Franciszek Dionizy Kniaźnin - Epoki

Franciszek Dionizy Kniaźnin
Franciszek Dionizy Kniaźnin (ok.1750 -1807)Poeta i dramatopisarz, już za jego życia owiany
legendą, związany z puławską rezydencją Czartoryskich. Pisał sztuki dla dworskiego teatru,
rokokowe wierszyki miłosne oraz przemijające liryki sentymentalne. Nosił się po sarmacku,
dbając szczególnie o sumiaste wąsy. Był blisko związany z Czartoryskimi. Zakochany był
nieszczęśliwie i potajemnie w księżniczce Marii Czartoryskiej Witemberskiej, która miała być
jakoby adresatką jego wierszy miłosnych. . Ten wielki patriota głęboko przeżywał los ojczyzny i
po klęsce rozbiorów popadł w obłęd. Udręczony chorobą (obłęd), ostatnie lata życia spędził pod
opieką swego przyjaciela, poety i dramatopisarza Franciszka Zabłockiego.
Jego wczesne Erotyki (1779) nawiązują do starożytnej poezji biesiadnej (Anakreont). Miłość
jest w nich okrutną walką, niezasłużonym cierpieniem, które ukoić może tylko dobroczynna moc
wina, często zbliżają się do barkowego konceptyzmu. Jego wczesne utwory to głównie
kunsztowne, rokokowe miniatury. Oddają nastrój salonowych gier miłosnych. Miłość Kniaźnina
to głównie melancholijne wzdychania, tęsknota, smutek, strach. Jest to zawsze uczucie
niespełnione. Po kilkuletnim pobycie w Puławach opublikował trzy tomiki
Poezji
(1787-1788), w których widać wyraźnie nowy sentymentalizm. Zaczął dążyć do
tkliwej prostoty
. O swoich uczuciach pisał w sposób naturalny i bezpośredni. Ciekawe są obywatelskie wiersze
Kniaźnina. Sławna żartobliwa oda
Do wąsów
jest właściwie pochwałą szlacheckiej tradycji.
Dwie lipy - Utwór zawiera refleksję nad losem dwojga nieszczęśliwych kochanków: Koryla i
Izmeny, których serca nie mogą się połączyć. Zgodnie z tradycją sentymentalizmu poeta jako
tło miłości wprowadził polską przyrodę. Sytuację nieszczęśliwych kochanków porównuje do lip
stojących po przeciwległych stronach rzeki. Nurt wody rozłączył drzewa, które mogą jedynie
dotykać się gałęziami. Podobnie swoje położenie widzi cierpiący i smutny Koryl, który tęskni za
ukochaną.
Do wąsów - Utwór zawiera pochwałę wąsów, jako symbolu polskości i uroku osobistego u
mężczyzn, np. u Czarneckiego, Jana III Sobieskiego. Twierdzi, że w dzisiejszych czasach
mężczyźni nie mają wąsów więc nie są przystojni a jedynie pijani. Na koniec stwierdza, że jest
jeszcze Polakiem, chlubi się ojczyzną i kręci wąsa.
Krosienka - Zakochana do szaleństwa kobieta wyczekuje Filona - jej duszy połowa, czeka i
1/2
Franciszek Dionizy Kniaźnin
wygląda z utęsknieniem. A gdy zauważa, że się zbliża na koniu, skrywa się na bok aby on nie
zauważył, że czeka stęskniona.
2/2