Pobierz spis treści

Spis treści
Od autora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 7
ROZDZIAŁ 1. Region, wieś i dom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 11
Region
. . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Ewolucja i rozkwit zdobnictwa . . . . . . . . 23
Wieś
. . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Symbolika domu: dom – relikt – poemat . . . . 26
Chata na Podlasiu „ruskim” . . . . . . . . .
16
Dom jako ruchomość . . . . . . . . . . . . 30
Chałupa na Podlasiu „szlacheckim” . . . . .
18
Dom jako ubiór . . . . . . . . . . . . . . . 31
Ewolucja domu . . . . . . . . . . . . . . . 21
Przypisy
. . . . . . . . . . . . . . . . . 32
ROZDZIAŁ 2. Deskowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 35
Historia desek . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Szalowania mozaikowe . . . . . . . . . . . . 46
Najstarsze wiejskie deskowania . . . . . . . . 38
Szalunek jako „kożuch” domu . . . . . . . . . 48
Ewolucja sposobów szalowania ścian... . . . . 42
„Dom – tort”, czyli kwiatek do kożucha . . . . 51
„Klasyczny” wzorzec deskowania . . . . . . . 45
Przypisy
. . . . . . . . . . . . . . . . . 53
ROZDZIAŁ 3. Naroża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 55
Semantyka węgłów . . . . . . . . . . . . . 55
Przełom w ornamentyce naroży . . . . . . . . 70
Semantyka a zdobnictwo . . . . . . . . . . . 58
Węgły z ornamentem laubzegowym . . . . . . 77
Węgieł – sedno konstrukcji domu . . . . . . . 58
Węgłowania płycinowo-laubzegowe . . . . . . 78
Najstarsze sposoby ochrony węgłów . . . . . . 60
Naturalny porządek, czyli kanon . . . . . . . . 81
Węgłowania wielolistwowe . . . . . . . . . . 61
Zoomorficzne elementy zdobnicze . . . . . .
Węgłowania wieloboniowe . . . . . . . . . . 62
Fitomorficzne elementy zdobnicze . . . . . . . 88
Inne węgłowania o ozdobnym profilu . . . . . 65
Inne wyobrażenia przedmiotowe . . . . . . . 92
85
6
Zdobienia węgłów a zdobienia tkanin . . . . . 97
Cieśla, snycerz czy stolarz? . . . . . . . . . . 106
Zdobienia węgłów a „horror vacui” . . . . . . 99
Dobór budulca do węgłowań . . . . . . . . . 109
Węgłowania a intuicja kompozycyjna . . . . . . 100
Zdobniczy alfabet . . . . . . . . . . . . . . . 113
Symetria dzięki szablonom . . . . . . . . . . 103
Przypisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
ROZDZIAŁ 4. Okna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 131
Początki zdobnictwa okien . . . . . . . . . . . 131
Okiennice . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Rodzaje i konstrukcje okien . . . . . . . . . . 134
Szyby, firany i kwiaty . . . . . . . . . . . . . 165
Rozwój zdobnictwa okien . . . . . . . . . . . 139
Wypisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
Nadokienniki . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Przypisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
Podokienniki . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
ROZDZIAŁ 5. Okna frontonowe (strychów i poddaszy). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 175
Sens strychu . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
„Okna młodej pary”, czyli zdwojone . . . . . . 194
„Okno-ikonostas” na starym strychu . . . . . . 175
Okna „końskie” i „ptasie” . . . . . . . . . . . 194
Okno w ludowym stroju . . . . . . . . . . . . 178
Polsko-białorusko-żydowskie uniwersum . . . 196
Okno „na serwecie” . . . . . . . . . . . . . . 178
Okna z ornamentem „portalowym” . . . . . . 197
Okno „w ręczniku” . . . . . . . . . . . . . 180
Inne sposoby zdobienia okien . . . . . . . . . 198
Okno „z krawatem” . . . . . . . . . . . . .
182
Logika kompozycji, logika grawitacji . . . . . . 200
Okna „w chustach” i „za firanami” . . . . . . 184
Porównanie desek przyokiennych . . . . . . . . 200
Okna „w opaskach” . . . . . . . . . . . . . 186
Porównanie zdobień podokiennych . . . . . . . 200
Okno zwieńczone listwą nadokienną . . . . . . 188
Iwan filozof . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Okna „w koronach” . . . . . . . . . . . . . 190
Przypisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 224
Streszczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 226