Przerwanie cyklu ubóstwa za pomocą zintegrowanych polityk

Przerwanie cyklu ubóstwa za pomocą
zintegrowanych polityk skoncentrowanych na
dzieciach
OPRACOWANE W KONTEKŚCIE PIERWSZEJ COROCZNEJ KONWENCJI PLATFORMY EUROPEJSKIEJ
AGAINST POVERTY AND SOCIAL EXCLUSION - KRAKOW, 17 OCTOBER 2011, 13.30-15.30
Ponad 20 milionów dzieci w całej Unii Europejskiej jest zagrożonych ubóstwem. Zagrożenie to jest szczególnie
wysokie wśród najbardziej narażonych grup dzieci i młodzieży, między innymi wśród dzieci mieszkających z tylko jednym
rodzicem lub w licznych rodzinach, w gospodarstwach domowych, w których dorośli pozostają bez pracy, w ośrodkach
opiekuńczych lub też wśród dzieci emigrantów, z mniejszości lub o pochodzeniu romskim. Takie grupy są często
przedmiotem dyskryminacji i wykluczenia ze społeczeństwa. Na podstawie różnych zjawisk można również stwierdzić, że
liczba dzieci zagrożonych ubóstwem oraz wykluczeniem społecznym rośnie w wyniku kryzysu.
Doświadczenie ubóstwa w młodym wieku może mieć szkodliwy wpływ na dobrostan i rozwój osobisty dziecka. Potrzeba
zintensyfikowania działań mających na celu podjęcie kwestii ubóstwa wśród dzieci oraz przerwanie cyklu przekazywania
ubóstwa kolejnym pokoleniom jest jednym z głównych celów programu Europejskiej platformy współpracy w zakresie
walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, która ogłosiła przyjęcie Zaleceń Komisji Europejskiej w sprawie ubóstwa
wśród dzieci w 2012 roku.
Oczekuje się, że warsztaty będą stanowić kamień milowy w przygotowaniach przyszłych Zaleceń poprzez stworzenie
przestrzeni do omawiania kluczowych kwestii priorytetowych, a także sposobów na wzmocnienie wpływu działań UE
mających na celu podejmowanie kwestii ubóstwa wśród dzieci i zwiększanie dobrostanu dzieci.
Szczególny uwagę przykłada się do potrzeby wprowadzania podejścia zintegrowanego - opartego na następujących
trzech filarach – dostęp do odpowiednich zasobów; dostęp do wysokiej jakości usług i możliwości; oraz
zaangażowanie dzieci – które jest kluczem do przerwania cyklu ubóstwa.
Dzięki zestawowi dobrych praktyk przedstawionych w niniejszym dokumencie warsztaty będą miały na celu opracowanie
konkretnych sugestii dotyczących wzmocnienia wpływu zintegrowanych działań, by w sposób bezpośredni rozwiązać
problem ubóstwa wśród dzieci i zwiększyć dobrostan dzieci.
Organizatorzy warsztatów: Eurochild, ATD Fourth World, Caritas Europa, COFACE, UNICEF, Federal Public
Planning Service on Social Integration, Fight against Poverty and Social Economy, Europejski Komitet
Ekonomiczno-Społeczny, Dyrekcja Generalna ds. Zatrudnienia i Spraw Społecznych Komisji Europejskiej
Nowoczesne łączenie obowiązków zawodowych i rodzinnych
Krótki opis projektu
Cel(e): Celem projektu jest pomaganie w osiągnięciu równowagi pomiędzy obowiązkami zawodowymi a rodzinnymi
poprzez zapewnianie usług z zakresu opieki nad dziećmi, bezpiecznego otoczenia dla dzieci, opieki domowej oraz
pomocy społecznej dla osób starszych i chorych. Projekt obejmuje również współpracę ze społecznościami i
pracodawcami w celu zachęcania ich do tworzenia warunków sprzyjających łączeniu obowiązków zawodowych i
rodzinnych.
Partnerzy: Caritas, Archidiecezja w Wilnie
Główne działania: Zapewnianie 1) Usług, umiejętności i konsultacji z zakresu opieki nad dziećmi rodzinom w potrzebie,
w celu umożliwienia osobom dorosłym powrotu do pracy; 2) Wsparcie w postaci opieki domowej i pomoc społeczna dla
osób starszych i chorych; 3) Współpraca ze społecznościami i pracodawcami (doradztwo i tworzenie przyjaznego
otoczenia).
Czas trwania: Projekt rozpoczęto we wrześniu 2009 roku, a jego koniec przewidziano na sierpień 2012 roku.
Grupy docelowe: Rodziny z dziećmi poniżej 18. roku życia oraz osoby chore; społeczności i pracodawcy.
Zaangażowanie rodziców i rodzin: Projekt ma na celu pomaganie rodzicom w powrocie do pracy. Organizowane są
grupy rodziców w celu pomagania im w rozwijaniu umiejętności wychowawczych. Dzieci mogą spędzać czas w
świetlicach, podczas gdy rodzice pracują lub nabywają nowe umiejętności zawodowe. Rodziny mogą również korzystać z
usługi opieki domowej Caritas, dzięki czemu zyskują czas na pracę i naukę.
Finansowanie z UE: Projekt jest całkowicie finansowany przez EFS. Jego całkowity budżet wynosi 2,3 miliona EUR.
2
Główny obszar oddziaływania projektu:
Stworzenie przyjaznego otoczenia dla osób, które chcą łączyć obowiązki zawodowe i rodzinne. W długiej perspektywie
oczekuje się, że społeczności i pracodawcy będą aktywniej wspierać rodziny potrzebujące pomocy w powrocie do pracy.
Szczegółowe informacje dotyczące poszczególnych działań w tym obszarze i opis zintegrowanych,
wielowymiarowych działań obejmujących trzy filary: i) odpowiednie zasoby/ dochody/ korzyści/ środki pozwalających
godzić życie zawodowe z prywatnym ; ii) dostęp do usług i możliwości; iii) aktywne zaangażowanie.
Proces ten jest bardzo zintegrowany. Umożliwia on osobom bezrobotnym uzyskanie teoretycznej wiedzy, ale również np.
dotacji socjalnych na naukę (np. dotacja na naukę angielskiego lub obsługi komputera). Projekt obejmuje wszystkie trzy
poziomy zaangażowania – rodzice/rodziny, pracodawcy i społeczeństwo (władze, lokalne społeczności itp.). Działania w
ramach projektu są realizowane na terenie całej Litwy.
Wkład różnych poziomów rządzenia (poziom unijny, krajowy, regionalny lub lokalny) w osiąganie celów projektu
Brakuje nam aktywnego wkładu różnych poziomów rządzenia w osiąganie celów projektu. Jest to nowy rodzaj usługi dla
lokalnych władz w regionie.
Oddziaływanie obecnego kryzysu gospodarczego na realizację projektu i jego przyszłe perspektywy
Kryzys gospodarczy niewątpliwie powoduje wzrost liczby rodzin, które potrzebują pomocy. Tendencja ta jest już
widoczna. Dlatego też nasz projekt jest niezwykle istotny dla regionów, które w największym stopniu odczuły skutki
kryzysu gospodarczego.
Ocena i zalecenia
Projekt jest wyraźnie realizowany przez zbyt krótki okres czasu, by pomóc osobom bezrobotnym w dłuższej
perspektywie. Zalecamy zaplanowanie dłuższych okresów realizacji w celu zapewniania skutecznego wsparcia
socjalnego. Instytucje z różnych poziomów rządzenia powinny zwrócić uwagę na tego typu projekty, które stanowią
możliwość rozwiązania problemów społecznych dzięki zaangażowaniu partnerów społecznych posiadających
doświadczenie w danym obszarze. Inną istotną kwestią jest finansowanie. Zaangażowanie partnerów społecznych
pomogłoby UE i władzom krajowym w wykorzystaniu środków w najbardziej skutecznych sposób.
Ośrodki wczesnej interwencji medycznej i socjalnej (Health and Social
Early Intervention Centres – CAMSP) – Specjalistyczne domowe usługi
opiekuńcze (Domiciliary Specialised Care Services – SESSD) dla dzieci
niepełnosprawnych i ich rodzin
Krótki opis projektu
Cel(e): Wspieranie włączenia społecznego dzieci z niepełnosprawnością fizyczną lub umysłową.
Partnerzy: Ośrodki CAMSP i usługi SESSD są finansowane przez poszczególne ministerstwa, lecz w większości
przypadków zarządzają nimi organizacje społeczne, takie jak na przykład Association Paralysés de France (APF).
Początkowo takie programy wsparcia dla dzieci i ich rodzin wprowadzały stowarzyszenia medyczne i wspierające
społeczeństwo obywatelskie, jako odpowiedź na rzeczywiste potrzeby. Następnie władze dostrzegły korzyści płynące z
takich programów i włączyły je do swoich ram prawnych i finansowych, umożliwiając zwiększenie zakresu takich usług.
Główne działania: Zidentyfikowanie i wspieranie dzieci i ich rodzin za pomocą działań w ramach wczesnej interwencji
(począwszy od oddziałów porodowych) w celu zmniejszania negatywnych konsekwencji niepełnosprawności, tym samym
także zmniejszając zagrożenie wyłączeniem społecznym. Takie usługi mają na celu wspieranie rodzin i dzieci poprzez
indywidualne programy realizowane w ośrodkach (CAMSP) lub w domach i otoczeniu dzieci (SESSD).
Czas trwania: Planowane co roku. Co pięć lat władze ministerialne przeprowadzają analizę sytuacji w celu dokonania
oceny i przeglądu priorytetów oraz liczby obiektów wymagających finansowania.
Grupy docelowe: Dzieci z niepełnosprawnością fizyczną lub umysłową (CAMSP od 0 do 6; SESSD od 0 do 20) i ich
rodziny.
3
Zaangażowanie rodziców i rodzin: TAK. Rodziny są zaangażowane w sposób aktywny i stają się „partnerami” w
działaniach opracowywanych dla dziecka. Możliwość oferowania konkretnego wsparcia (wsparcie psychologiczne,
doradztwo dla rodziców itp.).
Finansowanie z Unii Europejskiej: NIE
Główny obszar oddziaływania projektu:
Bezpłatny dostęp do usług i możliwości dla dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin dzięki programom opracowanym dla
konkretnego dziecka lub rodziny w potrzebie. Dzieci i członków rodziny zachęca się do aktywnego udziału na wszystkich
etapach, w celu lepszego opracowania usług.
Wkład różnych poziomów rządzenia (poziom unijny, krajowy, regionalny lub lokalny) w osiąganie celów projektu
Ośrodki CAMSP i programy SESSD działają zgodnie z prawem francuskim, które stanowi dla nich wskazówki i
metodologię. Finansowanie zapewniają krajowe władze odpowiedzialne za bezpieczeństwo społeczne i ministerstwa,
które dokonują oceny lokalnych potrzeb i przeglądu priorytetów politycznych co pięć lat. Programy działają w ten sposób
od czasu ich powstania jako inicjatywy organizacji wspierających społeczeństwo obywatelskie.
Oddziaływanie obecnego kryzysu gospodarczego na realizację projektu i jego przyszłe perspektywy
Kryzys może mieć wpływ na finansowanie tych programów poprzez spowolnianie lub w pewnym stopniu także
zatrzymywanie rozpowszechniania takich doświadczeń w innych miejscach i odpowiadanie na potrzeby w nowych
miejscach.
Ocena i zalecenia
Ośrodki CAMSP i programy SESSD pozwalają niepełnosprawnym dzieciom żyć, stać się niezależnymi i cieszyć się
życiem w ich własnym otoczeniu, poprzez indywidualnie dopasowane programy opracowane wspólnie z samym
dzieckiem lub rodziną.
Zaleca się, aby władze krajowe i lokalne wzmocniły takie programy, zwłaszcza poprzez zapewnianie szerszego zakresu
geograficznego, który pozwoli na szerszy dostęp i zwiększone zaangażowanie dzieci i rodzin. W odniesieniu do władz
unijnych, krajowych i lokalnych zaleca się wspieranie działań i inicjatyw ukierunkowanych na rodziny i dzieci oraz
umieszczanie ich w swoich programach politycznych jako priorytetów (w ramach swoich uprawnień), ponieważ w dużym
stopniu przyczyniają się one do przerwania cyklu ubóstwa i wykluczenia społecznego.
Projekt promocji społecznej, kulturowej oraz promocji rodziny w miejscowości
Noisy-le-Grand, we Francji
Krótki opis projektu
Cel(e): Projekt ten, rozpoczęty w 1970 r., ma za zadanie pozwolić rodzinom zdobyć umiejętności niezbędne, aby przyjąć
na siebie prawa i obowiązki w zakresie edukacji swoich dzieci, zdobyć mieszkanie, zbudować więzi ze środowiskiem oraz
wejść w życie społeczne i zawodowe.
Partnerzy: państwo, wynajmujący Emmaüs Habitat (który udostępnia mieszkania), Ruch ATD Czwarty Świat (franc.:
Mouvement ATD Quart Monde); rodziny; różne instytucje: struktury na poziomie dzielnicy (szkoły, żłobki, ośrodki opieki
nad matką i dzieckiem – franc.: Protection Maternelle et Infantile); społeczności lokalne: samorząd, Rada Departamentu.
Działania: Różnego rodzaju działania prowadzone w sposób otwarty: małe dzieci: czas rodzice/dzieci spędzany
pojedynczo lub w grupie, działania grupowe; starsze dzieci: działania pozwalające na odkrywanie świata (teatr, rada
dziecięca, działania artystyczne, wystawy); dorośli: działania artystyczne oraz przygotowanie do Uniwersytetów dla
Wszystkich Czwarty Świat (franc.: Universités populaires Quart Monde)
Mieszkanie: kontakt z rodzinami, kontakty z wynajmującym, przekwaterowanie rodzin; przedsiębiorstwo solidarne (franc.:
entreprise solidaire) pozwalające na zatrudnianie osób nieobecnych na rynku pracy; wakacje rodzinne oraz dni
przeznaczone dla rodziny
Grupy docelowe: Przyjmowane rodziny są rodzinami zagrożonymi rozpadem. Padają one ofiarą braku stabilności i
niepewności na wielu płaszczyznach (mieszkanie, praca, sytuacja rodzinna, zdrowie) i nie znajdują wsparcia w
rozwiązaniach, które się im proponuje. Wszelkie działania prowadzone są wraz z rodzicami, dziećmi lub z całą rodziną
Finansowanie z UE: Projekt ten nie jest finansowany ze środków unijnych, jednak dokument „Cenne dzieci, cenni
rodzice” (franc.: « Précieux enfants, précieux parents ») był objęty wsparciem finansowym w latach 2002-2006.
4
Główne obszary oddziaływania
Działanie prowadzone jest na poziomie globalnym, jednak skupia się na dostępie do usług oraz na uczestnictwie.
Poziom rządzenia
Na poziomie lokalnym władze proponują partnerstwo na rzecz kultury, poprzez działania, w których uczestniczą rodziny.
Na poziomie krajowym projekt finansowany jest przez państwo.
Wpływ kryzysu
Osoby odpowiedzialne za projekt odczuwają wpływ kryzysu na sytuację gospodarczą rodzin: trudności w znalezieniu
niezbędnej pomocy, w znalezieniu nowego lokum; zaostrzenie zasad udzielania zasiłków rodzinom; zmniejszenie liczby
personelu zatrudnionego w działach udzielania zasiłków.
Ocena
Projekt ten odpowiada na dążenia rodziców zmierzające do zapewnienia swoim dzieciom przyszłości oraz zgodny jest z
prawem dziecka do wychowywania się we własnej rodzinie (pod warunkiem, że rodzina ta otrzymuje wsparcie, zgodnie z
Międzynarodową Konwencją o Prawach Dziecka). W obliczu tak wielu dzieci oddzielonych od własnych rodziców z uwagi
na skutki głębokiego ubóstwa, projekt ten proponuje alternatywę w stosunku do oddzielania dzieci od rodziców. Pozwala
on na odbudowanie więzi wewnątrz rodziny, w jej własnym środowisku.
Kilka zaleceń:





Wprowadzić w życie niezbędne środki w celu wsparcia dla rodzin zagrożonych rozpadem;
Włączyć dzieci i ich rodziny w wysiłki podejmowane w celu poznania i monitorowania polityki walki z ubóstwem
dzieci;
Wprowadzić w życie instytucje świadczące wysokiej jakości opiekę nad małymi dziećmi, dostępne dla wszystkich
dzieci, zwłaszcza dla dzieci pochodzących ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Wspieranie
rodziców w rozwoju małych dzieci;
Wdrożyć środki niezbędne, aby wspomagać rodziców i dzieci w przypadku rozstania, aby wzmocnić łączące ich
więzi oraz przygotować powrót dziecka do swojej rodziny;
Wspierać osoby pracujące zawodowo w rozwijaniu praktyk.
Odzyskać dziecko – Fundacja wspierania rodzin „Korale” – Warszawa
Krótki opis projektu
Cel(e): Celem projektu jest powrót dzieci z ośrodków opiekuńczych lub rodzin zastępczych do swojego domowego
otoczenia lub zapobieganie rozdzielaniu dzieci i rodzin. Dzieci przebywające w ośrodkach opiekuńczych, jak również ich
rodziny, są bardziej zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym, dlatego też takie działania powinny stanowić
integralną część polityki wspierania rodzin w celu rozwiązania problemu ubóstwa wśród dzieci.
Partnerzy: Fundacja „Korale” współpracuje z dzieckiem i całą jego rodziną, a także otoczeniem: sąsiadami,
wolontariuszami, szkołą, sądami i innymi służbami, instytucjami i lokalnymi władzami.
Główne działania: Fundacja „Korale” realizuje dwuletni „program reintegracji” wraz z grupą rodziców. Program ten
obejmuje 6 etapów: I – przygotowanie rodziców do programu, II – przygotowanie rodziców do zmian, III – opracowanie z
rodzicami indywidualnych planów, IV – praca z rodzicami w grupach i indywidualnie na podstawie indywidualnych planów
(warsztaty uczące nowych umiejętności, nowe sposoby prowadzenia szkoleń dla dzieci, spotkania rodzinne, terapia itp.),
V – rodzice spędzają czas ze swoimi dziećmi, VI – wspieranie rodzin w procedurach prawnych i sprawach sądowych.
Czas trwania: 2 lata
Grupy docelowe: Rodzice i dzieci rozdzielone ze swoimi rodzinami lub zagrożone takim rozdzieleniem.
Zaangażowanie rodziców i rodzin: Rodzice biorą udział w podejmowaniu decyzji o zmianach, które muszą zajść, aby
ich dzieci czuły się w domu bezpiecznie i mogły w domu pozostać lub powrócić do niego z ośrodków opiekuńczych.
Rodzice, którzy pomyślnie wprowadzili takie zmiany pomagają tym rodzicom, którzy dopiero zaczynają ten proces.
Program zakłada kontakt nie tylko z rodzicami, ale również z pozostałymi członkami rodziny.
Finansowanie z Unii Europejskiej: Projekt nie otrzymywał wsparcia w ramach programów Unii Europejskiej, ale został
przedstawiony w ramach Projektu Partnerstwa Edukacyjnego Grundtvig prowadzonego przez ATD Polska „Innowacje
2010”.
Obszar oddziaływania projektu i zintegrowane podejście
5
Głównym obszarem oddziaływania projektu jest dostęp do usług i możliwości, zwłaszcza w obszarze usług z zakresu
ochrony dzieci i usług socjalnych. Projekt można uznać za konkretną próbę uwzględnienia przyszłych Zaleceń w sprawie
ubóstwa wśród dzieci i dobrostanu dzieci, poprzez dopilnowywanie, by dzieci nie były zabierane ze swoich rodzin z
powodu braku środków do zapewnienia dzieciom w takich rodzinach opieki. Zamiast takich działań rodziny muszą
otrzymywać wsparcie, aby mogły same zapewnić opiekę dzieciom, pod warunkiem że jest to w najlepszym interesie
dziecka, a także działania takie powinny ułatwiać powrót dzieci z ośrodków opiekuńczych. Za pomocą naszego projektu
chcemy również opracować pomysły dotyczące aktywnego zaangażowania i zdolności słuchania i dzieci, i rodziców.
Ponadto wraz z wolontariuszami organizujemy wsparcia dla szkół.
Wkład różnych poziomów rządzenia (poziom unijny, krajowy, regionalny lub lokalny) w osiąganie celów projektu
Należy zintegrować działania przeciwdziałające ubóstwu i wykluczeniu społecznemu z działaniami wspierającymi rodziny
i działaniami na rzecz ochrony dzieci. Zintegrowane środki powinny zapobiegać rozdzielaniu rodzin, które borykają się z
ubóstwem. Należy również opracować odpowiednie środki, które powinny zostać podjęte w przypadku rozdzielenia
rodziny w wyniku nieprawidłowej realizacji środków ochrony dzieci, które zaniedbują takie istotne aspekty jak profilaktyka i
wsparcie rodzin. Zbyt wielu rodziców rozdzielonych ze swoimi dziećmi nie otrzymuje wystarczającego wsparcia w
odbudowywaniu ich rodzin. Wsparcie jest nadal ograniczone, zaś systemy dotacji nie obejmują w dostatecznym stopniu
długoterminowego ciągłego finansowania.
Jakie jest oddziaływanie obecnego kryzysu gospodarczego na realizację projektu i jego przyszłe perspektywy?
Istnieją pewne aspekty, które mogą być powiązane z obecnym kryzysem gospodarczym. W Warszawie liczba młodych
osób spada, zaś liczba rozdzielonych rodzin nadal rośnie. Dobre praktyki związane z profilaktyką i wsparciem dla rodzin
są coraz bardziej potrzebne.
Ocena i zalecenia
Od trzech lat realizujemy w Polsce innowacyjny program „Odzyskać dziecko”, poparty wieloletnim doświadczeniem (12
lat) we wspieraniu takich rodzin przez specjalistów z Ośrodka Wspierania Rodziny w Pyrach k. Warszawy.
Opracowaliśmy przydatne metodologie oraz narzędzia (na przykład film pokazujący pierwszych rodziców, którzy otrzymali
wsparcie w ramach programu). Jak dotąd pracowaliśmy z 76 rodzinami, spośród których 22 są zagrożone rozdzieleniem.
W przypadku 35 rodzin nasza praca przyniosła pomyślne rezultaty. 22 dzieci mogło powrócić do swoich rodziców, zaś w
przypadku 25 dzieci zapobiegnięto ich umieszczeniu pod opieką innych osób.
Wspieranie zaangażowania odbiorców usług belgijskich publicznych ośrodków
pomocy społecznej pod względem kulturalnym i społecznym (ośrodki PSWC) –
konkretne działania mające na celu zwalczanie ubóstwa wśród dzieci
Krótki opis projektu
Cel(e): 17% dzieci w Belgii żyje poniżej progu ubóstwa. W celu zmiany takich warunków życia poniżej normy belgijskie
władze federalne przyznają dotacje w wysokości 4,2 miliona EUR dla ośrodków PSWC, do wykorzystania w celu
integracji osób niepełnoletnich w ramach działań podejmowanych przez ośrodki PSCW.
Partnerzy: Władze federalne Belgii, Belgijskie Federalne Publiczne Służby Planowania Integracji Społecznej, belgijskie
ośrodki PSWC, lokalni usługodawcy.
Główne działania: Zapewnianie wielu usług socjalnych: pomoc dla rodziców (opieka zdrowotna, higiena, żywienie,
godzenie życia zawodowego i rodzinnego), usługi wsparcia szkolnego (koszty nauki, zajęcia z odrabiania prac
domowych), wsparcie psychologiczne dla dziecka lub rodziców (konsultacje ze specjalistą, radzenie sobie ze stresem,
emocjami i żałobą), wsparcie paramedyczne (aparaty słuchowe i okulary), wsparcie w zakresie zakupu sprzętu
pedagogicznego lub specjalne działania dla dzieci (wycieczki, zapisy do klubów sportowych).
Czas trwania: Programy roczne (rok 2010 i 2011), z możliwością ich przedłużenia za porozumieniem politycznym.
Grupy docelowe: Wszyscy niepełnoletni odbiorcy usług ośrodków PSWC, ze specjalnym naciskiem na inicjatywy mające
na celu pomaganie dzieciom i małym dzieciom (0-3 lat).
Zaangażowanie rodziców i rodzin: TAK. Działania obejmują również dotacje na wsparcie dla rodziców, wsparcie
paramedyczne i psychologiczne dla rodziców i usługi w zakresie wsparcia szkolnego.
Finansowanie z Unii Europejskiej: NIE.
Główny obszar oddziaływania projektu:
6
Aktywny udział niepełnoletnich w działaniach społecznych, rekreacyjnych, kulturalnych, sportowych i obywatelskich. Jak
wspomniano już powyżej, działania takie obejmują wiele usług socjalnych, spośród których pewne skupiają się w większej
mierze na zwiększaniu dostępu do usług i możliwości. Inne inicjatywy dotyczą raczej obszaru polityki „dostęp do
odpowiednich zasobów”.
Wkład różnych poziomów rządzenia (poziom unijny, krajowy, regionalny lub lokalny) w osiąganie celów projektu
Takie działania federalne pomagają lokalnym władzom (w tym przypadku PSWC) zwalczać zjawisko ubóstwa wśród
dzieci poprzez dotacje w wysokości 4,2 miliona EUR. Każdy z okręgów posiada ośrodek PSWC, który jest
odpowiedzialny za alokację minimalnego wsparcia w zakresie dochodu.
Oddziaływanie obecnego kryzysu gospodarczego na realizację projektu i jego przyszłe perspektywy
Ze względu na kryzys gospodarczy rodziny ograniczają wydatki na potrzeby inne niż podstawowe i w pierwszej kolejności
cierpią na tym dzieci. Pewne zjawiska wskazują, że liczba dzieci dotkniętych ubóstwem rośnie. Wymagane będzie
rozszerzenie tego działania.
Ocena i zalecenia
Zapotrzebowanie na nowe inicjatywy mające na celu skuteczne rozwiązanie problemu ubóstwa wśród dzieci i przerwania
cyklu przekazywania nierówności społecznych kolejnym pokoleniom musi pozostać priorytetem programu politycznego na
wszystkich szczeblach władz. Przyjęcie Europejskich Zaleceń w sprawie ubóstwa wśród dzieci i dobrostanu dzieci w
2012 roku, a także wspieranie podejścia zintegrowanego z trzema obszarami polityki dla przyszłych działań (dostęp do
odpowiednich zasobów, dostęp do usług i możliwości oraz zaangażowanie dzieci) są więc absolutnym priorytetem.
Jesteśmy ważni – Przygotowanie do samodzielnego życia
Krótki opis projektu
Cel(e): Dzielenie się wiedzą na temat opuszczania ośrodków opiekuńczych i rodzin zastępczych; promowanie i
wspieranie udziału młodzieży w debacie dotyczącej opuszczania ośrodków opiekuńczych i rodzin zastępczych; oraz
ulepszenie krajowego prawa i międzynarodowych standardów dotyczących opuszczania ośrodków opiekuńczych i rodzin
zastępczych.
Partnerzy: Partnerzy kampanii są różni, w zależności od kraju. W przypadku Polski partnerami kampanii są: Wioski
Dziecięce SOS Polska, Fundacja Robinson Crusoe, Akademia Zarządzania w Łodzi oraz Centrum Wsparcia Rozwoju w
Łodzi.
Główne działania: Międzynarodowa Rada Młodzieży (International Youth Council, IYC) została stworzona w ramach
kampanii „Jesteśmy ważni” („I Matter”) w celu promowania udziału w tej kampanii młodych ludzi o różnych
doświadczeniach związanych z ośrodkami opiekuńczymi i rodzinami zastępczymi. „Jesteśmy ważni” to pięcioletnia (20092013) kampania prowadzano przez Wioski Dziecięce SOS w 21 krajach w Europie i Środkowej Azji. Obecnie Rada IYC
składa się z 25 młodych osób z różnych krajów objętych kampanią. Dzięki Radzie IYC młodzi ludzie mogą wymieniać
doświadczenia zdobyte podczas procesu opuszczania ośrodków opiekuńczych i rodzin zastępczych, mają dostęp do
międzynarodowych zainteresowanych stron i mogą przekazywać sobie zalecenia dotyczącego tego, jak usprawnić
politykę i praktyczną stronę opuszczania ośrodków opiekuńczych i rodzin zastępczych.
Oddziaływanie: Członkowie Rady IYC oferują wiedzę na temat sytuacji młodych ludzi opuszczających ośrodki
opiekuńcze i rodziny zastępcze. Wiedza ta została zgromadzona i udostępniona innym młodym osobom opuszczającym
ośrodki opiekuńcze i rodziny zastępcze, badaczom, organizacjom pozarządowym, instytucjom zajmującym się polityką
dotyczącą młodzieży oraz innym odpowiednim zainteresowanym stronom w celu wspierania procesu ulepszania prawa i
jego praktycznego zastosowania.
Czas trwania: Międzynarodowa Rada Młodzieży ma działać w ramach kampanii „Jesteśmy ważni”, do grudnia 2013
roku. Następnie członkowie Rady IYC, którzy będą chcieli kontynuować aktywne działanie dotyczące opuszczania
ośrodków opiekuńczych i rodzin zastępczych będą mogli dołączyć do istniejących międzynarodowych lub krajowych sieci
zajmujących się tą kwestią.
Grupy docelowe: Młodzi ludzie pozostający w ośrodkach opiekuńczych i rodzinach zastępczych są zarówno
„ekspertami”, jak i „użytkownikami” systemu opiekuńczego. Dlatego też jest rzeczą naturalną, że zostali zaangażowani w
projekt mający na celu usprawnienie tego systemu. Dzięki temu stali się orędownikami i ambasadorami kampanii
„Jesteśmy ważni”.
Zaangażowanie rodziców i rodzin: Rodziny lub opiekunowie młodych ludzi otrzymują informacje i wsparcie ich działań.
7
Główny obszar oddziaływania projektu: aktywne zaangażowanie.
Szczegółowe informacje dotyczące poszczególnych działań w tym obszarze i opis zintegrowanych,
wielowymiarowych działań obejmujących trzy filary: i) odpowiednie zasoby/ dochody/ korzyści/ środki zapewniające
pogodzenie; ii) dostęp do usługi możliwości; iii) aktywny udział.
Projekt promuje zintegrowane, wielowymiarowe działania obejmujące kategorię ii) i iii). Wszystkie działania są
ukierunkowane na doradztwo mające na celu szerszy dostęp do dobrej jakości usług dla osób opuszczających ośrodki
opiekuńcze i rodziny zastępcze oraz poprawę praktyk i założeń politycznych związanych z procesem opuszczania
ośrodków opiekuńczych i rodzin zastępczych.
Wkład różnych poziomów rządzenia (poziom unijny, krajowy, regionalny lub lokalny) w osiąganie celów projektu
Poprzez finansowanie projektu „Prawa dzieci pozostających w ośrodkach opiekuńczych i rodzinach zastępczych, od teorii
do praktyki: wypełnianie luk pomiędzy wzajemnymi badaniami”, wywodzącego się z kampanii ”Jesteśmy ważni”, Komisja
Europejska przyczynia się do rozszerzania wiedzy na temat wdrażania praw dzieci pozostających w ośrodkach
opiekuńczych i rodzinach zastępczych. Celem projektu jest zwiększenie wsparcia dla dzieci pozostających w ośrodkach
opiekuńczych i rodzinach zastępczych podczas ich przejścia do dorosłego życia oraz opracowanie sposobów na
zwiększenie zaangażowania dzieci i młodych osób pozostających w ośrodkach opiekuńczych i rodzinach zastępczych w
proces decyzyjny. Projekt badawczy jest prowadzony w Czechach, Finlandii, Polsce i Albanii. Wzajemny projekt
badawczy obejmuje szkolenie młodych ludzi, którzy przebywali w ośrodku opiekuńczym lub rodzinie zastępczej tak, by
stali się oni badaczami, którzy będą przeprowadzać wywiady z innymi młodymi ludźmi.
Ocena i zalecenia
Kampanię „Jesteśmy ważni” można uznać za dobrą praktykę, ponieważ młodzi ludzie z doświadczeniem związanym z
pobytem w ośrodku opiekuńczym lub rodzinie zastępczej są partnerami w ramach projektu, zaś udział młodzieży jest tutaj
kluczowy dla powodzenia działań z zakresu doradztwa w celu ulepszenia założeń politycznych i praktyk dotyczących
procesu opuszczania ośrodków opiekuńczych i rodzin zastępczych. W 2010 roku przeprowadzono śródokresową ocenę
kampanii, która wykazała, że działania postępują w kierunku osiągnięcia głównych celów, zwłaszcza w zakresie
zaangażowania młodzieży.
Zalecenia dla decydentów: W celu wspierania zaangażowania młodych ludzi z doświadczeniem związanym z pobytem
w ośrodku opiekuńczym lub rodzinie zastępczej w proces opracowywania i wdrażania polityk oraz programów
dotyczących młodych osób opuszczających ośrodki opiekuńcze i rodziny zastępcze.
8