SZKOŁA LIDEROW TOLERANCJI

Materiały dla nauczycieli
Autorem i realizatorem programu jest
Stowarzyszenie Civitas
Biuro Projektu: Dąbrowa Górnicza, ul.Piłsudskiego 92
tel/fax 032 262 42 98 tel.kom. 0 698 967 754
e-mail: [email protected]; www.stowarzyszeniecivitas.org
Projekt jest realizowany przy wsparciu udzielonym przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię ze środków Mechanizmu Finansowego
Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu Rzeczypospolitej Polskiej w ramach
Funduszu dla Organizacji Pozarządowych.







„Edukacja jest najpotęŜniejszą bronią, jakiej moŜna
uŜyć, by zmienić świat'”
Nelson Mandela
Autorki scenariuszy i trenerki: Alicja Kowalska
Michalina Lulek
Nauczyciele-konsultanci: Zdzisława Marczewska
Barbara Szurma
________________________________________________________
...................................Stowarzyszenie.Civitas.2009.
Spis treści
Wstęp.......................................................................................................................... 5
I. Integracja, komunikacja i praca zespołowa
1. Poznajmy się na pustyni..................................................................................... 6
2. Razem lepiej..................................................................................................... 26
3. Mówimy żeby nas słuchano, słuchamy żeby zrozumieć.................................. 31
II. Przeciwdziałanie dyskryminacji, prawa człowieka
1. Galeria tolerancji............................................................................................... 35
2. Nasze państwo, nasze prawa............................................................................. 38
3. Gender dla początkujących............................................................................... 42
4. Na granicy......................................................................................................... 46
5. Kolorowe historie z happy’endem.................................................................... 55
III. Polityka zrównoważonego rozwoju
1. Fair trade - sprawiedliwy handel..................................................................... 65
2. Milenijne Cele Rozwoju................................................................................... 70
Bibliografia.............................................................................................................. 77
Przygotowane scenariusze zajęć przeznaczone są dla nauczycieli,
wychowawcówipedagogów,którzynaswoichlekcjachchcielibyrealizować
treści związane z tematyką antydyskryminacyjną i prawami człowieka
metodami.warsztatowymi...
Scenariusze te zostały przygotowane na potrzeby projektu „Szkoła
Liderów Tolerancji” i w trakcie jego realizacji wszystkie zostały
przeprowadzone w ramach warsztatów dla uczniów gimnazjów i szkół
ponadgimnazjalnych.
WarsztatyułoŜone.sąwlogicznyciąg,składającysię.z.następującychczęści:
• integracja, praca zespołowa – budowie własnej toŜsamości, budowanie
relacjigrupowych,uwraŜliwienienapotrzebyinnych,
• komunikacja – nauka komunikacji wewnątrz grupy jako pierwszy krok
do komunikacji wewnątrz społeczeństwa, słuchanie się wzajemnie,
umiejętność..wyraŜaniewłasnychpoglądówbezagresji
• problemy dyskryminacji - stereotypy i uprzedzenia dotyczące m.in.
problemów niepełnosprawności, róŜnic społecznych, ról kobiet
i.męŜczyznwspołeczeństwieikulturze,mniejszościnarodowych,itp.
• prawaczłowieka–ichznaczeniedlawszystkichludzi,przykładyłamania
prawczłowiekanaświecie,historiaiwspółczesność..
• edukacjanarzeczzrównowaŜonegorozwoju
Sposób ułoŜenia scenariuszy jest wynikiem naszego głębokiego
przeświadczenia, Ŝe kształcenie w zakresie tematów związanych....................
z dyskryminacją czy prawami człowieka polega na wyrobieniu zaufania..............
i tolerancji wobec innych. MłodzieŜ powinna więc nauczyć. się przede
wszystkimwyraŜaćwłasneopinie,aktywniesłuchaćinnych,być.otwartym.na.
drugiegoczłowieka,opiekować.siętymi,którzytegopotrzebująiwreszcieczuć
siędobrzewgrupie.
WaŜnym elementem edukacji na rzecz praw człowieka jest takŜe.
wyrobienieprzekonania,ŜeludziechociaŜbardzoróŜnią.sięodsiebie,tojednak
mają wiele wspólnych cech i Ŝe. dzięki swej róŜnorodności świat. jest. o. wiele.
ciekawszy.
Wszystkie scenariusze oparte są na aktywnych metodach pracy z grupą,
przede wszystkim na ćwiczeniach, umoŜliwiających uczenie się przez
doświadczenie, przeŜywanie, odkrywanie i zrozumienie. Prowadzenie. zajęć
metodami aktywizującymi, pozwala w pełny sposób włączyć uczestników
w proces poznania. U boku prowadzących uczniowie stają. się aktywnymi
badaczami otaczającego świata, nie zaś biernymi odbiorcami nauczycielskich
ekspertyz. Taki sposób wydaje się najwłaściwszy, poniewaŜ. . na. zagadnienia.
związane z tolerancją, dyskryminacją i prawami człowieka moŜna patrzeć...........
z.róŜnychpunktówwidzenia,anapostawionewtymobszarzepytanianiema
teŜczęsto„jedyniesłusznej”odpowiedzi.
Tytuł:.POZNAJMY.SIĘNAPUSTYNI.
Cel:rozbudzeniesamoświadomościuczestników,rozpoznaniepotencjaługrupy,
zbudowaniezaufaniapoczuciajedność.wewnątrzzespołu,nabycieumiejętności
pracywgrupie.
Poruszane zagadnienia: budowanie własnej toŜsamości na tle grupy, zasady
pracy zespołowej - kontrakt, typy osobowości, uczucia i emocje jako czynniki
wpływające na nasze relacje z ludźmi, korzyści i wady zespołowego
podejmowaniadecyzji.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały: kolorowy papier, pojedyncze kartki w czterech kolorach:
czerwonym, zielonym, Ŝółtym, niebieskim, pisaki, taśma malarska, załączniki:
nr1,nr4inr5pojednymegzemplarzudlakaŜdegouczestnikawarsztatu.
Przebieg:
•
Zabawa otwierająca - WIZYTÓWKI
KaŜdyuczestnikwarsztatówotrzymujekolorowakartkępapieruformatu
A4 - patrz załącznik nr, 1 na której pisze swoje imię oraz np.: hobby,
ulubioną potrawę, najwaŜniejszą cechę charakteru. Uzupełnioną kartkęwizytówkę przykleja sobie w widocznym miejscu za pomocą. taśmy.
malarskiej. Następnie uczestnicy swobodnie spacerują. się po sali
oglądając wizytówki pozostałych. Poproś uczestników by podczas
spaceru,szukaliosób,któresąwczymśdonichpodobnenp.lubiąrobić
tesamerzeczy,albopotrawy.
Omów, krótko ćwiczenie: poproś by uczestnicy warsztatu powiedzieli,
czegodowiedzielisięoinnychijakieemocjeimteraztowarzyszą...
Czas:10minut
• Podpisanie kontraktu
Grupa uczestniczącaw warsztatach wypracowuje wspólnie zasady pracy
podczaszajęć:
Metodą burzy mózgu uczestnicy odpowiadają na pytanie: Jakie
chcielibyśmy wprowadzić zasady, które umoŜliwią nam dobrze
iefektywniespędzićczaspodczastychzajęć?NaduŜymarkuszupapieru
zapisz te zasady, na które zgadzają. się wszyscy członkowie grupy.
Przed zapisaniem danej zasady porozmawiaj o niej z uczestnikami
warsztatu. Gotowy kontrakt podpisują wszyscy uczestnicy (prowadzący
równieŜ).W razie zaistnienia w grupie jakiś problemów związanych np.
zdyscyplinąpodczasdyskusji-zawszemoŜnaodwołać.siędokontraktu
ifaktu,ŜekaŜdyuczestnikwarsztatówzobowiązałsiędoprzestrzegania
wspólniewypracowanychreguł.
Przykładowe zapisy kontraktu:.jesteśmydlasiebieuprzejmi,kaŜdy.ma.
prawo do wyraŜenia własnego zdania, słuchamy się wzajemnie, nie
przerywamy sobie, nie zmuszamy nikogo do odpowiedzi. na. zadane.
pytania. To, co dzieje się na warsztacie pozostaje pomiędzy nami, nie
wyśmiewamy. się z wypowiedzi innych, mówimy zawsze w swoim
imieniu np.: ja uwaŜam, Ŝe nie uŜywamy. zdań typu: wszyscy tak sadzą,
krytykujemyopinie,anieosoby,którejewyraŜają...
Czas:10minut
• Ćwiczenie „Bajka o królewiczach”
Krok 1: Grupie siedzącej w kręgu pokazujesz cztery kolorowe kartki:
niebieską, czerwoną, zieloną, Ŝółtą. Prosisz, Ŝeby przekazywali je sobie
z.rąkdorąk,takabykaŜdyuczestnikwarsztatumiałmoŜliwośćwyboru
koloru( w myślach), który najbardziej mu się podoba, najbardziej do
niego pasuje. Uprzedź, uczestników warsztatu, Ŝe nie muszą. zdradzać,
jakiegodokonaliwyboru.
UWAGA:kaŜdyuczestnikpowinienmiećszansedotknięciakolorowych
kartek.
Krok 2: Po dokonaniu wyboru koloru przez wszystkich, prosisz grupę
Ŝeby usiadła wygodnie, odpręŜyła się i posłuchała specjalnie
przygotowanejdlanichbajki.OdczytujesztekstBajki o królewiczach załącznik nr 2
Krok 3: Omawiasz z uczestnikami znaczenie bajki, pytasz, o czym
właściwie ona była i czy uczestnicy pod którąś z bajkowych postaci
odkrylimoŜesiebie.Pytaszczykolory,którewybraliprzedodczytaniem
bajki zgadzają. się z cechami reprezentowanymi przez poszczególne
postacie. Wprowadzasz pojęcie typów osobowości, łączysz je
z poszczególnymi kolorami i krótko charakteryzujesz przedstawiając
pozytywneinegatywnecechy-załącznik nr 3..
Czerwony - sangwinik
śółty - choleryk
Zielony - melancholik
Niebieski flegmatyk
Próbujesz tak kierować. rozmową Ŝeby uczestnicy zauwaŜyli, Ŝe kaŜdy.
przedstawiony typ ma swoje dobre, iŜ złe cechy, nie ma natomiast typu
lepszego czy gorszego. Bo kaŜdy sprawdza się w innej sytuacji.
Wzespole i w grupie poŜądane jest, Ŝeby były osoby o róŜnych
charakterach, bo mogą wtedy wykonywać. róŜne zadania – podajesz
konkretne przykłady zadań, jakie poszczególne typy osobowości mogą
wykonywać w zespole. Jeśli uczestnicy chcą. mogą ujawnić, jaki kolor
wybraliipowiedzieć,jakiemającechycharakterystycznedladanegotypu
osobowości.NaleŜyzaznaczyć,Ŝemimopewnychcechdominującychnie
ma ludzi, którzy idealnie pasują do danego typu, gdyŜ nasza osobowość
jestzłoŜona..
Czas:20minut
• Zabawa aktywizująca – Słońce świeci nad wszystkimi, którzy…
Grupa siedzi w kręgu na krzesłach, zabierasz jedno krzesło (najlepiej.
swoje)takbyosóbbyłoojedną.więcejniŜkrzeseł.Osoba,któraniema
gdzie.siedzieć(napoczątkugrytobędzieprowadzącyzajęcia)wychodzi
na.środekkręguimówinp.:słońceświecinadwszystkimi,którzy…mają
na sobie jeansy (lub: lubią psy, byli wczoraj w szkole, nie lubią
poniedziałku,itp.).Osoby,którychdotyczytaodpowiedźmuszą.zmienić
swoje miejsce siedzenia. Dla kogoś zabraknie miejsca i ta osoba
wychodzi na środek, powtarza formułę: słońce świeci nad wszystkimi
którzy…dodającoczywiściejakąścechęgrupy.Zabawatrwaok.5minut
tak, aby przynajmniej większość uczestników warsztatu, chociaŜ. raz.
znalazłasię.na.środku.
Czas: 5minut
• PUSTYNIA SONORA - ćwiczenie pokazujące mechanizm dziania
grupy
Krok 1: Podzielgrupęnazespoły4-5-cioosobowe.
Sposób podziału: uczestnicy mogą. losować np. cukierki w róŜnych
papierkach(smakach).
Tewjednymsmakubędą.stanowić.jednągrupę...
Krok 2: Wprowadź uczestników do gry: Za chwile otrzymacie opis
sytuacji. MoŜe się ona przytrafić kaŜdemu z was, kiedy będziecie lecieć
samolotem nad jakąś pustynią. Opis sytuacji i całe ćwiczenie zostało
przygotowane na podstawie ponad 2000 przypadków, w których ludzie
przeŜywali albo nie- wszystko zaleŜało od tego, czy umieli jako grupa
rozwiązać stojące przed nimi problemy i wspólnie podjąć decyzje. Za
chwile sprawdzicie czy potraficie jako grupa wyjść z opresji.
Krok 3: Rozdaj uczestnikom opis sytuacji - załącznik nr 4 i kartę
wyborów - załącznik nr 5. Powiedz uczestnikom, Ŝeby teraz wypełnili
pierwszą kolumnę karty wyborów. Podkreśl, Ŝe pierwsza cześć. tego.
ćwiczenia polega na podjęciu decyzji indywidualnie, poproś by w tej
części nie konsultowali się z innymi członkami swojej grupy.
Wposzczególneokienka mają wpisać cyfry od 1 do15 w zaleŜnościod
waŜności przedmiotu, jakiemu nadają numer: 1 to przedmiot
najwaŜniejszy,15najmniejwaŜnydoprzeŜycianapustyni.Nawykonanie
zadaniadajuczestnikom7-10minut.
Krok 4: Kiedy wszyscy uczestnicy wypełnią juŜ kolumnę pierwszą,
poprośichbyterazwypełniliwtensamsposóbkolumnędrugą..RóŜnica
polega na tym, Ŝe tym razem decyzję, co do waŜności przedmiotów
podejmuje całą grupą. Zaznacz, Ŝe podczas wykonywania tego zadania
grupa nie moŜe. stosować takich technik jak wyliczanka czy głosowanie,
Do wspólnego stanowiska ma dojść na drodze dyskusji. Na wykonanie
zadaniedajgrupieczasok.15minut.
Krok 5: Po wypełnieniu przez grupę drugiej kolumny, przedstaw
uczestnikom opinie eksperta - załącznik nr 6, podaj wartości
przypisywane przez eksperta poszczególnym przedmiotom, poproś by
uczestnicy wpisali je do kolumny trzeciej. Poproś, by uczestnicy
uzupełnilikolumnę 4 czyli obliczyli róŜnicę pomiędzy swoim wyborem,
awyboremekspertanp.:
odpowiedz uczestnika: lusterko= 7
odpowiedz eksperta lusterko= 1
róŜnica:= 6
Następniekolumnę.4.naleŜypodsumowaćwpionie.
Krok 6: Poprośuczestnikówbywtensamsposóbpostąpilizkolumną.5..
Wytłumacz uczestnikom, Ŝe. im. mniejsza. ilość punktów jaką uzyskali,
tym. mają. większą szansa przetrwania na pustyni. Poproś, by kaŜdy.
uczestnik sprawdził, czy mniej punktów uzyskał podczas podejmowania
indywidualnejdecyzji,czydecyzjigrupowej.
10
Krok7:Podsumujćwiczenie,zadajuczestnikompytanie:
Czy jesteś zadowolony z wyniku grupy?
Czy wspólnie podejmowana decyzja przybliŜa czy oddala od poprawnego
rozwiązania?
Kto z was wolałby podjąć decyzje samodzielnie i dlaczego?
Jakie są plusy wspólnego podejmowania decyzji?
Jakie są minus wspólnego podejmowania decyzji?
UWAGA:
Plusy
wspólnego
podejmowania
decyzji
to: wyeliminowanie
jednostkowegopodejścia, szerszespojrzenie, róŜnica doświadczeń,która
zwiększa prawdopodobieństwo. rozwiązania, większa racjonalność,
mniejszywpływemocji,większakontrolapodejmowaniadecyzji.
Minusy wspólnego podejmowanie decyzji to: długi czas decyzji,
kłótnia,konflikt,przeforsowaniezdaniaosobynajsilniejszejwgrupie.
• Zabawa zamykająca- kaŜdyuczestnikwarsztatukończyzadnie:
Z dzisiejszych warsztatów wychodzę z …..
Czas:45minut
11
Załącznik nr 1
IMIĘ:
HOBBY:
NAJWAśNIEJSZA DLA MNIE
CECHA CHARAKTERU:
MOJA ULUBIONA POTRAWA:
12
Załącznik nr 2
BAJKA O CZTERECH KRÓLEWICZACH
Dawno,dawnotemuwewspaniałymzamkuŜyliwrazzrodzicamiczterej
królewicze. Zamek otoczony był wysokim murem, w którym była tylko jedna
furtka,alekluczdoniejmielikrólewscyrodzice.Królewiczewspólniespędzali.
wieleczasu.Jakorodzeństwobylidosiebiebardzopodobni,aleteŜznaczniesię
róŜnili. Uczyli się, bawili, psocili. W miarę upływu czasu rośli i rosła w nich
ochotazobaczeniaświatapozamurem.ChłopcydwukrotnieprosilijuŜrodziców
o pozwolenie wyjścia na zewnątrz. Król i królowa nie zgadzali się jednak,
tłumacząc królewiczom, Ŝe. są jeszcze zbyt mali i niedoświadczeni, aby
wyruszyć w wielki świat.. AŜ pewnego dnia, gdy królewicze poprosili po raz
trzeci,rodzicepochwilinamysłuwręczyliimkluczodfurtki,pozwoliliopuścić
muryzamku.
Wielka radość. wstąpiła w serca chłopców. Natychmiast rozpoczęli.
przygotowania do wyprawy. Pierwszy z królewiczów pobiegł do swoich
komnat.Ześpiewemnaustachiokrzykamiradościzacząłpakować.się.do.drogi..
Zrozmachempootwierałwszystkieswojeszafy,kufryiskrzynie,wyrzuciłich
zawartość na podłogę, przymierzał róŜne stroje. Robił dookoła siebie moc
zamieszania i bałaganu. W marzeniach widział siebie zdobywcą. najwyŜszych
gór,odkrywcąnieznanychlądów,pogromcądzikichzwierząt..Gotowy.do.drogi.
sięgnąłporazostatnidoszafyiwyciągnąłzniejpłaszczwkolorzeczerwonym.
Okryłsięnimiwróciłdobraci.
W tym czasie drugi królewicz energicznie przemierzał swoje komnaty.
Lekko zdenerwowany, krytycznym okiem spoglądał na swoje ubrania. Wiele
znich próbował przymierzyć, ale robił to zbyt niecierpliwie, zbyt gwałtownie..
W efekcie w krótkim czasie brodził w stercie poszarpanych, pogniecionych,
pozbawionych guzików ubrań. Był coraz bardziej zły. Gniewnie mruczał coś
pod nosem. W końcu zerwał z wieszaka płaszcz w kolorze Ŝółtym, owinął się
nim,trzasnąłdrzwiamitak,Ŝe.zadźwięczałyszybywcałymzamkuidołączyłdo
braci.
13
Do wyprawy przygotowywał się takŜe trzeci królewicz. Powoli i dokładnie pakował swój plecak. Starannie sprawdzał, czy. wszędzie. są przyszyte
guziki,czyniemadziur.DobierałstrojenakaŜdytyppogody.Nieśpieszyłsię..
Wiedział, Ŝe od starannego przygotowania mogą. zaleŜeć losy wyprawy. Na
końcu uporządkował komnaty i okrył się płaszczem koloru zielonego. Zanim
dołączył do braci, zajrzał jeszcze do zamkowej spiŜarni i zabrał spory zapas
jedzenia..
NajdłuŜej trwały przygotowania ostatniego – czwartego królewicza. Ten
stanąłpośrodkuswoichkomnatizapłakałgorzko.Zupełnieniewiedział,coma
zesobązabrać,jaksięprzygotować.Bezradnierozglądałsiędookoła,trochębał
siętejpodróŜy,wolałzostaćwdomu.Popędzanyprzezbraci,cięŜkowestchnął
iwyciągnąłzkufrapłaszczwkolorzeniebieskim.
Czterej królewicze poŜegnali. się z rodzicami, przekręcili klucz w furtce
izniecierpliwościąwyruszyliwświat..
Pierwszy biegł Czerwony. Podskakiwał, pogwizdywał, wymachiwał
rękami, co chwila słychać było jego radosne okrzyki. Za nim energicznie
kroczyłśółty.Mocnoipewniestawiałkroki,patrzyłprzedsiebie,nierozglądał
się dookoła. Na końcu, powoli i spokojnie szedł Zielony. Kroki stawiał.
rozwaŜnie, omijał kamienie i kałuŜe i od czasu do czasu sięgał do zapasów
jedzenia (cukiereczek, ciasteczko, jabłuszko – trzeba przecieŜ dbać o siebie).
PochódzamykałNiebieski.Szedłwolno,rozglądającsiędookoła.Zzachwytem
szeroko otwierał oczy. Świat wydawał mu się taki piękny, taki niezwykły.
Niestety, bracia Czerwony i śółty ciągle go popędzali. On próbując dorównać
ichkrokomciąglepotykałsięiprzewracał.Mimotoczułsięszczęśliwy..
Braciadotarlidobrzegówrzeki.Niebyłojednakmostu.NagleCzerwony
dostrzegłkołyszącą. sięna falachłódkę. Bez chwilinamysłu wskoczył doniej,
złapałzawiosła,zacząłnimiwymachiwaćnaprawoilewo.Pochwiliwłódce
był takŜe. śółty. Usiadł na dziobie i objął dowództwo przeprawy. Poganiał
pozostałych braci. Zielony, zanim wszedł do łódki, najpierw starannie
sprawdził,czyjestsolidna,czyniemadziur,czyjestbezpieczna.Zająłmiejsce
ztyłuiodrazuzabrałsię.do.jedzenia..NajwiększykłopotbyłzNiebieskim.Był
on przeraŜony perspektywą takiej podróŜy. Stał bezradnie na brzegu, a po
policzkachpłynęłymułzy.Wkońcuśółtysięzdenerwowałipoprostuwsadził
brata na pokład. Ten wystraszony przycupnął na dnie, zamknął oczy
izniepokojemczekał,cobędzie.dalej..
14
Odbili od brzegu. Czerwony energicznie wiosłował, rozchlapując wodę..
Nagle…wiosławypadłymuzrękiipopłynęłyznurtemrzeki.śółtyaŜzsiniał
zezłości.MiędzynimaCzerwonymwybuchłaawantura.Wtymmomenciedał
sięsłyszeć.nieśmiałyszeptNiebieskiego,Ŝetaknaprawdęnicwielkiegosię.nie.
stało. Woda jest spokojna, niezbyt głęboka, a płynąć z prądem. teŜ. jest.
przyjemnie.WkońcugdzieśprzecieŜdobijądobrzegu.Braciaposłuchalirady
Niebieskiego. Umilkli i podziwiali piękno okolicy. Niebieski umilał im czas
śpiewem i wierszami, Zielony częstował wszystkich swoimi zapasami,
Czerwony bawił swoim śmiechem, a śółty pilnował bezpieczeństwa.. Czterej.
królewiczenigdyniewrócilidoswojegozamku.Dodziś.wędrująpoświecie.Są
zawsze. razem.. Czasem. się kłócą, ale bardzo, bardzo się kochają.. Ty. teŜ. na.
pewnokiedyśichspotkasz.
15
Załącznik nr 3
Perfekcyjny melancholik - czy wszystko jest juŜ doskonałe?
Mocne strony:
• najlepiej pracuje w
pojedynkę
• działa według planu
• dobrze radzi sobie z
liczeniem
• lubi wykresy i tabele
• zorganizowany
• ceni ciszę
• dokładny
• ma analityczny umysł
• sprawiedliwy
• kocha piękno
Słabe strony:
• łatwo wpada w depresję
• brak mu spontaniczności
• naiwny idealista
• skłonny do skrajności
• źle pracuje pod presja
• perfekcjonista
• potrzebuje duŜo czasu
• trudno go zadowolić
Spokojny flegmatyk - czy moŜemy odpocząć?
Mocne strony:
Słabe strony:
• opanowany
• uparty
• dowcipny
• niezaangaŜowany
• skromny, rozwaŜny
• zwleka z wykonaniem
pracy
• rozjemca, wiarygodny
• pozbawiony entuzjazmu
• znajduje odpowiednie
osoby do przejęcia jego
• trudno go rozruszać
obowiązków
• zbyt spokojny
• dobry słuchacz
• nieuwaŜny
• uprzejmy, zgodny
• nie pilnuje spraw
• ma mało wrogów
• nie lubi zmian
• dobrze motywuje
• nie nawiedzi konfliktów
• stabilny
• lubiany
• dobry administrator
16
Władczy choleryk - czy mam juŜ władzę?
Słabe strony:
Mocne strony:
• uparty
• aktywny, nie boi się
wyzwań
• raczej
nie
potrzebuje
• rozwiązuje problemy
przyjaciół
• zbyt pewny siebie
• zdecydowany
• bywa pracoholikiem
• urodzony przywódca
• nerwowy
• uwielbia wyzwania
• oczekuje
całkowitego
• szybko rozdziela zadania
poświęcenia
• ukierunkowany
na
• arogancki
realizację zadań
• boi się utarty kontroli
• radzi sobie w trudnych
sytuacjach
• nie
potrafi
powiedzieć
• emanuje pewnością siebie
przepraszam
• przewaŜnie ma racje
Towarzyski sangwinik - czy juŜ się dobrze bawimy?
Mocne strony:
• kocha ludzi
• z łatwością zdobywa
przyjaciół
• jest ekscytujący
• ma poczucie humoru
• zachęca innych do pracy
• jest twórczy i kolorowy
• rzuca się w wir działań
• doskonały gawędziarz
• bez trudu znajduje pracę
Słabe strony:
• kieruje się uczuciami
• nie lubi planów
• nie potrafi powiedzieć nie
• szybko się nudzi
• nie ma poczucia czasu
• bierze na siebie zbyt wiele
obowiązków
• jego relacje bywają
powierzchowne
• łatwo się rozprasza
17
Załącznik nr 4
Pustynia Sonora
Opis sytuacji:
Sierpień,godzinamniejwięcej10rano.Waszsamolotrozbiłsięprzedchwilą.na..
pustyniSonora,wpołudniowo-zachodniejczęściStanówZjednoczonych.Lekki,
dwusilnikowy samolot z ciałami pierwszego i drugiego pilota spłonął.
Zachowałasiętylkokabinapłatowca.Niktzwasniejestranny.
Zanim. nastąpił wypadek, pilot nie zdołał zawiadomić nikogo o tym gdzie
znajduje się wasz samolot. JednakŜe przed samym rozbiciem poinformował
was, Ŝe znajdujecie sięok. 110km na południowy-zachód odosady górniczej,
będącej najbliŜszym skupiskiem ludzkim w okolicy, przy czym samolot.
zboczyło około 100 km z kursu opisanego na planie lotu uwzględniającym
widocznośćobiektównaziemi.
Okolica jest zupełnie płaska. Oprócz rzadkich okazów dwóch gatunków
kaktusówjestpozbawionaroślinności.Wostatniejprognoziepogodypodano,Ŝe.
temperatura tego dnia wyniesie 45 C, co oznacza, Ŝe na powierzchni ziemi
będzie 54 C. Ubrani jesteście w letnie ubrania – bluzy i koszule z krótkimi
rękawami,spodnie,skarpetki,letnieobuwie.KaŜdyposiadachusteczkę.do.nosa..
W sumie macie 2,83 $ drobnymi i 85 $ w banknotach, paczkę papierosów i
piórokulkowe.
18
Zadanie:
Zanim.samolot.stanąłwpłomieniachudałowamsięuratować15przedmiotów
wymienionych na następnej stronie. Waszym zadaniem jest ocenić stopień
przydatnościtychprzedmiotówdlawaszegoprzeŜyciawedługnastępującejskali
ocen:1–rzecznajbardziejpotrzebna,15–najmniejpotrzebna.
ZałoŜenia:
 liczba osób, która przeŜyła katastrofę jest taka sama, jak liczba osób w
waszejgrupie,
 grupapostanowiłapozostaćrazem,
 wszystkieprzedmiotysąwdobrymstanie,
 sytuacjataprzytrafiłasięwamnaprawdę..
Etap 1:
KaŜdy z członków grupy indywidualnie ocenia kaŜdy przedmiot. Nie naleŜy.
rozpoczynać dyskusji na temat sytuacji, ani omawiać poszczególnych
przedmiotówdopókikaŜdyzuczestnikówniedokończyswojejoceny.
Etap 2:
Kiedy wszyscy zakończą ocenę indywidualną. naleŜy dokonać wspólnej,
grupowejocenyprzedmiotów.NienaleŜy.zmieniaćwłasnej,zapisanejjuŜoceny
podwpływemdyskusji.
Etap 3:
Poznanieocenyekspertaipodsumowaniewyników.
19
Złącznik nr 5
Pustynia Sonora – tabela wyborów
Przedmioty
Latarka
na 4 baterie
Scyzoryk
Lotnicza mapa
terenu
Plastykowy płaszcz
przeciwdeszczowy
Kompas
Opatrunek gazowy
Pistolet kal. 45
(naładowany)
Spadochron
(biało – czerwony)
20
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Twoja
ocena
Ocena
grupy
Ocena
eksperta
Etap 4
RóŜnica
między
etapem
1a3
Etap 5
RóŜnica
między
etapem
2a3
Sól w tabletkach
(1000 sztuk)
Ok 1 litr wody
na osobę
KsiąŜka „Jadalne
zwierzęta pustyni”
Okulary słoneczne
(1 na osobę)
2 l.
wysokoprocentowej
wódki
1 okrycie
wierzchnie
na osobę
Lusterko
Razem
Twój
wynik:
Wynik
grupy:
21
Załącznik 6
Ocena eksperta i uzasadnienie
EKSPERT: Alonzo V. Pond jest ekspertem od zagadnień. związanych z
przeŜyciem na pustyni. Jego zasługą jest opracowanie metody oceny
poszczególnych przedmiotów. W czasie II wojny światowej przez długi czas
pracował w ramach Sił Sprzymierzonych na Saharze nad. zagadnieniami.
przeŜycianapustyni.WtymczasieorazjakoszefwydziałuPustyniwCenrum
informacjioPustyniUniwersytetuSiłPowietrznychwBazieSiłaPowietrznych
w Maxwel zetknął się z wieloma przypadkami przeŜycia, które stanowią
podstawęuzasadnieniaponiŜszejoceny.
OCENA EKSPERTA I UZASADNIENIE
1 – LUSTERKO - sposródwszystkichprzedmiotówlusterkojestbezwzględnie.
najwaŜniejsze. Jest to najskuteczniejsze posiadane narzędzie, przy pomocy,
którego moŜesz przesłać. wiadomość, o tym gdzie jesteś. W słoneczny dzień
lusterko moŜe. wytworzyć swiatło o mocy od 5 do 7 milonów kandeli. Odbity
promieńsłonecznyjestwidocznypozaliniąhoryzontu.Nawetgdybyśniemiał
zesobą Ŝadnegoinnegoprzedmiotu,toitakmiałbyśponad80%szansnato,Ŝe.
zostanieszodnalezionyiuratowanywciągupierwszych24godzin.
2 - JEDNO WIERZCHNIE OKRYCIE NA OSOBĘ - GdyjuŜ.masz.system.
łączności , pozwalający ci poinformować innych gdzie jesteś, kolejną sprawą
będzie zmniejszenie odwodnienia organizmu. 40% wody traconej w wyniku
odowodnieniaciałanastępujewtrakciepoceniasięioddychania.Ubytekwody
z powodu oddychania moŜne znacznie ograniczyć, gdy zachowa się
spokój.Wierzchnie okrycie, chociaŜ. to. moŜe. wydawać. się paradoksem, jest
najlepszym sposobem zabezpieczenia przeciw nagrzaniu się ciała. Bez nich
okresprzeŜyciaskróciłbysięconajmniejojedendzień..
3 - LITR WODY NA OSOBĘ - Mając tylko dwa pierwsze przedmioty
mogłbyś prawdopodobnieprzeŜyć trzy dni.ChociaŜlitr wody nieprzedłuŜy. w.
sposób znaczący okresu przeŜycia pozwoli zmniejszyć skutki odwodnienia
organizmu. Najlepiej pić. wodę. wtedy. gdy. jest. się spragnionym, co pozwala
zachować pełną świadomość pierwszecho dnia. Wtedy bowiem trzeba podjąć
najwaŜniejszedecyzjeizbudowaćschronienie.
4 - LA TARKA (NA 4 BATERIE) - Jedynym szybkim i niezawodnym
urządzeniem, przy pomocy, którego moŜna wysyłać sygnały noca jest latarka.
22
Latarka i lusterko dają. mozliwość wysyłania sygnałów przez 24 godziny na
dobę.. MoŜna jej takŜe uŜywać. w. róŜnych celach w trakcie dnia. Górna część
latarki z reflektorkiem i soczewką. moŜe być pomocniczym przyrządem.
sygnalizacyjnym lub moŜe słuŜyć do rozpalenia ognia. Pojemnik na baterie
moŜe być uŜywany do kopania lub jako pojemnik na wodę w procesie
destylacji(zobaczplastikowypłaszczprzeciwdeszczowy)
5 - SPADOCHRON (CZERWONO-BIAŁY) - Spadochron moŜe słuŜyć
zarównojakosołonajakijakourządzeniesygnalizacyjne.Kaktusysaqaromogą
spełnić. rolę słupa namiotowego, na którym rozpięty spadochron, przy czym
linki spadochronu moŜna potraktować jako linki namiotu. Spadochron da tyle
cienia,ŜetemperaturawmiejscuprzezniegoosłonietymobniŜy.sięo20%.
6 - SCYZORYK- ChociaŜ scyzoryk nie jest waŜny jak pięć pierwszych
przedmiotów, to jednak przyda się do zmontowania schronienia oraz ścinania
twardych kaktusów zawierających wodę. Wysoka ocena scyzoryka wynika z
niezliczonychmoŜliwościwykorzystaniago.
7 - PLASTYKOWY PŁASZCZ PRZECIWDESZCZOWY - UmoŜliwia.
zbudowanie słonecznego aparatu destylacyjnego. JeŜeli wykopie się. w. ziemi.
dołek i umieści nad nim rozpostarty płaszcz przeciw deszczowy, to w wyniku
róŜnicytemperaturnastąpiparowaniewilgocizezmoczonejmoczemziemioraz.
kawałkówkaktusa.Wilgoćskroplisięnawewnetrznejstroniepłaszcza.JeŜeli.w.
środkuplastikowejpowłokiumieścimymałykamyk,powstanieczasza,zktórej
skroplona woda będzie spływać do pojemnika na baterie umieszczonego w
środkudołka.Tymsposobemdasięuzyskaćokołojednegolitrawodydziennie.
Jednak wysiłek organizamu niezbędny do otrzymania wody sprawi, Ŝe ubytek
wodyzorganizmubędzieprawdopodobniedwukrotniewiększyniŜ.jego.ilość.
8 - PISTOLET KALIBER 0,45 ( NAŁADOWANY) - Pod koniec drugiego
dnia.mogąwystapićpowaŜnezaburzeniamowyiprawdopodobnieniebędziesz.
mógł chodzić. W takiej sytuacji pistolet byłby przydatny jako środek
sygnalizacyjny,apozatymprzypomocynabojówłatwobyłobyrozpalić.ogień..
Trzy szybko następujące po sobie wystrzały są. międzynarodowym sygnałem
alarmowym. Z posiadania pistoletu wynikają takŜe. zagroŜenia, które są. równe.
korzyścią. z. nim. związnym.W wyniku zwieszajającego się. odwodnienia.
organizmu pojawiać. się będzie zniecierpliwienie, irytacja i skłonności do
irracjonalnego zachwania. Dlatego teŜ najistotniejsze decyzje naleŜy podjąć
zanim zacznie się proces odwodnienia. W takiej sytuacji posiadanie tak
23
śmiercionośnego. narzędzia stanowi prawdziwe zagroŜenia. dla.
grupy.Przyjmując,Ŝe nie zostanie ono uŜyte przeciw ludziom, mogłoby być
wykorzystane do polowania, co jednak w rezultacie oznaczałoby calkowicie
bezsensownywysiłekbowiemnawetgdybykomuśudałosięzabićprzypomocy
tego pistoletu,co jest mało prawdopodobne, to jedzenie. mięsa doprowadziloby
dogwałtownegowzrostuodwodnienia,poniewaŜwtarkcietrawieniaorganizm
zuŜywaznacznieilościwody.
9 - JEDNA PARA OKULARÓW SLONECZNYCH NA OSOBĘ
Wwarunkach intensywnego nasłonecznieniatypowego dla pustyni, powaŜnym.
problemem zwłaszcza pod koniec drugiego dnia będzie. świetlne zapalenie
spojówek i słoneczne zapalenie siatkówki. Cień rzucany przez rozpięty.
spadochron stanowiący osłone oraz posmarowanie twarzy wokół oczu sadzą. z.
rozbitego samochodu powinno zmniejszyć. te. dolegliwość.Wykorzystanie
chusteczkidonosalubgazyzopatrunku,jakozasłonynatwarzzlikwidowaloby
wszystkie problemy związane ze wzrokiem.Okulary stanowiłyby rozwiązanie.
komfortowe.
10 - OPATRUNEK GAZOWY - Z powodu niskiej wilgotnosci powietrza
pustynia uwaŜana jest za jedno z najmniej zakaźnych miejsc na świecie. W
wyniku odwodnienia krew ulega zagęszczeniunie zachodzi niebezpieczeństwo.
krwawienia, o ile nie zostanie uszkodzona tętnica. Znany jest dobrze
udokumentowanyprzypadekczłowieka,któryzaginąłnapustyni,mimoiŜcałe
jego ubranie było w strzepach, a ciało pokryte ranami nie krwawił dopóki nie
zostałnapojony. Opatrunek moŜna wykorzystać jako sznurek lubdo owinięcia
nógorazgłowyjakoochroneprzedsłońcem.
11 - KOMPAS - Poza tym, Ŝe odbijając promienie sloneczne kompas moŜe.
słuzyć jako urzadzenie sygnalizacyjne, sam jest niemal bezuŜyteczny. Łatwy
dostępdokompasumógłbybyćnawetniebezpieczny,mógłbypodsunąćkomuś
myśl.Ŝebysię.oddalić..
12 - LOTNICZA MAPA TERENU -Mogłabysięprzydaćdorozpalaniaognia
lubsłuŜyćjakopapiertoaletowy,jednaosobamogłabyteŜwykorzystać.jąjako
daszek przeciwsłoneczny, ale w zasadzie jest bezuŜyteczna, a nawet
niebezpieczna,poniewaŜmogłabyzachecićkogoś.do.oddalenia.się..
13 - KSIĄśKA „ JADALNE ZWIERZETA PUSTYNI ”- Problem wobec,
któregostaniegrupabędzieodwodnienie,aniegłód.Zwierzętapustyni,chociaŜ
licznerzadkodają.siędostrzec,ŜyjąponiewaŜ.leŜąbezruchu,cotakŜepowinni
24
robićrozbitkowie.SpoŜyciebiałkaspowodowałobywzmoŜonezapotrzebowanie
na.wodę.Ogólazasadamówi:jedzjeślimaszduŜowody,wprzeciwnymrazie
nie.jedz..
14 - DWA LITRY WYSOKOPROCENTOWEJ WÓDKI - JeŜeliktośumiera
zpowodunaduŜyciaalkoholu,tozwykledziejesiętakzpowoduodwodnienia.
Organizm traci ogromna ilość wody na wydalanie alkoholu. W tej sytuacji
spoŜyciewódkimogłobymiećskutekśmiertelny..
15 - SÓL W TABLETAKACH ( OPAKOWANIE 1000 SZTUK) -. Wraz. ze.
wzrostemodwodnieniawzrastapoziomsoliwekrwi,podawaniesolibezdłuŜej.
ilościwodysprawiłoby,zeorganizmpozbywałbysięnadmiarusoliwrazzwodą..
Skutekbyłbytakisamjakwprzypadkupiciawodymorskiej.
FIZJOLOGICZNE
SKUTKI
ODWODNIENIA
ORGANIZMU
W ZALEZNOSCI OD SPADKU WAGI CIAŁA (UTRATA WODY)
Skutki odwodnienia
I dzień - spadek wagi ciała 5% -10 % - pragnienie, zniecierpliwienie,
zaczerwienieskóry,bezsenność,brakapetytu,przyśpieszenietętna..
II dzień - spadek wagi ciała 6% - 10 % -zawrótgłowy,bólgłowy,zaburzenie
równowagi,zaburzeniemowy,trudnościzoddychaniem,spadekilościkrwi.
III dzień - spadek wagi ciała 11% -20% - majaczenie, opuchnięcie języka,
głuchota, zaburzenie wzroku, zanik zdoloności przełykania, prawdopodobnie
śmierć..
25
Tytuł: RAZEM.LEPIEJ.
Cel: Rozpoznanie potencjału grupy, zbudowanie zaufania poczucia jedności
wewnątrzzespołu,nabycieumiejętnościpracywgrupie.
Poruszane zagadnienia: Zasady pracy zespołowej, role grupowe, rola lidera,
negocjacja.
Czas:ok.90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały z podziałem na zespoły biorące udział w warsztacie:
Zespół 1:taśmaklejąca,foliaaluminiowa,kartkawkolorzeŜółtym,pisak
Zespół 2:taśmaklejąca,cyrkiel,kartkawkolorzeŜółtym,kartkawkolorze
białym,dwiekartkiwkolorzeczerwonym,pisak
Zespół 3: noŜyczki,kartkawkolorzebiałym,kartkakolorzeŜółtym,dwiekartki
wkolorzeniebieskim,pisak
Zespół 4: klej,linijka,kartkawkolorzeniebieskim,dwiekartkiwkolorze
czerwonym
Musisz przygotować:zadaniadowykonania,czterykopie- załącznik nr 1
Przebieg:
• Zabawa otwierająca diagnozująca samopoczucie..
Grupa siedzi w kręgu, na środku kręgu rozkładamy powycinane z gazet
kolorowe zdjęcia lub pocztówki o róŜnej tematyce ( np. róŜne krajobrazy,
klimaty, kwiaty, drzewa, itp.). Prosimy, aby kaŜdy uczestnik warsztatu wybrał
jedno.zdjęcie,którenajlepiejpokazujetojaksiędzisiajczuje.
NastępniekaŜdaosobawkręgukrótkoopowiadadlaczegowybraławłaśnie.to.
zdjęcieiwzwiązkuztymwjakimjestdzisiajnastroju.
Czas: 10minut
26
• Zbudujmy to razem…..
Krok 1 Podziel grupę na cztery zespoły np.: przez wylosowanie karteczek...........
w odpowiednim kolorze (jeden kolor jeden zespół). Poproś by kaŜdy zespół
zająłmiejsceprzystoliku.Rozdajzespołomprzygotowanewcześniejmateriały
(patrzwyŜej: Materiały z podziałem na zespoły biorące udział w warsztacie)
Krok 2 Udzielasz grupom instrukcji: KaŜdy zespół będzie musiał wykonać te
same zadania.
Otrzyma je
spisane
na kartce. Zespoły mają jednak do
dyspozycji róŜne zasoby w postaci materiałów na stoliku, ale wszystkie
materiały potrzebne do wykonania zadania znajdują się na sali. Grupy mogą
prowadzić miedzy sobą negocjacje, poŜyczać, dawać materiały. ZwycięŜy zespół,
który jako pierwszy zrealizuje zadania. Do wykonania zadań nie wolno uŜywać
przedmiotów spoza tych znajdujących się na stolikach.
Krok 3 Obserwujpracęposzczególnychgrup.Gdywszystkiezespołyzakończą
pracę, rozpocznij omawianie. MoŜesz przewidzieć. nagrodą dla zespołu, który
wygra..
Krok 4 Podczas omawiania zapytaj: jak czuli się członkowie poszczególnych
zespołów?coułatwiałowspółpracę?jakipodziałzadańpanowałwzwycięskiej
druŜynie?czypojawiłsięwniejlider?jakrozdzielonowykonywaniekolejnych
przedmiotów pomiędzy członkami zespołu? co przeszkadzało w pracy? kto.
najlepiejnegocjowałzinnymigrupami?
Krok 5: Przeprowadź dyskusję podsumowującą zaprezentuj uczestnikom
podstawowerolegrupowewgklasyfikacjiBelbina-załącznik nr 2
• Ewaluacja zajęć.
Poproś uczestników warsztatu by na małych karteczkach samoprzylepnych
kaŜdy z nich napisał, co było dla niego najwaŜniejsze w tych zajęciach.
Następnie poinstruuj uczestników by przyklei karteczki na tablicy. Odczytaj
wszystkieodpowiedziipodziękujuczestnikomzawspólnązabawęinaukę.
Czas :ok.90minut
27
Załącznik nr 1
ZADANIA DO WYKONANIA
1. SZEŚCIANZFOLIALUMINIOWEJOBOKU5CM.
2. PAPIEROWY SAMOLOT O DŁUGOŚCI CO NAJMNIEJ 50 CM,
KTÓRYBĘDZIELATAŁ.
3. FLAGAOWYMIARACH8X12,CONAJMNIEJTRÓJKOLOROWA.
4. CZERWONY.SZEŚCIOKĄTOBOKU5CM.
5. PAPIEROWYŁAŃCUCH,CONAJMNIEJTRÓJKOLOROWY.
Załącznik nr 2
Role grupowe wg Belbina
Filar grupy: Praktyczny Organizator
Konsekwentny,pracowity,obowiązkowy,iprzewidywalny.
Musiposiadaćumiejętnościorganizacyjne,zdrowyrozsądekorazbyć
zdyscyplinowany.Powinienumiećpraktyczniewcielać.w.Ŝycieczyjeśpomysły.
WykonujepracezłoŜone,strukturalne.
Brakelastycznościczłowieka.
Lider:
Spokojny,opanowany,pewnysiebie,
Zdolnośćdodostrzeganiapotencjałutkwiącegowludziach.
Pobudza,motywuje,wpływanainnych.
Traktowaniewszystkich,którzymogącoś.wnieść,indywidualnieibez
uprzedzeń,
Wyraźneukierunkowanienacele.
Osobaotwarta,elastyczna.
Poruszasięwtemacietegocoistnieje,posiadaprzeciętne.zdolności
kreatywnegodziałania.
Człowiek czynu: akcji
śyjedziałaniem,jestotwarty.
WkładanajwiększezaangaŜowanie..
28
Potrafipokonywaćbezwład.
Lubipracować,nielubinicnierobić,rozpoczynapracę...
Twórca (innowator): Siewca
Indywidualista,powaŜnyiniekonwencjonalny,
Wielkitalent,wyobraźnia,umysłiwiedza.
Lubiwyzwaniaichceimsprostać..
Potrafisięzachowaćwsytuacjachniecodziennych,nieprzewidzianych.
BujawobłokachjestskłonnydoniezwaŜanianacelepraktyczneiutarte
sposobypostępowania.
Człowiek kontaktu:
Ekstrawertyk,pełenentuzjazmu,ciekawyświata,
Komunikatywny,
Umiejętność.nawiązywaniakontaktówzludźmiibadanianowości,
Zdolny.reagowania.na.wyzwania..
Zdolnydokontaktówzludźmiiwyszukiwaniawszystkiego,conowe.
Skłonnośćutratyzainteresowania,gdymijapierwszafascynacja(\"słomiany
zapał\").
Oceniający: Sędzia
Trzeźwo.myślący,rozwaŜny..
Ocenia,wartościuje.
PosiadaduŜypotencjałintelektualny.
Umiejętnośćoceny,dyskrecjaizdolnośćdochłodnejkalkulacji.
Bywahamulcemzespołu,obniŜamotywację,zniechęca(tosięnieuda,tojest
bezsensu).
Dusza zespołu: Człowiek grupy
Towarzyski,raczejłagodny,skromnyiwraŜliwy...
Budujenastrój,klimatwgrupie,potrzebujedobrejatmosfery.
Potrafidostosować.siędoludziisytuacji,przyczyniasię.do.wytworzenia.
\"duchazespołu\".
Lojalnywstosunkudozespołu.
Chwiejny,niezdecydowanywsytuacjachstresujących.
29
Perfekcjonista:
Cechujesięprecyzjąwdziałaniu.
Chętnieorganizujesobiepracę..
Jest.nastawiony.na.osiąganiezamierzonychcelów,togomotywuje.
Negujewpływprzypadkównaefektkońcowy.
Doprowadzającydoskutku.
Skrupulatny,porządny,przejmującysięisumienny,
Umiejętnościdoprowadzaniasprawdokońca,perfekcjonizm.
Skłonnośćdoprzejmowaniasię.detalami...
Niechęćdo\"wypuszczaniasprawzwłasnychrąk\".
30
Tytuł: MÓWIMY, śEBY NAS SŁUCHANO, SŁUCHAMY, śEBY
ZROZUMIEĆ..
Cel: Nauka komunikacji wewnątrz grupy jako pierwszy krok do komunikacji
wprzestrzeni społeczeństwa.. Osiągnięcie umiejętności: aktywnego słuchania,
wyraŜania własnych emocji, komunikacji wewnątrz zespołu. Zdobycie wiedzy
na temat roli komunikacji werbalnej i niewerbalnej, zapoznanie ze schematem
komunikacji.
Poruszane zagadnienia: Cechy dobrego słuchacza, rola nadawcy i odbiorcy
komunikatu, szum informacyjny, komunikacja werbalna, komunikacja
niewerbalna.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały: małe kolorowe karteczki, ozdobna torebka, drewniany totem,
karteczki samoprzylepne, pocięte pocztówki, duŜe arkusze papieru, kolorowe
pisaki.
Przebieg:
• Co to jest komunikacja interpersonalna - burza mózgów w formie
słoneczka.
Krok 1: RozdajkaŜdemuuczestnikowikilkakarteczeksamoprzylepnych
i poproś by napisał na nich to, co kojarzy mu się z komunikacją.. Zadaj.
pytania pomocnicze:, czego potrzebujemy do komunikacji, jak się
komunikujemy.Zaznacz,Ŝejednaodpowiedźpowinnaznajdować.się.na.
jednejkarteczce.
..........Krok 2:.Porośuczestnikówbynaklejaliswojekarteczkipromieniściena
podłogę..JeŜeli.gdzieś.widząjuŜnaklejonakarteczkęztaką.samą
odpowiedziąjakich,toprzyklejająswojakartkępodtąkartką..W.ten..
sposóbpowinnopowstaćsłońceznierównymipromieniami.
Krok 3: Odczytaj wszystkie karteczki, dyskutując nad nimi, wyjaśnij.
ewentualne wątpliwości. Dopytaj uczestników, jakie znają sposoby
komunikacji,wprowadź pojęcia: komunikat, nadawca,odbiorca, kanały
komunikacyjne,szumyibarierywkomunikacji,itp.
31
Czas:20minut
• Słuchanie,
niesłuchanie
-
zabawa
wzmacniająca
zdolności
komunikacyjne
Krok 1:Podzielgrupęnadwazespoły:jedynkiidwójki
Sposób podziału: poproś, by grupa ustawiła się w szeregu według
rozmiaru buta od największego do najmniejszego. Następnie poproś
grupę,abyodliczyładodwóch.
Krok 2: Poproś jedynki, by stanęły w jednym końcu sali, dwójki po
przeciwległejstronie.
Udzieljedynkominstrukcjitak,byniesłyszałyjejdwójki:
Zaraz kaŜdy z was dobierze się w parę z dwójką, spróbujcie opowiedzieć
jej przez dwie minuty coś dla was bardzo waŜnego, np.: o waszym
przyjacielu, wymarzonych wakacjach, ulubionej grze komputerowej itd.
Spróbujcie zainteresować dwójki tym, co mówicie.
Dajjedynkomczasnaprzygotowanie.
Krok 3: Udzielinstrukcjidwójkomtak,byniesłyszałyjejjedynki:
Przez pierwszą połowę czasu ok. 1 minuty uwaŜnie słuchajcie tego, co
mówią jedynki: utrzymujcie kontakt wzrokowy, dopytujcie. Po danym
przeze mnie sygnale, który będzie brzmiał:” minęła połowa czasu”
wyraźnie przestańcie się interesować tym, co mówią do was jedynki,
rozglądacie się, zacznijcie się bawić elementami ubrania albo włosami,
ziewajcie.
Uprzedź dwójki, Ŝe nie wolno im do końca ćwiczenia powiedzieć
jedynkomoinstrukcji,jakąotrzymały.
Krok 4: Po zakończeniućwiczenia omów je z grupą. Pytaj jedynki, jak
im. się mówiło w pierwszej części czasu, a jak potem, czy odczuły
róŜnicę, co im przeszkadzało, kiedy mówiło im się lepiej. Zapytaj teŜ
dwójki, czy w momencie, jak przestały słuchać coś. się zmieniło
32
wsposobie opowiadania jedynek. Po omówieniu naleŜy koniecznie
powiedzieć jedynkom, jaką instrukcje otrzymały dwójki. Zrób mini -
wykładnatemataktywnegosłuchania,jakiesącechydobregoodbiorcy.
Czas:20minut
• ”To nie jest krzesło” - zabawa aktywizująca, pobudzająca
kreatywność, ćwicząca komunikację niewerbalną.
..........Postaw.na.środkuklasykrzesłoipoprośbykaŜdyuczestnik
spróbowałwymyślićdlategoprzedmiotunowezastosowanie,nie
.........związanezjegorzeczywistafunkcją,np.:budadlapsa,modlitewnik,
daszekchroniącyprzeddeszczem.WszystkozaleŜyodinwencji
uczestników.Osobaktórawymyśliłanowezastosowaniewychodzina
.........środekklasyidemonstrujejecałemuzespołowi,kaŜdaprezentacja
powinnabyćnagrodzonabrawami.
..........Czas: 5minut
• Komunikat marsjański (komunikacja niewerbalna)
Krok 1: Podzieluczestnikówwarsztatunagrupyok.4-5osobowe.
Sposób podziału:Przygotujwcześniejpociętepocztówki-tyleczęściile
mabyćczłonkówdanegozespołu.Wszystkiepociętepocztówkimieszasz
ze sobą i wsypujesz do papierowej torby. KaŜdy uczestnik warsztatu
losuje jeden element. Zadaniem kaŜdej osoby jest odnalezienie innych
osób,któremająfragmentytejsamejpocztówki.Grupajestgotowa,kiedy
zpociętychkawałkówzłoŜypocztówkę..
Krok 2: Instruujesz grupę, Ŝe właśnie. na. Ziemi. wylądowali Marsjanie,
którzy nie znają Ŝadnego. języka jakim mówi się. na. Ziemi.. Zadaniem.
kaŜdego zespołu jest przywitanie Marsjan na Ziemi i opowiedzenie. im............
o.Ŝyciunatejplanecie.KaŜdykomunikatmaskładać.sięzpięciuzdań..
Komunikattentrzebaprzedstawićniewerbalnie-bezsłówgdyŜ.Marsjanie.
nie. znają. naszego. języka. Pierwszym zadaniem kaŜdego zespołu jest
33
przedstawienie komunikatu za pomocą rysunków, a następnie
przełoŜenie.go.na.językgestów,mimiki.
Krok 3: Rozdajesz kaŜdej grupie arkusze papieru i pisaki. Informujesz
grupę, Ŝe. mają 15 minut na sporządzenie swojego rysunkowego
komunikatu.
Krok 4:. KaŜdy zespół prezentuje swój komunikat przed pozostałymi.
uczestnikami,którzysąwtymmomencieMarsjanamiimuszą.odgadnąć,
co Ziemianie chcą im przekazać. Grupa prezentująca nie moŜe uŜywać
słów, moŜe natomiast ,poza gestami, wydawać. róŜne. dźwięki. Ta część
ćwiczeniapowinnazającok.20minut(kaŜdagrupamusizaprezentować
swójkomunikat).
Krok 5:Omówzgrupą ćwiczenie.Zapytaj,czycięŜkoporozumiewać.się
bez słów, czy na co dzień komunikujemy się w ten sposób, czy znają
jakieśgesty,którezastępująsłowa.Tacześćzajmujeok.10minut.
Czas:45minut
34
Tytuł:.GALERIA.TOLERANCJI.
Cel: Zapoznanie uczestników warsztatu z pojęciami stereotyp, uprzedzenie,
dyskryminacja, rozbudzenie w uczestnikach refleksji nad przyczynami
stereotypów i ich skutkami, poszerzenie wiedzy z zakresu wielokulturowości,
wykształceniepostawyotwartościdlaróŜnorodnościkulturowejispołecznej.
Poruszane zagadnienia: Stereotyp, uprzedzenie, dyskryminacja, akceptacja,.
zagadnienia z zakresu wielokulturowości: islam, judaizm, kultura romska,
wielkie religie świata, muzułmanie, a globalny terroryzm, uchodźcy polityczni
wPolsce,niepełnosprawność,bezdomność,rasizm.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały: Plansze do galerii grup dyskryminowanych, pisaki, samoprzylepne
karteczki,motekwełny,taśmasamoprzylepna.
Musisz przygotować: Plansze do galerii grup dyskryminowanych.. Na.
duŜych arkuszach papieru u góry napisz markerem nazwę grupy społecznej,
która podlega dyskryminacji, np.: Romowie, śydzi, Muzułmanie, uchodźcy
z Czeczenii, Murzyni, niepełnosprawni, osoby z zespołem Downa, bezdomni
( jedna grupa na jednym arkuszu). Pod nazwą grupy moŜesz przykleić kilka
zdjęćpokazującetychludziwcodziennychsytuacjach.
Przebieg:
• Otwarcie galerii. Zanim grupa wejdzie do klasy rozklej plansze na
ścianachtak,bytworzyłymałą.galerięibydokaŜdejznichbyłswobodny
dostęp.
• Galeria tolerancji.
Krok
1: Rozdaj kaŜdemu członkowi grupy tyle karteczek
samoprzylepnych ile jest plansz. Poproś, by dokładnie obejrzeli galerię,
a.następnienakaŜdejplanszynakleilikarteczkęsamoprzylepną.ze.swoją
opinią o grupie społecznej, której dotyczy dana plansza. Zaznacz, Ŝe.
karteczki są anonimowe. Daj grupie czas, nie kontroluj tego, co piszą,
pozwólimnasamodzielność,niekrytykujinieoceniaj.
35
Krok 2:Poprośgrupę,byponaklejaniukarteczekwszyscyusiedli.Teraz.
podejdź do pierwsze planszy i przeczytaj wszystkie naklejone przez
uczestników warsztatów opinie. Potem omów je ze szczególnym.
uwzględnieniem krzywdzących stereotypów dotyczących danej grupy
społecznej. Postaraj się przekazać uczestnikom jak najwięcej rzetelnych
informacji na temat omawianych grup, obalających powszechnie
funkcjonujące stereotypy. Podkreślaj, Ŝe często uprzedzenia wynikają
zniewiedzy i naszego niezrozumienia danej kultury. Omów kaŜdą
planszę, pozwól grupie na zadawanie pytań, wyjaśniaj. nieścisłości.
Zwracaj uwagę na to, Ŝe nie wolno oceniać całej grupy społecznej, bo
wtedy stosujemy uproszczenia i myślenie schematyczne. KaŜda osoba ,
niezaleŜnieodnp.narodowości,wyznawanejreligii,statususpołecznego,
posiadaindywidualnecechycharakteruinienaleŜynikogooceniaćtylko
przez pryzmat przynaleŜności do danej grupy. MoŜesz posłuŜyć. się
przykładowym zdaniem: Wszyscy, którzy mają jasne włosy są mniej
inteligentni. Kiedy grupa zacznie protestować, powiedz im, Ŝe. z. tym.
stwierdzeniemjestdokładnietaksamojakzestwierdzeniem,Ŝe.Wszyscy
Cyganie to złodzieje.ZaznaczteŜ,Ŝenaokreślenieosóbtejnarodowości
lepiejuŜywaćnazwy:Romowie.
Czas:45minut
• Przedstaw
grupie
uproszczone
definicje
pojęć:
STEREOTYP,
UPRZEDZENIE, DYSKRYMINACJA( poniŜej).WskaŜ. na. wzajemne.
relacje tych zjawisk. Myślenie stereotypami to pierwszy krok do
dyskryminacji. Przeprowadź dyskusje na temat tego, z jakiego typu
dyskryminacją.moŜnaspotkać.sięwnaszymkraju.
Stereotyp: Uproszczony, skrótowy i zabarwiony wartościująco obraz
rzeczywistości,odnoszącysiędodanejgrupyspołecznej,osoby,sytuacji.
Stereotypsprawia,Ŝeidentycznecechyzostająprzypisanewszystkimbez
36
wyjątku członkom grupy, niezaleŜnie od rzeczywistych róŜnic między.
nimi..
Uprzedzenie: Wrogie bądź negatywne nastawienie dotyczące danej
grupy społecznej, oparte wyłącznie na ich przynaleŜności do grupy.
Uprzedzeniawynikajązestereotypowegomyślenia..
Dyskryminacja:Nieusprawiedliwione,negatywne,krzywdzącedziałanie
skierowane przeciwko członkom danej grupy. Dyskryminacja bierze się
zuprzedzeń..
Czas: 15minut.
• Bingo tolerancji- załącznik 1.
Krok 1: RozdajkaŜdemuuczestnikowikartkęzbingiemtolerancji,podaj
instrukcje: zadanie polega na zabraniu od uczestników warsztatów jak
najszybciej odpowiedzi na pytania zawarte bingu, w tym celu naleŜy.
przemieszczać.sięposaliipytaćinnychuczestnikówoodpowiedzi,pojej
otrzymaniuzapisujemyjąwbingowarzzimieniemosoby,któranamjej
udzieliła, jedna osoba moŜe odpowiedzieć tylko na jedno pytanie,
wygrywa ten, kto zbierze najszybciejprawidłoweodpowiedzi i krzyknie
bingo.
Krok 2: Pierwsze 3 osoby, które krzyknęły bingo odczytują. swoje.
odpowiedzi, reszta grupy wraz z trenerem sprawdza ich poprawność,
dyskutująoinnychewentualnychmoŜliwościach.
Czas:15minut.
37
Tytuł: NASZE.PAŃSTWO,NASZEPRAWA.
Cel: Wprowadzenie uczniów w tematykę praw człowieka, zapoznanie ich
zPowszechnąDeklaracjaPrawCzłowieka.
Poruszane zagadnienia: Odnoszenie się praw do wrodzonych potrzeb
człowieka, prawa a obowiązki, niezbywalność, nienaruszalność praw, moja
wolność.nie.moŜeodbierać.wolnościdrugiemuczłowiekowi.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały:. zdjęcia, koperty, duŜe arkusze papieru, karteczki samoprzylepne,
flamastry, uproszczona wersja Deklaracji Praw Człowieka: 1 kopia na dwóch
uczestnikówwarsztatu-załącznik nr 1,duŜamapaświata..
Musisz przygotować:dlakaŜdejgrupyuczniówkolorowąkopertę.zawierającą
zdjęcia (np. ludzi róŜnych zawodów, róŜnych ras, w róŜnym wieku, takŜe.
niepełnosprawnych, elementy krajobrazu, elementy kultury, elementy Ŝycia
codziennego, np. związane z nauką, leczeniem, obronnością, spędzaniem.
wolnego czasu), oraz strzałkę wyciętą z kolorowego papieru do zaznaczenia
państwanamapieświata.Nakoperciepowinnabyćnapisanainstrukcjapodana
poniŜej..
Przebieg:
Krok 1:Podzielgrupęnazespołyok.5osobowe
RozłóŜ. na. środku sali mapę świata, odczytaj poszczególnym grupom
następującytekst:
Przybyliście na nowe terytorium niezajmowane dotąd przez Ŝadnych ludzi.
Chcecie zbudować na nim własne państwo, w którym będzie
obowiązywało stworzone tylko przez was prawo.
Poinformuj uczestników ,Ŝe rozdasz im teraz specjalny ekwipunek
niezbędny do zbudowania własnego państwa: duŜe arkusze szarego
papieru, flamastry, klej, zaklejone kolorowe koperty. Poinformuj takŜe,
ŜekaŜdagrupaotrzymakopertęnaktórejznajdujesięinstrukcjajakkrok
pokrokuzałoŜyćpaństwo.Przeczytajinstrukcjezanimwręczyszkoperty
poszczególnymgrupom.
Instrukcja:
Etap 1 – zaznaczyć państwo na mapie świata – za pomocą kolorowej
strzałki,któraznajduję.sięwkopercie
38
Etap 2 – stworzyć.nazwępaństwainapisać.jąnagórzearkuszapapieru
Etap 3 – z. dostępnych materiałów – zdjęć znajdujących się w kopercie
zbudować krajobraz państwa. Elementy, których nie ma na zdjęciach
moŜna.dorysowaćflamastrami.
Etap 4 – stworzyćprawajakiewpaństwiepanują...KaŜdaosobawgrupie
na karteczce samoprzylepnej pisze trzy swoje prawa, potem czytając
wszystkie karteczki grupa ustala 10 praw wspólnych. Podpowiedz, Ŝe.
prawamogąbyćinneodtych,któreznamy,bylebywszyscywgrupie.je.
zaakceptowali.
Uwaga:Wwersjidlaklasstarszychuczestnicymogą.teŜ.zastanowić.się,
jakiustrójbędziepanowałwichpaństwachijakieinstytucjebędądbały,
byprawabyłyprzestrzegane.
Zaznacz, Ŝe uczestnicy mają 45 minut na wykonanie wszystkich
4etapów.
Czas:45minut
Krok 2 :Prezentacjaiomówienieposzczególnychpaństw.
KaŜda grupa prezentuje wyniki swojej pracy na forum, członkowie
pozostałych grup mogą. zadawać im pytania dotyczące Ŝycia....................
w.wymyślonymprzezgrupępaństwie..
Czas:20minut
Krok 3: Zapytaj, jak wyglądała praca w grupie, czy łatwo było znaleźć
porozumienie przy ustalaniu wspólnych praw. Porównaj. . teraz.
wymyśloneprawazDeklaracjąPrawCzłowieka-dyskusja
RozdajuczestnikomuproszczoneDeklaracjePrawCzłowieka-
(załącznik nr 1) jedna na parę. Czytaj poszczególne prawa, prosząc
uczestników,Ŝe.jeśliwswoichpaństwachwymyślilipodobne,niechto
sygnalizują. W trakcie czytania pytaj uczestników , jak rozumieją
poszczególneprawa,pozwólimpodawaćprzykładyzŜycia,samuŜywaj.
przykładów.
Rozpocznij dyskusję dotyczącą przykładów łamania praw człowieka
idziałańorganizacjibroniącychtychpraw.
Czas:20minut
Moje najwaŜniejsze… PołóŜ. na. środku grupy arkusz papieru niech
kaŜdy uczestnik odrysuje w nim swoja rękę i wpisze w niej swoje
śYCZENIEDLAŚWIATA..
Czas: 5minut
39
Załącznik 1
UPROSZCZONA WERSJA POWSZECHNEJ DEKLARACJI PRAW
CZŁOWIEKA
Streszczenie Preambuły
Zgromadzenie Ogólne uznaje, Ŝe. wrodzona. godność i równe i niezbywalne prawa wszystkich
członków rodziny ludzkiej są podstawą. wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie, prawa
człowieka powinny być chronione przez rządy prawa, rozwijane musza być przyjacielskie stosunki
międzypaństwami,Narodyzjednoczonepotwierdzają.swoja.wiaręwprawaczłowieka,równośćpraw
męŜczyzn i kobiet są zdecydowane popierać postęp społeczny, poprawę warunków Ŝycia i większą
wolnośćiobiecująrozpowszechniaćprawaczłowiekaiichpowszechnezrozumienie.
Streszczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
1. KaŜdyczłowiekajestwolnyiwszyscypowinnibyćtraktowani
wtakisamsposób.
2. KaŜdy człowiek jest równy niezaleŜnie. od. róŜnic w kolorze
skóry,płci,religii,języka.
3. KaŜdy człowiek ma prawa do Ŝycia; Ŝycia w wolności i
bezpieczeństwie..
4. Nikt nie ma prawa traktować cię jak niewolnika ani ty nie
moŜesznikogouczynićswoimniewolnikiem.
5. Niktniemaprawacięskrzywdzićanitorturować..
6. KaŜdyczłowiekmaprawobyćrównymwobecprawa.
7. Prawo jest takie samo dla kaŜdego człowieka, powinno być
stosowanewtensamsposóbwobecwszystkich.
8. KaŜdy człowiek ma prawo domagać. się pomocy prawnej, gdy
jegoprawaniesąprzestrzegane.
9. Nikt nie ma prawa do bezprawnego uwięzienia cię albo
wydaleniaztwojegokraju.
10.KaŜdy człowiek ma prawo do sprawiedliwego i publicznego.
procesu.
11.KaŜdy człowiek powinien być uznawany za niewinnego do
momentuudowodnieniamuwiny.
12.KaŜdy człowiek ma prawo domagać. się pomocy jeśli ktoś
próbuje go zranić, ale nikt nie moŜe. wejść do twojego domu,
otwieraćtwoichlistówalboniepokoićciebieitwojarodzinębez
dostatecznegopowodu.
13.KaŜdyczłowiekmaprawodopodróŜowaniatakjakchce.
40
14.KaŜdyczłowiekmaprawoudać.siędoinnegokrajuidomagać
się ochrony, jeŜeli jest prześladowany albo grozi mu
prześladowanie..
15.Niktniemaprawapowstrzymaćcięprzedprzeniesieniemsię.do.
innegokraju,jeŜelitegochcesz.
16.KaŜdyczłowiekmaprawozawrzeć.związekmałŜeńskiizałoŜyć
rodzinę..
17.KaŜdy człowiek ma prawo do posiadania własności i swojego
dobytku.
18.KaŜdyczłowiekmaprawodopraktykowaniaswojejReligii.oraz.
zmianyReligii,jeŜelitegochce.
19.KaŜdy człowiek ma prawo do mówienia tego co myśli. i. od.
przekazywaniaiotrzymywaniainformacji.
20.KaŜdy człowiek ma prawo do brania udziału pokojowych
zgromadzeniach.
21.KaŜdyczłowiekmaprawodouczestnictwawrządzeniuswoim
krajem.
22.KaŜdyczłowiekmaprawodoochronysocjalnejidomoŜliwości
rozwijaniaswoichumiejętności.
23.KaŜdyczłowiekmaprawopracowaćzauczciwewynagrodzenie
w bezpiecznych warunkach i przynaleŜności do związków
zawodowych.
24.KaŜdyczłowiekamaprawodoodpoczynkuiprzyjemności.
25.KaŜdyczłowiekmaprawodoodpowiedniegostandarduŜyciai
doopiekimedycznej,kiedyjestchory.
26.KaŜdyczłowiekmaprawouczęszczaćdoszkoły.
27.KaŜdy człowiek ma prawo do brania udziału w Ŝyciu
kulturalnymspołeczności.
28.KaŜdyczłowiekmusiprzestrzegaćporządkuspołecznego,który
jestkoniecznydokorzystaniazewszystkichpraw.
29.KaŜdy człowiek musi szanować prawa innych, społeczna i
publicznawłasność..
30.Niktniemaprawausunąć Ŝadnegoprawaztejdeklaracji.
41
Tytuł:GENDERDLAPOCZATKUJĄCYCH..
Cel: Zapoznanie uczestników warsztatu z pojęciami płeć biologiczna i płeć
kulturowa-gender,przybliŜenie.zagadnieńzzakresurównouprawnieniapłci.
Poruszane zagadnienia: Stereotyp, dyskryminacja, płeć biologiczna, płeć
kulturowa, równouprawnienie płci, seksizm, polityka równouprawnienia,
socjalizacjapłci.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały:DuŜearkuszepapieruznaklejonymizdaniami(patrzkrok1),quiz-
załącznik nr 1,planszezliteramidoquizu.................................................
Musisz przygotować: Plansze z literami do quizu: na kartkach A4 - napisz:
PRAWDA,STEREOTYP(jednosłowonajednejkartce.)
Przebieg:
• Prawdziwa kobieta/ Prawdziwy męŜczyzna - metoda wędrujących
plakatów:..
Krok 1:Podzieluczestnikówwarsztatuna6grup.
Sposób podziału: Poproś,byuczestnicywylosowalikarteczkę............................
........z...narysowanąfigurągeometryczną:trójkąt,kwadrat,koło,prostokąt..
Osobyztąsamafigurą.tworzą.jednągrupę..
........Krok 2: RozdajkaŜdejgrupiearkuszpapieruznaklejonakartką......
zniedokończonymzdaniem:
• prawdziwakobietaniemoŜe……
• prawdziwakobietajest……..
• prawdziwakobietapowinna……..
• prawdziwymęŜczyznaniemoŜe……..
• prawdziwymęŜczyznajest……..
• prawdziwymęŜczyznapowinien……..
KaŜda z 6 grup otrzymuje kartkę z innym zdaniem. Zadaniem członków
grupy jest dokończenie swojego zdania moŜliwie. największą liczbą opcji
42
odpowiedzi.Poinformujgrupę,Ŝenawykonanieswojegozadaniamaok.10
minut.
Krok 3: Poprośwszystkiegrupyowymienieniesięplakatamizsąsiadująca
znimigrupą,zgodniezruchemwskazówekzegara.NastępnieprzekaŜ..
kolejnąinstrukcję:teraz kaŜda z grup ma uzupełnić otrzymane plakaty
z odpowiedziami o własne przemyślenia. Na to zadanie macie
5 minut. Po upływie tego czasu ponownie wymieniacie się plakatami
zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wymiany powtarzają się do
momentu, aŜ kaŜda z grup otrzyma ponownie plakat, od którego
rozpoczęła pracę.
.......Krok 4: PoprośkaŜdązgrupoprezentacjęwynikówpracy.Rozwieś......
wszystkieplakatywwidocznymdlawszystkichmiejscu.
Krok 5: Rozpocznijdyskusjęwklasieopierającsięnastworzonychprzez
grupęplakatach.Poprośterazczłonkówgrupybywypisaneprzezsiebie
stwierdzeniadotyczącekobietspróbowaliprzypisać.męŜczyznom
.......i..odwrotnie...
.......Zwróćuwagęgrupy,Ŝetaknaprawdęnieistniejktośtakijak„prawdziwa
kobieta”i„prawdziwymęŜczyzna”,aotymjacyjesteśmydecydujenie
tylkopłećzjakąprzyszliśmy.na.świat,aleprzedewszystkimnasze
indywidualnecechyipredyspozycje.Np.bycieosobąopiekuńczączysilną..
.......nie.jest.związanezpłciąbiologiczną,wzwiązkuzczymniemoŜnatych
cechprzypisywaćtylkojednejzpłci.Postępującwtensposóbkierujemy
.......sięstereotypamimyślowymi,którewynikajązfunkcjonującegownaszej
kulturzeczęstonieprawdziwegoobrazukobiecościimęskości.Często.nie..
uświadamiamysobie,ŜetocouwaŜamyza„naturalne”i„wrodzone”
wnaszymzachowaniu,sposobiepatrzenianaświat,samopostrzeganiu,
.......moŜebyćwistociewytworemkultury,wychowania,instytucjispołecznych.
Czas:45minut.
43
• Przedstaw grupie uproszczoną definicję gender.
Gender - role przypisywane kobietom i męŜczyznom zgodnie z tradycją,
najczęściej są one wynikiem uproszczonego i schematycznego myślenia
o rzeczywistości. To rodzaj załoŜeń, na temat tego, co kobiety i męŜczyźni
powinni robić.
Przeprowadź w klasie dyskusję na temat stereotypu płciowego. Zapytaj
uczestników, czy spotykają. się ze stereotypowym traktowaniem płci
w.swoim.środowisku?Czyznająosobyktóreprzełamująstereotypy?Co
wiedzą o dyskryminacji kobiet w naszym kraju?( podsuń przykłady:
kobiety które zostają w domu poniewaŜ ich mąŜ. nie. zgadza. się by były
czynne zawodowo, niŜsze pensje kobiet, zawody postrzegane jako
wybitnie kobiece, np. nauczycielki, pielęgniarki, opiekunki, są zwykle
słabo opłacane. Kobiety na tych samych stanowiskach często zarabiają
mniej.niŜ.męŜczyźni.)
Czas:20minut.
• Quiz: Płeć a stereotyp-załączniknr1
Krok 1 : Poprośuczestnikówbywstali.PrzekaŜinstrukcję:
Teraz rozpoczniemy zabawę - quiz ruchowy. Po usłyszeniu przeczytanego
przeze mnie zdania kaŜde z was ustawia się przy karteczce z napisem:
STEREOTYP lub PRAWDA.
Uwaga: KaŜde stwierdzenie i odpowiedz uczestników grupy staraj się
skomentować i wyjaśnić.
Czas: 25minut
44
Załącznik 1
Quiz: Płeć, a stereotyp
• Kobiety rodzą dzieci, męŜczyźni nie. (Prawda)
• Małe dziewczynki są delikatne, nieśmiałe i strachliwe, a chłopcy
są twardzi i odwaŜni. (Stereotyp)
• W wielu krajach kobiet zarabiają mniej niŜ męŜczyźni.
(Prawda)
• Kobiety mogą karmić dzieci piersią, męŜczyźni potrzebują
butelki by nakarmić niemowlę. (Prawda)
• MęŜczyźni
powinni
podejmować
najwaŜniejsze
decyzje.
(Stereotyp)
• MęŜczyźni są mniej uczuciowi i rzadziej płaczą, niŜ kobiety.
(Stereotyp)
• Kobiety lepiej zajmują się dziećmi.(Stereotyp)
• MęŜczyźni lepiej nadają się na polityków. (Stereotyp)
• Kobiety nie mogą pracować w niebezpiecznych warunkach np.:
na kopalni.(Stereotyp)
• Większość policjantów w przewaŜającej części państw na
świecie to męŜczyźni bo się lepiej do tego nadają. (Stereotyp)
• Mniej kobiet niŜ męŜczyzn zajmuje stanowiska członków rządu,
parlamentu, managerów.(Prawda)
• Kobiety zwracają większą uwagę na swój wygląd niŜ męŜczyźni.
(Stereotyp)
45
Tytuł:NA GRANICY
Cel:Zapoznaniezdokumentamidotyczącymiprawczłowiekazeszczególnym
uwzględnieniemDeklaracjiPrawCzłowieka,zapoznaniezpojęciem„uchodźca”
orazinformacjamidotyczącymitejgrupyspołecznej,uwraŜliwienienapotrzeby
innych,ćwiczeniemyśleniakreatywnego,wspomaganierozwojuempatii.
Poruszane zagadnienia:. RóŜnice kulturowe, tolerancja, prawa człowieka,
niezbywalnośćpraw,imigracja,uchodźcy,prawauchodźcy.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały: załącznik nr 1 - skrócona wersja Deklaracji Praw Człowieka,
załącznik nr 2 -argumentyidecyzjeurzędnikówimigracyjnych,załącznik nr
3 -decyzjeiargumentyuchodźców,załącznik nr 4 -informacjeouchodźcach.
Musisz przygotować:DlakaŜdejgrupydwiekopieskróconejwersjiDeklaracji
PrawCzłowiekaorazpozostałezałączniki.
Przebieg:
• Na granicy cz I:
Krok 1: Zacznij od burzy mózgów: na tablicy zapisz słowo
UCHODŹCA. Poproś uczestników warsztatu, by powiedzieli, z czym
kojarzyimsiętosłowo.Wszystkieodpowiedzizapisznatablicy.
Czas:10minut
...........Krok 2 :.Zapoznajgrupęzdefinicjąuchodźcy:
Uchodźca- (według konwencji Genewskiej dotyczącej Statusu
Uchodźcy) osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed
prześladowaniami z powodu swojej rasy, religii, narodowości,
przynaleŜności do określonej grupy społecznej lub z powodu
przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego
jest obywatelem i nie moŜe lub nie chce z powodu tych obaw powrócić
do tego państwa.
Przedstaw uczestnikom informacje dotyczące uchodźców- na podstawie
załącznika nr 4
Czasok.10minut
46
Krok 3: Poinformuj grupę, Ŝe teraz odczytasz scenariusz na podstawie,
któregoonisamibędąwczuwalisięwsytuacjeuchodźcówiurzędników
nagranicyPolsko-Ukraińskiej
Krok 4: Poproś by grupa usiadła w kręgu, uczestnicy zamykają oczy.
Prowadzącypowoliodczytujescenariusz:
Jest ciemna, zimna i mokra noc. Na granice pomiędzy Polską - a Ukrainą
przybywa kolumna uchodźców z Czeczenii uciekających przed wojną
i prześladowaniami ze strony Rosjan w swoim kraju. Chcą się przedostać
do Polski. Są zmęczeni, głodni i zmarznięci. Nie mają pieniędzy i Ŝadnych
dokumentów oprócz paszportów. Urzędnicy imigracyjni z Polski mają
podzielone opinii: niektórzy chcą pozwolić uchodźcom przekroczyć
granice Polski , inni nie. Uchodźcy są zdesperowani, stają się przekonać
urzędników.
Krok 5: Podziel uczestników na dwie, grupy poprzez odliczeni. do.
dwóch: pierwsza grupa- URZĘDNICY NA GRANICY, druga grupa-
UCHODŹCY. Rozdaj grupie URZĘDNIKÓW załącznik nr 3, a grupie
UCHODŹCÓW. załącznik nr 4. Poproś obie grupy, by wczuły się............
w swoje role, zapoznały się z argumentami. KaŜda osoba w grupie
powinna wymyślićsobiekonkretnąpostać, którą chce odegrać w scence
wramach nadanej roli. Poproś uczestników, by postaciom, które będą
odgrywali. nadali. imię, zawód, rolę w rodzinie (np. matka, ojciec,
dziecko),orazwymyślilihistorięotym,jakŜyłoimsięwkraju,zktórego
uciekli.
..........Czas: 25minut.
• Na granicy cz II
Krok 1: Poinstruuj grypy, Ŝe. mają teraz 10 minut na ostateczne
przygotowanie się do odegrania scenki. Po upływie tego czasu podziel.
salęnapołowęzapomocą.taśmymalarskiejnaklejonejnapodłogę..Teraz.
osoby grające rolę uchodźców ustawia się po jednej stronie tej
symbolicznejgranicy,natomiastgrupęurzędnikówpodrugiej.
47
Krok 2: Daj sygnał do rozpoczęcia odgrywania scenki. Powinna ona
trwać ok. 15 minut, zakończ ją w momencie uzyskania przez strony
konkretnego rozwiązania, tzn. pozytywnej lub negatywnej decyzji
urzędników.
Krok 3: Poproś uczestników, by usiedli w kręgu. Omów ćwiczenie.
Zapytajjakczulisięwswoichrolach,czybyłoimtrudno,jaksądzączy
państwo powinno mieć prawo do wydalanie uchodźców ze swojego
terytorium,jakczulibyście,gdybywnaszymkrajuwybuchławojnaisami
bylibyścieuchodźcami.PrzedstawkilkafaktównatematwarunkówŜycia
uchodźcówwPolsce.
Czasok:10minut
Czas: 35 minut
• Zabawa relaksująca - Elektrony
Poproś grupę by wstała ze swoich miejsc. Następnie powiedz, Ŝe. teraz.
kaŜdaosobajestelektronem,któryswobodniewirujesobiepocałejsali.
Po chwili ruch elektronów ulega przyspieszeniu, kręcą. się one jeszcze
szybciej i szybciej by następnie zwolnić. Na koniec elektrony puszczają
sięcorazwolniej,aŜ.do.zatrzymania..
Załącznik nr 1
UPROSZCZONA WERSJA POWSZECHNEJ DEKLARACJI PRAW
CZŁOWIEKA
Streszczenie Preambuły
Zgromadzenie Ogólne uznaje, Ŝe. wrodzona. godność i równe i niezbywalne
prawa wszystkich członków rodziny ludzkiej są podstawą. wolności,
sprawiedliwości i pokoju na świecie, prawa człowieka powinny być chronione
przez rządy prawa, rozwijane musza być przyjacielskie stosunki między.
państwami,Narodyzjednoczonepotwierdzają.swoja.wiaręwprawaczłowieka,
równość praw męŜczyzn i kobiet są zdecydowane popierać postęp społeczny,
poprawęwarunkówŜyciaiwiększą.wolnośćiobiecująrozpowszechniaćprawa
człowiekaiichpowszechnezrozumienie.
48
Streszczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
1. KaŜdy człowieka jest wolny i wszyscy powinni być traktowani w taki
sam sposób.
2. KaŜdy człowiek jest równy niezaleŜnie od róŜnic w kolorze skóry,
płci, religii, języka.
3. KaŜdy człowiek ma prawa do Ŝycia; Ŝycia w wolności i
bezpieczeństwie.
4. Nikt nie ma prawa traktować cię jak niewolnika ani ty nie moŜesz
nikogo uczynić swoim niewolnikiem.
5. Nikt nie ma prawa cię skrzywdzić ani torturować.
6. KaŜdy człowiek ma prawo być równym wobec prawa.
7. Prawo jest takie samo dla kaŜdego człowieka, powinno być stosowane
w ten sam sposób wobec wszystkich.
8. KaŜdy człowiek ma prawo domagać się pomocy prawnej, gdy jego
prawa nie są przestrzegane.
9. Nikt nie ma prawa do bezprawnego uwięzienia cię albo wydalenia z
twojego kraju.
10.KaŜdy człowiek ma prawo do sprawiedliwego i publicznego procesu.
11.KaŜdy człowiek powinien być uznawany za niewinnego do momentu
udowodnienia mu winy.
12.KaŜdy człowiek ma prawo domagać się pomocy, jeśli ktoś próbuje go
zranić, ale nikt nie moŜe wejść do twojego domu, otwierać twoich
listów albo niepokoić ciebie i twoja rodzinę bez dostatecznego
powodu.
13.KaŜdy człowiek ma prawo do podróŜowania tak jak chce.
14.KaŜdy człowiek ma prawo udać się do innego kraju i domagać się
ochrony, jeŜeli jest prześladowany albo grozi mu prześladowanie.
15.Nikt nie ma prawa powstrzymać cię przed przeniesieniem się do
innego kraju, jeŜeli tego chcesz.
49
16.KaŜdy człowiek ma prawo zawrzeć związek małŜeński i załoŜyć
rodzinę.
17.KaŜdy człowiek ma prawo do posiadania własności i swojego
dobytku.
18.KaŜdy człowiek ma prawo do praktykowania swojej Religi oraz
zmiany Religi, jeŜeli tego chce.
19.KaŜdy człowiek ma prawo do mówienia tego, co myśli i od
przekazywania i otrzymywania informacji.
20.KaŜdy
człowiek
ma
prawo
do
brania
udziału
pokojowych
zgromadzeniach.
21.KaŜdy człowiek ma prawo do uczestnictwa w rządzeniu swoim
krajem.
22.KaŜdy człowiek ma prawo do ochrony socjalnej i do moŜliwości
rozwijania swoich umiejętności.
23.KaŜdy człowiek ma prawo pracować za uczciwe wynagrodzenie w
bezpiecznych warunkach i przynaleŜności do związków zawodowych.
24.KaŜdy człowieka ma prawo do odpoczynku i przyjemności.
25.KaŜdy człowiek ma prawo do odpowiedniego standardu Ŝycia i do
opieki medycznej, kiedy jest chory.
26.KaŜdy człowiek ma prawo uczęszczać do szkoły.
27.KaŜdy człowiek ma prawo do brania udziału w Ŝyciu kulturalnym
społeczności.
28.KaŜdy człowiek musi przestrzegać porządku społecznego, który jest
konieczny do korzystania ze wszystkich praw.
29.KaŜdy człowiek musi szanować prawa innych, społeczna i publiczna
własność.
30.Nikt nie ma prawa usunąć Ŝadnego prawa z tej deklaracji.
50
Załącznik nr 2
Argumenty urzędników
• Uchodźcy są zmarznięci i głodni, nie moŜemy ich odesłać
powrotem.
• JeŜeli ich odeślemy w swoim kraju będą aresztowani,
poddawani torturom, a moŜe nawet zabici.
• Mamy prawne zobowiązania ustalone z innymi państwami, Ŝe
powinniśmy przyjmować uchodźców- Konwencja Genewska
• Oni nie mają pieniędzy, a Polski nie stać na to, Ŝeby im dawać
pensje.
• Mamy własne problemy, po co nam jeszcze obcy ludzie w kraju.
• Czy oni są w stanie udowodnić, Ŝe nie udają tylko uchodźców,
Ŝeby móc Ŝyć w Polsce.
• W naszym kraju jest juŜ za duŜo uchodźców, musimy zająć się
naszymi obywatelami.
• Oni mają inny język, kulturę i religię niŜ my. Nie będą mogli się
zintegrować.
• MoŜe mogą pracować w naszym kraju w zawodach, gdzie
brakuje ludzi: budowlańcy, inŜynierowie, anestezjolodzy,
pielęgniarki dla osób starszych,
• Powinni udać się do bogatszych krajów niŜ Polska.
• Polacy w róŜnych okresach teŜ uciekali z Polski i inne kraje
przyjmowały ich jako uchodźców politycznych.
• Spowodują same problemy.
51
Załącznik nr 3
Argumenty uchodźców
• Mamy zagwarantowane przez Konwencje Genewską prawo do
schronienia się. W waszym kraju.
• Jesteśmy głodni, macie moralny obowiązek nam pomóc.
• Polacy teŜ w róŜnych okresach szukali schronienia w innych
krajach i kraje te przyjmowały im do siebie.
• JeŜeli wrócimy zostaniemy aresztowani, potem torturowani i
wreszcie zabici.
• Mamy małe dzieci, które potrzebują schronienia.
• Nie szukamy lepszych zarobków w waszym kraju, ale uciekamy
przed wojną,
• Nasze domy zostały zburzone, cześć naszych bliskich zginęła na
wojnie.
• Nie mamy pieniędzy, mamy tylko tyle ile udało nam się
spakować ze sobą do walizek.
• W swoim kraju byłem inŜynierem.
• W swoim kraju byłam anestezjologiem.
• W Czeczenii budowałem domy.
• W Czeczenii pracowałam w szpitalu jako pielęgniarka.
• Chcemy się schronić tylko do momentu, aŜ w naszym kraju
będzie bezpiecznie.
52
Załącznik nr 4
• W Polsce większość uchodźców to Czeczenii, którzy uciekają
przed prześladowaniami ze strony wojsk rosyjskich.
• Dokumentem,
który
mówi
o
prawach
uchodźców
jest
Konwencja Genewska, podpisana przez Polską w 1951 roku.
• Wnioski o przyznanie status uchodźcy przyjmowane są przez
StraŜ Graniczną, a rozpatrywane przez Urząd do Spraw
Cudzoziemców.
• Po złoŜeniu wniosku osoba starająca się o status uchodźcy ma
prawo do miejsca w ośrodku dla uchodźców, gdzie ma
zapewniony nocleg, wyŜywieni i ubranie. Nie moŜe jednak
podjąć pracy do momentu przyznania jest statusu uchodźcy.
Procedura ta zwykle w Polsce trwa ok. 9 miesięcy.
• Według tegorocznych badań sondaŜowych TNS OBOP, prawie
2/3
Polaków
prawidłowo
rozumie
termin
„uchodźca”,
wskazując na osobę opuszczającą swój kraj w obawie przed
prześladowaniami.
Ponad
połowa
społeczeństwa
(56%)
określenie to przypisuje uciekinierom z terenów bądź kraju
objętego wojną. Trzecim pod względem powszechności jest
błędne przekonanie, Ŝe uchodźcami są osoby opuszczające swój
kraj w poszukiwaniu lepszych warunków Ŝycia – podziela je
33% Polaków.
• Niespełna 2/3 Polaków akceptuje pobyt uchodźców w Polsce.
Mimo tego, tylko 20% Polaków zgodziłoby się na stały pobyt
uchodźców w Polsce, a niewiele ponad 40% - przez „dłuŜszy
czas”.
• W roku 2006 o status uchodźcy ubiegało się w Polsce 7 tys.
cudzoziemców.
53
• Na Śląsku funkcjonują dwa ośrodki dla uchodźców w Bytomiu i
Katowicach.
• Po przystąpieniu Polski do UE uchodźcy z Federacji Rosyjskiej
np.: Czeczenii mają obowiązek wystąpić o statut uchodźcy do
władz Polski, jako pierwszego kraju z, UE którego granice
przekraczają.
54
Tytuł:KOLOROWEHISTORIEZHAPPYEND’EM
Cel:zrozumieniezjawiskawielokulturowości,uwraŜliwienienapotrzebyinnych,
ćwiczenie myślenia kreatywnego, wspomaganie rozwoju empatii, nabycie
podstawowejwiedzyoŜyciuludzizinnychkręgówkulturowych.
Poruszane zagadnienia:.róŜnicekulturowe,tolerancja,prawadziecka,szacunek,
islam,buddyzm.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały: załącznik nr 1:. zdjęcia dzieci z róŜnych części świata. wraz.....................
z nazwami państwa, z których dzieci pochodzą, duŜe arkusze papieru, pisaki,
politycznamapaświata..
Musisz przygotować:dlakaŜdejgrupyinnezdjęciez załącznika 1(moŜesz.teŜ
powycinać.zdjęciazkolorowychgazet)
Przebieg:
Cz. I:
Krok 1: PrzekaŜ uczestnikom kilka waŜnych i ciekawych informacji na
temat sytuacji społeczno-politycznej w: Sudanie, Afganistanie, Chinach,
Tybecie-załącznik nr 2.
Krok 2:Podzieluczestnikówwarsztatunagrupy4-osobowe..
Sposób podziału: MoŜeszpodzielićgrupępoprzezlosowanie.Uczestnicy
warsztatu losują napisane na karteczkach nazwy państw, regionów,
októrychbędziemowawtrakciewarsztatów.
Krok 3: Udzieluczestnikominstrukcji:
KaŜda grupa otrzyma teraz jedną fotografię dziecka wraz z nazwą państwa
lub regionu z jakiego dziecko to pochodzi. Zadaniem kaŜdego zespołu jest
odszukanie tego miejsca na politycznej mapie świata.
Krok 4: Po odszukaniu danego państwa(regionu) grupa dostaje kilka
przedmiotówcharakterystycznychdladanegokraju.
55
Przykładoweprzedmioty:
Afganistan: chusta na głowę, zdjęcia kobiet w hidŜabie – tradycyjnej
chuścieislamskiejlubburce,latawiecalbojegozdjęcie.
Sudan:maskiafrykańskie,wisiorki,bębny,zdjęciazkrajobrazemAfryki
Tybet: kadzidełka, figurka buddy, kawałek pomarańczowego materiału,
zdjęciamnichówtybetańskich
Chiny: pałeczki do jedzenia, ryŜ, zdjęcia krajobrazu, chiński horoskop,
pismo
Krok 5: Poproś,bykaŜdazgrupnapodstawieotrzymanychprzedmiotów
iinformacji,jakieusłyszałaodprowadzącegostworzyłahistoriędziecka,
któregozdjęcieotrzymała,przyzachowaniurealiówpaństwazjakiegoono
pochodzi.Namówuczestnikówopopuszczeniewodzyfantazji.Niech
wyobraŜąsobie,ŜepisząscenariuszfilmowyalboksiąŜkę,niechspróbują..
wczuć.sięwopisywanąpostać..Mają..wymyślić.dla.niej...imię,
przyjaciół,zastanowić.sięjakwyglądać.moŜejejrodzina,dom,szkoła,
jakspędzawolnyczas,itd.
Rozdaj
grupom
arkusze
papieru,
kolorowe
pisaki,
kaŜda.
grupamaswójkolorpisakaprzezcałyczastrwania.ćwiczenia.
Krok 6: Poupływieok.25minutpoprośuczestników,byprzekazaliswoje
historie-plakaty kolejnej grupie zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Teraz kaŜda grupa dopisuje dalszy ciąg otrzymanej historii. Zaznacz, Ŝe.
historia stanowić ma logiczną całość. . i. Ŝe. historia kaŜdego dziecka ma
mieć pozytywne zakończenie.. WaŜne, Ŝeby najpierw przeczytać co
napisalipoprzednicytak,byniezmieniaćfaktów.Poupływie5minutzrób
kolejna zmianę.. AŜ do momentu, kiedy plakaty powrócą do grup, które
rozpoczynałyposzczególnehistorie.
Czas:45minut
56
Cz. II:
Krok 1: Poproś grupy o prezentację wyników pracy. Naprowadź
uczestników,abydostrzeglipodobieństwawpotrzebachwszystkichdzieci
mimo.róŜnychwarunkówŜyciawtychkrajach.OdwołajsiędoDeklaracji
PrawDziecka.
Czas:20minut
Krok 2: Napisz na tablicy słowo wielokulturowość. Poproś uczestników,
bypodawaliwszystkieskojarzeniajakiewiąŜą.siędlanichztympojęciem.
Podsumuj burzę mózgów, przedstaw definicję wielokulturowości:
wielokulturowości czyli współistnienia odmiennych wartości i tradycji .
Krok 3: Przy omawianiu zwróć uwagę na zjawisko wielokulturowości
jako
elementu
coraz
bardziej
charakterystycznego
dla.
naszej.
rzeczywistości.
Zaznacz, Ŝe wielokulturowość. wyróŜnia. się szczególnie w państwach, do
którychmasowonapływają.rzesze.emigrantów..Największąprzeszkodę.na.
drodze do zaakceptowania współistnienia róŜnych kultur czy odmiennych
religii. stanowią uprzedzenia wynikające z fałszywego obrazu tzw.
„obcych”, „innych”, „odmiennych”, najczęściej uznawanych za
„gorszych”. Owa reakcja niechęci, dezaprobaty czy wręcz wrogości rodzi
się najczęściej z niewiedzy. To właśnie. . nieznajomość kultury, tradycji,
obrzędów, religii czy języka innych narodów, społeczności lub grup
prowadzidonegatywnychzachowań...
Czas: 15minut
Krok 4: PoprośuczestnikówwarsztatubykaŜdyznichpowiedziałcobyło
dla.niego.waŜne,interesującelubzaskakującewdzisiejszychzajęciach.
Czas:10minut
57
Załącznik nr 1
AFGANISTAN
CHINY
58
TYBET
SUDAN
59
Załącznik nr 2
Informacje o krajach:
Afganistan
Afganistan jest wysokogórskim krajem śródlądowym, nie posiadającym dostępu
do morza, połoŜonym. w. środkowej i południowo - zachodniej Azji. Ponad 4/5
powierzchnizajmują.góry..
Państwotomabogatąkulturęihistorię,wczesneośrodkimiejskiepojawiłysię.na.
terenachdzisiejszegoAfganistanujuŜ.w.III.tysiącleciup.n.e.Po2000rokup.n.e.
zamieszkalinatychterenachAriowie.
Odwielulatwkrajutrwawojna.Wlatach70Rozpoczęłasięwojnaafgańska
z udziałem ówczesnego ZSRR w której mudŜahedinów wsparły pieniędzmi...........
i bronią m.in. USA, Wielka Brytania, Pakistan, Arabia Saudyjska, Iran oraz
Chiny. Mimo zaangaŜowania znacznych sił i najnowocześniejszej broni wojska
radzieckie wspierane przez afgańskie siły rządowe nie potrafiły pokonać
islamskich bojowników, stosowany przez armię radziecką terror, barbarzyńskie
metody walki (m.in. taktyka spalonej ziemi) z uŜyciem wszystkich moŜliwych
rodzajów broni, w tym napalmu, min-zabawek i dywanowych bombardowań
obiektów pozbawionych znaczenia strategicznego nastawiły wrogo do ZSRR
większość społeczeństwa afgańskiego i światową opinię publiczną. Dwa lata
później Afganistan, ZSRR, USA i Pakistan zawarły porozumienie pokojowe
iwojskaradzieckiezaczęłyopuszczaćkraj.OstatnieoddziałyopuściłyAfganistan
w. następnym roku. Po wycofaniu się wojsk radzieckich siły rządowe powoli
traciły kolejne terytoria, aŜ w końcu, na początku 1992 r., mudŜahedini zdobyli
Kabul.NadeszłyczasypanowaniaTalibów:
60
W 1994 r. w Afganistanie pojawili się talibowie, czyli wspierani głównie przez
Pakistan fundamentalistyczni, islamscy studenci, przewaŜnie. narodowości
pasztuńskiej,którzybardzoszybkostalisięznaczącąsiłą...
Na kontrolowanych przez siebie terenach (wtedy dwie trzecie Afganistanu)
talibowie wprowadzili surowe prawo zwyczajowe, drastycznie ograniczające
prawa kobiet: kobiety nie mogły wychodzić z domu bez opieki męŜczyzny,
zostały zmuszone do chodzenia w burkach. W tym samym czasie męŜczyźni.
dostali nakaz noszenia tradycyjnych strojów i brody o odpowiedniej długości.
Palono ksiąŜki i niszczono kasety z muzyką jako niezgodne z islamem
inawołującedogrzechu.Wmarcu2001r.talibowiezniszczylidwagigantyczne
staroŜytne posągi Buddy w Bamian. Podobny los spotkał tysiące mniejszych
zabytków.Akttenpotępiłonawetwielekrajówmuzułmańskich.
W końculat 90.doAfganistanuprzybył poszukiwany przez Stany Zjednoczone
w.związkuzoskarŜeniamioterroryzmOsamabinLaden,atalibowie,zktórymi
łączyłgoradykalizmpoglądów,udzielilimugościny.....
7 października 2001 roku po zamachach terrorystycznych amerykańskie oraz
brytyjskie siły powietrzne rozpoczęły bombardowanie wyznaczonych celów .
Kilka tysięcy amerykańskich Ŝołnierzy rozpoczęło polowanie na Bin Ladena
imułłęMohammadaOmara,jednakobajzdołaliumknąć.Dostycznia2002siły
talibówiAlKaidyOsamybinLadenazostałycałkowicierozbite.
W kraju odbyły się demokratyczne wybory, do Afganistanu przybyło
kilkadziesiąt. tysięcy Ŝołnierzy sił pokojowych pod dowództwem NATO. Od
wiosny2003nasiliłysięatakinawojskamiędzynarodowe,siływiernewładzom
w Kabulu oraz organizacje humanitarne, które musiały. zrezygnować.....................
z działalności w zdominowanej przez Pasztunów południowo-zachodniej części
kraju. W latach 2005-2006 liczebność i aktywność sił antyrządowej opozycji
znacznie się wzmogła, systematycznie rosną straty wojsk rządowych oraz sił
61
NATO coraz częściej odbieranych w opinii społeczeństwa afgańskiego jako
okupanci.
Sudan
Sudan leŜy na terenie północnej Afryki. Od blisko 50 lat trwa. tam. wojna..
Konflikt wSudanie pochłonął co najmniej 2 miliony ofiar. Ponad 4,5 miliona
osób zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Przełomem wjednej
znajkrwawszych wojen współczesnej Afryki okazał się rok 2005, kiedy to
podpisano 9 stycznia 2005 r. wNairobi (Kenia) porozumienie pokojowe
(Comprehensive Peace Agreement). Porozumienie zakończyło konflikt między.
Północą iPołudniem kraju, nie oznaczało jednak końca konfliktów wSudanie.
W2003rokuwybuchłwciąŜniezakończonykonfliktwpołoŜonymnazachodzie
krajuDarfurze.
Wojna domowa wSudanie wybuchła juŜ pod koniec 1955 roku przed
ogłoszeniem niepodległości spod panowania brytyjsko-egipskiego (1 stycznia
1956roku).Powodembuntumurzyńskiejludnościzpołudniakraju(buntwTorit)
było niezadowolenie zpolitycznej igospodarczej dominacji muzułmańskich
Arabówzpółnocy.Wwynikudziałańwojennychucierpiałanajbardziejludności
cywilna,naktórejdomostwanajeŜdŜałyzbrojneodziaływojownikówstosujących
taktykę spalonej ziemi, niszcząc gospodarstwa domowe, mordując ich
mieszkańców i zatruwając studnie. Na duŜą skalę. występują w Sudanie
zagroŜeniasanitarno-epidemiologiczne,powszechnesąfebraimalaria,nasilasię
zachorowalnośćnaAIDS.WkrajubraktakŜedróg,coznacznieutrudniapomoc
humanitarną,zniszczonezostałotakŜeszkolnictwo,80%dzieciniechodzinawet
doszkołypodstawowej.
62
Chiny
Chiny nagminnie łamią prawa zawarte w Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka.Liczbawykonywanychkarśmiercidoszław1993rokudo2tysięcy.
Często wykonywane są masowe egzekucje przy wielotysięcznej "widowni" np.
podczasświętaNowegoRoku.
W Chinach łamie się takŜe. międzynarodowe prawo do słusznego procesu,
niezawisłość.sądów.w.ChińskiejRepubliceLudowejjestfikcją.OskarŜonytylko
w nielicznych przypadkach ma prawo do obrony, a i wtedy obrońca ma małe
moŜliwości manewru. Obrońca bardzo często nie ma pełnego dostępu do
materiałówdowodowychidoświadków.
ObywateleChinniemająwielupodstawowychprzywilejówtakichjakprawodo.
wolnego. zrzeszania. się czy wolności słowa, władze kontrolują. nawet.
wyszukiwarkiinternetowe.Wkrajutympowszechnajestniewolniczapracdzieci.
Większość dzieci nie dostaje za pracę. naleŜnego wynagrodzenia. Około 50%
z nich Ŝyje. w. nędzy. Wiele dzieci pracujących w fabrykach odzieŜowych czy
zabawekcierpinazaburzeniawzroku,chronicznebólestawów,plecówikarku.
37%dziecipracującychjestwwieku5-12lat,pozostałe-13-14lat,Ŝe.większość
dziecipracującychrezygnujezeszkoływwiekuok.10lat.
Tybet
Tybet był dumnym i niezaleŜnym krajem buddyjskim. W roku 1951 Chińska
Armia Ludowo-Wyzwoleńcza zajęła Tybet, który stał się częścią Chin, nadal
oficjalnie (formalnie)autonomiczny, zarządzaną przez Dalajlamę. XIV. i.
Panczenlamę. Centralna władza chińska miała w swojej gestii wojskowość,
sprawy zagraniczne, finanse i edukację. Władze chińskie dąŜą do całkowitego
zniszczenia kultury tybetańskie, chcą pozbawić Tybetańczyków ich własnej
toŜsamości narodowej i narzucić im komunistyczną. ideologię.. W. związku z
narastającymcorazbardziejod1958r.uciskiempolitycznymzestronyChinoraz
63
ruchami opozycjonistów skierowanymi przeciw władzy centralnej, nastąpiło
usztywnieniepolitykiChinwobecTybetu.Wroku1959,powybuchuPowstania
Tybetańskiego,DalajlamaXIVbyłzmuszonyudać.sięnaemigrację.do.Indii.wraz.
ze100000zwolenników,ZałoŜonotamTybetańskiRządnaUchodźstwie,który
do.dziś.nie.moŜewrazzDalajlamąpowrócićdoTybetu.Wswoichdziałaniach
ChRLposuwasiędodalekoidącychrepresji,aresztowań,tortur.Jednostkioporne
są.eliminowane.
Po ogłoszeniu, Ŝe Igrzyska Olimpijskie w roku 2008 odbędą. się w Pekinie, na
świecie doszło do narastających dyskusji dotyczących kontroli Tybetu przez
Chiny. W samym 2008 roku w wielu miejscach doszło do protestów, nie tylko
samych Tybetańczyków, ale równieŜ przeciwników ucisku Tybetu przez Pekin.
Ich przejawami były m.in. protesty przeciwników kontroli Tybetu przez Chiny
pod ambasadami Chin na całym świecie, które organizowano często. wraz..............
z innego rodzaju manifestacjami, a w które nierzadko włączali się politycy
państw,gdzieoweprotestysięodbywały.
Bardzo widocznym przejawem protestu okazała się trasa znicza olimpijskiego.
JuŜ podczas zapalenia go w staroŜytnej. świątyni w greckiej Olimpii, kilku
protestantów rzuciło się. w. stronę znicza z protestacyjnymi plakatami i hasłami
"wolności dla Tybetu". Podczas samej pielgrzymki (o planowanej rekordowej
trasie,liczącejponad131tys.km)wielokrotnie(praktyczniewkaŜdym.mieście)
dochodziłodoincydentów;wParyŜuzniczzostał,trzecirazwhistorii,zgaszony
–wedługorganizatorówbyłotozpowodówtechnicznych.Wielerazydochodziło
dopróbzgaszenialubwyrwaniazniczazrąkosobyniosącejogieńolimpijski,bez
przerwy natomiast widać było protestujących pikietujących hasła związane..........
z.wolnościąTybetu.
Zamieszki ogarnęłyjednakprzedewszystkimsamTybet,główniestolicęokręgu,
Lhasę.InformacjeonichbyłyjednakskrzętnieukrywaneprzezPekin.
64
Tytuł:FAIRTRADE.
Cel: Upowszechnienie wiedzy dotyczącej zasad fair trade poprzez pokazanie
sytuacjipracownikawkrajachpołudnia,wyjaśnienie.zaleŜnościjakiezachodzą
globalnym łańcuchu produkcji, uwraŜliwienie. na. zagadnienia. związane. ze.
świadomąkonsumpcją
Poruszane zagadnienia: prawa człowieka, fair trade, globalny łańcuch
zaleŜności,prawakonsumenta
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały: samoprzylepnekarteczki,pisaki, flipchart.
Musisz przygotować: pocięte stare jeansy (2 pary) - jak na załączniku 1,
załącznik nr 2:kartyról.
Przebieg:
• Zakupy:
Krok 1: Poproś by kaŜdy uczestnik na małej samoprzylepnej karteczce
napisałto,czymkierujesiępodczasdokonywaniazakupów-jednąrzecz
najednejkarteczce.Rozdajuczestnikomkarteczki.
..........Krok 2: Poprośpierwsząosobąbyprzykleiłanatablicyswojekarteczki
iprzeczytałagłośnocojestnanichnapisane.Następniekolejni
uczestnicyrobiątosamo,przyklejająckarteczkizpodobnymipowodami
robieniazakupówjednapoddrugą.Chodzioto,Ŝebypogrupować..
wszystkiepodawanepowody.
Krok 3: Podsumuj wyniki wspólnej pracy. Przeczytaj te najczęściej
udzielane odpowiedzi. Zapytaj uczestników, czy kiedykolwiek podczas
robieniazakupówmyślelinp.owarunkachpracyludziszyjącychodzieŜ,
wpływie danego produktu na środowisko czy testowaniu go na
zwierzętach. Zaznacz, Ŝe na dzisiejszych warsztatach będą poruszane
zagadnieniadotycząceszczególniewarunkówpracyludziprodukujących
rzeczywkrajachpołudnia.
Czas:25minut
65
• Podział dochodów- jeansy:
Krok 1: Podziel grupę na dwa zespoły, daj kaŜdej z nich pociętą
odpowiednio (patrz załącznik 1) parę jeansów oraz komplet pięciu
karteczekznapisanymiprocentami:jednaliczbtojednakarteczka:50%,
25%,13%,11%,1%.
..........Krok 2 : PoprośbyuczestnicyprzyporządkowalikaŜdąkarteczkę..
doodpowiedniegokawałkaspodni,zgodnieztymjakuwaŜają,tzn.
ileprocentcenyparyjeansówstanowią.następująceelementy:
..........reklama
sprzedaŜ
wynagrodzenie robotników szyjących jeansy
materiał i eksploatacja maszyn
transport i podatki
Krok 3: Kiedy grupa skończy układać etykiety przedstaw im właściwy
podziałkosztów:
SprzedaŜ - 50%
reklama - 25%
materiał i eksploatacja maszyn - 13%
transport i podatki - 11%
wynagrodzenie robotników szyjących jeansy - 1%
Krok 4:. Zwróć uwagę uczestników jak mały procent ceny jeansów
stanowiąpensjepracowników.Przytoczfakty:
W fabrykach odzieŜowych w Bangladeszu kobiety pracują dziennie 11
godzin, mają wolne tylko w jedną niedzielę miesiąca i 3 dni urlopu
w roku.
Pracownicy fabryk w Chinach zarabiają poniŜej płacy minimalnej: ok. 1
dolara dziennie.
W chińskich fabrykach brak regulaminu pracy i związków zawodowych,
powszechna jest niewolnicza praca dzieci
66
Czas: 45minut.
• Globalny łańcuch zaleŜności
Krok 1: Podziel uczestników na 4 grupy. Poinformuje, Ŝe teraz kaŜda........
zgrupwcielisię.w.rolęjednejzgrupistotnychdlaglobalnegołańcucha
odzieŜowego.. Są to np.: właściciele korporacji handlowych, właściciele
fabryk odzieŜowych w krajach południa, pracownicy fabryk.....................
ikonsumenci.
Krok 2:DajkaŜdejzgrupkartę.z.rolą - załącznik nr 2, flipchartipisaki
Krok 3: Poproś uczestników, by uwaŜnie przeczytali otrzymaną. rolę.........
Wczuwającsięwsytuacjęopisanychosób,odpowiedzielinanastępujące
pytania,aodpowiedzizapisalinaflipcharcie:
- co jest dla ciebie najwaŜniejsze i jak wygląda twoje Ŝycie?
- od kogo zaleŜysz w łańcuchu dostaw?
- kto zaleŜy od ciebie w łańcuchu dostaw?
Krok 4: Grupy prezentują wyniki swojej pracy, kaŜda grupa mocuje
swojąkartkęnatablicytak,bypowstałłańcuchzaleŜności.Omówprace
uczestników. Poproś, by zastanowili się juŜ jako konsumenci jak
zareagowaliby na wiadomość, Ŝe znana marka odzieŜowa wykorzystuje
pracęniewolnicządzieci?
Krok 5: Podsumuj dyskusję.. Zwróć uwagę odwołując się do łańcucha
zaleŜności, Ŝe konsumenci i ich decyzje mogą. mieć znaczący wpływ na
losy duŜych korporacji i fabryk, pośrednio. więc wpływać takŜe. na.
poprawęwarunkówpracownikówfabrykwkrajachpołudnia.
Czas:45minut
67
Załącznik nr 1
68
Załącznik nr 2
ROLE DO GRY GLOBALNY ŁAŃCUCH ZALEśNOŚCI
PRACOWNICY FABRYKI
MieszkaciewBangladeszu,70%zWastokobiety.Pracujecieod8rokuŜycia,
zwykle po 11 godzin dziennie. Wasza pensja nie wystarcza Wam na godne
Ŝycie,częstojecietylkojedenposiłekdziennie.Mieszkaciewraz.z.rodzinami.w.
domach z blachy przy fabryce, w której pracujecie. Nie macie umów o pracę,
nie znacie teŜ regulaminu pracy i praw, które powinny Wam przysługiwać..
Warunki, w których pracujecie są bardzo złe, ale nie ma związków
zawodowych, które mogłyby upominać. się o poprawę. W zeszłym roku
pracownicy,którzypróbowalizałoŜyć.związekzawodowyzostalizwolnieni.
ZARZĄD KORPORACJI ODZIEśOWEJ
Staracie się pozyskać jak najwięcej konsumentów. Specjaliści od reklamy
pracują nad marką waszych produktów. śeby maksymalnie obniŜyć koszty
i.zwiększyć zyski przenieśliście całą produkcję do Bangladeszu. Nie interesuje
Wascodziejesięwposzczególnychfabrykach,macieichprzecieŜkilkanaście.
WŁAŚCICIEL FABRYKI
Twojągłówną.zaletądlazleceniodawców(korporacji)jesttaniasiłarobocza.
Nie dbasz o warunki pracy w swojej fabryce. Liczy się szybkość
zrealizowanych zamówień od wielkich korporacji, nie pozwalasz na załoŜenie.
związkówzawodowych.
KONSUMENCI
Mieszkacie w mieście średniej wielkości w duŜej aglomeracji miejskiej.
Jesteście studentami, czasem pracujecie dorywczo. Robicie zakupy w róŜnych
miejscach. Interesujecie się. modą ale takŜe polityką, i tym co dzieje się. na.
świecie.
69
Tytuł:MILENIJNECELEROZWOJU
Cel: Zapoznanie uczestników warsztatu z pojęciami: milenijne cele rozwoju,
polityka rozwojowa ONZ, poszerzenie wiedzy z zakresu sytuacji społecznej
igospodarczejkrajówpołudnia.
Poruszane zagadnienia: milenijne cele rozwoju, kraje globalnego południa,.
polityka rozwojowa, wskaźniki rozwoju społecznego, ubóstwo, slumsy,
globalneporozumienie,ONZ.
Czas:90minut(moŜliwośćpodziałuna2x45minut)
Materiały:pisaki,kartkiA4,karteczkiwczterechkolorachpojednejzkaŜdego.
kolorudlakaŜdegouczestnikawarsztatów,taśmasamoprzylepna.
Musisz przygotować:załączniknr1-milenijnecelerozwoju.
Przebieg:
• Moje cele.
Krok 1:RozdajkaŜdemuczłonkowikartkęA4ipoprośbynarysowałna
niej. oś czasu od roku bieŜącego do roku 2015. Następnie poproś, by
uczestnicy, kaŜdy na swojej kartce, nanieśli na osi czasu zamierzenia,
które chcą. zrealizować od teraz do 2015 roku. Zaznacz ,Ŝe jest to praca
indywidualna, a kartki nie będą czytane na forum grupy, słuŜą tylko
kaŜdemujakoindywidualnadiagnozanajbliŜszychcelów.
Krok 2:Poprośgrupę,byzastanowiłasięnadtymczywroku2015świat.
moŜe. się. zmienić i czy będą to zmiany na lepsze. Potem wprowadź
pierwsze informacje dotyczące milenijnych celów rozwoju jako zadań,
jakiepostawiłoprzedsobąONZbydo2015zniwelować.na.świeciewiele
waŜnychproblemówspołecznych.Postarajsięprzekazaćuczestnikomjak
najwięcej rzetelnych informacji dotyczących powstania milenijnych
celówrozwoju:
Milenijne Cele Rozwoju zostały przyjęte w Deklaracji Milenijnej
przez przywódców 189 państw na szczycie ONZ w 2000 roku..Osiem.
70
milenijnych celów stanowi wymierne zobowiązania społeczności
międzynarodowej, w tym Polski, do redukcji ubóstwa
i głodu,
zapewnienia równego statusu kobiet i męŜczyzn, poprawy stanu
zdrowia, poprawy stanu edukacji, walki z AIDS, ochrony środowiska,
a takŜe zbudowania globalnego partnerstwa miedzy narodami na
rzecz rozwoju..Zobowiązania dotyczą spełnienia wyznaczonych celów
do 2015 roku zarówno przez kraje rozwijające się, jak i państwa
wysoko rozwinięte.
Rozdaj uczestnikom opis milenijnych celów rozwoju – załącznik nr 1
Omów kaŜdy z nich, pozwól grupie na zadawanie pytań, wyjaśniaj.
nieścisłości.
UWAGI POMOCNICZE..Kraje.o.najniŜszymwskaźnikurozwojuspołecznego
tokraje,którychdotyczyrealizacjamilenijnychcelówrozwoju-krajeAFRYKI.
Największym wyzwaniem na terenietych państw jest ubóstwo, prawiepołowa
mieszkańców globu Ŝyje w skrajnym ubóstwie. 70% dzieci w Afryce nie ma.
ukończonego podstawowego stopnie edukacji. Przyczyn takiej sytuacji moŜna.
upatrywać zarówno w uwarunkowaniach wewnętrznych krajów południa:
warunkinaturalne,konfliktyreligijneietniczne,niestabilnasytuacjapolityczna
jak i uwarunkowaniach zewnętrznych: kraje te są dyskryminowane pod
względem handlu- zakaz sprzedaŜy w UE afrykańskich bananów, zadłuŜenie.
międzynarodowe,eksportbroni.
Więcej informacji na stronie: http://www.un.org.pl/rozwoj/mdg/index.htm
Czas: 45minut
• Poszukajmy rozwiązania!
Krok 1: RozdajkaŜdemuuczestnikowiczterykartkiwczterechkolorach..
Nakartcewpierwszymkolorzepoprośbyodpowiedziałnapytanie:
co mogę zrobić ja, by milenijne cele rozwoju zostały zrealizowane?..
71
nakartcewdrugimkolorzepoprośbynapisałodpowiedznapytanie:
co mogą zrobić rządy państw?
natrzeciej:z czego wynikają problemy krajów południa?.
inaczwartej:co stanie się jeśli nie będą one rozwiązane?
Krok 2: Następniezbierzwszystkiekartkizodpowiedziamiipodziel.je.
kolorami. Przedstaw instrukcję do kolejnego zadania: Teraz grupach
będziecie pracować nad rozwiązaniem poszczególnych problemów. KaŜdy
zespół otrzyma karteczki z odpowiedziami na jedno
z czterech pytań,
które postawiliśmy sobie na początku tego ćwiczenia i które zawierają
indywidualne odpowiedzi wszystkich uczestników. Waszym zdaniem
będzie przeczytanie otrzymanych odpowiedzi i uszeregowanie ich
w zaleŜności od tego, których jest najwięcej oraz wymyślenie w grupie
jeszcze innych moŜliwości rozwiązania problemu. Podziel grupę. na. 4.
zespoły, kaŜdemu przekaŜ plik kartek z odpowiedziami w jednym
kolorze,pisakiiarkuszpapieru.
Krok 3:Poprośgrupyoomówienieswoichprac.Zwróćuwagę,Ŝewbrew
pozorem pojedynczy człowiek moŜe takŜe przyczynić. się do likwidacji
powaŜnych
globalnych
problemów,
m.in.
poprzez
racjonalne.
gospodarowanie zasobami naturalnymi, np.: segregowanie odpadów,
oszczędzanieenergii,zakręcaniewodypodczasmyciazębów,wybieranie
produktów sprawiedliwego handlu, za których produkcję ludzie
w krajach południa otrzymują godziwe wynagrodzenie. W tym miejscu
warto takŜe uświadomić uczestnikom rolę organizacji pozarządowych
w. rozwiązywaniu problemów społecznych i moŜliwość działania
wtakichorganizacjach.
Czas:15minut.
72
Załącznik 1
Milenijne Cele Rozwoju
Milenijne Cele Rozwoju zostały przyjęte w Deklaracji Milenijnej przez
przywódców 189 państw na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych.......
w2000roku.
Deklaracja Milenijna: www.un.org/millennium
PostępwrealizacjiMilenijnychCelówRozwoju:www.development.org
Więcejnt.MilenijnychCelówRozwoju: www.onz.org.pl/rozwoj
Cel 1: Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód
WkrajachAfrykiSubsaharyjskiejpołowamieszkańcówŜyjewskrajnejnędzy..
NajwaŜniejsze zobowiązanie: zmniejszyć do 2015 roku o połowę liczbę ludzi,
którychdochódnieprzekracza1dolaradziennie.
Obecnie1,2miliardaludziŜyje.za.mniej.niŜ.1.dolara.dziennie..
Cel 2: Zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym
Zgodnie z Deklaracją. Milenijną powszechna edukacja jest podstawowym
prawem człowieka i jest kluczowym czynnikiem ograniczającym skrajne
ubóstwo. Jednak w najsłabiej rozwiniętych państwach, tylko 60-80 % dzieci
w wieku szkolnym uczęszcza do szkół podstawowych.. W najbiedniejszych
krajachcopiątedzieckoniechodzidoszkoły.
Cel 3: Promować równość płci i awans społeczny kobiet
Pomimopostępuwrozwojuedukacjidziewczątwcoczwartympaństwie.świata.
nie jest zachowana równość płci w dostępie do edukacji. W 18 państwach
Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej mniej niŜ 80 dziewcząt przypada na 100
chłopcówchodzącychdoszkoły.Wskaliglobalnejkobietyzajmująniecałe15
proc.miejscwparlamentachkrajowych..Średniokobietyzarabiająo1/3mniej
niŜ. męŜczyźni. Na całym świecie jest 575 mln kobiet nie umiejących czytać........
ipisać..
73
Cel 4: Ograniczyć umieralność dzieci
WAfryceSubsaharyjskiejrocznieumieraok.4,5mlndzieciwwiekudo5lat.
Znaczącej większości zgonów dzieci moŜna łatwo uniknąć przy niewielkich
nakładach finansowych i odpowiednich procedurach.. Najczęstszą przyczyną
śmiercijestodwodnieniepodczasprzechodzeniabiegunki.WydłuŜenieprocesu
edukacjimatekojedenrokzmniejszaśmiertelnośćdziecio5-10proc.
Cel 5: Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami
99 proc. zgonów kobiet w ciąŜy notuje się w krajach rozwijających się.. W.
regionieAfrykiSubsaharyjskiejryzykośmiercimatekwcałymichŜyciujestjak
1 do 16 wobec proporcji 1 do 2800 w krajach wysoko rozwiniętych. Zgony
kobiet w ciąŜy i podczas porodu mają miejsce przede wszystkim z powodu
nieodpowiedniego systemu opieki zdrowotnej, głównie na terenach wiejskich.
BrakujewyposaŜeniaszpitaliiwyszkolonegopersonelu.
Większość tych zgonów moŜna by uniknąć stosując podstawową opiekę
lekarską,niestetypostępwtejdziedziniejestniewielki.
Cel 6: Ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS, malarii i innych
chorób zakaźnych
Około milion ludzi umiera rocznie na malarię i 1,6 miliona na gruźlicę..
Największym wyzwaniem w zakresie zdrowia jest jednak HIV/AIDS, który
zbieranajwiększeŜniwowmieszkańcachAfrykiSubsaharyjskiej
i. zagraŜa. innym. regionom. świata. Realizacja tego celu będzie miała kluczowe
znaczenie w osiągnięciu pozostałych Milenijnych Celów Rozwoju. W skali
globalnej wiele krajów rozwijających się skutecznie przeciwdziała
rozprzestrzenianiu się wirusa HIV (pozytywne przykłady polityki Brazylii,.
Senegalu, Tajlandii czy Ugandy), jednak ciągle jest zbyt wiele państw,
w których te działania nie przynoszą poŜądanych rezultatów. Znikoma grupa
ludzi zakaŜonych HIV w krajach rozwijających sięotrzymuje leki. Codziennie
14tys. osób zakaŜa. sięna całym świecie wirusem HIV. W niektórych krajach
afrykańskichponad30proc.społeczeństwajestnosicielemwirusaHIV.
74
EpidemiaHIVobniŜyłaśredniąwiekuwwielukrajachAfrykido40lat.
Cel 7: Zapewnić ochronę środowiska naturalnego
Zmianyklimatuizmniejszaniesię.róŜnorodnościbiologicznejnieuznajągranic.
7 Milenijny Cel Rozwoju najlepiej pokazuje zaleŜności między. rozwojem.
państw biednych i bogatych. Stan środowiska naturalnego ma kolosalne
znaczenie dla zmniejszania skali ubóstwa, rozwoju rolnictwa, poprawy jakości
Ŝywienia i jakości wody. Ten Cel ma zapewnić. zrównowaŜone wykorzystanie
zasobów naturalnych.. NajwaŜniejsze zobowiązanie: do 2015 roku zmniejszyć......
opołowęliczbęludzipozbawionychstałegodostępudoczystejpitnejwody.
Cel 8: Stworzyć globalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju
8 Milenijny Cel Rozwoju jest zaadresowany przede wszystkim do państw.
wysoko rozwiniętych i jest środkiem do realizacji pozostałych siedmiu celów.
Jego.treścią.jest.zawiązanieglobalnegoporozumieniamiędzykrajamibiednymi
i bogatymi na rzecz rozwoju. W obowiązkach krajów biednych leŜy przede
wszystkim poprawa demokratycznego zarządzania i gospodarowania środkami
pomocowymi. Z kolei państwa. donatorzy. są zobowiązani. do. zwiększenia tej
pomocy i ukierunkowania jej na realizację Milenijnych Celów Rozwoju.
PaństwatepowinnytakŜe.rozwiązaćproblemnadmiernego
zadłuŜenia krajów rozwijających się. i. stworzyć warunki do ich rozwoju, np.
poprzez ułatwienie dostępu do nowoczesnych technologii. Bariery handlowe....
i subsydiowanie rodzimego rolnictwa w krajach wysoko. rozwiniętych zostały
wznacznymstopniuograniczonewostatnichlatach,jednaksą.one.
nadal powaŜną przeszkodą w rozwoju wymiany handlowej z krajami
rozwijającymisię..
75
Bibliografia
• Prawa Człowieka Edukacja DziałaniaRed:M.Komosa,
A.Jarocińska,AmnestyInternational,Warszawa2002
• BrudnikE.MoszczyńskaA.,Owczarska.B.Ja i mój uczeń pracujemy
aktywnie,Kielce2002
• Grasiewicz-KędzierskaM.,KulykG.,WojtalikM.,śepielskaJ.
Scenariusze zajęć do edukacji humanitarnej,PolskaAkcjaHumanitarna,
Warszawa.2001.
• Prawa Człowieka. Poradnik nauczyciela.Red:KoszewskaK.,
Warszawa.2002.
• Zrozumieć innych, czyli jak uczyć o uchodźcach.Red:KoszewskaK.,
Warszawa.2007.
• Pierwsze kroki. Jak uczyć o prawach człowieka,Red:LeganA.
SobońE.,AmnestyInternational,Gdańsk1997
• Afganistan. Materiały do globalnej edukacji rozwojowej...
Red:DragiinjaNadazdin,PolskaAkcjaHumanitarna,Warszawa.2005.
• KopeczekJ.Praca metodami psychoaktywnymi,Tarnobrzeg2004
• VopelK.W.Zabawy interakcyjne,Kielce1999
• BohmJ.,FreyV.,SchindlauerD.,WladaschK.,Warszawa.2005.
• HumaM.,Jak kupować by się nie dać upolować, Kraków2006
• Grodzińska-JurczakM.,Tarabuła-FiertakM.,Co kaŜdy uczeń ze
śmieciami robić powinien. Zestaw scenariuszy dla nauczycieli,Kraków
2006.
• Rizer.G..Magiczny świat konsumpcji,Warszawa2001
• RokB.Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie,Akademia
RozwojuFilantropi,Warszawa2004
• ZnanieckiP.Zielone znaki czyli jak wybierać produkty przyjazne
środowisku.,Kraków2003
77
• HumaM.,KrzystkiewiczM.Kupuj odpowiedzialnie. Twoje pieniądze
kształtują świat,Kraków2007
• ZnanieckiP.Dobre zakupy,Kraków2006
• Kulturowa toŜsamość płci. Red.:A.Dzierzgowska,P.Skrzypczak,
Warszawa.2006
• Kompas. Edukacja o prawach człowieka w pracy z młodzieŜą.
Red.:P.Brander,E.Keen,M.L.Laminneur,Warszawa2005.