Promieniowanie optyczne w środowisku pracy / Agnieszka Wolska

Promieniowanie optyczne w środowisku pracy / Agnieszka Wolska

Promieniowanie optyczne w środowisku pracy / Agnieszka Wolska. –
Warszawa, 2013
Spis treści
Wykaz stosowanych oznaczeń
13
Wykaz stosowanych skrótów
18
1. Wprowadzenie
19
I. ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA I WYGODY WIDZENIA
PODCZAS WYKONYWANIA CZYNNOŚCI PRACY
2. Ergonomiczne oświetlenie stanowisk pracy na przykładzie
stanowiska z monitorem ekranowym
2.1. Badania uciążliwości pracy wzrokowej podczas pracy z monitorem
ciekłokrystalicznym przy różnych systemach oświetleniowych
2.1.1. Charakterystyka warunków oświetleniowych i grupy badanej
2.1.1.1. Warunki oświetleniowe
2.1.1.2. Charakterystyka grupy badanej
2.1.2. Metoda badań
2.1.2.1. Program komputerowy do projektowania zadania wzrokowego
i rejestracji liczby popełnionych błędów oraz czasu wykonania zadania
2.1.2.2. Metoda badania uciążliwości pracy wzrokowej
2.1.3. Wyniki badań
2.1.3.1. Subiektywna ocena oświetlenia
2.1.3.2. Subiektywna ocena zmęczenia wzroku
2.1.3.3. Zmiany w funkcjach wzroku
2.1.3.4. Wydajność pracy
2.1.4. Wnioski
2.2. Wytyczne doboru systemu oświetleniowego dla stanowisk
z monitorami ekranowymi
3. Oświetlenie a wypadki przy pracy
3.1. Charakterystyczne wypadki przy pracy związane z niewłaściwym
oświetleniem
3.1.1. Słaba widoczność spowodowana niewłaściwym oświetleniem
3.1.2. Wypadki przy pracy związane ze słabą widocznością
3.2. Analiza przebiegu wypadków związanych z niewłaściwym
oświetleniem
3.2.1. Analiza drzewa zdarzeń
3.2.2. Analiza drzewa błędów
39
42
43
43
46
46
46
49
50
50
54
56
57
61
62
66
67
68
69
73
73
85
4. Olśnienie jako szczególny przypadek zagrożenia w środowisku
pracy
4.1. Niestacjonarne stanowiska pracy o szczególnym narażeniu
na olśnienie
4.2. Kryteria oceny rodzaju olśnienia dla niestacjonarnych stanowisk
pracy
4.3. Przykłady rodzajów olśnienia na niestacjonarnych stanowiskach
pracy
4.4. Badania wrażliwości na olśnienie i zmierzchowej ostrości wzroku
4.4.1. Metoda badań
4.4.1.1. Procedura badań
4.4.1.2. Metoda obiektywnego badania wrażliwości na olśnienie
i zmierzchowej ostrości wzroku
4.4.1.3. Metoda subiektywnej oceny oświetlenia i zmęczenia wzroku
4.4.2. Wyniki badań
4.4.2.1. Charakterystyka badanych grup
4.4.2.2. Zmierzchowa ostrość wzroku
4.4.2.3. Wrażliwość na olśnienie
4.4.2.4. Subiektywna ocena zmęczenia wzroku
4.4.2.5. Subiektywna ocena oświetlenia
4.4.2.6. Korelacje między badanymi zmiennymi
4.4.3. Wnioski
4.5. Zalecenia profilaktyki zagrożeń na stanowiskach o szczególnym
narażeniu na olśnienie
5. Ocena ryzyka zawodowego związanego z oświetleniem
elektrycznym w pomieszczeniach pracy
5.1. Zakres oceny ryzyka zawodowego
5.2. Kryteria oceny ryzyka zawodowego
5.2.1. Parametry oświetleniowe
5.2.1.1. Natężenie oświetlenia
5.2.1.2. Równomierność oświetlenia
5.2.1.3. Olśnienie
5.2.1.4. Migotanie i efekt stroboskopowy
5.2.2. Dodatkowe czynniki istotnie wpływające na bezpieczeństwo
związane z miejscem pracy
5.2.2.1. Środowisko z atmosferą wybuchową lub potencjalnie
wybuchową
5.2.2.2. Wykonywanie prac w strefie ruchu pojazdów mechanicznych
5.2.3. Czynniki organizacyjne
5.2.4. Czynniki psychospołeczne
5.3. Wieloczynnikowa metoda oceny ryzyka
5.4. Wnioski
II. OGRANICZANIE NADMIERNYCH, SZKODLIWYCH DLA
ZDROWIA, EKSPOZYCJI NA PROMIENIOWANIE OPTYCZNE
91
92
93
98
99
100
100
101
102
103
103
104
105
107
108
110
111
112
114
116
117
117
118
120
121
122
123
123
124
125
125
126
128
6. Narażenie zawodowe na sztuczne nielaserowe
promieniowanie optyczne
6.1. Ocena zagrożenia promieniowaniem optycznym na „gorących"
stanowiskach pracy
6.1.1. Zagrożenie termiczne rogówki i soczewki
6.1.2. Zagrożenie termiczne i fotochemiczne siatkówki
6.1.3. Zagrożenie termiczne skóry
6.1.4. Zagrożenie fotochemiczne soczewki oka
6.2. Ocena zagrożenia na stanowiskach pracy ze źródłami światła
stosowanymi do innych celów niż oświetleniowe
6.2.1 Zagrożenie fotochemiczne i termiczne siatkówki oka
oraz fotochemiczne oczu i skóry promieniowaniem nadfioletowym
6.2.2. Zagrożenia fotochemiczne promieniowaniem widzialnym
i nadfioletowym
6.2.3. Zagrożenie fotochemiczne siatkówki oka
6.3. Ocena zagrożenia na stanowiskach pracy z elektrycznymi
promiennikami UV
6.4. Ocena zagrożenia podczas procesów technologicznych
z wykorzystaniem łuku spawalniczego i płomienia gazowego
6.4.1. Spawanie i cięcie gazowe
6.4.2. Spawanie i napawanie łukiem otwartym
6.4.2.1. Zagrożenie fotochemiczne oczu i skóry
6.4.2.2. Zagrożenie termiczne oczu
6.5. Wnioski
7. Ocena ryzyka zawodowego związanego ze sztucznym
promieniowaniem optycznym
7.1. Zakres oceny ryzyka zawodowego
7.2. Kryteria oceny ryzyka zawodowego
7.2.1. Poziom ekspozycji narażonych części ciała
7.2.1.1. Wyznaczanie poziomu ekspozycji
7.2.1.2. Klasa lasera a wyznaczanie poziomu ekspozycji
7.2.2. Stosowanie środków ochrony indywidualnej
7.2.3. Skutki dla zdrowia pracowników należących do grup szczególnego
ryzyka
7.2.4. Skutki dla zdrowia wynikające ze współwystępowania w środowisku
pracy promieniowania optycznego i fotouczulających substancji
chemicznych
7.2.5. Skutki pośrednie, wpływające na bezpieczeństwo pracowników
7.2.5.1. Zagrożenie wybuchem lub pożarem
7.2.5.2. Zagrożenie olśnieniem
7.2.6. Czynniki organizacyjne
7.2.7. Czynniki psychospołeczne
7.3. Wieloczynnikowa metoda oceny ryzyka
7.4. Wnioski
133
137
139
141
143
144
144
145
146
150
150
153
154
156
156
160
161
166
167
169
169
169
172
174
174
179
182
182
182
183
184
185
187
8. Narażenie zawodowe na naturalne promieniowanie UV
8.1. Monitorowanie naturalnego promieniowania nadfioletowego
8.2. Fototyp skóry a skutki oddziaływania promieniowania UV
8.3. Badania ekspozycji na naturalne promieniowanie UV
8.3.1. Metoda badań
8.3.1.1. Aparatura
8.3.1.2. Kalibracja dozymetrów i wyznaczanie współczynników
korekcyjnych
8.3.1.3. Sposób wykonywania pomiarów
8.3.2. Wyniki badań
8.3.2.1. Analizowane parametry
8.3.2.2. Napromienienie erytemalne w ciągu zmiany roboczej
8.3.2.3. Uśrednione napromienienie erytemalne w czasie ekspozycji
8.3.2.4. Względny wskaźnik napromienienia erytemalnego
8.4. Wnioski
9. Ocena ryzyka zawodowego związanego z ekspozycją skóry
na naturalne promieniowanie nadfioletowe
9.1. Metoda oceny ryzyka zawodowego
9.1.1. Założenia metody oceny ryzyka
9.1.2. Zmodyfikowana szacunkowa metoda oceny ryzyka
9.1.2.1. Określenie wskaźnika ekspozycji skóry Wes
9.1.2.2. Określenie skorygowanego wskaźnika ekspozycji skóry W*es
9.1.3. Porównanie metody oceny zagrożenia skóry promieniowaniem UV
i opracowanej zmodyfikowanej szacunkowej metody oceny ryzyka
9.2. Kryterium oceny ryzyka zawodowego
9.2.1. Analiza kryteriów oceny zagrożenia skóry promieniowaniem UV
wg normy PN-EN 14255-3
9.2.2. Założenia do opracowania kryterium oceny ryzyka
9.2.3. Porównanie wskaźników ekspozycji skóry bez stosowania środków
ochrony (wyznaczanych wg normy PN-EN 14255-3 oraz zgodnie
z proponowaną metodą)
9.2.4. Uśrednione napromienienie erytemalne w czasie ekspozycji
a wskaźnik ekspozycji skóry (Wes)
9 2.5. Wyniki oceny ryzyka zawodowego dla poszczególnych
pracowników z wykorzystaniem dwóch metod
9.3. Proponowane kryterium i metoda oceny ryzyka zawodowego
9.4. Wnioski
10. Materiały barierowe przed nielaserowym promieniowaniem
nadfioletowym
10.1.Współczynniki barierowości uwzględniające różne krzywe
skuteczności biologicznej
10.1.1. Względne skuteczności oddziaływania promieniowania UV
na skórę człowieka
188
190
192
193
193
193
194
196
197
197
198
200
201
204
206
208
208
209
210
213
217
218
218
219
220
222
223
225
227
229
232
232
10.1.2. Proponowane współczynniki barierowości uwzględniające
różne skuteczności oddziaływania nadfioletu na skórę
10.2. Badanie właściwości barierowych uwzględniające różne krzywe
skuteczności biologicznej
10.2.1. Charakterystyka badanych materiałów włókienniczych
10.2.2. Metoda badania
10.3. Wyniki badań barierowości
10.3.1. Widmowy współczynnik przepuszczania promieniowania
10.3.2.Skuteczne natężenie napromienienia za materiałami
włókienniczymi
10.3.3. Współczynniki barierowości
10.3.4. Dozwolone czasy ekspozycji
10.3.5. Minimalne czasy ekspozycji do inicjacji syntezy witaminy D3
10.4. Kryteria oceny barierowości
10.4.1. Skuteczność erytemalna
10.4.2.Skuteczność kancerogenna
10.4.3. Skuteczność aktyniczna
10.4.4.Skuteczność witaminalna
10.5. Wnioski
233
234
234
235
236
236
238
241
243
245
247
247
249
250
251
252
11. Podsumowanie
256
Literatura
272
Streszczenie
288
Summary
291
Załącznik 1. Przykłady list kontrolnych oraz ankiety pracowniczej
do stosowania w wieloczynnikowej ocenie ryzyka zawodowego
związanego z oświetleniem elektrycznym
293
Załącznik 2. Wyniki badań ekspozycji na promieniowania
optyczne emitowane przez źródła technologiczne
301
Załącznik 3. Wyniki oceny ryzyka zawodowego związanego
z naturalnym UV u badanych pracowników
333
oprac. BPK