ramowe programy modułów dla poradni psychologiczno

RAMOWE PROGRAMY MODUŁÓW
DLA PORADNI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNYCH
I OŚRODKÓW TERAPEUTYCZNYCH
Blok szkoleniowy obejmuje 40 godzin dydaktycznych zajęć. W zależności od potrzeb
konkretnej placówki, można wybrać dowolny zestaw modułów.
MODUŁ 1 (10 godzin dydaktycznych)
Całościowe zaburzenia rozwojowe: objawy- postępowanie diagnostyczne,
epidemiologia, etiopatogeneza.
Testy diagnostyczne wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń ze spektrum
autyzmu.
Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe
współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi.
Prowadzenie – lek. med. Ewa Urbanowicz, specjalista psychiatrii dzieci i młodzieży
ZABURZENIA ZE SPEKTRUM AUTYZMU -OBJAWY, EPIDEMIOLOGIA,
ETIOPATOGENEZA, POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE
I.
II.
III.
IV.
Identyfikacja objawów ze spektrum autyzmu u dzieci- szczegółowe omówienie :
zaburzeń interakcji społecznych,
zaburzeń komunikacji,
zachowania objawiającego się stereotypową aktywnością,
zainteresowaniami.
Klasyfikacja całościowych zaburzeń rozwojowych (wg. Światowej Organizacji
Zdrowia- Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń
Zachowania - ICD 10 oraz wg. Amerykańskiego Towarzystwa PsychiatrycznegoDSM-IV-TR oraz omówienie propozycji zmian w Klasyfikacji DSM-V)
Rola wczesnej identyfikacji objawów ze spektrum autyzmu jako istotnego czynnika
rokowniczego. Rozwój ośrodkowego układu nerwowego. Rola terapii w kontekście
neuroplastyczności mózgu.
Praktyczne wykorzystanie testu diagnostycznego- M-CHAT -jako narzędzia do
wczesnego wykrywania zaburzeń rozwojowych ze spektrum autyzmu- omówienie
zastosowania testu
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
XIII.
XIV.
Warsztat-zajęcia praktyczne sprawdzające nabytą wiedzę:
Zastosowanie testu M-CHAT, Kwestionariusza do badań przesiewowych w
kierunku CZR, oraz Klasyfikacji ICD 10 do identyfikacji objawów autyzmu.
Podczas warsztatu wykorzystane zostaną materiały audiowizualne
obrazujące funkcjonowania dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi,
by w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną można doświadczyć na jakie
zachowania należy zwrócić uwagę, by adekwatnie rozpoznać objawy ze
spektrum autyzmu.
Różnicowanie pomiędzy autyzmem, Zespołem Aspergera i innymi zaburzeniami ze
spektrum całościowych zaburzeń rozwojowych.
Epidemiologia całościowych zaburzeń rozwojowych.
Etiopatogeneza całościowych zaburzeń rozwojowych – czyli co wiemy obecnie o roli
czynników genetycznych i środowiskowych w zaburzeniach ze spektrum autyzmu.
Praktyka medyczna dotycząca osób z autyzmem oparta na wiarygodnych i
aktualnych publikacjach- EBM- Evidence Based Medicine.
Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe
współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi:
zaburzenia lękowe,
zaburzenia obsesyjno- kompulsywne,
objawy nadpobudliwości psychoruchowej,
specyficzne fobie,
zaburzenia nastroju,
zaburzenia psychotyczne,
zaburzenia snu,
zaburzenia odżywiania,
tiki/ Zespół Gilles de la Tourette’a
Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych (dysleksja,
dysgrafia, dysortografia, mieszane zaburzenia)
zaburzenia agresywne i autoagresywne
Zaburzenia napadowe
Padaczka a autyzm- pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia napadu
padaczkowego.
Rola stresu psychospołecznego u osób ujawniających objawy ze spektrum autyzmu.
Jak pomóc, by otoczenie osoby z autyzmem było przez nią postrzegane jako
bardziej bezpieczne.
Całościowe zaburzenia rozwojowe- rola multidyscyplinarnej pomocy medycznej
( np. neurologicznej, otolaryngologicznej, alergologicznej,
gastroenterologicznej).
Poradnictwo genetyczne.
MODUŁ 2 (10 godzin dydaktycznych)
Całościowe zaburzenia rozwojowe: objawy- postępowanie diagnostyczne,
epidemiologia, etiopatogeneza.
Testy diagnostyczne wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Prowadzenie: mgr Ewa Łukowska – psycholog, terapeuta
Część 1
Epidemiologia całościowych zaburzeń rozwojowych.
Etiopatogeneza całościowych zaburzeń rozwojowych – czyli co wiemy obecnie o roli
czynników genetycznych i środowiskowych w zaburzeniach ze spektrum autyzmu.
III.
Przebieg procesu diagnostycznego – rola poszczególnych specjalistów w diagnozie
dziecka
IV.
Identyfikacja objawów ze spektrum autyzmu u dzieci- szczegółowe omówienie:
zaburzeń interakcji społecznych,
zaburzeń komunikacji,
zachowania objawiającego się stereotypową aktywnością, zainteresowaniami.
V.
Różnicowanie między autyzmem a zespołem Aspergera i innymi zaburzeniami ze
spektrum całościowych zaburzeń rozwojowych.
Część 2
I.
II.
I.
II.
III.
IV.
V.
Klasyfikacja całościowych zaburzeń rozwojowych (wg. Światowej Organizacji
Zdrowia- Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń
Zachowania - ICD 10 oraz wg. Amerykańskiego Towarzystwa PsychiatrycznegoDSM-IV-TR oraz omówienie propozycji zmian w Klasyfikacji DSM-V)
Rola wczesnej identyfikacji objawów ze spektrum autyzmu jako istotnego czynnika
rokowniczego.
Praktyczne wykorzystanie testu diagnostycznego- M-CHAT -jako narzędzia do
wczesnego wykrywania zaburzeń rozwojowych ze spektrum autyzmu- omówienie
zastosowania testu
Praktyczne wykorzystanie testu PDD oraz Australijskiej Skali dla Zespołu Aspergera
Zastosowanie Klasyfikacji ICD 10 do identyfikacji objawów autyzmu.
Część 3
I.
II.
III.
IV.
Na co zwrócić uwagę na poszczególnych etapach rozwoju dziecka – praktyczne
wskazówki
Rola stresu psychospołecznego u osób ujawniających objawy ze spektrum autyzmu.
Całościowe zaburzenia rozwojowe - rola multidyscyplinarnej pomocy medycznej
Rodzic w procesie diagnozy dziecka – jak przekazać swoje niepokoje rodzicom.
MODUŁ 3 (10 godzin dydaktycznych)
Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe
współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi z
uwzględnieniem postępowania farmakoterapeutycznego.
Aspekty prawne i socjalne w zakresie pomocy terapeutycznej i edukacji osób
ujawniających zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Prowadzący: dr Ewa Urbanowicz, specjalista psychiatrii dziecięcej
Praktyka medyczna dotycząca osób z autyzmem oparta na wiarygodnych i
aktualnych publikacjach- EBM- Evidence Based Medicine.
II. Wybrane zaburzenia psychiczne, zachowania oraz neurorozwojowe
współistniejące z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi z uwzględnieniem
postępowania farmakoterapeutycznego:
zaburzenia lękowe,
zaburzenia obsesyjno- kompulsywne,
objawy nadpobudliwości psychoruchowej,
specyficzne fobie,
zaburzenia nastroju,
zaburzenia psychotyczne,
zaburzenia snu,
zaburzenia odżywiania,
tiki/ Zespół Gilles de la Tourette’a
Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych (dysleksja,
dysgrafia, dysortografia, mieszane zaburzenia)
zaburzenia agresywne i autoagresywne
Zaburzenia napadowe
I.
III. Padaczka a autyzm- pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia napadu
padaczkowego.
IV. Rola stresu psychospołecznego u osób ujawniających objawy ze spektrum autyzmu.
Jak pomóc, by otoczenie osoby z autyzmem było przez nią postrzegane jako
bardziej bezpieczne.
V. Całościowe zaburzenia rozwojowe- rola multidyscyplinarnej pomocy medycznej
(np. neurologicznej, otolaryngologicznej, alergologicznej, gastroenterologicznej)
VI. Poradnictwo genetyczne.
MODUŁ 4 (10 godzin dydaktycznych)
Trening umiejętności społecznych.
Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek - psycholog, terapeuta
I.
II.
Podstawowe założenia TUS.
Metoda:
Modelowanie, doświadczanie, informacje zwrotne, transfer
Zajęcia stacjonarne, zajęcia terenowe
Częstotliwość i czas trwania zajęć
Tempo ćwiczenia poszczególnych umiejętności
Liczba dzieci w grupie
Dobór dzieci do grup
Osoby prowadzące
III.
Rekrutacja do zajęć indywidualnych i grupowych.
Zgłoszenia
Spotkania ze specjalistami
Dokumentacja po spotkaniu
Uzgodnienie składu grup
Wskazania do pracy indywidualnej
Czas oczekiwania na zajęcia grupowe i indywidualne.
Strukturalizacja i wizualizacja
Mózgi „typu S”, znaczenie porządkowania, hierarchizowania, ustalania
kolejności podejmowanych działań u osób z objawami ze spektrum autyzmu
Systemy motywacyjne. Znaczenie wzmacniania zachowań pozytywnych i
konsekwencje zachowań negatywnych.
Dokumentacja.
Współpraca z rodzicami.
Kontrakt
Wymiana informacji
Wgląd w przebieg zajęć
Udział w zajęciach
Generalizacja ćwiczonych umiejętności na terenie domu
Przegląd pomocy wizualnych, propozycje tematów zajęć, omówienie wybranych
scenariuszy na kolejne zajęcia grupowe.
Ćwiczenia praktyczne.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
MODUŁ 5 (20 godzin dydaktycznych)
Trudne zachowania u dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju. Metody
poznawczo-behawioralne.
Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek, psycholog, terapeuta
I.
II.
III.
IV.
Podstawowe zasady utrwalania zachowań
Wpływ otoczenia na wzmacnianie trudnych zachowań
Funkcja zachowania – dlaczego to zachowanie mi się „opłaca”
Wybrane założenia terapii behawioralnej
XIII.
XIV.
Aspekty medyczne – co należy uwzględnić w analizie trudnego zachowania.
Definiowanie trudnego zachowania
Wzmacnianie zachowań pozytywnych
Rodzaje nagród
Nagrody w domu i w szkole
System punktowy i kontrakty – co wybrać
Pozytywne formułowanie zasad
Kiedy nagrody nie działają
Zmiana zachowania
Strefa komfortu
Uwzględnienie specyfiki funkcjonowania osób z objawami ze spektrum autyzmu
Metoda małych kroków
Oddaj dziecku kontrolę
Wykorzystanie wyobraźni w pracy nad zmianą zachowania
Stopniowanie emocji – barometry
Strategie pomocne w kontroli zachowania
Trening instruktażowy
Rola strukturyzacji i wizualizacji w obniżaniu poziomu lęku
Konsekwencje trudnych zachowań.
XV.
XVI.
Wybrane techniki przerywania zachowań
Włączanie klasy w wygaszanie zachowań prowokacyjnych
Aspekty prawne dotyczące trudnych zachowań w szkole
Jak spisujemy kontrakt?
Współpraca z rodzicami.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
MODUŁ 6 (10 godzin dydaktycznych)
Taecch – podejscie do pracy z osobami z autyzmem i całościowymi
zaburzeniami rozwoju.
Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Wprowadzenie do metody TEACCH - wykład
Organizacja przestrzeni dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju – wykład i
ćwiczenia
Organizacja czasu – plany dnia dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju –
wykład i ćwiczenia
Organizacja miejsca pracy (edukacji) , plany pracy oraz organizacja pracy (zadania
jedno, wielokoszykowe) – wykład i ćwiczenia
Tworzenie zadań i pomocy edukacyjnych dla osób z całościowymi zaburzeniami
rozwoju – ćwiczenia
Organizacja czasu wolnego dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju –
ćwiczenia
MODUŁ 7 (10 godzin dydaktycznych)
Test TTAP - narzędzie do diagnozy funkcjonalnej dla młodzieży i dorosłych z
autyzmem.
Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Test TTAP – informacje ogólne dotyczące testu oraz sposobu przeprowadzaniu
badania.
Omówienie poszczególnych skal testu TTAP.
Zliczanie i interpretacja wyników.
Ocena nieformalna.
Tworzenie indywidualnych planów rozwoju dla osób z autyzmem na podstawie
przeprowadzonych badań.
W trakcie szkolenia wykorzystywane będą materiały filmowe w celu nauki przeprowadzania
poszczególnych prób.
MODUŁ 8 (10 godzin dydaktycznych)
Test PEP-R – narzędzie do diagnozy funkcjonalnej dzieci z autyzmem i
zaburzeniami rozwoju.
Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta
I.
II.
III.
IV.
V.
Test PEP-r - budowa testu (skala rozwoju i skala zachowania).
Sposoby przeprowadzania poszczególnych prób.
Omówienie poszczególnych skal testu PEP-r – wykład i ćwiczenia.
Zliczanie wyników i wykreślanie profili Skal Rozwoju i Zachowania.
Interpretacja wyników .
W trakcie szkolenia wykorzystywane będą materiały filmowe w celu nauki przeprowadzania
poszczególnych prób i nauki ich oceny.
MODUŁ 9 (10 godzin dydaktycznych)
Wykorzystanie testów psychologicznych do badania intelektu osób z całościowymi
zaburzeniami rozwoju.
Prowadzenie: mgr Katarzyna Płucienniczak - psycholog, terapeuta
I.
II.
1 .Przegląd testów do badania inteligencji.
2. Wykorzystywanie testu WISC-R do badania intelektu osób z CZR
możliwe modyfikacje procedury badania
charakterystyka wyników uzyskiwanych przez osoby z CZR
ograniczenia w stosowaniu skali Wechslera w tej grupie osób
III.
3. Wykorzystywanie testu Leitera do badania intelektu osób z CZR
charakterystyka skali i procedura badania
sposób zliczenia wyników i ich interpretacja
zalety i wady skali Leitera w odniesieniu do grupy osób z CZR
MODUŁ 10 (10 godzin dydaktycznych)
Uczeń z diagnozą zespołu Aspergera – jak poprowadzić warsztat dla klasy
szkolnej nt odmienności.
Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek – psycholog, terapeuta
I.
II.
Klauzula poufności. Z jakimi sytuacjami możemy się spotkać?
Jak rozmawiać z klasą o koledze z Z.A., gdy uczniowie nie wiedzą o jego diagnozie?
III.
Jak poruszać temat, gdy uczniowie wiedzą o diagnozie kolegi?
IV.
Obecność ucznia z Z.A. podczas rozmów i warsztatów na temat odmienności.
V.
Plan warsztatu.
VI.
Pomoce potrzebne podczas warsztatów.
VII.
Omówienie lektur i filmów do polecania rówieśnikom i ich rodzicom
VIII.
Jak wesprzeć rodzica, gdy chce powiedzieć o diagnozie podczas zebrania z
rodzicami?
MODUŁ 11 (10 godzin dydaktycznych)
8-tygodniowy program pracy z uczniem trudnym na terenie szkoły.
Prowadzenie: mgr Agnieszka Łucjanek – psycholog, terapeuta
I.
II.
III.
IV.
V.
Omówienie podstawowych obszarów zmiany:
Otoczenie,
Reakcje wzmacniające zachowania negatywne,
Wzbudzenie motywacji do zmiany,
Stawianie granic,
Nauka nowych umiejętności,
Nauka nowych sposobów wyciszania emocji i niepokojących myśli
Przegląd potrzebnych pomocy.
Omówienie kolejnych etapów pracy ( 8 zeszytów)
Współpraca z rodziną.
Ćwiczenia praktyczne.