KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW

Kod ucznia
………………………
pieczątka WKK
Dzień
Miesiąc
Rok
DATA URODZENIA UCZNIA
KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII
DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
2008/2009
Drogi Uczniu,
Witaj na II etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się
prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Arkusz zawiera 12 stron.
W arkuszu jest do rozwiązania 25 zadań.
Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest
kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji
Konkursowej.
Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź
piórem.
Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.
Nie używaj korektora. Jeżeli pomylisz się, błędne sformułowanie
przekreśl i wpisz obok poprawne.
W zadaniach zamkniętych spośród czterech odpowiedzi A, B, C,
D tylko jedna jest poprawna. Wybierz ją i zakreśl znakiem X na
teście. Jeśli się pomylisz, otocz kółkiem błędną odpowiedź i
zaznacz znakiem X inną. W zadaniach zamkniętych możesz się
pomylić jeden raz (tylko jeden raz możesz poprawić odpowiedź).
Zadania otwarte rozwiązuj w teście w miejscach do tego
przeznaczonych.
Możesz korzystać z tablic dołączonych do zestawu zadań.
Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone w
miejscu do tego przeznaczonym.
Przy każdym zadaniu podano maksymalną liczbę punktów
możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.
Możesz korzystać z kalkulatora.
Brudnopis nie będzie oceniany.
Pracuj samodzielnie.
Powodzenia!
Czas pracy:
90 minut
Liczba punktów
możliwych do
uzyskania:
74
Zadanie 1. ( 0 – 1 pkt )
Pierwiastek X i jego związki mogą ulegać przemianom pokazanym za pomocą poniższych
równań reakcji:
1) X + 2 H2O
X(OH)2 + H2
2) XO + H2O
X(OH)2
3) X(OH)2
X2+ + 2 OH-
Pierwiastkiem tym może być:
A) Ag
B) Cu
C) Ca
D) Fe
Zadanie 2. ( 0 – 1 pkt )
100 g stopu glinu z cynkiem utleniono i otrzymano 51 g Al2O3 i 91 g ZnO. W skład badanego
stopu wchodzi:
A) 73% Zn i 27 % Al
B) 27 % Zn i 73 % Al
C) 50 % Zn i 50 % Al
D) 46 % Zn i 54 % Al.
Zadanie 3. ( 0 – 1 pkt )
W próbce zanieczyszczonej wody wykryto ślady pewnego węglowodoru A, który ulega
następującym reakcjom:
A + 7 O2
5 CO2 + 4 H2O
A + 2 HBr
C5H10Br2
Tym węglowodorem jest:
A) pentan
B) penten
C) pentyn
D) buten
Zadanie 4. ( 0 – 1 pkt )
Gumowy balonik wypełniono w warunkach normalnych 2 dm3 powietrza. Ile moli stanowi
azot, a ile moli stanowi tlen?
A) około 2 moli N2, około 7 moli O2
B) około 0,02 mola N2, około 0,07 mola O2
C) około 0,07 mola N2, około 0,02 mola O2
D) około 7 moli N2, około 2 moli O2
Strona 2 z 12 Zadanie 5. ( 0 – 1 pkt )
Stężenie procentowe roztworu powstałego przez rozpuszczenie w wodzie uwodnionego
siarczanu(VI) miedzi(II), [CuSO4 . 5 H2O] w takim stosunku, że na 2 cząsteczki hydratu
przypada 90 cząsteczek wody, wynosi około:
A) 2%
B) 15%
C) 24%
D) 90%
Zadanie 6. ( 0 – 1 pkt )
W wyniku reakcji alkoholu z kwasem organicznym otrzymano ester o wzorze sumarycznym
C5H10O2. Estru tego nie można otrzymać w reakcji:
A) kwasu etanowego z etanolem
B) kwasu metanowego z butanolem
C) kwasu propanowego z etanolem
D) kwasu butanowego z metanolem
Zadanie 7. ( 0 – 1 pkt )
Zmieszano 100 g roztworu HCl o stężeniu 20% i 50 g roztworu NaOH o stężeniu 10%.
Stężenie procentowe otrzymanego roztworu NaCl wynosi:
A) 21,4%
B) 4,9%
C) 16,7%
D) 30%
Zadanie 8. ( 0 – 1 pkt )
2,3 g pewnego jednowartościowego metalu wypiera z roztworu kwasu solnego 1,12 dm3
wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Masa molowa tego pierwiastka wynosi:
A) 7 g/mol
B) 23 g/mol
C) 39 g/mol
D) 46 g/mol
Zadanie 9. ( 0 – 1 pkt )
Reakcja przebiega według schematu: X
Y + Z + W. W zamkniętym naczyniu ze 100g
substancji X otrzymano 20 g substancji Z. Stosunek masowy substancji Y do substancji W
jest równy 1:4. Ile gramów substancji Y i substancji W otrzymano?
A) Y – 60 g, W – 20 g
C) Y – 20 g, W – 60 g
B) Y – 40 g, W – 40 g
D) Y – 16 g, W – 64 g
Strona 3 z 12 Zadanie 10. ( 0 – 1 pkt )
Wskaż odpowiedź z prawidłowo podanym sposobem, za pomocą którego można wykryć
daną substancję?
? Octan ołowiu (II)
Próba akroleinowa
Próba
Biały papierek
ksantoproteinowa
nasycony CuSO4
A białko
olej mineralny
tłuszcz
węglowodany
B białko zawierające
tłuszcz
białko
woda
C tłuszcz
aminokwas
olej mineralny
alkohol
D olej mineralny
białko
węglowodan
białko
siarkę
Zadanie 11. ( 0 – 1 pkt )
Spalono węglowodór CxHy, co opisano równaniem: CxHy + 8 O2
x CO2 + 6 H2O. Wzór
sumaryczny tego węglowodoru to:
A) C10H6
B) C5H6
C) C5H12
D) C10H12
Zadanie 12. ( 0 – 1 pkt )
Dwie substancje organiczne, z których jedna jest alkoholem, a druga kwasem, mają
jednakowe masy cząsteczkowe. Obydwa związki mogą być stosowane w przemyśle
farmaceutycznym, ale mogą być także niebezpieczne dla człowieka. Jedna z tych substancji
występuje w winie, a druga w niektórych gatunkach pokrzyw.
Prawidłowe nazwy tych związków to:
A) metanol i kwas metanowy
B) propanol i kwas etanowy
C) metanol i kwas etanowy
D) etanol i kwas metanowy
Strona 4 z 12 Zadanie 13. ( 0 – 1 pkt )
W reakcji 2 moli cząsteczek tlenku węgla (II) z 3 molami tlenu gazy te:
A) przereagują, przy czym pozostanie nadmiar tlenu
B) przereagują, przy czym pozostanie nadmiar tlenku węgla (II)
C) nie są zdolne do reakcji
D) przereagują całkowicie
E) żadna odpowiedź nie jest prawidłowa
Zadanie 14. ( 0 – 1 pkt )
Jeżeli do 0,5 mola wodorotlenku potasu wprowadzimy 0,5 mola kwasu siarkowego (VI), to
powstanie roztwór o:
A) pH < 7
B) pH > 7
C) pH = 7
Zadanie 15. ( 0 – 4 pkt )
Oblicz, ile gramów wody należy
dodać do 100g roztworu saletry
potasowej,
nasyconego
w
o
temperaturze 60 C, aby po
oziębieniu do temperatury 20oC
sól rozpuściła się całkowicie i
utworzyła roztwór nasycony. Strona 5 z 12 Zadanie 16. ( 0 – 6 pkt )
W wyniku reakcji katalitycznego uwodnienia 0,5 mola pewnego alkenu otrzymano 28,75 cm3
ciekłego alkoholu jednowodorotlenowego o gęstości 0,8 g/cm3. Zakładając, że proces
przeprowadzono ze 100% wydajnością, podaj wzór i nazwę tego alkenu oraz napisz równanie
opisanej reakcji uwodnienia (w formie strukturalnej lub półstrukturalnej). Wykonaj i zapisz
odpowiednie obliczenia.
Zadanie 17. ( 0 – 5 pkt )
Stosunek mas molowych tlenku pewnego pierwiastka 14 grupy układu okresowego do
chlorku tego pierwiastka wynosi 2 : 7(przyjmij maksymalną wartościowość tego pierwiastka).
Oblicz masę molowa tego pierwiastka oraz podaj jego nazwę.
Strona 6 z 12 Zadanie 18. ( 0 – 5 pkt )
Do kolby o pojemności 1 dm3 wprowadzono 400 g 5% roztworu NaOH, następnie dodano 1,3
mola NaOH i uzupełniono wodą do pełna. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu,
jeżeli gęstość d = 1,2 g/cm3.
Zadanie 19. ( 0 – 5 pkt )
Pewien alkohol jednowodorotlenowy przereagował z kwasem jednokarboksylowym o takiej
samej masie cząsteczkowej, tworząc ester. Ustal wzór półstrukturalny ( grupowy) i podaj
nazwę tego estru, jeżeli cząsteczka kwasu zawierała tyle samo atomów węgla, co atomów
tlenu.
Strona 7 z 12 Zadanie 20. ( 0 – 7 pkt )
Na zajęciach kółka chemicznego uczniowie badali wpływ tlenku siarki (IV) na rośliny.
Andrzej – utalentowany młody chemik, przy pomocy nauczyciela oraz na podstawie literatury
przygotował zestaw doświadczalny przedstawiony na rysunku.
a) Zapisz równanie reakcji zachodzącej w probówce oznaczonej numerem 1.
…………………………………………………………………………………………………...
b) Co zaobserwowali uczestnicy kółka w kolbie oznaczonej numerem 2 i jakie
wyciągnęli z tego wnioski?
Obserwacje:……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………..
Wnioski: ………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Strona 8 z 12 c) W jakim celu użyto probówki z roztworem wodorotlenku sodu oznaczonej numerem
3? Zapisz odpowiednie równanie reakcji chemicznej.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 21. ( 0 – 8 pkt )
Uzupełnij opis doświadczenia.
Wykonywane czynności
Do
badanego
wkroplono
fenoloftaleiny.
Obserwacje
roztworu Fenoloftaleina nie zabarwiła się.
roztwór
Wnioski
. ……………………………..
…………………………………
W tym samym roztworze Papierek zmienił zabarwienie na
zanurzono uniwersalny papierek czerwone.
wskaźnikowy (żółty)
.………………………………
…………………………………
…………………………………
Próbkę
roztworu
elektrolizie.
poddano Przy
anodzie
powstał
………………………………
żółtozielony gaz o ostrym
duszącym
zapachu.
Przy …………………………………
katodzie powstał gaz bezbarwny,
który zmieszany z powietrzem i …………………………………
zapalony wybucha.
…………………………………
Badany roztwór to……………
Powstał roztwór o odczynie
Do badanego roztworu dodano
………………………………
obojętnym. Zaszła reakcja
roztworu wodorotlenku sodu i
zobojętnienia.
wprowadzono żółty papierek ………………………………
wskaźnikowy.
………………………………
Roztwór przybrał zabarwienie
Dodano jeszcze kilka kropli różowe.
roztworu wodorotlenku sodu.
……………………
Do roztworu dodano kroplami
rozcieńczony kwas solny.
……………………….
Powstały roztwór odparowano
do sucha.
……………………..
……………………….
…………………………….
…………………………………
Ponownie zaszła reakcja
zobojętnienia.
……………………………..
…………………………………
Strona 9 z 12 Zadanie 22. ( 0 – 5 pkt )
Kwas borowy jest łagodnym środkiem antyseptycznym, ściągającym i wysuszającym o
właściwościach bakterio - i grzybostatycznych, likwidującym stany zapalne skóry. Stosuje się
go zewnętrznie do przemywań i płukań zakażonych ran, oparzeń, stłuczeń oraz stanów
zapalnych skóry.
Tlenek boru (III) wprowadzono do wody w takiej ilości, że na jedną cząsteczkę tego tlenku
przypadało 50 cząsteczek wody. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego kwasu borowego
(III) o wzorze H3BO3.
Zadanie 23. ( 0 – 4 pkt )
W procesie fotosyntezy roślina wydzieliła 9,6 g tlenu. Ile gramów tlenku węgla(II), zwanego
czadem, należałoby utlenić, aby dostarczyć roślinie niezbędną ilość gazu, z którego
skorzystała w reakcji fotosyntezy?
Strona 10 z 12 Zadanie 24. ( 0 – 4 pkt )
Wskaż po jednym konkretnym przykładzie, który zaprzecza słuszności poniższych
stwierdzeń:
a) Rozpuszczalność wszystkich substancji w wodzie rośnie wraz ze wzrostem
temperatury. ………………………………………………………………………….
b) Związek, w skład którego wchodzą dwa pierwiastki gazowe, jest zawsze gazem
(temperatura 25oC). …………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………..
c) Jeżeli związek chemiczny ma zapach, to przynajmniej jeden z pierwiastków,
wchodzących w skład tego związku , też musi mieć jakiś zapach. …………………….
…………………………………………………………………………………………...
d) W reakcji gazu z gazem nie może powstać produkt stały. ……………………………..
…………………………………………………………………………………………...
Zadanie 25. (0 – 7 pkt.)
Na zajęciach kółka chemicznego Ania przeprowadziła doświadczenia zgodnie z rysunkiem:
a) Wskaż probówki, w których wytrącił się osad.
b) Zapisz w formie skróconej jonowej równania reakcji zachodzących w probówkach od
I do V lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi.
Strona 11 z 12 Brudnopis
Strona 12 z 12