Law Society

Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
Strona
1
Arkusz
Informacyjny
5B
Planowanie na przyszo:
testamenty, penomocnictwo,
kuratela, dyrektywy na przyszo dot.
opieki zdrowotnej
Ten Arkusz Informacyjny opisuje róne opcje, które moe Pan/Pani zechcie
rozway teraz, aby zabezpieczy swoje interesy w przysz
oci na wypadek
gdyby Pan/Pani by
/a zbyt chory/a aby podejmowa lub przekazywa decyzje
w ostatnim etapie swojego ycia. Obejmuje on wiele spraw cznie z
zarzdzaniem naszymi finansami i majtkiem, opisaniem swoich preferencji
rodzaju opieki zdrowotnej i nominacj osoby, któr chcemy upowani do
dzia
ania w naszym imieniu.
Moe nigdy nie zaistnieje potrzeba wprowadzenia w ycie niektórych z tych
planów, ale wiele ludzi czuje si spokojniej mylc o przysz
oci, jeli przemyli
pewne wane sprawy i zapisze swoje decyzje.
Podane s dane kontaktowe organizacji, które mog dostarczy porady oraz/lub
wszelkie formularze jakie trzeba bdzie wype
ni w trakcie procesu „planowania
na przysz
o”
Testamenty
Sporzdzanie testamentu jest jedynym sposobem na upewnienie si, e nasz
majtek zostanie rozdzielony zgodnie z naszymi yczeniami po mierci. Jeli nie
sporzdzi si testamentu, sd wyznaczy administratora i przekae nasz majtek
Pana/Pani ma
onkowi/ma
once (lubnemu/ej jak i „de facto”) lub naszym
dzieciom. Jeli nie pozostanie nikt o pokrewiestwie bliszym ni kuzynostwo,
nasz majek przejdzie na skarb pastwa.
Jak mona sporzdzi wany testament?
Aby testament by
wany:
Trzeba mie skoczone 18 lat;
Musi on by w formie pisemnej – (rcznie, napisany na maszynie lub
wydrukowany);
Musi by podpisany przez Pana/Pani i dwóch wiadków –
spadkobierca lub ma
onek/ka nie powinni by wiadkami, poniewa
mog w ten sposób utraci prawo do spadku.
Osoba sporzdzajca testament musi mie wystarczajc sprawno
umys
ow, aby wiedzie co robi; oraz
5B
Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
Strona
2
Arkusz
Informacyjny
5B
Naley rozdzieli majtek wedug naszych wasnych ycze.
Mona sporzdzi swój wasny testament, ale profesja prawna bardzo doradza
wszystkim, aby dali swoje testamenty do sprawdzenia prawnikowi, spoecznemu
orodkowi prawnemu (community legal centre) lub Law Access (telefon:
1300 888 529) aby si upewni, e s one wane. Jeli nasz testament jest
z jakiego powodu skomplikowany, naley skontaktowa si z prawnikiem
specjalizujcym si w sprawach prawnych dotyczcych starszych osób.
Pakiety do sporzdzania testamentów s w sprzeday na pocztach i w kioskach
z gazetami. Ich celem jest pomóc przemyle nam wszystkie zagadnienia i
sporzdzi swój testament (lub jego zarys). Mona równie zakupi pakiet z
“Legal Wills Made Easy” (“
atwy sposób na sporzdzenie wanego testamentu”)
dzwonic pod 1800 652 265, lub odwiedzajc www.legalwills.com.au.
Jak mona si upewni
, e nasze yczenia zostan spenione?
Powinien/powinna Pan/Pani wyznaczy kogo w swoim testamencie na jego
wykonawc, aby ta osoba zaja si naszymi sprawami po mierci. Kady, kto
ma skoczone 18 lat moe zosta wykonawc testamentu: Pan/Pani m/ona,
Public Trustee NSW, prywatna firma powiernicza, znajomy lub prawnik – ale
powinna to by osoba której ufamy. Przed ich nominacj, naley spyta czy
zgodz si zosta wykonawcami naszego testamentu, poniewa bd oni
nadzorowali, aby warunki naszego testamentu zostay prawnie wypenione.
Powinien/powinna Pan/Pani wyznaczy kogo modszego od siebie i wyznaczy
dwie osoby lub wicej, na wypadek gdyby jedna z nich zmara. Naley rozway
wyznaczenie kogo, kto rozumie skomplikowane sprawy dotyczce finansów,
podatków i sprawy prawne. Wykonawca testamentu moe by równoczenie
spadkobierc testamentu.
Czy maestwo lub rozwód maj wpyw na mój testament?
W przypadku zawarcia zwizku maeskiego po sporzdzeniu testamentu,
testament automatycznie staje si niewany. S jednak wyjtki, wic naley si
skontaktowa z Public Trustee NSW lub prawnikiem po porad.
Rozwód po sporzdzeniu testamentu odwouje lub przekrela jakikolwiek
podarunek na rzecz Pani/Pana byego ma/ byej ony. Wyklucza to ich równie
z roli wykonawców testamentu, powierników lub opiekunów. Nie stanie si tak
5B
Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
Strona
3
Arkusz
Informacyjny
5B
jednak, jeli sd zostanie przekonany, e nie mia/a Pan/Pani zamiaru aby
odwoa
podarunek lub nominacj.
Opcje sporzdzania testamentu.
Public Trustee oferuje bezpatne usugi sporzdzania testamentów pod
warunkiem, e zostan oni wyznaczeni jako wykonawcy (zarówno wyczni,
wspówykonawcy lub wykonawcy zastpczy). Opaty administracyjne s
odliczane po naszej mierci z naszego mienia. Przed podjciem decyzji o
zatrudnieniu Public Trustee NSW (telefon: 1300 364 103) naley si dokadnie
dowiedzie
ile opaty bd wynosi
.
Prawnicy i prywatne firmy powiernicze zazwyczaj licz sobie pomidzy $80 a
$200 za sporzdzenie podstawowego testamentu, ale opata moe wzrosn
w zalenoci od tego jak skomplikowany jest testament.
Jeli nie ma si swojego prawnika, serwis pomocy publicznej (community
assistance service) przy Law Access moe Pana/Pani skierowa
do jednego
z nich (telefon: 1300 888 529). Mona równie zadzwoni
do Law Society i
zapyta
o prawnika w naszym rejonie specjalizujcego si w sprawach prawnych
dotyczcych starszych osób (telefon: 9926 0333).
Zawsze naley pyta
prawników i adwokatów czy oferuj zniki dla posiadaczy
Seniors Card. Wykaz Zniek dla Posiadaczy Kart Seniorów (Seniors Card
Discount Directory), wysyany kadego roku do czonków, zawiera spis
prawników, którzy oferuj usugi sporzdzania testamentów po znikowych
cenach. Mona równie odwiedzi
ich witryn: www.seniorscard.nsw.gov.au.
Testamentowe dyspozycje ycia czyli Dyrektywy na
przyszo
dot. opieki zdrowotnej
Testamentowa dyspozycja ycia (Living Will), czasami nazywana Dyrektyw na
przyszo
dot. opieki lekarskiej (Advance Care Directive) lub dyrektyw o opiece
lekarskiej (Health Care Directive), jest dokumentem wyjaniajcym nasze
yczenia odnoszce si do przyszej opieki medycznej.
Testamentowa dyspozycja ycia (Living Will) przyda si, jeli nie bdziemy
w stanie podejmowa
lub przekazywa
swoich decyzji dotyczcych opieki
lekarskiej nad nami i metod leczenia. Zazwyczaj zawiera ona takie rzeczy jak:
5B
Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
Strona
4
Arkusz
Informacyjny
5B
To kogo chcemy wybra eby podejmowa
decyzje dotyczce naszego
leczenia;
Zabiegi oraz metody leczenia, na które si Pan/Pani nie zgadza; oraz/lub
Czy chce Pan/Pani aby pomoc lekarska by
a udzielona w celu przed
uenia
naszego ycia, jeli szanse wyzdrowienia bd znikome.
W NSW, testamentowe dyspozycje ycia (Living Will) nie maj mocy prawnej,
wic lekarze nie musz stosowa si do naszych ycze. Zazwyczaj maj one
jednak bardzo silny wp
yw na pracowników s
uby zdrowia przy podejmowaniu
decyzji dotyczcych leczenia.
Po wicej informacji, naley si skontaktowa z Advance Care Directive
Association pod 0423 157 003.
Pe
nomocnictwo (Power of attorney)
Ustanowione penomocnictwo (Prescribed power of attorney)
Zwyczajne (teraz zwane “”ustanowione”, po ang. „prescribed”) pe
nomocnictwo
(power of attorney) jest dokumentem prawnym dajcym wyznaczonej przez nas
osobie (nominowanemu przez nas pe
nomocnikowi) upowanienie do
wykonywania w naszym imieniu wszelkich, znajdujcych si w naszej mocy,
prawnych i finansowych czynnoci (np. p
acenia rachunków, kupowania i
sprzedawania nieruchomoci, otwierania i utrzymywania kont bankowych,
podpisywania umów z domami opieki i domami seniorów).
Osoba, któr Pan/Pani wybierze na swojego pe
nomocnika powinna by kim,
komu sie ufa. Warto jest wyznaczy pe
nomocnika na wypadek gdybymy z
jakiej przyczyny nie byli w stanie sami zarzdza swoimi interesami (np. gdy
jestemy w podróy).
Mona ograniczy pe
nomocnictwo do specyficznych celów (np. tylko do
prowadzenia naszego konta bankowego) i mona wyznaczy wicej ni jednego
pe
nomocnika, pozwalajc im pracowa razem lub osobno.
Po ustanowieniu pe
nomocnictwa zachowujemy prawo zarzdzania swoimi
finansami; ale jeli nie wyznaczy si daty rozpoczcia, nasz pe
nomocnik moe
natychmiast zacz dzia
a w naszym imieniu.
5B
Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
Strona
5
Arkusz
Informacyjny
5B
Naley pamita, e ustanowione pe
nomocnictwo staje si niewane jeli
z jakiej przyczyny utraci Pan/Pani swoj sprawno umys
ow.
Stae penomocnictwo (Enduring power of attorney)
To pe
nomocnictwo pozostaje w mocy w razie utraty naszej sprawnoci
umys
owej po wyznaczeniu pe
nomocnika. Trzeba zatem ufa, e osoba, któr
si wyznaczy bdzie dzia
a w naszym najlepszym interesie.
Zarówno osoba dajca pe
nomocnictwo jak i osoba nominowana na sta
ego
pe
nomocnika musz podpisa i przyj warunki przedstawione w dokumencie
o pe
nomocnictwu – sta
e pe
nomocnictwo nie wchodzi w moc dopóki wszystkie
odpowiednie dokumenty nie zostan podpisane w obecnoci ustalonych
wiadków (np. prawnika, adwokata lub rejestratora sdu lokalnego)
Który rodzaj?
Aby wyznaczy pe
nomocnika trzeba by o zdrowym umyle. Jeli nie
wyznaczylimy jeszcze pe
nomocnika, a zosta
a u nas rozpoznana demencja,
radzimy jak najszybciej wyznaczy kogo.
Ustalone pe
nomocnictwo (prescribed power of attorney) bdzie prawomocne
tylko tak d
ugo jak osoba, która je wyznaczy
a pozostaje przy zdrowym umyle.
Sta
e pe
nomocnictwo (enduring power of attorney) pozostanie prawomocne
nawet w razie utraty sprawnoci umys
owej po wyznaczeniu pe
nomocnika.
Pe
nomocnictwa, zarówno ustalone jak i sta
e, mog by ogólne pod wzgldem
upowanie jakie daj pe
nomocnikowi, lub mog wyszczególnia lub ogranicza
upowanienia pe
nomocnika podczas dzia
ania w naszym interesie.
Jeli chcemy, eby pe
nomocnik zajmowa
si nieruchomociami,
pe
nomocnictwo trzeba zarejestrowa w Land and Property Information Division,
NSW Department of Lands (telefon: 9228 6666).
Naley zobaczy spis kontaktów podanych na kocu tego Arkusza
Informacyjnego. Podaje on organizacje, które mog dostarczy porady
i dokumenty jakie trzeba bdzie wype
ni.
Jak mona odwoa penomocnictwo?
Pe
nomocnictwo przestaje obowizywa, gdy albo pe
nomocnik albo udzielajcy
pe
nomocnictwa owiadczy, e nie yczy sobie kontynuowa tego porozumienia
5B
Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
Strona
6
Arkusz
Informacyjny
5B
– najbezpieczniejszym sposobem jest zrobienie tego na pimie. Staje si ono
równie niewane, gdy jedna z osób umrze lub zbankrutuje.
Jeli pe
nomocnictwo by
o zarejestrowane, trzeba równie powiadomi
Department of Lands o jego uniewanieniu.
Kuratela (Guardianship)
Kurator to osoba upowaniona prawnie do podejmowania wanych osobistych
decyzji w imieniu osoby doros
ej. Pana/Pani kurator moe podejmowa decyzje
odnonie tego, gdzie bdzie Pan/Pani mieszka lub jakie us
ugi i opieka lekarska
bd Panu/Pani potrzebne.
Sd Opiekuczy (Guardianship Tribunal) wyznacza kuratora osobom doros
ym,
które nie s w stanie samodzielnie podejmowa decyzji z powodu
niepe
nosprawnoci (takiej jak demencja, wylew krwi do mózgu, choroba
psychiczna oraz powane kalectwo fizyczne lub upoledzenie zmys
ów).
Kuratela róni si od pe
nomocnictwa tym, e kurator jest wyznaczany przez
osoby trzecie, a nie przez nas. Kurator moe zosta wyznaczony – dla naszego
dobra - nawet w razie utraty sprawnoci umys
owej.
Jeli na skutek choroby lub niepe
nosprawnoci nie moe Pan/Pani ju zajmowa
si swoimi sprawami finansowymi i majtkowymi, a nie zosta
wyznaczony
pe
nomocnik, potrzebny bdzie kurator lub zarzdca finansowy.
W jaki sposób jest kurator lub zarzdca finansowy wyznaczany?
Sd Opiekuczy (Guardianship Tribunal) zapewnia system prawny do
wyznaczania kuratorów lub zarzdców finansowych.
Cz
onek Pani/Pana rodziny lub znajomy bdzie musia
i do Sdu
Opiekuczego (Guardianship Tribunal) aby wyznaczono Pani/Panu zarzdc
finansowego. Kady, kto autentycznie dba o Pana/Pani dobro moe si stara
aby zosta zarzdc. Kurator lub zarzdca finansowy musi mie skoczone 18
lat i musi zosta uznany za odpowiedni osob przez Sd Opiekuczy.
Rola kuratora jest opisana powyej. Rola zarzdcy finansowego jest podobna,
ale jego rola ograniczona jest do podejmowania decyzji dotyczcych spraw
finansowych (np. utrzymywania kont bankowych, p
acenia rachunków,
5B
Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
Strona
7
Arkusz
Informacyjny
5B
inwestowania pienidzy oraz kupowania lub sprzedawania nieruchomoci), jeli
nie jestemy w stanie sami podejmowa tych decyzji.
Jeli nie znajdzie si odpowiednia osoba do roli kuratora lub zarzdcy
finansowego, Sd moe ustanowi niezalenego od Sdu urzdnika
pastwowego zwanego Kuratorem z Urzdu (Public Guardian) lub Pe
nomocnika
ds. Ochrony (Protective Commissioner), jeli nasze finanse wymagaj
zarzdzania.
Sk
adanie podania w Sdzie Opiekuczym jest bezp
atne.
Co to jest staa kuratela?
Zupe
nie tak samo jak sta
ego pe
nomocnika, mona równie wyznaczy sobie
sta
ego kuratora, który przejmie t rol w momencie, gdyby nam przytrafi
o si
co, co uczyni
oby obecno kuratora koniecznym. Niektórzy wol nominowa
w
asnych kurateli z wyprzedzeniem, zamiast czeka aby kto zg
osi
si do Sdu
Opiekuczego w ich imieniu.
Mona samemu ustanowi swojego kuratora na pimie. Ze wzgldu na trwa
y
charakter tego postanowienia, dokument ten musi zosta powiadczony przez
prawnika, adwokata lub rejestratora lokalnego sdu.
Jak uzyska formularze i dodatkowe informacje
Biuro ds. Starzenia Si (The Office for Ageing), w ramach Wydzia
u ds. Starzenia
si, Niepe
nosprawnoci i Opieki Domowej w NSW (NSW Department of Ageing,
Disability and Home Care), opracowa
o pakiet pt. „Planowanie na przysz
o”
(Planning Ahead Kit), który dostarcza wicej szczegó
owych informacji na temat
sta
ego pe
nomocnictwa i dyrektywy na przysz
o dot. opieki lekarskiej. Wersje
tego pakietu s równie opracowywane dla osób pochodzenia aborygeskiego
oraz starszych osób o rónym pochodzeniu kulturowym (i bd one dostpne od
po
owy roku 2007).
Egzemplarze standardowego pakietu s dostpne z Serwisu Informacyjnego
Seniorów (13 12 44).
Aby znale lokalnego prawnika, który specjalizuje si w zagadnieniach
prawnych dotyczcych osób starszych, naley skontaktowa si z Law Society
(telefon: 9926 0333).
5B
Strona
Seniors Information Service
PO Box 332 Crows Nest NSW 585
www.seniorsinfo.nsw.gov.au
8
Arkusz
Informacyjny
5B
Naley skontaktowa si ze swoim prawnikiem lub z jedn z organizacji
podanych poniej po wicej informacji lub aby otrzyma potrzebne formularze
w celu ustanowienia pe
nomocnika, sta
ego pe
nomocnika lub sta
ego kuratora:
The Guardianship Tribunal
9555 8500 lub
1800 463 928
The Benevolent Society
9339 8000
LawConsumers
9564 6933
(LawConsumers jest cennym ród
em rzetelnych informacji oraz pakietów
do testamentów, kurateli, przenoszenia tytu
u w
asnoci, dyrektyw na
przysz
o dot. opieki lekarskiej i zatwierdzania testamentów, po
dostpnych cenach)
Public Trustee NSW
1300 364 103
www.pt.nsw.gov.au
(Prosz odwiedzi witryn internetow Public Trustee aby uzyska
uyteczne broszury na temat testamentów i pe
nomocnictw, lub zadzwoni
do Serwisu Informacyjnego Seniorów (telefon: 13 12 44) po bezp
atny
egzemplarz).
Serwis Informacyjny dla Seniorów jest inicjatyw Rzdu NSW.
Przygotowujc ten dokument do
oono wszelkich stara , aby informacje w nim zawarte by
y
prawid
owe. Serwis Informacyjny Seniorów nie popiera, nie poleca ani nie daje gwarancji na us
ugi
wymienione w tym Arkuszu Informacyjnym, w adnej innej publikacji, ani w jego witrynie. Przed
ubieganiem si o porad lub us
ug, naley najpierw samemu sprawdzi dok
adno i
prawid
owo podanych informacji aby zadecydowa, czy produkt lub us
uga jest dobrej jakoci i
czy odpowiadaj naszym potrzebom. Wydzia
ds. Starzenia si, Niepe
nosprawnoci i Opieki
Domowej (Department of Ageing, Disability & Home Care) radzi zasign profesjonalnej porady
jeeli jest to konieczne.
Serwis Informacyjny Seniorów (Seniors Information Service) Grudzie 2006
5B