Zielone powiaty województwa śląskiego - pnt.euro

Transkrypt

Zielone powiaty
województwa
śląskiego
Raport analityczny opracowany
w oparciu o Indeks Zielonych Powiatów
Park Naukowo-Technologiczny
Euro-Centrum Sp. z o.o.
40-568 Katowice, ul. Ligocka 103
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
www.pnt.euro-centrum.com.pl
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
Rejestr Przedsiębiorców KRS
PKO BP S.A. I Oddz. w Katowicach
Sąd Rejonowy w Katowicach
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Wydział VIII Gospodarczy KRS
Kapitał zakładowy: 12 588 000,00 zł.
Numer KRS 0000297073
Spis treści
Koncepcja Indeksu Zielonych Powiatów.................................................... 3
Metodologia badawcza ................................................................................ 4
Indeks Zielonych Powiatów – wyniki analizy powiatów województwa
śląskiego w 2012 roku .................................................................................. 6
Podsumowanie ............................................................................................ 15
Strona
2
Bibliografia .................................................................................................. 16
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Koncepcja Indeksu Zielonych Powiatów
Indeks stanowi syntetyczną miarę określającą stan środowiska w danym
obszarze. Został stworzony w celu porównania i uszeregowania powiatów
województwa śląskiego i wyłonienia lidera, czyli powiatu, który obecnie
prezentuje się najlepiej przy uwzględnieniu wybranych do konstrukcji
wskaźnika czynników.
Efektem przeprowadzonej analizy jest ranking
powiatów.
Na stan środowiska danego regionu wpływa wiele elementów. Istotne
są walory przyrodnicze obszaru oraz poziom zanieczyszczenia, który zależy
m.in. od rodzaju przemysłu dominującego w regionie czy rozwoju
infrastruktury i komunikacji miejskiej. Duże znaczenie ma polityka jednostek
samorządów terytorialnych w zakresie ochrony środowiska i gospodarowania
odpadami oraz świadomość ekologiczna mieszkańców danego powiatu.
Kluczowym etapem podczas diagnozowania stanu środowiska jest
zidentyfikowanie
grup
czynników,
w
obszarze
których
określane
są
parametry cechujące powiaty. Do konstrukcji wskaźnika wyodrębniono trzy
następujące grupy:
1. Poziom zanieczyszczenia powiatu – informuje o aktualnym stanie
emisji zanieczyszczeń w badanej jednostce terytorialnej.
Strona
obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych.
3
2. Tereny „zielone” – pokazuje wielkość obszaru pokrytego lasami oraz
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
3. Nakłady – świadczą o nastawieniu i zaangażowaniu władz powiatów
oraz
podmiotów
funkcjonujących
na
jego
terenie
w
ochronę
środowiska.
Metodologia badawcza
Procedura
wyznaczania
wskaźnika
przebiegała
w
następujących
etapach:
1. Wybór zmiennych definiujących grupy czynników dla analizowanych
obszarów.
2. Sprowadzenie zmiennych do stanu porównywalności.
3. Wyznaczenie wskaźnika dla badanych obszarów.
4. Utworzenie rankingu badanych obszarów w oparciu o wartości
wskaźnika.
W etapie 1. wybrano zmienne odgrywające istotną rolę w opisie
analizowanego
zjawiska,
zróżnicowania
określono
nie
za
powielające
pomocą
informacji.
współczynnika
Poziom
ich
zmienności
(1),
a eliminacja cech najbardziej podobnych do siebie została dokonana w
oparciu o macierz korelacji i macierz odwrotną.
(1)
Strona
4
gdzie:
S(x) – odchylenie standardowe zmiennej
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
średnia arytmetyczna zmiennej
Po wybraniu właściwych zmiennych określono kierunek wpływu
zmiennych1. Wpływ wszystkich zmiennych uwzględnionych przy konstrukcji
wskaźnika powinien mieć ten sam kierunek, więc dokonano zamiany
destymulant na stymulanty przy pomocy formuły różnicowej (2).
(2)
gdzie:
max xij – maksymalna wartość i-tej zmiennej dla j-tego powiatu
występująca w zbiorze
zunitaryzowana wartość i-tej zmiennej dla j-tego powiatu
W celu sprowadzenia wybranych zmiennych do stanu porównywalności
(etap
2)
została
zastosowana
metoda
unitaryzacji,
która
jest
przeprowadzana w oparciu o wzór (3).
(3)
gdzie:
1
Strona
5
zunitaryzowana wartość i-tej zmiennej dla j-tego powiatu,
Stymulanty, destymulanty, nominanty.
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
minimalna wartość i-tej zmiennej dla j-tego powiatu występująca
w zbiorze,
maksymalna wartość i-tej zmiennej dla j-tego powiatu występująca
w zbiorze.
Po przeprowadzeniu unitaryzacji wartości zmiennych obliczany jest
indywidualnie dla każdego powiatu zagregowany wskaźnik, będący średnią
arytmetyczną zmiennych wejściowych.
Wartości wskaźnika zawierają się w przedziale [0;1]. Im wyższe
wartości wskaźnika tym lepiej oceniany jest dany powiat ze względu na stan
środowiska.
Indeks Zielonych Powiatów – wyniki analizy powiatów województwa
śląskiego w 2012 roku
Zaprezentowaną metodologię badawczą wykorzystano do oceny stanu
środowiska w powiatach województwa śląskiego za pomocą Indeksu
Zielonych Powiatów. W tym celu zaproponowano zestaw zmiennych, które
zostały przyporządkowane do następujących grup czynników:
Grupa 1 – zanieczyszczenia powiatu,
6
Grupa 2 – tereny „zielone”,
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
Strona
Grupa 3 – nakłady.
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Zmienne opisujące wymienione grupy przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Grupy czynników
Grupa
Zmienna
Opis
Roczna emisja zanieczyszczeń powietrza
X1
uciążliwych (w t)
ZANIECZYSZCZENIA
POWIATU
(pyłowych i gazowych) z zakładów szczególnie
Ścieki przemysłowe i komunalne wytworzone
X2
w ciągu roku i wymagające oczyszczenia
(w hm3)
X3
TERENY „ZIELONE”
X4
X5
Odpady wytworzone w ciągu roku (w tys. t)
Powierzchnia o szczególnych walorach
przyrodniczych prawnie chroniona (w ha)
Powierzchnia lasów (w ha)
Roczne nakłady na środki trwałe (w cenach
NAKŁADY
X6
bieżących) służące ochronie środowiska i
gospodarce wodnej (w tys. zł)
Wszystkie wyniki przedstawione w raporcie obliczono na podstawie danych
pochodzących z opracowania Urzędu Statystycznego w Katowicach pt.
„Powiaty w województwie śląskim w 2012r.”. W przypadku wyznaczania
Indeksu Zielonych Powiatów, będącego średnią arytmetyczną zmiennych
czynników dla wybranych obszarów. Za pomocą wzoru (1) obliczono
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Strona
W pierwszym etapie badania wybrano zmienne definiujące grupy
7
wejściowych, przyjęto że wszystkie zmienne mają równe wagi.
współczynniki zmienności dla każdej zmiennej oraz przyjęto, że aby zmienne
miały istotny wpływ na przeprowadzane badanie, to ich zróżnicowanie nie
może być mniejsze niż 10%. W wyniku obliczeń okazało się, że wszystkie
zmienne wykazują się zmiennością większą niż 10% i mogą być wykorzystane
w dalszych obliczeniach.
Następnie dokonano oceny wpływu poszczególnych zmiennych na stan
środowiska. Wyróżniono 2 rodzaje zmiennych:
1. Stymulanty – wykazujące dodatnią korelację ze zmienną objaśnianą.
Wzrost ich wartości wpływa pozytywnie na stan środowiska.
2. Destymulanty – wykazujące ujemną korelację ze zmienną objaśnianą.
Wzrost ich wartości wpływa negatywnie na stan środowiska.
Zmienne X1, X2 oraz X3 sklasyfikowano jako destymulanty, a zmienne X4, X5
oraz X6 jako stymulanty.
Aby przystąpić do dalszych obliczeń należało ujednolicić kierunek wpływu
poszczególnych zmiennych. W tym celu przekształcono destymulanty na
stymulanty za pomocą formuły różnicowej (2).
Wartości przekształconych zmiennych zostały przedstawione w tabeli 2.
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
X1
X2
X3
X4
X5
X6
115523
33,2
4296,3
797,3
7697,7
31277,6
127863
32,3
4126,7
11142
12671,4
57181,1
8
POWIAT
Będziński
Bielski
Bieruńsko-Lędziński
129198
14
3241
42,2
2289,3
51842,9
Strona
Tabela 2. Wartości ujednoliconych zmiennych
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
X2
X3
X4
X5
X6
129242
32,9
4807,5
24213,5
27791,1
58488,6
128901
28,2
4874
34123,9
43487,3
47351,8
89996
28,6
2593,5
9119,4
21301,2
37801,8
129939
36,7
4877,5
6791,8
26167,6
35691,8
129714
35,4
4874,4
28371,3
40982,8
21548,5
94088
31,6
2028,9
3208,6
8354
123215,1
129412
35,7
4840,3
17080,8
11525,1
17819,8
49222
34,4
0
1061,9
13206
28403,1
128131
35,4
4863,3
19836
13328,1
62773,8
129196
30,8
4870,3
13077
7211,6
12400,7
127844
33,3
4559,8
551,5
31830
49404,2
89735
19,3
2812
642,9
2721,9
94056,9
126957
35,1
3944,4
33480,1
30233,8
26623
129885
33,4
4747,8
54194,2
53755,8
38979,8
126914
27,6
4731,4
5071,2
3049,8
61158,5
126569
13,3
4171,8
397,9
1345
13390,5
125238
33,6
4634,3
283
228,4
8694,6
124473
26,6
4486,6
1012
647,8
36311,9
0
22,6
2435,8
3663
4072,1
172050,7
108130
25,3
3967,9
56,6
1480,4
77363,8
76903
34,2
1814
0
547,9
14225,7
109146
0
3053,5
380,4
5566,4
96936,8
105522
7,6
2309,5
232
6569,6
121735,7
91173
27,6
4510,7
0
1677,6
8618,9
129251
32,8
4299,6
6,3
213,9
8433,8
85661
25,8
2958,6
0
1531,5
14847,1
56195
31,2
775
4499,7
4565,7
63051
129348
27,6
4864,3
141
36,9
1887,3
128938
5,9
4741,6
37,9
1480,7
51462,6
129792
36
4850,4
33,1
0
9330,9
127339
28,8
4551,6
19,1
2178,5
134797,4
109732
22,4
4237,8
0
924
23655,9
128595
36,3
4867,4
7,2
1524
51902,4
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
9
X1
Strona
POWIAT
Cieszyński
Częstochowski
Gliwicki
Kłobucki
Lubliniecki
Mikołowski
Myszkowski
Pszczyński
Raciborski
Rybnicki
Tarnogórski
Wodzisławski
Zawierciański
Żywiecki
m. Bielsko-Biała
m. Bytom
m. Chorzów
m. Częstochowa
m. Dąbrowa Górnicza
m. Gliwice
m. Jastrzębie-Zdrój
m. Jaworzno
m. Katowice
m. Mysłowice
m. Piekary Śląskie
m. Ruda Śląska
m. Rybnik
m. Siemianowice Śląskie
m. Sosnowiec
m. Świętochłowice
m. Tychy
m. Zabrze
m. Żory
Źródło: obliczenia własne
Kolejny etap badania stanowiło sprowadzenie zmiennych do stanu
porównywalności. W tym celu została wykorzystana metoda unitaryzacji, za
pomocą której wartości zmiennych przekształcane są na liczby z podziału
[0;1]. Aby obliczyć wartości zmiennych zunitaryzowanych wykorzystano wzór
(3).
Tabela
3.
przedstawia
jak
kształtują
się
wartości
zmiennych
po
przeprowadzeniu unitaryzacji.
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
X1
X2
X3
X4
X5
X6
0,8891
0,9046
0,8804
0,0147
0,1432
0,1727
0,984
0,8801
0,8461
0,2056
0,2357
0,3249
0,9943
0,3815
0,6645
0,0008
0,0426
0,2936
0,9946
0,8965
0,9856
0,4467
0,5169
0,3326
0,992
0,7684
0,9993
0,6297
0,809
0,2672
0,6926
0,7793
0,5317
0,1683
0,3963
0,2111
1
1
1
0,1253
0,4868
0,1987
0,9983
0,9646
0,9994
0,5235
0,7624
0,1155
0,7241
0,861
0,416
0,0592
0,1554
0,713
0,9959
0,9728
0,9924
0,3152
0,2144
0,0936
0,3788
0,8373
0
0,0196
0,2457
0,1558
0,9861
0,9646
0,9971
0,366
0,2479
0,3578
0,9943
0,8392
0,9985
0,2413
0,1342
0,0618
0,9839
0,9074
0,9347
0,0102
0,5921
0,2792
0,6906
0,5259
0,5765
0,0119
0,0506
0,5417
0,9771
0,9564
0,8087
0,6178
0,5624
0,1454
0,9996
0,9101
0,9734
1
1
0,218
0,9767
0,752
0,9701
0,0936
0,0567
0,3483
0,9741
0,3624
0,8553
0,0073
0,025
0,0676
0,9638
0,9155
0,9501
0,0052
0,0043
0,04
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Strona
POWIAT
Będziński
Bielski
Cieszyński
Częstochowski
Gliwicki
Kłobucki
Lubliniecki
Mikołowski
Myszkowski
Pszczyński
Raciborski
Rybnicki
Tarnogórski
Wodzisławski
Zawierciański
Żywiecki
m. Bielsko-Biała
m. Bytom
m. Chorzów
10
Tabela 3. Wartości zunitaryzowanych zmiennych
POWIAT
m. Częstochowa
m. Gliwice
m. Jaworzno
m. Katowice
m. Mysłowice
m. Ruda Śląska
m. Rybnik
m. Sosnowiec
m. Tychy
m. Zabrze
m. Żory
X1
X2
X3
X4
X5
X6
0,9579
0,7248
0,9199
0,0187
0,0121
0,2023
0
0,6158
0,4994
0,0676
0,0758
1
0,8322
0,6894
0,8135
0,001
0,0275
0,4436
0,5918
0,9319
0,3719
0
0,0102
0,0725
0,84
0
0,626
0,007
0,1036
0,5586
0,8121
0,2071
0,4735
0,0043
0,1222
0,7043
0,7017
0,752
0,9248
0
0,0312
0,0396
0,9947
0,8937
0,8815
0,0001
0,004
0,0385
0,6592
0,703
0,6066
0
0,0285
0,0762
0,4325
0,8501
0,1589
0,083
0,0849
0,3594
0,9955
0,752
0,9973
0,0026
0,0007
0
0,9923
0,1608
0,9721
0,0007
0,0275
0,2913
0,9989
0,9809
0,9944
0,0006
0
0,0437
0,98
0,7847
0,9332
0,0003
0,0405
0,7811
0,8445
0,6104
0,8689
0
0,0172
0,1279
0,9897
0,9891
0,9979
0,0001
0,0284
0,2939
Ostatnim etapem badania było wyznaczenie wskaźnika, którego
dokonano obliczając średnią arytmetyczną wartości zunitaryzowanych dla
poszczególnych
powiatów.
Przyjęto
ponadto,
że
każda
wartość
ma
jednakową wagę. W wyniku tych obliczeń otrzymano zagregowane wartości
wskaźnika dla każdego powiatu, które zawierają się w przedziale [0;1].
Wykres 1. obrazuje, jak przedstawiają się wartości wskaźnika w każdym
Strona
11
z badanych powiatów.
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Wykres 1. Wartości zagregowanego wskaźnika.
Indeks Zielonych Powiatów
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
0,9
Strona
0
12
m. Żory
m. Zabrze
m. Tychy
m. Sosnowiec
m. Rybnik
m. Ruda Ślaska
m. Mysłowice
m. Katowice
m. Jaworzno
m. Gliwice
m. Częstochowa
m. Chorzów
m. Bytom
m. Bielsko-Biała
Żywiecki
Zawierciański
Wodzisławski
Tarnogórski
Rybnicki
Raciborski
Pszczyński
Myszkowski
Mikołowski
Lubliniecki
Kłobucki
Gliwicki
Częstochowski
Cieszyński
Bielski
Będziński
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Po dokonaniu unitaryzacji przystąpiono do stworzenia rankingu
powiatów charakteryzujących się najlepszym stanem środowiska, który
przedstawia tabela 4. Biorąc pod uwagę wpływ wszystkich zmiennych,
przyjęto, że im wyższa wartość zagregowanego wskaźnika, tym lepszy stan
środowiska występuje w powiecie.
Z tabeli 4 wynika, że najlepszy stan środowiska występuje w powiecie
żywieckim, dla którego wartość zagregowanego wskaźnika wyniosła 0,85,
natomiast
najgorszym
pszczyński,
którego
stanem
wartość
środowiska
charakteryzuje
zagregowanego
wskaźnika
się
powiat
jest
prawie
trzykrotnie mniejsza od wartości wskaźnika powiatu żywieckiego i wynosi
jedynie 0,29.
POWIAT
WARTOŚĆ WSKAŹNIKA
1.
Żywiecki
0,8502
2.
Częstochowski
0,7443
3.
Lubliniecki
0,7273
4.
Cieszyński
0,6955
5.
Zawierciański
0,678
6.
Raciborski
0,6533
7.
Kłobucki
0,6351
8.
Tarnogórski
0,6179
9.
Myszkowski
0,5974
10.
m. Tychy
0,5866
11.
Bielski
0,5794
12.
m. Żory
0,5499
13.
Rybnicki
0,5449
14.
m. Bielsko-Biała
0,5329
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Strona
MIEJSCE W
RANKINGU
13
Tabela 4. Ranking powiatów w oparciu o Indeks Zielonych Powiatów
MIEJSCE W
RANKINGU
POWIAT
WARTOŚĆ WSKAŹNIKA
15.
0,5031
16.
Będziński
0,5009
17.
Mikołowski
0,4881
18.
m. Chorzów
0,4798
19.
m. Częstochowa
0,4726
20.
0,4688
21.
m. Gliwice
0,4679
22.
Gliwicki
0,4632
23.
0,458
24.
m. Zabrze
0,4115
25.
m. Mysłowice
0,4082
26.
m. Sosnowiec
0,4075
27.
Wodzisławski
0,3995
28.
0,3962
29.
m. Katowice
0,3873
30.
m. Bytom
0,382
31.
0,3764
32.
m. Jaworzno
0,3559
33.
m. Ruda Śląska
0,34456
34.
0,3297
35.
m. Rybnik
0,3282
36.
Pszczyński
0,2895
Strona
14
Źródło: Obliczenia własne
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Podsumowanie
W prezentowanym raporcie dokonano analizy rankingowej 36 powiatów
województwa śląskiego przy wykorzystaniu Indeksu Zielonych Powiatów który
pozwolił na utworzenie hierarchii powiatów według jakości ich stanu
środowiska.
W trakcie badania wyszczególniono sześć zmiennych, które opisują trzy
grupy czynników, wpływających na stan środowiska:
Grupa 1 – zanieczyszczenia,
Grupa 2 – tereny „zielone”,
Grupa 3 – nakłady.
Hierarchizacja powiatów wykazała, że najlepszym stanem środowiska
wykazują się powiaty: żywiecki, częstochowski oraz lubliniecki, których
wartości wskaźnika są na poziomie większym od 0,7 i wynoszą odpowiednio:
0,85; 0,74 i 0,73. Ostatnie miejsca w rankingu należą do powiatów: miasta
Jastrzębie-Zdrój,
miasta
Rybnik
oraz
pszczyńskiego,
które
według
przeprowadzonych analiz charakteryzują się najgorszym stanem środowiska.
Wartości wskaźnika dla tych powiatów wynoszą odpowiednio: 0,33; 0,328
Strona
15
oraz 0,29.
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493
Bibliografia
„Powiaty
w
województwie
śląskim
w
2012r.”
Urząd
Statystyczny
w Katowicach
Główny Urząd Statystyczny – Bank Danych Lokalnych
www.stat.gov.pl
Strona
16
Green City Index – ranking kondycji przyrodniczej miast
http://urbnews.pl/green-city-index-ranking-kondycji-przyrodniczej-miast/
tel. +48 78 34 339
fax +48 32 250 47 85
[email protected]
NIP 634-26-64-278
REGON 240789585
Nr konta bankowego:
25 1020 2313 0000 3602 0192 1493

Zielone powiaty województwa śląskiego - pnt.euro

Transkrypt

Podobne dokumenty

instalator systemów fotowoltaicznych - pnt.euro

instalator pomp ciepła - pnt.euro

instalator systemów wentylacji

systemy fotowoltaiczne - pnt.euro

Zagłębiowskie Stowarzyszenie Rehabilitacyjno – Sportowe

Kurek do opalania – (BEULCO) Dostępne średnice

regulamin_hh - Park Wodny Redzikowo

Są już odpisy z KRS za darmo! - i