Czy wiesz, co jesz? - Poradnikmedyczny.pl

Czy wiesz, co jesz? - Poradnikmedyczny.pl

poradnikmedyczny.pl
Czy wiesz, co jesz?
Tajemnicze składniki E - barwniki i pigmenty
Barwniki, konserwanty, stabilizatory, antyoksydanty, emulgatory... Aby rozszyfrować etykiety
produktów spożywczych, potrzeba słownika i to nie byle jakiego. Coraz bardziej się spieszymy.
Brakuje nam czasu nawet na przygotowanie zdrowego posiłku. Właśnie dlatego chętnie sięgamy
po gotowe produkty i dania, które można przyrządzać błyskawicznie. Podgrzane w mikrofalówce
lub zalane na talerzu gorącą wodą stanowią dla niektórych jedyną możliwość zjedzenia ciepłego
posiłku w ciągu dnia. Żywność przetworzona, o długich terminach przydatności do spożycia ratuje
w niejednej sytuacji. Mleko, które może stać w lodówce okrągły rok i pieczywo, które da się zjeść
bez uszczerbku na stanie uzębienia cały miesiąc od daty wypieku mają ułatwiać człowiekowi życie
w dwudziestym pierwszym wieku. Czy zawsze? Kiedyś spytałam jedną z moich koleżanek, co robi,
że ma tak świetną figurę. Odpowiedziała mi: ,,To proste. Jak coś ma więcej niż trzy E, to nie jem."
Wiele prawdy znajduje się w tym stwierdzeniu. Wystarczy wziąć pod lupę najpopularniejszy z
dodatków, a mianowicie glutaminian sodu (E 621). Substancja ta wzmacnia smak i zapach
produktów, do których ją dodano. Jeśli coś nam smakuje, to z odrobiną E 621 będzie nam
smakować jeszcze bardziej, a więc sięgniemy po to chętniej, częściej i w większych ilościach.
Wniosek nasuwa się sam. Wśród środków dodawanych do żywności wyróżnia się substancje
naturalne - pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz sztuczne, otrzymywane na drodze syntez
chemicznych. Tu należy wtrącić pewną dygresję: fakt, że coś jest naturalne nie oznacza wcale, że
jest zdrowe, podobnie jak syntetyczne pochodzenie nie przesądza o szkodliwości danej substancji.
Możliwość stosowania dodatków do żywności regulują drobiazgowo przepisy prawne. Regulacje te
różnią się znacznie między sobą w poszczególnych krajach, nawet na terenie Unii Europejskiej.
Wiele substancji dawno już zabronionych gdzie indziej, w Polsce nadal znajduje się na liście
dodatków dopuszczalnych i na odwrót. Nawet w przypadku, gdy jakaś substancja jest u nas
niedozwolona, mamy szansę się z nią zetknąć, kupując żywność wyprodukowaną w innych
krajach. Podstawowy podział dodatków do żywności opiera się na funkcji, którą mają spełniać. Tym
sposobem wyróżnia się: barwniki i pigmenty, konserwanty i stabilizatory, antyutleniacze,
emulgatory i środki zagęszczające oraz substancje niezaklasyfikowane do żadnej z wymienionych
grup. Barwniki i pigmenty Substancje naturalne lub syntetyczne, używane do barwienia żywności
celem nadania jej pożądanego koloru. E 100 Kurkumina (kurkuma) Nieszkodliwy, żółty barwnik
pochodzenia roślinnego, używany przy produkcji przypraw i różnego rodzaju koncentratów. E 101
Ryboflawina (laktoflawina, witamina B2) Żółto-pomarańczowy barwnik, naturalny lub syntetyczny,
dodawany m.in. do przypraw. Nieszkodliwy. E 102 Tartrazyna Cytrynowożółty barwnik
produkowany głównie do celów spożywczych. Używany przy produkcji napojów w proszku, esencji
owocowych, sztucznego miodu, musztardy. Odradza się spożywanie. Może wywoływać alergie,
zwłaszcza u osób uczulonych na kwas acetylosalicylowy i astmatyków. E 104 Żółcień chinolinowa
Syntetyczny, zielonkawo-żółty barwnik dodawany do wyrobów cukierniczych, karmelków, kisielu.
Może wywoływać alergie. E 110 Żółcień pomarańczowa S Syntetyczny barwnik pomarańczowy,
stosowany głównie do barwienia marmolad, żeli, gum do żucia, napojów oraz w przemyśle
farmaceutycznym do nadawania koloru powłokom tabletek. Może wywoływać alergie. E 120
Karmin (koszenila) Naturalny, zwierzęcy barwnik czerwony. Używany do barwienia żywności i
preparatów farmaceutycznych. Uważany za nieszkodliwy. E 122 Azorubina Czerwony barwnik
syntetyczny. Służy do barwienia dżemów i marmolad wiśniowych, budyniów, lodów, napojów oraz
polew cukierniczych. Może wywoływać alergie. E 123 Amarant Syntetyczny, czerwony barwnik
dozwolony tylko do dobarwiania win przeznaczonych na aperitify i alkoholi. Odradza się
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 1/3
poradnikmedyczny.pl
spożywanie. Może wywoływać alergie. E 124 Czerwień koszenilowa Syntetyczny, czerwony
barwnik stosowany głównie przy produkcji wędzonych ryb oraz cukierków pudrowych. E 127
Erytrozyna (tetrajodofluoresceina, czterojodofluoresceina) Syntetyczny, czerwony barwnik
dozwolony do stosowania tylko w przypadku wiśni koktajlowych i kandyzowanych, sałatek
owocowych i owoców konserwowanych z dodatkiem wiśni. Odradza się częste spożywanie. Może
uwalniać jod i upośledzać funkcję tarczycy, stąd osoby z problemami tarczycy powinny unikać
artykułów spożywczych barwionych tą substancją. E 128 Czerwień 2G Syntetyczny barwnik
czerwony. Uwaga alergicy. E 129 Czerwień Allura AC Syntetyczny, czerwony barwnik, na którego
temat dotychczas opublikowano mało wyników badań, stąd w chwili obecnej niemożliwe jest
wydanie wiążącej opinii. Powinni uważać alergicy. E 131 Błękit patentowy V Syntetyczny barwnik
niebieski. Stosowany głównie w przemyśle kosmetycznym, rzadziej dodawany do żywności.
Uważany za nieszkodliwy. E 132 Indygotyna Syntetyczny, niebieski barwnik dodawany do słodyczy
i likierów. Uważany za nieszkodliwy. E 133 Błękit brylantowy FCF 1350 Syntetyczny barwnik
niebieski, uważany za nieszkodliwy. E 140 Chlorofile (chlorofil a i b) i chlorofiliny Zielone barwniki
roślinne o znikomej szkodliwości. W przemyśle spożywczym stosowane w postaci różnych
preparatów, czasem modyfikowanych, np. E 141. E 141 Kompleksy miedziowe chlorofilu i
chlorofiliny oraz ich sole sodowe i potasowe Zielone związki stosowane do wzmacniania barwy
groszku konserwowego. W niektórych krajach zaliczane raczej do utrwalaczy barw niż do
barwników. Uważane za nieszkodliwe. E 142 Zieleń brylantowa (zieleń diamentowa, zieleń
malachitowa G, zieleń S) Barwnik zielononiebieski, syntetyczny, używany do barwienia słodyczy.
Dotychczas opublikowano niewiele wyników badań. Niemożliwe jest obecnie wydanie wiążącej
opinii. E 150a Karmel naturalny Naturalny, roślinny barwnik koloru brązowego (podpalany cukier),
silnie barwiący, lekko słodzący. Nadaje wyrobom barwę brunatną (napoje) aż do czarnej (wypieki).
Podstawowy barwnik coca-coli i podobnych napojów. Występuje w dużych ilościach w każdym
pieczonym słodkim cieście. Zupełnie nieszkodliwy. E 150b Karmel siarczynowy Syntetyczny,
brązowy barwnik na bazie roślinnej. Produkcja jego polega na ogrzewania cukru z dwutlenkiem
siarki lub związkami zawierającymi siarkę. Uważany za nieszkodliwy. E 150c Karmel amoniakalny
Syntetyczny, brązowy barwnik na bazie roślinnej. Otrzymywany przez działanie amoniaku na
cukier. Odradza się częste spożywanie. E 150d Karmel amoniakalno-siarczynowy Syntetyczny,
brązowy barwnik na bazie roślinnej. Produkowany przez działanie siarczynu amonu na cukier.
Odradza się częste spożywanie. E 151 Czerń brylantowa BN (czerń PN) Barwnik czarny,
syntetyczny, stosowany do barwienia tanich odmian kawioru. Równie często używany do barwienia
słodyczy i cukierniczych wyrobów żelowych (galaretki). Po spożyciu mogą wystąpić objawy
uczulenia. E 153 Węgiel roślinny (węgiel drzewny medyczny) Znalazł zastosowanie jako barwnik
przy produkcji wyrobów cukierniczych, dodawany do skórki niektórych rodzajów sera. E 154 Brąz
FK Syntetyczna, brązowa mieszanka sześciu różnych barwników azowych. Dozwolony do
stosowania tylko przy produkcji wędzonych śledzi z Anglii i Norwegii. Uwaga alergicy. E 155 Brąz
HT Syntetyczny, brązowy barwnik, na który powinni uważać alergicy. E 160a Mieszanina
karotenów alfa, beta i gamma (prowitamina A) Naturalne, pomarańczowe barwniki ekstrahowane z
surowców roślinnych. Jako prowitamina A występują zarówno w żywności pochodzenia
zwierzęcego, jak i roślinnego. W organizmie mogą być przekształcane w witaminę A. Barwniki te
znajdują zastosowanie w produkcji wielu produktów, zwłaszcza zawierających tłuszcze, np. masła.
Przy przedawkowaniu skóra nabiera żółtawego koloru. Uważane za nieszkodliwe. E 160b Annato
(biksyna, norbiksyna) Żółto-pomarańczowy barwnik roślinny, będący właściwie mieszaniną kilku
naturalnych barwników karotenoidowych. Często stosowany przez producentów margaryny, olejów
roślinnych i żółtych serów. Nie ma jednoznacznej opinii na temat jego szkodliwości, ale ostrzega
się przed możliwością reakcji alergicznych. E 160c Kapsantyna (kapsorubina, ekstrakt z papryki)
Czerwono-pomarańczowy barwnik karotenoidowy, występujący w strąkach papryki. Uważany za
nieszkodliwy. E 160d Likopen (likopina, psi-karoten, ekstrakt z pomidorów)/i Intensywnie czerwony
barwnik, karotenoid otrzymywany z pomidorów. Częściowo produkowany syntetycznie. Uważany
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 2/3
poradnikmedyczny.pl
za nieszkodliwy. E 160e Beta-apo-8'-karotenal (C30) Syntetyczny barwnik karotenoidowy o
pogłębionej barwie czerwonej, przechodzącej niemal w brunatną. W nieznacznie zmienionej formie
występuje w naturze. Do tej pory opublikowano mało wyników badań na jego temat. Niemożliwe
jest obecnie wydanie jednoznacznej opinii. E 160f Ester etylowy kwasu beta-apo-8'-karotenowego
Syntetyczny barwnik, w nieznacznie zmienionej formie występujący w naturze. Do tej pory
opublikowano niewiele wyników badań. Niemożliwe jest obecnie wydanie jednoznacznej opinii. E
161a Flawoksantyna Żółtawo-czerwony barwnik naturalny. E 161b Luteina Naturalny, intensywnie
żółty barwnik. W dużych ilościach występuje w płatkach kwiatów wielu gatunków roślin. Do tej pory
opublikowano niewiele wyników badań. Niemożliwe jest obecnie wydanie jednoznacznej opinii. E
161c Kryptoksantyna Naturalny barwnik wykazujący aktywność witaminy A. E 161d Rubiksantyna
Jest czerwonym barwnikiem różnych odmian dzikich róż. E 161e Wiolaksantyna Barwnik
powszechnie zabroniony. E 161f Rodoksantyna Barwnik powszechnie zabroniony. E 161g
Kantaksantyna Syntetycznie otrzymany pomarańczowo-czerwony barwnik. Występuje także w
naturze. Dozwolony wyłącznie przy produkcji kiełbasy sztrasburskiej, owoców kandyzowanych i do
dekoracji ciast Odradza się częste spożywanie ze względu jego specyficzną właściwość odkładanie się w warstwach skóry. E 162 Czerwień buraczana (betanina) Naturalny, roślinny,
czerwony barwnik z buraków ćwikłowych. Znajduje zastosowanie przy produkcji namiastki mięsa z
białka soi, w przetworach owocowych, gumie do żucia i sosach. Uważany za nieszkodliwy. E 163
Antocyjany Naturalne, roślinne, jasnoróżowe do ciemnoniebieskich barwniki otrzymywane z
owoców i warzyw (winogron, jagód, czerwonej porzeczki, czerwonej kapusty). Mogą być
stosowane bez ograniczeń ilościowych. Najczęściej używane do poprawiania barwy napojów,
konserw owocowych i słodyczy. Uważane za nieszkodliwe. E 170 Węglan wapnia (kreda)
Naturalna, mineralna, biała substancja. Pełni w żywności rolę pigmentu, dodatku
przeciwzbrylającego i stabilizatora. W Polsce dodawany do Calcipiryny dla osłony śluzówki żołądka
przed kwasem acetylosalicylowym. Znajduje się także w pastach do zębów, w których pełni rolę
szorującą. Nieszkodliwy. E 171 Dwutlenek tytanu Syntetyczny, mineralny, biały barwnik obecny na
powierzchni drażetek, gum do żucia i pierników. W dużych ilościach dodawany do pasty do zębów
Elmex. Nieszkodliwy. E 172 Tlenki i wodorotlenki żelaza Syntetyczne, mineralne, żółte, czerwone
lub czarne barwniki. Stosowane rzadko, głównie jako dodatek do sztucznych osłonek kiełbas.
Uważane za nieszkodliwe E 173 Aluminium Syntetyczny, srebrno-szary, mineralny barwnik w
postaci pyłu metalicznego. Stosowany do dekoracji słodyczy, takich jak słodkie kuleczki do ozdoby
ciast. Może być asymilowany przez organizm. Podejrzewa się, że jest jednym z czynników
powodujących chorobę Alzheimera. Osoby chore na nerki mogą nie wydalać aluminium, stąd
powinny uważać. E 174 Srebro Naturalny, mineralny, srebrny barwnik i konserwant. Dozwolony
wyłącznie do stosowania w polewach słodyczy, do barwienia dekoracji na wyrobach cukierniczych i
do likierów. Może odkładać się w tkankach. Odradza się częste spożywanie. E 175 Złoto Naturalny,
mineralny złoty barwnik. Dozwolony tylko do dekoracji cukierków i czekoladek oraz do likierów. W
Polsce jest dodawany do likieru Goldwasser. Może prowadzić do zaburzeń w obrazie krwi. Nie
powinien być często spożywany. E 180 Czerwień litolowa BK Syntetyczny, czerwony pigment,
który można znaleźć w osłonce woskowej twardych serów. Nie nadaje się do konsumpcji. c.d.n. W
następnym wydaniu Lifestyle Na zdrowie wszystko o konserwantach.
© 2000-2017 Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone.
str. 3/3