Biografia Larsson do II korekty

Spis treści
SŁOWO WSTĘPNE
Stieg był większy niż jego kryminały .............................
Komentarz autora ...........................................................
AKTYWISTA
Podróż do Bjursele ..........................................................
Umeå ...............................................................................
Wietnam jest blisko ........................................................
W świat ...........................................................................
TT ...................................................................................
Rewolucyjne marzenia i bratobójcze mordy ..................
Dziennikarz przyszłości..................................................
KARTOGRAF
Karol XII i White Power .................................................
Poszukujący antyrasista ..................................................
Nowe pokolenie ..............................................................
Bardzo małe czasopismo ................................................
Ostatni rok tysiąclecia – straszliwy rok ..........................
Szwedzcy Demokraci......................................................
Nowe czasy, nowe pismo ................................................
9 listopada 2004 .............................................................
AUTOR POWIEŚCI KRYMINALNYCH
Nietrudno pisać kryminały ............................................
Od Lang do Mankella .....................................................
Czytelniczki żądają swoich bohaterów...........................
5
Biografia LARSSON przed korekta.indd 5
2010-12-13 14:26:53
Autor pojawia się i znika ................................................
Fenomen na skalę światową ...........................................
Cyberpunkowa Pippi .....................................................
Wyjście z chłodnej Północy ............................................
Spuścizna ........................................................................
ŹRÓDŁA ..............................................................................
BIBLIOGRAFIA ....................................................................
INDEKS NAZWISK ...........................................................
6
Biografia LARSSON przed korekta.indd 6
2010-12-13 14:26:54
Słowo wstępne
Stieg był większy niż jego kryminały
Stieg nie zawsze miał rację. Przez trzy lata, kiedy pracowaliśmy razem w „Expo”, dyskutowaliśmy często i chętnie.
On miał swoje przemyślenia i pomysły na temat tego, jak
pismo powinno się rozwijać i które artykuły powinniśmy
napisać, ja miałem swoje. Czasami wygrywałem ja, czasami
on. Dyskusja zawsze coś wnosiła.
Co do jednego miał najwyraźniej rację. Jego książki odniosły sukces. Pamiętam, jak siedzieliśmy u Stiega i Evy
późno w nocy. Inni goście drzemali albo poszli do domu.
Whisky stała na stole. Z jakiegoś nieznanego powodu zaczęliśmy rozmawiać o emeryturze. Stieg raczej nie uchodził za geniusza finansowego. Teraz, gdy przestał pracować
w TT, byłem ciekaw, jak sobie poradzi finansowo i czy ma
jakieś zabezpieczenie na przyszłość. Z pewnością siebie powiedział, że napisze kilka kryminałów, które uczynią z niego multimilionera. Po tym wieczorze nie myślałem zbyt
wiele o planach Stiega, ale kiedy pokazał umowę z wydawcą, uznałem, że chyba miał rację.
Dziś trylogia Millennium jest znana niemal na całym
świecie, a ten żywo dyskutujący, sypiący anegdotami Norrlandczyk nagle stał się niezwykle znaną postacią.
To nieprawdopodobne, radosne, a jednocześnie trochę
smutne.
Stieg był większy niż jego kryminały. My wszyscy, którzy
żyliśmy obok niego, wiemy, że ani pieniądze, ani powszechne
7
Biografia LARSSON przed korekta.indd 7
2010-12-13 14:26:54
uznanie nie były tym, co przede wszystkim go pociągało.
Mając za sobą sukces kryminałów, Stieg mógł się stać niezależnym głosem w debatach społecznych.
Ale tak się nie stanie.
To, co pozostało, to uzmysłowienie milionom jego Czytelników, których przykuwają opisane przez niego intrygi
i postacie, że Stieg miał też drugie oblicze.
Nie przypadkiem jego kryminały zawierają ostrą krytykę społeczną. Stieg angażował się politycznie. Gorąco bronił
praw kobiet. Był antyfaszystą. Mimo powodzenia jego kryminałów, zawsze uważałem, że teksty, które pisał o szwedzkich i międzynarodowych prawicowych ekstremistach, były
bardziej interesujące. I ważniejsze.
Zresztą, wszystko do siebie pasuje. Kryminały Stiega nigdy nie zawierałyby tych treści bez jego zaangażowania społecznego. I ci, którzy chcą zrozumieć tło przygód Lisbeth
Salander i Mikaela Blomkvista, znajdą odpowiedzi w jego
artykułach polemicznych, badaniach i kronikach. Znajdą je
też w powołaniu fundacji „Expo”. Są one w jego referatach,
opisywanych wydarzeniach i w tym, co stanowi jego background.
Są także w tej książce.
Mikael Ekman,
Mellerund, 12 kwietnia 2010
Biografia LARSSON przed korekta.indd 8
2010-12-13 14:26:54
Komentarz autora
Ta książka nie jest biografią w pojęciu tradycyjnym.
Opowiada o znanej postaci, Stiegu Larssonie – o jego działalności i pisarstwie, o współgraniu między jego życiem
i dziełem, i w dużym stopniu o rozwoju jego wiedzy na tematy społeczne.
Trylogia Millennium jest fenomenem. Żadna wcześniej
wydana seria powieści nie eksplodowała na skalę międzynarodową z taką siłą, stając się niemalże legendą. Naturalnie fenomen ten nie wziął się z niczego; powstał na bazie
szerokiej fali szwedzkich kryminałów, których tło stanowi
szwedzkie społeczeństwo: jego system wartości i to, jak socjologiczne i ideologiczne zmiany wystawiają owe ideały na
ciężkie próby. W ostatnich latach widać to również w rozwoju branży księgarskiej – zarówno w Szwecji, jak i na rynku międzynarodowym.
Pomimo i niezależnie od tego, czy powieści Stiega Larssona za dziesięć, dwadzieścia lat będą czytane, czy też nie, Mikael Blomkvist, a przede wszystkim Lisbeth Salander z całą
pewnością znajdą się w podręcznikach literatury wielu krajów
i zajmą miejsce w galerii słynnych postaci powieściowych.
I walka z siłami, które ludzi nie traktują jako z zasady równych, będzie kontynuowana w naszej nieznanej przyszłości.
Pragnę skorzystać z okazji i podziękować tu wszystkim,
którzy zgodzili się na udzielenie wywiadu do tej książki.
Szczególne podziękowanie za całą pomoc składam redaktor
Agnetcie Dannenberg. Wielkie dzięki należą się też Annice
Seward Jensen, wydawcy Wydawnictwa Telegram, oraz zespołowi „Expo”.
9
Biografia LARSSON przed korekta.indd 9
2010-12-13 14:26:54