O znaczeniu i pożytku z właściwego kształcenia młodzieży

historia
Na Trakcie
o znaczeniu i pożytku z właściwego kształcenia młodzieży
Poznańskie kolegium jezuitów
było kolejnym, po przeżywającej ówcześnie kryzys Akademii
Lubrańskiego, znakomitym gimnazjum humanistycznym w Poznaniu.
Ufundował je biskup Adam Konarski, którego staraniem jezuici – znani ze skuteczności w zwalczaniu reformacji – osiedli w Poznaniu.
Pierwszym rektorem kolegium został ks. Jakub Wujek (1541-1597),
erudyta, świetny filolog i teolog, autor przekładu Biblii.
…zgromadziwszy kilka tysięcy z zastawionych sreber, jakie ofiarował
im (…) fundator, wkrótce kładli fundamenty nowego kolegium…
Pochodzący z Wągrowca Jakub Wujek studiował na Akademii Krakowskiej (minęła mu tam fascynacja reformacją, z którą zetknął się
w czasie nauki prawdopodobnie we
Wrocławiu), potem grekę, teologię
i filozofię w Wiedniu oraz teologię
w Rzymie. Do Poznania przybył
w 1571 r. – zajął się organizowaniem kolegium, głosił kazania w kościele pw. św. Marii Magdaleny
i pracował nad Postyllą (zbiorem kazań na cały rok).
... pokazaliśmy widzom sztukę, która ze względu na rozważania
o śmierci (...) pozbawiła niektórych
nieuzasadnionej i niestosownej wesołości...
Uro czy ście otwar te w czerw cu
1573 r. kolegium jezuickie oferowało dobre wykształcenie humanistyczne, ze znajomością łaciny i lite ra tu ry
sta ro żyt nej.
Mia ło
znakomitych nauczycieli, wspaniałą bibliotekę, a od 1677 r. – własną drukarnię. Ważną rolę wychowawczą (i propagandową) pełnił
teatr szkolny. W czasach świetno-
Biblia w tłumaczeniu Jakuba Wujka, ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
ści uczęszczało do kolegium półtora tysiąca uczniów, głównie synów
szlach ty wiel ko pol skiej, ale też
„częściowo z mieszczan, częściowo
z biedoty”. Kilkakrotnie (od XVI w.
po cząw szy) je zu ici po dej mo wa li
próby przekształcenia poznańskiej
szkoły w uniwersytet, skutecznie
jednak blokowane przez Akademię
Krakowską i Wileńską.
Ks. Wujek był rektorem kolegium
do 1578 r. W 1584 r. rozpoczął
pracę nad dziełem życia – tłumaczeniem Biblii na język polski (częściowo powstało ono w Poznaniu
w latach 1594-95 r.). Tłumacząc
z Wulgaty, Wujek sięgał do tekstu
greckiego i hebrajskiego oraz Biblii
dysydenckich. Nie doczekał druku
swojego dzieła – komisja cenzorska, któ ra mia ła zwe ry fi ko wać
wier ność prze kła du, pra co wa ła
długo i ze szkodą dla pracy tłumacza, dla którego ważniejsza była jasność tekstu niż wierność oryginałowi. Jeden z cenzorów, Stanisław
Grodzicki – rektor w Poznaniu
w latach 1594-98, był zresztą
od początku przeciwny, by tłumacze nie po wie rzać ks. Wuj ko wi.
Pierwsze wydanie całości ukazało
się w 1599 r. Tzw. Biblia Wujka
wywarła duży wpływ m.in. na literaturę romantyczną.
Szwedzi (…) najpiękniejsze dolne
sale [kolegium] zamienili w stajnie...
Innym wybitnym rektorem kolegium
był w latach 1644-47 i 1657-62
o. Kaspar Drużbicki, postać niezwykłego formatu – znakomity zarządca,
a jednocześnie asceta, mistyk, twórca pierwszego polskiego systemu
teologii mistycznej. Za jego czasów
odbudowano kolegium ze zniszczeń
po potopie szwedzkim. Drużbicki
zmarł w 1662 r. w opinii świętości.
Portret jezuity znajduje się w poznańskiej farze, jego trumna – w odnowionej krypcie kościoła.
Daina Kolbuszewska
Cytaty pochodzą z Kroniki Jezuitów
poznańskich.
W tym miesiącu na Trakcie
n 14.05. bezpłatne wycieczki w ramach Nocy Muzeów
n 28.05. impreza z cyklu Tropem Historii na Trakcie Królewsko-Cesarskim
z okazji 780. rocznicy lokacji Śródki na prawie magdeburskim
n rozpoczynamy cykl bezpłatnych wycieczek pod hasłem Przechadzki
Traktem Królewsko-Cesarskim
więcej informacji w dziale Centra Kultury, Varia oraz na www.poznan.pl/trakt
89