Filatelista 1961.14
Transkrypt
Filatelista 1961.14
9 DWUTYGODNI POLSKIEGO ZWIĄZKU FILATELISTOW Intermezz II — Pozna ń 1961 r • S POI ShA POLSKA /Y,f,L>.ZYNARODOW A WYSTAWA FkLATELISTYCZNA MIAST TARGOWYCH Ptojekt ciętego bloczka (z nadrukowaną „perforacją-), który się oka z okazji Wyst Y Intermess II — Poznań 1961 NR 14 (137) ROK VIII WARSZAWA 15 LIPCA 1961 DOKUMENTY HISTORII (KRAJE MUZUŁMAŃSKIE) Napisy i rysunki na znaczkach rejestrują ważne fakty historyczne zarówno z dawnych lat, jak i bieżące wydarzenia: wizyty, konferencje, pakty, narady itp. Znaczek jest więc pewnego rodzaju dokumentem historycznym. Ale nie zawsze dostrzegamy, szczególnie jeśli chodzi o państwa odległe od nas politycznie i kulturalnie, drobne nieraz szdzegóły lub zmiany na (znaczkach, które świadczą o aktualnej pozycji danego kraju w świecie, o stopniu jego zawisłości. Na znaczkach algierskich są tylko napisy francuskie, bez arabskich. Tak samo jednojęzyczne są znaczki Bahreinu i Kuweitu, faktycznych kolonii brytyjskich. Inne kraje arabskie stosowały napisy dwujęzyczne niemal od początku, ale używany język mówi nam o orientacji tego kraju. Egipt do I wojny światowej obok arabskich miał napisy francuskie, w 1914 r. zmienił je na an- państwa podają obie daty: według kalendarza muzułmańskiego i gregoriańskiego, inne tylko jedną. Egipt oblicza rocznice w latach słonecznych, a Arabia Saudyjska (najbardziej ortodoksyjny kraj) w księżycowych, podobnie jak Iran (rocznica Awicenny) choć oficjalnie używa się tam kalendarza słonecznego. W krajach arabskich jest zwyczajowy zakaz wyobrażania ludzi. Im bardziej „prawowierny" kraj, tym ściślej tej zasady przestrzega. Są jednak i odstępstwa. Zdetronizowany Faruk był często przedstawiany na znaczkach, natomiast przywódcy rewolucji egipskiej Nagib i Nasser — nie. Prezydent Syrii przed unią z Egiptem — często był 1929 r. Po nia4 r gielskie, aby w do francuskich, „samodzielności" napisy arabskie. 1923 r. 1919 r. 1925 r. znów powrócić po trzyletnim okresie kiedy stosowano tylko Przeżył to również Je- 1927 r. men. W 1952 r. zmienił język francuski na angielski. Inaczej było z Syrią i Adenem. Syria tekst arabski wprowadziła jako drugi dopiero w 1924 r., a Aden w 1953 r. System dwujęzyczny jest przyczyną pewnego zamieszania w datach. Jedne 262 WIS r. portretowany (choć to kraj muzułmański) a w sąsiednim Libanie, gdzie przecież zgodnie z konstytucją prezydent musi być chrześcijaninem, znaczki z głową państwa są rzadkie. Znaczki z portretem sułtana Maroka ukazały się po raz pierwszy w 1956 roku. Sułtan Muszkatu dotychczas jeszcze nie był na znaczku. Sułtanowie Kuajti i Kasiri występują tylko na własnych znaczkach, ponieważ władcy to mali i o małym znaczeniu poza granicami swych sułtanatów. Ale z kolei wielkie tuzy świata arabskiego, jak król Arabii Saudyjskiej i imam Jemenu choć nigdy nie byli na „własnych" znaczkach (bo to wzory prawowierności), portrety ich ukazały się w 1946 r. w Egipcie jako przywódców Ligi Arabskiej. Z imamem Jemenu jest związana jeszcze inna ciekawostka. W arabskich napisach jest on tytułowany „al-imam". Tak nazywają się władcy Jemenu. Znaczy to po arabsku „przywódca, głowa, wódz" i ma odcień przewodnictwa rów-- niej w znaczeniu duchowym. W tekście angielskim przetłumaczono to jako „King" — król, choć po arabsku jest 1933 r. 1954 r. słowo „malik", które dosłownie znaczy władca, król. Na wschodzie z różnych względów zmieniano nazwy państw. Persja stała się Iranem, Transjordania — Haszemickim Królestwem Jordanii, co oczywiście również znalazło swój wyraz na znaczkach. O ile znaczki szybko „reagują" na przeróżne zmiany, o tyle katalogi s4 bardziej konserwatywne i długo utrzymują układ tradycyjny „for the conveniece of collectors" — „dla wygody zbieraczy". Tak przynajmniej uzasadnia to Scott (rok 1958, t. I, s. 127), u którego Iran jest Persją, a Egipt, Irak, Jordania i Sudan są w I tomie razem ze znaczkami „the British Cornmonwealth and associated nations". Reżim kolonialny lub półkolonialny, różne kalendarze, alfabety i języki na jednym znaczku sprawiały wydawcom różne kł opoty z rysunkiem, liternictwem i nawet ortografią. I każdy kraj ma tu swoją historię. Bogdan Składanek Budapeszt — stolica naszych przyjaciół W dniach od 23 września do 3 października br. w stolicy Węgier — Budapeszcie, odbędzie się Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna pod patronatem FIP—„Budapest 61". Wyjadą na nią z Polski 2 wycieczki filatelistów, którzy poza zwiedzeniem samej wystawy będą mieli możność zapoznania się z Budapesztem, należącym do rzędu najpiękniejszych miast Europy. Tym, którzy nie będą mieli okazji osobiście obejrzeć stolicy kraju naszych węgierskich przyjaciół, pragniemy pokazać miasto i jego piękno za pomocą znaczków. Blisko dwumilionowy dziś Budapeszt, miasto rozłożone na obu brzegach Dunaju i dunajskich wyspach, na pograniczu gór i rozległej Niziny Węgierskiej, ma bogatą historię. Dotarły tu niegdyś rzymskie legiony, zakładając osadę Aquincum, później gospodarzyli Słowianie, wreszcie bywali tu i to nie zawsze na prawach gości Turcy, Austriacy, Niemcy. Miasto rozwinęło się z dwu samodzielnych niegdyś ośrodków miejskich: prawobrzeżnej Budy leżącej u podnóża i na stokach Góry Zamkowej (Verhegy) i Góry Gellerta (Gellerthegy) oraz lewobrzeżnego Pesztu. Dziś nad najwyższym wzniesieniem Budapesztu — Górą Gellerta wznosi się Pomnik WoInosci, zbudowany wg projektu Ki sfaludi Stróbl Zsigmonda dla uczczenia wyzwolenia Węgier przez Armię Radziecką w 1945 r. Pomnik ten przedstawiono nie tylko na znaczkach (Węgry Zumst. nr 1019, 1208, 1428 i ZSRR Zu. 2280, 2301), ale również na licznych kasownikach okolicznościowych i kopertach I-go dnia. Pomnik Wolności na Górze Gellerta góruje nad całym miastem (Zu. 1428) Obok • węgierskich kasowników i kopert, spotykamy również radzieckie: kasowniki okolicznościowe stosowane z okazji Wystawy Znaczków Węgierskich w Moskwie GO-197 w dniu otwarcia 23.XI.1959 oraz w Kijowie w dniu otwarcia wystawy 10.X11.1959 i zamknięcia 20.X11.1959. Z tej też okazji wydano pamiątkowe koperty, na których również przedstawiono Pomnik Wolności. Ze szczytu Góry Gellerta roztacza się wspaniały widok na miasto i okolicę. Jest to widok niezapomniany i piękny zarówno w dzień, kiedy miasto tonie w blasku słońca, a Dunaj lśni jak srebrna wstęga, jak i w nocy — w baieernym oświetleniu lamp i reflektorów, kiedy girlandy świateł na mostach odbijają się w czarnej wodzie Dunaju, a reflektory oświetlają zabytkowe budowle. 263 S/ynny most wiszący w Budapeszcie możemy oglądać na wielu znaczkach. Reprodukujemy cenny bloczek (Zu 1045) z roku 1990 i znaczek lotniczy (Zu. 1570) z roku 1959 Kierując wzrok na północ, w górę rzeki, widzimy w oddali zarysy słynnej Wyspy Małgorzaty, wypoczynkowe ł rozrywkowe centrum Budapesztu. W Budzie wyróżniają się najsłynniejsze zabytki: kościół koronacyjny św. Macieja (Matyas-temlom) z XIII w. odbudowany obecnie po zniszczeniach wojennych (przedstawiony na znaczkach Węgier Zu. 609, 681, 723 i 1574). Na tym ostatnim znaczku widzimy również rozbudowane na początku XX w. ozdobne mury z basztami, wśród których góruje słynna Baszta Rybacka (Halaszbastya) z przyczółkami gotyckimi. Basztę tę widzimy również na znaczkach Zu. 416--19. 446-7 i 468. W pobliżu niej znajduje się Zamek Królewski, w poważnym stopniu zniszczony przez hitlerowców. Jego dawny widok przypominają znaczki Zu. 420-5, 448-51. 469 i 501. Natomiast panoramę całej starej Budy widzimy na znaczkach 538-42, zaś Budapesztu na znaczkach Zu. 1509-10. Oprócz Wyspy Małgorzaty, Budapeszt ma jeszcze jedną wyspę na Dunaju, na przeciwległym, południowym krańcu miasta (chyba nawet ważniejszą dla niego). Jest to wyspa Czepel (Csepel). Tu właśnie, na Wyspie Czepel znajduje się najstarsza na Węgrzech huta aluminium (znaczki Zu. 1149 i 1450). Z innych budowli tej unowocześnianej stale dzielnicy przemysłowej widzlmr na znaczkach: Dom Kultury Zakładów Optycznych (Zu. 1319), Pocztę (Zu. 1316), Dzielnicowy Dom Kultury (Zu. 1198) i Wvp. Hutników (Zu. 1318). Dwa brzegi Dunaju spinają — jak gdyby klamrami — mosty. Najsłynniejszym z nich jest Lanchid — most wiszący, zbudowany wg projektu angielskiego budowniczego Wiliama Ciarka w latach 1839-1849 i odbudowany po wojnie. Most ten widzimy na znaczkach i blokach: Zu. 665, 857-71, 1043, 1045, 1081-85, AB, 1086, 1122, 1570. Nieco dalej na północ od niego znajduje się Most Kosutha (Kossuthhid), przedstawiony na znaczku Zu. 990, zaś na południe inny znany most — Szabadsedhid — Most Wolności, zbudowany w latach 1894-96 wg projektu J. Feketehazyego, A. Czekaliusa i V. Nagya (Zu. Węgry 985 i ZSRR 1554), Czwarty z szeregu budapeszteńskich mostów (przedstawiony na znaczku Zu. 1207) łączy północne dzielnice miasta z Wyspą Małgorzaty. Mosty oraz budowle peszteńskiego wybrzeża Dunaju widzimy na znaczku Zu. 1573. Na pierwszym planie przedstawiono gmach Akademii Nauk (wi- Wspaniale gmachy w Peszcie nad brzegiem Dunaju. W głębi widoczna Kopula Parlamentu (Zu. 1573) doczny również na znaczku Zu. 663) zbudowany w roku 1862 wg projektu architekta A. Stulera, nieco dalej na północ najbardziej znaną w świecie budowlę budapeszteńską, słynny jak gdyby koronkowej roboty Parlament (Orszaghaz). Gmach ten, zbudowany w latach 1884-1904 wg projektu architekta Imre Steindla, przedstawiono na rekordowej ilości znaczków (Węgry Zu. 200-7, 210-11, 251-9, 316-17, 319-21, 337-42, 351-4, 377-80, 397-8, 531-4, 990, 1394, 1462; ZSRR — 1555; Chiny: wyd. 1960 r. Z innych zabytkowych budowli Budapesztu przedstawiono na znaczkach Kościół Ewangelicki (Zu. 612, 683, 728) oraz gmach Opery (Zu. 1568), zbudowanej w latach 1878-84 wg projektu architekta Miklosa Ybla. Na wyspie w Parku Miejskim w Peszcie znajduje się jedna z osobliwości Budapesztu: Zamek Vaidahunyad. Jest to kopia znanego zamku leżącego av Siedmiogrodzie, zbudowano ją w 1896 r. wg projektu architekta Ignara Algara, w okresie obchodów Tysiąclecia Węgier. Zamek ten możemy obejrzeć na znaczku Zu. 987. W pobliżu parku znajduje się Plac Bohaterów i przy nim znany gmach Muzeum Sztuk Pięknych, zbu- . 1.9 Gl vOS rA1 MAGYAR Gmach Opery (Zu. 1568); Pomnik Tysta-eleeia Węgier i w glgbi gmach Muzeum Sztuk Pięknych, w którym sig odbędzie SIWY Budapest 1961 (Zu. 1572) dowany w 1894 r. wg projektu architekta A. Schickendanza {znaczki Węgier. Zu. 1561, 1572, i ZSRR Zu. 1556). Tutaj odbędzie się MWF „Budapest 61". Na tych samych znaczkach węgierskich widzimy {również Pomnik Tysiąclecia Węgier stojący po środku placu. Zbudowano go w 1896 r., wg projektu rzeźbiarza Zala Gyorgya i arch. A. Schickendanza. Budapeszt może poszczycić się wieloma dziesiątkami pomników, rzeźbionych przez słynnych węgierskich i obcych rzeźbiarzy. Poza wspomnianymi już przez nas pomnikami Wolności i Tysiąclecia, na znaczkach upamiętniono: pomnik Lajosa Kossutha — jednego z bohaterów Wiosny Ludów, wykonany wg. projektu S. Z. Kisfaludiego, A. Kocsisa i L. Ungvariego (na znaczku Zu. 1217 pokazano jedynie szczytową figurę pomnika); pomnik poety i rewolucjonisty 1848 r. Sandora Petofiego, wykonunv- wg projektu Adolfa Huszara w 1882 r. i przedstawiony na znaczku Zu. 355 oraz pomnik jednego z oficerów Armii Radzieckiej, który padł w walkach o wyzwolenie Budapesztu — kapitana Ostapienko, wykonany wg projektu Jenó Kerenyiego (Zu. 1681). Wśród zbieraczy „fauny na znaczkach" ogromnym powodzeniem cieszy się wydana w 1961 r. seria „Budapeszteńskie ZOO". Na znaczkach tej serii wartości 1 Forint widzimy oryginalną bramę wejściową do ZOO. Zbieracze znaczków sportowych zawsze z zainteresowaniem oglądają znaczki Zu. 1257 i 1334, na których przedstawiono zbudowany w 1953 r. w Peszcie słynny Nepstadion — Stadion Ludowy. Ale nie tylko stadion reprezentuje nowe budownictwo budapeszteńskie na znaczkach. Oprócz niego spotykamy na nich: nowe domy na ulicy Lehel (Zu. 1196), stację autobusową — Mavaut Bo. 1197), szkołę na ul. Kilian Gyórgy (Zu. 1199), siedzibę Związku Zawodowego Pracowników Rolnych (Zu. 1200), nowy, zbudowany w 1953 r. szpital (Zu. 1315), Drukarnię Państwową (Zu. 1430 i 1431), stację telewizyjną (Zu. 1519 i 1520), wreszcie Metro (Zu. 1286-7). Stacja te)ewizyjna otwarta w 1958 r. (Zu. 1519) Nowe budownictwo Budapesztu nie ogranicza się jedynie do centrum miasta, ale obejmuje również przedmieścia. Nowe budynki jednego z nich — Ujpestu, pokazano na znaczkach Zu. 1262 — Nowy Szpital, Zu. 1313 — Dom Tawarowy i Zu. 1247 — Dom Górnika. Dogodne połączenie z resztą kraju oraz zagranicą zapewniają Budapesztowi dworce kolejowe, port na Dunaju i lotnisko (znaczki Zu. 1150 i 1496). Na podstawie przeglądu materiału filatelistycznego widać, jak ciekawym miastem jest Budapeszt. Życzymy wszystkim filatelistom, którzy na znaczkach poznali jego piękno, aby mogli je kiedyś zobaczyć osobiście. Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna w Budapeszcie będzie już dla niektórych znakomitą do tego okazją. Cezary Rudziński 265 Jak powstał Światowy Zwiqzek Pocztowy Po raz pierwszy z projektem między- rząd Szwajcarii zaprosił do Berna na narodowej instytucji wystąpił niemiec- 15.IX.1874 r. przedstawicieli dwudziestu Zarządów Poczt. Po długich i żmudki pisarz Kliiber w 1811 r, Inicjatywę stworzenia Związku Pocz- nych 14 posiedzeniach podpisano poprawiony i uzupełniony projekt dr v. wysutowego obejmującego cały świat nął pierwszy duński pocztmistrz Joseph Stephana. Termin wejścia w życie międzynaroMichaelsen. konwencji pocztowej ustalono Dzięki zaS dużym staraniom i wysił- dowej na dzień 1.VH.1875 r. kom szefa Administracji Poczty USA Konwencja miała obowiązywać krapana Blair zebrali się i obradowali w je, które ją ratyfikują. Wtedy to ustaParyżu w 1863 r. przedstawiciele za- lono główne zasady, na których do dziś rządów pocztowych 15 państw: Austrii, opiera się międzynarodowy ruch poczBelgii, Danii, Francji, Hawajów, Hisztowy. Uchwalono między innymi wolpanii, Holandii, Kostariki, Portugalii, ność przewozu przesyłek przez wszystPrus, Szwajcarii, USA, W. Brytanii, kie państwa umawiające się, jednolitą Włoch i Związku Niemieckiego. taryfę tranzytową, jednolitą opłatę Konferencja ta miała charakter an- portową, ustalono zasady poręki za zakiety nad ustaleniem zasad uregulowa- gubione przesyłki oraz kwestię arbitrania międzynarodowych stosunków pocz- żu. Ustalono również periodyczne Kontowych. gresy Unii. Do 1674 r. wymiana korespondencji Układ ten nosił wówczas nazwę między różnymi krajami odbywała się „Urdon Generał des Poster". Dopiero bez ściśle określonych przepisów. Róż- następny kongres, który odbył się w ne w różnych krajach były taryfy, Paryżu w 1878 r. (na którym były reróżne ustalenia jednostek miary i wa- prezentowane już 33 państwa) ustalił gi. pewne drobne reformy i przyjął do dziś Nadawca opłacał list do granicy swe- obowiązującą nazwę „Union Postałe go kraju, dalszą zaś drogę jaką prze- Universelle". bywał list, opłacał odbiorca. Dzięki znaczkom — wszyscy ludzie Efektem obrad konferencji paryskiej świata podali sobie ręce. była zgoda jej uczestników na szereg Międzynarodowy Związek Pocztowy konkretnych reform, mających na celu ma swą siedzibę w Bernie, stolicy uproszczenie obliczeń, ujednolicenie sy- Szwajcarii, w miejscu pierwszego Konstemu miar, wag i taryf. Wnioski-pro- gresu. Dla upamiętnienia tego doniosłepozycje konferencji, ujęte w 31 punk- go Kongresu wystawiono nawet pomnik tach, skłoniły wiele krajów do pew- dłuta francuskiego rzeźbiarza Rene de nych reform, do regulacji ruchu pocz- Saint Marceau, który odsłonięto 52 lata towego drogą układów międzynarodo- ternu. wych. Maciej Perzyfiati Już w 1869 r. Związek Północno-NieZainteresowanych bliższymi szczegómiecki przedłożył projekt urnowy międzynarodowej Generalnego Pocztmi- łami powstania UPU odsyłamy do oryginalnej pracy dyplomowej Marii Walstrza Poczty Niemieckiej dra Heinricha v. Stephana i domagał się zwołania cherówny „Historia i rozwój SwiatoWekonferencji w szerszym składzie niż w go Związku Pccztowego" drukowanej w „Przeglądzie Pocztowym" nr nr 9, 10, Paryżu. 11, i 12/1934 r. oraz 1,2,3, 4 i 5/1935 r. Na skutek wojny jednak sprawa ta uległa zwłoce. Dopiero po pięciu latacl• (Red.) Intermess II — Poznań 1961 MIĘDZYNARODOWA WYSTAWA FILATEUSTYCZNA MIAST TARGOWYCH 29. VII. — 6. VIII. 1961 266 NOWOSCIIPOLSKIE W związku z Międzynarodową Wystawą Filatelistyczną miast targowych „Intermess II — Poznań 1961 r." Ministerstwo Łączności wyda bloczek okolicznościowy. Bloczek składa się z 2 znaczków emisji „XXX Międzynarodowe Targi Poznańskie" wartości 1,50 zl. nie perforowanych (perforacja jest „zaznaczona" drukiem). Na górnym marginesie bloczka umieszczono napis: „Intermess II Poznań 1961 r." na dolnym: „Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna Miast Targowych zł 3 + 1,50 zł. dopłata na rzecz Polskiego Związku Filatelistów". Bloczek wykonano techniką offsetową, na papierze ze znakami wodnymi, w nakładzie 300 tys. Będzie on wprowadzony do obiegu w dniu 29.VII.61 r. i sprzedawany na wystawie. 1.IX. wejdzie do obiegu sześć wartości serii „owady chronione". Cała seria składa się z 12 znaczków opracowanych wg projektów i w nakładach: J. Desselbergera: 20 gr. — Tęcznik Liszkarz (Calosoma sycophanta) — 3 mln 30 gr. — Biegacz fiołkowy (Carabus violaceus) — 3 mln 40 gr. — Nadobnica alpejska (Rosalia alpina) — 3 mln 50 gr. — Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo — 3 mln 60 gr. — Biegacz zlocistawy (Carabus auronitens) — 3 mln 80 gr — Jelonek (Lucanus cereus) 3 mln A. Balcerzaka: 1.15 zł. — Niepylak mnemozyna (Parnassius mnemosyne) — 2 mln 1,35 zł. — Trupia główka (Archerontła atropos) — 2 mln 1,50 zł. — Paź żeglarz (Papilio podalirius) — 2 mln !WEW POILISH On the occasion of the International Philatelic Exhibition of the Fair Towns „Intermess II" which will take place in Poznań from July 29 to August 6, 1961 a commemorative sheet will be issued. Two 1.50 zł stamps of the issue „XXX-th International Poznań Fair", with printed perforation, are shown on the sheet. On the upper margin of the sheet there is the inscription: „Intermess II Poznań 1961" and on the lower: „the International Philatelic Exhibition of the Fair Towns zł 3 +1.50 zł the surcharge to the benefit of the Polish Philatelic Union". The sheet is printed by offset ,n watermarked paper, quantity 300 thousand. It will be released on July 29 and sold at the Exhibition. On September 1, 1961, six values of the set „Insects under Protection" will be issued. The full set consists of 12 stamps designed by three artists. Denominations, names of insects and quantities printed of particular stamps are as folows: designel by J. Desselberger 20 gr — Calosoma sycophanta — 3 mł llion 30 gr — Carabus violaceus — 3 million 40 gr — Rozalia alpina — 3 million 50 gr — Cerambyx cerdo — 3 million 60 gr — Carabus auronitens — 3 million 80 gr — Lucanus cereus — 3 million des:gned by A. Balcerzak 1,15 zł — Parnassius mnemosyne — 2 million 1,35 zł — Acherontia atropos — 2 mlllion iT:J P -g .?. ,I ■ f0,45 Q PO LSKA ,,. s ' LSKAQ ....1 POLSKA POLSKA 267 1,55 zł. — Niepylak apollo (Parnassius apollo) — 2 mln A. Heidricha: 2.50 zł. — Mrówka rudnica (Formica rufa) — 1,5 mln 5.60 zł. — Trzmiel (Bombus) — 500 tys. Znaczki będą wykonane technika wielobarwnej rotograwiury na papierze kredowym bez znaków wodnych. Format znaczków wartości od 20 gr do 80 gr. — 31,5 X 43 mm, format pozostał ych znaczków — 40,5 X 40,5 mm. Liczba znaczków w sektorze: 20 sztuk. Druga część serii wejdzie do obiegu w drugiej poł owie października. Na znaczkach pierwszych sześciu wartości przedstawiono chrząszcze drzewożerne (Kozioróg, Nadobnica, Jelonek) oraz drapieżne, owadożerne (Tęcznik 1 Biegacz). Okres życia larwy chrząszczy drzewożernych jest uzależniony od warunków otoczenia i trwa kilka lat; drapieżnych jest ściśle określony i nie przekracza anka. Dorosłe chrząszcze żyją tylko kilka miesięcy. Tęcznik liszkarz (Calosoma svcophanta) występuje na terenie całego kraju, najliczniej na południu, najrzadziej na północy. Ochroną jest objęty z uwagi na swą pożyteczność. Atakule 1 zjada szkodniki lasów, szczególnie sosnowych. Biegacz fiołkowy (Carabus violaceus) jest pospolity w całej Polsce, żyje głównie w lasach liściastych. Jest owadem nocnym i chroni przed szkodnikami drzewa liściaste podobnie jak Tęcznik liszkarz — iglaste. Nadobnica alpejska (Rosalia algina) jest chroniona z uwagi na swoje piękno i rzadkość występowania. Spotyka się ją w lasach karpackich i Górach Świętokrzyskich. Kozioróg 4e,bosz (Cerambyx cerdo) 50 lat temu występował w Polsce bardzo licznie i był nawet tępiony. Obecnie jest gatunkiem ginącym i dlatego wzięty jest pod ochronę. Występuje w Białowieży. na Bielanach pod Warszawą i w okolicach Wrocławia. Biegacz zlocistawy (Carabus auronitens) tak jak wszystkie biegacze, których w Polsce jest dwadzieścia kilka gatunków, pozostaje pod ochroną z uwagi na jego dużą pożyteczność dla lasów. Jest owadem nocnym, występującym tylko na południu Polski. Jelonek (Lucanus cervus) jest chroniony z uwagi na rzadkość występo wania, piękno i wielkość. żyje w lasach dębowych i jest spotykany tylko na południu Polski. 268 1,50 zł — Papilio podalirius — 2 million 1,55 zł — Parnassius apollo — 2 million designed by A. Heidrich 2,50 zł — Formica rufa — 1,5 million 5,60 zł — Bombus — 500 thousand The stamps will be printed by multicolour rotogravure on chalk surfaced paper without watermark. Sizes of the 20 gr to 80 gr stamps 31,5 X 43 mm, Sizes of the 1,15 zł to 5,60 stamps 40 5 X 40,5 mm. There are 20 stamps in a vendin; sheet of each value. Discription of the stamps. On the first six stamps there are shown soma species of beetles feec:ing on wood (Cerambyx cerc'n, Rosalia alpina and Lucanus cervus) and on insects (Calosoma sycophanta, Carabus violaceus and Carabus auronitens). The period of life of the wood eating beetles laavae depends on the surrouding conditions and lasts some years; on the contrary that of the insect eating beetles larvae depends on the surrounAdult beetles live only soma months. The Ground Beetle — Calosoma sycophanta is found all over Polznd most), in the southern parts of the country, but seldom in the northern ones. It has been taken under protection because of its great usefulness especially in pine woods. It feeds on insects damaging pine trees. The Gromad Beetle — Carabus vialaceus is common everywhere in Polan: and generally is met in leafy woods. It is a night insect and protects leafy trees as Calosoma sycophanta prctects evergreen trees. The Longicorn Beetle — Rosalia alpina being in Poland a very rare beetle is protected for the sake of its beauty. It is found in Carpathian and Świętokrzyskie Mountains woods. The Longicorn Beetle — Cerambyx cerdo was found 50 years ago in great quantities and even was exterminated. But at present it is rather a rare specimen of insect and therefore has been taken under protection. It is to ba found at Białowieża, at Bielany by Warsaw and in the vicinity of Wrocław. The Ground Reetle — Carabus auronitens as all kinds of carabus (in Poland there are above twenty of them) is protected for the sake of its great usefulness for woods. It is anight insect appearing only in the south of Polani d.c. na str. 273 Na str. 269-272 drukujemy drugi odetnek pracy J. Machowskiego pt „Nadruki Lubelskie 1919-1919". Poszczególne odcinki można wyjąć z numeru i oddzielnie zbroszurować. Nadruki Lubelskie 1918-1919 r. Nowoczesna szkoła filatelistyczna przyznaje wszystkim znaczkom okresu przejściowego (tj. od chwili wyzwolenia do czasu ukazania się pierwszego wydania ministerialnego) należne im miejsce w rodzinie znaczków pocztowych, wychodząc ze słusznego założenia, że mimo braku zarządzenia ze strony władzy zarządzającej (minister poczty), znaczki zaopatrzone w tzw. „nadruk pomocniczy" pocztowych organów wykonawczych mogły spełnić i spełnialy rolę pełnoprawnych pocztowych znaków opłaty, o ile i jak długo znaczki podstawowe, na których umieszczono dane nadruki, taką posiadały moc obiegową. Wśród szerokich rzesz zbieraczy znaczki przedrukowane okresu przejściowego, cieszyły się od samego początku znacznym zainteresowaniem, a na giełdach zagranicznych, zwłaszcza w Wiedniu, osiągały ceny przekraczające kilkunastokrotnie ich wartość nominalną. Przeważająca część przedrukowanych w Lublinie znaczków wykupiona została przez zbieraczy dla celów filatelistycznych i dlatego znaczki użyte na rzeczywistych przesyłkach posiadają niepomiernie większą wartość, niż znaczki nieużywane, lub kasowane grzecznościowo. Obecnie nie da się już stwierdzić, kto był twórcą projektów nadruków lubelskich i w której drukarni zostały one sporządzone. Celem ich wykonania na arkuszach zastosowano bez wyjątku druk plaski z kamienia (litografia), lecz z braku dostatecznej ilości fachowych sił i wielkiego pośpiechu, wygląd estetyczny znacznej ilości znaczków pozostawia wiele do życzenia. Jako pierwsze znaczki z nadrukiem, ukazała się dnia 5.XII.1918 r. cała seria znaczków dobroczynnych, tzw. „Fundusz Karola", wydana w 1918 r. dla c. i k. poczty polowej, składająca się z wartości 10 hal. barwy zielonej i 45 hal. barwy niebieskiej, z podobizną cesarza Karola, oraz 20 hal. barwy czerwonej, z wizerunkiem cesarzowej Zyty. Znaczki podstawowe wykonane są drukiem wypukłym na papierze białym, gładkim, średnim, powierzchnia ich nie wykazu'e wgłębień właściwych drukowi wklęsłemu i dlatego rysunek i litery nadruku są dość równomiernie odbite i wyraźne. I 2n. I. Znaczki ząbkowane są grzebieniowo w wymiarach 12/.2 : 13. Przedruku dokonano jedną formą dla wszystkich wartości w pełnych arkuszach. z których dla ułatwienia pracy usunięto poprzednio marginesy. Nadrukowa forma składała się, stosownie do ilości znaczków w arkuszu, z 80 kliszek w układzie 8 X 10 jednostek. Pośrodku rysunku znajduje się okrągła tarcza z godłem państwa (orzeł bez korony) okolona cienką obwódką mającą z prawej i lewej strony drobne ornamenty zakończone trzema kreseczkami (20 mm). Nad tarczą, umieszczony jest w sposób lekko wypukły napis: „Polska" (17 mm), pod tarczą zaś lekko wklęsły napis „Poczta" (19 mm). Wysokość nadruku wynosi 22 mm (fot. 1). fot. 1 Nadruki wykonano matową farbą drukarską, w odcieniu czarnym, szaroczarnym lub niebieskawoczarnym. Jakkolwiek bez wątpienia wszystkie nadruki odbijano z jednej płyty kamiennej, dla ścisłości odróżnić należy dwie jej odmiany, a mianowicie formę A i formę B, z których druga różni się tym, że na znaczku 36 brak bocznych kresek ornamentu. W toku dokonywania druku spostrzeżono, że jeden ornament zanik], wobec czego dla równowagi usunięto również drugi. W ten sposób wytłumaczono powstanie formy B, którą przedrukowano około 50 arkuszy każdej wartości, w tym nieliczne odwrotki po 10 i 45 hal. Znane są następujące pierwotne występujące stale — usterki obydwu form drukarskich: Usterki formy A i B P Cztery szpony u lewej nogi; tarcza po prawej stronie u góry wyszczerbiona i 269 Józef Machowski 6 L. p. 'Usterki formy A i B Zn. I Lit. „O" (Polska) uszkodzona (podobna usterka na zn. 13 i 24) 2 B 3 18 Wcięcie z prawej strony lit. „P". (Polska); pod szponami prawej nogi wyraZna kropka 4 38 Brak kreseczek ornamentu po obu stronach tarczy — tylko na formie B 5 41 Plamka przed dziobem B 48 Kreska nad szponami lewej nogi 7 79 Lit. „0. (Poczta) u dołu dwukrotnie przerwana B 77 Lit. „T" krótsza — welcie z prawej strony w lit. „P" (Poiska) -1: " Błędy druku występują jako: a) nadruki odwrócone z formy A na wszystkich wartościach, oraz formy B na wartościach 10 i 45 hal. b) nadruki podwójne na znaczkach wartości 10 hal. obydwa w położeniu normalnym, 20 hal. i 45 hal. jeden nadruk normalny, drugi zaś odwrócony. O ile powstanie nadruków odwróconych wytłumaczyć można przeoczeniem 270 spowodowanym znacznym pośpiechem przy wykonywaniu prac, (zwłaszcza że są one stosunkowo liczne) — o tyle sporządzenie nadruków podwójnych zawdzięczamy bez wątpienia jedynie chęci stworzenia osobliwości filatelistycznych. Ukazały się one w obiegu filatelistycznym w czasie znacznie późniejszym i nie wiadomo zupełnie, czy pochodzą z pełnej formy drukarskiej, czy są odbitkami pojedynczymi. Są to oka- Nadruki Lubelskie 1913-1919 r. zy dość rzadkie i nieznane w większych blokach. Dosyć liczne są przypadkowe usterki druku w postaci nadruków przesuniętych w różnych kierunkach, lub ukosnych, na zagiętych rogach arkuszy, znaczki wykazujące ślady podwójnego druku szczątkowego (Schmitzdruck), z niedobitymi częściami liter lub rysunku w większym lub mniejszym stopniu zamazane farbą drukarską itp. Ostatni rząd (zn. 71-80) niektórych arkuszy wykazuje częściowy lub całkowity brak wyrazu „Poczta", a na tymże rzędzie innych znowu arkuszy widoczna jest słabiej lub silniej odbita czarna kreska przechodząca przez wszystkie znaczki lub czasem tylko przez znaczek 75, na wysokości cyfr wartości. Wszystkie, nawet usterkowe i uszkodzone znaczki, zostały dopuszczone do sprzedaży, gdyż nie uznano żadnej makulatury. Według oświadczenia Kierownika Ekonomatu, przedrukowano po 800 arkuszy każdej wartości, czyli 64.000 serii łącznie z nadrukami odwróconymi, których ilość nie jest bliżej znana. Po zakończeniu prac drukarskich nad znaczkami dobroczynnymi przedrukowano — podobno dla celów doświadczalnych — pewną ilość znaczków po 3, 6, 15, 20 i 50 hal. należą cych do III wydania Poczty Polowej, które wię c uważać należy za próbnodruki. * * • Następna grupa znaczków z nadrukami, jaka począwszy od dnia 19.X11. 1918 r. stopniowo ukazywała się w obiegu, wchodzi w skład serii tzw. III wydania „Poczty Polowej" z 1917/1918 r. Data Forma Nowa wart. 7 z podobizną cesarza Karola. Są one wykonane drukiem wklęsłym (miedzioryt) na papierze białym gładkim średnim. Powierzchnia ich posiada właściwe dla tego rodzaju druku wgłębienia, co miało ten skutek, że szczegóły rysunku i napisów nie zostały całkowicie przeniesione z kamienia na znaczek, wykazując często w częściach wgłębionych przerwy i niedobicia. Wszystkie znaczki ząbkowane są liniowo w wymiarze 121/2 poza tym wartości po 3 hal. i 40 hal. również w wymiarze 11112, a wartość po 3 hal. także w wymiarach 111/2 : 121/*. Przedruku znaczków dokonano siedmioma różnymi formami w półarkuszach, z których dla ułatwienia pracy usunięto poprzednio marginesy. Wszystkie nadrukowe formy składał y się stosownie do wymiarów półarkuszy z 50 kliszek w układzie 5 X 10 jednostek. Pośrodku rysunku znaj duje się okrągła tarcza z obwódką (111/1 mm) na niej godło państwa (orzeł z koroną), nad nia w lekko wypukłym łuku napis: ,.Polska Poczta" (17 mm) u dołu zaś nowa wartość (18 mm.). Wysokość nadruku wynosi 23 mm. Nadruki wykonano zasadniczo czarną, matową niekiedy błyszcząca farbą drukarską, tylko pewną — nieznaną lecz nieznaczną — ilość arkuszy znaczka wartości po 10/30 hal. przedrukowano w ostatnim dniu. (8.1. 1919 r.) również farbą brunatno-liliową, zapewne nie z braku czarnej farby, lecz dla stworzenia osobliwości filatelistycznej. Poniżej umieszczona tabela podaje schematyczny przegląd użycia poszczególnych form drukarskich w chronologicznej kolejności ich powstania: Dawna Barwa wart. • Nak lad 18.2/11.18 I 45 hal 90 hal szaro — niebieska 21.1/11.18 II 90 hal 90 hal brunatno — liliowa 108 800 31.XII.18 III 3 hal 15 hal różowa 164 680 109 90a -,0 400 3.1.19 IV 25 hal 40 hal oliwkowa 4.1.18 II so hal 50 hal zielona 22 000 4.1.10 III 3 hal 3 hal brunatno — szara 13 000 45 hal 60 hal czerwono — liliowa 91 800 4.1.111 V 271 Józef Machowski Data Forma I 4.1.19 7.1.19 I s.1.19 V Nowa wart. Dawna 45 hal 80 hal Barwa wart. szaro — niebieska VI I 50 hal 60 hal czerwono — lilloWa VII I n hal 30 hal szaro — zielona Powstanie i układ poszczególnych orm drukarskich, oraz ustalone na nich usterki, pierwotne i nabyte, występujące stale względnie na znacznej części arkuszy, omówione będą kolejno. Z błędów druku wymienić należy przede wszystkim nadruki odwrócone, występujące na wszystkich bez wyjątku wartościach. Ponieważ są one stosunkowo liczne, przeto przyjąć można, że powstały na skutek nieuwagi spowodowanej znacznym pośpiechem i brakiem wanej kwalifikacji wykonawców, którym podobno pomagać mieli również pracownicy pocztowi. Sposób przeprowadzania przedruku znaczków odbił się dosyć niekorzystnie na ich wyglądzie estetycznym, to też stwierdzić można, niespotykaną wprost ilość różnego rodzaju usterek druku jak np. przesunięcia nadruków w rozmaitych kierunkach, nadruki na zagiętych rogach arkuszy, częściowy brak napisów lub fragmentów rysunku, częścio- Nakł ad 154 900 74 :m I 136 000 we lub całkowite zamazanie znaczków farbą drukarską, odbicie palców, mniejsze lub większe czarne smugi na lewych lub prawych krawędziach arkuszy itp. Wszystkie te makulaturowe znaczki zarachowane jednak zostały do nakł adu i wprowadzone do rozsprzedaży. Nieznany nam z imienia twórca projektów nadruków zamierzał początkowo użyć krótkich, grubych kresek do zakrycia dawnej wartości nominalnej, uwidocznionej na znaczkach w obydwu dolnych rogach. Forma I (fot. 2) w ten właśnie sposób była zbudowana. Nowa wartość, 45 hal. posiada po obydwu stronach poziome kreski, które unieważniają dotychczasowy nominał na znaczku wartości 80 hal. barwy szaroniebieskiej. Przedruk wykonany został dnia 19. XII. 1918 r. na 50 000 znaczkach. Znane są następujące usterki formy drukarskiej: L. p Zn. 9 9 Ul 10 Brak: lit. „ZTA", prawej części obwódki i tarczy, kropki po lit. „HAL" oraz prawej kreski kasującej 11 20 Brak: lit. „TA" malej części obwódki po prawej stronie, kropki po In. „HALoraz prawej kreski kasującej 12 30 Brak: lit. „TA", kropki po lit. „HAL", prawej kreski kasującej, oraz górne; części lit. ,,A" (Polska); obwódka po prawej w kilku miejscach przerwana; Piórka prawego skrzydła grubsze, nieco krótsze o tępym zakończeniu 13 33 Prawe udo znacznde cieńsze, por. poz. 25 14 35 Lit. „HA" polączone 15 39 Wyrostek u szczytu lewego skrzydła ■18 40 Brak: lit. „TA", kropki po Lit. ,,HAL", prawej kreski kasującej; obwódka po prawej przerywana; prawe skrzydlo u góry wybitnie splaszczone 17 44 Prawa noga krótsza, por. poz. 8 18 50 Brak: Lit. „TA", kropki po lit. „Hal" oraz prawej kreski kasującej: praw strona obwódki nieregularna, w kilku miejscach przerwana; rysunek prawego skrzydła w swoisty sposób zniekształcony 272 Usterki formy I Prawa noga krótsza KASOWNIKI 11-25.VI. Upt. Poznań 2 stosował na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich 3 datowniki okolicznościowe. •o • The Stag Beetle — Lucanus cereus is oroducted for the sake of its rareness, beauty and size. It lives in oak wods and is f ound only in the south of Poland. •o• MIĘDZYNARODOWE W_O) T-AR G I Mff-12,N,ARODOW E TARGI N.14. Q ZNAŃSKIE 11 61:110 * 11-UM * 11-25. 6. 19 61 POZNAŃ 2. WYDAWNICTWA PAMIĄTKOWE Z OKAZJI „INTERMESS II — POZNAŃ 1961" Wydano nalepki propagand'owe z emblematem Wystawy, w 2 kolorach: niebiesko-czarne i pomarańczowo-czarne, rozprowadzane po 50 gr. Wspomniany w poprzednim numerze trzeci kolor nie ukaże się. Wydano również arkusiki nalepek z widokami Poznania zawierające 8 nalepek widokowych i w środku arkusika— dziewiątą nalepkę z emblematem Wystawy. Na marginesach arkusika napis: „Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna Miast Targowych Intermess II Poznań 1961". Arkusiki ukazały się w 2 kolorach: niebieskim i sepia. Cena sprzedażna arkusika nalepek — 4 zł. Organizatorzy przygotowują okolicznościowe koperty i kartki wystawowe, jak również specjalne koperty przystosowane formatem do nalepiania bloczków wystawowych (p. projekt bloczka na okładce). NOWOSC • n" i 11 1. czerwony z reprodukALBANIA. 28.IV. wydano .crie „stroje ludowe", stela- cjami regionalnych strojów dającą się z czterech znaczludowych. koty: 1 I. szarozielony, 1.50 I. AUSTRIA. W związku z WY. °S° stawą „Luposta 1961" wydano 15.V. znaczek 5 sz. niebieski z reprodukcje, pierwszego sa• molotu pocztowego. motywem; ponadto na znaczku 10 pl. są kontury koaciola Mariackiego w Berlinie, a na znaczku 20 pf. kontury kościzia ces. wilhelma ze zburzoną wieżą. ++ .•, 55 *1611~tiearrir.5 BERLIN ZACHODNI. w związku z „dniem ewangelickiego niemieckiego kościoła", Który odbędzie Się w Berlinie 19-2.5VII. wydane będą 19.V1I. dwa znaczki 10 pf. zielony/ /fioletowy i 20 pf. czerwiony/ !fioletowy, oba z emblematem zjazdu; 1 większym i 4 mniejszymi krzyżami jako gtównym BUŁGARIA. Z Okazji międzynarodowych zawodów sportowych studentów „Uniwerstada 1961" wydana będzie seria z sześciu znaczków. Znaczek 4 st. nlebieskliczarny przedstawia wyciągniętą nad wodą rękę z pliką, 5 st. pomarańczowy/czarny — wyciągniętą rękę z rakietą tenisową ł piteczką, 16 st. zielony/ 273 /marny wyciągniętą rękę z floretem, 45 st. szaroniebleskliczarny wyciągniętą rękę z dyskiem, 1,25 I. brunatny/czarny — stadion i 2 1. fioletowy/ /czarny — wyciągniętą rękę, kosz i plikę. Ponadto wydany będzie blok wartości 5 1. z reprodukcją stadionu. CZECHOSLOWACJA. 24.1V. wydano maczek 3 km. czerwony z reprodukcją widoku miasta Kladno (z Jednej strony wielkie piece i maszyny, z drugiej nowoczesne bloki mieszkalne). ukazała się seria „czechosłowackie lalki" składająca się z pięciu znaczków: 30 h. czerwony/żólty, 90 h. brunatny/zielony, 60 h. niebieski/różowy, 1 kcs. zielononiebieski/ /ziełony i 1,60 kos. karmina. wy/niebieski. FILIPINY. W zwią zku z II Krajowym zjazdem filipińskich skautów wydano dwa znacz• ki z przedrukiem na znaczkach wydanych w 1959 r. (Yvert nr 977-480) z okazji 10-go światowego zjazdu skautów, a mianowicie 10 c, na znaczku 6+4 c. czerwonym 1 30 c. na znaczku 25-1-5 c. niebieskim. Istniejące na znaczkach podstawowych parki tete-beche zostały także mzedrukowane. FRANCJA. 20-V. ukazała się seria z sześciu Znaczków z dopłatą na rzecz Czerwonego Krzyża: znaczek 15 + 5 c. czarny/czerwonobrunatny, z podobizną Du GuescLin (13144380) organizatora walk z Anglią, która okupowała podówczas część Francji, znaczek 20+10 C. zielony/niebieski z podobizną Pierze Puget (16204699) — wybitnego rzeźbiarza, znaczek 20+10 c. purpurowy/brunatnoczerwony z podobizną Charles Coulomb (17564806) — wybitnego fizyka, znaczek 30+10 c. czarny/brunatnoczerwony z podobizną generała Drouot (17741897) — znanego z wojen napoleońskich, znaczek 45+10 c. zielony/brunatnoczerwony z podobizną Honarć Doumier (1808-1879) — artysty-malarza oraz znaczek 50+15 c, fioletowy/purpurowy z podobizną Guillaume Apollinaire (18801818) — znanego poety, GRENADA. Z okazji 100-leda pierwszego znaczka wydano 1.77I. trzy znaczki 3 c. szarofioletowy/czerwony z reprodukcją budynku pocztowego w Georgetown i automobilu pocztowego, 9 c. pomarańczo. wy/niebieski z reprodukcją żaglowca i samolotu oraz 25 C. niebieski/czerwony z reprodukcją okrętu pocztowego i samolotu. Na wszystkich znaczkach są portrety królowej Wiktorii i Elżbiety 274 HISZPANIA. 2J.lit . wydano z okazji „Dnia znaczka.' serię z dziesięciu znaczków: 25 c., 90 e., 70 c., 80 c., lp., 1,50 P., 2,50 p., 3 p., 5 p. i 10 P. z re produkcjami różnych obrazów — przeważnie o tematyce religijnej — słynnego malarza hiszpańskiego El Graco. INDIE. W związku ze 100-1eciem urodzin Rabindranath Tagore (1861-1941) wydano 7.V. znaczek 15 nP brunatny/zielony z Jego podobizną. IRAN. W związku z Międzynarodowym Kongresem Muzycznym zorganizowanym przez UNESCO w Teheranie wydano dwa znaczki 1 r. ciemno-jasnobrunatny z reprodukcją dziewczyny z instrumentem muzycznym i 8 r. zielony z podobizną kompozytora Safidolin Anmafi. ISLANDIA, W związku ze 150-leclem urodzin Jon Sigurdssona (1811-1879) wydano taty znaczki z podobizną tego męża stanu, dziennikarza, literata i naukowca; znaczek 50 anrar jest czerwony, 3 kr. niebieski i 5 kr. fioletowy. IZRAEL. 14.VI. ukazały się trzy znaczki lotnicze uzupełniające poprzednio wydaną serię lotniczą — krajobrazy Iz. raela: 25 agorot pomarańczowy/czarny z reprodukcją wieży w Akko i ludzi, 90 a. niebieski/czarny z widokiem z góry Karmel 1 35 a. zielony/czarny z widokiem starej synagogi w Capernaum. JAPONIA. 25.V. ukazał się piąty znaczek serii „Kwiaty": na znaczku wartości 10 yen jest reprodukowana piwonia (Paeonia suffruticosa). W związku z 52 konferencją międzynarodowego klubu „Rotary", który obradowa[ w Tokio, wydano w dzień otwarcia 29.V. znaczek 10 yen z emblematem „Rotary" otoczonym witającymi się ludźmi różnych ras i narodowości. JUGOSLAWIA. 25.V. ukazała się seria „jugosłowiańskie rośliny lecznicze•' skladająca się z dziewięciu znaczków. Znaczek 10 din niebiesklizielony/ żółty; pomarańczowy przedstawia Digitalis ambigua, znaczek 15 din szary/zielony,brimatnoczerwony/tóltozielony — Origanum majoram, znaczek 20 din tóltobrunatny/zielonyiniebleskofioletowyrkarminowy — 25 officinalis, Hyssopus din niebieskofioletowy/zielony/ iczerwonyibrunatny — Crataegus monogyana, 40 din niebieski/zielony/c. fioletowylkarminowy — Althaea rosea, 50 din niebles1Li/Delony/różowy/sePla — Saponaria officinalis, 60 din aszary/zielonyilila/nie. bieskofioletowy — Salvia sciarea, 80 dka zielony/niebieskofioletowy/c. brunatny/kremowy — Prunus spinosa i 100 din kasztanowy/zielony/ióttopo• maraficzowy/ezerwonopomaranczowy — Calendula officinalls. KURA. Z okazji „dnia znaczka" wydano trzy znaczki: maczek 1 c. czerwony/zielony/ /czanny z reprodukcją znaczka 10 c. z 1879 r. i kasownika „Cuba Mambisa — Oot. .Y•ro, 61,A rAPNA EPLIttQl. 0(KoviNsW CESkOStOYENSk0 lj 41?!` 2.54 pwr. LIBERIA 4yeg.T.P PL■erIn ,-ms. O 80 275 10.1868. , znaczek 2 c. pomarańczowy/szary/czarny z reprodukcją znaczka 50 c. z 1907 r. (Yvert nr 152) i kasownika „Cuba Republicana — Mayo 20.1902- oraz znaczek 10 c. j zielony/czerwony/ezarny z reprodukcją pierwszego znaczka 2 c. wydanego po zwycięskiej rewolucji 2aL1959 r. (Yv. nr 498) i kasownika „Cuba Revoluclonaria — Ene 1. 1959. . Ponadto na wszystkich znaczkach z lewej strony fest napis „24 De Abril-Dla Del Sello". LIBERIA. Z okazji wybrania Liberii do Rady Bezpieczeństwa ONZ wydano dwa znaczki i jeden blok. Na znaczku 25 c czerwonym/niebieskim jest napis „Czlonek Rady Bezpieczeństwa ONZ 1951" t wieniec laurowy, na znaczku lotniczym 25 c niebieskoszarymiczerwonym przed stawiony jest glob ziemski, golab pokoju 1 emblemat ONZ zaś na bloku ze znaczkiem Lotniczym 50 c brunatnyrn/zieInnym — glob ziemski i gołąb pokoju. o, BECUZITy co,..„ . . MI :;ii:■; ,..k ł .—'''.1 1 OF LISPRIA LUKSEMBURG, 8.VI. ukazały ale dwa znaczki z widokami, oba nominalnej wartości 2,50 fr.; na jednym szmaragdowozielonym przedstawione jest miasteczko Clervaux w Ardenach — znane ze średniowiecznych zabytków (zamek i kościól), na drugim niebieskim/szarym reprodukowano pomnik Puttom, dowódcy armii amerykańskiej, która w zimie 1944/5 r. odniosła w Ardenach zwycięstwo nad Niemcami; tł em pomnika jest ogólny widok miasta kitelbruek — zwanego bramą Ardenów. NIEMIECKA REPUBLIKA DEMOKRATYCZNA. W związku ze zjazdem pionierskiej organizacji im. Ernesta Th61manna, który odbędzie się w Erfurcie 0.20.V1.11. wydano 25.V. serię z trzech znaczków: 10+5 pt. zielcmy/ezarny/żólty/ezerwony przedstawia pionierów grających w siatkówkę, znaczek 20+10 pf. czerwonylczarny/niebieski/tólty — taniec ludowy w wykonaniu pionierów oraz znaczek 25+10 pf. niebieski/ iczarny/261ty/czerwony pionierów budujących modele samolotów. NIEMIECKA REPUBLIKA FEDERALNA, 15.VL ukazał się WĘGRY. Z okazji warszawskiej konferencji Ministrów Łączności krajów socjalistycznych wydano trzy znaczki z reprodukcja warszawskiej Syreny. Na znaczku 90 f jest oprócz Syreny — koperta z trąbką pocztową i różnymi środkami transportu poczty (kolej żelazna, samochód, statek i samolot), na znaczku 60I są przedstawione symbolicznie różne urządzenia telewizyjne a na znaczku 1 ft kierunkowe wysyłanie fal radio wych. 1.V. ukazany się dwa znaczki I ft i 2 ft z reprodukcjami wiązanki róż. pierwszy znaczek od dawna zapowiadanej serii stalej z podobiznami sławnych Niemców; jest to znaczek 10 pf. zielony z podobizną Albrechta rera. Ten sam znaczek wydano dla zachodniego Berlina, dodając tylko do „Deutsche . Bundes Post" slowo „Berlin. RUMUNIA. Dla uczczenia 40-lecia rumuńskiej partii komunistycznej wydano 29.IV. dwa znaczki i jeden blok. Na znaczku 35 b. na tle czerwonej flagi są podobizny Engelsa, Marksa i Lenina, na znaczku 55 b. przedstawieni są robotnicy rozlepiający afisze rumuńskiej partii komunistycznej. Blok wartości nom, 1,90 1. przedstawia na czerwonym tle emblemat rumuńskiej partii i symbole komunistycznej przemysłu i rolnictwa. WIETNAMSKA REPUBLIKA USA. W związku z pod mesienlem taryfy pocztowej na zwykle listy zagraniczne z 8 C. na 11 c. wydano SONI. znaczek 11 C. z nieco zmienionym rysunkiem dawnego znaczka 8 c. ,,Statua Wolności". Kolor pozostat ntebiesko/czerwony lecz co na dawnym znaczku byto czerwone jest teraz niebieskie i odwrotnie. Z powodu podniesienia taryfy pocztowej na listy lotnicze do Srodkowej Ameryki wydano 28.VI. znaczek lotniczy LUDOWA, W związku z 3 narodowym zjazdem Związku Pracującej Młodzieży wydano 18.111. dwa znaczki 2 xu nie- bieski,sepia i 12 xu czerwony/ /sepia z podobizną Ly Tu Trong, cztonka Komunistycznego' Związku Młodzieży Induchin, straconego przez kolonialne wł adze Indochin w 1831 r. Dla uczczenia, 20-lecia zalolenia Wietnamskiej Pionierskiej Organizacji wydano dwa znaczki 1 xu czerwony/niebieski na żółtym tle L 12 xu czerwony/niebieski na tle j. niebieskim; na znaczkach przedstawione są harcerka-do- kosz i harcerz-trębacz. MONGOLSKA REPUBLIKA LUDOWA. W związku z 40leciem Istnienia prasy mongolskiej wydarto dwa maczki 20 mungs czerwcuw,MIty i 30 mungs c.zielony/MIty. Na znaczku reprodukowano strony tytutowe różnych gazet i daty 1920-1960". 276 13 c. w rysunku dawnego znaczka lotniczego 10 c. zielony czarny z rysunkiem ,,Dzwonu Wolności". W LOCHY. 27.V. wydano znaczek 30 I. brunatny/czarny z reprodukcją pomnika PLniu- . sza Młodszego, pisarza rzymskiego (opisał zniszczenie Pompel): znaczek wydano dla upamiętnienia 1900-leda urodzin Pliniusza. ZSRR. opisany f reprodukowany w nr. 12/1961 str. 229-10 znaczek 40 kop. „Uniwersytet Przyjaźni Narodów'. przedrukowano 15.1V. w związku z nadaniem uniwersytetowi imienia Lumumby, nową wartością „4 kop." ł napisem „imienia Patrisa Lumumby 1961". Oprócz opisanego i reprodukowanego w nr 13'1961 (str. 253-4) znaczka 6 kop. z re- produkcją statku kosmicznego wystrzelonego w kierunku Wenus, wydano jeszcze z tej samej okazji drugi znaczek 10 kop. niebleski/tólty, rów- nież w formacie kwadratowym z podobnymi napisami jak na znaczku 6 kop. lecz z orbitami Ziemi, Wenus i statku kosmicznego. Z okazji 91-lec:a uroiz:.i Lenina wydano 22.V. znaczek 4 kop. czerwony/różowy/brunatnoczarny z portretem Lenina. w związku ze 100-leciem urodzin indyjskiego poety i filozofa Rabindranath Tagore wydano S.V. znaczek brunatnoczarny/floletowy/zOlty z podobizną poety. Gołębia poczta Ilslow3 na wyspach Bariery Przed północnym brzegiem wysp nowozelandzkich leżą dwie wysepki: Otea i Hutura, które należą do archipelagu Wysp Bariery. Około roku 1890 powstał pomysł urządzenia służby pocztowej pomiędzy tymi wy:13arni a miastem Auckland, leżącym w odległ ości ok. 120 km. Jeden z hodowców gołębi zajął się tym problemem i po wielu próbach udali, mu się w 1898 roku uruchomić pierwszą golębią pocztę. Wydano wówczas w Nowej Zelandii znaczki dla tej „poczty lotniczej" o wartości 1 szylinga, Znaczki te spełniały zarazem rolę pewnego rodzaju zamknięcia dla listów, gdyż te ostatnie musiały być pisane na cieniutkim • papierze i zwijane w rolkę. Pierwsze stemple o brzmieniu „Barrier Island Colonial Service" zmieniły później naips na: „Great Barrier the Original Pigengram Service". Z uwagi na tamtejszą niepogodę i stosunkowo znaczną odległość lotu, co utrudniało bardzo przelot gołębiom, obniżono z czasem porto na 6 pensów. Ta „gołębia poczta" przetrwała 5 lat i została w 1901 roku wstrzymana na podstawie zarządzenia nowozelandzkiego rządu, a znaczki określono jako nieurzędowe i nie są one skatalogowane. Warto dodać, że i dzisiaj mimo wysoko rozwiniętej techniki komunikacyjnej korzysta się z usług gołębi, jako doskonałych i niezawodnych „kurierów". Np. około 300 gołębi pocztowych mają większe redakcje gazet japońskich. Przesyta się nimi w bardzo krótkim czasie zdjęcia zrobione przez fotoreporterów w terenie i tym samym umożliwia się natychmiastowe zamieszczenie ich w gazecie. T. Grab OSTRZEZENIE Plarzy tego W ostatnich latach na rynku filatelistycznym ukazała się duta liczba znaczków-nalepee „Tajnej Poczty- wydanych rzekomo w latach 942.43. Sprawa ewentualnej autentyczności tych nalepek ł genezy ich wydania jest w toku badań. Do czasu Ich zakończenia, o czym poinformujemy Czytelników w najbliższych numerach, wskazana jest najdalej posunięta ostrożność w nabywaniu różnorodnych egzem- wydania (różne kolory i zestawy, wycinki, całostki itp.). Gwarancje na odwrocie znanych oferowanych egzemplarzy limitujące m.in. gwarancje St. Mlksteina i Wł. Rachrnanowal są falszywe. Maciej Perzyński członek Komisji Nauk.Bad. PZE Sekcja Ekspertów 277 z kycia KOLO MŁODZIEŻOWE przy POWIATOWYM DOMU KULTURY w BYTOWIE. Adres dla korespondencji: P13K, Bytów. 0/RZESZOW przygotowuje na październik wystawę prroblemową „Rzeszów V". Adres dla korespondencji: Rzeszów, skr, poczt. 95. KOLO KRAKÓW. W lipcu 1 sierpniu spotkania czIonkowside będą Się odbywać tylko w środy i w soboty. KOLO POZNAŃ. Tegoroczny Wyścig Pokoju charakteryzuje się w filatelistyce szeregiem pamiątek niepocztowych, nieznanych u nas w poprzednich latach. Wplynęta na to niewątpliwie zmiana trasy i związane z tym rozszerzenie grona gospodarzy wyścigu. Koło PZF w Poznaniu wydało 2 ilustrowane koperty z okazji I Z ZAGRANICĄ zakończenia etapu wyścigu w Poznaniu i rozpoczacia etapu w Międzychodzie. Koperty różnią się tylko napisami pod (Litery w nawiasach oznaczają Ilustracją: „POZNAŃ, 5.V.1961 w jakim języku ROKU" albo „MIEDZYCHOD, korespondować) 631.1961 R." Ponieważ urzędy poczt. Poznań 9 1 Międzychód Klaus Richter, Schochwitz używały oryginalnego, okoliczliber Halle/Saale, Dorfstrasse nościowego kasownika w 75, NRD, (n.) wymiana rnlokształcie roweru - Powatala dzieżowa. ciekawa i tadna calostka pocztowa z XIV Wyścig.. NinłinEJerzy Urban, Na Dedine 626, ne całostki poZnafalde są JePraha 6, CSRS (cz.). szcze do nabycia u skarbniKlaus Lippold, Zassnitz nr ka Kola Poznań: Adam Leśny, 16, Post Rochlltz/Sachsen NRD, Poznań 5, ul. Krasińskiego 7153. (n.). KLUB MLODYCH FILATEErhard Schelbe, Schladebach LISTÓW przy MDK w SZCZE8, Hr. Menseburg, NRD (n. a. CINIE. Reprodukujemy karr.) zbiera widokówki. net z Wystawy Znaczków Ales Kacet, Stredni 55, Brno, Pocztowych zorganizowanej z CSRS (cz.): filumenista. okazji XIV Międzynarodowego Bojidar Georgiev Kunev, ul. Wyścigu Pokoju (p. „Filatelista" nr 13/1961, str. 257). „Rodopi" No 14, Biała, Butgaria, (r.). 0/KOSZALIN. W czerwcu powstały 3 nowe kola PZF: NIYMIANA KOLO przy KLUBIE GARNIZONOWYM w KOSZALINIE. Przewodniczącym wybrano Kol. Jana Grobelskiego. Adres dla korespondencji: Edmund Woźniak (skarbnik kota), Koszalki ul. Zwycięstwa 202 m. 3. KOLO przy ZAKŁADACH USŁUG RADIOTECHNICZa NYCH w KOSZALINIE. Przewodniczącym kota jest Koł. Jerzy Leonow1cz. Adres dla korespondencji: Koszatki 1, skr. poczt. 75. LUDWIK ZAJĄCZKOWSKI odznaczony srebrną Odznaką Honorową PZF, dlugoletni sekretarz Kola w Ww. dowleach, cztonek pierwszych polskich stowarzyszeń fllatelistyczawch zmam w maju 1961 roku Cześć Jego pamięci: Zarząd Oddzialn PZF w Krakowie Li Ing Siung, Djl: Gumung Gadog No 67, Hasikmalaja Djawa barat, Indonezja, (a.). Ong Sian Lue, 3311. Merdelca Barat 60, Blitar, Java, Indonezja, (a.). Lic San Djen, 13)1. H. Z. Mustofa No 74, Tasikinalaja, Djabar, Indonezja, (a ). Lie Tjiu Ho, Djl. Tilnideunggede, Gang. Toko Bobo, No 1, TasikmaLsja, Djabar, Indonezja, (a.). Stasatis Antanas, Kaunas 5, Moleto 31-1, Lletuva, UdSSR, (a.n.r.). Wolfgang Alsleben, ~now( Angerminkle, Bezlik Frankfurt/O, NRD, (n.r.) Civ. skon. Alfred Glaser, Stockholm•Bromma, Gn5nvilcsvggen 65 A - Szwecja, (szw. p.f.n.h.a.). Walter Jat/ka, Grevesmilhlen, Rehnaer Str. 17, NRD, (n.) Ivan Hndina, Ostrava•Privoz, Bszkova 85, CSR, (cz.). A. A. Beljwskaj, Riga 48, ul. Kalnclema 28, kw. 18, USSR, (ran.). Lidia Toczkowa, Banian/ 11, Pr. Lenina 129, kw. 13, ZSRR, (r.). K. Poblereżczenko, Krew obł. B, Cerkiew, ul. Krasnoarmiejska 66 m 23, ZSRR, (p.ra.n.). Znaczki stemplowane. W. A. Blackman, 797 Live Oak. SY. Miami, Arizona, USA, (a.). Leonid Zotow, Leningrad F-125, Kriukow Kanał 28, kw1, ZSRR, (r.). Kazimierz Kucharski), Bulwar Mika 3, Knischrlj magami. 28, Karaganda, ZSRR (r. p.n.a.f.cz.). St. Siatka, 5 kwetna 138, łen. Ujezd p. Bratanicy, CSRS, (p. cz.). Leovino M. Garda, Jewelvy Stora, Tucluegarao Cagayan, Philippines (a.). Uldis Zimons, Ausekla lela 3-88, Biga, Latvija, ZSRR, (r. na.) Znaczki polskie 1 etykiety zapał czane. 1.1u Djung Fa, Lrg: Kapłan, 20 111r, nr 625, Palembang, indonezja (a.). Lim Giok Hong, Djalan. Pa. kantan No 5, Medan-Sumatera, Indonezja, (a.). Captain C. L. Busuttil. 94, Mannarino Road, Birkirkara, Malta G. C. (a.). ' ›A db.,,,j,j 278 • sitkeswel. Josek Malinek, Olomuc, KoIlarswo nam. 4. CSRS, (cz.)• zbiera: olimpiady, 100-lecia, ptaki. Vojtech Harinok, Bratislava, Leskovy 7, CSRS, (cz.). W. Samovics, Gagarina ula Nr 8 dz 3, Daugavpils 4, Le. tiszkes SSR, (r.p.n1.). Kestuns Kestajlis, PoneveZys, ul. Alivu 8, Litewska SRR, (r.) wymiana młodzieżowa. Ladisiao Godlewski Illpolito Irlgoyen 1349— Dept. 1. Mar dał Piata, Argentyna (p.). OGŁOSZENIA Zamienię etykiety zapałczane na różne znaczki oraz znaczki zagraniczne na znaczki polskie czyste lub stemplowane. Kazimierz Krysztoflak, Nowo. gard, Żeromskiego 9 (9262). Sprzedam dobre maczki Pol. ski międzywojennej z bokami a nie z blokami. jak podano mylnie w „Filateliście" z dnia 15.VI.61 r. S. Koliezak, Radom, Moniuszki 16 m 4. (4143) Znaczki: Gubernię — Niemcy, Rosję 1 Czechy do 1995 sprzedam lub zamienię na znaczki PRL. i tanie miodzietowe egzotyczne. T. Plialon, Opalenica, Rynek 5. (9281) Poszukuję znaczków obozowych Woldenberg, GrosbOrn, Murnau oraz znaczków polskich z okresu II-glej wojny. Thomas, Poznań, ul. Gronwadzka 93 (43119). DZIAŁ ROZRYWEK UMWS LO WYCIE 159. SPIRALA (ul. J. Lewkiewlez) przez watek gumowy na papier (6), 6. wyrób z kauczuku (9), 7. z jakiego okresu znaczki opisano na str. 317 „zielonego katalogu" (dwa slowa w 2 p. 1. p. 8 + 11), 8, znaczek podrobiony (10), 9. naśladownictwo (8), 10. przyrząd filatelistyczny (9), 11. początkowe litery linienia i nazwiska (8), 12- świadectwo zawierające opis znaczka (5). 160. SKAKANKA (u(. S. Bachu]) PZF r) ) W podanym ciągu liter przeskakiwać należy stale u tę samą liczbę liter aby odczytać zoz. wiązanie. BAOANATWNTSEAMETLWIRTIYEMASSDERT TZSGYAYSOCWN2WZAAPYNFROCAIOŻHMEDN Rozwiązania prosimy nadsylać pod adresem: Redakcja Filatelisty, Dział Rozrywek °mysiowyeh, warszawa, ul. Widok 22 do dnia 7 sierpnia 1961 roku. Za dobre rozwiązania rozlosujemy nagrody znaczkowe. Przyznajemy również nagrody autorskie za zamieszczone zadania. ROZWIĄZANIA I NAGRODY Z NR 10 Rozpoczynając od pola oznaczonego krzyżykiem wpisać do figury 13 wyrazów o podanych znaczeniach. Litery w kratkach oznaczonych kółkiem czytane w kolejności wpisu, dadzą rozwiązanie. Wyrazy nie maję liter wspólnych (nakrywających się). Liczba liter w każdym Mowie jest podana w nawiasie. Znaczenie wyrazów: I. Odbitki z klisz siatkowych wyk. metodą druku wypuklego (9), 2. naśladownictwo znaczków sporządzone z oryginalnego materiału drukarskiego (8), 3. do wklejenia znaczków, (5), 4. druk plaski (10), 5. rodzaj druku, w którym farba jest nakładana 151. Rebusogral ptasi: Znaczek spełnia ważna rolę, bo pomaga dzieciom w szkole. 152. Przedmowa katalogu, Przedmowa zajmuje dwie 6500 wierszy strony: ł x 12 + 2 x 28 + 201 x 32 e• 209 str. W wyniku losowania nagrody otrzymują: L. Nowicki z Idertonlowa, Z. Młyński z Katowic, E. Wróbel z Tych, L. Bagieńska z Kościana, H. Dulski z Warszawy 1 F. Fedain z Lodzi. Nagrody autorskie za zadania dzisiejsze otrzymują : J. L. z Bydgoszczy i g. B. z Wieprzek Nagrody wyślemy pocztą. WYsylki dokonujemy dwa razy w kwartale. Redaguje kolegium w skLadz1e: Tadeusz Grodecki, Wiesiawa Kawecka, Zbigniew Mikulsky Maci e) Perzyńskf Adres Redakcji: Warszawa. ul. Widok 22. tel. 6-67-94 Wydawca: Wydawnictwo Prasowe „Ruch" — Warszawa, Koszykowa 6a Artykulów niezamówionych redakcja nie zwraca Naklad 15 006. Objętość 1 ark. Format 85. Papier ilustr, V id. 70 g, 70 x 100. KONKURS NA HAS Ł A PROPAGUJĄCE FILATELISTYKĘ Państwowe Przedsiębiorstwo Filatelistyczne „Ruch" organizuje otwarty konkurs na basia propagujące filatelistykę i ogłasza następujący regulamin: 1) w konkursie może wziąć udział każdy obywatel Państwa Polskiego z wyjątkiem członków Komisji Konkursowej i ich najbliższej rodziny, 2) organizatorzy pozostawiają uczestnikom konkursu swobodny wybór form. Zgłoszone jednak hasła powinny być możliwie zwięzłe. 3) osoby nagrodzone w konkursie odstępują Państwowemu Przedsiębiorstwu Filatelistycznemu „Ruch" prawa autorskie do wyróżnionych haseł. 4) do dyspozycji Komisji Konkursowej PPF „Ruch" postawiło następujące nagrody: 1. aparat fotograficzny małoobrazkowy 2. aparat radiowy „SzaTotka" 3. zegarek na rękę 4. teczka skórzana 5-10. bony na zakup w sklepach PPF wartości 200 zlotych. 11-20, bony na zakup w sklepach PPF wartości 100 złotych. 5) Komisja Konkursowa ma prawo nie przyznać poszczególnych nagród. W tym wypadku jednak następuje odpowiednie zwiększenie nagród niższego stopnia. 6) Komisję Konkursową powołuje Dyrektor PPF „Ruch". 7) projekty haseł należy zgłaszać do dnia 1 sierpnia 1961 r. na adres: Państwowe Przedsiębiorstwo Filatelistyczne „RUch" Warszawa 10, ul. Barbary 4 z adnotacją: „Konkurs na hasła". 8) wyniki konkursu ogłoszone zostaną w październiku 1961 r. w czasopiśmie „Filatelista". PANSTWOWE PRZEDSIĘBIORSTWO FILATELISTYCZNE „RUCH" CENA 2,50 ZŁ Cena w prenumeracie: kwartalnie 21 15.—, pOtrocznie nt 30.—, rocznie z1 68.— zamOwlenla i wpłaty na prenumeratę w kraju przyjmuję wszystkie urzędy pocztowe I listonosze w terminie do 15 każdego miesiąca poprzedzającego okres zamawianej prenumeraty. Wpłat na prenumeratę w kraju należy dokonywać na konto PKO I-6-100020 Centrala Kolportażu „Ruch., Warszawa, Srebrna 12 Prenumerata za granicę wynosi: kwartalnie z/ 51.—. pólrocznie rl 99.—. rocznie d 84.—, omoszenia przyjmuje Biuro ()Wsze& Wydawnictwa Prasowego „Ruch., Warszawa ul. Kosz„ knwa 6a. Zakl. Graf. „Ruch" W-wa, zen. 788-61 — S-66