664.07 kb Format : PDF

Fundusz Pomerania
wspiera rozwój sektora MŚP
Monika Skolimowska
Wiele podmiotów gospodarczych, które chcą się rozwijać, korzysta z obcego
kapitału. Niejednokrotnie w wyniku procedowania wniosku o kredyt okazuje się,
że posiadają niewystarczający majątek na zabezpieczenie kredytu czy też krótką
historię kredytową.
P
odstawowym zadaniem funduszy poręczeń kredytowych jest
ułatwienie
przedsiębiorcom
oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą dostępu do zewnętrznego finansowania – kredytów
bankowych oraz pożyczek.
Dzięki prowadzonej działalności
poręczeniowej przyczyniają się pośrednio do realizacji również zadań
publicznych w zakresie przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji
rynku pracy na terenie danego województwa.
Poręczeniami objęte są kredyty
związane bezpośrednio z prowadzeniem przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej. Mogą być poręczane
wszystkie rodzaje związane z działalnością gospodarczą, a więc:
 kredyty inwestycyjne – finansowanie i/lub refinansowanie przedsięwzięć zmierzających do rozwoju
prowadzonej działalności gospodarczej, czyli np. zakup nieruchomości dla prowadzonej działalności, zakup maszyn i urządzeń,
remont, modernizacja środków
trwałych firmy;
 kredyty obrotowe – na finansowanie bieżących potrzeb związanych
46
Nowo cz esny B a n k Sp ó łd z ie lc z y
z działalnością gospodarczą, czyli
np. zakup towarów lub surowców.
Praktyka potwierdza jednak, że
wiedza na temat poręczeń wśród
przedsiębiorców jest niewystarczająca.
Wyspecjalizowana
instytucja
Od 13 lat Zachodniopomorski
Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych (ZRFPK) – Fundusz Pomera-
nia aktywnie wspiera rozwój małych
i średnich przedsiębiorstw, ułatwiając
im dostęp do źródeł finansowania.
W tym czasie udzielił 3,3 tys.
poręczeń dla ponad 2 tys. podmiotów, o wartości ok. 346 mln zł, co
umożliwiło udzielenie ponad 700
mln zł kredytów. Kapitał zakładowy
funduszu wynosi 10,55 mln zł, a poręczeniowy ponad 30 mln zł. Jak już
wspomniano misją Funduszu Pome-
Poręczenia
Realizacja
Inicjatywy
JEREMIE
Poręczenia
kredytów
Poręczenia
ze środków
własnych
Poręczenia
leasingów
Poręczenia
w ramach
PLD PLUS
Poręczenia
wadiów
Źródło: opracowanie własne
Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych
Rok
Liczba poręczeń
Wartość poręczeń w mln zł
2010
13
1,4
2011
319
26,6
2012
687
63,5
2013
1051
106,1
2014
1332
137,6
2015
1502
169,1
Fot. Archiwum prywatne
TAB. 1. LICZBA I WARTOŚĆ PORĘCZEŃ UDZIELONYCH PRZEZ ZRFPK
W RAMACH JEREMIE W LATACH 2010–2015.
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych sprawozdawczych ZRFPK w poszczególnych latach
rania jest aktywne wspieranie rozwoju regionu oraz podmiotów tworzących jego potencjał ekonomiczny
i społeczny, poprzez tworzenie powszechnie dostępnych i efektywnych instrumentów pozyskiwania
kapitału, wspieranie celów strategicznych samorządu wojewódzkiego
oraz utrzymywanie pozycji wiodącego uczestnika regionalnego rynku
poręczeniowego. Fundusz Pomerania posiada perspektywę stabilną
na poziomie A+1, co przedkłada się
na spełnienie wymogów w zakresie
pomniejszania rezerw kapitałowych
na kredyty poręczane przez fundusz
z ratingiem na poziomie inwestycyjnym, a wskazanie takiego zabezpieczenia pomniejsza podstawę tworzenia rezerw celowych.
Fundusz Pomerania powstał
z inicjatywy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego i z miejsca stał się
wyspecjalizowaną instytucją finansową, której głównym zadaniem jest
aktywnie wspieranie rozwoju MŚP
poprzez udostępnienie instrumentów finansowych ułatwiających dostęp do źródeł finansowania. Jako
instytucja nieustanie stara się uświadamiać przedsiębiorcą, że to oni są
jedną z sił napędowych województwa, a zadaniem takich instytucji,
jak fundusz jest stwarzanie im jak
najlepszych warunków do rozwoju.
O działalności funduszu i jego
misji najlepiej świadczą fakty. I tak:
w przedmiocie realizacji przedsięwzięcia pn. „Wsparcie przedsiębiorczości poprzez rozwój instrumentów
inżynierii finansowej w ramach inicjatywy JEREMIE w ramach RPO Województwa Zachodniopomorskiego na
lata 2007–2013” w projekcie, na który przeznaczono 280 mln zł 40,6%
środków stanowiły poręczenia do kredytów bankowych, 11,5% poręczenia portfelowe udzielone przez banki,
natomiast 47,9% pożyczki udzielone
przez fundusze pożyczkowe i banki.
Aktywność oraz współpraca z funduszem w ostatnich latach zwiększyła się, i tak w 2010 r. podpisano 13
umów na 1,4 mln zł, a już w 2015 r.
1502 umowy na kwotą 169,1 mln zł.
Godne uwagi jest też to, że fundusz w ub. roku wolumen osiągnął
w 8 miesięcy. Przez 4 miesiące w woj.
zachodniopomorskim nie było poręczeń JEREMIE. Było to spowodowane przejściami między projektami IV
i V. Obecnie fundusz czeka na JEREMIE VI, konkurs ma zostać ogłoszony w lutym br., alokacja środków to
100 mln zł reporęczeń na 12 miesięcy. Pośrednik jednak nie może wziąć
więcej niż 50 mln zł limitu reporę-
Monika Skolimowska,
absolwentka Akademii Rolniczej w Szczecinie
Wydziału Ekonomiki i Organizacji Gospodarki
Żywnościowej – kierunek: ekonomia oraz
podyplomowych studiów menedżerskich –
Franklin University Leadership and Delegation
i studiów Systemy Audytorskie i Praktyka
Audytu Wewnętrznego. Certyfikowany audytor
wewnętrzny II stopnia PIKW. Dyplomowany
pracownik bankowy, specjalista unijnych
programów w rolnictwie. Pełniła funkcję audytora
wewnętrznego, przewodniczącego komitetu
zarządzania ryzykami w banku oraz dyrektora
zarządzającego. W bankowości spółdzielczej
przeszła szczeble pracy od referenta do dyrektora.
W BBS Banku – Bałtyckim Banku Spółdzielczym
w Darłowie – pracuje od 2001 r.
czeń. Samorząd województwa zadbał
o to, aby udzielone środki funkcjonowały w formie limitu. Fundusz
zakłada w 2016 r. sprzedaż poręczeń
JEREMIE na poziomie 40 mln zł,
począwszy od marca br.
Fundusze i JEREMIE
Warto wspomnieć, że w ramach
programu JEREMIE szanse mają
przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczęli działalność lub nie posiadają
długiej historii kredytowej, a także wystarczających zabezpieczeń do
ubiegania się o kredyt w instytucjach
2/2016
47
finansowych – każde poręczenie w ramach Inicjatywy JEREMIE stanowi
pomoc de minimis.
Polsce w 2014 r. aktywność poręczeniowa wspierana była ze środków
regionalnych programów operacyjnych na lata 2007–2013 – zarówno
w ramach Inicjatywy JEREMIE, jak
i w schematach poza nią (bez funduszu powierniczego). W pięciu województwach, w których realizowana
była Inicjatywa JEREMIE (wielkopolskim, zachodniopomorskim, pomorskim, kujawsko-pomorskim i dolnośląskim) 10 funduszy podpisało umowy o reporęczenia o łącznej wartości
blisko 210 mln zł. Natomiast, nie
zawarto nowych umów zwiększających zdolność poręczeniową funduszy
w regionach wdrażających wsparcie
w schemacie bez funduszu powierniczego (ostatnią umowę wsparcia podpisano w 2013 r.), jednak w latach
poprzednich podpisano ogółem 28
takich umów o wartości przeszło 460
mln zł2.
Niewątpliwie kolejną korzystną
ofertą funduszu są poręczenia lesingów,
gdyż przyczynia się to do finansowania
działalności sektora MŚP poprzez:
większe możliwości finansowania
mniej płynnych środków trwałych;
48
Nowo cz esny B a n k Sp ó łd z ie lc z y
Przykład
bez poręczenia
z poręczeniem (40%)
100 000 zł
100 000 zł
10 000 zł (10%)
5000 zł (5%)
Wartość finansowania:
90 000 zł
95 000 zł
Prowizja za poręczenie
0,00 zł
456 zł (1,2%)
Oszczędność
0,00 zł
4544 zł
Wartość przedmiotu
Opłata wstępna
Źródło: Fundusz Pomerania
KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z PORĘCZENIA WADIALNEGO
 brak konieczności wpłaty i zamrożenia gotówki
 szybkość i elastyczność działania
 atrakcyjność cenowa produktu w stosunku do innych rozwiązań
oferowanych na rynku
 zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorcy wskutek możliwości
uczestnictwa w kilku postępowaniach przetargowych jednocześnie
 wzrost wiarygodności uczestnika przetargu jako potencjalnego
partnera biznesowego
 finansowanie firmy z krótką historią kredytową oraz tych firm,
które zaczynają działalność gospodarczą;
 dla banku jest to dodatkowe, płynne zabezpieczenie, a tym samym
dywersyfikacja ryzyka.
Kilka słów na temat oferty ZRFPK
– wadium w formie poręczenia. Otóż
oferta skierowana jest do firm, które
startują w przetargach publicznych.
Wniesienie wadium w wysokości nawet 3% wartości zamówienia czasami
bywa kłopotliwe. Warto więc skorzystać z możliwości dysponowania gotówką, a nie „mrożenia” jej nawet na
3 miesiące, kiedy trwa postępowanie
przetargowe. Wadium w formie poręczenia jest tak samo traktowane jak
zabezpieczenie – wniesienie wadium
w pieniądzu. Oferta Funduszu Pomerania dotyczy zarówno pojedynczych
poręczeń wadiów, jak również utworzenia tzw. limitu wadialnego, którym
przedsiębiorca dysponuje w kolejnych
przetargach, bez konieczności wszczynania procedury weryfikacyjnej. Maksymalna wartość pakietu wadialnego
to 1 mln zł, stanowiący łączny limit
poręczeń wadialnych, ustalony na
okres do 12 miesięcy, natomiast po-
Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych
jedyncze poręczenia udzielane w ramach pakietu wadialnego na okres
do 90 dni, stanowi równowartość do
100% wysokości wadium przewidzianego w SIWZ, a maksymalna wartość
poręczenia jednostkowego wynosi
500 000 zł.
Poręczenia Pomeranii
Przy analizie struktury poręczeń
Fundusz Pomerania ze względu na
wielkość przedsiębiorstwa łatwo zauważyć, że prawie 80% wszystkich
stanowią poręczenia udzielone dla mikro przedsiębiorców z przewagą sektora usług (w tym transport) – ponad
41% i handel – ponad 30%.
ZRFPK udzielił do 2015 r. 3715
poręczeń na łączną kwotę 396 mln zł,
natomiast w 2015 r. – 148 poręczeń
bankom spółdzielczym, co stanowiło
54,41% ogółu kwoty wszystkich poręczeń. Wartość ta wzrosła dla tego
sektora z ponad 13 mln zł w 2013 r.
do prawie 22 mln zł na koniec 2015 r.
Raport o stanie funduszy poręczeniowych w Polsce wskazuje, że średnia wartość poręczenia udzielonego
w 2014 r. wyniosła 149 tys. zł (była
o 7 tys. zł wyższa niż w 2013 r.), przy
czym poręczenia udzielane na rzecz
banków miały przeszło dwukrotnie
większą średnią wartość niż te udzielane na rzecz funduszy pożyczkowych
(odpowiednio: 178 tys. wobec 82 tys.
zł). Natomiast zdecydowana większość, bo 86% pod względem wartości udzielonych w 2014 r. poręczeń
i 72% pod względem ich liczby, stanowiło zabezpieczenie kredytów bankowych3.
Procentowy udział poręczeń
udzielonych przez Fundusz Pomerania, z podziałem na wielkość kwoty,
w woj. zachodniopomorskim przedstawiam w tabelach i na wykresach.
Zwraca uwagę fakt, że poręczenia
najmniejsze w wielu przypadkach są
bardzo niskiej wartości – zapewne
znacznie poniżej progu 50 tys. zł, na
TAB. 2. STRUKTURA BRANŻOWA AKTYWNYCH PORĘCZEŃ UDZIELONYCH
PRZEZ ZRFPK
Branża
2012
2013
2014
2015
usługi (w tym transport)
40,20%
42,20%
49,50%
41,00%
handel
32,40%
35,70%
29,50%
30,50%
budownictwo
17,70%
14,90%
11,50%
16,70%
produkcja
9,70%
7%
9,10%
12,00%
0%
0,20%
0,40%
0,07%
inne
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych sprawozdawczych ZRFPK w poszczególnych latach
WYKR. 1 LICZBA UDZIELONYCH PORĘCZEŃ PRZEZ ZRFPK
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych sprawozdawczych ZRFPK w poszczególnych latach
WYKR. 2. KWOTA UDZIELONYCH PORĘCZEŃ PRZEZ ZRFPK (W ZŁ)
koniec 2015 r. stanowią 43%. Z drugiej strony, wartość poręczeń w kategorii powyżej 100 tys. zł (w ub. r.
wyniosła 36%) wskazuje, że znaczna
część transakcji przekroczyła próg 100
tys. zł, a skoro stanowiła w 2014r.
40% - można przypuszczać, że w pojedynczych przypadkach mamy do
czynienia z poręczeniami o znacznej
wartości jednostkowej.
Korzyści z tytułu udzielanych poręczeń przez fundusz, odnosi zarówno
2/2016
49
TAB. 3. UDZIELONE PORĘCZENIA PRZEZ ZRFPK Z PODZIAŁEM
NA WIELKOŚĆ KWOTY PORĘCZENIA
Wartość poręczenia
2013
2014
2015
do 50 tys. zł
31%
38%
43%
pow. 50 tys. zł do 100 tys. zł
30%
22%
21%
pow. 100 tys. zł do 500 tys. zł
38%
40%
36%
pow. 500 tys. zł
1%
1%
1%
100%
100%
100%
razem
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych sprawozdawczych ZRFPK w poszczególnych latach
WYKR. 3. PORĘCZENIA I POŻYCZKI KREDYTOWE UDZIELONE PRZEZ ZRFPK
W POSZCZEGÓLNYCH GRUPACH RYZYKA KREDYTOWEGO
Sytuacja w jakiej udzielono
poręczenia lub pożyczki
2013 r.
2014 r.
2015 r.
w sytuacji normalnej i pod obserwacją
86,38%
89,95%
92,35%
w sytuacji zagrożonej
13,62%
10,05%
7,65%
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych sprawozdawczych ZRFPK w poszczególnych latach
50
Nowo cz esny B a n k Sp ó łd z ie lc z y
klient, jak i bank. Wspomniana wyżej
forma zabezpieczenia zwiększa możliwość uzyskania kredytu nawet przy
niewystarczających własnych zabezpieczeniach jego spłaty, a tym samym
zwiększa wiarygodność kredytową
klienta.
Nie tylko poręczenia
Fundusz Pomerania dziś to nie tylko poręczenia kredytów. Postrzegany
jest znacznie szerzej jako instytucja
otoczenia biznesu realizująca zapisy
strategii rozwoju województwa. Rozwijając się, fundusz nieustanie starał
się wzbogacać swoją ofertę o kolejne instrumenty finansowe, tj. poręczeń leasingowych czy świadczenia
kompletnych rozwiązań doradczych,
szkoleniowych i finansowych. Ostatnio wprowadził do oferty poręczenia
wadialne. Fundusz dostosował ofertę,
także dla biznesu do nowej perspektywy finansowej RPO 2014–2020,
w tym inteligentnych specjalizacji
i innowacji. Oferuje również pełną
obsługę firm pod względem finansowym i doradczym. Fundusz Pomerania poręcza kredyty, leasingi i wadia,
a we współpracy ze swoimi partnerami zapewnia każdej firmie możliwość przygotowania biznes planu,
napisanie wniosku o wsparcie unijne,
opracowanie montażu finansowego
i zapewnienie środków potrzebnych
na inwestycję.
Fundusz prowadzi doradztwo
w zakresie środków unijnych i pozyskiwania ich przez firmy w województwie. W obecnej perspektywie daje
to również możliwość zaangażowania
partnerów w finansowanie przedsięwzięcia, czyli banków – w tym szczególnie spółdzielczych – w finansowanie wkładu własnego z kredytu.
Nastawienie banków do współpracy z funduszami w ostatnich latach
zmienia się. Powoli zaczynają dostrzegać korzyści z poręczeń kredytowych,
chociaż ciągle jeszcze nie oferują
Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych
TAB. 4. PRZYKŁAD KORZYŚCI Z PORĘCZEŃ ZRFPK
Rada dla przedsiębiorców
Zabezpieczenie
Ekspozycja kredytowa
w wys. 500 tys. zł
Hipoteka
Poręczenie
Wartość
500 tys. zł
400 tys. zł (80%)
Wycena komornicza
350 tys. zł
-
Wartość sprzedaży
230 tys. zł (2/3 ceny)
400 tys. zł

Czas odzysku
Powyżej 1–2 lat
30 dni
Myśl projektowo
Znajdź właściwe
źródło finansowania

Źródło: Fundusz Pomerania
lepszych warunków kredytowania
przedsiębiorcom, którzy korzystają
z poręczenia. W praktyce poręczenie
jest jeszcze często po prostu dodatkowym zabezpieczeniem, niezależnym
od tych wymaganych standardowo.
Praktyka bankowa pozwala stwierdzić, że najbardziej zachęcającymi do
skorzystania z poręczenia czynnikami dla przedsiębiorstw byłyby: niższe
oprocentowanie kredytów, przyspieszone procedury bankowe czy brak
zabezpieczeń własnych. Niewątpliwie
oferta bankowa w tym zakresie zachęciłaby podmioty z sektora MŚP do
skorzystania w większej mierze z produktów bankowych.
Kolejnym ważnym elementem
wsparcia działalności funduszy poręczeniowych jest pomoc władz w zakresie edukacji przedsiębiorców w kwestii
skorzystania z różnych form wsparcia.
Wreszcie warunkiem motywującym
przedsiębiorstwa do korzystania z poręczeń jest możliwość uzyskiwania wymiernych efektów z poręczenia.
Jeżeli przyjrzymy się procentowemu rozkładowi regionów w wartości poręczeń udzielonych w Polsce w 2014 r., zauważymy, że ponad
Podpisz umowę

Realizuj projekt
jedną czwartą (28%) wartościowego
portfela poręczeń udzieliły fundusze
mające siedziby w Wielkopolsce, zaś
jedną piątą (20,6%) – fundusze z województwa zachodniopomorskiego.
Wysoką aktywność reprezentuje także
województwo kujawsko-pomorskie
(ok. 12% wartości udzielonych poręczeń). W 6 regionach udział nie przekroczył poziomu 2% 4.
Adamowi Badachowi, prezesowi zarządu oraz Bartoszowi
Domaszewiczowi, dyrektorowi oddziału ZRFPK serdecznie
dziękuję za udostępnienie materiałów.
Przypisy
1http://www.eurorating.com/pl/ratingi/fundusze/zrfpkszczecin - data nadania 5.01.2016 rok.
Niski poziom ryzyka kredytowego. Wysoka wiarygodność
finansowa i zdolność do obsługi zobowiązań. Przeciętna
odporność na wpływ niekorzystnych warunków
gospodarczych utrzymujących się przez dłuższy czas.
2
Raport o stanie funduszy poręczeniowych w Polsce – stan
na dzień 31.12.2014 r. Krajowe Stowarzyszenie Funduszy
Poręczeniowych, Policy & Action Group Uniconsult Sp.
z o.o., Warszawa październik 2015 r.
3
Vide przypis 1
4
Vide przypis 1
2/2016
51