnosprawnych co pozwala przypuszczać, iż mogą mieć obniżoną
zdolność do wykonywania pracy zarobkowej). 29 osób posiadało wiek poprodukcyjny lub
zbliżający się do wieku poprodukcyjnego (powyżej 61 lat) i zdecydowana większość z nich,
bo aż 20 osób, to osoby z orzeczonym stopniem niepełnosprawności. 12 osób to małoletni
przebywający w Ośrodku Wsparcia dla Kobiet im. św. Brata Alberta w Zabrzu Rokitnicy (6
dziewczynek i 6 chłopców).
Wiek statystycznej osoby bezdomnej (obliczony na podstawie ilości osób z podanym
wiekiem) to 45 lat. Można zauważyć sporą różnicę w różnicy wieku w zależności od płci.
Wiek statystycznej kobiety to 37,5 lat. Wiek mężczyzny to 50,5 lat.
Staż bezdomności:
60
52
50
40
35
33
30
Mężczyźni
Kobiety
25
20
10
10
3
0
0
3
od 3 - 5 lat (poz. 2)
powyżej 11 lat (poz.4)
od 0 - 2 lat (poz. 1)
od 6 - 10 lat (poz. 3)
W trakcie analizy podzielono przebadaną grupę na 4 podgrupy, celem bliższemu
przyjrzeniu się rozkładowi osób ze względu na długość bezdomności, lecz należy pamiętać, iż
podstawowy podział zawiera się w dwóch sformułowaniach: bezdomności krótkotrwałej (poz.
1) oraz długotrwałej (poz. od 2 do 4). Analiza danych przyniosła poniższe wyniki:
Brak podanego stażu bezdomności wystąpił u 26 osób (z czego 11 osób to niepełnoletni
wobec których nie powinno się stosować tego pytania). Do wyliczenia średniego stażu osoby
bezdomnej nie wliczono zatem 14 osób dorosłych.
Średni staż osoby bezdomnej (z pominięciem powyższych 26 osób) to 7,44 lat. W tym
kobiety (z 14 przebadanych o podanym stażu) mają średni staż 4,6 roku. Mężczyźni (150
dorosłych z podanym stażem) mają średni staż 7,56 roku. Długotrwale bezdomnych
(powyżej 2 lat) było w nocy liczenia 116 osób, z czego 106 osób to mężczyźni.
Przyczyna bezdomności:
Wyniki, które są prezentowane na podstawie odpowiedzi na pytanie o przyczyny
bezdomności, należy traktować bardzo ostrożnie z uwagi na fakt, iż bardzo często brak jest tu
podania pierwotnej przyczyny bezdomności. Eksmisja, konflikt rodzinny czy też bezrobocie
są niejednokrotnie wtórnymi konsekwencjami deficytów czy też zachowań osób bezdomnych,
dlatego też wysuwanie jakichkolwiek wniosków z powyższego pytania nie jest wskazane.
6%
7%
11%
5%
4%
3%
2%
1%
21%
39%
Eksmisja, wymeldowanie
Konflikt rodzinny
Bezrobocie, brak pracy
Zadłużenie
Uzależnienie
Zły stan zdrowia, niepełnosprawność
Opuszczenie ZK
Przemoc w rodzinie
Opuszczenie placówki opiekuńczo wychowawczej
Utrata noclegów w miejscu pracy
Źródło dochodu:
Źródło dochodu
Żebractwo (poz. 1)
2
Alimenty (poz 2)
3
Inne (poz. 3)
4
Renta, emerytura (poz. 4)
4
Świadczenia ZUS (poz. 5)
4
9
Zatrudnienie (poz. 6)
19
Nie posiadam dochodu (poz. 7)
Praca na czarno (poz. 8)
21
Zbieractwo (poz. 9)
21
97
Zasiłek z MOPS (poz. 10)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
W analizie danych można zauważyć, iż ze 165 osób odpowiadających na to pytanie, z pracy
własnych rąk, obecnie lub kiedyś (uzyskując świadczenie ZUS) utrzymuje się zaledwie 59
osób (poz 4,5,6,8,9). Z szeroko rozumianej pomocy (zasiłki, żebractwo, alimenty) utrzymują
się aż 102 osoby (blisko 2 razy więcej osób niż grupa osób utrzymująca się z własnej
aktywności zarobkowej).
Źródło dochodu
Żebractwo (poz. 1)
2
Alimenty (poz 2)
3
Inne (poz. 3)
4
Renta, emerytura (poz. 4)
4
Świadczenia ZUS (poz. 5)
4
9
Zatrudnienie (poz. 6)
19
Nie posiadam dochodu (poz. 7)
Praca na czarno (poz. 8)
21
Zbieractwo (poz. 9)
21
97
Zasiłek z MOPS (poz. 10)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Wykształcenie:
Jak wyraźnie widać na wykresie występuje wybitna dominacja wykształcenia podstawowego
i zawodowego. Wśród grupy kobiet zaledwie 2 osoby miały średnie wykształcenie. Reszta
miała zawodowe lub niższe.
70
70
55
60
50
40
30
Wykształcenie
23
20
10
4
4
2
0
Podstawowe
Zawodowe
Niepełne podstawowe
Gimnazjalne
Średnie
Wyższe
Czy korzysta z pomocy i w jakiej postaci:
Osoby korzystające z pomocy oraz jej forma
1 26
126
96
102
Schronienie
Wsparcie finansowe
Posiłek
Odzież
Inne
Źródło dochodu osób bezdomnych niekorzystających z pomocy
1 1 1
2
14
6
13
Zbieractwo
Praca na czarno
Brak dochodu
Zatrudnienie
Świadczenie ZUS
Renta, Emerytura
Inne
Jako osoby nie korzystające z jakiejkolwiek pomocy określiło się 38 osób. W grupie tej 33
osoby zadeklarowały, iż są zdrowe tzn. nie posiadające orzeczenia o niepełnosprawności.
Czy posiada Pan stopień niepełnosprawności:
150
100
102
70
Tak
Nie
50
0
Orzeczenie o niepełnosprawności
Na 70 osób niepełnosprawnych jedynie 3 zadeklarowały, iż nie korzystają z żadnej formy
pomocy.
Ubezpieczenie zdrowotne
Ilość osób posiadających ubezpieczenie zdrowotne
29
Posiada ubezpieczenie
Nie posiada Ubezpieczenia
142
Na 29 osób nieposiadających ubezpieczenia jedynie 1 osoba posiadała orzeczenie o
niepełnosprawności.
Podsumowanie
Z liczenia przeprowadzonego w nocy z dnia 07/08.02.2013 r. wyłania się statystyczny
obraz grupy jak i indywidualnej osoby bezdomnej przebywającej na terenie Zabrza. Można
zauważyć, iż 1 osoba na dziesięć jest spoza Zabrza. Prawie 3 na 4 osoby bezdomne były
zabezpieczone przez gminę instytucjonalnie poprzez umieszczenie w placówce dla osób
bezdomnych. Co siódma osoba przebywała w miejscu niemieszkalnym, zakładzie
leczniczym, zakładzie penitencjarnym, lecz z tej grupy zaledwie co drugi to zabrzanin.
Statystyczna osoba bezdomna to mężczyzna w wieku ok 45 - 55 lat, posiadający
wykształcenie podstawowe lub zawodowe, pozostający bez domu od ponad 2 lat. Został
osobą bezdomną wskutek eksmisji, konfliktu z rodziną oraz bezrobocia. Korzysta z pomocy
instytucjonalnej oraz utrzymuje się z zasiłków, żebractwa oraz okresowo pracy dorywczej. Co
druga osoba bezdomna jest osobą zdrową (57 % przebadanej populacji w trakcie liczenia) i w
zdecydowanej większości (81 % przebadanej populacji) ubezpieczoną zdrowotnie.