europejski trybunał obrachunkowy

PRACOWNICY
Europejski Trybunał Obrachunkowy zatrudnia około 880 osób, w tym kontrolerów, tłumaczy oraz
personel administracyjny. Zatrudnieni w Trybunale kontrolerzy posiadają różnorodne wykształcenie oraz
bogate doświadczenie zawodowe zdobyte w sektorze publicznym oraz prywatnym, m.in. w dziedzinie
księgowości, zarządzania finansami, kontroli zewnętrznej i wewnętrznej, prawa i ekonomii. Podobnie
jak pozostałe instytucje UE, Trybunał zatrudnia obywateli wszystkich państw członkowskich.
SCHEMAT ORGANIZACYJNY
KIEROWNICTWO
Nadzorowanie pracy Trybunału, kontakty z instytucjami Unii Europejskiej, kontakty z NOK
i międzynarodowymi organizacjami kontroli, sprawy prawne, audyt wewnętrzny
STRUKTURA
Prace Trybunału zorganizowane są wokół pięciu izb, do których przypisani są poszczególni członkowie.
Istnieją cztery izby zajmujące się różnymi częściami wydatków i dochodów (izby wertykalne) oraz
jedna izba horyzontalna zwana CEAD (z ang. Coordination, Evaluation, Assurance and Development –
koordynacja, ocena, zapewnienie jakości i rozwój). Członkowie każdej izby wyznaczają spośród swego
grona przewodniczącego na odnawialny okres dwóch lat.
ORGANIZACJA TRYBUNAŁU
CZŁONKOWIE TRYBUNAŁU
W skład Europejskiego Trybunału Obrachunkowego wchodzi po jednym członku z każdego państwa
członkowskiego Unii Europejskiej.
Członków Trybunału, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, mianuje Rada UE w następstwie
nominacji przedstawionej przez poszczególne państwa członkowskie. Kadencja członków trwa sześć
lat i jest odnawialna. Wypełniając swoje obowiązki, zobowiązani są oni zachować pełną niezależność
i działać w ogólnym interesie Unii Europejskiej.
PREZES
Europejskim Trybunałem Obrachunkowym kieruje Prezes, którego członkowie Trybunału wybierają
spośród swego grona na trzyletnią, odnawialną kadencję. Prezes spełnia rolę określaną jako primus
inter pares, czyli pierwszego wśród równych sobie. Przewodniczy on posiedzeniom Trybunału, czuwa
nad wprowadzaniem w życie decyzji Trybunału oraz nad właściwym zarządzaniem instytucją i jej
działaniami.
Prezes reprezentuje Trybunał na zewnątrz, w szczególności przed organem udzielającym absolutorium,
pozostałymi instytucjami UE oraz najwyższymi organami kontroli państw członkowskich i państw
beneficjentów.
IZBA I
IZBA II
IZBA III
IZBA IV
Zarządzanie
zasobami
naturalnymi i ich
ochrona
Polityki strukturalne,
transport i energia
Działania zewnętrzne
Dochody, badania
naukowe i polityki
wewnętrzne oraz
instytucje i organy
Unii Europejskiej
Każda izba odpowiada za dwa obszary – po pierwsze za przyjmowanie sprawozdań specjalnych,
specjalnych sprawozdań rocznych i opinii; po drugie za sporządzanie wstępnych uwag na potrzeby
sprawozdań rocznych dotyczących budżetu ogólnego UE oraz Europejskich Funduszy Rozwoju, a także
projektów opinii przyjmowanych przez cały Trybunał.
Europejski Trybunał Obrachunkowy utrzymuje bliskie kontakty i współpracuje
z podobnymi organizacjami na całym świecie. Trybunał poświęca szczególną uwagę
współpracy z najwyższymi organami kontroli (NOK) państw członkowskich UE oraz
państw kandydujących i potencjalnie kandydujących do członkostwa w UE.
Trybunał w pełnym składzie zbiera się, aby omawiać i przyjmować dokumenty, za które tylko on
odpowiada, takie jak sprawozdania roczne dotyczące budżetu UE oraz Europejskich Funduszy Rozwoju.
W skład Komitetu Administracyjnego wchodzą przewodniczący izb, a przewodniczy mu Prezes
Trybunału. Komitet opracowuje wymagające formalnej decyzji Trybunału kwestie administracyjne
dotyczące polityki i zasad lub kwestie administracyjne o znaczeniu strategicznym.
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
6 CZŁONKÓW
6 CZŁONKÓW
5 CZŁONKÓW
IZBA CEAD
Koordynacja, ocena, zapewnienie jakości i rozwój
3 CZŁONKÓW + PO JEDNYM CZŁONKU REPREZENTUJĄCYM POSZCZEGÓLNE IZBY
KOMITET ADMINISTRACYJNY
PREZES i PRZEWODNICZĄCY IZB
6 CZŁONKÓW
Cel tej współpracy jest ściśle związany z kompetencjami Trybunału w zakresie kontroli
środków UE. Jako że środki te na ogół przechodzą przez administrację poszczególnych
krajów, a odpowiednie NOK kontrolują tę administrację, współpraca Trybunału z NOK
jest bardzo ważna z punktu widzenia skuteczności i wydajności realizacji jego zadań.
Odpowiedzialność demokratyczna wymaga rozliczalności.
Rozliczalność wymaga sprawnej kontroli zewnętrznej.
Od 1977 r. za funkcję tę odpowiada Europejski Trybunał Obrachunkowy.
Jako zewnętrzny kontroler Europejski Trybunał
Obrachunkowy przyczynia się do poprawy zarządzania
finansami UE i pełni rolę niezależnego strażnika interesów
finansowych obywateli Unii.
Współpraca Trybunału z NOK państw członkowskich UE odbywa się przede wszystkim
w ramach Komitetu Kontaktowego, w skład którego wchodzą prezesi NOK oraz
Prezes Europejskiego Trybunału Obrachunkowego.
Współpraca międzynarodowa daje również cenną możliwość wymiany poglądów
i doświadczeń w dziedzinie stosowania międzynarodowych standardów kontroli
w sektorze publicznym.
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ
OBRACHUNKOWY
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg | Luxembourg
tel. +352 4398-1 | fax +352 439342
[email protected] | www.eca.europa.eu
zewnętrzny kontroler Unii Europejskiej
SEKRETARZ GENERALNY
SEKRETARIAT GENERALNY
Kadry, finanse i wsparcie, technologie informacyjne, tłumaczenia
ISBN 978-92-9207-782-2
DOI 10.2865/65644
Niniejsza ulotka służy jedynie do celów informacyjnych. Jej treść nie jest dla Europejskiego
Trybunału Obrachunkowego wiążąca. | Aktualizacja: październik 2010
Zdjęcia: Jessica Theis i Imedia | Architekci budynków Trybunału:
Jim Clemes (2004) i Paul Noël (1988)
QJ-30-10-350-PL-C
Sekretarz Generalny, najwyższy rangą urzędnik w instytucji, mianowany jest przez Trybunał na
odnawialną, sześcioletnią kadencję. Do jego zadań należy kierowanie personelem i administracją
Trybunału.
PL
KONTROLA ZARZĄDZANIA ŚRODKAMI
PUBLICZNYMI
Kontrole przeprowadzane są z myślą o należytym i skutecznym wykorzystaniu środków publicznych,
rozwoju należytego zarządzania finansami, należytym wykonaniu zadań administracyjnych oraz
przekazywaniu informacji władzom publicznym i społeczeństwu za pomocą obiektywnych sprawozdań.
Zadaniem kontrolera jest badanie działań osób odpowiedzialnych za zarządzanie z myślą o poprawie
wyników oraz rozliczaniu się wobec podatnika z wykorzystania środków publicznych przez organy nimi
zarządzające.
Obywatelstwo, wolność,
bezpieczeństwo i sprawiedliwość
UE jako
partner globalny
1,1 %
Budżet UE stanowi punkt wyjścia działań kontrolnych Trybunału.
Administracja
Zarządzanie zasobami
naturalnymi i ich ochrona
(głównie rolnictwo)
6,3%
6,4 %
Trwały wzrost
(głównie spójność)
47,3 %
38,8 %
Źródło: Budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2010.
W celu uzyskania pewności co do tego, czy płatności są zgodne z ramami prawnymi i regulacyjnymi,
Trybunał opiera się na wynikach badania systemów nadzoru i kontroli, które to systemy mają
zapobiegać występowaniu błędów w zakresie legalności i prawidłowości, wykrywać je i korygować, jak
również na wynikach badania próby samych transakcji (płatności). Jeżeli badanie systemów potwierdzi
ich wiarygodność, wówczas Trybunał, aby sformułować uzasadniony wniosek w sprawie legalności
i prawidłowości transakcji, może objąć kontrolą mniejszą ich liczbę. Na poparcie wniosków Trybunału
wykorzystywane są także inne źródła, takie jak prace innych kontrolerów.
JAKA JEST ROLA TRYBUNAŁU?
CO KONTROLUJE TRYBUNAŁ?
W społeczeństwach demokratycznych istnieje potrzeba publicznego dostępu do dokładnych informacji,
służących jako podstawa debaty oraz podejmowania decyzji, zarówno w celu poprawy zarządzania
finansami, jak i zapewnienia rozliczalności. UE, podobnie jak jej państwa członkowskie, ma swego
zewnętrznego kontrolera pełniącego funkcję niezależnego strażnika finansowych interesów obywateli
Unii. Jako zewnętrzny kontroler UE Europejski Trybunał Obrachunkowy sprawdza, czy środki UE są
poprawnie rejestrowane i wydatkowane zgodnie z obowiązującymi przepisami, z zachowaniem zasady
jak najbardziej gospodarnego wykorzystania środków, niezależnie od tego, gdzie są one wydatkowane.
Trybunał przeprowadza trzy rodzaje kontroli: kontrolę finansową, zgodności i wykonania zadań. Mają
one dać odpowiedź na trzy następujące pytania:
Podczas kontroli wykonania zadań Trybunał korzysta z różnorodnej metodyki kontroli w celu dokonania
oceny systemów zarządzania i monitoringu, a także informacji na temat wyników, na podstawie
kryteriów opartych na przepisach prawa oraz zasadach należytego zarządzania finansami.
> Czy sprawozdanie finansowe rzetelnie przedstawia, we wszystkich istotnych aspektach,
sytuację finansową, wyniki i przepływy pieniężne za dany rok, zgodnie ze stosownymi ramami
sprawozdawczości finansowej? â KONTROLA FINANSOWA
Przy podejmowaniu decyzji, jakie kontrole wykonania zadań należy przeprowadzić, Trybunał stara się
ustalić, które tematy kontroli mogą mieć największy wpływ przy wskazywaniu aspektów wymagających
poprawy w zakresie oszczędności, skuteczności i wydajności wydatkowania funduszy UE.
WYDATKI UE
NA CO UE WYDAJE SWOJE PIENIĄDZE?
Na budżet UE składają się wkłady finansowe państw członkowskich (oparte głównie na ich DNB),
cła i opłaty rolne oraz VAT. Budżet UE w znacznym stopniu przeznaczany jest na inne cele niż środki
z budżetów krajowych, częściowo z powodu różnic w zakresie kompetencji. Unia Europejska nie
odpowiada na przykład za systemy ubezpieczeń społecznych, które zwykle stanowią dużą część
krajowych wydatków.
Kontrole rozliczeń UE prowadzone są przez Trybunał zgodnie z międzynarodowymi standardami
kontroli, stosowanymi w sektorze publicznym i prywatnym. Istniejące międzynarodowe standardy nie
obejmują jednakże takiego rodzaju kontroli zgodności, jaką przeprowadza Trybunał. Trybunał aktywnie
uczestniczy w procesie opracowywania międzynarodowych standardów przez podmioty zajmujące się
wyznaczaniem tych standardów (INTOSAI, IFAC) przy udziale krajowych organów kontroli.
Budżet jest przyjmowany corocznie – w kontekście siedmioletnich ram finansowych – przez Radę,
czyli przedstawicieli państw członkowskich, a następnie przez pochodzący z wyborów bezpośrednich
Parlament Europejski. Komisja Europejska przedkłada budżet i odpowiada także za jego wykonanie.
Bardzo istotna część budżetu – wydatki rolne oraz wydatki w ramach polityki spójności – wykonywana
jest we współpracy z państwami członkowskimi.
Europejski Trybunał Obrachunkowy jest instytucją UE ustanowioną na mocy traktatu w celu
sprawowania kontroli nad finansami UE. Jako zewnętrzny kontroler UE, przyczynia się on do poprawy
zarządzania finansami UE i pełni rolę niezależnego strażnika interesów finansowych obywateli Unii
Europejskiej.
Unia Europejska dysponuje (w 2010 r.) budżetem w wysokości około 123 mld euro, czyli w przybliżeniu
1% dochodu narodowego brutto (DNB) 27 państw członkowskich.
W JAKI SPOSÓB TRYBUNAŁ KONTROLUJE?
Największą część wydatków Unii Europejskiej, stanowiącą blisko połowę budżetu, przeznacza się na
rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich. Innym znaczącym obszarem wydatków jest polityka spójności –
rozwój regionalny i społeczny. Wydatki w tym obszarze stanowią około jednej trzeciej budżetu.
W celu poprawy zarządzania budżetem UE z wyników prac Trybunału korzystają Komisja, Parlament
i Rada, jak również państwa członkowskie. Na pracach Trybunału opiera się w sposób istotny coroczna
procedura udzielenia absolutorium, w ramach której Parlament, uzależniając swą decyzję od zaleceń
Rady, rozstrzyga, czy Komisja wypełniła swoje obowiązki w zakresie wykonania budżetu za poprzedni
rok. Wbrew swojej nazwie Trybunał nie posiada uprawnień sądowych.
> Czy transakcje, we wszystkich istotnych aspektach, są zgodne z odnoszącymi się do nich ramami
prawnymi i regulacyjnymi? â KONTROLA ZGODNOŚCI
> Czy zarządzanie finansami jest należyte, tzn. czy wydatkuje się minimum środków (oszczędność),
czy wyniki są osiągane przy zaangażowaniu możliwie najmniejszych zasobów (wydajność) i czy
postawione cele są realizowane (skuteczność)? â KONTROLA WYKONANIA ZADAŃ
SPRAWOZDANIA Z KONTROLI I OPINIE DOSTĘPNE SĄ WE
WSZYSTKICH JĘZYKACH URZĘDOWYCH UE NA STRONIE
INTERNETOWEJ TRYBUNAŁU
JAKIEGO RODZAJU DOKUMENTY
SPORZĄDZA TRYBUNAŁ?
Trybunał przedstawia wyniki swoich prac, publikując następujące rodzaje sprawozdań:
> Sprawozdania roczne – przedstawiające wyniki kontroli finansowych w formie
poświadczeń wiarygodności dotyczących budżetu ogólnego i Europejskich Funduszy
Rozwoju. Oba te sprawozdania są publikowane łącznie w listopadzie każdego roku.
> Specjalne sprawozdania roczne – przedstawiające wyniki kontroli finansowych
agencji UE i innych organów zdecentralizowanych.
Sprawozdania
specjalne – przedstawiające wyniki wybranych kontroli wykonania
>
zadań i kontroli zgodności. Sprawozdania specjalne są publikowane w trakcie całego
roku.
Ponadto do Trybunału kierowane są wnioski o wydanie opinii na temat nowych lub
zmienianych aktów prawnych, które mają wpływ finansowy. Opinie mogą być też
sporządzane na wniosek jednej z instytucji UE. Trybunał może również przygotowywać
opinie z własnej inicjatywy.
Od 2007 r. Trybunał publikuje także roczne sprawozdanie z działalności.
Sprawozdania z kontroli i opinie Trybunału są oficjalnie przedstawiane przewodniczącym
instytucji UE oraz parlamentom krajowym i najwyższym organom kontroli państw
członkowskich.
PRACOWNICY
Europejski Trybunał Obrachunkowy zatrudnia około 880 osób, w tym kontrolerów, tłumaczy oraz
personel administracyjny. Zatrudnieni w Trybunale kontrolerzy posiadają różnorodne wykształcenie oraz
bogate doświadczenie zawodowe zdobyte w sektorze publicznym oraz prywatnym, m.in. w dziedzinie
księgowości, zarządzania finansami, kontroli zewnętrznej i wewnętrznej, prawa i ekonomii. Podobnie
jak pozostałe instytucje UE, Trybunał zatrudnia obywateli wszystkich państw członkowskich.
SCHEMAT ORGANIZACYJNY
KIEROWNICTWO
Nadzorowanie pracy Trybunału, kontakty z instytucjami Unii Europejskiej, kontakty z NOK
i międzynarodowymi organizacjami kontroli, sprawy prawne, audyt wewnętrzny
STRUKTURA
Prace Trybunału zorganizowane są wokół pięciu izb, do których przypisani są poszczególni członkowie.
Istnieją cztery izby zajmujące się różnymi częściami wydatków i dochodów (izby wertykalne) oraz
jedna izba horyzontalna zwana CEAD (z ang. Coordination, Evaluation, Assurance and Development –
koordynacja, ocena, zapewnienie jakości i rozwój). Członkowie każdej izby wyznaczają spośród swego
grona przewodniczącego na odnawialny okres dwóch lat.
ORGANIZACJA TRYBUNAŁU
CZŁONKOWIE TRYBUNAŁU
W skład Europejskiego Trybunału Obrachunkowego wchodzi po jednym członku z każdego państwa
członkowskiego Unii Europejskiej.
Członków Trybunału, po konsultacji z Parlamentem Europejskim, mianuje Rada UE w następstwie
nominacji przedstawionej przez poszczególne państwa członkowskie. Kadencja członków trwa sześć
lat i jest odnawialna. Wypełniając swoje obowiązki, zobowiązani są oni zachować pełną niezależność
i działać w ogólnym interesie Unii Europejskiej.
PREZES
Europejskim Trybunałem Obrachunkowym kieruje Prezes, którego członkowie Trybunału wybierają
spośród swego grona na trzyletnią, odnawialną kadencję. Prezes spełnia rolę określaną jako primus
inter pares, czyli pierwszego wśród równych sobie. Przewodniczy on posiedzeniom Trybunału, czuwa
nad wprowadzaniem w życie decyzji Trybunału oraz nad właściwym zarządzaniem instytucją i jej
działaniami.
Prezes reprezentuje Trybunał na zewnątrz, w szczególności przed organem udzielającym absolutorium,
pozostałymi instytucjami UE oraz najwyższymi organami kontroli państw członkowskich i państw
beneficjentów.
IZBA I
IZBA II
IZBA III
IZBA IV
Zarządzanie
zasobami
naturalnymi i ich
ochrona
Polityki strukturalne,
transport i energia
Działania zewnętrzne
Dochody, badania
naukowe i polityki
wewnętrzne oraz
instytucje i organy
Unii Europejskiej
Każda izba odpowiada za dwa obszary – po pierwsze za przyjmowanie sprawozdań specjalnych,
specjalnych sprawozdań rocznych i opinii; po drugie za sporządzanie wstępnych uwag na potrzeby
sprawozdań rocznych dotyczących budżetu ogólnego UE oraz Europejskich Funduszy Rozwoju, a także
projektów opinii przyjmowanych przez cały Trybunał.
Europejski Trybunał Obrachunkowy utrzymuje bliskie kontakty i współpracuje
z podobnymi organizacjami na całym świecie. Trybunał poświęca szczególną uwagę
współpracy z najwyższymi organami kontroli (NOK) państw członkowskich UE oraz
państw kandydujących i potencjalnie kandydujących do członkostwa w UE.
Trybunał w pełnym składzie zbiera się, aby omawiać i przyjmować dokumenty, za które tylko on
odpowiada, takie jak sprawozdania roczne dotyczące budżetu UE oraz Europejskich Funduszy Rozwoju.
W skład Komitetu Administracyjnego wchodzą przewodniczący izb, a przewodniczy mu Prezes
Trybunału. Komitet opracowuje wymagające formalnej decyzji Trybunału kwestie administracyjne
dotyczące polityki i zasad lub kwestie administracyjne o znaczeniu strategicznym.
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
6 CZŁONKÓW
6 CZŁONKÓW
5 CZŁONKÓW
IZBA CEAD
Koordynacja, ocena, zapewnienie jakości i rozwój
3 CZŁONKÓW + PO JEDNYM CZŁONKU REPREZENTUJĄCYM POSZCZEGÓLNE IZBY
KOMITET ADMINISTRACYJNY
PREZES i PRZEWODNICZĄCY IZB
6 CZŁONKÓW
Cel tej współpracy jest ściśle związany z kompetencjami Trybunału w zakresie kontroli
środków UE. Jako że środki te na ogół przechodzą przez administrację poszczególnych
krajów, a odpowiednie NOK kontrolują tę administrację, współpraca Trybunału z NOK
jest bardzo ważna z punktu widzenia skuteczności i wydajności realizacji jego zadań.
Odpowiedzialność demokratyczna wymaga rozliczalności.
Rozliczalność wymaga sprawnej kontroli zewnętrznej.
Od 1977 r. za funkcję tę odpowiada Europejski Trybunał Obrachunkowy.
Jako zewnętrzny kontroler Europejski Trybunał
Obrachunkowy przyczynia się do poprawy zarządzania
finansami UE i pełni rolę niezależnego strażnika interesów
finansowych obywateli Unii.
Współpraca Trybunału z NOK państw członkowskich UE odbywa się przede wszystkim
w ramach Komitetu Kontaktowego, w skład którego wchodzą prezesi NOK oraz
Prezes Europejskiego Trybunału Obrachunkowego.
Współpraca międzynarodowa daje również cenną możliwość wymiany poglądów
i doświadczeń w dziedzinie stosowania międzynarodowych standardów kontroli
w sektorze publicznym.
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ
OBRACHUNKOWY
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg | Luxembourg
tel. +352 4398-1 | fax +352 439342
[email protected] | www.eca.europa.eu
zewnętrzny kontroler Unii Europejskiej
SEKRETARZ GENERALNY
SEKRETARIAT GENERALNY
Kadry, finanse i wsparcie, technologie informacyjne, tłumaczenia
ISBN 978-92-9207-782-2
DOI 10.2865/65644
Niniejsza ulotka służy jedynie do celów informacyjnych. Jej treść nie jest dla Europejskiego
Trybunału Obrachunkowego wiążąca. | Aktualizacja: październik 2010
Zdjęcia: Jessica Theis i Imedia | Architekci budynków Trybunału:
Jim Clemes (2004) i Paul Noël (1988)
QJ-30-10-350-PL-C
Sekretarz Generalny, najwyższy rangą urzędnik w instytucji, mianowany jest przez Trybunał na
odnawialną, sześcioletnią kadencję. Do jego zadań należy kierowanie personelem i administracją
Trybunału.
PL