MSZ

Ieiunus raro stomachus vulgaria temnit
–
Głodny Ŝołądek rzadko gardzi pospolitym jadłem (Horacy)
Cuius panis est, panis datum – Kto ma chleb,
temu jeszcze dają. Bogatemu diabeł dziecko kołysze.
MSZ
Aleksander Gierymski W altanie, 1882
Muzeum Narodowe
w Warszawie;
MSZ
Vincent van Gogh – „Jedzący kartofle”, 1885,
Rijksmuseum Van Gogh, Amsterdam
MSZ
CZYNNIKI śYWIENIOWE
W ZABURZENIACH DEPRESYJNYCH
MSZ
CZYNNIKI śYWIENIOWE
W ZABURZENIACH DEPRESYJNYCH
Depresja to cięŜkie schorzenie psychiczne prowadzące
w znacznym procencie przypadków do samobójczej śmierci
chorego.
Choroby o cięŜkim przebiegu wywołujące cierpienia i będące
przyczyną przedwczesnej umieralności i kalectwa na świecie.
•
•
•
•
•
•
ZakaŜenia dolnych dróg oddechowych.
Choroby biegunkowe.
Zaburzenia okołoporodowe.
Depresja.
Choroba niedokrwienna serca.
Choroby naczyń mózgowych.
WHO – w 2020 r. depresja na drugim miejscu.
MSZ
2,5
1,88
2,02
1,68
2
W artości %
1,45
1,5
1
0,398
0,456
0,461
0,498
0,5
0
1
1990
2
1995
1998/97
1999/98
1 – osoby zarejestrowane w poradniach zdrowia psychicznego.
2 - nowo zarejestrowane zachorowania na zaburzenia psychiczne
i zaburzenia zachowania. (GUS)
MSZ
Liczba samobójstw pacjentów chorych na depresję 70%
Leki przeciwdepresyjne - skuteczność u 60%
pacjentów
MSZ
Depresja – powikłanie niektórych innych schorzeń
układu nerwowego
depresja po udarze mózgu
w przebiegu choroby Parkinsona
Alzheimera
stwardnienia rozsianego
Depresja - powikłania schorzeń somatycznych
choroby narządu krąŜenia
narządów miąŜszowych
choroby układowe
nowotwory
zaburzenia hormonalne
nieuleczalne choroby przewlekłe
MSZ
Powikłania farmakoterapii
leki hipotensyjne (np. Rezerpina
neuroleptyki (np. Chloropromazyna)
antagoniści kanału wapniowego (np. Werapamil)
leki o działaniu dopaminergicznym (np. L-dopa)
Wydarzenia Ŝyciowe i sytuacje
utrata osób bliskich
izolacja społeczna
zły stan finansowy
zmiana miejsca pobytu
MSZ
Schorzenia ośrodkowego układu nerwowego jako
przyczyny depresji (PuŜyński,1996)
Procesy zwyrodnieniowo-zanikowe mózgu
choroba Alzheimera
pląsawica Huntingtona
zwyrodnienie wątrobowo-soczewkowe
choroba Parkinsona
stwardnienie rozsiane
Guzy mózgu, zwłaszcza płata czołowego
Choroby naczyniowe mózgu
miaŜdŜyca naczyń mózgowych
niewydolność krąŜenia mózgowego
stany poudarowe
krwiak nadoponowy, podtwardówkowy
Padaczka, zwłaszcza ognisko o płacie skroniowym
Stany pourazowe, zwłaszcza uszkodzenie
płata skroniowego
płatów czołowych
Inne schorzenia - wodogłowie, defekty genetyczne
MSZ
Śmiertelność chorych z depresją po przebyciu zawału mięśnia
sercowego w ciągu 6 miesięcy od opuszczenia szpitala
MSZ
(Frasure-Smith i wsp. 1993).
Niedobory białkowo-energetyczne
Nie powodują zaniku tkanki nerwowej, ale głównie opóźnienie
jej rozwoju.
Zredukowane:
mokra i sucha masa mózgu;
zawartość białka ogółem;
RNA;
całkowity cholesterol;
fosfolipidy;
DNA.
Słaby rozwój móŜdŜku i hipokampa.
MSZ
ZAWARTOŚĆ PIERWIASTKÓW
W LUDZKIEJ TKANCE MÓZGOWEJ
Magnez
Wapń
śelazo
Cynk
Miedź
Glin
Mangan
Chrom
Ołów
Cyna
Kobalt
Rtęć
mg / 100
g
13 800
8 000
6 500
1 300
400
47
26
13
<10
<6
0,9
1,8
MSZ
Klasyfikacja pierwiastków (II, III) w centralnym systemie
nerwowym wg ich wartości Ŝywieniowej i toksycznej
Niezbędne
dla mózgu
Prawdopodobnie Toksyczne
niezbędne
dla mózgu
Niska toksyczność:
nieznany status
Wapń
Magnez
śelazo
Miedź
Cynk
Mangan
Kobalt
Molibden
Chrom
Nikiel
Cyna
Wanad
Bar
German
Srebro
Stront
Tytan
Cyrkon
Bizmut
Gal
Złoto
Ind
Tal
Uran
za Smith, 1990
Ołów
Rtęć
Glin
Kadm
Arsen
MSZ
Zn i Mg a receptor NMDA (receptor glutaminianergiczny)
Receptor NMDA – nazwa od specyficznego agonisty kwasu
N-metylo-D-asparaginowego
(agonista – ligand pobudzający receptor)
Kompleks: kanał wapniowy, miejsce glutamatergiczne wiąŜące
kwas glutaminowy (takŜe kwas asparaginowy) – neurotransmiter,
miejsca modulujące, miejsca wiąŜące Zn, miejsca wiąŜące Mg
MSZ
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE I REGULUJĄCE POBRANIE
I DYSTRYBUCJĘ SKŁADNIKÓW MINERALNYCH
W CENTRALNYM SYSTEMIE NERWOWYM
Pobranie z Ŝywnością i naraŜenie
Absorpcja i dystrybucja na obwodzie
Transport z krwi do mózgu
Dystrybucja i wymiana wewnątrz centralnego
systemu nerwowego
MSZ
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA TRANSPORT
SKŁADNIKÓW MINERALNYCH PRZEZ BARIERĘ KREW-MÓZG
ZWIĄZKI KOMPLEKSUJĄCE
Związki kompleksujące metale – EDTA
Związki rozpuszczalne w tłuszczach –
wzrost dystrybucji w mózgu
WIEK
Bariera krew-mózg – słabiej rozwinięta u niemowląt
niŜ u ludzi dorosłych (związki hydrofilowe, jony, białka –
szybciej akumulują się w mózgu i szybciej osiągają
wyŜsze stęŜenia
WZROST PRZEPUSZCZALNOŚCI BARIERY KREW-MÓZG
Nadciśnienie, wirusowe zapalenie mózgu, zapalenie
opon, raki mózgu, drgawki, niedokrwistość
MSZ
Światowa Organizacja Zdrowia za granicę starości
- wiek 65 lat.
Wiek kalendarzowy nie jest obiektywnym miernikiem
procesów starzenia się.
Skala przyjęta przez Światową Organizację Zdrowia
charakteryzuje populację według odsetka osób w wieku
65 lat i więcej w następujący sposób:
populacja młoda
-
poniŜej 4%
populacja dojrzała
-
4 – 7%
populacja stara
-
równy lub powyŜej 7%
MSZ
14
12,1
11,9
11,2
12
10,2
10
9,3
8
7,4
6
4
4,9
4,2
3,6
5,0
4,8
Polska pow 65 r.Ŝ.
Anglia z Walią i Szkocja
19
97
19
94
19
91
19
88
19
85
19
82
19
79
19
76
19
73
19
70
19
67
19
64
19
61
19
58
19
55
19
52
19
49
19
46
19
43
19
40
19
37
19
34
19
31
19
28
19
25
19
22
19
19
19
15
19
12
19
09
19
06
19
03
19
00
2
Francja
Ryc. Udział ludności powyŜej 65 r. w polskiej populacji
w latach 1900-1999. Wartości podane w %.
MSZ
40
r = -0.353
HDRS
30
p = 0.020
20
10
0
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
Zn [mg/l]
Ryc. ZaleŜność między zawartością cynku w surowicy
pacjentów z depresją jednobiegunową i uzyskanymi
wartościami Skali Depresji Hamiltona
(Schlegel-Zawadzka i wsp. 1999)
MSZ
Miejsca kontroli syntezy serotoniny – 1. ograniczenia dietetyczne; 2. aktywny
transport – kompetycja z waliną, leucyną, izoleucyną, fenyloalaniną i tyrozyną;
3. synteza – udział enzymu
(Bell i wsp., 2001).
MSZ
Biosynteza i biotransformacja serotoniny (Pawłowski, 2002).
MSZ
Porcje orzechów waŜące 30 g (Szostak i wsp., 2001).
MSZ
30 g mieszanki – w równych częściach:
orzechy włoskie;
orzechy laskowe;
orzechy pistacjowe;
migdały.
Pokrywa 70% dziennego zapotrzebowania na NNKT
48% na witaminę E.
Zawiera znaczne ilości tryptofanu –
od 152 do 310 mg / 100 g produktu jadalnego.
MSZ
ObniŜenie poziomu tryptofanu w surowicy
spadek poziomu w mózgu
nasilenie depresji.
MSZ
Cynk obecność w mikrosomach wątroby - frakcja
odpowiedzialna za desaturację kwasów tłuszczowych
Wpływ na aktywność 6-desaturazy – decyduje o szybkości
przemian metabolicznych długołańcuchowych
wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (LCPUFA).
Elektrony niezbędne do do desaturacji LCPUFA pochodzą z
NADP (fosforan dinukleotydu nikotynoamidowego) oraz
NADPH poprzez cytochromy B-5 i P-450.
Cynk niezbędny do utrzymania prawidłowej konfiguracji
enzymów desaturacyjnych, powstawania prostaglandyny
PGE1.
MSZ
USA – obniŜenie spoŜycia omega-3 LCPUFA – koreluje ze
wzrostem częstości występowania depresji (DHA
dokozaheksaenowy - szczególnie).
Sugestia – wzrost depresji od 1913 – wzrost stosunku
omega-6 – oleje roślinne / omega – 3 – olej rybi
wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
zalecenia stosunek omega-6/omega-3 około 5-10.
MSZ
SKŁADNIKI MINERALNE
Efekt antydepresyjny po podaniu
litu, rubidu, preparatów cynku.
Niedobory mikropierwiastków – alkoholizm,
anoreksja,
zawał serca,
rozległe zabiegi operacyjne,
Alzheimer,
Parkinsonizm
starzenie się organizmu,
MSZ
20-40% cholesterolu w ustroju pochodzi z poŜywienia;
Zawartość w dobowej racji pokarmowej nie powinna
przekraczać około 300 mg.
Czynnik ryzyka choroby niedokrwiennej serca gdy zbyt wysoki
poziom we krwi.
W 1999 r. doniesienie:
zbyt niski poziom cholesterolu zwiększone ryzyko
wystąpienia samobójstw i stanów przygnębienia.
MSZ