docPobierz
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz
Załącznik do Uchwały Nr 61/VI/2007 Rady Miasta Ruda Śląska z dnia 22.01.2007r. Część Szczegółowa Miejskiej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych – projekty socjalne na rok 2007 CEL STRATEGICZNY (C1) Zintegrowany system pomocy społecznej LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C1K1P1 Monitorowanie problemów społecznych 2 C1K2P1 Monitoring socjalny – postępowanie w sytuacji kryzysowej długotrwałego pozostawania bez pracy kontynuacja s.16 kontynuacja s.17 3 C1K2P2 Grupa wsparcia dla mężczyzn bezrobotnych kontynuacja s.19 4 C1K2P3 Reintegracja zawodowa kobiet „Grupa edukacyjno – rozwojowa dla bezrobotnych kobiet” kontynuacja s.21 5 C1K2P4 Pracownia aktywizacji społecznej 6 C1K2P4 Zdobywanie nowych umiejętności zawodowych. Reintegracja społeczno – zawodowa osób długotrwale bezrobotnych kontynuacja s.23 kontynuacja s.25 7 C1K2P4 Tworzenie warunków powrotu na rynek pracy dla osób bezrobotnych korzystających ze środków MOPS. Reintegracja społeczno – zawodowa kontynuacja s.27 8 C1K2P4 Prace społeczno-użyteczne. Reintegracja społecznozawodowa bezrobotnych klientów MOPS kontynuacja s.29 9 C1K2P4 Prace w ramach przetargu z UM Ruda Śląska. Reintegracja społeczno-zawodowa bezrobotnych klientów MOPS nowy projekt s.31 10 C1K3P1 Mieszkania readaptacyjne dla osób wychodzących z bezdomności kontynuacja s.33 11 C1K3P2 Grupa wsparcia dla mężczyzn wychodzących z bezdomności kontynuacja s.35 12 C1K3P3 Pomoc mieszkaniowa osobom bezdomnym realizującym Indywidualny Program Wychodzenia z Bezdomności kontynuacja s.37 13 C1K3P4 Jadłodajnia dla osób bezdomnych i ubogich C1K4P1 Program psychoedukacyjny dla osób z problemem alkoholowym z obniżoną normą intelektualną oraz dla osób współuzależnionych kontynuacja s.38 kontynuacja s.39 15 C1K5P1 Mieszkania chronione – wspólnotowe dla seniorów kontynuacja s.42 16 C1K5P3 Dni Seniora w Rudzie Śląskiej – otwarte spotkania dzielnicowe nowy projekt s.44 14 2 17 C1K5P3 Dzień Kombatanta. Spotkania integracyjne środowiska kombatantów nowy projekt s.45 18 C1K5P3 Aktywizacja środowiska emerytów poprzez prowadzenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku kontynuacja s.46 19 C1K5P5 Klub Seniora przy Dziennym Domu Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej kontynuacja s.47 20 C1K5P7 Integracja lokatorów mieszkań chronionych – wspólnotowych dla seniorów kontynuacja s.49 21 C1K6P2 Grupa wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi kontynuacja s.52 22 C1K6P2 Grupa wsparcia dla rodzin i opiekunów osób z chorobą Alzheimera, Parkinsona i innymi zaburzeniami otępiennymi OUN kontynuacja s.53 23 C1K6P3 Środowiskowy Dom Samopomocy z hostelem dla osób z uszkodzeniem OUN kontynuacja s.55 24 C1K6P4 Pomoc psychologiczna w sytuacji kryzysowej w stosunku do osób niepełnosprawnych fizycznie kontynuacja s.57 25 C1K7P1 Młodzieżowe Kluby prowadzone przez organizacje pozarządowe kontynuacja s.59 26 C1K7P2 Prowadzenie rodzinnych domów dziecka kontynuacja s.61 27 C1K7P3 Rodzicielstwo zastępcze – popularyzowanie idei kontynuacja s.62 28 C1K7P3 Tworzenie na terenie miasta Ruda Śląska zawodowych rodzin zastępczych kontynuacja s.64 29 C1K7P4 Tworzenie na terenie miasta Ruda Śląska zawodowych niespokrewnionych rodzin zastępczych o charakterze pogotowia rodzinnego kontynuacja s.65 30 C1K7P5 Program szkolenia rodzin zastępczych „Dom” kontynuacja s.66 31 C1K7P6 Grupa wsparcia dla rodzin zastępczych kontynuacja s.69 32 C1K7P7 Grupa wsparcia dla dzieci przebywających w rodzinie zastępczej kontynuacja s.71 33 C1K7P8 Grupa edukacyjna dla osób usamodzielnianych kontynuacja s.73 34 C1K7P9 Grupy edukacyjne dla matek przejawiających bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego kontynuacja s.74 3 35 C1K7P9 Intensywny trening dla matek dzieci w wieku do trzeciego roku życia niewydolnych pod względem opiekuńczo-wychowawczym w połączeniu z aktywizacją zawodową nowy projekt s.76 36 C1K7P10 Grupa wsparcia o charakterze psychoedukacyjnym dla rodziców, których dzieci przebywają w placówkach opiekuńczo – wychowawczych lub opiece zastępczej kontynuacja s.78 37 C1K7P12 „Pralnia treningowa” – trening sanitarno – higieniczny dla rodzin dysfunkcyjnych żyjących w trudnych warunkach socjalno – bytowych kontynuacja s.80 38 C1K7P13 Punkt pomocy rzeczowej (magazyn rzeczy używanych: mebli, odzieży, artykułów gospodarstwa domowego) kontynuacja s.81 39 C1K7P14 Opieka zastępcza realizowana przez placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu interwencyjnego dla dzieci do 7 roku życia kontynuacja s.82 40 C1K7P14 Opieka zastępcza realizowana przez placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego dla dziewcząt kontynuacja s.83 41 C1K7P14 „Mieszkania rodzinkowe” kontynuacja s.84 42 C1K7P15 Pomoc mieszkaniowa dla usamodzielnianych wychowanków kontynuacja s.86 43 C1K7P15 Mieszkania chronione dla osób usamodzielnianych kontynuacja s.87 44 C1K7P16 Grupa edukacyjno – terapeutyczna dla dzieci i młodzieży będących ofiarami i świadkami przemocy kontynuacja s.88 45 C1K7P17 Grupa edukacyjno – profilaktyczna dla dzieci i młodzieży – „jak radzić sobie z przemocą” kontynuacja s.90 46 C1K7P17 „Przystań” - Klub dla Dzieci i Młodzieży przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 4 kontynuacja s.92 47 C1K7P17 Grupy profilaktyczno – rozwojowe dla dzieci w wieku szkolnym nowy projekt s.94 48 C1K7P18 Terapia dziecka z zaburzonym zachowaniem kontynuacja s.95 49 C1K7P19 Pomoc metodyczna osobom pracującym z rodziną dysfunkcyjną kontynuacja s.97 50 C1K7P20 Wideotrening Komunikacji (VIT) jako metoda pracy z rodziną z problemem niewydolności opiekuńczo – wychowawczej oraz z problemem komunikacji interpersonalnej kontynuacja s.99 4 51 C1K7P20 Środowiskowa praca z rodziną dziecka umieszczonego w wielofunkcyjnej placówce opiekuńczo-wychowawczej na rzecz jego powrotu do rodziny naturalnej kontynuacja s.100 52 C1K7P20 Intensywna praca socjalna z rodziną biologiczną dziecka objętego lub zagrożonego opieką zastępczą, z wykorzystaniem kontraktu socjalnego i treningu w prowadzeniu gospodarstwa domowego kontynuacja s.102 53 C1K7P21 Rekonstrukcja zdezintegrowanych zachowań sprawców przemocy kontynuacja s.104 54 C1K7P22 Grupa wsparcia dla kobiet doświadczających przemocy domowej kontynuacja s.106 55 C1K7P24 Grupa psychoedukacyjna dla rodziców doskonaląca umiejętności wychowawcze oraz rodziców niewydolnych wychowawczo kontynuacja s.108 56 C1K7P25 Świetlice środowiskowe prowadzone przez organizacje pozarządowe kontynuacja s.110 57 C1K7P25 Świetlica Socjoterapeutyczna – specjalistyczna pomoc dzieciom zagrożonym niedostosowaniem społecznym kontynuacja s.112 58 C1K7P26 Zespoły interdyscyplinarne 59 C1K7P26 Wprowadzenie trzeźwego alkoholika do prac zespołów interdyscyplinarnych w rodzinach z problemem alkoholowym kontynuacja s. 114 kontynuacja s.115 60 C1K7P27 Organizacja procesu adopcyjnego dla dzieci z uregulowaną sytuacją prawną przebywających w placówkach opiekuńczo – wychowawczych oraz rodzinach zastępczych kontynuacja s.117 61 C1K7P27 Indywidualne wsparcie dla matek naturalnych dzieci kierowanych do adopcji nowy projekt s.119 62 C1K8P1 Dostosowanie organizacji pomocy społecznej do podejmowanych zadań kontynuacja s.121 5 CEL STRATEGICZNY (C2) Tworzenie warunków sprzyjających umacnianiu instytucji rodziny LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C2K1P1 Akcja „Lato” kontynuacja s.122 2 C2K1P2 Organizacja sportowych zajęć pozaszkolnych Kontynuacja s.123 3 C2K1P3 Edukacja kulturalna dzieci i młodzieży Kontynuacja s.124 4 C2K1P3 Biwaki w Kuźnicy Kontynuacja s.125 5 C2K1P3 Sportowe szkolenie dzieci i młodzieży Kontynuacja s.126 6 C2K1P3 Liga Szkół Rudzkich Trampkarzy w Piłce Nożnej Kontynuacja s.127 7 C2K2P1 Pomoc psychologiczna rodzinie Kontynuacja s.128 8 C2K2P2 „Rodzic też człowiek” Kontynuacja s.130 9 C2K3P1 VII Festiwal Orkiestr Dętych im. A. Kozioła kontynuacja s.133 10 C2K3P1 Koncerty Promenadowe Orkiestr Dętych kontynuacja s.135 11 C2K3P2 Wycieczki narciarskie kontynuacja s.136 12 C2K3P3 Sport niepełnosprawnych kontynuacja s.137 13 C2K3P3 Miejskie biegi przełajowe kontynuacja s.138 14 C2K3P3 Ruda Śląska plus bieg równa się zdrowe społeczeństwo kontynuacja s.139 15 C2K5P1 Zaangażowanie w proces wsparcia i edukacji rodziny lokalnych mediów oraz innych instytucji (policja, pomoc społeczna, organizacje pozarządowe itd.) nowy projekt s.140 6 CEL STRATEGICZNY (C3) Tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C3K1P3 Aktywizacja rodzin na rzecz profilaktyki – pomoc ludziom uzależnionym po przebytej terapii oraz rozwijanie więzi rodzinnych kontynuacja s.141 3 C3K2P1 Doskonalenie kadr pedagogicznych w zakresie profilaktyki problemowej kontynuacja s.142 4 C3K2P1 Doskonalenie zawodowe pracowników placówek miejskich w zakresie profilaktyki problemowej nowy projekt s.144 5 C3K2P1 „Możesz więcej” kontynuacja s.145 6 C3K2P1 Udzielanie wsparcia placówkom pozaświatowym w zakresie działań profilaktycznych nowy projekt s.147 7 C3K2P1 „Młodzi razem” nowy projekt s.149 8 C3K2P1 „Trzeźwa rodzina” nowy projekt s.151 9 C3K2P1 „Podaj dłoń” kontynuacja s.152 10 C3K2P1 Prowadzenie działu Izba Wytrzeźwień kontynuacja s.156 2 C3K2P2 Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii kontynuacja s.157 7 CEL STRATEGICZNY (C4) Tworzenie godnych warunków zamieszkania LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C4K1P1 Typowanie z mieszkaniowego zasobu gminy budynków mieszkalnych na budynki socjalne kontynuacja s.165 2 C4K1P3 Przekwalifikowanie mieszkań na lokale socjalne z jednoczesnym pozostawieniem lokatorów w ich dotychczasowych mieszkaniach kontynuacja s.166 3 C4K1P4 Budowa osiedli z przeznaczeniem na potrzeby socjalne nowy projekt s.167 4 C4K1P5 Adaptacja posiadanych zasobów o niskich standardach na lokale socjalne kontynuacja s.168 8 CEL STRATEGICZNY (C5) Tworzenie warunków rozwoju kapitału kulturowego LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C5K1P1 „Ja wśród ludzi” kontynuacja s.169 2 C5K1P3 „Szansa na sukces – dzieci dzieciom” kontynuacja s.172 3 C5K2P1 Zatrudnienie asystenta romskiego w Szkole Podstawowej kontynuacja s.175 4 C5K2P2 Program Edukacji Regionalnej w klasach I-III Szkoły Podstawowej z Klasami Integracyjnymi nr 15 w Rudzie Śląskiej kontynuacja s.177 5 C5K2P2 Komputer w kształceniu zintegrowanym kontynuacja s.178 6 C5K2P2 Program profilaktyczno – wychowawczy dla uczniów klas IV – Klub dociekliwych kontynuacja s.179 7 C5K2P3 „Wypoczynek wakacyjny” akcja lato – zima kontynuacja s.180 8 C5K2P4 Nasz region – nasz czysty Dom 9 C5K2P4 „W zgodzie z naturą” Tworzenie sytuacji sprzyjających poznawaniu, przeżywaniu, obserwowaniu i działaniu w najbliższym środowisku nowy projekt s.181 nowy projekt s.184 10 C5K3P1 Pogram antynikotynowy „Palenie zabija” kontynuacja s.187 11 C5K3P1 Program profilaktyczny promujący zdrowy styl życia „Zdrowy i bezpieczny przedszkolak” nowy projekt s.188 12 C5K3P1 Program wychowania zdrowotnego „Rosnę zdrowo” nowy projekt s.194 13 C5K3P1 Zdrowe odżywianie to sposób na walkę z otyłością i nadwagą nowy projekt s.202 14 C5K3P1 Zdrowie matki i dziecka nowy projekt s.204 15 C5K3P1 „Asertywna komunikacja jako metoda radzenia sobie z własną i cudzą agresją – warsztaty dla młodzieży” kontynuacja s.210 16 C5K3P1 Program profilaktyczno – terapeutyczny „Zagrożeni?” kontynuacja s.212 9 17 C5K3P1 Program Promocji Zdrowia Szkoły Podstawowej nr 4 im. Józefa Lompy kontynuacja s.215 18 C5K3P1 „Jak żyć, by zdrowym być?” kontynuacja s.220 19 C5K3P1 „Razem ku zdrowiu, czyli jak nauczyć rudzką młodzież zdrowo żyć” kontynuacja s.221 20 C5K3P2 Mikrosystem Ekologiczno – Zdrowotno – Wychowawczy Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 13 kontynuacja s.223 21 C5K5P1 Interaktywna nauka języków obcych w szkołach ponadgimnazjalnych w Rudzie Śląskiej nowy projekt s.228 22 C5K5P3 Nauczanie interaktywne w szkołach ponadgimnazjalnych w Rudzie Śląskiej kontynuacja s.230 23 C5K5P4 Rozwój kształcenia ustawicznego kontynuacja s.232 24 C5K6P2 „Edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie” Program edukacji regionalnej w Szkole Podstawowej, klasy I-III kontynuacja s.234 25 C5K6P3 Program inspirujący poznawczą i twórczą aktywność uczniów nauczania zintegrowanego w cyklu trzyletnim kontynuacja s.235 26 C5K6P4 „Klub Tęgich Głów” – autorski program pracy z dzieckiem zdolnym kontynuacja s.238 27 C5K6P4 Promocja najzdolniejszej młodzieży kontynuacja projektu C2K4P1 s.242 28 C5K6P4 Ruda Śląska – Miasto z szansą dla zdolnej młodzieży nowy projekt s.243 29 C5K6P5 Język migowy w szkole 30 C5K6P5 Wieloaspektowa opieka nad dzieckiem głuchym i niedosłyszącym nowy projekt s.247 kontynuacja s.249 31 C5K6P5 Interaktywny program edukacyjno-adaptacyjny „Szansa” dla niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie absolwentów rudzkich szkół nowy projekt s.252 32 C5K7P1 Rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności oraz wspieranie tworzenia i utrzymania miejsc pracy „Przedsiębiorczy nastolatek” nowy projekt s.258 33 C5K7P2 Doradztwo zawodowe w Rudzie Śląskiej nowy projekt s.261 10 34 C5K7P2 Utworzenie ośrodka doradztwa zawodowego w Rudzie Śląskiej nowy projekt s.263 35 C5K7P3 Trening autoprezentacji i umiejętności poruszania się po rynku pracy kontynuacja s.265 36 C5K7P3 Współpraca w zakresie programu T-TEP Toyota Technical Education Program pomiędzy Toyota Motor Poland Co.Ltd. Sp. Z O.O i Zespołem Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Rudzie Śl. kontynuacja s.267 37 C5K8P1 Systemowa praca z agresją na terenie szkoły nowy projekt s.268 38 C5K8P2 Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka kontynuacja s.276 39 C5K8P2 Innowacja pedagogiczna organizacyjno-metodyczna pod nazwą: „Kącik zainteresowań” kontynuacja s.277 11 CEL STRATEGICZNY (C6) Promowanie zatrudnienia i przedsiębiorczości LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C6K1P2 Utworzenie Inkubatora Innowacji Technologicznych i Usługowych „Architektura i Budownictwo” nowy projekt s.280 2 C6K2P1 „Wiedza – Rozwój – Praca” Rozwój Miejskiego Centrum Informacji i Wolontariatu kontynuacja s.282 3 C6K2P1 Punkty Pomocy Koleżeńskiej kontynuacja s.283 4 C6K4P1 Doskonalenie zawodowe pracowników instytucji rynku pracy kontynuacja s.285 5 C6K4P1 Doskonalenie kwalifikacji pracowników PUP z zastosowaniem metody blended – learning (projekt partnerski) kontynuacja s.287 6 C6K4P1 „Urząd na 5+” Rozwój oferty usług PUP w Rudzie Śląskiej nowy projekt s.289 7 C 6K5P1 Krok w Przyszłość - projekt aktywizacji osób bezrobotnych kontynuacja s.291 8 C6K5P3 Pomysł na sukces. Bezrobotna młodzież wkracza na rynek pracy kontynuacja s.293 9 C6K5P4 Program organizacji szkoleń zawodowych kontynuacja s.296 10 C6K5P5 Program poradnictwa zawodowego kontynuacja s.298 11 C6K5P6 Program subsydiowanego zatrudnienia kontynuacja s.300 12 C6K6P1 Warsztaty dla osób zagrożonych zwolnieniem z pracy kontynuacja s.303 13 C6K6P3 Organizacja szkoleń zawodowych dla osób zagrożonych zwolnieniem z pracy kontynuacja s.305 14 C6K8P1 Wsparcie przedsiębiorców w świadomym tworzeniu profesjonalnej kadry pracowniczej kontynuacja s.307 12 CEL STRATEGICZNY (C7) Tworzenie warunków rozwoju aktywności i samoorganizacji społeczności lokalnych LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C7K1P1 Integracja organizacji deklarujących podobne cele statutowe poprzez tworzenie silnych grup branżowych kontynuacja s.309 2 C7K1P1 Integrowanie mniejszości narodowych zamieszkujących Rudę Śląską ze społecznością lokalną kontynuacja s.310 3 C7K1P2 Organizowanie szkoleń, warsztatów, debat, seminariów, konferencji z udziałem ekspertów, trenerów pobudzających inwencję własną i pogłębiających wiedzę o działalności sektora pozarządowego kontynuacja s.311 4 C7K1P3 Konsekwencje udziału w realizacji projektu: Lokalne porozumienie na rzecz zatrudnienia (PHARE 2001) kontynuacja s.312 5 C7K1P3 Szkolenia w ramach ROSZEFS - u nowy projekt s.313 6 C7K1P4 7 C7K2P1 Rozbudowa elektronicznej bazy danych o rudzkich organizacjach pozarządowych tzw. mapy rudzkich NGO kontynuacja s.316 8 C7K2P1 Upowszechnianie informacji o sektorze pozarządowym za pośrednictwem mediów pozostających w gestii gminy kontynuacja s.318 9 C7K2P2 Rozwój form poradnictwa obywatelskiego kontynuacja s.320 10 C7K2P3 Wdrożenie jednolitych kryteriów oceny ofert na zadania zlecane do realizacji przez Miasto – tzw. karty oceny formalnej i merytorycznej kontynuacja s.321 11 C7K2P4 Diagnoza kondycji rudzkiego sektora pozarządowego kontynuacja s.322 12 C7K2P4 Stworzenie jednolitego systemu wzajemnego informowania się o planowanych przedsięwzięciach kontynuacja s.323 13 C7K2P4 Stworzenie jednolitego systemu konsultowania aktów prawnych stanowionych przez organy gminy, dotyczących statutowej działalności organizacji pozarządowych kontynuacja s.325 Profesjonalizacja i promocja działań Rudzkiego Centrum Wolontariatu 13 kontynuacja s.314 14 C7K2P4 Giełda Organizacji Pozarządowych oraz opracowanie i druk Informatora Zorganizowanie imprezy „Dziękujemy Pozarządowcom” nowy projekt s.327 15 C7K2P4 16 C7K2P4 Organizacja konkursu i imprezy finałowej: „Z sercem i gestem” nowy projekt s.330 17 C7K2P5 Wprowadzenie procedur w zakresie pozyskiwania lokali przez organizacje pozarządowe i monitorowania celowości ich wykorzystania. nowy projekt s.331 18 C7K3P4 „Świetlandia” Rudzki Festiwal Świetlic Środowiskowych kontynuacja s.333 14 nowy projekt s.329 CEL STRATEGICZNY (C8) Tworzenie warunków bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz przeciwdziałanie i zapobieganie występowaniu katastrof i klęsk żywiołowych LP Symbol Tytuł projektu Rodzaj 1 C8K2P1 Pogłębienie współpracy osób funkcyjnych biorących udział w procesie zarządzania kryzysowego kontynuacja s.334 2 C8K2P2 Ćwiczenia aplikacyjne i praktyczne w sposobie przeprowadzania ewakuacji doraźnej mieszkańców kontynuacja s.336 3 C8K2P3 Działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa nowy projekt powodziowego na terenie miasta. Doposażenie s.338 magazynu przeciwpowodziowego 4 C8K2P4 Szkolenia celem kształtowania właściwych postaw nowy projekt w sytuacjach zagrożeń s.340 5 C8K2P5 Monitorowanie zagrożeń na terenie miasta oraz ostrzeganie podmiotów i mieszkańców o możliwości wystąpienia zagrożeń kontynuacja s.342 6 C8K2P6 Prewencja przeciwpożarowa w zasobach gminy kontynuacja s.344 15 Monitorowanie problemów społecznych [C1K1P1] Cel projektu: Identyfikacja problemów i kwestii społecznych dotyczących społeczeństwa Rudy Śląskiej oraz określenie ich występowania na terenie Miasta, na podstawie danych o klientach MOPS. Adresaci: Wszystkie instytucje i podmioty uczestniczące w realizacji polityki społecznej i rozwiązywania problemów społecznych w Mieście. Realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej przy współudziale wszystkich podmiotów i instytucji, które w swej codziennej działalności stykają się z problemami społecznymi, co stanowi podstawę opracowania projektów socjalnych. Założenia merytoryczne: Monitorowanie problemów społecznych służy analizie i ocenie zagrożeń społecznych, a także planowaniu rozwiązań i przeciwdziałaniu problemom społecznym oraz ocenie efektów dotychczas podejmowanych działań. Etapy: - przygotowanie infrastruktury komputerowej w MOPS koniecznej do gromadzenia danych, - sporządzenie katalogu problemów i kwestii społecznych dotyczących mieszkańców Rudy Śląskiej, - opracowanie jednolitego sposobu kwalifikowania i rejestrowania przypadków określonych problemów i kwestii społecznych w MOPS, budowa bazy danych dotyczącej klientów MOPS, - opracowanie sposobu analizy i prezentacji danych (tabele, mapy), - sporządzenie wykazu podmiotów i instytucji, których działalność wiąże się z problemami społecznymi, - perspektywicznie rozszerzenie monitoringu o szczegółowe dane innych instytucji działających w przestrzeni polityki społecznej. Planowane efekty: - lepsze rozeznanie dotyczące problemów i kwestii społecznych w Mieście (na podstawie danych MOPS) - podstawa planowania infrastruktury działań socjalnych. Źródło finansowania: W ramach posiadanych etatów MOPS. Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 16 Monitoring socjalny; postępowanie w sytuacji kryzysowej długotrwałego pozostawania bez pracy [C1K2P1] Miejsce realizacji: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Istota projektu: Prowadzenie intensywnej pracy socjalnej z długotrwale bezrobotnym klientem pomocy społecznej; realizowanie zasad postępowania z osobą w kryzysie. Uzasadnienie projektu: 1. Pauperyzacja społeczności lokalnej – z uwagi na występowanie długotrwałego bezrobocia. 2. Koszty świadczeń pomocy społecznej. 3. Konsekwencje psychospołeczne, zużycie kwalifikacji oraz wtórne przystosowanie do sytuacji bezrobocia będące efektem długotrwałego pozostawania bez pracy. 4. Trudności w stwierdzeniu faktu zatrudnienia świadczeniobiorców pomocy społecznej w „szarej strefie gospodarki”. 5. Zdiagnozowanie podstawowego problemu klienta i ewentualnych dysfunkcji towarzyszących. 6. Zwiększenie efektywności pracy socjalnej. Sposób realizacji: 1. Opis i diagnoza sytuacji psychospołecznej klienta; analiza przyczyn długotrwałego pozostawania bez pracy i źródeł niepowodzeń w znalezieniu zatrudnienia, określenie predyspozycji i preferencji, ocena zasobów bezrobotnego i jego środowiska społecznego. 2. Wypracowanie z klientem planu działań ukierunkowanych na uruchomienie zawodowe w kontekście szerszej koncepcji życia; określenie celu głównego i celów krótkoterminowych. 3. Prowadzenie z bezrobotnym pracy socjalnej, przy wykorzystaniu takich metod, jak: - codzienny kontakt z klientem, (okres trwania interwencji: 6 do 8 tygodni ), - wzmacnianie zdolności życiowych i uczestnictwa w życiu społecznym; - objęcie bezrobotnego pomocą finansową, - motywowanie do rozwoju zawodowego i rekwalifikacji, wykorzystywanie kontraktu pisemnego uzgodnienia określającego zakres współpracy pomiędzy osobą korzystającą z pomocy, a pracownikiem socjalnym, zapoznanie i trening umiejętności wykorzystania technik sktywnego poszukiwania pracy, - udzielanie wsparcia psychologicznego; kształtowanie pozytywnego myślenia, wzmacnianie aktywności w poszukiwaniu pracy, trening skuteczności (udział Zespołu Readaptacji Psychospołecznej MOPS), - monitorowanie realizacji planu działań ustalonego z bezrobotnym, - wdrażanie do systematycznych działań poprzez angażowanie do czynności społecznie 17 użytecznych – idea wolontariatu, - praca socjalna ze środowiskiem klienta, - tworzenie grupy wsparcia. 4. Równoległe, intensywne oddziaływanie Powiatowego Urzędu Pracy, stosowne do predyspozycji klienta (częsty kontakt, doradztwo i poradnictwo zawodowe, zajęcia w Klubie Pracy, rozpatrzenie możliwości kwalifikowania do szkoleń, kursów zawodowych, programów specjalnych). Realizatorzy projektu: Pracownicy socjalni Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, pracownicy Powiatowego Urzędu Pracy. Kalkulacja kosztów: Zadania wykonywane przez obecnie zatrudnionych pracowników, w ramach posiadanych środków. Źródła finansowania: W ramach posiadanych etatów Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Termin realizacji: Od 1998 r., nadal. 18 Grupa wsparcia dla bezrobotnych mężczyzn [C1K2P2 ] Cel projektu: Minimalizowanie negatywnych psychospołecznych skutków długotrwałego braku pracy wśród klientów pomocy społecznej. Wzrost aktywności własnej w poszukiwaniu pracy. Adresat i sposób realizacji: Niniejszy projekt skierowany jest dla bezrobotnych mężczyzn, będących klientami pomocy społecznej. W realizacji projektu zakłada się zastosowanie metody grupowej. Realizator projektu: Pracownicy socjalni Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, doradca zawodowy oraz psycholog Zespołu Readaptacji Psychospołecznej w MOPS w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne: Stałe przekształcenia gospodarcze i społeczne w kraju determinują zmiany na rynku pracy. Likwidacja i restrukturyzacja wielu zakładów pracy skutkuje wzrostem bezrobocia. Przedłużające się bezrobocie powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym i w pełnieniu dotychczasowych ról. Zwiększa się liczba osób uzależnionych od pomocy społecznej - tracących samodzielność. Udział w grupie wsparcia, głównie osób długotrwale pozostających bez pracy, powinien zmierzać w kierunku odbudowy poczucia wartości, zwiększenia aktywności własnej w poszukiwaniu pracy bezrobotnych klientów MOPS. Etapy realizacji projektu: A. Pozyskanie uczestników grupy wsparcia. B. Spotkanie integracyjne (wzajemne przedstawienie się, poznanie i ujawnienie oczekiwań uczestników). C. Inicjowanie procesów grupowych ukierunkowanych na: - poszukiwanie przez uczestników grupy wszelkich informacji o aktualnym rynku pracy, - motywowanie do działań związanych z poszukiwaniem pracy wymianę doświadczeń w radzeniu sobie ze stresem, - wymianę doświadczeń w poprawianiu własnego wizerunku, - dyskusje o możliwościach przekwalifikowania zawodowego uczestników grupy. Co dwa tygodnie odbywać się będą w ramach spotkań grupowych konsultacje z doradcą zawodowym. Spotkania odbywać się będą raz w tygodniu przez dwa miesiące. Treści spotkań realizacji projektu dostosowane będą do tempa pracy grupy. 19 W związku z nawiązaniem współpracy z Miejskim Centrum Informacji, wytypowani przez prowadzących grupę bezrobotni uczestniczą w 6 spotkaniach z zajęć obejmujących podstawy obsługi komputera i Internetu w celu wzmocnienia motywacji i aktywności w poszukiwaniu pracy. Planowane efekty: - zmniejszenie negatywnych skutków długotrwałego pozostawania bez pracy poprzez zwiększenie aktywności własnej w poszukiwaniu pracy, - poprawa samooceny w celu lepszego funkcjonowania na rynku pracy, - nabycie umiejętności społecznych związanych z radzeniem sobie w sytuacjach trudnych, poprawa komunikacji interpersonalnej, - wytworzenie umiejętności pozytywnego myślenia, - zainspirowanie bezrobotnych do podejmowania działań w kierunku usamodzielnienia i uniezależnienia się od pomocy społecznej, - odnajdywanie własnych zasobów poprzez uczestnictwo w grupie wsparcia, - zwiększenie motywacji do powrotu na rynek pracy, - wzrost umiejętności związanych z samodzielnym poszukiwaniem rozwiązań bieżących problemów. - dostęp do ofert pracy przygotowanych przez doradcę zawodowego, a także w Internecie, w prasie udostępnionej przez MOPS w Rudzie Śląskiej. - nabycie umiejętności podstaw obsługi komputera i Internetu w celu poszukiwania pracy. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: Pracownicy Zespołu Readaptacji Psychospołecznej w ramach etatów MOPS Sposoby ewaluacji: Ewaluacja bieżąca w karcie pracy socjalnej. Ewaluacja okresowa – prowadzenie statystyk Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 20 Reintegracja zawodowa kobiet „Grupa edukacyjno-rozwojowa dla bezrobotnych kobiet” [C1K2P3] Cel projektu: 1. Zwiększenie możliwości kobiet na rynku pracy. 2. Nabycie umiejętności: poszukiwania pracy, rozmowy z pracodawcą, przygotowania dokumentów aplikacyjnych. 3. Wzrost samooceny niezbędnej do znalezienia pracy. 4. Nabycie asertywnych umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami. 5. Nabycie praktycznych umiejętności poszukiwania ofert pracy przez internet, wysyłania aplikacji drogą elektroniczną, tworzenia aplikacji w wersji elektronicznej. 6. Zwiększenie świadomości kobiet, co do kreowania i realizowania nowych celów życiowych. Adresaci: Grupą docelową są długotrwale bezrobotne kobiety oraz inne bezrobotne kobiety – mieszkanki Rudy Śląskiej, będące także klientkami MOPS. Realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej - Zespół Readaptacji Psychospołecznej Założenia merytoryczne: Przemiany strukturalno polityczne sprawiły, że zmieniły się potrzeby i oczekiwania wobec roli kobiet we współczesnym świecie. Same kobiety dostrzegają te zmiany i reagują na nie. Niestety nie wszystkie są psychicznie do nich przygotowane, często brakuje im wiary we własne siły, możliwości, niezbędnych umiejętności psychologicznych i praktycznych, dzięki którym możliwa staje się realizacja celów życiowych. W sierpniu 2003 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowane były 4.984 bezrobotne kobiety, z czego 4.638 bez prawa do zasiłku. Są to osoby, które stanowią potencjalną grupę, do której skierowany jest projekt. Czynny udział w grupie wsparcia daje możliwości korekcyjnych przeżyć emocjonalnych, rodzi więź z innymi uczestnikami, przez co możliwe staje się czerpanie siły do radzenia sobie z frustracją wynikającą z bezrobocia. Etapy: 1. Rekrutacja uczestniczek programu 2. Prowadzenie grupy i realizacja programu: • Nabywanie umiejętności prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej • Nabywanie umiejętności autoprezentacji • Wypracowanie metod radzenia sobie z frustracją • Praca nad wykształceniem swojej osobistej motywacji do poszukiwania pracy • Rozwój pozytywnej samooceny 21 • Praca nad zmianą postawy życiowej sprzyjającej znalezieniu pracy • Nauka umiejętności kreowania i realizowania celów życiowych 3. Zakończenie, podsumowanie nabytych umiejętności Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: 1. Wzrost liczby kobiet znajdujących pracę. 2. Nabycie praktycznych umiejętności poszukiwania pracy, w tym również metodami elektronicznymi. 3. Nabycie umiejętności radzenia sobie z szukaniem pracy. 4. Zwiększenie odporności psychicznej i nabycie umiejętności radzenia sobie ze stresem. 5. Stworzenie bazy danych osób przeszkolonych, zmotywowanych do podjęcia pracy. 6. Ewaluacja prowadzona będzie z wykorzystaniem metod ankietowych, przed rozpoczęciem realizacji projektu, po jego zakończeniu oraz po pół roku, od czasu zakończenia poszczególnej grupy. Źródło finansowania: Budżet gminy, sponsorzy. Kosztorys: Środki własne Termin realizacji: Projekt realizowany jest od 2004. 22 Pracownia aktywizacji społecznej [C1K2P4] Cel projektu: 1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 2. Nabywanie nowych umiejętności społecznych. 3. Aktywizacja osób bezrobotnych, będących klientami pomocy społecznej oraz podniesienie ich wartości na rynku pracy. 4. Zmotywowanie uczestników projektu do dalszej edukacji. 5. Przeciwdziałanie wieloletniemu „uzależnieniu” klientów od świadczeń pomocy społecznej. 6. Przygotowywanie do pracy w wolontariacie. Adresat: Grupą docelową projektu będą osoby bezrobotne – kobiety i mężczyźni, będący mieszkańcami Rudy Śląskiej i klientami MOPS w Rudzie Śląskiej, w wieku od 19 do 55 lat, z wszystkimi typami wykształcenia. Uczestnikami projektu mogą zostać osoby deklarujące pracę w wolontariacie, które z uwagi na deficyty w zakresie kompetencji społecznych, wymagają wsparcia i edukacji. Realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Założenia merytoryczne: Głównym zadaniem pomocy społecznej jest podejmowanie wszelkich działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin, będących w trudnej sytuacji życiowej oraz ich integracji ze środowiskiem. Dynamika przemian społecznych w ostatnich latach przyczyniła się do wzrostu zjawiska wykluczenia społecznego, co stało się bodźcem do intensywnego poszukiwania sposobów reintegracji społecznej. Jednym ze sposobów wspierania lokalnego społeczeństwa będzie zastosowanie projektu „Pracownia aktywizacji społecznej”. Adresatami powyższego projektu, będą osoby bezrobotne jednocześnie korzystające z pomocy społecznej oraz osoby deklarujące pracę w wolontariacie. Z danych statystycznych na 31.12.2004 r. wynika, że spośród 5498 rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej aż w 2793 rodzinach występuje problem bezrobocia, zaś samych bezrobotnych w tych rodzinach jest 9789. Liczba świadczeniobiorców z roku na rok wykazuje tendencję wzrostową, co stanowi coraz większe obciążenie dla budżetu gminy. Duża liczba świadczeniobiorców od wielu lat korzysta ze świadczeń, co może wynikać z utraty motywacji do zmiany niekorzystnej sytuacji życiowej (tzw. „uzależnienie” od świadczeń pomocy społecznej) i zarazem potrzebę aktywizacji w tym obszarze. 23 Etapy realizacji: 1. Rekrutacja uczestników projektu za pośrednictwem pracowników socjalnych, kwalifikacja realizowana przez autorów projektu oraz analiza uczestników pod kątem ich przydatności do wolontariatu. 2. Prowadzenie grupy oraz realizacja następujących tematów: - poznawanie własnych zasobów i możliwości, - usprawnianie komunikacji międzyludzkiej, - poznawanie strategii poszukiwania pracy (autoprezentacja, dokumenty aplikacyjne, kontakty z pracodawcą, Kodeks Pracy, rola i znaczenie pracy, autodiagnoza predyspozycji zawodowych), - poznawanie lokalnych możliwości edukacyjnych. 3. Superwizowanie na bieżąco pracy i ewaluacja. Planowane efekty: 1. Zmniejszenie liczby osób bezrobotnych oraz świadczeniobiorców pomocy społecznej. 2. Wyposażenie uczestników w nowe umiejętności i kompetencje społeczne. 3. Zainspirowanie w kierunku usamodzielnienia. 4. Zainicjowanie procesu edukacyjnego. 5. Podjęcie pracy przez wolontariuszy na rzecz MOPS w Rudzie Śląskiej. Sposoby ewaluacji: Ewaluacja bieżąca w karcie pracy socjalnej. Ewaluacja okresowa – prowadzenie statystyk Źródło finansowania: Budżet gminy Kosztorys: Środki własne Termin realizacji: Od grudnia 2005, nadal. 24 Zdobywanie nowych umiejętności zawodowych. Reintegracja społeczno – zawodowa osób długotrwale bezrobotnych [C1K2P4 ] Cel projektu: Stworzenie warunków umożliwiających adaptację i powrót na rynek pracy. Adresat: Długotrwale bezrobotni mężczyźni i kobiety korzystający z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Realizator projektu: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (rekrutacja, monitorowanie), - Powiatowy Urząd Pracy (zatrudnienie subsydiowane – przygotowanie do wykonywania zawodu u pracodawcy bez nawiązywania stosunku pracy), - pracodawcy z terenu Rudy Śląskiej prowadzący przygotowanie zawodowe dla osób długotrwale bezrobotnych. Założenia merytoryczne: Wzrastająca liczba osób długotrwale bezrobotnych wymusza tworzenie nowych aktywnych form pomocy, które umożliwią reintegrację społeczną i zawodową tej grupy osób. Powrót na rynek pracy, zatrudnienie tej grupy osób możliwe jest poprzez kompleksowe działania różnych partnerów, celem uruchomienia zatrudnienia subsydiowanego. Projekt realizowany będzie na bazie istniejącej w Mieście infrastruktury celem minimalizacji kosztów. Etapy realizacji projektu: - wytypowanie grupy długotrwale bezrobotnych mężczyzn i kobiet korzystających z pomocy MOPS, współpracujących z pracownikiem socjalnym w celu rozwiązania swej trudnej sytuacji życiowej, - udział w grupie wsparcia dla długotrwale bezrobotnych, - możliwość zawarcia umowy wolontarystycznej z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej (doskonalenie różnych umiejętności praktycznych: drobne usługi remontowe, prace porządkowe, konserwacja terenów zielonych) na okres min. jednego miesiąca, - skierowanie na odbycie przygotowania do wykonywania zawodu (w ramach zatrudnienia subsydiowanego, finansowanego z Środków Funduszu Pracy) na okres max. 6-miesięcy, - osoba bezrobotna realizująca w/w projekt objęta jest pomocą w ramach pracy socjalnej. Planowane efekty: - uaktualnienie kwalifikacji zawodowych i dostosowanie ich do potrzeb rynku pracy, 25 - odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społecznym oraz zdolności do samodzielnego świadczenia pracy. Zasady ewaluacji: - ewaluacja bieżąca, zadaniowo – etapowa zgodna z planem pracy socjalnej w karcie pracy socjalnej, - ewaluacja okresowa – prowadzenie statystyk. Źródła finansowania: - obsługa projektu w ramach etatów pracowników MOPS finansowanych z Budżetu Miasta, - zatrudnienie subsydiowane – stypendia dla długotrwale bezrobotnych mężczyzn finansowane ze Środków Funduszu Pracy. Kosztorys: Zatrudnienie subsydiowane – stypendia w ramach przygotowania zawodowego. 1 osoba x 6 m-cy x 696.68 zł. brutto = 4180,08 zł Termin realizacji: Od 2005 roku, nadal. 26 Tworzenie warunków powrotu na rynek pracy dla osób bezrobotnych korzystających ze środków MOPS. Reintegracja społeczno-zawodowa [C1K2P4] Cel projektu: Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Stworzenie warunków sprzyjających adaptacji i powrotowi na rynek pracy. Przeciwdziałanie wieloletniemu „uzależnieniu” klientów od świadczeń pomocy społecznej. Adresaci: Osoby bezrobotne, o których mowa w art. 49 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, korzystające ze świadczeń MOPS oraz następujących form wsparcia: - współpraca w ramach pracy socjalnej z pracownikiem socjalnym, - uczestnictwo w projekcie „Pracownia aktywizacji zawodowej”, - uczestnictwo w projekcie „Grupa edukacyjno – rozwojowa dla bezdomnych kobiet”, - uczestnictwo w projekcie „Grupa wsparcia dla mężczyzn wychodzących z bezdomności” - uczestnictwo w projekcie „Grupa wsparcia dla bezrobotnych mężczyzn”. Realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (prowadzenie projektu, rekrutacja, dotacja celowa) Powiatowy Urząd Pracy (finansowanie zatrudnienia w ramach robót publicznych) Pracodawcy zgłaszający chęć uczestnictwa w realizacji projektu. Etapy realizacji: 1. Przygotowanie szczegółowych wytycznych dot. realizacji projektu (dokonanie uzgodnień z wszystkimi realizatorami projektu). 2. Rekrutacja (wytypowanie 25 osób do projektu zgodnie z w/w zasadami). 3. Podpisanie umowy na umowy interwencyjne pomiędzy Powiatowym urzędem Pracy a poszczególnymi pracodawcami (częściowe finansowanie zatrudnienia). 4. Przekazanie dotacji celowej na realizację projektu do poszczególnych pracodawców (uzupełnienie pozostałych środków na wynagrodzenia dla zatrudnionych osób na poziomie wymaganego minimum). 5. Zatrudnienie – podpisanie umowy o pracę. Planowane efekty: 1. Powrót na rynek pracy (zatrudnienie przez okres 12 miesięcy na poziomie minimalnego wynagrodzenia uprawniającego do korzystania z zasiłku dla bezrobotnych z Powiatowego Urzędu Pracy). 27 2. Uzyskanie własnego dochodu, co spowoduje ograniczy lub całkowicie wyeliminuje korzystanie ze świadczeń pomocy społecznej. 3. Uaktualnienie kwalifikacji i zdobycie nowych doświadczeń zawodowych oraz zdolności do samodzielnego świadczenia pracy. Zasady ewaluacji: Ewaluacja bieżąca – obserwacja mająca na celu prawidłowe wykonywanie pracy oraz jej ocenę. Sprawozdanie z realizacji projektu. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Budżet Powiatowego Urzędu Pracy (roboty interwencyjne finansowane ze środków Funduszu Pracy) Kosztorys: Dla jednej zatrudnionej osoby: 615,82 zł (środki z PUP) + 863,9 zł (dotacja celowa MOPS) = 1 479,72 zł x 11 miesięcy = 16 276,92 zł Termin realizacji: Od 2006 roku. 28 Prace społeczno-użyteczne. Reintegracja społeczno-zawodowa bezrobotnych klientów MOPS [C1K2P4] Cel projektu: 1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 2. Przeciwdziałanie bezrobociu. 3. Zwiększenie motywacji wśród osób długotrwale bezrobotnych do podjęcia pracy. 4. Wyrobienie nawyków związanych z wykonywaniem pracy. Adresat: Osoby bezrobotne, bez prawa do zasiłku, korzystające ze świadczeń Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Realizator projektu: 1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (rekrutacja, motywowanie uczestników, monitorowanie) 2. Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej (nadzór merytoryczny, partycypowanie w kosztach wynagrodzeń) 3. Urząd Miasta Ruda Śląska (partycypowanie w kosztach zatrudnienia) 4. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej – jako pracodawcy zatrudniający osoby kierowane do wykonywania prac (DPS „Senior”, Ośrodku Pomocy Dzieciom i Rodzinie, Ośrodku Adaptacyjnym dla Dzieci Niepełnosprawnych, Dziennym Domu Pomocy Społecznej). Założenia merytoryczne: Utrzymujące się długotrwałe bezrobocie wymusza do poszukiwania nowych metod aktywizacji osób biernych zawodowo. Długi okres stagnacji sprawia, że osoby zarejestrowane jako bezrobotne tracą „nawyk pracy zawodowej” – często uzależniając się od pomocy społecznej. Program prac społecznie użytecznych ponownie przygotowuje osobę do powrotu na otwarty rynek pracy ucząc nawyków człowieka pracującego. W szerszym kontekście przeciwdziała bezradności i wykluczeniu społecznemu, a co za tym idzie degradacji społecznej bezrobotnych. Projekt realizowany będzie we współpracy czterech partnerów wymienionych jako realizatorzy projektu. Etapy realizacji projektu: - Miasto sporządza do 31 stycznia każdego roku roczny plan potrzeb w zakresie wykonywania prac społecznie użytecznych i przedstawia go Prezydentowi i dyrektorowi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. - Spotkanie organizacyjne Partnerów projektu zakończone zawarciem porozumienia pomiędzy powyższymi stronami. 29 - Dyrektor MOPS sporządza listę bezrobotnych bez prawa do zasiłku, którzy mogą zostać skierowani do wykonywania prac społecznie użytecznych na terenie miasta i przesyła ją do właściwego Powiatowego Urzędu Pracy. - Organizator prac zapoznaje bezrobotnego z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. - Monitorowanie przez pracodawców wypełniania obowiązków pracowniczych przez skierowanych do nich osób bezrobotnych. - Podsumowanie w formie sprawozdania merytorycznego i ilościowego. Planowane efekty: - Ograniczenie zjawiska marginalizacji wśród osób długotrwale bezrobotnych - Wzrost zatrudnienia wśród bezrobotnych klientów MOPS - Powrót na rynek pracy - Zwiększenie motywacji i wyrobienie nawyków związanych z pracą zawodową wśród klientów MOPS - Uzyskanie własnego dochodu co ograniczy lub całkowicie wyeliminuje korzystanie ze świadczeń pomocy społecznej Zasady ewaluacji: - Bezpośrednia kontrola obecności i absencji w pracy przez stałą wymianę informacji z pracodawcami - Prowadzenie statystyki wzrostu zatrudnienia przez bezrobotnych - Zmiana postawy wśród osób bezrobotnych objętych programem prac społecznie użytecznych. Źródła finansowania: Obsługa projektu w ramach etatów pracowników MOPS Koszty pracodawcy zgodnie z umową pomiędzy Partnerami projektu prac społecznie użytecznych (wynagrodzenie finansowane jest w 60% przez Powiatowy Urząd Pracy i w 40% przez podmioty realizujące). Termin realizacji: Obejmuje okres od marca do grudnia 2006r z możliwością prolongowania projektu przy pozytywnej ocenie ewaluacji. 30 Prace w ramach przetargu z UM Ruda Śląska. Reintegracja społecznozawodowa bezrobotnych klientów MOPS [C1K2P4] Cel projektu: 1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 2. Przeciwdziałanie bezrobociu. 3. Badanie motywacji bezrobotnych do podjęcia pracy. 4. Wyrobienie nawyków związanych z wykonywaniem pracy. Adresat: Bezrobotni mężczyźni i kobiety korzystający z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Realizator projektu: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (rekrutacja, monitorowanie) - Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej (nadzór merytoryczny, partycypowanie w kosztach zatrudnienia) - Urząd Miasta Ruda Śląska (nadzór merytoryczny nad umowami i przetargami) - jednostki organizacyjne pomocy społecznej oraz inni pracodawcy zgłaszający chęć uczestniczenia w realizacji projektu zgodnie z rozporządzeniem Założenia merytoryczne: Utrzymujące się nadal bezrobocie wymusza poszukiwanie nowych rozwiązań zatrudniania bezrobotnych korzystających z pomocy MOPS, przeciwdziałania bezradności i wykluczeniu społecznemu a co za tym idzie degradacji społecznej bezrobotnych. Projekt realizowany będzie we współpracy trzech partnerów wymienionych jako realizatorzy projektu. Etapy realizacji projektu: - wyłonienie drogą przetargu ogłoszonego przez Urząd Miasta pracodawcy, który zatrudni bezrobotnych klientów MOPS - zgłoszenie do MOPS zapotrzebowania ilościowego na pracowników – klientów MOPS - wytypowanie najlepiej rokujących klientów MOPS i skierowanie ich bezpośrednio do pracodawcy - monitorowanie wypełniania obowiązków pracowniczych przez skierowanych bezrobotnych Planowane efekty: - wzrost zatrudnienia wśród bezrobotnych klientów MOPS - sprawdzenie motywacji klientów MOPS deklarujących chęć podjęcia pracy. - powrót na rynek pracy 31 - uzyskanie własnego dochodu co ograniczy lub całkowicie wyeliminuje korzystanie ze świadczeń pomocy społecznej. Zasady ewaluacji: - bezpośrednia kontrola obecności i absencji w pracy przez stałą wymianę informacji z pracodawcami - prowadzenie statystyki wzrostu zatrudnienia przez bezrobotnych Źródła finansowania: Obsługa projektu w ramach etatów pracowników MOPS Koszty pracodawcy zgodnie z umową o zatrudnieniu Termin realizacji: Od 2007 roku 32 Mieszkania readaptacyjne dla osób wychodzących z bezdomności [C1K3P1] Cel projektu: Mieszkania readaptacyjne stanowią jeden z etapów systemu wychodzenia z bezdomności na drodze do całkowitego usamodzielnienia. Mieszkańcy (osoby wychodzące z bezdomności) zostaną objęci intensywną pracą socjalną w ramach realizowanego Indywidualnego Programu Wychodzenia z Bezdomności. Równocześnie korzystać będą z innych form pomocy w postaci: porad i konsultacji psychologicznych, prawnych oraz grupy wsparcia dla osób bezdomnych. Adresat: Mieszkanie readaptacyjne przewidziane jest dla osób bezdomnych, które same pragną wyjść ze swej bezdomności i poczyniły już w tym kierunku określone działania, ponadto są zdecydowane na długotrwałą współpracę z pracownikiem socjalnym w kierunku wychodzenia z bezdomności. Realizacja projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Założenie merytoryczne projektu: W związku ze wzrostem bezdomności w Mieście konieczne jest budowanie systemu, który pozwoli na wyjście z niej i doprowadzi do całkowitego usamodzielnienia. Miejsce w mieszkaniu readaptacyjnym przyznaje się osobie, która spełnia łącznie następujące warunki: - jest osobą bezdomną w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, - jest osobą bez dochodu lub której dochód nie przekracza 200% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, określonego w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, - realizuje, we współpracy z pracownikiem socjalnym, program wychodzenia z bezdomności, - posiada umiejętności życia w grupie, - ostatnim jej miejscem stałego zameldowania była Ruda Śląska, - deklaruje przestrzeganie obowiązującego „Regulaminu readaptacyjnego”. Etapy realizacji: - pozyskiwanie lokali z zasobów Miasta, - remont i adaptacja, - wyposażenie, - kwalifikacja osób do wspólnego zamieszkania, - zasiedlenie, - utrzymanie i monitorowanie mieszkań istniejących. 33 korzystania z mieszkania Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - zwiększenie stopnia zaangażowania w proces usamodzielnienia, - otrzymanie lokalu z zasobów gminy i całkowite usamodzielnienie się, - bieżąca ewaluacja zgodnie z Indywidualnym Programem Wychodzenia z Bezdomności. Źródło finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: - koszt uruchomienia 5 nowych mieszkań (1 wspólnotowe i 5 kawalerek) – 48 600 zł, - kontynuacja 6 istniejących (4 wspólnotowe dla mężczyzn, 2 kawalerki dla kobiet) – 45 000 zł, - obsługa projektu w ramach etatów MOPS. Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 34 Grupa wsparcia dla mężczyzn wychodzących z bezdomności [C1K3P2] Cel projektu: Kompleksowe wsparcie dla osób bezdomnych. Minimalizacja szkodliwych społecznie skutków zjawiska bezdomności w wymiarze indywidualnym i zbiorowym. Integracja potencjału intelektualnego i materialnego osób bezdomnych na rzecz społeczności lokalnej. Adresat: Projekt jest skierowany do bezdomnych mężczyzn przebywających w Noclegowni i w mieszkaniach readaptacyjnych, i ma na celu: - pomoc w kształtowaniu umiejętności życiowych pozwalających przeciwdziałać bezdomności, - współpracę ze społecznością lokalną, - zwiększenie stopnia zaangażowania w proces usamodzielniania, - systematyzację procesu komunikacji. Realizator projektu: Pracownicy socjalni - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne projektu: Wymiar bezdomności w naszym kraju (i w regionie) przyjmuje katastrofalne formy. Tendencja wzrostowa zjawiska stopniowo pogłębia się. Proces taki powoduje zachwianie równowagi świadomości zarówno indywidualnej jak i zbiorowej. Zadaniem projektu jest zminimalizowanie szkodliwych społecznie skutków pozostawania w bezdomności, kształtowanie właściwych postaw i zachowań, które są społecznie aprobowane oraz utworzenie pomostu współpracy pomiędzy bezdomnymi a społecznością lokalną. Etapy realizacji projektu: Grupa wsparcia ma charakter otwarty – ciągły, spotkania odbywają się co dwa tygodnie. 1. Działania integracyjne: A. Wzajemne wzmacnianie emocjonalne między członkami grupy – zmniejszenie poczucia osamotnienia i izolacji. B. Inicjowanie wzajemnych kontaktów pozagrupowych - wzmacnianie zachowań społecznie aprobowanych. C. Zwiększenie samoświadomości i poczucia własnej wartości. D. Motywowanie do aktywnego uczestnictwa w usamodzielnianiu; wzmacnianie zachowań i postaw sprzyjających usamodzielnianiu. E. Pomoc w rozwiązywaniu konfliktów powstałych między członkami grupy. F. Pomoc w usamodzielnianiu się. 35 2. Działania informacyjne: A. Wymiana informacji o instytucjach powołanych do pomocy bezdomnym – zwiększenie wiedzy o zjawisku bezdomności i form jej zapobiegania. B. Wymiana wzajemnych doświadczeń w radzeniu sobie z bezdomnością. C. Rozwijanie umiejętności życiowych będących pomocnymi w radzeniu sobie z bezdomnością – wspieranie w działaniu. D. Modelowanie zachowań trzeźwościowych (m.in. sposoby spędzania wolnego czasu, konstruktywne radzenie sobie z bieżącymi problemami, omówienie różnych form imprez towarzyskich – bezalkoholowych). 3. Tworzenie warunków do powstania grupy samopomocowej osób bezdomnych poprzez: A. Aktywizację i mobilizację do działania osób bezdomnych na rzecz społeczności lokalnej. B. Motywacja do poszukiwania, pozyskiwania i współpracy z instytucjami wspierającymi bezdomnych. C. Wspieranie tendencji sprzyjających usamodzielnianiu i większej autonomii osób bezdomnych. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Zakłada się, że realizacja projektu doprowadzi do: a) odpowiedniego zrozumienia uwarunkowań bezdomności, b) pomoże w tworzeniu ruchu samopomocowego na rzecz bezdomnych, c) przyczyni się do współpracy ze społecznością lokalną, d) bieżąca ewaluacja zgodnie z Indywidualnym Programem Wychodzenia z Bezdomności. Koszt: W ramach etatów MOPS. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 36 Pomoc mieszkaniowa osobom bezdomnym Program Wychodzenia z Bezdomności realizującym Indywidualny [C1K3P3] Cel projektu: Zapewnienie samodzielnego mieszkania osobom wychodzącym z bezdomności. Adresat: Osoby bezdomne realizujące Indywidualny Program Wychodzenia z Bezdomności i posiadające własny dochód. Realizator: Miasto Ruda Śląska. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Założenia merytoryczne: Praca socjalna z osobami bezdomnymi ma na celu całkowite ich usamodzielnienie. Pomoc mieszkaniowa jest ostatnim etapem na drodze do pełnej samodzielności, dla osób, które posiadają już własny dochód i realizują Indywidualny Program Wychodzenia z Bezdomności. Etapy realizacji: 1. Wytypowanie przez pracownika socjalnego usamodzielnianych osób bezdomnych. 2. Przyznanie pomocy na pokrycie kosztu wkładu mieszkaniowego. 3. Pomoc w załatwianiu formalności i w zagospodarowaniu mieszkania. Planowane efekty: Pełne wyjście z bezdomności 10-ciu osób realizujących Indywidualny Plan Wychodzenia z Bezdomności. Zasady ewaluacji: - monitorowanie przez okres 1-go roku samodzielnego funkcjonowania w środowisku, - sprawozdanie z realizacji projektu. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: 14 000 zł Termin: Od 2006 roku, nadal. 37 Jadłodajnia dla osób bezdomnych i ubogich [C1K3P4] Cel projektu: Zabezpieczenie potrzeb osób bezdomnych i ubogich z terenu miasta, poprzez stworzenie bazy pozwalającej na przygotowanie i wydanie ciepłego posiłku oraz prowadzenie innych działań wspierających. Adresat: Osoby bezdomne, ubogie z terenu Miasta, które z różnych przyczyn nie są w stanie samodzielnie przygotować ciepłego posiłku. Realizator: Wyłoniony drogą otwartego konkursu ofert – Parafia pw. Św. Pawła (Parafialna Jadłodajnia „U Św. Zyty”) Założenia merytoryczne: Z diagnozy problemów społecznych wynika, że liczba osób wymagających wsparcia w postaci ciepłgo posiłku systematycznie wzrasta. Dlatego zasadne jest stworzenie bazy mogącej zabezpieczyć te potrzeby. Sposób realizacji: Realizacja zadania zgodnie ze złożoną ofertą. Oprócz wydawania ciepłych posiłków w jadłodajni prowadzone będą również inne działania: - do jadłodajni bezdomni będą mogli przyjść codziennie, zwłaszcza w miesiącach zimowych, jeszcze przed posiłkiem – skorzystać z prasy, porozmawiać, napić się gorącej herbaty, czasem także pomóc przy różnych pracach w placówce. - organizowane będą również spotkania klubowe, w ramach których bezdomni mogli się spotkać m.in. z pracownikiem socjalnym MOPS, rozwiązywać bieżące konflikty i problemy grupowe, zobaczyć ciekawy film, wziąć udział w dyskusji. Planowane efekty: Uzupełnienie infrastruktury pomocowej dla zabezpieczenia potrzeb osób bezdomnych i ubogich. Źródło finansowania: Budżet Miasta, środki własne podmiotu. Kosztorys: Kwota przeznaczona na realizację zadania w roku 2007 (110 978 zł + wkład własny podmiotu). Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 38 Program psychoedukacyjny dla osób z problemem alkoholowym z obniżoną normą intelektualną oraz dla osób współuzależnionych [C1K4P1] Cel projektu : Integracja pomocy socjalnej i psychologicznej dla uzależnionych klientów Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej z obniżoną normą intelektualną oraz przygotowanie ich (merytorycznie i formalnie ) do podjęcia leczenia w Ośrodku Terapii Uzależnień. Pomoc dla osób współuzależnionych w postaci rozmów wspierających oraz działań o charakterze edukacyjnym. Adresat: Osoby uzależnione z obniżoną normą intelektualną. Realizator projektu : Ośrodek Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej. Założenia merytoryczne projektu: Klienci Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, którzy nadużywają alkoholu, motywowani są do podjęcia leczenia w Ośrodku Terapii Uzależnień, niestety bardzo często zdarza się, że po dwóchtrzech wizytach przerywają spotkania. Dzieje się tak dlatego, że wśród klientów MOPS istnieje duża populacja osób uzależnionych, które ze względu na obniżone funkcje intelektualne nie są w stanie uczestniczyć w zajęciach obowiązującego programu terapeutycznego ośrodków leczenia uzależnień. Dotychczas w Mieście nie były podejmowane próby stworzenia programu dla klientów z obniżoną normą intelektualną, tzn. takich, których iloraz inteligencji jest wyraźnie obniżony. Aby ludzie z tego typu dysfunkcjami byli w stanie przyswoić nowe treści, potrzebują na to więcej czasu i więcej powtórzeń tego samego materiału. W projekcie najważniejszym założeniem jest integracja pracy socjalnej z pracą psychologiczną oraz takie przygotowanie poszczególnych tematów, aby mogli z nich skorzystać klienci nie zmotywowani, z deficytami poznawczymi, a nawet uszkodzeniami organów. Przyjmujemy, że realizacja projektu doprowadzi do zwiększenia liczby klientów podejmujących leczenie w Ośrodku Terapii Uzależnień, którzy do tej pory ze względu na obniżone funkcje intelektualne wypadali i przerywali leczenie oraz do zwiększenia się liczby osób współuzależnionych, decydujących się na rozpoczęcie leczenia. Inną korzyść wynikającą z realizacji projektu stanowi zmniejszenie u jego uczestników deficytu w zakresie podstawowej wiedzy merytorycznej, dotyczącej uzależnienia oraz wypracowanie umiejętności interpersonalnych niezbędnych do pracy w grupie. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): Projekt będzie realizowany przy wykorzystaniu współpracy pracownika socjalnego i klienta oraz w oparciu o indywidualne spotkania z klientem uzależnionym i jego rodziną. W późniejszej fazie włączona zostanie współpraca z Ośrodkiem Terapii Uzależnień. 39 Realizacja programu wobec osób uzależnionych opiera się na edukacji dostosowanej do procesów poznawczych klientów z obniżoną normą intelektualną. Tempo pracy z klientami o obniżonej normie intelektualnej jest spowolnione w porównaniu z klientami kierowanymi do Ośrodka Terapii Uzależnień. Drugim etapem pracy jest zmotywowanie ich do podjęcia systematycznej terapii odwykowej w Ośrodku Terapii Uzależnień. I. W celu realizacji projektu należy wykonać następujące zadania: 1. Zdiagnozowanie problemu. 2. Rozeznanie środowiska i ustalenie, czy głównym źródłem problemu w rodzinie jest problem alkoholowy. 3. Ustalenie najbardziej optymalnej formy terapii z uwzględnieniem możliwości intelektualnych uzależnionego. 4. Konfrontowanie klienta z faktami związanymi z piciem i przedstawienie mu warunków dalszej współpracy. Klient ma możliwość korzystania z opisywanego programu lub z Ośrodka Terapii Uzależnień. 5. Opracowanie planu pomocy socjalnej dla rodziny. 6. Ustalenie zasad współpracy pomiędzy klientem a pracownikiem socjalnym. 7. Zawarcie z klientem kontraktu na udział w indywidualnym programie terapeutycznym. Praca z osobami współuzależnionymi skierowana jest w następujących kierunkach: 1. Udzielenie członkom rodziny osoby uzależnionej wsparcia psychicznego. 2. Poradnictwo socjalne. 3. Działania o charakterze edukacyjnym. II. Określenie sposobu monitorowania realizacji programu. 1. Obserwowanie przez pracownika socjalnego pojawiających się zmian funkcjonowania klienta w środowisku od momentu podjęcia uczestnictwa w programie. 2. Stała współpraca i wymiana informacji pomiędzy pracownikiem socjalnym a osobą prowadzącą program. III. Opracowanie programu psychoedukacyjnego z elementami programu terapeutycznego, dostosowanego do możliwości klientów Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Klient mający problem alkoholowy uczestniczy w indywidualnych spotkaniach, w czasie których prowadzone są zajęcia : 1. Edukacyjne, polegające na: - zapoznawaniu u siebie objawów choroby (wskazana jest dłuższa obserwacja z uwagi na silne mechanizmy zaprzeczania), - skonfrontowanie się osoby uzależnionej ze skutkami picia, - zapoznanie się z korzyściami i stratami wynikającymi z nadużywania alkoholu, 40 - zapoznanie uczestników zajęć z programem terapeutycznym, terminologią i formami zajęć, - rozpoznawanie własnych uczuć i sposobów radzenia sobie z nimi, - odkrywanie własnych zasobów i nabywanie umiejętności wykorzystywania ich, - stwarzanie okazji do uczenia się nowych zachowań i trenowania nowych umiejętności. 2. Przygotowujące do udziału w terapii pogłębionej w Ośrodku Terapii Uzależnień. Osoby współuzależnione mają okazję zdobyć wiedzę na temat choroby alkoholowej, współuzależnienia, a także poznać i przećwiczyć w praktyce poznane umiejętności (np. umiejętność asertywnego zachowania). Ponadto osoby te objęte są wsparciem psychicznym, a w razie potrzeby mogą być skierowane do innych specjalistów (psychologa OPDiR, psychiatry, prawnika itp.) IV. Opracowanie systemu przepływu informacji pomiędzy klientem, pracownikiem socjalnym, prowadzącym program, działem świadczeń. − określenie zasad wymiany informacji, − opracowanie sposobów reagowania na wycofanie się klienta z programu. V. Przygotowanie potrzebnych materiałów i literatury. Na ogół pisemne formy pracy, także zadania domowe w formie pisemnej, są odrzucane przez klientów o niskim poziomie intelektualnym. Dlatego ważne jest, by w tej fazie materiały pomocnicze były właściwie dobrane do możliwości klienta. Wykorzystywane materiały pomocnicze: − literatura dotycząca problemu, − formularze zadań. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: − przygotowanie osób uzależnionych z obniżoną normą intelektualną do dalszej terapii w Specjalistycznych Ośrodkach działających na terenie Miasta, − pomoc dla osób współuzależnionych w uzyskaniu wglądu w proces uzależnienia i współuzależnienia, − kierowanie na leczenie przymusowe – w przypadku wyczerpania wszystkich innych form pomocy, − zdobycie przez osoby uzależnione umiejętności rozpoznawania objawów uzależnienia, − rozpoznawanie własnych uczuć i radzenie sobie z nimi bez sięgania po alkohol, − utworzenia grupy wsparcia dla współuzależnionych w zależności od potrzeb. Źródła finansowania: Budżet Miasta Ruda Śląska, w roku 2007 jest to kwota 30 000 zł. Termin realizacji: Od 2001 roku do nadal. 41 Mieszkanie chronione – wspólnotowe dla seniorów [C1K5P1] Cel projektu: Mieszkania chronione - wspólnotowe dla seniorów są formą organizacyjną, w której żyją razem osoby, które ze względu na stan fizyczny lub psychiczny nie mogą lub nie chcą mieszkać same pomimo, że mają zapewnioną opiekę ambulatoryjną i usługi opiekuńcze, które nie wymagają opieki stacjonarnej. Lokale przeznaczone na mieszkania chronione składają się z samodzielnych pokoi, wspólnego pokoju dziennego i kuchni, oraz dwóch węzłów sanitarnych. Usytuowane są na parterze i pozbawione barier architektonicznych. Adresat (beneficjent): Dla osób w podeszłym wieku, zdolnych do samodzielnej egzystencji przy wsparciu innych placówek pomocowych. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Założenia merytoryczne projektu: Doświadczenie wskazuje, że mimo intensywnej opieki poczucie osamotnienia dla wielu ludzi stanowi decydujący powód, dla którego poddają się opiece stacjonarnej, chociaż nie jest w ich przypadku konieczna całodobowa opieka fachowa w domach pomocy społecznej. Z dokumentacji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że rocznie wpływa około 160 wniosków o miejsce w Domu Pomocy Społecznej, oczekuje na miejsce z poprzednich lat około 60 osób. Zdolnych do samodzielnej egzystencji w mieszkaniu chronionym kwalifikowałoby się około 15 osób. Dla zadań opiekuńczych we wspólnocie mieszkaniowej wytyczną powinna być zasada maksymalnego aktywizowania inicjatywy własnej mieszkańców wspólnoty, mobilizowania utraconego przez nich potencjału i wspierania chęci udzielenia wzajemnie sobie pomocy. Usługi opiekuńcze świadczone mieszkańcom wspólnoty zapewnia podmiot działający na zlecenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, ten sam, który świadczy usługi opiekuńcze na rzecz innych klientów pomocy społecznej w miejscu zamieszkania. Wszelkie sprawy socjalne załatwia pracownik socjalny dochodzący i sprawujący nadzór nad funkcjonowaniem wspólnoty. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I. Kwalifikacja do zamieszkania w mieszkaniu chronionym odbywa się w oparciu o następujące kryteria (nie wykluczając jednocześnie sytuacji wyjątkowych) : 1. Sposób obchodzenia się z pieniędzmi : − dochód regularny np. emerytura, renta, zasiłek stały z pomocy społecznej, − potrafi rozdzielić pieniądze na różne cele, 42 2. Higiena osobista : − gotowość przestrzegania higieny osobistej - o ile potrafi, − przyjmuje pouczenie w tym zakresie, względnie korzysta z pomocy opiekuna, 3. Zdolność orientacji : a. orientacja w miejscu - orientuje się, rozeznaje w mieszkaniu, - poprzez trening zdobywa orientację w mieszkaniu, - posiada orientację w najbliższym otoczeniu, -poprzez trening zdobywa orientację w najbliższym otoczeniu, b. orientacja czasowa - rozeznaje się w rytmie dnia i nocy, - poprzez trening zdobywa rozeznanie w rytmie dnia i nocy, 4. Stan psychiczny: - jest stabilny, - ustabilizowany drogą leczenia farmakologicznego, - brak uzależnienia od alkoholu, leków i innych środków, 5. Stan fizyczny: - niezbędny stopień mobilności należy rozumieć jako umiejętność poruszania się w obrębie mieszkania, 6. Motywacja: - nie chce żyć sam, - chce przebywać we wspólnocie, - chce opuścić szpital lub DPS, - nie chce dłużej mieszkać z rodziną. II. Cotygodniowe spotkania integracyjne dla członków wspólnoty do wspólnego zamieszkania. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - utrzymanie w środowisku osób starszych nie chcących żyć samotnie przy zapewnieniu im usług opiekuńczych, - utworzenie wspólnoty zapewniającej poczucie bezpieczeństwa i bliskości z innymi, wzajemną pomoc i zrozumienie. Źródło finansowania: Lokatorzy. Budżet Miasta. Kosztorys: Bezkosztowo (utrzymywane przez lokatorów oraz w ramach etatów MOPS). Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 43 Dni Seniora w Rudzie Śląskiej – otwarte spotkania dzielnicowe [C1K5P3] Cel projektu: Zapobieganie marginalizacji społecznej starszego pokolenia. Adresat projektu: Mieszkańcy Rudy Śląskiej w wieku emerytalnym. Realizator projektu: Podmioty, które zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mogą składać oferty w ramach otwartych konkursów ofert ogłaszanych przez Miasto Ruda Śląska. Założenia merytoryczne: - pomoc ludziom starszym w utrzymaniu sprawności fizycznej i intelektualnej poprzez włączenie ich w imprezy kulturalne i rekreacyjne organizowane przy współudziale Miasta, - integrowanie mieszkańców poszczególnych dzielnic i wzmacnianie poczucia ich przynależności do wspólnoty lokalnej. Etapy realizacji: Zorganizowanie otwartych spotkań dzielnicowych dla osób w wieku emerytalnym w ramach Rudzkich Dni Seniora. Planowane efekty: - aktywizacja społeczna osób starszych, - zapobieganie marginalizacji społecznej ludzi starszych i opuszczonych, - budowanie różnorodnych form współpracy międzypokoleniowej. Źródła finansowania: 10 000 zł z budżetu miejskiego w ramach konkursu ofert. Termin realizacji: Rok 2007 44 Dzień Kombatanta. Spotkania integracyjne środowiska kombatantów [C1K5P3] Cel projektu: Zapobieganie marginalizacji społecznej środowiska rudzkich kombatantów.. Adresat projektu: Środowisko kombatanckie Miasta Ruda Śląska. Realizator projektu: Podmioty, które zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mogą składać oferty w ramach otwartych konkursów ofert ogłaszanych przez Miasto Ruda Śląska. Założenia merytoryczne: - zdiagnozowanie środowiska kombatantów pod względem warunków socjalno-bytowych oraz oczekiwań i zgłaszanych potrzeb, - współdziałanie z placówkami oświatowo-wychowawczymi w zakresie nawiązania stałej współpracy ze środowiskiem rudzkich kombatantów, - pomoc ludziom starszym w utrzymaniu sprawności fizycznej i intelektualnej poprzez włączenie ich w imprezy kulturalne i rekreacyjne organizowane przy współudziale Miasta. Etapy realizacji: 1. Zorganizowanie uroczystych obchodów rocznic Dnia Zwycięstwa i Święta Niepodległości połączonych z występami artystycznymi i poczęstunkiem. 2. Zorganizowanie rekreacyjnej wycieczki autokarowej przy współudziale Miasta. Planowane efekty: - aktywizacja społeczna osób starszych, w tym kombatantów, - zapobieganie marginalizacji społecznej ludzi starszych i opuszczonych, - przypomnienie znaczących rocznic historycznych oraz podkreślenie wagi ludzi biorących udział w tych wydarzeniach, - budowanie różnorodnych form współpracy międzypokoleniowej. Źródła finansowania: 5 000 zł z budżetu miejskiego w ramach konkursu ofert. Termin realizacji: Rok 2007 45 Aktywizacja starszych mieszkańców miasta poprzez udział w zajęciach Uniwersytetu Trzeciego Wieku [C1K5P3] Cel projektu: Utrzymywanie aktywności psychicznej i fizycznej ludzi w wieku poprodukcyjnym poprzez permanentną edukację i kontakt z innymi ludźmi. Adresat projektu: Mieszkańcy Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Organizacje pozarządowe. Założenia merytoryczne: - promowanie nauki, - stymulowanie rozwoju społecznego, - wzmacnianie poczucia więzi kulturowych, - poprawa kondycji fizycznej i intelektualnej ludzi w wieku poprodukcyjnym, - organizacja wykładów, wycieczek, zajęć sportowo-rekreacyjnych i kulturalnych. Etapy realizacji: - wykłady 2 x w miesiącu, - seminaria z zakresu psychologii socjologii, - kurs tańca, - lektoraty językowe, - wycieczki krajoznawcze, - gimnastyka korekcyjna i pływanie, - udział w imprezach sportowo –rekreacyjnych, - udział w imprezach kulturalnych, - organizowanie spotkań towarzyskich. Planowane efekty i ewaluacja: - pobudzenie aktywności własnej uczestników zajęć, - liczba uczestników zajęć. Źródła finansowania: 10 000 zł z budżetu miejskiego w ramach konkursu ofert. Termin realizacji: Rok 2006. 46 Klub Seniora przy Dziennym Domu Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej [C1K5P5] Cel: Stworzenie alternatywnego pomysłu spędzania wolnego czasu przez osoby starsze mające na celu przeciwdziałanie samotności i izolacji społecznej. Adresat (beneficjent): Mieszkańcy Rudy Śląskiej w wieku poprodukcyjnym, a w szczególności: - osoby samotne; - emeryci i renciści. Realizator projektu: Dzienny Dom Pomocy Społecznej Nr 1 w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne: − przeciwdziałanie samotności poprzez wspólne spotkania w grupie mające na celu wymianę informacji, zawieranie nowych znajomości, − podtrzymywanie więzi towarzyskich między Klubowiczami (wspólne obchodzenie urodzin, wizyty u chorych Klubowiczów); − zachęcanie do aktywnych form wypoczynku: podtrzymywanie sprawności fizycznej, − intelektualnej poprzez wspólne zabawy, gry, tańce, udział w imprezach kulturalno towarzyskich organizowanych przez placówkę (wycieczki, wyjazdy do kina, teatru, planetarium, itp.), − zapewnianie rehabilitacji fizycznej (podtrzymującej). Etapy realizacji projektu : 1. Klub Seniora rozpoczął swoją działalność we wrześniu 2000 r. od rozpropagowania informacji o utworzeniu Klubu w mediach, poprzez Zespoły Pracowników Socjalnych, instytucje, celem wyłonienia osób, które skorzystałyby z tej formy pomocy. 2. Spotkania grupy Klubowiczów odbywają się 1 raz w tygodniu, po południu, na zasadach ogólnej dostępności i otwartości. 3. Wyłonienie wśród Klubowiczów Rady Klubu. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Miasto Ruda Śląska jest populacją demograficznie starą, gdzie liczba ludności w kresie przedprodukcyjnym nieznacznie przewyższa liczbę ludności w wieku poprodukcyjnym. W trosce o starszych mieszkańców Miasta oraz z myślą o podtrzymanie ludzi starszych w ich środowisku, utworzono Klub Seniora, który kładzie główny nacisk na: 47 − przeciwdziałanie samotności i izolacji poprzez spotkania ludzi starszych w grupie, − podtrzymywanie sprawności fizycznej poprzez aktywne spędzanie wspólnego czasu w grupie, − podtrzymywanie sprawności intelektualnej poprzez uczestnictwo w konkursach, teatrzykach, czytelnictwo, − podtrzymywanie aktywności manualnej poprzez zajęcia plastyczne, ogrodnicze, itp., − ewaluacja bieżąca mająca na celu utrzymanie bieżącej atrakcyjności projektu (np. na podstawie frekwencji), − ewaluacja okresowa (np. na podstawie ankiety). Źródła finansowania: Środki w ramach budżetu Dziennego Domu Pomocy Społecznej Nr 1 w Rudzie Śląskiej finansowanego z budżetu Miasta. Kosztorys: - Wykorzystanie pomieszczeń Dziennego Domu Pomocy Społecznej Nr 1. - Etaty: 2 pracowników w ramach etatów Dziennego Domu Pomocy Społecznej Nr 1 plus wolontariusze. Termin realizacji: Od 2000 roku, nadal (z możliwością rozszerzenia działalności klubu na Dzienny Dom Pomocy Społecznej Nr 2, gdy zaistnieje taka potrzeba wynikająca z diagnozy problemów społecznych). 48 Integracja lokatorów mieszkań chronionych – wspólnotowych dla seniorów [C1K5P7] Miejsce realizacji: Mieszkania wspólnotowe – chronione dla seniorów. Cel projektu: Integracja i poprawa jakości życia lokatorów mieszkań wspólnotowych - chronionych dla seniorów, stworzenie atmosfery sprzyjającej utrzymaniu wartościowych stosunków pomiędzy współmieszkańcami i konstruktywnego wychodzenia z problemów. Adresat: Lokatorzy mieszkań chronionych dla seniorów. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Założenia merytoryczne projektu: Przewlekłe choroby, pogłębiające się zniedołężnienie a nierzadko również samotność utrudniają osobom starszym codzienne życie, są przyczyną wielu frustracji i załamań, powodują, że osoby te czują się zagubione a niejednokrotnie również niepotrzebne. Jedną z inicjatyw pomocy społecznej mających na celu pomoc osobom starszym jest Mieszkanie Wspólnotowe. Ta forma pomocy nie może tworzyć sztucznie zamkniętego środowiska, w którym tylko pozornie, a nie faktycznie panuje atmosfera prawdziwie domowa. Tylko szeroko pojęta integracja i współpraca we wszystkich przejawach stanowi nieodzowną część składową procesu „rehabilitacji” fizycznej, psychicznej i społecznej. Wspólne zamieszkiwanie ze sobą dwóch, trzech lub więcej osób przeciwdziała samotności, daje poczucie, że jest się potrzebnym. Dlatego też w działaniach pracownika socjalnego wytyczną jest zasada maksymalnego aktywizowania inicjatywy własnej mieszkańców wspólnoty, mobilizowanie utraconego przez nich potencjału i wspieranie chęci udzielania wzajemnie sobie pomocy. Etapy realizacji projektu: 1. Spotkanie zapoznawcze – wzajemne przedstawienie się, poznanie i ujawnienie oczekiwań uczestników (przedstawienie roli pracownika socjalnego, opiekunki, psychologa). 2. Wspólne ustalenie regulaminu dla współmieszkańców oraz warunków współpracy. 3. Cotygodniowe spotkania lokatorów w Mieszkaniu Wspólnotowym z pracownikiem socjalnym, opiekunką sprawującą usługi, psychologiem z Zespołu Readaptacji Psychospołecznej w celu: - integracji grupy; - nabycia umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów; 49 - odejścia od egocentryzmu charakterystycznego dla wieku na rzecz wzajemnej współpracy i wzajemnej pomocy, - wzmacniania pozytywnych wzajemnych doświadczeń przy równoczesnym minimalizowaniu negatywnych zdarzeń. 4. Możliwość korzystania z indywidualnych rozmów i porad z pracownikami MOPS w sytuacji zgłoszenia takiej potrzeby ze strony lokatora. 5. Stała współpraca z opiekunką. 6. Zachęcanie do wspólnego obchodzenia uroczystości (urodziny, święta). 7. Obejmowanie szczególną pomocą nowego mieszkańca celem ułatwienia mu procesu adaptacji. Planowane efekty: 1. Stworzenie zintegrowanej grupy poprzez wytworzenie poczucia bezpieczeństwa i przynależności do grupy w klimacie wzajemnego zaufania. 2. Wyrobienie umiejętności pozytywnej i optymistycznej postawy wobec problemu starzenia się. 3. Nabycie umiejętności związanych z wyzbyciem się lęku przed słabością, bezradnością i zależnością od innych. 4. Odnajdywanie własnych zasobów poprzez kultywowanie zainteresowań i wyszukiwanie nowych. Zasady ewaluacji: I) Ewaluacja bieżąca ( po każdym spotkaniu). Korekty działań w realizacji projektu w oparciu o bieżące obserwacje własne pracownika socjalnego, opinia lokatorów, konsultacje z opiekunką i psychologiem. II) Ewaluacja etapowa (co pół roku). Ocena i ewentualna korekta długoterminowego planu pracy z lokatorami Mieszkania Chronionego. Kosztorys: W ramach etatu pracowników socjalnych, psychologów z Zespołu Readaptacji Psychospołecznej, opiekunek zatrudnionych w Ośrodku Pielęgniarstwa. Źródło finansowania: Budżet Miasta. Termin realizacji: Od 2003 roku, nadal. 50 Grupa wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi [C1K6P2] Cel projektu: Wszechstronne wsparcie dla osób z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzin. Zmniejszenie i minimalizowanie szkodliwych społecznie skutków zaburzeń psychicznych w wymiarze indywidualnym i zbiorowym. Adresat: Osoby z zaburzeniami psychicznymi. Realizatorzy projektu : Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej - Zespół Readaptacji Psychospołecznej. Założenia merytoryczne projektu: Zadaniem projektu jest zmniejszenie ilości i minimalizowanie szkodliwych społecznie, zarówno w wymiarze indywidualnym jak i zbiorowym, skutków zaburzeń psychicznych, a także kształtowanie właściwych postaw społecznych –zrozumienia, tolerancji, życzliwości wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. Etapy realizacji projektu: Realizacja projektu możliwa będzie w oparciu o pracę z osobami z zaburzeniami psychicznymi oraz z rodzinami i opiekunami osób chorych psychicznie. Miejscem spotkań grup będą pomieszczenia placówki pomocowej – Środowiskowego Domu Samopomocy w Rudzie Śląskiej – Halembie. Do najważniejszych działań grupy wsparcia zaliczyć należy: 1. Działania integracyjne - poprzez, które rozumiemy: - wzajemne wzmacnianie emocjonalne między członkami grupy, - inicjowanie dalszych, wzajemnych kontaktów (poza grupowych), - wzmacnianie zachowań prospołecznych. 2. Działania edukacyjne będą obejmowały : - promocję zdrowia, - rozpoznawanie symptomów choroby, - aktywne uczestnictwo w leczeniu, - umiejętność życia z chorobą, - wymiana wzajemnych doświadczeń w radzeniu sobie z nieakceptowanymi społecznie zaburzeniami zachowań, - wymiana informacji o instytucjach powołanych do pomocy ludziom z zaburzeniami psychicznymi. Powyższe działania realizowane będą w formie konsultacji indywidualnych i spotkań grupowych. W 2002 roku rozszerzony został zakres działań w stosunku do uczestników grupy wsparcia: 51 - elementy muzykoterapii, - naukę sposobów spędzania wolnego czasu, - zintensyfikowanie działań związanych z ułatwień dostępu do dóbr kultury. Na realizację powyższego celu uzyskano fundusze z budżetu Ministerstwa Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej. W 2003 roku złożono do Ministerstwa Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej ponownie wniosek o dofinansowanie dla Grupy Wsparcia. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - wzrost poczucia bezpieczeństwa naruszonego przez chorobę, - samodzielność w funkcjonowaniu w środowisku, - odpowiedzialność za własne wybory, decyzje, zachowania, - uczulenie na problemy innych, niesienie pomocy potrzebującym uczestnikom grupy, - rozbudowa światopoglądu, akceptacja „inności”, - współbrzmienie ze społeczeństwem, korzystanie z ogólnodostępnych dóbr kultury, - wzajemne wsparcie, zrozumienie, pomoc wśród uczestników grupy. Koszt: W ramach etatów MOPS. Termin Realizacji : Od 1998 roku do nadal. 52 Grupa wsparcia dla rodzin i opiekunów osób z chorobą Alzheimera, Parkinsona i innymi zaburzeniami otępiennymi OUN [C1K6P2] Cel projektu : Wszechstronne wsparcie dla rodzin i opiekunów osób z zaburzeniami otępiennymi OUN. Zmniejszenie i minimalizowanie szkodliwych społecznie skutków choroby Alzheimera, Parkinsona i zaburzeń otępiennych w wymiarze indywidualnym i grupowym. Nawiązanie właściwej relacji, odreagowanie emocjonalne i zmniejszenie napięcia emocjonalnego. Adresat (beneficjent) : Rodziny i opiekunowie osób chorych na Alzheimera, Parkinsona i innych zaburzeń otępiennych OUN. Realizatorzy projektu : Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – Zespół Readaptacji Psychospołecznej. Założenie merytoryczne projektu Zadaniem projektu jest niesienie sobie wzajemnej pomocy, służącej skutecznemu rozwiązywaniu różnorodnych problemów dotyczących relacji z osobą chorą, jego opieki, pielęgnacji, sposobów porozumiewania się, a także nabywania wiedzy i umiejętności radzenia sobie w warunkach przewlekłego i narastającego stresu psychicznego. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji) Realizacja projektu możliwa będzie w oparciu o pracę z rodzinami i opiekunami osób chorych na Alzheimera, Parkinsona i innych zaburzeń otępiennych OUN. Miejscem spotkań będą pomieszczenia Dziennego Domu Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej 9, przy ul. Markowej 20 a. Do najważniejszych działań grupy wsparcia zaliczyć należy: 1. Działanie wspierające – poprzez, które rozumiemy: - wzajemne wzmacnianie i wspieranie emocjonalne między członkami grupy, - wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa. 2. Działania edukacyjne będą obejmowały: - rozpoznawanie symptomów choroby, - wyjaśnianie i opis choroby Alzhaimera, Parkinsona oraz innych zaburzeń otępiennych OUN, - umiejętność życia z chorobą – wskazówki do opieki nad chorym, - wymiana wzajemnych doświadczeń radzenia sobie z nieakceptowanymi społecznie zaburzeniami zachowania wypływającymi z w/w jednostek chorobowych, - wymiana informacji o instytucjach, stowarzyszeniach powołanych do pomocy ludziom chorym jak i ich rodzinom. 53 Powyższe działania realizowane będą w formie spotkań grupowych jak i w miarę potrzeb w formie spotkań indywidualnych. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - wzrost poczucia bezpieczeństwa naruszonego przez chorobę, - uczulenie na problemy innych, niesienie pomocy potrzebującym uczestnikom grupy, - zaakceptowanie zmian zachodzących w organizmie chorego, - pogodzenie się z faktem, że nie będzie lepiej, - umiejętność rozładowania napięcia przy nieporadności z problemami, - zmniejszenie poczucia zagubienia, inności, - wzajemne wsparcie, zrozumienie, pomoc wśród uczestników grupy. Źródło finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: W ramach etatu psychologa Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – Zespół Readaptacji Psychospołecznej z wykorzystaniem pomieszczeń Dziennego Domu Pomocy Społecznej. Termin realizacji: Od 2004 roku. 54 Środowiskowy Dom Samopomocy z hostelem dla osób z uszkodzeniem Ośrodkowego Układu Nerwowego [C1K6P3] Cel projektu: - utrzymanie osób z uszkodzeniami Ośrodkowego Układu Nerwowego w środowisku i przeciwdziałanie instytucjonalizacji, - poprawa jakości życia i funkcjonowania w środowisku poprzez działanie rehabilitacyjno wspierające dla osób z zaburzeniami neurologicznymi w celu zaspokojenia ich niezbędnych potrzeb życiowych, - powstrzymanie postępującej regresji związanej z chorobą. Adresat: Osoby z zaburzeniami Ośrodkowego Układu Nerwowego. Realizator projektu: Caritas Archidiecezji Katowickiej – Dom Pomocy Społecznej „Św. Elżbieta”. Założenia merytoryczne projektu: Na terenie miasta niepełnosprawnością. istnieją ośrodki I osoby tak, wsparcia dla z zaburzeniami różnych grup psychicznymi klientów korzystają dotkniętych z pobytu w Środowiskowym Domu Samopomocy i hostelu w Rudzie Śląskiej - Halembie. Osoby niepełnosprawne fizycznie - otrzymują wsparcie psychologiczne świadczone przez psychologa Zespołu Readaptacji w miejscu ich zamieszkania. Natomiast osoby z ograniczonym uszkodzeniem mózgu, będącym konsekwencją wcześniejszego uzależnienia alkoholowego bądź urazów mechanicznych, potrzebują odpowiedniego programu wspierająco - rehabilitacyjnego, który ułatwiłby ich funkcjonowanie i opóźnił procesy degradacji. Osoby te po hospitalizacji, mimo, iż wymagają dalszej rehabilitacji, pozostawione są same sobie. Wcześniejszy długoletni proces choroby alkoholowej poczynił spustoszenie w życiu prawie każdego z nich - potracili rodziny, dach nad głową, często nie mają nawet własnych rent czy emerytur. Okaleczeni psychicznie i fizycznie - wymagają wparcia, leczenia, rehabilitacji - wszystkiego, co składa się na proces readaptacji. Część z nich będzie mogła powrócić do środowiska, inni będą oczekiwać na miejsce w domach pomocy społecznej. Etapy realizacji projektu: - rozbudowa DPS „Św. Elżbieta” w celu utworzenia Środowiskowego Domu Samopomocy zgodnie z projektem budowlanym, - dostosowanie organizacji domu do zadań wspierająco – rehabilitacyjnych, - działalność Domu prowadzona przez 5 dni w tygodniu, przez 8 godzin - pobyt dzienny oraz 7 dni w tygodniu, 24 godzinny pobyt w hostelu, 55 - zajęcia w domu organizowane w grupach oraz indywidualnie, - zapewnienie użytkownikom Domu co najmniej 1 posiłku dziennie oraz możliwości jego wspólnego spożycia. Głównym zadaniem placówki jest realizacja programu wspierająco - rehabilitacyjnego mająca służyć wszechstronnemu rozwojowi osób z uszkodzeniem Ośrodkowego Układu Nerwowego na miarę ich możliwości indywidualnych oraz przygotowaniu ich do codziennego życia tak, by byli zaradni, umieli sterować własnym zachowaniem i by mogli uczestniczyć w życiu społecznym. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - rehabilitacja psychiczna i fizyczna osób z zaburzeniami Ośrodkowego Układu Nerwowego, - zwiększenie wglądu w mechanizmy zachowań własnych, przywrócenie do życia i funkcjonowania w społeczeństwie lokalnym, - poprawa jakości życia osób z uszkodzeniami Układu Nerwowego, - przy braku efektów podjętej rehabilitacji zabezpieczenie czasu oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Koszt: W 2007 roku – 364 000 zł Źródła finansowania: Budżet Miasta Termin realizacji: Od 2005 roku, nadal. 56 Pomoc psychologiczna w sytuacji kryzysowej w stosunku do osób niepełnosprawnych fizycznie [C1K6P4] Istota projektu: Pomoc w przywróceniu równowagi psychicznej osobom, które utraciły sprawność fizyczną. Adresat: Osoby, które właśnie stały się fizycznie niepełnosprawne. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej - Zespół Readaptacji Psychospołecznej. Założenia merytoryczne projektu: 1. Zapobieganie bezradności osobom niepełnosprawnym fizycznie i ich najbliższym wobec nowej, trudnej sytuacji życiowej. 2. Wypełnienie luki instytucjonalnej pomiędzy działaniami służby zdrowia, a instytucjami powołanymi do pomocy osobom niepełnosprawnym. 3. Każdego roku w Rudzie Śląskiej przebywa około 300 osób które utraciły sprawność, a tym samym samodzielność życiową. Liczba ta uzasadnia konieczność włączania programu pomocy psychologicznej dla osób, które znalazły się w sytuacji trudnej z powodu nabytej niepełnosprawności fizycznej. Etapy realizacji projektu: 1. Rozeznanie sytuacji i potrzeb osób niepełnosprawnych fizycznie po opuszczeniu przez nich placówki służby zdrowia. 2. Kontakt z rodziną osoby niepełnosprawnej. 3. Podjęcie stosownych działań w zależności od powyższego rozeznania; - „bycie” z osobami niepełnosprawnymi fizycznie tj. podążanie za jej potrzebami, gotowość udzielenia jej potrzebnej w danej chwili pomocy, - pomoc psychologiczna, poradnictwo (także prawne) i wsparcie zarówno osób niepełnosprawnych fizycznie jak i ich rodzin lub opiekunów, - wprowadzenie elementów edukacji, w celu przygotowania osoby niepełnosprawnej i jej najbliższych, do pełnego wykorzystania własnych potencjałów w nowej sytuacji psychologicznej i społecznej, - zapewnienie dostępu do informacji o uprawnieniach, grupach stowarzyszeniach i instytucjach wspomagających niepełnosprawnych, - promowanie zachowań pro-zdrowotnych. 57 samopomocowych, Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - pogodzenie się z niepełnosprawnością, - odkrycie zasobów, które można wykorzystać dla dalszego swojego rozwoju, - kontakt z innymi niepełnosprawnymi, - zmniejszenie lęku, beznadziejności, niepewności, związanych z nową, trudną sytuacją życiową, - odciążenie osób wspierających w rodzinie. Koszt: W ramach etatów MOPS. Termin realizacji: Od 2002 roku do nadal. 58 Młodzieżowe Kluby prowadzone przez organizacje pozarządowe [C1K7P1] Cel: Stworzenie możliwości rozwojowych dla dzieci i młodzieży zagrożonej niedostosowaniem społecznym. Praca psychokorekcyjna – zmiana zachowań dysfunkcyjnych, uczenie zachowań społecznie pożądanych i umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie, wzbudzanie i rozwijanie zainteresowań, zdolności i aktywności, a także ukazywanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego. Adresaci: Młodzież w wieku od 16 lat. Realizator: Wyłoniony drogą otwartego konkursu ofert: Stowarzyszenie św. Filipa Nereusza. Założenia merytoryczne: Z bieżącego rozeznania wynika, że tylko nieliczna część młodzieży tego Miasta korzysta z oferty instytucji kulturalno-oświatowych. Duża część rudzkiej młodzieży nie znajduje pomysłu na swoją aktywność w czasie wolnym, co często jest przyczyną szeregu zachowań społecznie nieakceptowanych. Szczególnie młodzież opuszczająca świetlice socjoterapeutyczne nie powinna być pozostawiona sama sobie – ich środowiska najczęściej nie są w stanie zapewnić im odpowiedniego wsparcia, które jest konieczne, by procesy zapoczątkowane przez aktywność świetlicową, nie uległy wstrzymaniu lub nawet wyparciu. Tym bardziej, że młodzież ta musi się zmierzyć z trudnymi problemami okresu dojrzewania. Dla części tej młodzieży ulica staje się miejscem, gdzie mogą zaspokoić swoje potrzeby w sposób niezgodny z ogólnie przyjętymi normami społecznymi. Często młodzież ta przynależy do nieformalnych grup i trudni się zbieractwem, drobnymi kradzieżami i paserstwem. Część eksperymentuje z alkoholem, narkotykami i innymi używkami. Stąd też idea klubów młodzieżowych, których oferta dotyczyć powinna młodzieży, do której nie docierają ze swoją działalnością inne instytucje kulturalne, albo ich działalność nie okazała się dla niej atrakcyjna. Oferta ta powinna być przeznaczona dla okolicznej młodzieży w ogóle, ze wskazaniem jednak na zagospodarowanie czasu wolnego absolwentów świetlic socjoterapeutycznych. Sposoby realizacji: Realizacja zadania zgodnie z wymogami konkursu. 1. Promocja działalności klubu w szkołach, świetlicach środowiskowych, placówkach kulturalnych i mediach oraz pozyskiwanie uczestników metodą streetworkingu. 2. Zajęcia w Klubach Młodzieżowych: - praca wychowawcza w kierunku zmiany zachowań niepożądanych, wraz z elementami treningu zastępowania agresji, - pomoc w radzeniu sobie z problemami osobistymi, - zajęcia rozwijające zainteresowania i umiejętności (wycieczki, wyjazdy, zajęcia sportowe itp.). 59 Planowane efekty: - nabycie umiejętności społecznych przydatnych w procesie usamodzielniania, w tym sposobów radzenia sobie z sytuacjami trudnymi, - rozbudzenie zainteresowań i poznanie alternatywnych form aktywności, - rozpoznanie i pozyskanie do zajęć klubów dzieci i młodzieży spędzających czas wolny na ulicy (w ramach streetworkingu). Sposoby ewaluacji: Sprawozdania podsumowujące działalność klubów. Źródła finansowania: Budżet Miasta Wkład własny podmiotu przystępującego do konkursu. Kosztorys: Planowany koszt realizacji zadania w roku 2007 – 219 000 zł (plus wkład własny oferentów). Termin realizacji: Od 2005 roku, nadal 60 Prowadzenie rodzinnych domów dziecka [C1K7P2] Cel projektu: Zapewnienie dzieciom całodobowej opieki i wychowania w sytuacji, w której rodzice naturalni nie są w stanie tej opieki zapewnić oraz realizacja postanowień sądowych zarządzających umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Adresat: Dzieci, wobec których sąd wydał postanowienie o umieszczeniu w placówce opiekuńczowychowawczej. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne projektu: Decentralizacja systemu opieki nad dzieckiem zobowiązała do przyjęcia przez Miasto większości zadań i kompetencji dotyczących problemów związanych z zapewnieniem opieki i wychowania dziecku częściowo bądź całkowicie pozbawionego tej opieki zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. Wynikiem interwencji podjętej w rodzinie przechodzącej kryzys może być decyzja, że najbardziej optymalnym w danym momencie rozwiązaniem dla dziecka będzie odseparowanie go od rodziny. Sytuacji takich jest stosunkowo dużo, o czym świadczy ciągły deficyt miejsc w istniejących na terenie Miasta oraz miast ościennych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz wzrost rodzin zastępczych. Czynników dezintegrujących prawidłowość funkcjonowania rodziny jest coraz więcej i obserwuje się stopniowy wzrost zasięgu patologizacji życia rodzinnego. Ważnym zadaniem miasta w tym zakresie staje się rozbudowa sieci małych placówek rodzinnych oraz wspieranie rodzinnej opieki zastępczej. W chwili obecnej w Rudzie Śląskiej funkcjonują trzy Rodzinne Domy Dziecka (ostatni z nich powstał w 2004 roku). Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: 1. Realizacja postanowień sądowych. 2. Zapewnienie dziecku możliwości kształcenia i wyrównywania opóźnień rozwojowych i szkolnych. 3. Stopniowe przygotowanie do samodzielnego życia poza placówką. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: 258 116 zł Termin realizacji: Od 1981 roku, nadal. 61 Rodzicielstwo zastępcze – popularyzowanie idei [C1K7P3] Cel projektu: Pozyskiwanie rodzin do pełnienia funkcji rodzin zastępczych. Integrowanie środowiska rodzin zastępczych już ustanowionych. Adresaci: Mieszkańcy Miasta Ruda Śląska. Realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie, Grupa Wsparcia Rodzin Zastępczych. Założenia merytoryczne: W naszym Mieście funkcjonuje 148 rodzin zastępczych spokrewnionych, 29 rodzin niespokrewnionych oraz 4 rodziny zastępcze o charakterze pogotowia rodzinnego. W rodzinach tych wychowuje się 239 dzieci. Szczególnie istotne w tej formie opieki jest to, że dziecko jest umieszczane w systemie rodzinnym. W takich warunkach może nawiązywać bliskie, pozytywne relacje z osobami znaczącymi, co jest podstawą prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka. Ważne jest pozyskiwanie rodziców, którzy podejmą się pełnienia roli rodziców zastępczych i zapewnią dziecku prawidłową opiekę i wychowanie oraz niejednokrotnie umożliwią mu wyrównanie deficytów, które powstały w dysfunkcyjnej rodzinie naturalnej. Im więcej przygotowanych i ustanowionych rodzin zastępczych, tym większa szansa, że mniej dzieci trafi do placówek opiekuńczo-wychowawczych. Stąd idea popularyzowania rodzinnej opieki zastępczej. Sposoby realizacji: 1. Popularyzowanie idei rodzicielstwa zastępczego w mediach lokalnych. 2. Organizowanie seminariów, konferencji, prelekcji poświęconych problematyce rodzin zastępczych. 3. Organizowanie corocznych miejskich obchodów „Dnia Rodzicielstwa Zastępczego” m.in. w formie Festynu Rodzin Zastępczych. Etapy realizacji: - organizowanie Festynu Rodzin Zastępczych, - cykliczne umieszczanie informacji na temat rodzinnej opieki zastępczej w mediach lokalnych. Kontynuacja zaplanowanych działań w kolejnych latach. 62 Planowane efekty: Pozyskanie rodziców do pełnienia roli rodzin zastępczych. Sposoby ewaluacji: Prowadzenie statystyk w celach sprawozdawczych i oceny skuteczności działań. Źródła finansowania Środki pozyskane od sponsorów, środki posiadane w ramach budżetu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Termin realizacji Od 2006 roku. 63 Tworzenie na terenie miasta Ruda Śląska zawodowych rodzin zastępczych [C1K7P3] Cel projektu: Rozszerzenie działań mających na celu realizację postanowień sądowych poprzez zapewnienie całodobowej opieki i wychowania dziecku w tych sytuacjach, w których rodzice naturalni czasowo lub na stałe nie są w stanie tej opieki sprawować. Adresat: Dzieci, które z różnych przyczyn zostają pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodziców naturalnych. Czasami potrzebują opieki na kilka dni, tygodni lub miesięcy, w wielu wypadkach na dłużej – do uzyskania pełnoletniości. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej oraz Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Założenia merytoryczne projektu: W obecnym systemie opieki nad dzieckiem ogromne znaczenia będą miały zawodowe rodziny zastępcze, które zapewnią właściwą opiekę opuszczonym dzieciom w różnym wieku, zbliżoną do naturalnego środowiska rodzinnego. Dzięki funkcjonowaniu takich rodzin możliwe będzie stworzenie dzieciom najwartościowszego środowiska wychowawczego. W zależności od specjalności rodziny w opiece nad dziećmi w rodzinach tych można umieścić w tym samym czasie nie mniej niż troje dzieci i nie więcej niż sześcioro w wielodzietnej rodzinie zastępczej oraz nie więcej niż troje dzieci w specjalistycznej rodzinie zastępczej. Tworzenie tego typu rodzin pozwoli na zabezpieczenie licznego rodzeństwa, dzieci, które ze względów zdrowotnych wymagają szczególnej formy opieki i pielęgnacji oraz profesjonalnej pomocy. Etapy realizacji projektu: Realizacja od 2004 r., nadal 1. Pozyskiwanie kandydatów na zawodowe rodziny zastępcze. 2. Szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 3. Zawieranie umów z rodzinami zastępczymi – w 2007 r. z jedną rodziną. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: 1. Zapewnienie realizacji orzeczeń sądowych. 2. Zapewnienie całodobowej opieki dzieciom pozbawionym przez rodziców naturalnych tej opieki. 3. Zapewnienie dzieciom możliwości wyrównywania opóźnień rozwojowych, odbudowywanie zaufania do dorosłych, rówieśników, siebie, motywowanie do twórczego działania. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: 23 716,8 zł w rodzinach do trzech dzieci, 27 669,6 zł w rodzinach powyżej 3 dzieci Termin realizacji: Od 2004 r. do nadal 64 Tworzenie na terenie miasta Ruda Śląska zawodowych niespokrewnionych rodzin zastępczych o charakterze pogotowia rodzinnego [C1K7P4] Cel projektu: Zapewnienie całodobowej opieki i wychowania dziecku w sytuacjach kryzysowych. Adresat: Dzieci, które z różnych przyczyn zostają pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodziców naturalnych. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Założenia merytoryczne projektu: W prorodzinnym systemie opieki nad dzieckiem ogromne znaczenie mają rodziny zastępcze, które zapewniają dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki właściwa i profesjonalną pomoc, zbliżoną do środowiska naturalnego. Dzięki funkcjonowaniu takich rodzin, w których dzieci przebywają okresowo, do chwili ustania przyczyn nie zezwalających na objęcie ich opieką przez rodziców biologicznych, możliwe jest stworzenie dzieciom najwartościowszego środowiska wychowawczego. Taka rodzina gotowa jest przyjąć w każdej chwili dziecko, które z różnych przyczyn pozbawione zostało opieki rodzicielskiej. Są to rodziny, które interwencyjnie przyjmą do 3 dzieci, do 10 roku życia, w przypadku rodzeństwa dopuszcza się umieszczenie w rodzinie zastępczej większej liczby dzieci. Tworzenie tego typu rodzin pozwoli na natychmiastowe zabezpieczenie w sytuacjach kryzysowych dzieci zwłaszcza małych i znajduje zarówno uzasadnienie psychologiczne jak i ekonomiczne. Etapy realizacji projektu: Realizacja od 2004 r. do nadal 1. Pozyskiwanie kandydatów na rodziny wykonujące zadania pogotowia rodzinnego – 2006 r. 2. Szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wykonującej zadania pogotowia rodzinnego – 2006 r. 3. Zawieranie umów z rodzinami zastępczymi – 4 rodziny od 2006 r. 4. Kontynuacja pracy z czterema rodzinami. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: 1. Realizacja postanowień sądowych. 2. Zapewnienie natychmiastowej i profesjonalnej opieki dzieciom, w sytuacjach kryzysowych, w których rodzice naturalni czasowo nie są w stanie tej opieki zapewnić. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: 4 x 27 669,6 zł Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 65 Program szkolenia rodzin zastępczych „Dom” [C1K7P5] Cel projektu: Przygotowanie kandydatów do pełnienia roli rodziny zastępczej. Dostarczenie wiedzy na temat: a) definicji, funkcji, typów, wad, zalet rodzinnej opieki zastępczej, b) prawnych aspektów funkcjonowania rodzin zastępczych: - prawne kryteria doboru kandydatów, - kodeks rodzinny a rodzinna opieka zastępcza, - odpowiedzialność prawna, - prawa dziecka, c) psychologiczno-pedagogicznych aspektów funkcjonowania rodzin zastępczych: - psychologiczne kryteria doboru kandydatów, - elementy psychologii rozwojowej dziecka, - postawy rodzicielskie i system wychowawczy, - zaburzenia u dziecka wychowywanego poza rodziną naturalną, - dziecko krzywdzone (objawy, skutki przemocy, sposoby pomocy), - wpływ uzależnień na dziecko i rodzinę, - specyfika adaptacji dziecka do pobytu w rodzinie zastępczej, d) specjalistycznych ośrodków wspierających rodziny zastępcze w naszym mieście, e) zasad finansowania rodzin zastępczych, f) specyfiki pracy z dzieckiem niedostosowanym społecznie, niepełnosprawnym. Kształcenie umiejętności w zakresie: a) rozpoznawania i oceny sytuacji dziecka, b) kompensacji ewentualnych opóźnień i deficytów, c) radzenia sobie w sytuacjach trudności wychowawczych, d) współpracy z rodziną naturalną, e) korzystania z sieci wsparcia w mieście. Adresaci: Kandydaci na rodziców zastępczych: a) spokrewnieni z dzieckiem, b) niespokrewnieni z dzieckiem, c) do pełnienia funkcji zawodowej niespokrewnionej rodziny zastępczej: wielodzietnej, o charakterze pogotowia rodzinnego, specjalistycznej dla dzieci niedostosowanych społecznie oraz z różnymi dysfunkcjami i problemami zdrowotnymi. Kandydaci do prowadzenia rodzinnych placówek opiekuńczo-wychowawczych. Realizatorzy: Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej 66 Założenia merytoryczne: Rodzina zastępcza to rodzina, która sprawuje przez dłuższy lub krótszy czas opiekę nad dzieckiem, które z różnych uzasadnionych przyczyn (m.in. z powodu sieroctwa, porzucenia, niewydolności wychowawczej rodziców, uzależnienia rodziców, doświadczania z ich strony przemocy) nie może być wychowywane w rodzinie naturalnej. Zadaniem rodziny zastępczej jest zaspokojenie podstawowych potrzeb dziecka oraz stworzenie warunków do jego dalszego rozwoju. Szczególnie istotne w tej formie opieki jest to, że dziecko przebywa w systemie rodzinnym. W takich warunkach może nawiązywać bliskie, pozytywne relacje z osobami znaczącymi, co jest podstawą prawidłowego rozwoju społecznego i emocjonalnego dziecka. Stanowienie rodziny zastępczej jest niezwykle trudnym zadaniem i niesie za sobą wiele problemów. Problemy te mogą wynikać między innymi z zaburzeń jakie mogą wystąpić u dziecka (syndrom dziecka krzywdzonego, zaburzenia zachowania i emocjonalne, deficyty rozwojowe, niedostosowanie społeczne, niepełnosprawność), z kontaktów z rodziną naturalną dziecka, z tymczasowości tego rodzaju opieki (problem rozstania, zbyt silna więź emocjonalna). Kandydatom na rodziny zastępcze stawia się wiele wymagań. Jednym z nich jest posiadanie szerokiej wiedzy i umiejętności związanych z przejęciem opieki nad dzieckiem, procesem jego wychowania oraz praca nad jego deficytami. Niezmiernie ważne jest przygotowanie ich do pełnienia roli rodziców zastępczych oraz pokazywanie możliwości korzystania z systemu wsparcia. Etapy realizacji: Szkolenie składa się z dwóch części: - część podstawowa – dla osób przygotowujących się do pełnienia funkcji rodzin zastępczych (spokrewnionych, niespokrewnionych, zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem tj. wielodzietnych i o charakterze pogotowia rodzinnego) – obejmuje 56 godzin dydaktycznych warsztatów psychologicznych z elementami wykładów (14 spotkań po 4 godziny dydaktyczne), - część uzupełniająca dla osób, które ukończyły szkolenie podstawowe i przygotowują się do pełnienia funkcji zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem specjalistycznych rodzin zastępczych – obejmuje 34 godziny dydaktyczne w tym: wykłady (6 godzin tj. 3 spotkania po 2 godziny dydaktyczne), warsztaty psychologiczne (8 godzin tj. 2 spotkania po 4 godziny dydaktyczne) i zajęcia terenowe w placówkach specjalistycznych (20 godzin dydaktycznych). Grupa liczy od 6 do 20 osób. Tematyka szkolenia – część podstawowa: 1. Integracja. 2. Idea rodzinnej opieki zastępczej. 3. Specyfika rodzin zastępczych zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem. 4. Etapy rozwoju dziecka. 5. Tożsamość dziecka. 6. Dziecko krzywdzone. Prawa dziecka. 67 7. Uzależnienia ich wpływ na dziecko i rodzinę 8. Opieka nad dzieckiem chorym, niepełnosprawnym, z zaburzeniami zachowania. 9. Umiejętności wychowawcze. 10. Opanowywanie trudnych zachowań. 11. Opieka zastępcza i twoja rodzina. 12. Współpraca z rodziną naturalną i lokalnym systemem wsparcia. 13. Rozłąka, strata, żal. 14. Pożegnania. Tematyka szkolenia – część uzupełniająca: 1. Wpływ dziecka niedostosowanego na system rodzinny. Wpływ niepełnosprawności dziecka na system rodzinny. 2. Moje zasoby i strategie radzenia sobie z trudnościami. 3. Diagnoza dziecka niedostosowanego społecznie. Diagnoza dziecka niepełnosprawnego. 4. Etiologia niedostosowania społecznego; uregulowania prawne dotyczące niedostosowania społecznego. Prawne aspekty związane z niepełnosprawnością; sieć wsparcia.. 5. Praca z dzieckiem niedostosowanym społecznie. Praca z dzieckiem niepełnosprawnym. 6. Zajęcia terenowe w specjalistycznych placówkach. Metody pracy: - ćwiczenia w grupach, parach, - „burza mózgów” - psychorysunek’ - psychodrama, - dyskusja kierowana, - prelekcja, - scenki symulowane, - wykład. Planowane efekty Zwiększenie wiedzy na temat pełnienia roli rodzica zastępczego. Poznanie psychologicznopedagogicznych i prawnych aspektów funkcjonowania rodzinnej opieki zastępczej. Uwrażliwienie na potrzeby dziecka wymagającego opieki zastępczej, Zwiększenie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach wychowawczych. Uzyskanie wsparcia. Sposoby ewaluacji Ankiety. Źródła finansowania: W ramach posiadanych środków w planie finansowym Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Termin realizacji: Od roku 2002, nadal. 68 Grupa wsparcia dla rodzin zastępczych [C1K7P6] Cel: Wspieranie rodziców w pełnieniu roli opiekunów zastępczych. Doskonalenie umiejętności wychowawczych i sposobów radzenia sobie z problemami wynikającymi z rodzinnej opieki zastępczej. Adresaci: Opiekunowie pełniący funkcję rodziny zastępczej z terenu miasta Ruda Śląska. Realizatorzy: Punkt Konsultacyjny dla Rodzin OPDziR. Założenia merytoryczne: Rodzina zastępcza to rodzina, która sprawuje przez pewien, dłuższy lub krótszy, czas opiekę nad dzieckiem, które z różnych uzasadnionych przyczyn (m.in. z powodu sieroctwa, porzucenia, niewydolności wychowawczej rodziców, uzależnienia rodziców, doświadczania z ich strony przemocy) nie może być wychowywane w rodzinie naturalnej. Zadaniem rodziny zastępczej jest zaspokojenie podstawowych potrzeb dziecka oraz stworzenie warunków do jego dalszego rozwoju. Stanowienie rodziny zastępczej jest niezwykle trudnym zadaniem i niesie za sobą wiele problemów. Problemy te mogą wynikać między innymi z zaburzeń występujących u dziecka (syndrom dziecka krzywdzonego, zaburzenia zachowania, zaburzenia emocjonalne), z kontaktów z rodziną naturalną dziecka, z tymczasowości tego rodzaju opieki (problem rozstania, zbyt silna więź emocjonalna). Rodzicom zastępczym stawia się wiele wymagań. Jednym z nich jest posiadanie szerokiej wiedzy i umiejętności związanych z przejęciem opieki nad dzieckiem, procesem jego wychowania oraz pracą nad jego deficytami. Niezmiernie ważne jest więc przygotowanie opiekunów do pełnienia roli rodziców zastępczych oraz pokazywanie możliwości korzystania z systemu wsparcia. Od października 2002 roku w Punkcie Konsultacyjnym dla Rodzin Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie rozpoczęły się szkolenia przygotowujące kandydatów na rodziny zastępcze. Do tej pory przeszkolono 36 osób z 22 rodzin. W czasie trwania szkolenia, jak i po jego zakończeniu, rodziny zastępcze zgłaszały zapotrzebowanie na kontynuację spotkań grupowych, których celem byłoby radzenie sobie z bieżącymi problemami i udzielanie wzajemnego wsparcia. Sposoby realizacji: Zajęcia grupy wsparcia dla rodzin zastępczych będą odbywać się 1 raz w miesiącu przez 3 godziny. Będzie to cykl 10 spotkań. Grupa może liczyć do 20 osób. Tematyka poszczególnych spotkań grupy wynika z bieżącego zapotrzebowania jej uczestników zgłaszanych przez nich problemów, trudności. Planuje się uruchomienie 3 grup. 69 W trakcie realizacji programu będą wykorzystywane aktywne metody pracy z grupą m. in. : - dyskusja kierowana, - scenki symulowane, - burza mózgów, - filmy, - wykłady. Etapy realizacji: Program będzie realizowany od 2004r. w Punkcie Konsultacyjnym dla Rodzin w Rudzie Śl. 1. Planowane efekty: Lepsze radzenie sobie z problemami wynikającymi ze sprawowania opieki zastępczej. Sposoby ewaluacji: Ankieta przeprowadzona wśród uczestników grupy na ostatnim spotkaniu oceniająca przydatność w życiu poruszanych wątków tematycznych oraz grupowej formy pomocy. Źródła finansowania: W ramach etatów OPDiR. Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 70 Grupa wsparcia dla dzieci przebywających w rodzinie zastępczej [C1K7P7] Cel: Udzielanie psychologicznego wsparcia dziecku przebywającemu w rodzinie zastępczej. Stworzenie warunków do dzielenia się swoimi przeżyciami i doświadczeniami. Adresaci: Dzieci przebywające w rodzinie zastępczej lub oczekujące na umieszczenie w rodzinie zastępczej. Dzieci w wieku od 7 do 17 lat (dwie grupy wiekowe: 7-11 lat; 12-17 lat). Realizatorzy: Punkt Konsultacyjny dla Rodzin OPDziR. Założenia merytoryczne: Dzieci przed umieszczeniem ich w Rodzinie Zastępczej bardzo często doświadczały trudnych, czasem traumatycznych sytuacji mających negatywny wpływ na ich rozwój psychofizyczny. Adaptacja dziecka w nowej rodzinie jest procesem trudnym i długotrwałym. Dziecko musi poradzić sobie z trudnymi doświadczeniami z przeszłości związanymi z pobytem w rodzinie naturalnej, ale też z przystosowaniem się do norm i zasad panujących w nowej rodzinie zastępczej. Pobyt dziecka w rodzinie zastępczej stwarza mu możliwość nawiązania bliskich, pozytywnych relacji z osobami znaczącymi, co jest podstawą do prawidłowego rozwoju społecznego i emocjonalnego dziecka. Uczestnictwo w zajęciach grupy daje dziecku możliwość uzyskania wsparcia w tej trudnej dla niego sytuacji. Sposoby realizacji: Zajęcia dla dzieci będą realizowane w dwóch grupach wiekowych (7-11 lat; 12-17 lat), liczących 10-15 osób. Spotkania grup będą odbywać się raz w tygodniu przez 1,5 do 2 godzin. Cykl składa się z 12 spotkań. Proponowane wątki tematyczne : 1. Zajęcia integracyjne. 2. Czemu jestem w Rodzinie Zastępczej? 3. Moja droga życiowa (ważne wydarzenia życiowe). 4. Pierwsze spotkanie z rodziną zastępczą (lęk, obawy, oczekiwania a rzeczywistość). 5. Na rozdrożu – dziecko między rodziną naturalną a rodziną zastępczą. 6. Jaka jest moja rodzina zastępcza? 7. Co mogę zrobić żeby było mi lepiej w obecnej rodzinie : a) jak ze sobą rozmawiać? b) jak mówić o swoich potrzebach? c) jak wyrażać swoje uczucia? 71 8. Moje zasoby i jak mogę je wykorzystać w przyszłości. 9. Podsumowanie. W trakcie realizacji programu będą wykorzystywane aktywne metody pracy z grupą m.in.: - scenki, - burza mózgów, - psychorysunek, - gry i zabawy interakcyjne, - elementy artterapii. Etapy realizacji: Program realizowany od 2004 r. w Punkcie Konsultacyjnym dla Rodzin w Rudzie Śl. 1. Planowane efekty: Lepsze przystosowanie się do nowego środowiska, jakim jest rodzina zastępcza. Sposoby ewaluacji: Ankieta przeprowadzona na ostatnim spotkaniu dotycząca sposobu prowadzenia zajęć oraz przydatności w życiu poruszanych wątków tematycznych. Źródła finansowania: W ramach etatów OPDiR. Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 72 Grupa edukacyjna dla osób usamodzielnianych [C1K7P8] Cel projektu: Wszechstronne wsparcie dla usamodzielnianych wychowanków. umiejętności życiowych, umożliwienie usamodzielnianym Rozwijanie podstawowych identyfikowania własnych problemów, wspólne poszukiwanie możliwości ich rozwiązań . Adresat: Osoby, które osiągnęły pełnoletniość w rodzinie zastępczej, osoby pełnoletnie opuszczające placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego i socjalizacyjnego, specjalny ośrodek szkolnowychowawczy i młodzieżowy ośrodek szkolno-wychowawczy. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej – Dział Opieki nad Dzieckiem oraz zaproszeni specjaliści z różnych dziedzin. Założenia merytoryczne projektu: W trakcie realizacji indywidualnych programów usamodzielnienia obejmujących coraz większą grupę młodzieży dostrzegalna jest wyraźna potrzeba integracji młodych ludzi. Zadaniem projektu jest utworzenia takiej grupy, aby zgodnie z przyjętymi w grupie wzorcami, normami i wytyczonymi celami działania mogła ona wpłynąć pozytywnie na kształtowanie się postaw, poziomu motywacji i aspiracji jej członków. Grupa będzie grupą zamkniętą. Spotkania będą odbywały się dwa razy w miesiącu po 1,5 godz. lub w zależności od potrzeb grupy. Przewiduje się od 8-do 12 uczestników grupy. Etapy realizacji projektu: Prowadzenie grupy - od 2004 r., nadal. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: 1. Nabycie podstawowych umiejętności interpersonalnych. 2. Pobudzenie potrzeby bycia świadomym kreatorem swojego życia. Źródła finansowania: W ramach etatów MOPS. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 73 Grupy edukacyjne dla matek przejawiających bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego [C1K7P9] Cel projektu: Nauka nowych umiejętności, wzmocnienie kompetencji (empowerment), efektywne wykorzystanie zasobów własnych oraz zawiązanie sieci wzajemnego wsparcia. Adresat: Projekt adresowany jest do klientów Ośrodka Pomocy Społecznej, w szczególności skierowany jest do kobiet przejawiających bezradność opiekuńczo-wychowawczą oraz bezradność w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Uczestniczki programu to kobiety bezrobotne, których dochody kształtują się poniżej kryterium przewidzianego ustawą o pomocy społecznej, wychowujące jedno lub więcej dzieci, zamieszkujące wraz z mężem lub konkubentem. Osoby te najczęściej posiadają wykształcenie niepełne podstawowe, podstawowe, podstawowe specjalne, zawodowe, pochodzą ze środowisk zmarginalizowanych społecznie, w których dominują deficyty edukacyjne spowodowane wcześniejszymi zaniedbaniami. Są to kobiety młode, średnia wieku kształtuje się w granicach 25-30 lat. Osoby te najczęściej pochodzą z rodzin, w których problemy typu alkoholizm, przemoc czy bezrobocie powtarzane są pokoleniowo, z rodzin, w których świadomość istniejących problemów jest znacznie zaniżona lub nie istnieje w ogóle. Realizator projektu: Projekt jest realizowany w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej przy wpółdziałaniu następujących osób: 1. Pracownika socjalnego, 2. Pielęgniarki środowiskowej – położnej, 3. Pedagoga, 4. Konsultanta d.s. uzależnień z Zespołu Readaptacji Psychospołecznej, 5. Doradcy zawodowego i instruktora obsługi komputera z Miejskiego Centrum Informacji (dla zainteresowanych uczestniczek grupy). Założenia merytoryczne projektu: Projekt zakłada wykorzystanie zasobów środowiska lokalnego (Miejskie Centrum Informacji i Wolontariatu, Przychodnie Rejonowe) oraz zasobów własnych uczestniczek przy koordynacji pracownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. W swoich założeniach program obejmuje następujące cele : 1. Wykształcenie niezbędnych umiejętności społecznych w zakresie prowadzenia i organizowania gospodarstwa domowego oraz nawyków związanych z czystością i higieną. 2. Wzmocnienie kompetencji w roli matki i gospodyni domowej. 74 3. Poprawa komunikacji w rodzinie poprzez wykształcenie nowych nawyków komunikacyjnych. 4. Zdobycie wiedzy dotyczącej metod efektywnego poszukiwania pracy; nabycie nowych umiejętności, zwiększających szansę na zatrudnienie oraz redukujących deficyty edukacyjne. 5. Zwiększenie świadomości problemu alkoholowego i problemu przemocy, edukacja dotycząca sposobów radzenia sobie z tymi problemami, zdobycie wiedzy na temat instytucji pomocowych. 6. Osiągnięcie samodzielności w rozwiązywaniu problemów , wytworzenie umiejętności dawania wsparcia i pozyskiwania go (grupa samopomocowa). Etapy realizacji: 1. Wyłonienie kandydatek (ze wszystkich dzielnic miasta) kwalifikujących się do uczestnictwa w grupach na podstawie diagnozy pracownika socjalnego pracującego z daną rodziną. 2. Spotkanie informacyjne z kandydatkami - motywowanie do uczestnictwa w programie. 3. Dokonanie ostatecznej weryfikacji – utworzenie grup edukacyjnych. 4. Wytwarzanie umiejętności zgodnie z założeniami programu poprzez realizowanie kolejnych bloków tematycznych. 5. Empowerment, ukształtowanie grupy samopomocowej. 6. Ewaluacja programu. Planowane efekty: - wykształcenie niezbędnych umiejętności społecznych w zakresie prowadzenia i organizowania gospodarstwa domowego oraz nawyków związanych z czystością i higieną, - wzmocnienie kompetencji w roli matki i gospodyni domowej, - poprawa komunikacji w rodzinie poprzez wykształcenie nowych nawyków komunikacyjnych, - zdobycie wiedzy na temat aktywnych metod poszukiwania pracy ,nabycie nowych umiejętności zwiększających szanse zatrudnienia i wyrównujących istniejące deficyty edukacyjne (obsługa komputera), - zwiększenie świadomości problemu alkoholowego i problemu przemocy, edukacja dotycząca sposobów radzenia sobie z tymi problemami, zdobycie wiedzy na temat instytucji pomocowych. Zasady ewaluacji: Ewaluacja dokonywana jest po każdej edycji spotkań grupy (po 5 miesiącach) obejmuje ocenę stopnia przyswojonej wiedzy przez uczestniczki grupy poprzez badania ankietowe, analizę podstawowych problemów wynikłych w trakcie trwania spotkań oraz ocenę indywidualną każdej z uczestniczek dokonywaną przez pracownika socjalnego mającą na celu zweryfikowanie zakładanych celów. Źródła finansowania: W ramach etatów MOPS. 75 Intensywny trening dla matek dzieci w wieku do trzeciego roku życia niewydolnych pod względem opiekuńczo-wychowawczym w połączeniu z aktywizacją zawodową [C1K7P9] Cel projektu: Nabycie umiejętności prawidłowej pielęgnacji i opieki nad dzieckiem, wykształcenie prawidłowych nawyków higienicznych i żywieniowych oraz ukształtowanie właściwych postaw rodzicielskich. Adresat: Matki, których dzieci objęte są wsparciem Dziennego Ośrodka Opiekuńczego dla Dzieci do Lat Trzech w Rudzie Śląskiej - Wirku i Orzegowie, przejawiające niewydolność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego Realizator projektu: Dzienny Ośrodek Opiekuńczy dla Dzieci do Lat Trzech oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne projektu: Z rozeznania pracowników socjalnych przeprowadzonego na koniec roku 2005 wynika, iż wśród 5.759 rodzin objętych pomocą Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, 2.624 to rodziny z dziećmi, natomiast 721 to rodziny ze zdiagnozowaną niewydolnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Wśród nich 340 to rodziny niepełne, natomiast 198 to rodziny wielodzietne. Obserwuje się nasilenie tej dysfunkcji w grupie młodych matek z dziećmi w wieku do trzeciego roku życia, co wynika z braku pozytywnych wzorców oraz deficytów poznawczych. Założeniem programu jest czynny udział matek w opiece i pielęgnacji dziecka pod kierunkiem wykwalifikowanego pracownika – pielęgniarki lub opiekunki dziecięcej, poznanie zasad prawidłowego żywienia oraz organizowania czasu wolnego dziecka. Program będzie realizowany w dwóch etapach, pierwszy będzie dotyczył bezpośrednio uczestniczek programu i ukształtowania u nich prawidłowych nawyków higienicznych, dbałości o higienę osobistą oraz higienę otoczenia. Drugi etap to wprowadzenie uczestniczek programu do poszczególnych grup rozwojowych dzieci: I - grupa niemowlaków, II- grupa 1-2 latków, III- grupa 2-3 latków, gdzie biorąc czynny udział w codziennych czynnościach związanych z harmonogramem dnia będą uczyły się systematyczności, regularności w opiece nad dzieckiem w następujących sferach: 1. pielęgnacja dziecka : kąpiel, przewijanie, dobór odzieży do wieku i pory roku 2. wyżywienie: podstawy diety małego dziecka, higiena przygotowywania posiłku, konsultacja z dietetykiem 3. zabawa: tworzenie prawidłowej atmosfery wychowawczej, organizacja zabaw dostosowanych do wieku dziecka. 76 Etapy realizacji projektu: 1. Przeprowadzenie rekrutacji uczestniczek do projektu ( MOPS wspólnie z DOO) 2. Udział wytypowanych uczestniczek w grupie przygotowawczej (8 spotkań po 45 min w MOPS) 3. Zatrudnienie uczestniczek, które ukończą cykl spotkań przygotowawczych, w DOO na okres 3 miesięcy. 4. Ewaluacja po zakończeniu okresu zatrudnienia na podstawie obserwacji i wglądu w środowisko. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - usprawnienie funkcjonowania rodziny, poprawa realizacji roli społecznej matki i gospodyni domowej, poprzez wykształcenie prawidłowych nawyków i umiejętności, - czynne zaangażowanie matki w proces wychowawczy, - uaktywnienie zawodowe poprzez zatrudnienie w DOO, - ewaluacja dokonywana będzie przez osoby zatrudnione przy projekcie oraz pracowników socjalnych, którzy mają wgląd w środowisko zamieszkania kobiet objętych treningiem. Ocena dokonana będzie przez pracownika socjalnego (na stosownym druku). Koszt: 8118 zł na 2007 rok. Źródła finansowania: Budżet Miasta Termin realizacji: Od 2006 roku 77 Grupa wsparcia o charakterze psychoedukacyjnym dla rodziców, których dzieci przebywają w placówkach opiekuńczo – wychowawczych lub opiece zastępczej [C1K7P10] Cel projektu: Udzielenie wsparcia rodzicom, których dzieci przebywają w placówce opiekuńczo – wychowawczej lub opiece zastępczej. Adresat: Rodzice biologiczni, klienci Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, których dzieci przebywają w placówce opiekuńczo – wychowawczej lub opiece zastępczej. Realizator projektu: Zespół Readaptacji Psychospołecznej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne: Rodzina stanowi najważniejszą i podstawową instytucję społeczną i naturalne środowisko wychowawcze, w którym oddziaływanie na dziecko dokonuje się w różnorodnych sytuacjach rodzinnych. Zróżnicowanie oddziaływań środowiska rodzinnego i społecznego determinuje jakość rozwoju człowieka oraz jego start w dorosłym życiu. Wśród zjawisk niesprzyjających prawidłowemu rozwojowi i powodujących destrukcję rodziny znajdują się m. in. takie dysfunkcje jak przemoc domowa (fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna), uzależnienia, niezdolność do prawidłowego wypełniania funkcji rodzicielskich (bezradność opiekuńczo -wychowawcza). Istnienie każdej z wymienionych dysfunkcji może stwarzać sytuacje, w których dobro i prawidłowy rozwój dziecka stają się zagrożone. Dysfunkcje te mogą również prowadzić do sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia małoletnich dzieci. Koniecznym wówczas staje się przeprowadzenie interwencji kryzysowej, w wyniku której małoletnie dzieci zostają zabezpieczone w odpowiednich placówkach. Kryzys rozbicia rodziny niweczy ważne cele życiowe, poczucie bezpieczeństwa oraz zakłóca istniejące więzi emocjonalne pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny. Taka sytuacja bez wątpienia jest traumatycznym przeżyciem dla wszystkich członków rodziny. Solidarność społeczna nakazuje nam udzielanie pomocy i wsparcia rodzinom znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych, z którym nie są w stanie sami sobie poradzić. Ponieważ zastosowana wobec dzieci opieka instytucjonalna i indywidualna nie jest czymś naturalnym i sprzyjającym optymalnemu rozwojowi małoletnich, celem tego projektu jest wspieranie rodziców biologicznych w ich działaniach zmierzających do przywrócenia równowagi w rodzinie, wyjścia z kryzysu i prawidłowego wypełniania ról społecznych, w tym ról rodzicielskich, tak aby możliwy był powrót dziecka do rodziny. 78 Etapy realizacji projektu: - dokonanie naboru uczestników poprzez rozmowy indywidualne (wytypowanych przez Dział Opieki nad Dzieckiem), - prowadzenie zajęć grupy wsparcia – 12 spotkań x 1,5 godz., - prowadzenie indywidualnych spotkań, - podsumowanie, ocena realizacji projektu. Planowane efekty: - nabycie umiejętności radzenia sobie z emocjami – lękiem, stresem, napięciem, poczuciem winy, poczuciem bezradności itd., - nauczenie się rozpoznawania tych emocji, nazywania ich oraz konstruktywnego radzenia sobie z nimi, odreagowania, - nauczenie się prawidłowego komunikowania się w rodzinie (z uwzględnieniem komunikacji werbalnej i niewerbalnej), - nabycie umiejętności w załatwianiu spraw urzędowych, - wyzwolenie i wzmocnienie zasobów u rodziców biologicznych, - integracja rodzin biologicznych pozytywnie rokujących, - przywrócenie umiejętności prawidłowego funkcjonowania rodziny i prawidłowego wypełniania ról rodzicielskich oraz powrotu – w uzasadnionych przypadkach – dzieci do rodziców biologicznych. Zasady ewaluacji: - badanie motywacji uczestników grupy na podstawie danych dotyczących udziału w grupie – obecność, aktywność, - ocena uczestników po zakończeniu zajęć, - ocena możliwości podjęcia kontraktu z pracownikiem socjalnym, - obserwowanie funkcjonowania społecznego rodziny po zakończeniu grupy przez pracowników socjalnych, - prowadzenie statystyki ilości rodzin, którym udało się odzyskać dzieci oddane w opiekę zastępczą. Źródła finansowania: Obsługa projektu w ramach etatów pracowników MOPS. Termin realizacji: Obejmuje 2006r z możliwością prolongowania projektu przy pozytywnej ocenie ewaluacji. 79 Pralnia treningowa – trening sanitarno-higieniczny dla rodzin dysfunkcyjnych żyjących w trudnych warunkach socjalno – bytowych [C1K7P12] Cel projektu: Poprawa funkcjonalna rodzin: - wykształcenie niezbędnych umiejętności oraz nawyków związanych z czystością i higieną, - wzmocnienie kompetencji w roli matki i gospodyni domowej. Pomoc w formie usług pralniczych dla osób starszych i chorych, korzystających z usług opiekuńczych MOPS. Adresat: Rodziny dysfunkcyjne wykazujące bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, żyjące w trudnych warunkach socjalno-bytowych oraz osoby starsze i chore objęte pomocą MOPS w formie usług opiekuńczych. Realizator projektu: Dom PCK- Centrum Interwencji Kryzysowej. Założenia merytoryczne projektu: Metody realizacji celu: - prowadzenie treningu czystości, wyrabianie nawyku czystości i umiejętności prawidłowego prania, - wykształcenie niezbędnych umiejętności w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego, - zabezpieczenie osób starszych i chorych w usługi pralnicze. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Poprawa funkcjonalna rodzin dysfunkcyjnych objętych pomocą MOPS : - wykształcenie umiejętności i nawyków związanych z czystością i higieną, - poprawa umiejętności w prowadzeniu gospodarstwa domowego, - ewaluacja bieżąca prowadzona przez realizatora oraz okresowa przeprowadzana wspólnie z pracownikiem socjalnym MOPS, prowadzącym pracę socjalną w rodzinie. Źródła finansowania: MOPS – koszty prania (w ramach pomocy indywidualnej świadczonej klientowi). Dom PCK – personel, media. Kosztorys: Koszty prania pokrywane w ramach pomocy udzielanej indywidualnym świadczeniobiorcom (ok. 2500 zł) + wkład własny PCK. Termin realizacji: Od 2003 roku, nadal. 80 Punkt pomocy rzeczowej (magazyn rzeczy używanych: mebli, odzieży, artykułów gospodarstwa domowego) [C1K7P13] Cel projektu: 1. Wyposażenie osób potrzebujących niezbędny sprzęt gospodarstwa domowego, meble i odzież. 2. Przeciwdziałanie marnotrawstwu. Umożliwienie wykorzystania sprzętu gospodarstwa domowego, mebli i odzieży używanej. Adresat: Klienci Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Realizator: Wyłoniony drogą otwartego konkursu ofert: Polski Czerwony Krzyż – Śląski Zarząd Okręgowy w Katowicach Założenia merytoryczne: Posiadanie bazy artykułów używanych pozwoli na zabezpieczenie potrzeb w zakresie odzieży, umeblowania oraz wyposażenia w artykuły gospodarstwa domowego ubogich mieszkańców Miasta. Z diagnozy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej wynika, że liczba osób ubogich rośnie. Pozyskiwanie tych rzeczy uniemożliwi marnotrawstwo dobrego sprzętu. Etapy realizacji: - organizowanie zbiórek rzeczy używanych, pozyskiwanie nowych artykułów od instytucji, sklepów, sponsorów oraz zabezpieczanie ich magazynowania, - przygotowanie rzeczy używanych do wydania (wypranie, wyprasowanie), - wydawanie rzeczy używanych osobom skierowanym przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej, - pomoc w dostawie mebli i sprzętu AGD do domu klienta. Ewaluacja : Okresowa ocena poziomu zabezpieczenia potrzeb tą formą pomocy. Źródło finansowania: - Budżet Miasta, - środki własne. Koszty realizacji: 25 000 zł + wkład własny oferenta. Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 81 Opieka zastępcza realizowana przez placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu interwencyjnego dla dzieci do 7 roku życia [C1K7P14] Cel projektu: Zabezpieczenie całodobowej opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo jej pozbawionych. Adresat: Dzieci do 7 roku życia całkowicie lub częściowo pozbawionych opieki rodzicielskiej. Realizator projektu: Wyłoniony drogą konkursu: Zgromadzenie Sióstr Służebniczek N.M.P. Niepokalanie Poczętej. Założenia merytoryczne projektu: Z diagnozy MOPS wynika, że coraz więcej dzieci z rodzin niewydolnych pod względem opiekuńczowychowawczym wymaga zabezpieczenia opieki zastępczej w ramach realizacji orzeczeń sądowych. Infrastruktura pomocowa w tym zakresie w mieście nie dysponuje odpowiednią bazą zabezpieczającą dzieci w wieku od 0 do 7 lat w sytuacji kryzysowej. Etapy realizacji projektu: Realizacja zadań zgodnie ze złożoną ofertą: Do Ośrodka Opiekuńczo – Wychowawczego prowadzonego przez Zgromadzenie Sióstr Służebniczek kierowane są dzieci z interwencji, wymagające natychmiastowego zabezpieczenia opieki. Dzieciom zapewnia się całkowitą opiekę, w tym zdrowotna i pielęgnacyjna, z uwzględnieniem wieku, potrzeb, stanu zdrowia i stopnia rozwoju dziecka. Szczególną uwagę zwraca się na prawidłowy rozwój dziecka, kształtowanie prawidłowych nawyków i wzorców, wyrównywanie deficytów, nawiązywanie więzi uczuciowych oraz związków interpersonalnych. Stwarza się mu tutaj odpowiednie warunki mieszkaniowe, zapewnia wyżywienie, opiekę lekarską, zaopatrzenie w odzież, zabawki. Planowane efekty: Uzupełnienie infrastruktury pomocowej dla dzieci do siódmego roku życia znajdujących się w sytuacji kryzysowej, wymagających zabezpieczenia opieki zastępczej. Źródło finansowania: - Budżet Miasta, - Wkład własny podmiotu przystępującego do konkursu. Kosztorys: 2 025 zł – średni miesięczny koszt utrzymania jednego dziecka. 82 Opieka zastępcza realizowana przez placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego dla dziewcząt [C1K7P14] Cel projektu: Zabezpieczenie całodobowej opieki i wychowania dziewczętom całkowicie lub częściowo jej pozbawionych. Adresat: Dziewczęta w wieku od 12 roku życia, pochodzących z rodzin problemowych, wielodysfunkcyjnych, korzystających ze świadczeń pomocy społecznej (kierowane przez MOPS na podstawie orzeczenia sądu lub za zgodą rodzica). Realizator projektu: Caritas Archidiecezji Katowickiej. Założenia merytoryczne projektu: Z diagnozy MOPS wynika, że coraz więcej dziewcząt z rodzin niewydolnych pod względem opiekuńczo-wychowawczym wymaga umieszczenia w placówce pozwalającej im na odejście ze środowiska rodzinnego, grupy rówieśniczej, dzięki czemu mogą uniknąć powielenia negatywnych wzorców zachowań i modelu życia dysfunkcyjnych rodziców (uzależnienia, przemoc, agresja). Placówka daje możliwość ukończenia szkoły i zdobycia zawodu, wyposaża w umiejętności potrzebne do samodzielnego życia. Infrastruktura pomocowa w tym zakresie w mieście nie dysponuje odpowiednią bazą zabezpieczającą dziewcząt w wieku od 12 roku życia. Etapy realizacji projektu: Realizacja zadania zgodnie ze złożoną ofertą przez Ośrodek Wychowawczo-Rehabilitacyjny „Święta Rodzina” w Ustroniu. Planowane efekty: Uzupełnienie infrastruktury pomocowej dla dziewcząt od 12 roku życia znajdujących się w sytuacji wymagającej zabezpieczenia opieki zastępczej. Rezultaty realizowanego programu wychowawczego: − wyrobienie nawyków higienicznych, − uzupełnienie zaległości szkolnych, − nabycie umiejętności właściwego funkcjonowania w różnych grupach społecznych, − wzrost poczucia własnej wartości, − nabycie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych, − rozwijanie świadomości negatywnego wpływu alkoholu i narkotyków, − prowadzenie zdrowego stylu życia. Źródło finansowania: Budżet Miasta oraz wkład własny realizatora. Kosztorys: 1663 zł – średni miesięczny koszt utrzymania jednej wychowanki. 83 „Mieszkania rodzinkowe” – działalność socjalizacyjna wielofunkcyjnej placówki opiekuńczo – wychowawczej [C1K7P14] Cel projektu: Rozbudowa istniejącego w mieście systemu opieki nad dzieckiem poprzez utworzenie miejsc socjalizacyjnych w wielofunkcyjnej placówce opiekuńczo – wychowawczej. Adresaci: Dzieci z terenu Miasta Ruda Śląska pozbawione opieki, postanowieniem Sądu umieszczane w placówkach opiekuńczo – wychowawczych typu socjalizacyjnego. Realizator: Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej Założenia merytoryczne: Od 1996 roku w Mieście budowano system pomocy dziecku i rodzinie. System ten m.in. obejmował placówki wsparcia dziennego (Świetlice Socjoterapeutyczne), placówkę interwencyjną (Hotelik dla Dzieci), Punkty Konsultacyjne dla Rodzin. Uwzględniając potrzeby istniejące w Mieście, odchodząc od zinstytucjonalizowanej formy, w 2005 roku stworzono dzieciom optymalne warunki do rozwoju i wychowania w ”mieszkaniach rodzinkowych”, które stanowią nowatorską formę placówki socjalizacyjnej. Obecnie funkcjonują trzy takie mieszkania, znajdują się one na terenie osiedli. W każdym z nich przebywa 9 dzieci w wieku od 4 do 18 lat, pod stałą opieką zespołu wychowawców. Ideą utworzenia placówki socjalizacyjnej w formie „mieszkań rodzinkowych” w środowisku lokalnym było: - utworzenie małych grup wychowawczych pozwalających na utrzymywanie bliskich relacji z wychowawcami i pozostałymi wychowankami, - nierozdzielanie rodzeństwa, - umożliwienie podtrzymywania kontaktów z rodziną naturalną i osobami znaczącymi, - zapewnienie godnych warunków, zbliżonych do domowych, rodzinnych, - lepsze rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb dzieci, - stworzenie warunków do uczenia się umiejętności życiowych, społecznych przydatnych w samodzielnym życiu. Taka forma opieki nad dzieckiem daje mu większe poczucie bezpieczeństwa, stwarza szansę na prawidłowy rozwój oraz lepsze przygotowanie do samodzielnego życia. Planowane jest uruchomienie czwartego mieszkania. W zależności od potrzeb istniejących w Mieście będą powstawały kolejne. 84 Etapy realizacji: Pozyskanie odpowiednich lokali na terenie Miasta. Przystosowanie lokali do potrzeb wychowanków. Umieszczenie w „mieszkaniach rodzinkowych” dzieci mających orzeczoną placówkę opiekuńczo – wychowawczą typu socjalizacyjnego. Zapewnienie stałej opieki dzieciom i praca wychowawcza z dziećmi przebywającymi w „mieszkaniu rodzinkowym”. Planowane efekty: Lepsze funkcjonowanie dzieci w sferze poznawczej, emocjonalnej, społecznej. Sposoby ewaluacji: Analiza dokumentów. Prowadzona na bieżąco ocena funkcjonowania dziecka m.in. w formie zebrań zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka. Źródła finansowania: Środki uwzględnione w planie finansowym Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Koszty: W ramach środków uwzględnionych w planie finansowym OPDiR. Termin realizacji: IV kwartał 2006 roku. Kontynuacja w zależności od potrzeb i posiadanych środków. 85 Pomoc mieszkaniowa dla usamodzielnianych wychowanków [C1K7P15] Cel projektu: Zapewnienie mieszkania usamodzielnionym wychowankom opuszczającym placówki opiekuńczo – wychowawcze i rodziny zastępcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze. Adresat: Pełnoletni wychowankowie opuszczający placówki opiekuńczo - wychowawcze, rodziny zastępcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, którzy z różnych przyczyn nie mogą wrócić do rodziców naturalnych. Realizator projektu: Miasto Ruda Śląska - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne projektu: W złożonym i długotrwałym procesie usamodzielniania się, niezbędnym etapem jest uzyskanie mieszkania. Zapewnienie osobom pełnoletnim, które po opuszczeniu rodziny zastępczej lub placówki nie maja zapewnionych odpowiednich warunków mieszkaniowych, a także nie posiadają oparcia w rodzinie naturalnej, zapobiega wykluczeniu społecznemu i procesowi demoralizacji usamodzielnianych wychowanków. Etapy realizacji projektu: - wytypowanie wychowanków, - przyznanie pomocy na pokrycie wkładu mieszkaniowego lub kaucji, - pomoc w załatwieniu formalności związanych z pozyskiwaniem mieszkania. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Udzielenie usamodzielnianym wychowankom pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych poprzez przyznanie pomocy na pokrycie wkładu mieszkaniowego w spółdzielni mieszkaniowej lub kaucji u innych administratorów co w końcowym rezultacie umożliwi samodzielne życie poza rodziną zastępczą i placówką. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: Wkłady lokatorskie lub kaucje dla usamodzielnianych osób – szacunkowo 40 000 zł. Termin realizacji: 2006 rok. 86 Mieszkania chronione dla osób usamodzielnianych [C1K7P15] Cel projektu: Zapewnienie mieszkań z niezbędnymi usługami wspierającymi proces usamodzielnienia. Adresat: Pełnoletni wychowankowie opuszczający rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze i młodzieżowe ośrodki wychowawcze oraz domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiety wciąży. Realizator projektu: Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej. Założenia merytoryczne: W złożonym i długotrwałym procesie usamodzielniania niezbędnym etapem są mieszkania chronione. Mieszkanie chronione przeznaczone jest dla usamodzielnianych wychowanków, którzy nie mają zapewnionych odpowiednich warunków mieszkaniowych, nie posiadają oparcia w rodzinie naturalnej i wymagają profesjonalnego wsparcia i pomocy. Etapy realizacji projektu: - Pozyskanie i adaptacja pomieszczeń. - Rekrutacja i zasiedlenie. Planowane efekty: - Przygotowanie usamodzielnianych wychowanków do samodzielnego życia. - Zabezpieczenie odpowiednich warunków mieszkaniowych i wsparcia do czasu uzyskania samodzielnego mieszkania. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Środki własne podmiotu (realizatora projektu). Kosztorys: Koszt pozyskania i utrzymania 4 mieszkań: 20 130 zł Termin realizacji: Od 2005 r. do nadal. 87 Grupa edukacyjno – terapeutyczna dla dzieci i młodzieży będących ofiarami i świadkami przemocy [C1K7P16] Cel: 1. Wzmacnianie i wspieranie w sytuacjach trudnych. 2. Stworzenie bezpiecznych warunków do ujawniania traumatycznych przeżyć związanych z doświadczeniem przemocy. 3. Umożliwienie bezpiecznego rozładowania emocji negatywnych wobec sprawcy. 4. Budowanie w dziecku poczucia własnej wartości. 5. Nabycie przez dzieci i młodzież wiedzy i umiejętności radzenia sobie w sytuacji przemocy. Adresaci: Dzieci i młodzież w wieku od 7 do 18 lat w trzech przedziałach wiekowych : 7-9 lat, 10-13 lat, 14-17 lat z rodzin dysfunkcyjnych, w których występuje przemoc. Realizatorzy: Punkt Konsultacyjny dla Rodzin OPDziR Założenia merytoryczne: Z roku na rok wraz z dorosłymi ofiarami przemocy do Punktu Konsultacyjnego dla Rodzin OPDziR zgłasza się coraz większa liczba dzieci i młodzieży będących świadkami i/lub ofiarami przemocy w rodzinie. Każde z tych dzieci przezywa głęboki uraz, którego skutki trwają często całe życie. Zachowania agresywne, problemy z nawiązywaniem pozytywnych relacji z ludźmi, dolegliwości psychosomatyczne, lęki – to tylko nieliczne objawy, których podłożem często jest doświadczanie przemocy. Objawy te mogą występować zarówno w sytuacji trwania przemocy, jak i wtedy gdy przemoc już dawno ustała. Oczywistym jest, że dzieci nie ponoszą odpowiedzialności za to, że są bite, czy za to że uczestniczą w scenach przemocy między rodzicami. Mogą jednak mieć czasem pewien wpływ na to, co je spotyka. Mogą nauczyć się lepiej chronić, rozpoznawać sygnały zwiastujące zagrożenie, unikać go. Warto też by dzieci uświadomiły sobie, że w sytuacji zagrożenia mają prawo się bronić, szukać pomocy i z niej korzystać. Proponowany program grupy edukacyjno – terapeutycznej w swoim założeniu ma zapewnić dzieciom bezpieczne warunki do dzielenia się swoimi bolesnymi doświadczeniami oraz wyposażyć je w niezbędną wiedzę na temat zjawiska przemocy. Sposoby realizacji: Zajęcia dla dzieci będą odbywały się w grupach 10-12 osobowych. Cykl zajęć w grupie obejmuje 12 spotkań dwugodzinnych. Zajęcia będą odbywały się raz w tygodniu przez trzy miesiące. Planuje się uruchomienie 2 grup. 88 Tematy: Blok I - Integracja i budowanie zaufania w grupie. Blok II – Emocje i wartości. Blok III – Poczucie własnej wartości i akceptacji. Blok IV – Trudne tematy. Blok V – Negatywne przeżycia związane z doświadczaniem przemocy stosowanej przez dorosłych wobec dzieci. Dziecko w roli ofiary/świadka. W trakcie realizacji programu będą wykorzystane aktywne metody pracy z grupą m. in.: - dyskusja, - burza mózgów, - psychodrama, - ćwiczenia ruchowe z elementami pantomimy, - gry i zabawy integracyjne, - zabawy projekcyjne, - psychorysunek, - techniki audiowizualne, - elementy relaksacji, - elementy treningu asertywności. Etapy realizacji: Uruchomienie grupy w 2004r. w Punkcie Konsultacyjnym w Rudzie Śl. 1. Planowane efekty: Poszerzenie wiedzy dotyczącej zjawiska przemocy i sposobów radzenia sobie z nią. Złagodzenie skutków traum wynikających z doświadczania przemocy. Sposoby ewaluacji: Ankieta przeprowadzona na pierwszym i ostatnim spotkaniu badająca poziom wiedzy na temat zjawiska przemocy i sposobów radzenia sobie z nią. Źródła finansowania: W ramach etatów Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej. 89 Grupa edukacyjno – profilaktyczna dla dzieci i młodzieży – „Jak radzić sobie z przemocą” [C1K7P17] Cel: Dostarczenie dzieciom wiedzy umożliwiającej: - rozpoznawanie przemocy, - korzystanie z pomocy oferowanej przez instytucje oraz uczenie dzieci radzenia sobie w sytuacji przemocy, - zmniejszenie u dzieci poczucia bezradności i braku wpływu na sytuację, - umożliwienie dzieciom wyrażenia własnych opinii i emocji związanych ze zjawiskiem przemocy. Adresaci: Dzieci z terenu Rudy Śląskiej w wieku od 7 do 17 lat w 3 przedziałach wiekowych ze Świetlic Socjoterapeutycznych i placówek oświatowych: - I grupa koedukacyjna 7-9 lat, - II grupa koedukacyjna10-13 lat, - III grupa (wprowadzony podział ze względu na płeć) 14-17 lat. Realizatorzy: Punkt Konsultacyjny dla Rodzin OPDiR. Założenia merytoryczne: Dzieci, które żyją w atmosferze przemocy w rodzinie, bez względu na to, czy są jej ofiarami czy świadkami, narażone są na dwa rodzaje niebezpieczeństw. Pierwsze z nich dotyczy bezpośrednich skutków przemocy – obrażeń cielesnych, uszczerbku na zdrowiu, drugie skutków o charakterze psychologicznym. Dzieci doznające przemocy mogą czuć się mniej wartościowe, bezsilne, opuszczone, winne. Mogą mieć obniżony nastrój mogą przeżywać lęk lub czuć wrogość otoczenia. Ta psychologiczna presja może być przyczyną chorób psychosomatycznych jak i zaburzeń emocjonalnych. Brak stabilności i poczucia wsparcia ze strony rodziny może sprzyjać większej podatności na niekorzystne wpływy środowiska zewnętrznego, co może objawiać się nadużywaniem alkoholu, wagarami i innymi destrukcyjnymi zachowaniami. Dzieci często nie wiedzą, komu o tym powiedzieć, do kogo zwrócić się o pomoc, nie mają wiedzy dotyczącej zjawiska przemocy – rozpoznawania jej przejawów, sposobów obrony itp. Rzeczą oczywistą jest, że dzieci nie ponoszą odpowiedzialności za to, że są maltretowane, czy seksualnie wykorzystywane, mogą jednak czasem mieć pewien wpływ na to, co je spotyka. Mogą nauczyć się lepiej chronić, rozpoznawać sygnały zwiastujące zagrożenie i unikać go. Mogą nauczyć się odmawiać dorosłemu (ma to szczególne znaczenie przy wykorzystaniu seksualnym) jeśli czują, że proponuje im się coś, na co nie mają ochoty, z czym nie czują się dobrze, czego się boją itp. Wreszcie 90 mogą nauczyć się mówić na ten „trudny temat”. Dzieci mogą również dowiedzieć się, do kogo zwracać się w trudnych sytuacjach bycia ofiarą czy tez świadkiem przemocy, gdzie szukać pomocy i wsparcia. Stąd tez konieczność i zasadność podjęcia działań o charakterze profilaktycznym i przeprowadzenia wśród dzieci i młodzieży programu edukacyjnego dotyczącego zjawiska przemocy. Sposoby realizacji: Zajęcia będą odbywać się w grupie 10 – 12 osobowej 1 raz w tygodniu przez 1,5 godziny. Jest to cykl 4 spotkań. Proponowane wątki tematyczne: 1. Przemoc fizyczna: co to jest i jak sobie z nią radzić? 2. Prawa dziecka. Gdzie szukać wsparcia w trudnej sytuacji przemocy fizycznej. 3. Przemoc seksualna – dotyk dobry, zły i potajemny. 4. „Dobry”, „zły” sekret; chronimy siebie – uczymy się odmawiać. W trakcie realizacji programu będą wykorzystywane aktywne metody uczenia się m.in. : - scenki symulowane, - burza mózgów, - dyskusje kierowane, - psychorysunek, - gry i zabawy interakcyjne, - quiz, - historyjki. Planowane efekty: Nabycie przez dzieci wiedzy i umiejętności umożliwiających im rozpoznawanie i radzenie sobie w sytuacji przemocy. Zdobycie wiedzy na temat osób i instytucji pomagających ofiarom przemocy. Zwiększenie poczucia wpływu na sytuacje. Sposoby ewaluacji: Przeprowadzenie wśród dzieci „Quizu” na temat przemocy fizycznej i seksualnej na pierwszych i ostatnich zajęciach. Jego celem jest sprawdzenie poziomu wiedzy przed zajęciami i po ich zakończeniu. Źródła finansowania: W ramach etatów Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej. Termin realizacji: Program realizowany od 2004r. w Świetlicach Socjoterapeutycznych Ośrodka, nadal. 91 „Przystań” – Klub dla Dzieci i Młodzieży przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 4 [C1K7P17] Cel projektu: - Stworzenie alternatywnej formy spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. - Kształtowanie i wzmacnianie pozytywnych cech osobowości. - Wyrabianie umiejętności współżycia i współpracy w grupie rówieśniczej oraz radzenia sobie w sytuacjach trudnych. - Uczenie umiejętności społecznych oraz korekcja zachowań niepożądanych społecznie. Adresat: Dzieci i młodzież mieszkająca w rejonie KWK „Polska - N. Wirek” w dzielnicach: Kochłowice i Bykowina, uczniowie SP Nr 21, 23, Gimnazjum Nr 6 i 10 oraz ZSP Nr 4. Realizatorzy projektu: Stowarzyszenie „Przystań”. Założenia merytoryczne projektu: Przyczyną szeregu zachowań społecznie nieakceptowanych wśród dzieci i młodzieży jest brak pomysłu na zagospodarowanie czasu wolnego. Na ulicy zaspokajane są potrzeby wielu młodych ludzi w sposób, który narusza ogólnie przyjęte normy społeczne. Stąd też alternatywna propozycja Klubu z pakietem atrakcyjnych pomysłów na twórcze wykorzystanie czasu wolnego i wsparcie w bolesnym procesie dojrzewania. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): 1. Pozyskanie środków w drodze konkursu organizowanego przez Urząd Miejski w Rudzie Śląskiej. 00 00 2. Organizacja zajęć, które odbywają się od poniedziałku do piątku w godzinach od 15 - 19 . 3. Zajęcia o charakterze opiekuńczo – profilaktycznym, prozdrowotnym, manualno – technicznym oraz kulturalno – teatralne, odbywają się codziennie w pomieszczeniach świetlicowych. Równolegle na hali sportowej odbywają się zajęcia rekreacyjno – sportowe tj. wspinaczka na sztucznej ściance oraz gry i zabawy sportowe. 4. W miesiącach wakacyjnych organizacja akcji „Lato w mieście” – 2 razy po 2 tygodnie. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji W wyniku pracy wychowawczo – profilaktycznej w Klubie – dziecko i młody człowiek uczy się: - efektywnie wykorzystywać czas wolny, - współżyć i współpracować w grupie rówieśniczej, - komunikacji i zasad budowania prawidłowych relacji, 92 - prowadzenia zdrowego stylu życia i podejmowania właściwych wyborów, - kontrolowania swoich emocji oraz reakcji wolnych od agresji. Ewaluacja: Sondaże przeprowadzane wśród uczestników klubu, sprawozdania z realizacji projektu. Źródła finansowania Miejski Fundusz Profilaktyki na rok 2006 r., wkład własny. Koszt : 31 000 zł (pozyskane drogą konkursu) + 20 000 zł (środki własne Podmiotu). Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 93 Grupy profilaktyczno – rozwojowe dla dzieci w wieku szkolnym [C1K7P17] Cele i założenia merytoryczne: - Stworzenie alternatywnej formy spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, - Kształtowanie i wzmacnianie pozytywnych cech osobowości, - Wyrabianie umiejętności współżycia i współpracy w grupie rówieśniczej oraz radzenia sobie w sytuacjach trudnych, - Uczenie umiejętności społecznych oraz korekcja zachowań niepożądanych społecznie. Adresat: Dzieci i młodzież z terenu Miasta Rudy Śląskiej. Koordynator i realizator projektu: Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta – realizator wyłoniony w konkursie ofert. Partnerzy: Instytucje i organizacje współpracujące: Ochronki, parafie, kluby sportowe, osiedlowe kluby Rudzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej, świetlice, ośrodki kultury, Związek Harcerstwa Polskiego, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, stowarzyszenia. Formy działania: Przyczyną szeregu zachowań społecznie nieakceptowanych wśród dzieci i młodzieży jest brak pomysłu na zagospodarowanie czasu wolnego. Na ulicy zaspokajane są potrzeby wielu młodych ludzi w sposób, który narusza ogólnie przyjęte normy społeczne. Stąd też alternatywna propozycja z pakietem atrakcyjnych pomysłów na twórcze wykorzystanie czasu wolnego i wsparcie w bolesnym procesie dojrzewania. Harmonogram (etapy) realizacji: 1) przyjmowanie wniosków poprzedzonych zamieszczeniem ogłoszenia w dzienniku o zasięgu lokalnym i BIP, 2) opracowanie budżetu, 3) przyznanie i rozliczenia dofinansowania. Źródła finansowania: Budżet Miasta Ruda Śląska, w roku 2007 jest to kwota 120 000 zł. Termin realizacji: Od 2004r., nadal. 94 Terapia dziecka z zaburzonym zachowaniem [C1K7P18] Cel projektu: Kompleksowa pomoc dzieciom i młodzieży z zaburzonym zachowaniem. Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu dzieci i młodzieży. Adresaci: Dzieci i młodzież w wieku od 7 do 16 lat przejawiające zaburzenia w funkcjonowaniu emocjonalnym i społecznym, pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych. Realizator: Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne: Stworzony projekt stanowi propozycję pracy terapeutycznej z grupą dzieci mających trudności w prawidłowym funkcjonowaniu społecznym i podporządkowywaniu się normom społecznie akceptowanym. Podłożem powstawania zaburzeń u dziecka jest niekorzystna sytuacja wychowawcza, materialna i społeczna środowiska rodzinnego. Dysfunkcjonalne środowisko, w którym wychowuje się dziecko nie zaspokaja na ogół jego podstawowych potrzeb, stanowi źródło negatywnych przeżyć i nieprawidłowych wzorców zachowania. Prowadzi do powstawania deficytów w sferze poznawczej, emocjonalnej i społecznej, utrudniających dziecku rozwój i prawidłowe funkcjonowanie. Pojawiają się u dziecka takie zachowania jak: nasilona agresja werbalna i fizyczna, nadpobudliwość, wagary, nie realizowanie obowiązku szkolnego, eksperymenty z substancjami uzależniającymi, ucieczki z domu, łamanie norm, konflikty z prawem. W konsekwencji dziecko może trafić do placówki. Praca z dziećmi prezentującymi zaburzenia zachowania stanowi system zintegrowanych działań pedagogicznych, psychologicznych i medycznych skierowanych na dziecko i rodzinę. Etapy realizacji: IV kwartał 2006 r. I. Opracowywanie procedur kwalifikowania dzieci do terapii. II. Opracowywanie zasad współpracy z innymi specjalistami. Od 2007 roku - realizacja projektu. Sposoby realizacji: 1. Diagnoza potrzeb i problemów dzieci ze środowisk dysfunkcyjnych skierowanych na terapię. 2. Opracowanie indywidualnego planu pracy z dzieckiem i rodziną. 3. Praca indywidualna z dzieckiem: a) spotkania indywidualne z psychologiem (metody pracy dostosowane do potrzeb, 95 możliwości dziecka, problemu), b) spotkania indywidualne z pedagogiem – terapia pedagogiczna, reedukacja, kompensacja braków, c) konsultacje medyczne – z lekarzem neurologiem, psychiatrą, pediatrą, innymi specjalistami. 4. Praca grupowa – zajęcia socjoterapeutyczne: a) opracowywanie i realizacja programów zajęć dostosowanych do możliwości, potrzeb, rodzaju prezentowanych zaburzeń, b) organizacja biwaków, plenerów, wycieczek, imprez okolicznościowych, zajęć sportowych, kulturalno –oświatowych. 5. Praca z rodzicami: a) organizowanie warsztatów, szkoleń z zakresu umiejętności wychowawczych, b) organizowanie grup wsparcia, c) przygotowywanie ulotek, informatorów – upowszechnianie informacji na temat poradnictwa rodzinnego, prawnego, pomocy specjalistycznej oraz na temat możliwości uzyskania pomocy w instytucjach i organizacjach działających na terenie miasta. 6. Organizowanie pracy interdyscyplinarnej w zespołach w celu zintegrowanego i systematycznego oddziaływania na dziecko i rodzinę. Planowane efekty: Poprawa funkcjonowania społecznego dziecka w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Sposoby ewaluacji: Analiza raportów z prowadzonych działań. Ankiety, kwestionariusze. Źródła finansowania: W ramach środków posiadanych w budżecie Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej. Dotacje celowe. Środki pozyskane od sponsorów. Termin realizacji: Od 2006 roku. 96 Pomoc metodyczna osobom pracującym z rodziną dysfunkcyjną [C1K7P19] Cel projektu: Kształcenie i doskonalenie kompetencji osób pracujących z rodziną dysfunkcyjną: - dostarczenie wiedzy z zakresu potrzeb i problemów dzieci i młodzieży w poszczególnych okresach rozwojowych - dostarczenie wiedzy z zakresu zjawisk patologii społecznej – przyczyn , skutków, zagrożeń, - doskonalenie umiejętności praktycznych – pedagogicznych, wykorzystywanych w pracy z dziećmi i młodzieżą, - doskonalenie umiejętności tworzenia projektów z zakresu profilaktyki społecznej i umiejętności zarządzania nimi, - edukacja prawna. Adresaci: Pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi, Policja, Straż Miejska, kadra pedagogiczna placówek oświatowych, psycholodzy Świetlic Socjoterapeutycznych, pracownicy organizacji pozarządowych bezpośrednio pracujący z młodzieżą, wolontariusze. Realizatorzy: MOPS, OPDiR Założenia merytoryczne: Założeniem projektu jest dotarcie z różnymi formami szkoleniowymi do różnych adresatów o odmiennym poziomie kompetencyjnym oraz poziomie i kierunku wykształcenia; szkolenia takie mają charakter uzupełniający. Sposoby realizacji: Wykłady, warsztaty, cykle szkoleń tematycznych, szkolenia zespołów interdyscyplinarnych. Etapy realizacji: 1 .Przeprowadzenie rekrutacji uczestników szkoleń na podstawie istniejącego zapotrzebowania. 2. Opracowanie szczegółowej tematyki szkoleń na podstawie zgłaszanych problemów i potrzeb oraz harmonogramów szkoleń. 3. Realizacja szkoleń. Planowane efekty: 1. Zwiększenie kompetencji i poprawa jakości pracy uczestników szkoleń, uzyskanie wiedzy z zakresu psychologii rozwojowej dzieci i młodzieży, zjawisk patologii społecznej, sposobów pracy z rodzinami dysfunkcyjnymi. 2. Uzyskanie wzajemnego wsparcia merytorycznego i zawodowego. 97 3. Wymiana doświadczeń zawodowych. 4. Umiejętność budowania lokalnych programów profilaktyki społecznej. 5. Tworzenie dobrego klimatu współpracy różnych służb pomocowych. Sposoby ewaluacji: Ankiety dla uczestników szkoleń, raporty podsumowujące. Źródła finansowania: Środki własne uczestników. Termin realizacji: 2006r. cześć wstępna. 98 Wideotrening Komunikacji (VIT) jako metoda pracy z rodziną z problemem niewydolności opiekuńczo – wychowawczej oraz z problemem komunikacji interpersonalnej [C1K7P20] Cel projektu: Poprawa funkcjonowania rodziny poprzez usprawnienie komunikacji interpersonalnej. Adresat: Projekt adresowany jest do rodzin z problemem bezradności opiekuńczo – wychowawczej (m.in. takich, w których istnieje zagrożenie objęcia dziecka opieką zastępczą lub dziecko jest już objęte formą opieki zastępczej a rodzice chcą współdziałać celem powrotu dziecka do rodziny) oraz rodzin z problemem komunikacji interpersonalnej. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Założenia merytoryczne projektu: Wideotrening Komunikacji jest metodą pracy z rodziną dysfunkcyjną z zastosowaniem kamery wideo. Centralną rolę w Wideotreningu Komunikacji odgrywa analiza zasad komunikacji w oparciu o nagrany materiał filmowy zawierający krótką relację między rodzicem a dzieckiem. W trakcie pracy z rodzicami trener koncentruje się na pokazaniu i rozbudowywaniu elementów pozytywnych kontaktów między dzieckiem a rodzicem. Podczas kolejnych wspólnych analiz nagranego materiału trener wzmacnia zachowania pozytywne rodzica, powodując ich utrwalenie we wzorcu komunikacyjnym oraz pomaga w zdobywaniu nowych, co staje się okazją do wprowadzania zmian. Etapy realizacji projektu: 1. Wyłonienie rodzin, które kwalifikują się do prowadzenia treningu. 2. Wdrażanie projektu w wyłonionych rodzinach. 3. Ewaluacja. Planowane efekty: 1. Poprawa komunikacji w rodzinie (dobra komunikacja jest podstawą prawidłowych relacji rodzic – dziecko). 2. Zmniejszenie liczby dzieci przekazywanych do opieki zastępczej. Zasady ewaluacji: Ewaluacja każdego przypadku dokonywana jest na bieżąco, gdyż stanowi element pracy z rodziną. Ewaluacja w systemie rocznym jest dokonywana w formie ilościowej (liczba przeprowadzonych i ukończonych treningów). Źródła finansowania : W ramach budżetu MOPS. Termin realizacji: 2006 r. 99 Środowiskowa praca z rodziną dziecka umieszczonego w wielofunkcyjnej placówce opiekuńczo-wychowawczej na rzecz jego powrotu do rodziny naturalnej [C1K7P20] Cel projektu: Umożliwienie dziecku umieszczonemu w placówce interwencyjno-socjalizacyjnej powrotu do rodziny naturalnej, poprzez pracę z rodzicami dziecka w kierunku lepszego pełnienia przez nich funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Adresaci: Rodzice dzieci umieszczonych w placówce, wykazujący bezradność opiekuńczo – wychowawczą, dopuszczający się zaniedbań wobec dzieci. Realizatorzy: Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie we współpracy z przedstawicielami instytucji zaangażowanych w pracę z rodziną. Założenia merytoryczne: Najczęściej przyczyną umieszczenia dziecka w placówce jest niewydolność opiekuńczo – wychowawcza rodziców i zaniedbania jakich się dopuszczają. Rodzice nie posiadają podstawowej wiedzy na temat rozwoju dziecka, jego potrzeb, sposobów ich zaspokajania oraz podstawowych umiejętności wychowawczych. Najczęściej jedyną metodą wychowawczą jaką stosują są kary fizyczne. Wielu rodziców boryka się z problemami materialnymi, wynikającymi z bezrobocia oraz z problemem uzależnienia. Często rodzice nie posiadają we własnych rodzinach pochodzenia prawidłowych wzorców funkcjonowania – sami wywodzą się z rodzin z problemem alkoholowym, z problemem przemocy. Umieszczenie dziecka w instytucji jest rozwiązaniem, na które rodzice często reagują wrogością, zaprzeczaniem, obwinianiem dziecka czy instytucji. Mają oni małą motywację do zmian i korzystania z pomocy psychologicznej. Aby dziecko mogło wrócić do domu, konieczna jest intensywna praca z rodziną, wyposażenie rodziców w taką wiedzę i umiejętności, by mogli oni w pełni zaspokajać potrzeby dziecka i stworzyć mu prawidłowe warunki rozwoju. Praca ta zawiera elementy edukacji, terapii, wsparcia psychologicznego. Koncentruje się m.in. na: dostarczeniu rodzicom podstawowej wiedzy z zakresu uzależnień, przemocy w rodzinie, z zakresu psychologii rozwojowej dziecka, wpływu funkcjonowania rodzica na dziecko, ćwiczeniu umiejętności życiowych, opiekuńczych, wychowawczych, uczeniu nawiązywania pozytywnej relacji z dzieckiem. Sposoby realizacji: I. Ustalenie planu pomocy dziecku i rodzinie w oparciu o wielowymiarową diagnozę sformułowaną w trakcie konsultacji interdyscyplinarnych z udziałem m.in. pracownika socjalnego, kuratora, pedagoga, psychologa. 100 II. Prowadzenie pracy z rodziną: 1. Organizowanie regularnych konsultacji indywidualnych z psychologiem, pedagogiem w zależności od potrzeb i rozpoznanego problemu. 2. W zależności od potrzeb i rozpoznanego problemu motywowanie rodziców do udziału w treningach zadaniowych oraz innych grupowych formach pomocy organizowanych przez pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej obejmujących m. in.: a) ćwiczenie umiejętności prowadzenia gospodarstwa domowego, b) ćwiczenie i podejmowanie czynności opiekuńczych i wychowawczych. 3. Organizowanie regularnych kontaktów dziecka z rodzicami w formie odwiedzin, przepustek, urlopowań. 4. Kierowanie na terapię, w zależności od problemu, do placówek specjalistycznych, motywowanie do jej podjęcia. 5. Prowadzenie grupowych zajęć warsztatowych dla rodziców pt. ”Szkoła dla Rodziców”. 6. Organizowanie grup wsparcia dla rodziców. 7. Praca psychologiczna i pedagogiczna z dzieckiem. III. Organizowanie zespołów interdyscyplinarnych: 1. Integrowanie działań pracowników instytucji zajmujących się pomocą rodzinie. 2. Bieżące monitorowanie sytuacji rodzinnej. 3. Przeprowadzanie okresowej oceny sytuacji dziecka. 4. Po powrocie dziecka do środowiska rodzinnego, przekazanie pracownikowi socjalnemu MOPS, pisemnej informacji na temat funkcjonowania dziecka oraz efektów pracy z rodziną naturalną. 5. Dalsza praca z rodziną prowadzona jest w środowisku zamieszkania przez pracownika socjalnego MOPS. Planowane efekty: Powrót dziecka do rodziny naturalnej. Poprawa relacji rodziców z dzieckiem, podejmowanie przez rodziców zadań opiekuńczo-wychowawczych. Sposoby ewaluacji: Prowadzenie statystyk. Analiza dokumentacji. Raporty podsumowujące etapy pracy z rodziną (wskaźniki zmian). Źródła finansowania: W ramach środków uwzględnionych w planie finansowym Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Termin realizacji: Od 2004 roku do nadal. 101 Intensywna praca socjalna z rodziną biologiczną dziecka objętego lub zagrożonego opieką zastępczą, z wykorzystaniem kontraktu socjalnego i treningu w prowadzeniu gospodarstwa domowego [C1K7P20] Cel projektu: Poprawa kompetencji rodzicielskich pozwalających na powrót dziecka do rodziny naturalnej lub pozostania w niej. Adresat: Rodzice niewydolni pod względem opiekuńczo-wychowawczym oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego, których dzieci objęte są lub zagrożone opieką zastępczą. Realizator projektu: Pracownicy socjalni Działu Pomocy Środowiskowej MOPS pracujący z rodzicami dzieci objętych opieką zastępczą we współpracy z przedstawicielami instytucji wspierających rodzinę (Zespoły Interdyscyplinarny). Treningi w prowadzeniu gospodarstwa domowego – realizator wyłoniony w drodze konkursu lub przetargu (Stowarzyszenie Św. Filipa Nereusza). Założenia merytoryczne projektu: Najczęstszą przyczyną odebrania dzieci rodzinom naturalnym jest: niewydolność opiekuńczowychowawcza i w prowadzeniu gospodarstwa domowego, uzależnienia, przemoc. W związku z tym, iż niewydolność opiekuńczo-wychowawcza i w prowadzeniu gospodarstwa domowego często jest wynikiem braku wzorców wyniesionych z domu rodzinnego, istnieje potrzeba wyuczenia rodziców biologicznych prawidłowego pełnienia ról. Konieczna jest intensyfikacja pracy socjalnej w danym środowisku, z wykorzystaniem wiedzy i doświadczeń specjalistów różnych instytucji wspierających rodzinę. W sytuacjach wyjątkowych w rodzinie wprowadzany będzie „Trening prowadzenia gospodarstwa domowego”. Obserwacja zachowań, postaw i pracy nad rozwojem osobistym rodziców biologicznych (realizacja kontraktu socjalnego) będzie podstawą występowania do sądu z wnioskiem o zmianę sytuacji prawnej dziecka. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): 1. Kwalifikacja rodzin biologicznych, z których dzieci zagrożone są opieką zastępczą bądź przebywają w rodzinach zastępczych lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych – na superwizjach przez pracowników socjalnych Działu Pomocy Środowiskowej MOPS. 2. Opracowanie diagnozy i szczegółowego planu pracy z rodziną na podstawie dokładnego rozeznania sytuacji rodzinnej (zasobów i deficytów). 3. Zawarcie kontraktu socjalnego. 4. Prowadzenie intensywnej pracy socjalnej oraz w sytuacji tego wymagającej treningu prowadzenia gospodarstwa domowego przez okres 3 do 6 miesięcy z możliwością wydłużenia tego okresu w 102 sytuacji wyjątkowej i uzasadnionej. Trening (Uchwała Nr 786/XLI/2005 Rady Miejskiej w Rudzie Śląskiej z dnia 19.05.2005r.) prowadzony jest w domu rodziny i opiera się on na trzech podstawowych elementach: - trening budżetowy - nabywanie umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami finansowymi poprzez określenie stopnia ważności potrzeb, naukę planowania i monitorowania wydatków, - trening higieniczny – nabywanie nawyków dbałości o higienę osobistą oraz najbliższego otoczenia, - trening żywnościowy - trening przygotowywania racjonalnych, odpowiednich do wieku dziecka posiłków. 5. Intensywna praca socjalna może być wspierana przez psychologa pracującego nad poprawą relacji i komunikacji w rodzinie oraz za pomocą wideotreningu komunikacji. [Trening komunikacji polega na nagrywaniu wideo dowolnej relacji rodziców i dzieci oraz selekcji nagranego materiału tak, by odnajdywać chwile pozytywnego kontaktu między rodzicami a dziećmi. Analiza materiału pomaga rodzicom rozszerzać te pozytywne kontakty.] 6. Obserwacja i bieżąca ewaluacja funkcjonowania rodziny, dokumentowanie zmian i ewentualne korygowanie planu pracy z rodziną (ocena w ramach kontraktu socjalnego). 7. Monitorowanie efektów pracy socjalnej. Planowane efekty: Poprawa funkcjonowania rodziny i przygotowanie rodziców biologicznych do prawidłowego sprawowania ról rodzicielskich. Sposoby ewaluacji: Ewaluacja bieżąca – ocena w kontrakcie socjalnym. Ewaluacja okresowa – roczne sprawozdanie z całości projektu. Źródło finansowania: Budżet Miasta. Koszt: Obsługa projektu w ramach etatów pracowników MOPS. Całkowity koszt treningów prowadzenia gospodarstwa domowego – 199 920 zł. Termin realizacji: Od 2005 roku, nadal. 103 Rekonstrukcja zdezintegrowanych zachowań sprawcy przemocy [C1K7P21] Cel projektu: Pomoc psychologiczna dla sprawców przemocy, której celem jest nauczenie ich radzenia sobie z emocjami w konstruktywny sposób, odbudowanie pozytywnych relacji rodzinnych i interpersonalnych. Adresat projektu: Osoby stosujące przemoc psychiczną i fizyczną w kontaktach interpersonalnych. Realizatorzy projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej – Zespół Readaptacji Psychospołecznej. Założenia merytoryczne projektu: Przemoc przestała już być zjawiskiem wstydliwym, kłopotem o którym lepiej nikomu nie mówić. Obecnie jest problemem społecznym, o którym mówi się publicznie, wobec którego prowadzi się szereg różnorodnych działań mających na celu systemową pracę na różnych etapach jego rozwoju. Przemoc występuje w relacjach międzyludzkich niezależnie od statusu ekonomicznego, miejsca zamieszkania czy kultury. Zjawisko to dotyczy trzech grup osób: sprawcy przemocy, ofiary oraz świadka przemocy. Aby skutecznie radzić sobie z rozwiązywaniem tego problemu potrzebna jest praca ze wszystkimi wyszczególnionymi grupami. Stąd zrodziła się konieczność pracy ze sprawcami przemocy nad zmianą ich postaw, odczuć emocjonalnych i zachowań wobec w/w problemu. Etapy realizacji projektu: Podstawowym celem pracy ze sprawcą przemocy jest doprowadzenie do zaprzestania stosowania przemocy poprzez : - trening rozpoznawania i nazywania uczuć, ale także rozpoznawania okoliczności je wywołujących, - trening kontrolowania emocji, - trening radzenia sobie z sytuacjami trudnymi, problemami w sposób konstruktywny, - edukację dotyczącą przemocy, - zauważanie własnej odpowiedzialności w stosunku do swoich czynów, - rozpoznanie stereotypów, mitów dotyczących roli mężczyzny w systemie rodzinnym, - trening reagowania wobec uczuć drugiej osoby tzn. rozwój empatii edukacja dotycząca potrzeb emocjonalnych innych ludzi. Praca ze sprawcą przemocy odbywa się w formie indywidualnych spotkań, których częstotliwość i czas trwania jest ustalana w indywidualnym kontrakcie z klientem. W czasie jej trwania odbywają się konsultacje z rodziną, pracownikiem socjalnym, policją w celu koordynowania rozwiązywania problemu i wymiany informacji . 104 Planowane efekty: - przerwanie „łańcuch” przemocy, - rozpoznanie siebie jako osoby używającej przemocy, - rozpoznanie własnych uczuć, - radzenie sobie z konfliktami w sposób aprobowany społecznie. Sposoby ewaluacji: Ewaluacja bieżąca w karcie pracy socjalnej. Ewaluacja okresowa – prowadzenie statystyk Źródło Finansowania : Budżet Miasta. Kosztorys: Wykorzystanie pomieszczeń MOPS. Obsługa projektu w ramach etatów MOPS. Termin realizacji : Od 2000 roku do nadal. 105 Grupa wsparcia dla kobiet doświadczających przemocy domowej [C1K7P22] Cel: Stworzenie warunków do dzielenia się swoimi przeżyciami i doświadczeniami, inicjowanie zmian, motywowanie do działania mającego na celu zatrzymanie przemocy, wspieranie w trudnej sytuacji. Edukacja – dostarczenie kobietom-ofiarom przemocy informacji na temat podstawowych mechanizmów psychologicznych przemocy w rodzinie oraz prawnych i socjalnych aspektów tego zjawiska. Adresaci: Kobiety doświadczające przemocy domowej z terenu miasta Ruda Śląska, zgłaszające się do Punktu Konsultacyjnego dla Rodzin OPDziR. Realizator: Punkt Konsultacyjny Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Założenia merytoryczne: Sytuacja stosowania przemocy w rodzinie jest sytuacją traumatyczną. Uczuciami, których najczęściej doświadcza ofiara przemocy jest bezradność, lęk, zagubienie, poczucie osamotnienia. Przeżywanie takich emocji uniemożliwia często podjęcie jakichkolwiek działań w kierunku przerwania przemocy. Nazwanie emocji, ujawnienie ich, podzielenie się swoimi doświadczeniami, co stanowi istotę spotkań grupy wsparcia, jest warunkiem odzyskania wiary w sens życia, zmniejszenia poczucia bezradności, izolacji. Udział w grupie daje możliwość zmiany perspektywy patrzenia na zjawisko przemocy, stanowi źródło wsparcia, inicjuje zmiany zachowań, stymuluje do podjęcia działań. Od 1996 roku zajmujemy się udzielaniem pomocy rodzinom dotkniętym problemem przemocy domowej. Coroczne obserwujemy zwiększającą się liczbę osób zgłaszających ten problem. Sposoby realizacji: W trakcie realizacji programu będą wykorzystywane aktywne formy pracy z grupą m. in. : - burza mózgów, - dyskusja kierowana, - psychorysunek, - wykład i projekcja filmów, pogadanki zaproszonych gości. Tematy zajęć: 1. Spotkanie integracyjne. 2. Psychologiczne aspekty przemocy. 3. Mity i stereotypy. 4. Cykl przemocy w rodzinie. 5. Fizyczne i psychiczne skutki doświadczania przemocy. 106 6. Sposoby radzenia sobie z przemocą. 7. Dziecko ofiara/świadek przemocy. 8. Sprawca przemocy. 9. Rozpoznawanie swoich potrzeb, emocji – wyrażanie siebie. 10. Wyznaczanie granic własnego ja – podstawy zachowań asertywnych. 11. Uczenie się rozładowywania napięć. 12. Budowanie wewnętrznego systemu wsparcia – moje mocne strony. 13. Moja nowa wizja przyszłości. 14. Prawne aspekty przemocy (zaproszony gość). 15. Moralne i religijne aspekty przemocy (zaproszony gość). 16. Zakończenie pracy grupy. Etapy realizacji: Projekt realizowany na bieżąco. Zajęcia dla kobiet są realizowane w grupie około piętnastoosobowej. Spotkania odbywają się w dwóch edycjach na rok (I edycja wrzesień-styczeń; II edycja luty-czerwiec), stanowią cykl szesnastu dwugodzinnych spotkań odbywających się raz w tygodniu w Punkcie Konsultacyjnym dla Rodzin w Rudzie 1. Planowane efekty: - zmniejszenie subiektywnego poczucia osamotnienia, bezradności i braku wpływu na sytuację, - zwiększenie poczucia bezpieczeństwa, - lepsze radzenie sobie z trudnościami, - zwiększenie samoświadomości i poczucia własnej wartości, - poszerzenie wiedzy na temat zjawiska przemocy – lepsze zrozumienie problemu, - dostarczenie wiedzy motywującej do podjęcia działań mających na celu rozwiązanie problemu. Sposoby ewaluacji: - ankieta przeprowadzona wśród uczestniczek grupy na pierwszym spotkaniu badająca poziom wiedzy na temat zjawiska przemocy oraz wsparcie ze strony instytucji, rodziny, najbliższego otoczenia, - ankieta przeprowadzona wśród uczestniczek grupy na ostatnim spotkaniu oceniająca sposób prowadzenia grupy, przydatność w życiu poruszanych wątków tematycznych, proponowanych ćwiczeń. Źródła finansowania: W ramach etatów Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej. Termin realizacji: Od 2000 roku, nadal. 107 Grupa psychoedukacyjna dla rodziców doskonaląca umiejętności wychowawcze oraz rodziców niewydolnych wychowawczo [C1K7P24] Cel: Dostarczenie rodzicom podstawowych informacji z zakresu psychologii rozwojowej dziecka, metod wychowawczych. Uwrażliwienie ich na potrzeby dziecka. Uczenie podstawowych umiejętności przydatnych w procesie wychowawczym, m. in. takich jak : - umiejętności aktywnego słuchania, - formułowanie komunikatów do dziecka, - umiejętności rozpoznawania i wyrażania własnych emocji, - radzenie sobie ze złością, - stosowanie odpowiednich wzmocnień. Biorąc udział w zajęciach grupowych rodzice mogą również skorzystać z okazji do dzielenia się własnymi doświadczeniami, trudnościami i tym samym korzystać ze wsparcia jakie daje grupa. Adresaci: Rodzice dzieci w wieku od 7 do 17 lat, mający problemy wychowawcze: pozostający w ambulatoryjnym kontakcie z psychologiem, rodzice dzieci uczęszczających do Świetlic Socjoterapeutycznych oraz rodzice dzieci przebywających w Hoteliku. Realizatorzy: Punkt Konsultacyjny dla Rodzin OPDziR. Założenia merytoryczne: Punkt Konsultacyjny dla Rodzin od wielu lat zajmuje się udzielaniem pomocy psychologicznej dzieciom i ich rodzinom. Z roku na rok wzrasta liczba osób zgłaszających się do psychologa – szczególnie rodziców, którzy kierowani są poprzez pedagogów szkolnych i pracowników socjalnych. Najczęściej powodem skierowania są objawy występujące u dziecka, takie jak : - zachowania agresywne wobec rówieśników, - nadruchliwość, - trudności z funkcjonowaniem w grupie rówieśniczej, - trudności z dostosowaniem się do norm obowiązujących w szkole. Najczęstszym podłożem wyżej wymienionych objawów są nieprawidłowości w systemie wychowawczym. Rodzice prezentują niejednolite postawy wychowawcze, mają trudności ze stosowaniem odpowiednich wzmocnień. Wielu z nich, zwłaszcza tych kierowanych przez pracowników socjalnych, nie jest w stanie odpowiednio pełnić funkcji opiekuńczo- wychowawczych. Praca terapeutyczna z samym dzieckiem nie jest wystarczająca. Konieczne jest uwzględnienie systemu rodzinnego. Korekcja postaw wychowawczych rodziców i dostarczenie im podstawowej wiedzy z zakresu wychowania w znacznym stopniu wpływa na efekty terapii dziecka i prowadzi do złagodzenia lub zlikwidowania objawów. 108 Etapy realizacji: Zajęcia dla rodziców będą realizowane w trzech grupach (w zależności od wieku dziecka) piętnastoosobowych.. Spotkania grup odbywać będą się raz w tygodniu. Zaplanowano dla każdej grupy 12 dwugodzinnych spotkań w Punkcie Konsultacyjnym dla Rodzin w Rudzie 1. Proponowane wątki tematyczne : Blok I – Integracja. 1 Zajęcia integracyjne. Blok II – Dziecko. 2. Moje wewnętrzne dziecko. 3. Moje dziecko. Blok III – Wychowanie. 4. Wychowanie – co to jest ? 5. Poszukiwanie narzędzi. 6-7. Sztuka rozmawiania z dzieckiem. 8. Emocje. 9. Złość – jak sobie z nią radzić ? 10. Dziecko agresywne – dlaczego ? 11. Trudności w kontaktach z dzieckiem. 12. Podsumowanie zajęć. W trakcie realizacji programu będą wykorzystywane aktywne metody uczenia się m. in.: scenki symulowane, psychodramy, burza mózgów, dyskusje kierowane, metody kwestionariuszowe, psychorysunek, wykład. Planowane efekty: Poszerzenie wiedzy rodziców z zakresu psychologii rozwojowej dziecka i metod wychowawczych. Zdobycie doświadczeń korygujących postawy wychowawcze, zdobycie umiejętności przydatnych w procesie wychowawczym (umiejętności komunikowania się z dzieckiem). Lepsze radzenie sobie z trudnościami pojawiającymi się w kontakcie z dzieckiem. Sposoby ewaluacji: Ankieta przeprowadzona wśród rodziców przed przystąpieniem do programu i po zakończeniu realizacji programu, badająca znajomość metod wychowawczych, stopień poczucia bezradności w kontaktach z dzieckiem, najczęściej występujące trudności wychowawcze. Ankieta przeprowadzona wśród rodziców do realizacji programu, zawierająca ocenę treści zawartych w programie sposobu prowadzenia zajęć, stopnia przydatności w praktyce. Źródła finansowania: W ramach etatów Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej. Termin realizacji: Od 2003 roku do nadal. 109 Świetlice środowiskowe prowadzone przez organizacje pozarządowe [C1K7P25] Cel projektu: Udzielanie pomocy dzieciom z rodzin dysfunkcyjnych – kompensowanie deficytów i wyrównywanie szans poprzez: - udzielanie wsparcia i pomocy psychologiczno – pedagogicznej dzieciom i ich rodzinom, - likwidowanie przyczyn negatywizmu szkolnego (zajęcia wyrównawcze, korepetycje), - łagodzenie skutków ubóstwa w rodzinach poprzez zaspokojenie podstawowych potrzeb socjalnych dzieci (dożywianie, zaopatrzenie w podstawowe środki czystości, przybory szkolne), - stwarzanie możliwości dostępu do nowoczesnych źródeł informacji i dóbr kultury, - stwarzanie możliwości rozwoju zainteresowań i udzielanie pomocy w organizowaniu czasu wolnego. Adresat (beneficjent): Dzieci w wieku szkolnym od 6 do 16 lat. Realizator: Wyłoniony w drodze otwartego konkursu: Stowarzyszenie św. Filipa Nereusza, Parafia św. Pawła w Nowym Bytomiu, Caritas Archidiecezji Katowickiej, Zgromadzenie Sióstr Św. Elżbiety. Założenia merytoryczne: Obserwowany jest wzrost liczby rodzin wieloproblemowych, mających trudności w wypełnianiu funkcji rodzicielskich, korzystających z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Wielu dorosłych członków rodzin ma trudności w przystosowaniu się do zachodzących w kraju przemian społeczno – gospodarczych, co wyraża się w biernej postawie na rynku pracy, ucieczce w uzależnienia i apatii. Bardzo często frustracja i poczucie bezradności przenoszone są na relacje w rodzinie i emocjonalne kontakty z dziećmi. Trudna sytuacja materialna tych rodzin często uniemożliwia dostęp do informacji, kultury, dóbr nowoczesnej cywilizacji, co utrudnia prawidłowy rozwój psychospołeczny dzieci. Sposób realizacji: Realizacja zadania zgodnie ze złożoną ofertą w sześciu świetlicach: Świetlica Socjoterapeutyczna św. Filipa Nereusza (Halemba), Świetlica Socjoterapeutyczna bł. J. Czempiela (Ruda), Świetlica Terapeutyczna „Convivo – Żyć Wspólnie” (Wirek), Parafialna Świetlica Środowiskowa “Aniołów Stróżów” (Nowy Bytom), Świetlica Środowiskowa w Czarnym Lesie (Bielszowice), Świetlica Środowiskowa Sióstr Św. Elżbiety (Godula). 110 Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - wzrost zachowań pozytywnych wśród dzieci i młodzieży, - poprawa umiejętności społecznych, - zdobycie nowych umiejętności i wiadomości, - poprawa funkcjonowania rodzin niewydolnych wychowawczo. Źródło finansowania: - Budżet Miasta. - Środki własne Podmiotów przystępujących do konkursu. Kosztorys: Kwota przeznaczona na realizację zadania w danym roku budżetowym podawana będzie w ogłaszanym konkursie ofert (1 588 100 zł + środki własne Podmiotów). Termin realizacji: Od 2004 roku podmiot zabezpieczający zadanie wyłoniony w drodze konkursu. Projekt realizowany nadal. 111 Świetlica Socjoterapeutyczna – specjalistyczna pomoc dzieciom zagrożonym niedostosowaniem społecznym [C1K7P25] Cel projektu: Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu dzieci i młodzieży. Adresaci: Dzieci w wieku od 6 do 16 lat, pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych, zagrożone niedostosowaniem społecznym, uczęszczające do Świetlic Socjoterapeutycznych Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej. Realizator: Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie w Rudzie Śląskiej Założenia merytoryczne: Zmiany w zachowaniu dziecka zachodzą pod wpływem sytuacji składających się na jego środowisko życiowe. Sytuacje te mogą wpływać na dziecko korzystnie lub mogą stać się źródłem urazów, które ograniczają rozwój dziecka. Do środowisk niekorzystnie oddziałujących na psychikę dziecka należą rodziny, w których występują takie zjawiska jak: bezradność opiekuńczo-wychowawcza rodziców, bezrobocie, ubóstwo, uzależnienia, przemoc psychiczna i fizyczna. Dziecko będąc najsłabszym ogniwem w systemie rodzinnym, zwykle w największym stopniu ponosi konsekwencje występujących dysfunkcji. Tym samym jest narażone na przeżywanie sytuacji, które powodują u niego zaburzenia rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego. Często objawia się to w postaci zaburzonego zachowania – nadpobudliwości, agresji, trudności w kontaktach z dorosłymi i rówieśnikami, trudności szkolnych, a w konsekwencji prowadzi do niedostosowania społecznego. Jedną z form pracy z dziećmi z zaburzonym zachowaniem jest socjoterapia – zaplanowany proces psychokorekcyjny, ukierunkowany na eliminowanie lub zmniejszanie poziomu zaburzeń, które zakłócają socjalizację dziecka, utrudniają jego rozwój osobisty, społeczny. Ta forma pracy jest stosowana w Świetlicach Socjoterapeutycznych działających w ramach wielofunkcyjnej placówki opiekuńczo-wychowawczej – Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie. W strukturze Ośrodka funkcjonują aktualnie trzy Świetlice, obejmują pomocą 120 dzieci w wieku od 6 do 16 lat. Dzieci te pochodzą z rodzin dysfunkcyjnych, prezentują objawy zaburzeń emocjonalnych i zachowania. W świetlicach realizowane są autorskie programy zajęć socjoterapeutycznych oraz programy profilaktyczne. Równocześnie prowadzona jest praca z rodzicami. Istotnym elementem jest również współpraca z innymi specjalistami zajmującymi się pomocą dziecku i rodzinie. 112 Etapy realizacji: 1. Opracowanie diagnozy problemów dziecka i rodziny. 2. Opracowywanie na rok szkolny autorskich programów zajęć socjoterapeutycznych uwzględniających wiek, możliwości, potrzeby dzieci, ich problemy, specyfikę zaburzeń, realizacja programów w małych grupach 12-15 osobowych. 3. Realizacja programów profilaktycznych m.in.: - „Jak radzić sobie z przemocą”, - „ Praca z agresją” - „Alternatywa” – program z zakresu profilaktyki uzależnień. 4. Prowadzenie zajęć rozwijających zainteresowania m.in.: - prowadzenie zajęć sportowych, - redagowanie gazetki „Świetliczek – Pętliczek”, - prowadzenie zajęć w ramach kółka kulinarnego, - prowadzenie klubu miłośników fantasy. 5. Organizowanie wypoczynku letniego i zimowego. 6. Prowadzenie pracy z rodzicami: - konsultacje indywidualne, poradnictwo psychologiczne, - grupowe zajęcia edukacyjne. 7. Organizowanie zebrań zespołu interdyscyplinarnego oraz zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka. Planowane efekty: Pozytywne zmiany w zachowaniach dzieci – poprawa funkcjonowania społecznego. Sposoby ewaluacji: Prowadzenie statystyk. Analiza dokumentacji. Zespoły ds. okresowej oceny sytuacji dziecka i rodziny. Źródła finansowania: Środki zaplanowane w budżecie Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie Termin realizacji: Realizacja od 1998 roku, nadal. 113 Zespoły interdyscyplinarne [C1K7P26] Cel projektu Integracja działań instytucji budujących system wsparcia i pomocy rodzinom dysfunkcyjnym. Rozeznanie możliwości udzielenia wsparcia rodzinom dysfunkcyjnym. Adresaci Pracownicy instytucji i organizacji zajmujących się pomocą rodzinom dysfunkcyjnym. Realizatorzy Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Założenia merytoryczne W mieście funkcjonuje wiele instytucji i organizacji zajmujących się pomocą rodzinom dysfunkcyjnym. W procesie pomocy rodzinie uczestniczy niejednokrotnie wielu specjalistów. Ważne jest by konstruowana przez nich diagnoza uwzględniała pełny obraz problemów i mocnych stron rodziny, a plan pomocy rodzinie był skoordynowany. Działania podejmowane na rzecz rodzin przez różnych specjalistów nie będą się powielać, a tym bardziej wykluczać. Stąd idea pracy w zespołach interdyscyplinarnych. Sposoby realizacji - regularne (w zależności od potrzeb) zwoływanie zespołów zadaniowych w dzielnicach, w skład których wchodzą różnego rodzaju specjaliści pracujący z rodziną dysfunkcyjną; - sformalizowanie działań (oddelegowanie pracowników, tworzenie regulaminów funkcjonowania zespołu, regulaminu spotkań, określenie głównych obszarów zainteresowań, tematów); - sformalizowanie działalności zespołu koncepcyjno-programowego (Ruda Śl. 1). Planowane efekty Skoordynowana, efektywniejsza, wielopłaszczyznowa pomoc rodzinie. Sposoby ewaluacji Ewaluacja merytoryczna: analiza i ocena prowadzonej dokumentacji – planu pomocy, celów, zadań oraz ich realizacji. Ewaluacja statystyczna : ilość zespołów interdyscyplinarnych w ciągu roku. Źródła finansowania W ramach etatów MOPS i OPDiR. Kosztorys Nie wymaga dodatkowych kosztów finansowych. Termin realizacji od 1999r. do nadal 114 Wprowadzenie trzeźwego alkoholika do prac zespołów interdyscyplinarnych w rodzinach z problemem alkoholowym [C1K7P26] Cel projektu: Wykorzystanie zasobów osoby, która pomyślnie przeszła proces leczenia odwykowego w pracy z rodzinami z problemem alkoholowym. Adresat: Rodziny wieloproblemowe z występującym problemem alkoholowym, rodziny objęte programem intensywnej pracy socjalnej. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne: Podstawowym założeniem projektu jest przekonanie, iż tzw. „trzeźwy alkoholik” jako osoba, która przechodząc przez proces wychodzenia z choroby alkoholowej dobrze poznała niuanse oraz mechanizmy rządzące tą chorobą, przez co będzie mogła efektywniej pracować z rodziną z problemem alkoholowym, m.in. dzięki temu, że jest dla niej wiarygodna i autentyczna. Swoją pracę opiera bowiem nie tylko na teorii ale przede wszystkim na własnych doświadczeniach („wzloty i upadki”). Jednocześnie projekt może pozwolić na odpowiednie ukierunkowanie aktywności życiowej osoby, która pokonała uzależnienie, celem zapobiegania nawrotu choroby oraz wzmocnienia poczucia własnej wartości. Etapy realizacji: 1. Wyłonienie osób spełniających wymagane kryteria (m.in. utrzymywanie abstynencji przez okres min. dwóch lat, umiejętności interpersonalne, aktywność i dyspozycyjność). 2. Przeszkolenie do pracy z klientami pomocy społecznej przez Zespół Readaptacji Psychospołecznej MOPS. 3. Wprowadzenie do pracy zespołów interdyscyplinarnych oraz zaangażowanie do bezpośredniej pracy z indywidualnymi przypadkami. Planowane efekty: Wzrost skuteczności pracy z rodziną z problemem alkoholowym (np. podjęcie leczenia, utrzymywanie abstynencji) a przez to poprawa funkcjonowania rodziny, pozwalająca na pozostanie dziecka w rodzinie naturalnej. Wzmocnienie „trzeźwego alkoholika” zaangażowanego w projekt. 115 Zasady ewaluacji: Praca „trzeźwego alkoholika” ewaluowana będzie w formie superwizji w systemie comiesięcznym przez Zespół Readaptacji Psychospołecznej MOPS. Wymiernym wyznacznikiem skuteczności działań będzie zmniejszenie liczby rodzin z problemem alkoholowym zagrożonych objęciem dzieci opieką zastępczą. Źródła finansowania: W ramach budżetu MOPS. Termin realizacji: Od 2006 roku. 116 Organizacja procesu adopcyjnego dla dzieci z uregulowaną sytuacją prawną przebywających w placówkach opiekuńczo – wychowawczych oraz rodzinach zastępczych [C1K7P27] Cel projektu: Trwałe zabezpieczenie dziecka w pełnej rodzinie. Ustabilizowanie sytuacji rodzinnej i emocjonalnej dziecka. Zagwarantowanie płynności miejsc w placówkach opiekuńczo – wychowawczych w celu osiągnięcia w nich standardów opieki i wychowania. Odciążenie budżetu miasta z kosztów utrzymania dziecka w placówce. Adresat: Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną ( odebrana władza rodzicielska), przebywające w placówkach opiekuńczo – wychowawczych oraz rodzinach zastępczych. Realizator projektu: Koordynator projektu - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej we współpracy z placówkami opiekuńczo – wychowawczymi i rodzinami zastępczymi, Ośrodkiem Adopcyjno – Opiekuńczym TPD w Katowicach, Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną, Zespołem Kuratorów Zawodowych oraz Sądem Rodzinnym w Rudzie Śląskiej. Założenia merytoryczne: Podstawowym założeniem projektu jest zawiązanie skutecznej współpracy pomiędzy instytucjami działającymi na rzecz dziecka, w celu poprawy jego sytuacji i zapewnienia mu optymalnych warunków dla życia i rozwoju. Takie warunki w pełni może zapewnić tylko ustabilizowana rodzina. Z uwagi na deficyt miejsc w placówkach opiekuńczo – wychowawczych, zwiększającą się liczbę dzieci wymagających objęciach opieką zastępczą oraz odchodzenie od instytucjonalnej opieki zastępczej, istotnym jest nawiązanie odpowiedniej współpracy celem usprawnienia procesów adopcyjnych. Biorąc pod uwagę szereg działań na rzecz dzieci pozbawionych opieki rodziców biologicznych, adopcja jest najbardziej optymalną formą zabezpieczenia ich potrzeb życiowych. W sferze psychologicznej i moralnej pełne przysposobienie dziecka oznacza wzięcie przez rodziców adopcyjnych całkowitej odpowiedzialności za jego rozwój i wychowanie, tak jak ma to miejsce w przypadku własnego dziecka. Dziecko w rodzinie adopcyjnej znajduje spełnienie podstawowych i najważniejszych potrzeb tj. miłości, afiliacji, przynależności, poczucia bezpieczeństwa, szacunku, uznania i samorealizacji. Etapy realizacji: 1. Ustalenie wspólnej koncepcji działań pomiędzy poszczególnymi instytucjami realizującymi projekt. 2. Organizowanie akcji promujących działania adopcyjne w środowisku lokalnym (m.in. szpitale, domy samotnej matki, kościoły). 117 3. Kwalifikacja dzieci z uregulowaną sytuacją prawną i zgłoszenie ich w wojewódzkim lub krajowym ośrodku adopcyjnym. 4. Bieżąca współpraca realizatorów celem sprawnego przeprowadzenia procesu adopcji. Planowane efekty: Zmniejszenie ilości dzieci korzystających z instytucjonalnych form opieki zastępczej. Zwiększenie świadomości problemu w środowisku lokalnym, skutkujące zwiększeniem liczby kandydatów na rodziców adopcyjnych. Wypracowanie skutecznego systemu organizacyjnego koordynującego działania adopcyjne. Zasady ewaluacji: Ewaluacja będzie dokonywana za pomocą rocznych sprawozdań. Wymiernym wyznacznikiem skuteczności działań będzie liczba przeprowadzonych adopcji. Źródła finansowania: Koordynator projektu – w ramach budżetu MOPS. Termin realizacji: Od 2005 roku, nadal. 118 Indywidualne wsparcie dla matek naturalnych dzieci kierowanych do adopcji [C1K7P27] Cel projektu: 1. Zapewnienie wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu problemów bieżących. 2. Edukacja w zakresie rozwiązań formalno – prawnych związanych z procesem adopcyjnym. 3. Edukacja w zakresie świadomego macierzyństwa. Adresat: Matki, które świadomie zdecydowały się na przekazanie dziecka (najczęściej niemowląt) do adopcji lub biorą pod uwagę taką decyzję będące jednocześnie klientkami MOPS w Rudzie Śląskiej. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we współpracy z Ośrodkiem Adopcyjno- Opiekuńczym TPD w Katowicach. Założenia merytoryczne: Potrzeba projektu powstała na podstawie doświadczeń pracowników MOPS, obserwujących narastającą świadomość klientek MOPS w zakresie możliwości opieki zastępczej nad dzieckiem w sytuacji, gdy kobieta znajduje sie w trudnej sytuacji życiowej. Obserwuje się coraz większą ilość klientek wymagających wsparcia w sytuacji podejmowania decyzji o oddaniu dziecka do adopcji oraz tych , które już taką decyzję podjęły. Projekt zakłada indywidualne wsparcie dla każdej z kobiet, czyli pracę metodą indywidualnego przypadku. Spotkania te będą się odbywać w Zespole Readaptacji Psychospołeczej MOPS oraz w razie potrzeby w środowisku danej klientki (wizyty w domu). Projekt zakłada również wykorzystanie pomocy Ośrodka Opiekuńczo – Adopcyjnego w Katowicach w formie konsultacji oraz pomocy innych instytucji z terenu miasta mającą na celu poprawę sytuacji życiowej rodziny ( znalezienie pracy, podjęcie leczenia, objęcie pomocą pozostałych w rodzinie dzieci, pomoc w znalezieniu mieszkania, motywowanie do podniesienia kwalifikacji zawodowych). Etapy realizacji projektu: 1. Klientki do projektu będą wyłaniane na bieżąco na podstawie zgłoszeń osobistych lub skierowania przez pracownika socjalnego. 2. Okres pracy z jedną klientką przewidywany jest na ok. 6 m-cy (w zależności od potrzeb), w przypadkach uzasadnionych może być dłuższy; praca podlegać będzie konsultacjom z pracownikiem socjalnym prowadzącym daną rodzinę oraz zakładać interdyscyplinarnych dotyczących danej rodziny. 119 będzie uczestnictwo w zespołach 3.Przebieg pracy z klientem będzie zapisywany w Karcie Pracy Socjalnej i poddawany ewaluacji po zakończeniu pracy z klientką. Planowane efekty: 1. Zwiększenie świadomości w kwestii odpowiedzialnego rodzicielstwa oraz podejmowania życiowych decyzji. 2. Wzmocnienie emocjonalne matki przed i po podjęciu decyzji o adopcji (przełamywanie wątpliwości, stereotypów społecznych, praca z poczuciem winy i innymi negatywnymi przekonaniami). 3. Poprawa sytuacji życiowej. Koszt projektu: W ramach etatów MOPS. Źródła finansowania: Budżet Miasta Termin realizacji: Od 2006 roku. 120 Dostosowanie organizacji pomocy społecznej do podejmowanych zadań [C1K8P1] Cel: Świadczenie usług socjalnych w odpowiednim standardzie. Realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Jednostki organizacyjne miasta realizujące zadania pomocy społecznej. Adresaci: Instytucje realizujące zadania pomocy społecznej oraz beneficjenci usług socjalnych. Założenia merytoryczne: 1. Dostosowywanie struktury organizacyjnej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz innych realizatorów zadań wynikających z diagnozy potrzeb społecznych oraz zapewnienie odpowiedniego standardu usług socjalnych. 2. Prowadzenie polityki kadrowej w sposób umożliwiający realizację zadań w sposób zgodny z przyjętymi standardami: - zapewnienie odpowiedniej ilości etatów w stosunku do ilości mieszkańców Miasta, - zapewnienie specjalizacji kadr pomocy społecznej do pracy z poszczególnymi kategoriami klientów, - zapewnienie możliwości stałego doskonalenia kadr pomocy społecznej [szkolenia wewnętrzne i superwizje; szkolenia specjalistyczne; wspieranie różnych form samokształcenia i wymiany doświadczeń. 3. Zapewnienie warunków technicznych umożliwiających realizację zadań w sposób odpowiadający przyjętym standardom. Efekty: Organizacja systemu pomocy adekwatna do potrzeb społecznych i realizowanych zadań. Sposoby ewaluacji Analiza i ocena poziomu zaspokajania potrzeb w okresach rocznych. Koszty: Zmienne – trudne do oszacowania ujęte w budżetach poszczególnych instytucji. Źródło finansowania: Budżet Miasta, PFRON, oraz inne przewidziane prawem źródła finansowania. Termin realizacji: Od 2004 roku, nadal. 121 Akcja „Lato” [C2K1P1] Cele i założenia merytoryczne: Stworzenie organizatorom wypoczynku letniego możliwości zaplanowania bogatszych form i urozmaiconego programu spędzania czasu przez dzieci. Adresat: Dzieci i młodzież z terenu Miasta Ruda Śląska. Koordynator i realizator projektu: Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta – realizator wyłoniony w konkursie ofert. Partnerzy: Instytucje i organizacje współpracujące: Ochronki, parafie, kluby sportowe, osiedlowe kluby Rudzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej, świetlice, ośrodki kultury, Związek Harcerstwa Polskiego, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, stowarzyszenia. Formy działania: Wsparcie organizatorów wypoczynku letniego dofinansowaniem przeznaczonym na programy sportowo – rekreacyjne i turystyczne wzbogacone o tematykę psychoprofilaktyczną, realizowane w postaci: wycieczek „w góry”, konkursów, gier i zabaw, biletów wstępu do kina, pływalni, itp. Harmonogram (etapy) realizacji: 1) przyjmowanie wniosków poprzedzonych zamieszczeniem ogłoszenia w dzienniku o zasięgu lokalnym i BIP, 2) opracowanie budżetu, 3) przyznanie i rozliczenia dofinansowania. Koszt projektu: Budżet Miasta Ruda Śląska, w roku 2007 jest to kwota 100 000 zł. Termin realizacji: Od 2004r., nadal. 122 Organizacja sportowych zajęć pozaszkolnych [C2K1P2] Cele i założenia merytoryczne: - upowszechnianie sportu i podnoszenie sprawności fizycznej dzieci i młodzieży na dodatkowych zajęciach, - zapewnienia młodzieży zorganizowanych form spędzania wolnego czasu, - promowanie zdrowego stylu życia, - pełniejsze wykorzystanie szkolnej bazy sportowo – rekreacyjnej. Adresat: Dzieci i młodzież szkolna. Koordynator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego. Realizator projektu: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rudzie Śląskiej. Partnerzy: Szkoły. Formy działania: Zajęcia sportowo – rekreacyjne, rozgrywki, mecze i zawody sportowe, gry zręcznościowe, itd. Harmonogram (etapy) realizacji: 1) opracowanie budżetu, 2) organizacja zajęć zgodnie z opracowanym harmonogramem. Koszt projektu: 200 000 zł Termin realizacji: Od 2004r., nadal 123 Edukacja kulturalna dzieci i młodzieży [C2K1P3] Cel projektu: - wspieranie różnych form edukacji kulturalnej (edukacja muzyczna, teatralna, plastyczna, taneczna) prowadzonej przez placówki kulturalne i organizacje pozarządowe, - rozwój zainteresowań i kreatywności dzieci i młodzieży, - animowanie działań dzieci i młodzieży w kierunku ich samorealizacji i nabywania umiejętności interpersonalnych oraz współdziałania w grupie. Adresat: Dzieci i młodzież z terenu Miasta. Koordynator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego. Realizator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego, Miejski Ośrodek Kultury im. H. Bisty, Miejska Biblioteka Publiczna, Muzeum Miejskie im. M. Chroboka, Młodzieżowy Dom Kultury, placówki kulturalne Rudzkiej Spółdzielni Mieszkaniowej, organizacje pozarządowe. Formy działania: - funkcjonowanie artystycznych kół zainteresowań, - koncerty umuzykalniające, - występy artystyczne zespołów dziecięcych i młodzieżowych, - wystawy twórczości młodych artystów, - przeglądy i konkursy artystyczne, - festiwale. Harmonogram realizacji: 1) Zebranie wniosków od realizatorów projektów. 2) Ustalenie budżetu przedsięwzięć. - budżet przeznaczony na dotacje, - zaplanowanie środków w budżecie Wydziału Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego na organizowane koncerty umuzykalniające, festiwale, przeglądy, konkursy i wystawy. 3) Spisanie umów z realizatorami projektu. 4) Przekazanie środków pieniężnych oraz kontrola ich wydatkowania. Koszt projektu: 200 000 zł. Termin realizacji: Od 2004 r. 124 Biwaki w Kuźnicy [C2K1P3] Cele i założenia merytoryczne: - stworzenie alternatywy spędzania czasu wolnego przez zorganizowane grupy dzieci i młodzieży, - popularyzacja i realizacja tzw. „małej turystyki” wśród młodzieży szkolnej poprzez krótkoterminowe (1, 2 ,3-dniowe) wyjazdy do ośrodka rekreacyjno – wypoczynkowego KH ZHP w Kuźnicy k/ Częstochowy, - pełniejsze wykorzystanie pozostającej w dyspozycji Miasta bazy wypoczynkowej. Adresat: Uczniowie, dzieci i młodzież zorganizowana w klubach sportowych, ośrodkach społeczno – wychowawczych, domach i klubach kultury, itd. Koordynator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego. Realizator projektu: Wyłoniony drogą konkursu ofert. Partnerzy: Szkoły, kluby sportowe, ośrodki wychowawcze i inne. Formy działania: Wsparcie KH ZHP dofinansowaniem przeznaczonym na pokrycie kosztów pobytu grup młodzieży w ośrodku rekreacyjno – wypoczynkowym KH ZHP w Kuźnicy. Harmonogram (etapy) realizacji: 1) złożenie przez KH ZHP wniosku o przyznanie dotacji, 2) opracowanie budżetu, 3) przyznanie dofinansowania i jego rozliczenie na podstawie imiennych list uczestników biwaków. Koszt projektu: 20 000 zł Termin realizacji: Od 2004 r., nadal 125 Sportowe szkolenie dzieci i młodzieży [C2K1P3] Cele i założenia merytoryczne: - zapewnienie warunków do systematycznego podnoszenia sprawności fizycznej dzieci i młodzieży, - umożliwienie rozwoju osobistych zainteresowań i uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym, - wykorzystanie możliwości wpływania na rozwój osobowości metodą „wychowania przez sport”, - pełniejsze wykorzystanie miejskiej bazy sportowo – rekreacyjnej. Adresat: Dzieci i młodzież uzdolniona sportowo. Koordynator projektu: Wydział kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego. Realizatorzy projektu: Wyłonieni drogą konkursu. Formy działania: Treningi i inne przygotowania szkoleniowe, uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym – udział w zawodach sportowych i rozgrywkach ligowych. Harmonogram realizacji: - zgłoszenie projektów, - opracowanie budżetu i obliczenie wysokości dotacji, - zlecenie zadania i przyznanie środków finansowych, - rozliczenie dotacji. Koszt projektu: 2 000 000 zł Termin realizacji: Od 2004r., nadal 126 Liga Szkół Rudzkich Trampkarzy w Piłce Nożnej [C2K1P3] Cel i założenia merytoryczne: - stworzenie alternatywnych form spędzania wolnego czasu dla uczniów szkół podstawowych, - upowszechnianie sportu i podnoszenie sprawności fizycznej wśród uczniów szkół podstawowych, - stworzenie warunków do zdrowej rywalizacji, - rozwijanie świadomego udziału w formach aktywności sportowo – rekreacyjnej oraz we współzawodnictwie sportowym, - rozwijanie zainteresowań „sportami całego życia”, najbardziej odpowiednimi dla rodzinnego uprawiania sportu, - utrwalanie umiejętności współpracy oraz dojrzałego współdziałania w zespole, - pogłębianie i utrwalanie zachowań prozdrowotnych. Adresat: Uczniowie rudzkich szkół podstawowych. Koordynator i realizator projektu: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Partnerzy: Szkoły podstawowe, kluby sportowe, nauczyciele, trenerzy, instruktorzy. Formy działania: Treningi i rozgrywki, punktowana rywalizacja pomiędzy drużynami. Harmonogram (etapy) działania: - Informowanie szkół o naborze do drużyn, - Przyjmowanie zapisów, - Formowanie zespołów z przydzieleniem trenera, - Przeprowadzenie treningów i rozgrywanie meczy, - Podsumowanie rywalizacji. Koszt projektu: Około 16 900 zł. Termin realizacji: Od maja do października 2005r. 127 Pomoc psychologiczna rodzinie [C2K2P1] Cel: 1. Udzielanie pomocy psychologicznej w różnorodnych formach w zależności od potrzeb i zgłaszanych problemów. 2. Udzielanie informacji na temat możliwości i zakresu korzystania z pomocy psychologicznej na terenie Miasta. Adresaci: Rodziny z terenu Miasta. Realizatorzy: Punkt Konsultacyjny dla Rodzin Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie. Założenia merytoryczne: Punkty Konsultacyjne dla Rodzin w których udzielana jest pomoc psychologiczna zlokalizowane są w czterech dzielnicach Miasta (dzielnice: Bykowina, Ruda, Orzegów, Chebzie), co zapewnia większą dostępność do korzystania z pomocy. Szeroki zakres proponowanych usług stwarza możliwość systemowej pomocy rodzinie. Sposoby realizacji: 1. Dyżury psychologów w Punktach Konsultacyjnych. 2. Udzielanie pomocy psychologicznej uwzględniającej potrzeby klienta oraz rodzaj zgłaszanych problemów w formie: - poradnictwa indywidualnego i rodzinnego, - psychoedukacji, - terapii indywidualnej i rodzinnej. 3. Dyżury psychologa i prawnika w Telefonie Zaufania: - prowadzenie poradnictwa dla rodziców dzieci i młodzieży przez telefon, - udzielanie informacji w zakresie prawa rodzinnego. 4. Organizowane spotkań informacyjnych na temat działalności Punktów Konsultacyjnych z rodzicami i profesjonalistami zajmującymi się pomocą rodzinie. Etapy realizacji: Działalność w Punktach Konsultacyjnych rozpoczęto w 1996 r. w dzielnicy Bykowina rozszerzając ją w kolejnych dzielnicach Miasta w zależności od potrzeb. Planowane efekty: - zwiększenie liczby osób korzystających z usług psychologicznych, 128 - większa świadomość ludzi w zakresie rozpoznawania problemów i wczesnego korzystania z profesjonalnej pomocy w ich rozwiązywaniu. Sposoby ewaluacji: Badania ankietowe. Źródła finansowania: Projekt realizowany jest w ramach etatów Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie i środków Funduszu Profilaktyki Uzależnień. Termin realizacji: Od 1996 r., nadal 129 „Rodzic też człowiek” [C2K2P2] Cel projektu: - wspieranie rodziców w radzeniu sobie w codziennych kontaktach z dziećmi, w lepszym porozumiewaniu się z nimi, - pomoc rodzicom w nauce dialogu i kształtowaniu więzi opartej na wzajemnym szacunku, - dostarczenie rodzicom wiedzy psychologicznej, dotyczącej podstawowych etapów i prawidłowości w rozwoju struktur osobowości dziecka, - uczenie praktycznych umiejętności, które pozwalają na radzenie sobie z różnymi problemami wychowawczymi. Adresat-beneficjent: Rodzice dzieci przedszkolnych i uczniów szkół z terenu Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Pracownicy (psycholodzy i pedagodzy) Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Założenia merytoryczne projektu: Każdy z nas pełni w swoim życiu różne role. Jedną z podstawowych jest rola rodzica. Do roli zawodowej przygotowuje nas odpowiednia szkoła. Szkoły dla rodziców nie ma. Tych umiejętności musimy się sami nauczyć, często popełniając wiele błędów. Czasy współczesne zachwiały tradycyjnym modelem rodziny. Wielu z dorosłych miota się między wpajanym w mediach modelem liberalnym, „bezstresowym”, a tradycyjnie wyniesionym z własnego domu rodzinnego. Wśród młodzieży rodzi się z kolei zupełnie inny system wartości, niż ten, do którego jesteśmy przyzwyczajeni, co często doprowadza do konfliktów. Jeśli doda się do tego bardzo trudną sytuację gospodarczą, problemy z pracą, to okazuje się, że dom rodzinny często zamienia się w miejsce, gdzie poziom napięcia osiąga zenit. Dorośli intuicyjnie próbują sobie radzić z tymi problemami. Jednak presja społeczna na rodziców, by prawidłowo tę rolę pełnili, a jeszcze bardziej, by pełnili ją idealnie, sprawia, że często brak im sił, często są bezradni, często nie mają od kogo uzyskać wsparcia. Pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej starają się dawać wsparcie rodzicom. Dzieje się tak głównie w kontaktach indywidualnych, bądź przy okazji zajęć grupowych dla dzieci uczęszczających na terapię. Wiadomo jednak, iż bardzo wielu rodziców chciałoby brać udział w cyklicznych spotkaniach w grupach, w którego skład wchodziliby inni rodzice. Ponieważ porozmawiać o dzieciach można także z przyjaciółką, dobrze byłoby, gdyby przy okazji takich spotkań uzyskali wskazówki fachowców, dotyczące różnych problemów wychowawczych. Nie chodzi o to, by narzucać rodzicom, co mają robić ze swoimi dziećmi. Chodzi o to, by mieli wystarczającą ilość informacji i wystarczającą ilość wsparcia, aby mieli dosyć sił i odwagi, by szukać lepszych sposobów postępowania z własnymi dziećmi. 130 W ramach projektu proponuje się cykliczne spotkania mające formę grupy wsparcia dla rodziców, klubu dyskusyjnego, częściowo nastawione na pracę grupową z elementami treningu umiejętności wychowawczych, treningu antystresowego. Etapy realizacji projektu: Część I: Akcja informacyjno-promocyjna w szkołach i innych placówkach, z których korzystają dzieci i ich rodzice, zachęcająca do korzystania z grupy wsparcia w Poradni Psychologiczno -Pedagogicznej w Rudzie Śląskiej, zapoznanie z celami zajęć. Część II: spotkania integracyjne: przeprowadzenie po jednym spotkaniu w dwóch grupach rodziców (proponujemy prowadzenie dwóch grup wsparcia dla rodziców; każda z grup przewiduje uczestnictwo 8 do 12 osób; jedna z grup skupiłaby rodziców uczniów szkół podstawowych i dzieci przedszkolnych, zaś druga rodziców uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych) trwających 2 godziny, nastawionych na integrację grup, określenie oczekiwań rodziców, przeprowadzenie badań wstępnych ( pretest ) do ewaluacji projektu. - Forma pretestu: wymienienie na kartkach oczekiwań wobec spotkań. Część III: spotkania właściwe, realizowane wg załączonej tematyki. Przeprowadzenie po 6 spotkań, 2 godzinnych (w odstępach co 2, 3 tygodnie), w obu grupach rodziców dzieci w poszczególnych grupach wiekowych, wg załączonej tematyki. Tematyka zajęć: Spotkanie 1: Rozwój emocjonalny, społeczny dzieci. - etapy rozwoju emocjonalnego, społecznego i funkcji psychicznych dzieci, - poznanie i rozumienie uczuć dziecka, - świat potrzeb dziecka, - zadanie domowe. Spotkanie 2: Relacje: rodzic-dziecko, dziecko-rodzic. - rozpoznawanie własnych uczuć w kontakcie z dzieckiem, - nauka umiejętności rozmawiania o uczuciach, - sposoby komunikowania się rozładowywania napięć - zadanie domowe. Spotkanie 3: Relacje: rodzic-dziecko, dziecko-rodzic, praca nad relacjami. - ćwiczenie umiejętności stawiania jasnych granic i wymagań, - zachęcanie dziecka do współpracy, - wspólne rozwiązywanie konfliktów, - zadanie domowe. Spotkanie 4: Kara-nagroda. - poszukiwanie lepszego niż kara sposobu uczenia dziecka samodyscypliny, - umiejętne wzmacnianie poczucia własnej wartości, wspieranie samodzielności, - konstruktywna pochwała, - zadanie domowe. 131 Spotkanie 5: Relacja dziecko-dziecko, jako ważny element struktury rodzinnej. - rodzeństwo bez zazdrości i rywalizacji, - ryzyko porównywania, - uwalnianie dzieci od grania ról w rodzinie, - zadanie domowe. Spotkanie 6: Dziecko, rodzina, a środowisko zewnętrzne. - cele i wartości społeczeństwa, a cele i wartości indywidualne w rodzinie, - wpływ problemów społecznych ( agresja, bezrobocie, choroba, uzależnienia) na dziecko i rodzinę, - zachowania rodziców, zwiększające ryzyko powstawania zachowań aspołecznych u dzieci, - zadanie domowe. Część IV: Przeprowadzenie po jednym spotkaniu końcowym w obu grupach, pożegnanie rodziców, przeprowadzenie badań końcowych (posttest) do ewaluacji projektu. - Forma posttestu: zaznaczenie na osi liczbowej stopnia zrealizowania oczekiwań z pierwszego spotkania oraz opinia rodziców o zajęciach. Przewidywane rezultaty projektu: 1. Uzyskanie wsparcia i wiedzy, potrzebnej do skuteczniejszego pełnienia roli rodzicielskiej. 2. Nabycie konkretnych umiejętności komunikowania się, rozładowywania napięć, wspierania rozwoju dziecka, uczenia właściwych postaw, rozwiązywania konfliktów i innych. 3. Lepsze przystosowanie się dzieci do społecznych wymagań, lepsze radzenie sobie w sytuacjach trudnych, bez konieczności sięgania po środki uzależniające. Planowany sposób ewaluacji projektu zakłada przeprowadzenie badań (pretest i posttest) na spotkaniu integracyjnym i pożegnalnym. Testy polegać będą na ankietowym badaniu oczekiwań rodziców i spełnienia ich oczekiwań po cyklu spotkań, a także zaznaczenia na osi stopnia zrealizowania oczekiwań z pierwszego spotkania. Następnie przeanalizowane jakościowo i ilościowo. Źródła finansowania: Środki własne: lokal, media Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Termin realizacji: Od 2003r., nadal 132 wyniki ankietowe zostaną VII Festiwal Orkiestr Dętych im. Augustyna Kozioła [C2K3P1] Ogólne założenia merytoryczne: - stworzenie alternatywy spędzania czasu wolnego przez rodzinę, integracja rodziny wokół śląskich tradycji kulturowych, - stworzenie możliwości rozwoju osobowości poprzez korzystanie z dóbr kultury, - wypromowanie zdrowego stylu życia. Adresat: Mieszkańcy Miasta. Koordynator projektu: Urząd Miejski – Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji. Realizatorzy projektu: Instytucje i organizacje współpracujące oraz ich zadania: - Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego, - Związek Górnośląski – Koło Ruda, - Miejski Ośrodek Kultury im. Henryka Bisty. Partnerzy: - orkiestry dęte z terenu Miasta, - zaproszone orkiestry z zagranicy, - Straż Miejska, - lokalne media. Formy działania: - organizacja koncertów orkiestr dętych w różnych dzielnicach Miasta (I dzień), - promienisty przemarsz orkiestr ulicami Miasta (II dzień), - przegląd orkiestr dętych na estradzie w parku im. A.Kozioła połączony z festynem. Harmonogram realizacji: 1. Opracowanie scenariusza imprezy uwzględniającego: - liczbę wykonawców, - możliwości techniczne i kadrowe, - możliwości finansowe. 2. Opracowanie zasad koordynacji i podziału zadań wśród realizatorów projektu: - zabezpieczenie techniczne imprezy (scena i jej zaplecze, nagłośnienie i oświetlenie, wykonanie scenografii), - zabezpieczenie programu artystycznego (zawarcie umów z wykonawcami), - przygotowanie okolicznościowych nagród, dyplomów i gadżetów, 133 - oprawa gastronomiczno-handlowa, - ochrona bezpieczeństwa uczestników imprezy i mienia, - reklama imprezy ( afisze, współpraca z mediami), - pozyskanie sponsorów. 3. Opracowanie budżetu: - zadania finansowane z budżetu Miasta, - pozyskanie dodatkowych środków z funduszu Ministerstwa Kultury – sporządzenie planu wydatków. Koszty projektu: 50 000 zł Termin realizacji: Od 2004r. 134 Koncerty Promenadowe Orkiestr Dętych [C2K3P1] Cel projektu: - podtrzymanie tradycji śląskiego muzykowania w dni wolne od pracy, - integracja rodzin poprzez wspólne spędzanie wolnego czasu. Adresat: Mieszkańcy Miasta. Realizator i Koordynator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego. Partnerzy: - Miejski Ośrodek Kultury im. H. Bisty, - orkiestry dęte z terenu Miasta. Formy działania: Organizacja koncertów orkiestr dętych w różnych dzielnicach Miasta. Harmonogram realizacji: 1. Spotkanie z dyrygentami orkiestr. 2. Ustalenie harmonogramu i miejsc koncertów. 3. Dostosowanie zadań do możliwości budżetowych. Koszt projektu: 25 000 zł Termin realizacji: Od 2004r., nadal 135 Wycieczki narciarskie [C2K3P2] Cel i założenia merytoryczne: - popularyzacja wśród mieszkańców miasta ciekawych form rekreacji ruchowych, - stworzenie możliwości rodzinnych wyjazdów w czasie wolnym, - zapewnienie bezpośredniego kontaktu z nieskażoną przyrodą, - możliwość odreagowania stresów związanych z codziennym rytmem życia. Adresat: Ogół mieszkańców. Koordynator i realizator projektu: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Partnerzy: Firmy przewozowe, Ośrodki narciarskie, Instruktorzy narciarstwa. Formy działania: Organizacja wyjazdu w góry w okresie zimowym, spędzanie całego dnia na stoku z możliwością nauki i doskonalenia jazdy na nartach. Harmonogram (etapy) działania: 1. Rozpowszechnienie informacji o organizowanym wyjeździe za pomocą dostępnych środków przekazu. 2. Przyjmowanie zapisów. 3. Zawarcie umowy z firmą przewozową. 4. Ubezpieczenie uczestników wyjazdu od skutków nieszczęśliwych wypadków. 5. Realizacja wycieczki. Koszt projektu: 11 500 zł Termin realizacji: Grudzień 2005r. do kwiecień 2006r. 136 Sport niepełnosprawnych [C2K3P3] Cel i założenia merytoryczne: - upowszechnienie sportu i podnoszenie sprawności fizycznej wśród niepełnosprawnych, - zapewnienie niepełnosprawnym równych praw w dostępie do edukacji sportowej, - pełniejsze realizowanie idei integracji (poprzez sport) i wyrównywania szans osób niepełnosprawnych i ich rodzin w środowisku. Adresat: Niepełnosprawni – dzieci, młodzież, osoby dorosłe. Koordynator i realizator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rudzie Śląskiej. Partnerzy: 1) Instytucje i organizacje współpracujące: Ośrodek Adaptacyjny dla Dzieci Niepełnosprawnych, Polski Związek Niewidomych, Ośrodek dla Niepełnosprawnych Najświętsze Serce Jezusa, Dom Pomocy Społecznej „Senior”, Zespół Szkół Specjalnych nr 3, Warsztat Terapii Zajęciowej, Ośrodek dla Niepełnosprawnych „Miłosierdzie Boże”, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 6 Specjalna, Stowarzyszenie Osób Rodzin Niepełnosprawnych „Nadzieja”, 2) Nauczyciele. 3) Wolontariusze. Formy działania: Miejska olimpiada osób niepełnosprawnych (w programie): - zawody sportowe, gry i konkursy zręcznościowe, - występy miejskich zespołów artystycznych. Harmonogram (etapy) realizacji: 1) Opracowanie budżetu. 2) Organizacja spotkania z partnerami projektu w celu: - określenia zasięgu ilościowego olimpiady, - uzgodnienia dyscyplin sportowych i innych konkurencji, - opracowanie programu olimpiady. 3) Przygotowanie bazy i sprzętu. 4) Przeprowadzenie olimpiady. Koszt projektu: 20 300 zł Termin realizacji: Od 2004r., nadal. 137 Miejskie Biegi Przełajowe [C2K3P3] Cele i założenia merytoryczne: - uświetnienie rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, - podnoszenie sprawności fizycznej przez mieszkańców Miasta, - popularyzowanie zdrowego stylu życia. Adresat: Dzieci , młodzież, dorośli – mieszkańcy Miasta. Koordynator i realizator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego. Partnerzy: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rudzie Śląskiej, Klub Rekreacyjno – Sportowy TKKF „Jastrząb” w Rudzie Śląskiej. Formy działania: Bieg rekreacyjny dla mieszkańców Miasta. Koszt projektu: 16 000 zł Termin i miejsce realizacji: Od 2004 r., nadal 138 Ruda Śląska plus bieg równa się zdrowe społeczeństwo [C2K3P3] Cele i założenia merytoryczne: - popularyzowanie biegów masowych jako jednej z form zdrowego i aktywnego stylu życia, - organizowanie biegów dzielnicowych w celu zwiększenia zainteresowania mieszkańców tą formą rekreacji, - przyjemne i alternatywne spędzanie wolnego czasu. Adresat: Dzieci i młodzież szkolna, dorośli mieszkańcy Miasta. Koordynator projektu: Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miejskiego. Realizator projektu: Klub Rekreacyjno – Sportowy TKKF „Jastrząb”. Partnerzy: Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rudzie Śląskiej, szkoły, kluby sportowe. Formy działania: Biegi organizowane w poszczególnych dzielnicach Miasta, w kategoriach wiekowych, zgodnie z przyjętym harmonogramem. Harmonogram realizacji: - zamieszczenie ogłoszenia w prasie lokalnej, wysłanie zaproszeń do szkół, - uzyskanie zezwoleń. Koszt projektu: 10 000 zł Termin realizacji: Od 2004r. 139 Zaangażowanie w proces wsparcia i edukacji rodziny lokalnych mediów oraz innych instytucji (policja, pomoc społeczna, organizacje pozarządowe itd.) [C2K5P1] Cel projektu: Dążenie do tworzenia zintegrowanego systemu profilaktyki gminnej z pomocą przekazów medialnych oddziaływujących na środowisko kulturowo-społeczne (np. lokalna prasa, telewizja kablowa). Adresaci projektu: Społeczność lokalna miasta Ruda Śląska. Realizator projektu: Podmioty uprawnione w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, których terenem działania jest miasto Ruda Śląska. Założenia: W ramach przedsięwzięcia zakłada się: - uzyskanie szerszego wpływu na przekazy kulturowe i medialne w zakresie podstawowych oddziaływań profilaktycznych kierowanych do społeczności lokalnej, rodziny, szkoły, - lokalne oddziaływanie na rzecz trzeźwości, - propagowanie trzeźwego i zdrowego stylu życia. Projekt może stanowić uzupełnienie systematycznie realizowanych środowiskowych programów oraz działań na rzecz ograniczania popytu na środki psychoaktywne poprzez m.in. wzrost świadomości społecznej i zmiany cech środowiska lokalnego. Etapy realizacji: 2003 r. – opracowanie koncepcji rudzkiego wydawnictwa profilaktycznego oraz lokalnych audycji telewizyjnych, 2004 r. – do nadal - zawarcie porozumień i umów z podmiotami w zakresie realizacji projektu Źródła finansowania: Budżet Miasta Ruda Śląska, w roku 2007 jest to kwota 40 000 zł. Termin realizacji: Od roku 2004., nadal. 140 Aktywizacja rodzin na rzecz profilaktyki – pomoc ludziom uzależnionym po przebytej terapii oraz rozwijanie więzi rodzinnych [C3K1P3] Cel projektu: Powierzenie zadania publicznego w dziedzinie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych określonych w Miejskim Programie Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2007, mających na celu propagowanie trzeźwego i zdrowego stylu życia, ochrona przed uzależnieniem od alkoholu oraz zapobieganie przemocy w rodzinie wywołanej chorobą alkoholową i innymi uzależnieniami (integracja rodziny). Adresaci projektu: Rodziny zamieszkałe na terenie Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Podmioty uprawnione w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, organizacje pozarządowe których terenem działania jest miasto Ruda Śląska, wyłonione w drodze konkursu ofert. Założenia: W ramach programu zakłada się realizację następujących przedsięwzięć: − wzmacnianie czynników chroniących przed uzależnieniem poprzez rozwijanie więzi rodzinnych, − psychoterapii osób uzależnionych od alkoholu po zakończeniu psychoterapii w zakładzie opieki zdrowotnej, − budowanie partnerstwa w obszarze profilaktyki uzależnień, − tworzenie miejsca spotkań i rozwoju, − lokalne oddziaływanie na rzecz powszechnej trzeźwości, − propagowanie trzeźwego i zdrowego stylu życia, organizacja imprez, zawodów sportowych, − tworzenie miejsca spotkań i rozwoju psychologicznego dla rodzin abstynenckich. Źródła finansowania: Budżet Miasta Ruda Śląska, w roku 2007 jest to kwota 75 000 zł. Termin realizacji: Od roku 2004, nadal. 141 Doskonalenie kadr pedagogicznych w zakresie profilaktyki problemowej [C3K2P1] Cel projektu: - podnoszenie kwalifikacji nauczycieli w zakresie działań profilaktycznych, - kształcenie umiejętności profilaktycznych, - zwiększenie efektywności działań profilaktycznych placówek oświatowych, - współpraca MOPiIS z placówkami oświatowymi. Adresaci: Nauczyciele, pedagodzy zatrudnieni w miejskich placówkach oświatowych. Realizatorzy projektu: Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej – specjaliści ds. profilaktyki i instruktorzy poszczególnych programów profilaktycznych. Założenia merytoryczne projektu: Dotarcie z różnorodnymi formami szkoleń dla pracowników placówek oświatowych i podniesienie kompetencji wychowawczych i profilaktycznych. Przeciwdziałanie wielu problemom, powstającym wskutek używania przez dzieci i młodzież substancji psychoaktywnych oraz tym, przez które mogą one stać się ich użytkownikami, wymaga wzbogacania procesu wychowania o działania profilaktyczne. Oprócz rodziny, najbliższego środowiska czy instytucji wyznaniowych istotnym miejscem do działań w tej dziedzinie jest szkoła, gdzie dziecko spędza dużo czasu, spotyka się z rówieśnikami, rozwija pod względem intelektualnym i społecznym, a jednocześnie poznaje dorosłych mogących stać się autorytetami i wzorcami do naśladowania. Nowoczesna profilaktyka powinna przebiegać równocześnie w tychże środowiskach, choć wiadomo, iż największy wpływ w praktyce wywieramy na klasę szkolną i osiągnięcia profilaktyki szkolnej są nie do przecenienia. Środowisko szkolne staje przed zadaniami „środowiskowej profilaktyki problemowej”, a więc zintegrowania wszystkich działań profilaktycznych. Zatem pierwszym i nadrzędnym celem działań Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej, koordynującego działania w zakresie profilaktyki w naszym mieście, jest wzbogacanie wiedzy i poszerzanie warsztatu pracy przede wszystkim kadr pedagogicznych. Sposób realizacji: PROGRAMY, SZKOLENIA, WARSZTATY: 1. Programy własne: Komunikacja interpersonalna Stres i wypalenie zawodowe w pracy nauczyciela Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym MEDIA – Media Edukują, Derywują i Angażują 142 Dziś myśląc o przyszłości – szkolenie dla nauczycieli Wyjdź na słońce Tańcząc w słońcu Spotkanie na temat 2. Programy będące odpowiedzią na indywidualne zapotrzebowanie rad pedagogicznych. 3. Programy dostępne na rynku edukacyjnym: Program wczesnej profilaktyki „Cukierki” – szkolenie realizatorów Trzeci Elementarz, czyli program siedmiu kroków. Efekty i ewaluacja: Tworzenie i realizacja szkolnych programów profilaktycznych i dostarczenie wiedzy i umiejętności profilaktycznych wychowankom. Ankieta ewaluacyjna dla uczestników warsztatów i szkoleń. Monitoring efektów działań profilaktycznych w placówkach oświatowych. Źródło finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych Ośrodka (1331711,00 zł). Termin realizacji: Od 2002 r. do nadal. Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników etatowych Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 143 Doskonalenie zawodowe pracowników placówek miejskich w zakresie profilaktyki problemowej [C3K2P1] Cel projektu: - dostarczenie wiedzy nt. profilaktyki uzależnień - doskonalenie umiejętności pracy z osobą dotkniętą problemem uzależnienia - rozwijanie kompetencji osobistych, które umożliwią realizację własnych potencjałów człowieka, - rozwijanie umiejętności interpersonalnych, a w szczególności: umiejętności empatycznych, współpracy, komunikowania się, rozwiązywania konfliktów, podejmowania decyzji oraz rozwiązywania problemów - rozwijanie związków z grupa społeczną i poczucia odpowiedzialności za grupę - współpraca MOPiIS z placówkami miejskimi Adresaci: Pracownicy Izby Wytrzeźwień, zainteresowani wolontariusze, wychowawcy kolonijni, pracownicy innych placówek miejskich Realizatorzy: Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej – specjaliści ds. profilaktyki i instruktorzy poszczególnych programów profilaktycznych. Założenia merytoryczne projektu: Podniesienie kwalifikacji pracowników miejskich placówek w zakresie profilaktyki problemowej. Sposób realizacji: - Szkolenie z zakresu profilaktyki problemowej - Szkolenie dla pracowników Izby Wytrzeźwień - Dziś myśląc o przyszłości. Podstawowa wiedza z zakresu HIV/AIDS – cykl szkoleniowy dla pracowników Policji, Straży Miejskiej, fryzjerów i tatuażystów Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Zwiększenie kompetencji w zakresie profilaktyki problemowej pracowników miejskich placówek i wdrażanie tej wiedzy w pracy wychowawczej i zawodowej służyć będzie zapobieganiu zachowaniom ryzykownym podejmowanym przez dzieci i młodzież. Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych Ośrodka (1 331711,00 zł). Termin realizacji: Od 2002 r. do nadal. Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników etatowych Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 144 „Możesz więcej” [C3K2P1] Cel projektu: Koordynacja działań profilaktycznych na terenie placówek oświatowych w mieście poprzez: − tworzenie autorskich programów profilaktycznych dla potrzeb placówek oświatowych Miasta, − realizacja istniejących na rynku edukacyjnym programów profilaktycznych. Adresaci: Placówki oświatowe Miasta. Realizatorzy: Pracownicy Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej. Założenia merytoryczne projektu: Zadaniem każdej placówki oświatowej jest sporządzenie diagnozy środowiska uczniowskiego na podstawie której ujawniają się obszary problemowe oraz przyczyny zachowań ryzykownych wśród wychowanków. Rozpoznanie problemów pociąga za sobą konieczność wprowadzenia różnorodnych (adekwatnych do zdiagnozowanych problemów) programów profilaktycznych. Sposoby realizacji: Autorskie programy profilaktyczne: Piąteczka. Program profilaktyczny skierowany do uczniów szkół średnich Dziś myśląc o przyszłości Wyjdź na słońce Warsztaty profilaktyczne dla wychowawcy z klasą programy profilaktyczne realizowane przy współpracy z MOPiIS: Program wczesnej profilaktyki „Cukierki” Program wczesnej profilaktyki „Magiczne kryształy” Debata Korekta Trzeci Elementarz, czyli program siedmiu kroków Efekty i ewaluacja: − promocja zdrowia; − rozwijanie umiejętności psychospołecznych typu: asertywność, komunikacji, radzenie sobie ze stresem, wyrażanie uczuć itp., − budowanie wzmocnień , poczucia własnej wartości, − zwiększenie świadomości na temat konsekwencji wynikających z podejmowania zachowań 145 ryzykownych i zapobieganie im. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych Ośrodka (1 331711,00 zł). Termin realizacji: Od 2002 r. do nadal. Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników etatowych Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 146 Udzielanie wsparcia placówkom pozaoświatowym w zakresie działań profilaktycznych [C3K2P1] Cele projektu: - pomoc w realizacji działań profilaktycznych przez miejskie placówki pozaoświatowe - tworzenie programów profilaktycznych dla potrzeb działalności świetlic i innych placówek - udzielanie merytorycznego wsparcia w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej - współpraca MOPiIS z placówkami pozaoświatowymi miasta Adresaci: Miejskie placówki poza oświatowe; ochronki, ośrodki kuratorskie, świetlice, kluby funkcjonujące w mieście. Realizatorzy: Pracownicy Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej. Założenia merytoryczne projektu: Promocja zdrowego stylu życia, dostarczenie umiejętności spędzania wolnego czasu bez używek. W związku z koniecznością zintensyfikowania działań o charakterze profilaktycznym w placówkach pozaoświatowych, do których uczęszczają dzieci i młodzież w znacznym stopniu narażone na działania czynników ryzyka niesie za sobą potrzebę merytorycznego wsparcia dla pracowników i wychowanków danej placówki. Sposoby realizacji: - autorski program profilaktyczny dla świetlic środowiskowych „Rozumiem siebie rozumiem świat” - „Bawimy się na trzeźwo” prowadzenie zajęć profilaktycznych w zakresie profilaktyki alternatywnej w miejscach, gdzie organizowane są zajęcia dla dzieci w okresie przerw wakacyjnych. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Umożliwienie prowadzenia działań profilaktycznych placówkom pozaoświatowym. Świadome dokonywanie wyborów w sytuacjach ryzykownych przez dzieci i młodzież. Źródła finansowania: Budżet miasta 147 Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych Ośrodka. (1331711,00) Termin realizacji: Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników dotyczących Miejskiego Ośrodka Profilaktyki w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 148 „Młodzi razem” [C3K2P1] Cele projektu: - aktywizacja młodzieży przeciw uzależnieniom, - tworzenie grup liderów młodzieżowych, - tworzenie grup wsparcia rówieśniczego, - rozwijanie kompetencji osobistych, które umożliwią realizację własnych potencjałów człowieka, - wyposażenie w podstawowe umiejętności w zakresie komunikacji, negocjacji i mediacji Adresaci: Aktywna młodzież szkół średnich, członkowie samorządów uczniowskich i innych organizacji młodzieżowych. Realizatorzy: Pracownicy Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej. Założenie merytoryczne projektu: W dzisiejszych czasach widoczne jest, w jaki silny sposób młodzi ludzie mają na siebie nawzajem ogromny wpływ. Kilku negatywnych liderów w klasie, nawet jeśli reszta nie popiera ich zachowań (picia, palenia, narkotyzowania się, agresji itp.), może skutecznie przeszkodzić w realizowaniu nawet najlepszego programu, projektu czy przedsięwzięcia. W takim przypadku należy pracować nad zbudowaniem silnej pozycji pozytywnych liderów. Muszą oni przeciwstawić się destrukcyjnym zachowaniom grupy (wagary). Żeby to się udało, muszą być atrakcyjni dla pozostałych. Program ma za zadnie przygotować grupy młodzieży , które wyposażone w specyficzne umiejętności dotyczące mechanizmów powstawania szkód w związku z używaniem przez młodzież środków psychoaktywnych przez ogólne umiejętności radzenia sobie z problemami życiowymi i emocjonalnymi, będą tworzyć w swoich środowiskach lokalnych swoiste lobby na rzecz zdrowego, wolnego od używek życia. Celem programu jest uwrażliwienie młodych ludzi na kłopoty innych oraz poprzez nauczenie ich zasad udzielania pomocy, stworzenie możliwości nawiązania pierwszego kontaktu z osobami jej potrzebującymi. Sposoby realizacji: PROGRAMY - budowa wizerunku szkolnego lidera młodzieżowego - budowa lokalnych środowisk liderów młodzieżowych - koordynacja działań i opieka merytoryczna nad młodzieżą 149 Efekty i ewaluacja: Uczestnicy programu poprzez promowanie zdrowego stylu życia dużo łatwiej będą potrafili przeciwstawiać się proalkoholowym tendencjom w swoich środowiskach oraz rozwiązywać problemy emocjonalne i spędzać wolny czas, poprzez nabycie umiejętności asertywnego wyrażania swoich poglądów zachęcą do tego innych. Ważnym elementem spodziewanych efektów jest dotarcie do grupy młodzieży która już pije alkohol i eksperymentuje z narkotykami – szerzenie profilaktyki rówieśniczej. Żródła finansowania: Budżet miasta Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych ośrodka. (1331711,00) Termin realizacji: Od 2002 r. do nadal. Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników etatowych Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 150 Trzeźwa rodzina [C3K2P1] Cel projektu: - aktywizacja rodzin ku profilaktyce alternatywnej, - wskazywanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu, - promocja zdrowego stylu życia wśród członków całych rodzin, - pedagogizacja rodziców, - wzmacnianie funkcji wychowawczej rodziny Adresaci: Chętni i aktywni mieszkańcy miasta. Realizatorzy: Pracownicy Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej. Założenia merytoryczne projektu: Właściwe relacje w rodzinie wpływają na poczucie własnej wartości, umiejętność komunikowania się z innymi ludźmi, radzenia sobie w sytuacjach trudnych, itp., są więc jednym z podstawowych czynników chroniących i zabezpieczających dziecko przed podejmowaniem zachowań niepożądanych społecznie. Pedagogizacja rodziców, wspomaganie roli wychowawczej rodziny stanowi nieodłączny i niezbędny element działań profilaktycznych. Sposoby realizacji: Zrozumieć przedszkolaka Profilaktyka jako istotny element wychowania Grunt to rodzinka – program profilaktyczny dla rodziców z dziećmi Wokół zagadnień profilaktyki – spotkania dla rodziców Efekty i ewaluacja: - wzmocnienie więzi rodzinnych - zwiększenie umiejętności wychowawczych rodziców - efektywne radzenie sobie z trudnościami wychowawczymi Źródła finansowania Budżet Miasta. Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych Ośrodka. (1331711,00) Termin realizacji: Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników etatowych Miejskiego Ośrodka Profilaktyki w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 151 „Podaj dłoń” [C3K2P1] Cel projektu: − psychoedukacja dzieci i młodzieży nt. problematyki uzależnień, − opóźnianie wieku inicjacji alkoholowej, − udzielanie wsparcia rodzinom dotkniętym problemem uzależnienia, − kształtowanie świadomych wzorców konsumpcyjnych. Adresaci: − dzieci i młodzież z rodzin z problemem alkoholowym, − młodzież po pobycie na Izbie Wytrzeźwień jak i jej rodzice, − dzieci i młodzież eksperymentująca z środkami uzależniającymi wraz z rodzicami. Realizatorzy: Pracownicy Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej. Założenia merytoryczne: U dzieci w wieku 10 -12 lat obserwuje się nasilenie wpływów rówieśniczych. Zdarza się eksperymentowanie z alkoholem i tytoniem, a niekiedy ze środkami odurzającymi. Działania kierowane do uczniów w tym wieku mają na celu rozwijanie osobistej odpowiedzialności, a także wyposażenie w wiadomości dotyczące wpływu środków psychoaktywnych na rozwój i zdrowie człowieka. Dużą wagę przywiązuje się do wyposażania uczniów w kompetencje społeczne. Oddziaływania profilaktyczne mają szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży w okresie dorastania, na co szczególną uwagę zwraca zespół pracowników MOPiIS. Jest to faza rozwoju, w czasie, której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Charakteryzuje ją najczęściej brak integracji, dlatego jest to dla młodego człowieka czas podejmowania wielu zachowań ryzykownych. Do najczęstszych należą: palenie tytoniu, używanie alkoholu, używanie innych środków psychoaktywnych, wczesna inicjacja seksualna, zachowania agresywne. Obok nich znajdują się takie zachowania, które mogą stanowić początek wchodzenia w zachowania ryzykowne, np.: wagary, wulgaryzmy, brak kultury osobistej, brak dyscypliny itp. Stąd ogromna potrzeba oddziaływań profilaktycznych w szkołach gimnazjalnych. Uczniowie na tym etapie rozwoju zdobywają wiedzę i umiejętności profilaktyczne w zakresie: radzenia sobie z trudnościami osobistymi, specyfiki oddziaływania substancji psychoaktywnych, obowiązującego prawa i konsekwencji jego łamania, poznania prawidłowych norm w dziedzinie zachowań społecznych. Istotne wydaje się również rozwijanie pozytywnych aspektów własnego dojrzewania i rozwoju. Niepokojących danych dotyczących uczniów gimnazjów dostarczają przeprowadzone badania, wskazujące na systematyczny ponad dwukrotny spadek liczby uczniów, którzy nigdy nie pili alkoholu. Wraz ze spadkiem liczby abstynentów dramatycznie wzrasta częstość picia oraz ilość jednorazowo wypijanego alkoholu przez młodzież. W ciągu ostatnich 4 lat odsetek młodzieży często sięgającej po 152 alkohol wzrósł o ponad 20%. W tym samym przedziale czasowym o 30 % wzrósł odsetek dziewcząt pijących w ostatnim miesiącu. Napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży szkolnej. Próby picia ma za sobą 92,5% gimnazjalistów. Do częstego używania alkoholu (w czasie do 30 dni przed badaniem) przyznaje się 65,8 % uczniów w okresie gimnazjalnym. Młodzież w tym wieku pije najchętniej piwo, wino i wódkę. Gimnazjaliści przyznają się, że najczęściej piją u kogoś w domu, bądź na świeżym powietrzu. Aż 60% młodych ludzi w wieku gimnazjalnym przyznaje się do przekraczania progu nietrzeźwości. Mimo intensyfikacji działań profilaktycznych prowadzonych systematycznie przez liczne środowiska – szkolne i pozaszkolne uczniowie wciąż zdają się oczekiwać po alkoholu więcej dobrego niż złego. Wśród uczniów gimnazjum dominują oczekiwania świetnej zabawy i poczucia odprężenia jako następstwo picia alkoholu. Po nich zaś towarzyskość i zapomnienie o swoich problemach. Równie niepokojących psychoaktywnych. wyników dostarczają Zdecydowana dane większość badanej dotyczące używania młodzieży innych orientuje się w substancji nazwach poszczególnych substancji i wiedza na ten temat z roku na rok wzrasta. Uwagę zwraca coraz bardziej powszechny problem sięgania po leki uspakajające. Częściej problem ten dotyczy dziewcząt niż chłopców. Wśród substancji nielegalnych największym rozpowszechnieniem cechują się konopie indyjskie. Na drugim miejscu jest amfetamina. Zarówno eksperymentowanie jak i ich okazjonalne używanie jest bardziej powszechne wśród chłopców niż u dziewcząt. Młodzież wskazuje na wysoki poziom dostępności napojów alkoholowych, mniejszy w przypadku innych substancji psychoaktywnych. Niepokojem napawa również fakt, że sporadyczne picie jest powszechnie akceptowane, używanie substancji nielegalnych spotyka się na szczęście z większym potępieniem. Późna faza okresu dojrzewania wprowadza młodych ludzi w życie dorosłe, które uwzględnia również legalne używanie niektórych środków psychoaktywnych. Ważne jest zatem podjęcie wysiłków w celu jak najdalszego odsunięcia w czasie tych kroków, a także pomoc uczniom szkół ponadgimnazjalnych w przygotowaniu się do podjęcia nowych ról społecznych. Uczniowie szkół średnich podczas zajęć profilaktycznych nabywają wiedzę dotyczącą odległych i bezpośrednich konsekwencji używania różnych środków odurzających, otrzymują informacje o placówkach interwencyjnych i terapeutycznych. Mają możliwość rozwijania umiejętności społecznych i samodzielności, a nabytą wiedzę mogą wykorzystać w grupach dla liderów młodzieżowych i przedsięwzięciach dla młodszych kolegów. Jako że w ciągu ostatnich kilkunastu lat systematycznie wzrasta grupa młodzieży podejmująca szereg zachowań ryzykownych i na podstawie różnych badań ankietowych szacuje się, że grupa uczniów zwiększonego ryzyka wymagająca interwencji lub pomocy specjalistycznej wynosi około 15- 20% , Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej dużą uwagę poświęca pracy indywidualnej z młodzieżą eksperymentującą z substancjami psychoaktywnymi a także z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym, których w Polsce żyje około 1,5-2,0 milionów. Dzieci te mają problemy z konstruktywnym radzeniem sobie w trudnych sytuacjach, a co za tym idzie z emocjami, przeżywaniem ich i odreagowywaniem. Postrzegane są często jako dzieci nadpobudliwe, z zaburzonym zachowaniem, bez motywacji do podejmowania społecznych wyzwań. Dysfunkcja 153 rodzinna wywołana chorobą rodziców od samego urodzenia zaburza naturalny rozwój osobowości dziecka. Dzieci, które od momentu przyjścia na świat stykają się z aktywnym alkoholizmem rodziców, na wiele różnych sposobów podlegają negatywnym wpływom choroby alkoholowej. W dzieciach alkoholików narastają wątpliwości dotyczące możliwości pokierowania własnym życiem, muszą sobie radzić z konfliktem pomiędzy inicjatywą a poczuciem winy, między pracowitością a poczuciem niższości. Prawdopodobieństwo, że dzieci alkoholików same również zostaną alkoholikami jest cztery razy większe niż w przypadku osób wychowywanych w rodzinach prawidłowo funkcjonujących. Rezultatem alkoholizmu rodziców są często szkody i krzywdy, trwające przez całe życie. Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym ponoszą straty ze względu na zaniedbanie i brak systematyczności w ich pielęgnacji, częściej popadają w konflikty z prawem, same nadużywają alkoholu lub innych środków odurzających oraz niejednokrotnie dokonują prób samobójczych. W punkcie konsultacyjnym Ośrodka pomoc znajdują także rodzice chcący poszerzyć swój warsztat wychowawczy. Pomoc rodzinie jest przecież jednym z podstawowych zadań systemu profilaktyki. Profilaktyka rodzinna zapobiega negatywnym zjawiskom, które mogą pojawić się, stanowiąc potencjalne zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania rodziny. Do nich należą: trudności w prawidłowej komunikacji między członkami rodziny, trudności z wyrażaniem uczuć i potrzeb oraz trudności w ich zaspakajaniu. Sposoby realizacji: − telefon zaufania w ramach Pomarańczowej Linii, − porady i konsultacje indywidualne dla nieletnich eksperymentujących ze środkami uzależniającymi jak i ich rodzicami, − porady i konsultacje indywidualne dla nieletnich oraz ich rodzin. Grupy psychoedukacyjne: − zajęcia korekcyjno – edukacyjne z młodzieżą w ramach programu „MAŁOLAT”, − zajęcia psychoedukacyjne dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym w ramach programu autorskiego ośrodka „Mogę mówić, bo ufam i czuję”. Efekty i ewaluacja: − poszerzenie wiedzy i uzyskanie umiejętności z zakresu profilaktyki, − umiejętność podejmowania pożądanych społecznie zachowań, − przesunięcie wieku inicjacji, − poprawa stosunków interpersonalnych, − złagodzenie skutków funkcjonowania w rodzinie z problemem alkoholowym, − zredukowanie doraźnych szkód wynikających z kontaktu z alkoholem. Źródła finansowania: Budżet Miasta. 154 Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych Ośrodka (1 331711,00 zł). Termin realizacji: Od 2002 r. do nadal. Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników etatowych Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 155 Prowadzenie działu Izba Wytrzeźwień [C3K2P1] Cel projektu: Zapewnienie opieki i bezpieczeństwa osobom w stanie nietrzeźwym. Adresaci Osoby w stanie nietrzeźwym: - pacjenci Izby Wytrzeźwień spełniają warunek art. 40.1, Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 r. z późniejszymi zmianami. Realizatorzy: Pracownicy Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej działu Izby Wytrzeźwień. Założenia merytoryczne projektu: Osoby w stanie nietrzeźwości stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia a nawet życia własnego jak i osób trzecich. Funkcjonowanie działu Izba Wytrzeźwień chroni przed skutkami nadużycia alkoholu. Sposoby realizacji: Zgodnie z Ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982 r. z późniejszymi zmianami. Źródła finansowania: Budżet Miasta. Kosztorys: Koszty realizacji zawarte są w planach wydatków budżetowych Ośrodka (1 331711,00 zł). Termin realizacji: Od 2002 r. do nadal. Projekt realizowany na bieżąco przez pracowników etatowych Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej w ramach środków przyznanych na działalność Ośrodka. 156 Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii [C3K2P2] Cel projektu: Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2007 określa lokalną strategię w zakresie profilaktyki oraz minimalizacji szkód społecznych i indywidualnych wynikających z nadużywania alkoholu, zażywania środków psychoaktywnych takich jak narkotyki, nikotyna i innych, i jest kontynuacją działań z lat poprzednich. Założeniem projektu są działania w zakresie: - poszerzenia pakietu działań prewencyjno – interwencyjno – leczniczych pomyślanych jako pomoc dla społeczności Rudy Śląskiej, - wzmacniania społecznego zaangażowania na rzecz działań profilaktycznych i promocji zdrowia, - rozwijania merytorycznej, organizacyjnej i materialnej bazy dla realizacji Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii. Główne problemy alkoholowe ( na podstawie Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2006-2010. 1. Używanie alkoholu przez młodzież, w tym wzrastająca liczba pijących alkohol dziewcząt i chłopców 2. Szkodliwy wpływ alkoholu na zdrowie człowieka: a. osób uzależnionych b. osób nadużywających alkoholu c. kobiet ciężarnych 3. Zaburzenia życia rodzinnego związanego z nadużywaniem alkoholu, w tym zjawisko przemocy w rodzinie. 4. Naruszenie prawa przez osoby będące pod wpływem alkoholu (przestępstwa, kradzieże, pijani kierowcy, sprzedaż alkoholu nieletnim). Cele strategiczne programu: Celem Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii, zwanego dalej Programem, jest: - rozpoznawanie specyfiki problemów alkoholowych i narkotykowych na terenie Rudy Śląskiej oraz potrzeb lokalnego środowiska w zakresie pomocy w ich rozwiązywaniu, - minimalizacja rozmiarów aktualnie istniejących problemów alkoholowych i narkotykowych, - zmniejszenie ilości i częstotliwości picia alkoholu przez młodzież, w tym młodych kobiet i dziewcząt, podwyższenie wieku inicjacji alkoholowej, 157 - zwiększenie wiedzy i świadomości społeczeństwa na temat szkodliwego wpływu alkoholu na organizm człowieka, - zmniejszenie rozmiarów szkód psychospołecznych osób żyjących w rodzinach z problemem alkoholowym ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, - podejmowanie działań zmniejszających zagrożenie bezpieczeństwa i porządku publicznego - promocja zdrowego stylu życia. Warunkiem niezbędnym do osiągnięcia wymienionych celów jest realizacja następujących zadań: - zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem od alkoholu, - udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i narkotykowe, pomocy psychologicznej i prawnej a w szczególności ochrony przed przemocą, - dalsze poszerzanie nowoczesnych form profilaktyki problemowej i promocji zdrowia skierowanej zwłaszcza do dzieci i młodzieży oraz rodziców, - współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi i środowiskami wzajemnej pomocy i innymi podmiotami realizującymi programy profilaktyczne i naprawcze, dotyczące rozwiązywania problemów uzależnień i szeroko pojętego bezpieczeństwa publicznego, - wspieranie działań na rzecz zmiany zachowań i postaw mieszkańców oraz sposobów reagowania instytucji i zakładów pracy w sytuacjach związanych z uzależnieniami, - podejmowanie działań kontrolnych i interwencyjnych w związku z naruszeniem przepisów dotyczących reklamy i promocji napojów alkoholowych oraz zasad obrotu napojami alkoholowymi, - wspieranie przedsięwzięć dotyczących integracji społecznej. Przez profilaktykę w Programie rozumie się zmniejszanie ryzyka używania substancji psychoaktywnych oraz związanych z ich używaniem problemów poprzez niedopuszczanie do poszerzania się kręgu osób, szczególnie ludzi młodych, eksperymentujących z legalnymi i nielegalnymi substancjami. Profilaktyka wiąże się z podejmowaniem dwojakiego rodzaju działań: a) redukcją lub eliminacją czynników ryzyka, b) wzmocnieniem czynników chroniących. Adresaci: Społeczność lokalna Miasta Ruda Śląska a w szczególności: - dzieci i młodzież szkolna, - nauczyciele, wychowawcy, rodzice i inne środowiska wychowawcze, - środowiska medyczne, - osoby wymagające pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej. 158 Realizatorzy projektu: Podmioty uczestniczące i współpracujące w realizacji Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii: 1. Jednostki organizacyjne Urzędu Miasta: - Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych, - Wydział Spraw Obywatelskich, - Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności, - Straż Miejska. 2. Jednostki organizacyjne w Rudzie Śląskiej: - Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej, w tym Izba Wytrzeźwień, - Ośrodek Terapii Uzależnień od Alkoholu i Pomocy Psychologicznej, - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, - Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie, - Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, - Komenda Miejska Policji, - Sąd Rejonowy, - placówki oświatowe oraz placówki opiekuńczo – wychowawcze, - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 3. Inne podmioty, m.in.: - organizacje pozarządowe, mające w swoich statutach zapisy dotyczące profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień, - Związek Harcerstwa Polskiego, - Polski Czerwony Krzyż, - Caritas Archidiecezji Katowickiej, - Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny. Założenia merytoryczne projektu: Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2007 został opracowany w oparciu o następujące dokumenty: - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. wraz z późniejszymi zmianami, - Narodowy Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2006-2010, - Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r., - Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r., - Stanowisko Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii na 2006r., - Rekomendacje PARPA na 2007 r. 159 Sposoby realizacji Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii: ZADANIE 1 Kontynuacja zadań terapeutyczno-leczniczych dla osób uzależnionych. 1. Współpraca z placówkami służby zdrowia w zakresie lecznictwa i rehabilitacji osób uzależnionych, osób współuzależnionych a szczególnie dzieci i młodzieży z problemem alkoholowym. 2. Współpraca w zakresie dofinansowania zajęć w programie ponadpodstawowym dla osób uzależnionych, współuzależnionych oraz oczekujących na leczenie z terenu Rudy Śląskiej prowadzonych w Ośrodku Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej. 3. Kontynuacja realizacji programu psychoedukacyjnego dla osób z problemem alkoholowym z obniżoną normą intelektualną oraz osób współuzależnionych, prowadzonych w Ośrodku Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej. 4. Pilotaż programu pomocowego dla osób uzależnionych od nikotyny prowadzony przez Ośrodek Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej. 5. Wspomaganie działań mających na celu udzielanie profesjonalnej pomocy psychologicznej osobom z syndromem DDA. 6. Wspieranie ruchów abstynenckich – pomoc osobom po przebytej terapii. 7. Podnoszenie specjalistycznych kwalifikacji osób związanych z profilaktyką i terapią uzależnień. 8. Wspieranie reintegracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. ZADANIE 2 Kontynuacja udzielania profesjonalnej pomocy osobom uzależnionym i ich rodzinom oraz współpraca w realizacji zadań gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie przy współudziale: - Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych , - Ośrodka Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej, - Miejskiego Zespołu do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, - Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – Działu Interwencji i Readaptacji, - Ośrodka Pomocy Dzieciom i Rodzinie, - Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej, - Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, - Ruchu AA, - Rudzkiego Stowarzyszenia Rodzin Abstynenckich „Zdrowe Życie”. 160 1. Wspieranie i prowadzenie edukacji społecznej z zakresu profilaktyki uzależnień oraz zjawiska przemocy w rodzinie. 2. Promowanie i wspieranie specjalistycznego poradnictwa dla osób i rodzin z problemem uzależnienia i przemocą w rodzinie. 3. Prowadzenie procedury interwencji kryzysowej wobec osób i rodzin z problemem alkoholowym. 4. Współpraca z innymi podmiotami w realizacji zadań gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 5. Szkolenie osób realizujących zadania w zakresie wstępnego diagnozowania uzależnienia i zjawiska przemocy w rodzinie. 6. Promowanie działalności i współpraca z osobami, instytucjami i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom oraz przemocy w rodzinie. ZADANIE 3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii oraz wspieranie działań z zakresu profilaktyki alternatywnej. 1. Zapobieganie powstawaniu problemów związanych z nadużywaniem alkoholu i używaniem narkotyków poprzez prowadzenie działalności profilaktycznej i edukacyjnej w 2007 roku pod hasłem „DOM I SZKOŁA – WSPÓLNE WYCHOWANIE”: - realizowanie programów profilaktyczno-interwencyjnych, - wspieranie programów profilaktycznych dla różnych grup wiekowych w placówkach oświatowo-wychowawczych, sportowych, kulturalnych oraz szkoleń dla nauczycieli i rodziców w ramach SZKOLNYCH PROGRAMÓW PROFILAKTYKI; uczenie umiejętności służących zdrowemu i trzeźwemu życiu, - promowanie profilaktyki alternatywnej jako jednego z czynników chroniących dzieci i młodzież przed podejmowaniem zachowań ryzykownych, - aktywny udział w ogólnopolskich i lokalnych kampaniach, prowadzenie lokalnej edukacji publicznej i współpracy z mediami (organizacja DNI PROFILAKTYKI), - prowadzenie działań z zakresu szeroko rozumianej profilaktyki problemowej. 2. Kontynuacja działań w zakresie pozyskiwania rodziców do „BYCIA RODZICEM”: - podjęcie działań zwiększających świadomość kobiet w wieku rozrodczym o szkodliwości alkoholu na rozwijający się płód, - promocja „BYCIA RODZICEM”, czyli uwzględnianie roli rodziców jako pierwszego, najważniejszego źródła wychowawczego, - prowadzenie działań edukacyjnych ukierunkowanych na nabycie przez rodziców umiejętności potrzebnych do radzenia sobie z trudnościami wychowawczymi, - przekazywanie wiedzy o prawidłowościach rozwoju w szczególności okresu dorastania, - aktywizowanie rodziców do organizowania i spędzania wolnego czasu z dziećmi i młodzieżą, 161 - inicjowanie i wzmacnianie integracyjnych działań wychowawczych rodziców i nauczycieli mających na celu dobro młodego pokolenia. 3. Kontynuacja szkoleń różnych grup zawodowych, w tym m.in.: - szkolenie dla sprzedawców napojów alkoholowych, - szkolenie dla kandydatów na kierowców jako kontynuacja działań na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców, - szkolenia skierowanie do środowiska medycznego. 4. Wspieranie lekarzy pierwszego kontaktu w stosowaniu metod wczesnej diagnozy i krótkiej interwencji. Funkcję koordynującą pełni Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej, który jest w pełni finansowany ze środków profilaktyki. ZADANIE 4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, która służy rozwiązywaniu problemów uzależnień: - współpraca ze stowarzyszeniami oraz innymi organizacjami i jednostkami działającymi na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień, - wspieranie Rudzkiego Stowarzyszenia Rodzin Abstynenckich „Zdrowe Życie” jako miejsca trzeźwego i zdrowego stylu życia dla uzależnionego i jego rodziny. ZADANIE 5 Monitorowanie problemów uzależnień w ramach działalności Miejskiego Ośrodka Profilaktyki i Integracji Społecznej. ZADANIE 6 Kontrola zasad i warunków korzystania z zezwoleń na prowadzenie sprzedaży napojów alkoholowych. 1. Podstawowym założeniem tego zadania jest zasada, że napój alkoholowy nie jest zwykłym towarem, wobec którego można stosować proste zasady wolnego rynku / popytu i podaży/. 2. Kontrolowanie przestrzegania uchwał podjętych przez Radę Miejską dotyczących ilości punktów sprzedaży napojów alkoholowych, usytuowania oraz zakazu spożywania alkoholu w niedozwolonych miejscach, 3. Współpraca ze służbami miejskimi w sprawie kontroli realizacji ww. uchwał. Planowane efekty i ewaluacja. 1. Wzrost informacji na temat przestrzegania przepisów prawnych wynikających z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz z Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zwłaszcza dotyczących sprzedaży napojów alkoholowych nieletnim. 2. Złagodzenie skutków choroby alkoholowej oraz wynikających z nich szkód występujących w rodzinach oraz środowisku społecznym. 162 3. Zwiększenie interwencji środowisk zawodowych zajmujących się chorobą alkoholową, przemocą i jej skutkami. 4. Wzrost świadomości społeczności lokalnej w zakresie zjawiska przemocy oraz poprawa umiejętności radzenia sobie z taką sytuacją. 5. Wzrost świadomości i wiedzy na temat zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży, a także reprezentantów grup zawodowych zajmujących się ich rozwiązywaniem. 6. Wzrost zainteresowania rodziców problematyką wychowania . 7. Zwiększenie społecznego zainteresowania szkoleniami z zakresu profilaktyki rozwiązywania problemów uzależnień, zjawiska przemocy oraz płodowego zespołu FAS. 8. Lepsze kontrolowanie rynku napojów alkoholowych. 9. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób mających deficyty intelektualne, pijących szkodliwie, uzależnionych od alkoholu i innych środków oraz reintegracji tej grupy osób szczególnie narażonej na wykluczenie społeczne. 10. Zwiększenie dostępności leczenia osobom uzależnionym od nikotyny. 11. Zwiększenie liczby wykwalifikowanych kadr pedagogicznych i niepedagogicznych w zakresie profilaktyki problemowej. 12. Wzrost wiedzy dotyczącej negatywnych skutków przyjmowania środków psychoaktywnych wśród uczniów na wszystkich etapach kształcenia. 13. Wyposażenie uczniów na wszystkich etapach kształcenia w kompetencje i umiejętności społeczne. 14. Podniesienie poziomu wiedzy i kompetencji profilaktyczno-wychowawczych wśród dzieci i młodzieży. 15. Zwiększenie liczby osób z grup ryzyka oraz ich rodzin objętych profesjonalną pomocą indywidualną w zakresie profilaktyki problemowej. Zasady wynagradzania członków MKRPA: 1. Na podstawie art. 4 pkt 5 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi określa się wysokość wynagrodzenia członków MKRPA: a. Przewodniczący MKRPA otrzymuje za pracę w komisji miesięczne wynagrodzenie w wysokości 0,7 z 80 % stawki bazowej określonej w ustawie budżetowej. b. Wiceprzewodniczący MKRPA, sekretarz , kierownicy zespołów otrzymują za pracę w komisji miesięczne wynagrodzenie w wysokości 0,6 z 80% stawki bazowej określonej w ustawie budżetowej. c. Członkowie otrzymują za pracę w komisji miesięczne wynagrodzenie w wysokości 0,5 z 80% stawki bazowej określonej w ustawie budżetowej. 2. Wynagrodzenie w danym miesiącu jest zmniejszone o 30% za nieobecność nieusprawiedliwioną na posiedzeniach Komisji oraz 30% w razie nieobecności nieusprawiedliwionej na posiedzeniach zespołu. Termin realizacji: 2007r. 163 Realizacja Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2007. Lp. Realizatorzy Środki 1. Miejski Ośrodek Profilaktyki i Integracji Społecznej 1.331. 711,- 2. Podmioty wyłonione w Drodze otwartego konkursu ofert Podmioty wyłonione w Drodze otwartego konkursu ofert Podmioty wyłonione w Drodze otwartego konkursu ofert MKRPA 3. 4. 5. 75.000,- 100.000,- 120.000,- 118.289,- 6. Biegli sądowi i opłata sądowa 35.000,- 7. Ośrodek Terapii Uzależnień 30.000,- 8. Tygodnik „Wiadomości Rudzkie”, „Goniec Górnośląski”, „SFERA TV” 40.000,- Łączne środki Projekt w strategii ( beneficjent) Symbol projektu w strategii C3K2P1 Realizacja programów profilaktycznych w placówkach oświatowych i pozaświatowych. 1. Doskonalenie kadr pedagogicznych. 2. Doskonalenie zawodowe pracowników placówek miejskich w zakresie profilaktyki problemowej. 3. „Możesz więcej.” 4. Udzielanie wsparcia placówkom pozaoświatowym w zakresie działań profilaktycznych. 5. „Młodzi razem”, 6. „Trzeźwa rodzina”, 7. „Podaj dłoń.” Poradnictwo indywidualne. Grupy psychoedukacyjne. 8. Prowadzenie działu Izba Wytrzeźwień. C3K1P3 Aktywizacja rodzin na rzecz profilaktyki. C2K1P1 Akcja „Lato” C1K7P17 Grupy profilaktyczno-rozwojowe dla dzieci w wieku szkolnym. Działalność Miejskiej Komisji rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynikająca z Ustawy o wychowaniu trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Wykonanie opinii biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu na zlecenie MKRPA i opłata sądowa od wniosków MKRPA C1K4P1 Program psychoedukacyjny dla osób z problemem alkoholowym z obniżoną normą intelektualną oraz dla osób współuzależnionych C2K5P1 Zaangażowanie w proces wsparcia i edukacji rodziny lokalnych mediów oraz innych instytucji (policja, pomoc społeczna, organizacje pozarządowe itd.) 1.850.000.- 164 Typowanie z mieszkaniowego zasobu gminy budynków mieszkalnych na budynki socjalne [C4K1P1] Cel projektu: Wyodrębnienie w mieszkaniowym zasobie Miasta budynków, które będą pełnić funkcję budynków socjalnych. Adresat projektu: Osoby posiadające uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego z zasobów Miasta oraz osoby zamieszkujące w wytypowanych budynkach, których dochody umożliwiają zamieszkanie w lokalach o wyższych standardach. Realizator projektu: Miasto Ruda Śląska – Wydział Spraw Lokalowych Urzędu Miejskiego przy współpracy z zarządcą/użytkownikiem zasobu mieszkaniowego Miasta. Założenia merytoryczne: - tworzenie podstaw do zawierania umów najmu lokali socjalnych w opróżnianych lokalach mieszkalnych, - umożliwienie podejmowania innych działań w kierunku pozyskania większej liczby lokali socjalnych takich jak: zamiany z urzędu oraz zmiany statusu zamieszkałych lokali mieszkalnych na socjalne. Etapy realizacji: 1. Lata 1996-2004 (zrealizowane): - Uchwałą Nr 645/96 Zarządu Miasta Ruda Śląska z dnia 16.12.1996 r., na mocy której wytypowano pierwszych 10 budynków, - Uchwałą Nr 499/2000 Zarządu Miasta Ruda Śląska z dnia 4.10.2000 r., którą wytypowano kolejnych 37 budynków, - Zarządzeniem Nr 35/PM/03 Prezydenta Miasta Ruda Śląska z dnia 15.02.2003 r. – 3 budynki, - Zarządzeniem Nr 0151-194/PM/04 Prezydenta Miasta Ruda Śląska z dnia 13.09.2004r. – 45 budynków. 2. Lata 2007 - 2008 (do realizacji) Planowane efekty: - efektywniejsze wykorzystanie zasobów mieszkaniowych Miasta o niskich standardach, - zwiększenie zasobu mieszkań socjalnych koniecznych do realizacji ciążących na Mieście obowiązków w zakresie dostarczenia tego typu lokali. Kosztorys: W ramach etatów UM. 165 Przekwalifikowania mieszkań na lokale socjalne z jednoczesnym pozostawieniem lokatorów w ich dotychczasowych mieszkaniach [C4K1P3] Cel projektu: - zwiększenie ilości lokali socjalnych, - realizacja ciążącego na gminie obowiązku dostarczenia lokali socjalnych. Adresat projektu: Osoby zamieszkujące w lokalach mieszkalnych o standardzie lokalu socjalnego, które utraciły tytuł prawny do lokalu i posiadają dochody uprawniające do otrzymania lokalu socjalnego, lub posiadające uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego na mocy wyroku sądu. Realizator projektu: Miasto Ruda Śląska – Wydział Spraw Lokalowych Urzędu Miejskiego przy współpracy z zarządcą/użytkownikiem zasobu mieszkaniowego Miasta. Założenia merytoryczne: − stworzenie możliwości ludziom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, utrzymania swoich mieszkań, − ograniczenie wysokich kosztów związanych z opróżnieniem i remontem mieszkań o obniżonym standardzie. Etapy realizacji: 1. Lata 2001-2006 zrealizowano: 2001r. – 23, 2002r. – 52, 2003r. – 44, 2004r. – 86, 2005r. – 54, 2006r. - 25 przekwalifikowań na podstawie Uchwały Nr 655/2000 Zarządu Miasta Ruda Śląska z dnia 13.12.2000 r. w sprawie przekwalifikowywania lokali z czynszem regulowanym na lokale socjalne z jednoczesnym pozostawieniem lokatorów w ich dotychczasowych mieszkaniach. 2. Lata 2007 -2015 -do realizacji Planowane efekty: - zwiększenie liczby lokali socjalnych, które mogą być udostępnione lokatorom innych zasobów mieszkaniowych z terenu naszego Miasta, posiadającym wyroki eksmisyjne z prawem do lokalu socjalnego, w celu ograniczenia roszczeń odszkodowawczych właścicieli mieszkań, - efektywniejsze wykorzystanie zasobów mieszkaniowych Miasta o niskich standardach, - ograniczenie ilości kosztownych postępowań sądowych i komorniczych w sprawach o opróżnienie lokali mieszkalnych. Kosztorys: W ramach etatów UM. 166 Budowa osiedli z przeznaczeniem na potrzeby socjalne [C4K1P4] Cel projektu: Zwiększenie liczby lokali socjalnych, co pozwoli zredukować ilość osób oczekujących na przyznanie tego typu lokalu oraz zmniejszy okres oczekiwania osób na dalszych pozycjach. Adresat projektu: Osoby, które nabyły prawo do lokalu socjalnego na mocy wyroku sądowego oraz osoby kwalifikujące się na mocy przepisów prawa miejscowego. Realizator projektu: Miasto Ruda Śląska. Założenia merytoryczne: Realizacja wyroków sądowych o eksmisję z prawem do lokalu socjalnego. Etapy projektu: 1. Osiedle przy ulicy Szczęść Boże w Rudzie Śląskiej – Rudzie: - dokumentacja techniczna – wykonana w miesiącach lipiec – grudzień 2005r. przez firmę „APPA” Jan Pudło – Świętochłowice, - rozpoczęcie budowy - dnia 10.04.2006r., 2. W 2007 roku planowana jest realizacja budowy osiedla budynków socjalnych przy ulicy Starej w Rudzie Śląskiej – Rudzie. Planowane efekty: Zwiększenie ilości lokali socjalnych poprzez budowę 8 domów socjalnych (48 mieszkań) przy ulicy Szczęść Boże oraz planowaną budowę 4 domów (24 mieszkania) przy ulicy Starej. Źródła finansowania: Budżet Miasta Szacowany koszt realizacji projektu: 1. Osiedle budynków socjalnych przy ulicy Szczęść Boże - 3 600 000 zł 2. Osiedle budynków socjalnych przy ulicy Starej – 2 000 000 zł Termin realizacji : 2007 rok. 167 Adaptacja posiadanych zasobów o niskich standardach na lokale socjalne [C4K1P5] Cel projektu: Zwiększenie ilości lokali socjalnych. Adresat projektu: Osoby, które nabyły prawo do lokalu socjalnego na mocy wyroku sądowego, osoby kwalifikujące się na mocy przepisów prawa miejscowego oraz osoby niepełnosprawne, poruszające się na wózkach inwalidzkich. Realizator projektu: Miasto Ruda Śląska. Założenia merytoryczne: - udostępnienie tanich lokali dla osób o bardzo niskich dochodach oraz osób niepełnosprawnych - realizacja wyroków sądowych o eksmisji z prawem do lokalu socjalnego, - umożliwienie dostosowania standardów mieszkaniowych do możliwości finansowych najemców, - modernizacja i zabezpieczenie przed pogarszaniem się stanu technicznego budynków, często o walorach zabytkowych i obniżonym standardzie. Etapy projektu: - typowanie obiektów i lokali o niskim standardzie na mieszkania socjalne - od 2004 r., - przygotowanie dokumentacji technicznej, - realizacja – przeprowadzenie remontu adaptacyjnego – 2006r. (Budynek przy ulicy Lompy 2 w Rudzie Śląskiej – Nowym Bytomiu oraz pojedyncze lokale socjalne zwalniane z ruchu ludności.) - rok 2007 (do realizacji) Planowanie efekty: 1. Zwiększenie ilości lokali socjalnych poprzez: - remont adaptacyjny lokali mieszkalnych, - wykorzystanie nieużytkowych pomieszczeń z powodu złego stanu technicznego, - zmianę sposobu użytkowania lokali użytkowych na mieszkalne. 2. Utrzymanie substancji gminnych w nie pogarszającym się stanie technicznym. Źródła finansowania: Budżet Miasta Szacowany koszt realizacji projektu: 800 000 zł Termin realizacji: 2007 rok. 168 „Ja wśród ludzi” [C5K1P1] Główny cel projektu: Rozwijanie i doskonalenie umiejętności komunikowania się werbalnego i pozawerbalnego, ich świadomego wykorzystywania w praktyce oraz poszerzanie wachlarza konstruktywnych zachowań interpersonalnych poprzez udział i pracę w grupie, w ramach założeń o powszechnej dostępności i optymalizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w szkołach i placówkach oświatowych; Cele bezpośrednie: - zdobycie umiejętności przełamywania onieśmielenia w kontakcie z grupą, - zdobycie umiejętności autoprezentacji i aktywnego słuchania innych osób, - rozwijanie empatii i zrozumienia między członkami grupy, budowanie zaufania, - rozwijanie poczucia własnej wartości i ćwiczenie zachowań asertywnych, - rozwijanie i doskonalenie umiejętności skutecznego porozumiewania się z innymi, - ćwiczenie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - samopoznanie i zdobycie umiejętności identyfikowania swojego miejsca w grupie. Adresat: Uczniowie klas I do III gimnazjum. Realizator projektu: Psychologowie i pedagodzy Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej oraz pedagodzy i psycholodzy rudzkich gimnazjów. Założenia merytoryczne projektu: Ćwiczenia grupowe wymagają od uczestników aktywności odbiegającej od rutynowych zajęć szkolnych. Wiele z nich wiąże się ze stosowaniem różnych form ekspresji ruchowej i słownej, z ujawnianiem niemanifestowanych na co dzień uczuć i myśli. Dlatego konieczne jest przygotowanie uczniów do tego typu zajęć. Na wstępie należy przełamać bariery psychiczne tkwiące w uczniach, związane najczęściej z lękiem przez otwartym wyrażaniem siebie, z obawą przed ośmieszeniem. Pierwszy etap tworzenia grupy to wzajemne poznanie się jej członków. Wzajemne poznanie przyspiesza i ułatwia nawiązywanie bliższych kontaktów, sprzyja integracji i zwiększa satysfakcję z bycia razem. W grupie, w której członkowie nie mają do siebie zaufania trudno jest poczuć się dobrze i bezpiecznie, zwierzyć z problemów czy poprosić o pomoc. Członkowie takiej grupy angażują dużo energii w obronę tajemnic oraz ukrywanie swoich prawdziwych uczuć i myśli. Takie zachowania blokują możliwość zmiany, pogłębiają poczucie zagrożenia i wyobcowania z grupy. Ćwiczenia kolejnych części zajęć dają uczestnikom okazję do zastanowienia się, w jakim stopniu i dlaczego ufają swoim kolegom, do refleksji nad własną gotowością do otwartego komunikowania się, 169 przeżycia doświadczenia obdarzania zaufaniem innych oraz do bardziej otwartego porozumiewania się i nawiązywania bliższych więzi emocjonalnych z członkami grupy. Sprawne porozumiewanie się jest podstawową umiejętnością społeczną. Prawidłowo komunikując się ze sobą osiągamy wzajemne zrozumienie, uczymy się wyrażać siebie, wywierać wzajemny wpływ, rozwiązywać problemy. Udzielamy informacji o sobie i dowiadujemy się tego, jak widzą je inni. Efektywne komunikowanie się jest przydatne w zaspokajaniu potrzeb, a umiejętność negocjacji jest podstawą wielu sukcesów życiowych. Wymiana informacji umożliwia rozwój, a brak możliwości wymiany myśli i uczuć skazuje na samotność i wyobcowanie. Problemy ze zrozumieniem partnera utrudniają współdziałanie i wzajemną pomoc. Z tego też względu poszczególne partie pracy grupowej niniejszego projektu skupiają się na różnych aspektach procesu komunikacji: zrozumieniu istoty procesu komunikowania się, poznawaniu przyczyn zakłóceń, doskonaleniu umiejętności związanych z nawiązywaniem kontaktu, uważnym słuchaniu i sygnalizowaniu zrozumienia oraz jasnym wyrażaniu swoich emocji i uczuć. Poziom empatii w dużej mierze warunkuje jakość naszych kontaktów z innymi ludźmi. Jeśli potrafimy odczytać, jakie emocje przeżywa partner – lepiej rozumiemy jego zachowanie, możemy ofiarować mu emocjonalne wsparcie i skuteczną pomoc. Bez tej umiejętności trudno jest ludziom nawiązywać bliskie stosunki, zaspokajać wzajemnie potrzebę miłości, bezpieczeństwa czy akceptacji. Empatia wpływa na ogólne postawy wobec ludzi. Dzięki niej potrafimy przewidywać zachowanie innych w różnych sytuacjach. Poszerza się nasza wiedza o człowieku i o sobie samym. Jeśli rozumiemy reakcje innych, potrafimy patrzeć na daną sytuację oczami drugiego człowieka, wyobrazić sobie, co on odczuwa – stajemy się bardziej tolerancyjni, cierpliwi wyrozumiali. Empatia broni nas przed fanatyzmem i agresją. Zapewnia harmonię i ciepło w stosunkach międzyludzkich. Poczucie własnej wartości zależy od tego, jaką przyjmujemy postawę wobec samego siebie. W płaszczyźnie intelektualnej wyraża się ona w samoocenie, a więc poprzez wartościowanie różnych aspektów obrazu siebie. Ocenianie dokonuje się przez porównanie własnych możliwości z ideałem samego siebie i z osiągnięciami innych ludzi oraz własnych sądów o sobie z sądami i opiniami wyrażanymi na nasz temat przez innych. W płaszczyźnie emocjonalnej postawa wobec siebie może wyrażać się w samoakceptacji lub samoodtrąceniu. To, jak myślimy o sobie i co do siebie czujemy, wpływa na sposób, w jaki traktujemy własną osobę i innych ludzi. Samoakceptacja wyzwala zaufanie i wiarę we własne siły, skłania nas do wykorzystywania możliwości i korygowania zachowania pod wpływem krytyki. Samoodtrącanie pojawia się wówczas, gdy jednostka nie docenia tego, co już osiągnęła, gdy nie akceptuje siebie taką, jaka jest, a równocześnie nie widzi możliwości zmiany siebie na lepsze. Z poczuciem własnej wartości wiąże się sztuka zachowywania się w sposób asertywny, czyli taki, który pozwala zachować szacunek do siebie i daje prawo do obrony własnego interesu z poszanowaniem godności i praw drugiej strony. Wiedza o sobie samym jest często fragmentaryczna i nieuporządkowana, nie zawsze bywa adekwatna. Często ma zabarwienie subiektywne i w wielu punktach nie pokrywa się z opiniami innych 170 ludzi. Kształtuje się i pogłębia stopniowo, nie tylko wraz z rozwojem intelektu i osobowości, ale również w wyniku własnej aktywności. Umiejętność wglądu w samego siebie jest szczególnie ważna w okresie dojrzewania. Przemiany w wyglądzie, psychice, funkcjonowaniu społecznym młodych ludzi powodują zachwianie ich dotychczasowego obrazu siebie i miejsca w grupie. Dlatego tak intensywnie poszukują oni odpowiedzi na pytania: „kim jestem?”, „jaki jestem?” – próbują na nowo odnaleźć własną tożsamość. Wrażliwość na problemy moralne sprzyja też zastanowieniu się nad tym, co dobre, co ważne i dlaczego warto żyć. Ćwiczenia poświęcone samopoznaniu są zatem zbieżne z potrzebami i zainteresowaniami młodzieży (Chomczyńska – Miliszkiewicz, 1995). Etapy realizacji projektu: Zajęcia I: Przełamywanie onieśmielenia w kontakcie z grupą, wzajemne poznawanie się. Zajęcia II: Budowanie zaufania. Zajęcia III: Doskonalenie komunikacji. Zajęcia IV: Rozwijanie empatii i zrozumienia, aktywne słuchanie. Zajęcia V: Rozwijanie poczucia własnej wartości i ćwiczenie zachowań asertywnych. Zajęcia VI: Samopoznanie i zdobycie umiejętności identyfikowania swojego miejsca w grupie, zakończenie pracy z grupą. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Spodziewanym efektem realizacji projektu jest poprawa funkcjonowania uczniów gimnazjów w sferach: emocjonalnej i społecznej, rozwinięcie umiejętności jasnego, skutecznego porozumiewania się z innymi ludźmi oraz wyrażania własnych myśli i uczuć z poszanowaniem niezależności i godności drugiego człowieka. Ewaluacja zatem powinna mieć charakter jakościowy i opierać się głównie na obserwacji. Źródła finansowania: W ramach etatów. Termin realizacji: Od 2004 r. do nadal 171 „Szansa na sukces – dzieci dzieciom” [C5K1P3] Adresat: uczniowie klas III w Rudzie Śląskiej z rodzin bezrobotnych, wielodzietnych a także patologicznych umożliwiający wyjazd w ramach tzw. „zielonej szkoły”. Program ten powstał w wyniku ewaluacji autorskiego programu opiekuńczo – wychowawczego „Szkoła – dzieciom” funkcjonującego z powodzeniem w SP-24 im. Powstańców Śląskich. Realizator: Szkoła Podstawowa nr 24 im. Powstańców Śląskich. Cele programu: 1. Umożliwienie wyjazdu dzieciom z klas III do „zielonej szkoły”, których rodzice z różnych przyczyn (jw.) nie są w stanie pokryć kosztów wyjazdu. 2. Wyrównywanie szans edukacyjnych. 3. Rozpoznawanie sytuacji rodzinnej dzieci. 4. Kształtowanie postaw empatii oraz społecznie akceptowanych postaw moralnych w środowiskach szkolnych jako przeciwdziałanie agresji. Procedury osiągania celów (etapy realizacji): W drugim półroczu w klasach II wychowawcy w efekcie zebrań z rodzicami oraz swojej znajomości dzieci przedstawią pedagogowi szkolnemu wykaz uczniów, którym z w/w przyczyn zagraża pozostanie w mieście, gdy klasa wyjedzie. Rodzice, którzy nie są w stanie sfinansować wyjazdu swego dziecka do „zielonej szkoły” (szczególnie bezrobotni lub z małych firm nie posiadających funduszu socjalnego) złożą poprzez wychowawcę klasy pisemne podanie o pomoc materialną z uzasadnieniem przyczyn trudnej sytuacji. Na podaniach rodziców wychowawca wspólnie z pedagogiem umieszcza informację, jeżeli przyczyną trudnej sytuacji jest alkoholizm lub inne formy patologii społecznej. Komisje w składzie: dyrektor szkoły, pedagog, wychowawcy klas III oraz po jednym przedstawicielu z rady rodziców klas IIII rozpatrzą w/w podania i ustalą potrzebną do dofinansowania kwotę (obowiązuje dyskrecja). Pedagog SP-24 mgr Jolanta Wrana do 20 listopada 2004r. powoła komisję złożoną z pedagogów i przedstawicieli rady rodziców (do 9 osób) celem opracowania skali problemu (regulamin został opracowany w roku 2003). Zorganizowanie w MOK w Nowym Bytomiu cyklu koncertów „Szansa na sukces – dzieci dzieciom”. Koncerty prowadził będzie zespół muzyczny, którego zadaniem będzie opracowanie trzech koncertów (trzeci jako finał w kwietniu 2005r.) z repertuarem dostosowanym dla dzieci. Zadaniem zespołu będzie również opracowanie aranżacji utworów i nagranie podkładów na kasetach magnetofonowych. po to, aby nauczyciele mogli przygotować dzieci (wg klucza z roku 2003). 172 W każdej szkole odbędą się szkolne eliminacje, które wyłonią dzieci reprezentujące szkołę, a jednocześnie będą promować szkolne talenty. W koncertach uczestniczyć będą dzieci z klas swoich reprezentantów oraz rodzice „małych artystów”. Wokalistom będzie akompaniował zespół muzyczny. Cena biletu na koncert wynosić będzie 5 złotych, a kwota w całości będzie przekazana na konto TPD Oddział Ruda Śląska z dopiskiem „zielona szkoła” Dzielenie się z innymi (postawa empatii) realizowane byłoby poprzez przekazanie nagrody finansowej przez laureatów koncertu dzieciom (szkołom) najbardziej potrzebującym tej formy pomocy. Promocja koncertów oraz nadrzędnego celu (pomoc dzieciom) będzie realizowana przy udziale „Wiadomość Rudzkich” oraz telewizji kablowej „Elsat” (emitowanie koncertów), a także Radio i inne tytuły prasowe. Autorzy programu wierzą, że zainteresowanie koncertami będzie duże, gdyż dzieci i ich rodziny będą miały okazję obejrzeć się w telewizji. Na koncertach będzie możliwość reklamowania się i przedkładania ofert przez miejskie biura podróży. Żródła finansowania: Komisja (wg pkt. 4) po koncercie finałowym w kwietniu przekaże fundusze z konta TPD na konta rady rodziców przy wskazanej szkole na rzecz dzieci potrzebujących pomocy. „Wiadomości Rudzkie” opublikuje sprawozdanie finansowe i efekty pomocy szkołom. Opis założonych osiągnięć i propozycje metod ich oceny: Efekty będą rozpoznawalne poprzez: 1. Ilościowy wykaz dzieci z klas III, których rodzice zwrócili się o pomoc w sfinansowaniu całościowym lub częściowym wyjazdu do „zielonej szkoły”, źródła oraz ogólna kwota pozyskanych środków finansowych na ten cel oraz sposób ich podziału. Wskaźnikiem będzie ilość dzieci, które wyjechały na wypoczynek śródroczny spośród ogółu klas III w porównaniu z rokiem poprzednim (oddzielnie w każdej szkole). 2. Sprawozdanie komisji (wg celu 4) i jego analiza. 3. Analizę dokonaną w zespołach wychowawczych szkół dotyczącą udziału dzieci z rodzin ubogich (z podziałem na przyczynę) w wyjazdach klasowych do „zielonej szkoły” oraz efektów pracy w trakcie realizacji programu. Podsumowanie: Idea wyjazdów dzieci ze Śląska w ramach „zielonej szkoły” jest piękna. Przed laty miała na względzie promocję zdrowia i wypoczynek w rejonach Polski czystych ekologicznie. Autorzy programu uważają, że w dzisiejszej dobie wyjazdy takie nabrały jeszcze innego wymiaru. Uważają za niesprawiedliwe i niemoralne, aby dzieci z rodzin ubogich (bez względu na przyczynę) były karane za trudną sytuację materialną w swoich rodzinach i pozostawały w szkole uczestnicząc w zajęciach programowo niższej klasy, gdy ich koledzy wyjadą do „zielonej szkoły”. Dla nich przede wszystkim jest to szansa przebywania na równych prawach z kolegami i koleżankami w górach, nad morzem gdzie podziwiają 173 piękno ojczystego kraju uczą się przyrody na żywo, poznają wiele zagadnień omawianych na lekcjach dotyczących regionów, do których wyjeżdżają. To nie to samo, co udział w koloniach charytatywnych, gdzie w nazwie znajduje się informacja dla kogo są organizowane. Większość dzieci klas III spędzi wakacje z rodzicami wyjeżdżając w różne strony Polski i Europy. Dla dzieci o których mowa będzie to może jedyna szansa wyjazdu poza Rudę Śląską. Warto podarować im tę radość. Koncerty wg w/w programu odbyły się już w roku 2003/2004 i odniosły sukces. Na rzecz dzieci przekazano dyrektorom szkół fundusz na łączną kwotę 17 000 zł. co pomogło wielu dzieciom wyjechać ze swoją klasą do „zielonej szkoły”. Dowodem w ewaluacji jest i będzie w tym roku szkolnym pozyskana kwota, poszczególne sumy przekazane dyrektorom szkół oraz ilość dzieci, które skorzystają z szansy wyjazdu. Termin realizacji: Od 2005 r. do nadal. 174 Zatrudnienie asystenta romskiego w Szkole Podstawowej [C5K2P1] Cel projektu: Zadanie to stanowi element tworzenia programu na rzecz rudzkich Romów. Jego cele to: wypracowanie mechanizmów wsparcia zmierzających do osiągnięcia sytuacji zrównania szans edukacyjnych dzieci romskich, nauczanie umiejętności prawidłowego posługiwania się językiem polskim, pogłębienie stopnia integracji, a zwłaszcza aktywizowanie Romów do pełnego uczestnictwa w życiu lokalnym. Cele główne: - wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci romskich w Rudzie Śląskiej, - niwelowanie skutków bezrobocia w środowisku rudzkich Romów, - aktywne włączenie mniejszości romskiej w życie społeczności lokalnej. Adresat: Społeczność romska w Rudzie Śląskiej. Realizator: Szkoła Podstawowa nr 36 w Rudzie Śląskiej (Orzegów). Założenia merytoryczne: W Rudzie Śląskiej społeczność romska liczy około 100 osób. Największe skupisko Romów zamieszkuje dzielnicę Orzegów. Celem projektu jest uświadomienie znaczenia edukacji, zwłaszcza dla młodego pokolenia, zdobycie niezbędnej wiedzy i umiejętności, stwarzających możliwość pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, dążenie do niwelowania różnic dzielących Romów od społeczności lokalnej, przełamywanie wzajemnych barier komunikacyjnych i negatywnych stereotypów oraz integracja mniejszości romskiej ze środowiskiem lokalnym. Udział członków społeczności romskiej w programie przyczyni się do zwiększenia ich poczucia wartości, wzrostu kompetencji oraz aktywizacji zawodowej. Jednym z priorytetów ujętych w Programie Współpracy Miasta Ruda Śląska z Organizacjami Pozarządowymi w roku 2005 są działania na rzecz mniejszości narodowych. Sposób realizacji zadania: 1. Wystąpienie z wnioskiem do Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego Wydział Spraw Obywateli i Migracji w ramach „Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce” celem pozyskania środków. 2. Zatrudnienie asystenta romskiego (w niepełnym wymiarze czasu pracy – tj. 0,5 etatu) w charakterze pomocy edukacyjnej wspierającej pracę nauczyciela w Szkole Podstawowej nr 36 w Rudzie Śląskiej (Orzegów) na zajęciach z klasą, do której uczęszczają romskie dzieci (5 dzieci). 175 Planowane efekty: - zwiększenie poczucia bezpieczeństwa dziecka pochodzenia romskiego w szkole, - wsparcie procesu adaptacyjnego dziecka w szkole, - poprawa frekwencji uczniów romskich na zajęciach lekcyjnych, - zwiększenie odpowiedzialności rodziców (członków społeczności romskiej) za edukację dziecka, - motywowanie dzieci do nauki, - wyrabianie w dziecku poczucia obowiązku szkolnego, - zwiększenie liczby uczniów pochodzenia romskiego kończących szkołę podstawową, - poprawa dyscypliny wśród uczniów w szkole podstawowej, - kształtowanie postawy tolerancji wśród uczniów, - wymiana doświadczeń w zakresie kultury i tradycji. Żródło finansowania/ kosztorys: Środki własne – Budżet Miasta (1 394 zł) Środki zewnętrzne – Budżet Państwa (5 852,75 zł – środki pozyskane w ramach aplikacji do „Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce”) Termin realizacji: 2006r do nadal 176 Program edukacji regionalnej w klasach I-III Szkoły Podstawowej Sportowej z Klasami Integracyjnymi nr 15 w Rudzie Śląskiej [C5K2P2] Adresat projektu: Uczniowie kształcenia zintegrowanego klas I-III Realizator projektu: Szkoła Podstawowa Sportowa z Klasami Integracyjnymi nr 15 w Rudzie Śląskiej Cel projektu: Kształtowanie w uczniach własnej tożsamości regionalnej. Jego postawy zaangażowania się w funkcjonowanie własnego środowiska i autentycznego otwarcia na inne społeczności i kultury. Założenia merytoryczne projektu: - wyposażenie uczniów w system wiadomości i umiejętności dających wiedzę o regionie – „małej ojczyźnie”, - ukształtowanie w uczniach poczucia tożsamości kulturowej, narodowej, historycznej, - przygotowania do twórczego obcowania z kultura regionu, - ukazanie związków ucznia z najbliższym otoczeniem przyrodniczym i społecznym, - wychowanie świadomego i aktywnego mieszkańca miasta, - odnajdywanie w kulturze rodzinnej i regionalnej źródeł wartości, - wyzwalanie aktywności twórczej dziecka (teatr, muzyka, plastyka, taniec). Etapy realizacji projektu: Rozpoczęcie projektu w grudniu 2004 „Tydzień Regionalny”. W programie: - lekcje związane z tematyka śląską : gwara, historia miasta, zwyczaje śląskie, - występy zaproszonych gości z SP 6 w Bytomiu; - Zwiedzanie Izby Tradycji:; - Wycieczki - Lekcje związane z Dniem Górnika – spotkania z górnikiem; - Konkursy: plastyczny, recytatorski, wiedzy o Rudzie Śląskiej, - Lekcje związane z tradycją mikołajek na Śląsku; Termin realizacji: Od grudnia 2004 roku, nadal. 177 etnicznej, Komputer w kształceniu zintegrowanym [C5K2P2] Cele: 1. Nauczenie podstawowych zasad w posługiwaniu się komputerem. 2. Uwrażliwienie uczniów na korzyści i zagrożenia wynikające z rozwoju informatyki i powszechnego dostępu do informacji. 3. Przygotowanie uczniów do korzystania z komputera w sposób kompetentny i twórczy w uczeniu się innych przedmiotów. 4. Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju uczniów przez zaspokajanie ciekawości poznawczej i potrzeby zdobywania wiedzy. 5. Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji i materiałów z różnych źródeł. 6. Podniesienie poziomu umiejętności uczniów w zakresie standardów wymagań edukacyjnych: czytanie, pisanie, rozumowanie, wykorzystanie wiedzy w praktyce, korzystanie z informacji. Adresat: Uczniowie klas I-III Realizator projektu: Nauczyciele klas I-III Założenia merytoryczne: Wprowadzenie komputera do procesu kształcenia w szkole podstawowej od klasy pierwszej spowoduje, że spirala wprowadzania uczniów w świat technologii informacyjnej będzie miała wcześniejszy początek. To wprowadzanie musi być oczywiście dostosowane do celów kształcenia zintegrowanego i poziomu percepcji uczniów i nie powinno stanowić wydzielonego przedmiotu. Przewidywane efekty pracy z uczniem: W wyniku 3 – letniego kształcenia według programu „Komputer w kształceniu zintegrowanym” uczeń powinien umieć: - rozpoczynać i kończyć pracę z komputerem, - uruchamiać i korzystać z programów komputerowych stosowanych w dydaktyce szkolnej, - samodzielnie wyszukiwać materiały i informacje na określony temat, - ponadto w zakresie poszczególnych standardów wymagań edukacyjnych powinny wzrosnąć umiejętności w zakresie czytania, pisania, rozumowania, korzystania z informacji i wykorzystania wiedzy w praktyce. Sposoby ewaluacji: 1. Obserwacja zachowań uczniów. 2. Ocena umiejętność samodzielnej pracy. 3. Prace wytwórcze uczniów. Źródła finansowania: Własne, poszukiwanie źródeł zewnętrznych. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 178 Program profilaktyczno – wychowawczy dla uczniów klas IV „Klub Dociekliwych” [C5K2P2] Cel: Umożliwienie uczniowi samorealizacji poprzez budowanie poczucia własnej wartości. Stworzenie możliwości pełnego rozwoju poprzez budowanie motywacji wewnętrznej. Adresat: Uczniowie klas IV Realizator projektu: Nauczyciele klas IV Realizacja: Program realizowany jest jako zajęcia pozalekcyjne dla chętnych uczniów klas IV szkoły podstawowej. Zajęcia prowadzone są w wymiarze dwóch godzin tygodniowo. Na każdych zajęciach uczniowie otrzymają „karty pracy”, które będą wypełniane indywidualnie lub w grupie. Poszczególne karty złożą się na „teczkę dociekliwych”. Cyklicznie zaplanowane są również prace plastyczne, które będą eksponowane na terenie szkoły. Założenia merytoryczne: Zróżnicowane metody i formy pracy wykorzystują predyspozycje kinestetyków , wzrokowców i słuchowców. Przewidywane efekty pracy z uczniem: Rozwój w zakresie: myślenia krytyczno – analitycznego (ocena, osąd, porównanie, opiniowanie), myślenia twórczo – syntetycznego (tworzenie, odkrywanie, formułowanie założeń), myślenia praktyczno – kontekstualnego (praktyczne zastosowanie, wprowadzenie pomysłów w życie). Sposoby ewaluacji: W celu dokonania ewaluacji programu zastosuje się następujące narzędzia: obserwacja zajęć pod względem zaangażowania uczniów, frekwencja uczestników na zajęciach, zastosowanie gier interakcyjnych - feedback, ankieta dla wybranych nauczycieli uczących ucznia. Źródła finansowania: Własne szkoły Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 179 Wypoczynek wakacyjny: akcja lato – zima [C5K2P3] Cel projektu: Zorganizowanie sieci placówek oświatowych, które zapewnią wypoczynek zimowy i letni dzieciom z terenu Miasta . Adresat: Dzieci i młodzież z terenu miasta Ruda Śląska (wszystkie grupy wiekowe), które ze względu na warunki socjalne nie są w stanie wyjechać na wypoczynek zimowy i wakacyjny Realizator projektu: MZOPO Ruda Śląska. Założenia merytoryczne projektu: Projekt będzie wdrożeniem autorskich programów rekreacyjnych opracowanych przez placówki oświatowe Miasta dostosowanych do możliwości finansowych i bazowych, a także potrzeb dzieci objętych projektem. Programy będą wykorzystywać elementy rekreacji, sportu, kultury, edukacji społecznej, wychowania itp. Etapy realizacji projektu: Program jest realizowany w dwóch edycjach ; w okresie ferii zimowych oraz w okresie wakacji letnich. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Objęcie jak największej liczby dzieci zorganizowaną formą wypoczynku zimowego i letniego. Źródła finansowania: W ramach środków MZOPO. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 180 „Nasz region – nasz czysty Dom” [C5K2P4]] Cel projektu: W stosunku do wychowanków: Stwarzanie warunków do kształtowania świadomości regionalnej oraz poczucia odpowiedzialności ekologicznej W stosunku do rodzin wychowanków (rodziców, dziadków, rodzeństwa): Wzmacnianie więzi przedszkola z rodziną, zaangażowanie członków rodzin w działania ukierunkowane na realizację celów odnoszących się do wychowanków oraz kultywowanie tradycji i dbałości o piękno i czystość środowiska przyrodniczego. Adresat: Wychowankowie Miejskich Przedszkoli z dzielnic Ruda, Chebzie i Godula ( około 880 dzieci) oraz ich rodziny. Realizator projektu: Miejskie Przedszkola nr 7, 8, 9, 12, 14, 38, 40, 44 – kadra pedagogiczna przy współdziałaniu personelu administracyjno-obsługowego oraz rodzin wychowanków Założenia merytoryczne projektu: Założenia programu dotyczą dwóch głównych płaszczyzn działania: środowiska przyrodniczego oraz wartości kulturowych naszego regionu. Założenia te wynikają ze świadomości, że wiedza o własnym mieście, regionie, o jego zwyczajach, historii, tradycjach, przyczynia się do identyfikacji dziecka z miejscem, w którym ono żyje, bawi się, zdobywa wiedzę i rozwija swoje umiejętności. Zasadniczym warunkiem zachowania własnej kultury i jej trwania jest przekaz dziedzictwa kulturowego, który odbywa się przede wszystkim przez przyjęcie wartości tkwiących w bezpośrednim kulturowym i przyrodniczym otoczeniu człowieka. Wpływa to również na kształtowanie osobowości i postaw prospołecznych. Otaczająca przyroda stwarza wiele naturalnych sytuacji umożliwiających rozwijanie uczuć dzieci, wpajanie im opiekuńczego stosunku do roślin i zwierząt. Dziecko kocha to, o co się troszczy, czemu poświęca czas, o czym myśli, na rzecz czego działa. Kontakt dzieci z przyrodą stwarza niepowtarzalne warunki do kształtowania wielu wrażeń zmysłowych, przeżyć emocjonalnych, motywacji poznawczych, cech fizycznych i zdrowotnych oraz gotowości do działalności praktycznej. Zatem rozwój dziecka w kontakcie z przyrodą przynosi wartości nie dające się wytworzyć w żaden inny sposób. Rodzice dzieci w wieku przedszkolnym zdecydowanie aktywniej niż na innych etapach edukacyjnych, angażują się w życie placówki, chętnie, jeśli tylko czas im na to pozwala, pomagają w organizowaniu różnego rodzaju uroczystości, uczestniczą w nich i entuzjastycznie podchodzą do różnego rodzaju propozycji, które mogą wpłynąć na rozwój ich dzieci. Tym samym oddziaływanie na rodziców, dziadków nawet całe rodziny jest zdecydowanie efektywniejsze niż na innych etapach edukacji a 181 wspólne przeżywanie i pozytywny odbiór ułatwia internacjonalizację wartości i pozostawia trwały ślad, przynosząc wymierne korzyści indywidualne i społeczne. Etapy realizacji projektu: Etapy powtarzają się w każdym roku szkolnym. I etap: Samokształcenie nauczycielek, wzajemne doskonalenie, wymiana wiedzy i doświadczeń, organizowanie spotkań koordynatorów programów z poszczególnych placówek. II etap: 1. Przedstawienie projektu rodzicom i zachęcenie ich do współdziałania – włączenie ich w akcję zbierania pamiątek regionalnych w celu wzbogacenia o nowe eksponaty mini-muzeum regionalnego, organizowanie spotkań z ciekawymi ludźmi, udział w nich, organizowanie uroczystości, prace na rzecz najbliższego środowiska, udział w akcjach: „Posadź swoje drzewko”, aktywne uczestnictwo w Klubie Małego Trapera, gromadzenie pamiątek z wycieczek, wykonywanie albumów, udział w „Śląskich spacerach” oraz całoroczny udział w akcji: „Sprzątanie świata”, segregacja odpadów, opieka nad wybranym miejscem pamięci w swojej dzielnicy. 2. Praca wychowawczo-dydaktyczna z zastosowaniem różnych metod, zwłaszcza rozwijających aktywność dzieci, pobudzających do działania oraz różnych form: zajęć dowolnych i zorganizowanych zgodnie z podstawą programową i kalendarzem świąt i uroczystości, spacerów, wycieczek, konkursów, zabaw, gier dydaktycznych, prac i zabaw w kąciku regionalnym oraz w ogrodzie przedszkolnym przy aktywnym współudziale rodzin wychowanków oraz personelu administracyjno-obsługowego. 3. Stała wymiana wiedzy i doświadczeń pomiędzy realizatorami programu oraz pomiędzy uczestnikami (stała wymiana e-mailowa: zdjęcia ciekawych miejsc znajdujących się w najbliższym terenie przedszkola, opisy, różne wytwory dzieci, wiersze, piosenki). III etap- podsumowanie całorocznej pracy: 1. Reprezentanci poszczególnych placówek (dzieci, rodzice, nauczyciele, personel administracyjnoobsługowy) odwiedzą kolejno wszystkie przedszkola uczestniczące w programie (zwiedzanie minimuzeum regionalnego, wystawa wytworów dziecięcych, ogród przedszkolny, dokumentacja całorocznej pracy w różnych formach, piosenki i tańce) 2. Przegląd międzyprzedszkolny - prezentacja wiedzy i umiejętności wychowanków 3. Prezentacja wiedzy i umiejętności wychowanków na festynach rodzinnych i osiedlowych 4. Zgłoszenie placówek do PTTKu w celu włączenia mini-muzeów i ogrodów przedszkolnych w program rajdów po Rudzie Śląskiej Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: dzieci przedszkolne: - będą miały podstawową wiedzę na temat swojego regionu, miasta: (historia, ludzie, miejsca charakterystyczne w swojej dzielnicy, zwyczaje i obrzędy ludowe, strój śląski, legendy i baśnie śląskie), 182 - będą umiały zaśpiewać kilka piosenek i zatańczyć kilka tańców śląskich, - będą dostrzegały piękno rodzimej kultury i przyrody – aktywność twórcza w różnych formach - ich zachowania będą wskazywały na świadomość ekologiczną (segregacja śmieci, oszczędność energii, dbałość o najbliższe środowisko, pielęgnacja posadzonych roślin, zainteresowania przyrodnicze-chęć badań i eksperymentów. rodzice, dziadkowie, rodzeństwo wychowanków: - wykażą zainteresowanie projektem i tym samym włączą się w realizację zamierzeń - przeniosą niektóre formy do własnych domów i rozpowszechnią je w szerszym środowisku - (zwyczaje i obrzędy ludowe, piosenki, segregacja odpadów, sadzenie drzewek, dbałość o skwerek przed domem) Najlepszą formą ewaluacji będzie końcowy etap realizacji programu, podczas którego wychowankowie będą wykazywali się wiedzą i umiejętnościami, poszczególne placówki będą mogły zaprezentować to co wypracowały, natomiast rodzice wykażą się aktywnym współdziałaniem. Do rodziców zostanie skierowana ankieta w celu zebrania informacji dotyczących efektywności oddziaływań w ramach programu oraz przeniesienia niektórych form do własnych rodzin i rozpowszechnienia ich w szerszym środowisku Źródła finansowania: Program finansowany jest z budżetów przedszkolnych oraz ze składek Rad Rodziców Kosztorys: Każda placówka sporządza swój własny kosztorys w zależności od własnych potrzeb i posiadanych środków. Ostatni etap realizacji będzie finansowany przez wszystkie placówki wspólnie ze składek Rady Rodziców Termin realizacji: od 1 września 2006 do nadal 183 „W zgodzie z naturą” - Tworzenie sytuacji sprzyjających poznawaniu, przeżywaniu, obserwowaniu i działaniu w najbliższym środowisku [C5K2P4 ] Cel projektu: W stosunku do wychowanków: Propagowanie życia w zgodzie z przyrodą; Kształtowanie postaw ekologicznych; Wyrabianie szacunku wobec przyrody i środowiska naturalnego W stosunku do rodzin wychowanków (rodziców, dziadków, rodzeństwa): Integracja rodzin z przedszkolami; Kształtowanie więzi emocjonalnej z rodzinami; Propagowanie innej formy spędzenia wolnego czasu poprzez rozwijanie zainteresowań i zdolności artystycznych dzieci; Współpraca między przedszkolami. Adresat; Wychowankowie Miejskich Przedszkoli z dzielnic Bielszowice, Nowy Butom, Wirek oraz ich rodziny. Realizator projektu; Miejskie Przedszkola nr 4,17,19,20,21,28,30,37 – kadra pedagogiczna przy współpracy z personelem administracyjno-obsługowym oraz rodzinami wychowanków. Założenia merytoryczne projektu: Realizacja programu ma na celu uświadomienie dzieciom znaczenia środowiska przyrodniczego oraz jego wpływu na zdrowie i życie człowieka. Poprzez umożliwienie dzieciom kontaktu ze środowiskiem naturalnym najbliższego otoczenia: przedszkola, dzielnicy, miasta, obcowaniu ze zjawiskami przyrodniczymi, obserwowaniu, poznaniu fauny i flory, chcemy kształtować postawy proekologiczne, nauczyć dzieci żyć w zgodzie z naturą. Program będzie realizowany przez cały rok szkolny we wszystkich grupach wiekowych, adekwatnie do możliwości i poziomu rozwojowego dzieci. Treści zawarte w blokach tematycznych wzmacniane będą przez współpracę ze środowiskiem przedszkolnym, rodziną i środowiskiem lokalnym. Z uwagi na wiek uczestników w realizacji przewidziane są odpowiednie metody i formy pracy z dziećmi. Przewidywane są także różnorodne formy pracy z dorosłymi m.in.: - doskonalenie wiedzy nauczycieli w zakresie ww. zagadnień (WDN), - wzbogacenie biblioteki przedszkolnej - zajęcia dydaktyczne – otwarte, 184 - redagowanie przedszkolnych gazetek z artykułami na ww. temat, - aktywizacja rodziców na rzecz doposażenia i wzbogacenia „Przedszkolnych kącików przyrody”, ogrodów przedszkolnych. Etapy realizacji projektu: I etap: 1. Prowadzenie zajęć dydaktycznych w przedszkolu. Organizowanie różnorodnych sytuacji edukacyjnych, wychowawczych, podczas których dzieci poznają środowisko przyrodnicze, poznają możliwości racjonalnego wykorzystania jego ochrony, możliwości odtwarzania i przekształcania. 2. Przystąpienie do akcji zbierania makulatury, baterii, butelek PET, puszek aluminiowych. II etap: 1. Spotkania z ciekawymi ludźmi: ogrodnik, rolnik, leśnik, zoolog, pszczelarz, ornitolog, weterynarz, ekolog, pracownik instytucji Ochrony Środowiska przedstawiciel firm wykonujących usługi związane z oczyszczaniem miasta. Proponowane tematy spotkań: - „Pracowita jak pszczółka”, - „Sprzątanie ziemi”, - „Sadzenie drzew i krzewów” - „Żyjemy zgodnie z przyrodą” - „Dbamy o nasze otoczenie przyrodnicze” 2. Wymiana wiedzy, doświadczeń i umiejętności pomiędzy przedszkolami podczas dwudniowej imprezy (21 –22.03.2007) : „KARUZELA” - artystycznego spotkania przedszkolaków, czyli „wirowanie tam gdzie taniec, śpiew, muzyka, teatr, malowanie!” pod hasłem „W świecie przyrody – W ZGODZIE Z NATURĄ” Podczas tej imprezy, zorganizowanej dla wszystkich dzieci i ich rodzin, zaprezentowane zostaną programy artystyczne w wykonaniu przedstawicieli uczestniczących przedszkoli. Odbędzie się wernisaż prac plastycznych i ekspozycje przyrodnicze. Jak co roku, w zamian za bilet wstępu, dzieci otrzymają książeczkę o tematyce przyrodniczej. 3. Wykorzystanie wiedzy, doświadczeń i umiejętności podczas międzyprzedszkolnej : SPARTAKIADY SPORTOWEJ (17. 05. 2007 r.) W ramach tej imprezy, z udziałem najstarszych grup przedszkolnych zorganizowane zostaną zawody sportowe, turniej wiedzy o przyrodzie i jej ochronie. III etap: Podsumowanie działań edukacyjnych i wychowawczych. Prezentacja wiedzy, umiejętności przedszkolaków podczas festynów rodzinnych. Organizacja wycieczek krajoznawczo – turystycznych, ścieżek dydaktycznych. 185 Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - Wiedza dzieci o środowisku naturalnym, przyrodniczym; - Zainteresowanie przedszkolaków przyrodą; - Podejmowane działania proekologiczne; - Znajomość wartości i norm ekologicznych; - Wystawy prac dzieci; - Występy dzieci; - Uczestnictwo dzieci w Międzyprzedszkolnej Spartakiadzie ; - Udział w Turnieju Wiedzy – wyniki „testu wiadomości, umiejętności”; - Wzbogacone i urozmaicone „Kąciki Przyrodnicze”; - Wzbogacenie biblioteki przedszkolnej o publikacje metodyczne, książeczki dla dzieci. Źródła finansowania: Program finansowany jest w ramach środków własnych placówek, funduszu Rady Rodziców oraz współpracy z instytucjami wspomagającymi działalność edukacyjną przedszkoli. Kosztorys: Bez dodatkowych kosztów. Termin realizacji: 1 listopada 2006 do 30 czerwca 2007 186 Pogram antynikotynowy „Palenie zabija” [C5K3P1] Cel projektu: Celem projektu antynikotynowego jest informowanie młodzieży na temat wpływu nikotyny na organizm, a także wskazanie jawnych i ukrytych strat wynikających z palenia tytoniu. W trakcie programu poruszane są również zagadnienia dotyczące innych środków uzależniających jak: alkohol czy narkotyki. Adresat: Młodzież uczęszczająca od 1-3 klasy gimnazjum oraz 1 i 2 klasy szkoły średniej. Realizator projektu: Pedagodzy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Założenia merytoryczne projektu: Jednym z najważniejszych wyzwań cywilizacyjnych ostatniej dekady dwudziestego wieku w Polsce jest katastrofalny stan zdrowia dorosłej ludności. W ostatnich dziesięcioleciach narastało zjawisko wzrastającej przedwczesnej umieralności mężczyzn w wieku 35-60 lat. Szansa 15-letniego chłopca w Polsce, że dożyje 60 r.ż. jest gorsza niż jego rówieśnika z Chin czy Indii. Badania naukowe jednoznacznie wskazują, że głównymi powodami przedwczesnej umieralności są złe zachowania zdrowotne, przede wszystkim palenie tytoniu (10-15 min Polaków), picie wódki (3-5 min codziennie pijących) oraz bogata w tłuszcze zwierzęce dieta. Od końca lat 90-tych palenie tytoniu w Polsce jest największym, możliwym do prewencji zagrożeniem zdrowotnym. Każdego roku umiera na schorzenia wynikające z palenia tytoniu około 70tys. Osób w wieku 35-49 lat. Etapy realizacji projektu: Wdrożenie pilotażowe w 7 klasach rudzkich gimnazjów. Udział w Dniach Profilaktyki – prezentacja programu. Realizacja programu według harmonogramu. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Program ten ma za zadanie informowanie osób w nim uczestniczących o zagrożeniach wynikających z palenia tytoniu. Oczekiwane efekty to podwyższenie świadomości młodzieży, zwrócenie ich uwagi na szkodliwość środków uzależniających, zapoznanie z definicjami takimi jak nałóg, uzależnienie, tytoń, alkohol, narkotyki, ukazanie słuchaczom wpływu mediów, a w szczególności reklamy na styl życia ludzi. Sprawdzenie ewaluacji programu za pomocą ankiety. Źródła finansowania: Środki własne. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 187 Program profilaktyczny promujący zdrowy trym życia „Zdrowy i bezpieczny przedszkolak” [C5K3P1] Cele projektu: 1. Kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń higieniczno-zdrowotnych. 2. Propagowanie zdrowego stylu życia (fizycznego oraz psychicznego). 3. Kształtowanie umiejętności zapobiegania i radzenia sobie w sytuacjach trudnych, bezpieczeństwo w życiu codziennym. 4. Wyposażenie w podstawowe wiadomości dotyczące zdrowia, zapoznanie z tym co sprzyja a co zagraża zdrowiu. 5. Kształtowanie właściwych relacji między członkami rodziny i społeczności. 6. Ukazanie wartości zdrowia jako potencjału, którym dysponujemy – korzystanie z opieki zdrowotnej. 7. Kształtowanie właściwej postawy wobec otaczającego środowiska. Adresaci programu: Programem objęte są dzieci uczęszczające do Miejskich Przedszkoli nr 24 , 25, 31, 32, 34, 35, 39, 42, 43, 45,47 z dzielnic Rudy Śląskiej - Halemba, Bykowina i Kochłowice .( około 1000 dzieci w wieku od 2,5 do 6 lat). Realizatorzy programu: Realizatorami projektu są - kadra pedagogiczna, - personel administracyjno-obsługowy, - rodziny wychowanków z w/w placówek. Założenia merytoryczne projektu: Edukacja zdrowotna jest nieodłącznym elementem promocji zdrowia. Jest fundamentalnym prawem socjalnym dziecka zagwarantowanym zapisami Konwencji o prawach dziecka. To proces, w którym ludzie uczą się dbać o swoje zdrowie i zdrowie społeczeństwa . Promocja zdrowia jest procesem umożliwiającym ludziom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem oraz jego poprawą . Promowanie zdrowego stylu życia w naszych przedszkolach ma miejsce na co dzień. Opracowany program możliwa nam dobór treści dla każdej grupy wiekowej . Realizując program troszczymy się zarówno o rozwój psychiczny jak i fizyczny dziecka. Harmonogram realizacji: WRZESIEŃ Higiena osobista i otoczenia 188 Bezpieczna droga do przedszkola Bezpieczne zabawy w przedszkolu - Wyjścia na spacer po najbliższej okolicy - zasady poruszania się po drogach oraz chodnikach, - spotkanie z policjantami, - stworzenie KODEKSU POSTĘPOWANIA PRZEDSZKOLAKA, - zorganizowanie „kącika dla rodziców”- gazetka tematyczna, - spotkanie dzieci z pielęgniarką ( mamą wychowanka ), - zwiedzanie pobliskiego gabinetu stomatologicznego, - wprowadzenie systematycznego mycia zębów w grupach dzieci - wprowadzenie kalendarza rodzinnego „Myję zęby z mamą i tatą”, - wykonywanie prac plastycznych , technicznych , albumów oraz plakatów na temat higieny jamy ustnej. PAŹDZIERNIK Zdrowe odżywianie - Zorganizowanie w salach kącików zdrowej żywności (czasopisma, albumy, plakaty, ulotki ), - zorganizowanie „kącika dla rodziców” promującego zdrową żywność - przepisy, propozycje jadłospisów, - wzbogacenie biblioteczki przedszkolnej o pozycje dotyczące zdrowego - odżywiania dzieci , - wykonywanie przez dzieci surówek owocowych i soku warzywno-owocowego, - konkurs pomiędzy grupami pt: „Najsmaczniejsza sałatka”, - kiszenie kapusty, - zapoznanie z jadłospisami kuchni świata – nawiązanie współpracy z dietetykiem ( pomoc intendentkom w układaniu dekadowych jadłospisów), - między przedszkolny konkurs piosenki, pt. „Zdrowa piosenka” (dzielnicowy). LISTOPAD / GRUDZIEŃ Higiena pracy, nauki i wypoczynku - Psychospołeczne aspekty zdrowia - Bezpieczne korzystanie z komputera pogadanki z dziećmi w poszczególnych grupach, - forum rodzicielskie - bezpieczne i przyjazne komputerowe gry edukacyjne, - odnowienie „kącików relaksacyjnych” w salach, - zorganizowanie zajęcia otwartego dla rodziców z gimnastyki korekcyjnej , - spotkanie rodziców z rehabilitantem - referat na temat: „Prawidłowa postawa ciała dziecka” , - zorganizowanie kiermaszu Bożonarodzeniowego – wspólne z rodzicami wykonywanie ozdób przeznaczenie dochodów na zakup sprzętu sportowego. STYCZEŃ Bezpieczeństwo na podwórku - Konkurs na ulepienie najlepszego bałwana - (dzielnicowy) - różnicowanie warunków klimatycznych poznanych pór roku – obserwacje, 189 - bezpieczne zabawy na śniegu korzystanie z szkolnych obiektów sportowych (nawiązanie współpracy ze szkołami), - czerpanie radości z pobytu na świeżym powietrzu, dostosowanie ubioru. LUTY Życie bez nałogów. - Konkurs rodzinny na plakat antynikotynowy, - przedstawienie teatralne przygotowane przez nauczycieli „Mamo, tato nie truj” wymiana scenariuszy pomiędzy placówkami, - gazetka pedagogizująca dla rodziców, pt. „Palenie szkodzi zdrowiu”. MARZEC Bezpieczeństwo w domu i w przedszkolu Spotkanie ze strażakami - zakaz zabawy lekarstwami, środkami chemicznymi, zapałkami, konkurs plastyczny : - „Jak Wojtek został strażakiem” na podstawie opowiadania (dzieci młodsze), - „Wiem jak uniknąć pożaru” (dzieci starsze), - wystawy prac nagrodzonych w sąsiadujących placówkach. KWIECIEŃ Dbam o czystość otaczającego mnie środowiska. - Zbieranie, segregowanie i wykorzystanie odpadków, - udział w „Sprzątaniu Ziemi” wyjście w teren w celu porządkowania najbliższej okolicy przedszkola, - zorganizowanie dzielnicowego konkursu plastyczno-technicznego „Zabawka z odpadków” . MAJ Sport i zabawa to fajna sprawa - Codzienne korzystanie ze świeżego powietrza (spacery, zabawy na powietrzu w ogrodzie przedszkolnym), - wprowadzenie „mini ścieżki zdrowia” dla dzieci zorganizowanej w ogrodzie przedszkolnym, - międzygrupowe rozgrywki: wyścigi i gry zręcznościowe - „mini olimpiada sportowa” - przykłady zabaw i gier ruchowych dla całej rodziny ( gazetka) - wspólna lekcja Kultury Fizycznej klasy pierwszej z grupą 6-latków współpraca z sąsiadującymi szkołami podstawowymi, - oglądanie filmu animowanego o tematyce sportowej, pt. „Olimpiada Bolka i Lolka”. CZERWIEC Bezpieczeństwo w czasie wakacji 190 - Cykl zajęć dotyczących bezpieczeństwa podczas wypoczynku letniego (góry, las, jezioro, morze) - wykonywanie albumów - między przedszkolna dzielnicowa olimpiada sportowa, - Festyn rodzinny zorganizowany w poszczególnych dzielnicach /Halemba, Kochłowice, Bykowina/ - między innymi: • Ogłoszenie wyników konkursu plastycznego i wręczenie nagród • Konkursy zręcznościowe dla dzieci • Potyczki rodzinne pod hasłem: „Sport i zabawa to fajna sprawa” • Korzystanie z bufetu zdrowej żywności Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Dziecko potrafi dbać o swoje bezpieczeństwo - kieruje się zasadami bezpieczeństwa, na terenie przedszkola i poza nim, - kształtuje umiejętności świadomego przestrzegania zasad ruchu drogowego dla pieszych, - kieruje się zasadą ograniczonego zaufania w stosunku do osób nieznanych, - zapamiętuje domowy numeru telefonu, - poznaje niektóre wybrane możliwości radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu, - zna zasady zachowania się podczas zagrożeń, np. a) bezzwłoczne opuszczenie miejsca zagrażającego bezpieczeństwu, (np. pożar mieszkania) i poinformowanie o tym fakcie osoby dorosłej, (np. sąsiada mieszkającego obok) b) zagubienie się w tłumie, (np. podczas festynu - odszukanie policjanta, lub strażnika miejskiego, w supermarkecie - zwrócenie się o pomoc do ekspedientki), itp. - nabywa zaufania do policjanta, jako osoby mogącej pomóc dziecku w sytuacji zagrażającej zarówno jego bezpieczeństwu, jak i innych. poznanie miejsca najbliższego komisariatu lub komendy policji, - przestrzega zakazu samodzielnego jeżdżenia windą, - rozumie konieczności kąpania się w miejscach do tego wyznaczonych w obecności ratowników, - zdaje sobie sprawę z konieczności przestrzegania zasad warunkujących bezpieczeństwo własne i innych, - rozumie konieczność przestrzegania przepisów ruchu drogowego zarówno przez pieszych, jak i kierujących pojazdami, - rozumie konieczność czynnej postawy wobec zagrożenia (np. nie poddawanie się rozpaczy, tylko próba znalezienia wyjścia z określonej sytuacji), - poznaje numerów telefonów (997 - policja, 998 - straż pożarna, 999 - pogotowie ratunkowe) instytucji mogących pomóc dziecku w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu jego, lub innych, - wie kiedy i w jakich sytuacjach można skorzystać z pomocy tych instytucji. Dziecko potrafi dbać o zdrowie i sprawność fizyczną: Wie jak dbać o własne zmysły i higienę układu nerwowego: 191 - rozumie konieczność dbania o swoją postawę, wzrok, - rozumie konieczność korygowania wad postawy, - posługuje się umiarkowanym głosem, - rozumie konieczność unikania hałasu i jego wszczynania, - wie, że nauczyciel może pomóc w sytuacjach trudnych, - uczy się właściwego reagowania na przejawy emocji innych ludzi (na zasadzie tolerancji i akceptacji), - nabywa umiejętności hamowania własnych reakcji agresywnych (panowanie nad własnymi emocjami i reakcjami podczas konfliktów), - potrafi podejmować próby negocjowania w sytuacjach trudnych, - uczy się kontrolować emocje, - zna konieczność odpoczynku w życiu człowieka, - zna konieczność wietrzenia pomieszczeń, w których się bawi i pracuje, - zna zasady zdrowej pracy z komputerem, - rozwija swoją sprawność fizyczną poprzez gry i zabawy ruchowe, - doskonali sprawność ruchową poprzez ćwiczenia gimnastyczne. Stosuje profilaktykę zdrowotną: - rozumie potrzebę stosowania profilaktyki zdrowotnej, np. szczepienia ochronne, - rozumie konieczność wizyt kontrolnych u lekarzy, - rozumie konieczność przestrzegania zaleceń lekarza w przypadku choroby, czy konieczności nie stykania się bezpośrednio z osobą zaraźliwie chorą, - podchodzi do osób chorych z tolerancją i akceptacją, uczy się pokonywać uprzedzenia wynikające z drobnych defektów czy szpetoty osoby chorej (np. po wypadkach, oparzeniach, itp.), - rozumie znaczenia uregulowanego rozkładu dnia dla zdrowia człowieka Stosowanie zasady „w zdrowym ciele zdrowy duch": - rozumie znaczenia świeżego powietrza dla zdrowia oraz potrzeby aktywnego wypoczynku, - wykazuje czynną postawę wobec zdrowia, - rozumie konieczność racjonalnego żywienia i jego znaczenia dla zdrowia, - uczy się umiejętności dokonywania wyboru odpowiedniego ubrania stosownie do pogody, - przestrzega zasady prawidłowego oddychania w pomieszczeniach, na powietrzu - w różnych porach roku. - rozumienie potrzeby unikania zbyt dużej ilości bodźców mających niekorzystny wpływ na stan zdrowia. Dziecko potrafi dbać o czystość osobistą: - świadomie stosuje zasady higieny osobistej (codzienne, samodzielne mycie całego ciała, mycie rąk w zależności od potrzeb), - rozumienie znaczenia zabiegów higienicznych dla zdrowia, - rozumie konieczność dbania o higienę jamy ustnej, 192 - prawidłowo korzysta ze wszystkich przyborów do mycia oraz rozumie konieczność utrzymywania tych przyborów w czystości - zna i przestrzega zasad kulturalnego jedzenia: - rozumie potrzebę powstrzymywania się od jedzenia, czy picia produktów - szkodliwych dla zdrowia dziecka - przestrzeganie zakazu próbowania produktów lub potraw niewiadomego pochodzenia. - opanowanie umiejętności związanych z samodzielnym ubieraniem się: - (sprawne, samodzielne ubieranie się i rozbieranie w określonym tempie, rozpinanie i zapinanie guzików, zasuwanie suwaków, wiązanie butów) - rozumienie potrzeby dbania o własne ubranie i estetyczny wygląd - pomaganie dzieciom najmłodszym (trzyletnim) lub niepełnosprawnym przy ubierania się w szatni. Źródła finansowania: Środki własne. Kosztorys: Bezkosztowo. Termin realizacji: Termin rozpoczęcia realizacji wrzesień 2007 do nadal. 193 Program wychowania zdrowotnego „Rosnę zdrowo” [C5K3P1] Cele programu: Cel bezpośredni – odnosi się do dziecka. Realizacja programu uwzględnia oddziaływanie na dziecko tak, aby posiadało zdolność samodzielnego dokonywania wyboru zachowań właściwych dla jego zdrowia i innych ludzi. Cel ten można osiągnąć poprzez: - rozwijanie umiejętności, które zapewnią dziecku bezpieczeństwo; - informowanie dzieci o różnych rodzajach zagrożeń dla zdrowia; - zapoznanie z zasadami zdrowego stylu życia – dbanie o czystość osobistą i otoczenie, zdrowy styl odżywiania. Cel pośredni – odnosi się do środowiska domowego i przedszkolnego dziecka. Realizacja programu obejmuje także osoby sprawujące opokę nad dzieckiem po to, aby podnieść jakość działań podejmowanych na rzecz zdrowia dziecka. Cel ten można osiągnąć poprzez: - uzupełnienie i wzbogacenie wiedzy o zdrowiu oraz jego zagrożeniach; - ukazanie możliwości wspomagania dziecka w działaniach na rzecz zdrowia. Budowa programu oparta jest na założeniu, iż wszystkie wysiłki, jakie zostaną podjęte w ramach edukacji zdrowotnej, przyniosą efekt. Realizując program należy jednak pamiętać o tym, aby: - treści, zakres i metody wychowania zdrowotnego uwzględniały oczekiwania małego dziecka; - realizowane działania dotyczyły także osób dorosłych, odpowiedzialnych za dzieci (rodziców, nauczycieli); - w działaniach podejmowanych w ramach wychowania zdrowotnego nastąpiła integracja. Realizator: Miejskie Przedszkole nr 19 w Rudzie Śląskiej Adresat: Dzieci przedszkolne. Założenia merytoryczne: Nowe spojrzenie na dynamicznie rozwijające się dziecko postawiło przed dorosłymi (rodzicami, nauczycielami) nowe wyzwanie dotyczące edukacji, a w szczególności edukacji zdrowotnej. W tradycyjnym rozumieniu edukacja zdrowotna kierowała swoje działania na nauczanie i rozwój dziecka, obejmujące wzbogacanie wiadomości o zdrowiu, poradnictwo w odniesieniu do zagrożenia zdrowia, co jest niewątpliwie istotne. Ważniejsze wydaje się jednak promowanie i kształtowanie zdrowego stylu życia już od najmłodszych lat. Stylu, który będzie wyznaczać konkretne zachowania, przyzwyczajenia i nawyki „prozdrowotne”. 194 EDUKACJA PROZDROWOTNA jest ciągłym i planowym procesem,w którym każdy człowiek, w tym także dziecko, uczy się dbać o zdrowie własnei innych, dąży do wzbogacenia wiedzy z dziedziny zdrowia i przyswojenia prawidłowych przyzwyczajeń i nawyków higieniczno – kulturalnych. Już od najmłodszego wieku powinno się kształtować poczucie odpowiedzialności za swoje zdrowie i zdrowie rodziny. Aby to osiągnąć należy wyposażyć dzieci w wiedzę, ukształtować odpowiednie postawy i nawyki jużw wieku przedszkolnym. W związku z tym powstał program, który ma pomóc nauczycielom w realizacji zagadnień z zakresu edukacji prozdrowotnej. Ważne jest, aby podczas realizacji programu zgodnie współdziałały trzy podmioty edukacyjne: dziecko – nauczyciel – rodzice Program edukacji zdrowotnej obejmuje swym zasięgiem całe otoczenie, w którym przebywa dziecko. Planowane osiągnięcia: Cele operacyjne (szczegółowe) programu profilaktycznego są następujące: Dziecko wie: o potrzebie unikania sytuacji zagrażających zdrowiu, czemu służy właściwe odżywianie, o konieczności dbania o własne zdrowie poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów higienicznych, czemu służy aktywność ruchowa, o niektórych zasadach zdrowego stylu życia, jakie są negatywne skutki choroby własnego organizmu. Dziecko rozumie: potrzebę unikania sytuacji mających negatywny wpływ na stan jego zdrowia, potrzebę prawidłowego żywienia (witaminy, składniki mineralne), potrzebę stosowania zabiegów higienicznych istotnych dla zdrowia i przeciwdziałania niekorzystnym przyzwyczajeniom i nawykom, potrzebę ruchu i aktywności całego ciała jako źródła zdrowia, konieczności przestrzegania zakazów wprowadzonych w życiu codziennym rodziny i w przedszkolu, znaczenie stosowanych przez dorosłych (nauczycieli, rodziców, pielęgniarkę, lekarza) prostych zabiegów zdrowotnych. Dziecko potrafi: dbać o własne zdrowie na miarę swoich możliwości oraz dostrzec i unikać zagrożeń, dokonywać prostych wyborów dotyczących dbania o zdrowie; ,,żyć zdrowo”, zgodnie ze wskazaniami rodziców i nauczyciela. 195 Sposób realizacji programu: Zakres tematyczny programu jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego zatwierdzoną przez MEN (Dz. U. Nr 2/2000 – Rozporządzenie MEN z dnia 01. 12. 1999 r.). W programie „Rosnę zdrowo” zawarte są: TREŚCI EDUKACJI ZDROWOTNEJ, które dotyczą następujących haseł: - dbam o swoje bezpieczeństwo, - dbam o swoje zdrowie, - chcę być wysportowany. Treści te zostały ujęte czterech blokach tematycznych programu: I Bezpieczeństwo w codziennym życiu w aspekcie fizycznym i psychicznym II Zdrowy styl odżywiania – higiena i kultura żywienia III Higiena osobista i higiena otoczenia IV Ruch w życiu człowieka – aktywność ruchowa z profilaktyką wad postawy Proponowany program wychowania zdrowotnego pt. „Rosnę zdrowo” jest tak skonstruowany, by dziecko po jego ukończeniu umiało podejmować próby samooceny własnej aktywności i samokontroli własnych zachowań tym zakresie. Boki tematyczne programu – treści programowe I. Bezpieczeństwo w codziennym życiu w aspekcie fizycznym i psychicznym • Uważne poruszanie się w budynku i w ogrodzie przedszkolnym. • Korzystanie ze sprzętu i zabawek zgodnie z ich przeznaczeniem i ustalonymi zasadami bezpieczeństwa (np. zabawek nie wolno rzucać). • Przyzwyczajanie dzieci do zachowania ostrożności w czasie zajęć i zabaw w sali i w ogrodzie przedszkolnym – informowanie nauczycielki o zauważonym niebezpieczeństwie (np. szkło, ostre przedmioty itp.). • Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas korzystania z narzędzi (np. nożyczki, młotek, grabie itp.) i różnych urządzeń. • Zaznajomienie dzieci z zasadami bezpiecznego poruszania się po drogach i ulicach, przestrzeganie zasad ruchu drogowego dla pieszych, znaków ostrzegawczych, sygnalizacji świetlnej, itp. • Uświadomienie dzieciom konieczności przestrzegania następujących zakazów: - zabawy zapałkami, - bawienia się w miejscach niedozwolonych (np. w pobliżu tras komunikacyjnych i zbiorników wodnych), 196 - zbierania nieznanych owoców, roślin i grzybów, - zabawy lekarstwami, środkami chemicznymi i innymi nieznanymi przedmiotami, - ufania osobom nieznanym. • Zapoznanie dzieci z różnymi trudnymi sytuacjami zagrażającymi bezpieczeństwu, w których należy umieć sobie radzić( np. zgubienie się w sklepie itp.). II. Zdrowy styl odżywiania – higiena i kultura żywienia • Przyswojenie przekonania o konieczności jedzenia pokarmów niezbędnych dla zdrowia (mleko, sery, ciemne pieczywo, warzywa, owoce). • Mycie owoców i warzyw przed spożyciem oraz przyzwyczajanie do spożywania urozmaiconych potraw i surówek. • Powstrzymywanie się od jedzenia i picia produktów szkodliwych dla zdrowia dziecka (np. pepsi-cola). • Przestrzeganie zasad kulturalnego zachowania się przy jedzeniu: - właściwe zachowanie się przy stole (np. unikanie głośnych rozmów, wymachiwanie łyżka czy widelcem), - właściwe posługiwanie się sztućcami, - korzystanie z serwetek podczas posiłków, - samodzielne nakładanie potraw na talerz. III. Higiena osobista i higiena otoczenia • Wyrabianie umiejętności i przyzwyczajenia do systematycznego dbania o swoją czystość osobistą: - codzienne samodzielne mycie rąk i całego ciała, - dbanie o higienę i estetyczny wygląd włosów, - posługiwanie się grzebieniem, - systematyczne mycie zębów z przestrzeganiem właściwych ruchów szczoteczki w czasie mycia, - dbanie o schludny wygląd ubrania, - utrzymywanie w czystości własnych butów, - posługiwanie się chusteczką do nosa. • Wdrażanie dzieci do higienicznego trybu życia: - przestrzeganie systematycznego wietrzenia pomieszczeń przedszkolnych, - przyzwyczajanie do częstego przebywania na świeżym powietrzu, - odpowiednie ubieranie się w zależności od temperatury i pogody. • Unikanie zabaw wywołujących hałas (opanowanie chęci krzyku i głośnej rozmowy). • Stosowanie środków ostrożności chroniących przez zarażeniem się chorobą i zarażeniem innych (np. zasłanianie ust ręką w czasie kaszlu lub kichania, korzystanie z chusteczki higienicznej). • Uświadomienie dzieciom potrzeby kontroli własnego zdrowia (kontrola zębów, szczepienia ochronne). 197 • Dbanie o higienę i estetykę własnego domu i otoczenia (np. udział w działaniach zapewniających czystość ogrodu przedszkolnego). IV. Ruch w życiu człowieka – aktywność ruchowa z profilaktyką wad postawy • Kształtowanie prawidłowej postawy. • Rozwijane tężyzny fizycznej i sprawności ruchowej poprzez aktywny udział w grach i zabawach ruchowych. • Odczuwanie i dzielenie się radością z podejmowanego wysiłku fizycznego. • Rozumienie znaczenia ruchu dla prawidłowego rozwoju. Metody stosowane w edukacji zdrowotnej: 1. Metoda przekazu wiedzy – dotyczy sposobów informowania, wyjaśniania i instruktażu. 2. Metoda pobudzania zachowań sprzyjających zdrowiu – stawia dzieciom pewne wymagania oraz inspiruje je do podejmowania samodzielnych prób dbałości o własne zdrowie. 3. Metoda utrwalania pożądanych zachowań i przyzwyczajeń zdrowotnych 4. Metody aktywizujące np. drama, narracja, techniki twórczego myślenia, elementy metody ruchu rozwijającego W. Sherborne, elementy metody R. Labana, pedagogika zabawy KLANZA, konkursy, różne techniki plastyczne, które aktywizują dzieci. 5. Metoda organizacji środowiska – właściwa organizacja życia codziennego dzieci, tzn. wielość i różnorodność zajęć prowadzonych zgodnie z zasadami higieny, dbałość o estetykę i funkcjonalność otoczenia. Forma realizacji programu: Program będzie realizowany przez cały rok szkolny we wszystkich grupach wiekowych, adekwatnie do możliwości i poziomu rozwojowego dzieci. Treści zawarte w blokach tematycznych wzmacniane będą przez współpracę ze środowiskiem przedszkolnym, rodziną i środowiskiem lokalnym (społeczność lokalna, zaproszeni goście). Ponadto realizacja programu odbędzie się przy współpracy: 1. Stacji Sanitarno –Epidemiologicznej w Rudzie Śląskiej 2. Wydziału Zdrowia przy Miejskim Urzędzie w Rudzie Śląskiej Ewaluacja programu: 1. Rysunkowe karty pracy dla każdego dziecka po każdym półroczu realizacji programu. 2. Wystawy prac plastycznych. 3. Występy dzieci w inscenizacji. 4. Udział dzieci w Przedszkolnej Olimpiadzie Sportowej. 5. Udział dzieci w quizie podczas spotkania rodzinnego. 6. Ankiet skierowana do rodziców przed rozpoczęciem realizacji programu i po jego zakończeniu. 198 Podejmowanie działań prozdrowotnych i profilaktycznych propagujących przyjmowanie aktywnych postaw z zakresu dbania o bezpieczenstwo, higienę, zdrowie i rozwój fizyczny wychowanków. I. Bezpieczeństwo w codziennym życiu w aspekcie fizycznym i psychicznym Działania związane z zagadnieniami dotyczącymi dziecięcej wiedzy o zagrożeniach oraz stosowania zasad bezpieczeństwa 1. Prowadzenie zajęć otwartych na temat: „Jak bezpiecznie posługiwać się różnymi przyrządami w codziennym życiu”; „Bezpieczna droga do przedszkola”; „Hałas męczy – cisza relaksuje”. - Zajęcia zostaną wzmocnione poprzez przekazanie listu do rodziców przez dziecko. Informacje w nich zawarte nawiązują do treści zajęć. (jedno zajęcie w miesiącu) 2. Udział nauczycieli w kursie nt.: „Udzielanie pierwszej pomocy”. - Opracowanie przez nauczycieli informatora pt. „Zapobieganie wypadkom i pierwsza pomoc”; - Przekazanie rodzicom ulotek na powyższy temat. (pierwsze półrocze) 3. Spotkanie z pracownikiem ruch drogowego nt. – „Bezpieczna droga”. - Rozdanie dzieciom światełek odblaskowych lub opasek na rękę; - Pogadanka na temat „potrafię bezpiecznie poruszać się po drodze”. (październik / listopad) II. Zdrowy styl odżywiania – higiena i kultura żywienia Działania związane z propagowaniem zdrowego sposobu odżywiania się dla osiągnięcia zdrowia fizycznego i psychicznego 1. Zorganizowanie „kącika zdrowego przedszkolaka” – dostarczanie do kącika niegazowanej wody mineralnej celem uzupełniania pragnienia dziecka podczas pobytu w przedszkolu. (w ciągu całego roku szkolnego) 2. Ogłoszenie konkursu wśród rodziców na przepis sałatki z owoców i warzyw pod hasłem „Naturalne witaminy to owoce i jarzyny”. (październik) 3. Wykonanie albumu z przepisów przygotowanych przez rodziców w domu na arkuszach A4. (październik) 4. Spotkanie z rodzicami – zaproszenie rodziców na owocową sałatkę. - Rozstrzygnięcie konkursu na najciekawszy przepis z owoców i warzyw. - Przygotowanie sałatki owocowej przez dzieci – degustacja. - Pokaz wcześniej przygotowanego albumu dzieciom oraz zaproszonym gościom. (listopad) 5. Prowadzenie zajęci otwartego na temat: „Czy to, co mi najbardziej smakuje jest zawsze dobre dla mojego organizmu”. (listopad) 199 6. Prelekcja lekarza dietetyka nt.: „Co dziecko powinno zjadać i wypijać w ciągu dnia”. (grudzień) 7. „O zdrowie swoje dbamy więc się zdrowo odżywiamy” – spotkanie „starszaków” z panią intendentką i panią kucharką. Wspólne układanie zdrowego jadłospisu. (grudzień) 8. Nauka piosenki pt.: „Sałatka”. - Wprowadzenie zabawy inscenizowanej w oparciu o piosenkę. 9. Narada pedagogiczna na temat „Zdrowe odżywianie warunkiem zdrowego stylu życia. III. Higiena osobista i higiena otoczenia Działania propagujące zasady higieny osobistej i higieny otoczenia 1. Realizacja wybranych elementów programu Edukacji Zdrowotnej pt.: „Tu byłem – Domestos”. - Wykorzystanie książeczek do kolorowania pt.: „Wszystko powinno być czyste, to oczywiste”. - Pomoc rodziców w naklejeniu na koszulki dzieci przyjaciela przedszkolaka i czystości – Dimana. (luty, marzec) 2. Narada pedagogiczna na temat „Zasady higieny dziecka i jego otoczenia”. 3. „Śnieżnobiały uśmiech mamy” – oglądanie filmu pt.: „Doktor Ząbek” – kształtowanie u dzieci potrzeby kontrolnych zabiegów zdrowotnych, systematycznych wizyt u stomatologa (luty) 4. Przygotowanie przez dzieci starsze – młodszym przedstawienia pt.: „Kino w łazience”. (marzec) 5. Prowadzenie zajęcia otwartego na temat: „Zdrowe zęby mam, bardzo o nie dbam” (marzec) IV. Ruch w życiu człowieka – aktywność ruchowa z profilaktyką wad postawy Działania mające na celu podnoszenie sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego dzieci 1. Organizowanie codziennego pobytu na świeżym powietrzu (przy sprzyjających warunkach atmosferycznych) z uwzględnieniem różnorodnych form pracy i aktywności ruchowej: zajęcia i zabawy ruchowe. - Wzbogacanie sprzętu ogrodowego przy współpracy z gminą oraz instytucjami lokalnymi. (w ciągu całego roku) 2. - „W trosce o kształtowanie postawy dziecka: zajęcia i zabawy ruchowe z wykorzystaniem metody R. Labana, W. Sherbon oraz Pedagogiki Zabaw. (w ciągu całego roku) 3. Prelekcja dla rodziców na temat: „Wady postawy dzieci – ich wczesne rozpoznawanie i korygowanie”. - Przygotowanie krótkich wskazówek dla rodziców w formie ulotek (styczeń) 200 4. Udział dzieci w przedszkolnej, a następnie w międzyprzedszkolnej Olimpiadzie Sportowej. (kwiecień, maj) Podsumowanie tematyki na spotkaniu rodzinnym pod hasłem: „Zdrowe ciał, duch i wola, zdrowo żyj już od przedszkola” 1. Przedstawienie rodzicom opinii na temat wpływu programu na świadomość dzieci w zakresie umiejętności stosowania zdobytej wiedzy przez dzieci w praktyce na podstawi wyników ankiet skierowanych do nich 2. Zorganizowanie Quizu dla Rodziców i dzieci – treść pytań oparta na poradniku przekazanym na początku roku szkolnego oraz informacji przekazywanych i dzieciom na zajęciach, w listach, ulotkach lub w gazetce przedszkolnej. 3. Aerobik „Zawsze zdrowo na sportowo” – występy dzieci starszych. 4. Wręczenie dyplomów i upominków. 201 rodzicom Program edukacyjny „Zdrowe odżywianie to sposób na walkę z otyłością i nadwagą” [C5K3P1] Cel główny programu: Uświadomienie dzieciom i rodzicom znaczenia prawidłowego odżywiania się. Zapobieganie otyłości. Cele szczegółowe: - Edukacja rodziców i dzieci w zakresie zdrowego odżywiania. - Kształtowanie u uczniów właściwych postaw wobec kultury fizycznej. - Zapoznanie uczniów z przyczynami otyłości i nadwagi. - Propagowanie zdrowego trybu życia oraz czynnego wypoczynku. - Wdrażanie u uczniów nawyku prawidłowego odżywiania. Adresaci: - Uczniowie kl. I – VI. - Rodzice uczniów kl. I – VI. - Nauczyciele kl. I – VI. - Pielęgniarka środowiska szkolnego. - Opiekunowie sklepiku szkolnego. Spodziewane efekty: - Zwiększenie wśród uczniów zainteresowania czynnym wypoczynkiem oraz zdrowym trybem życia. - Ukształtowanie wśród uczniów postaw sprzyjających zachowaniu prawidłowej sylwetki. - Rozpowszechnienie wśród uczniów zasad prawidłowego żywienia ( „Dzień bez chipsów” i kiermasz owoców). HARMONOGRAM DZIALAŃ ZWIĄZANYCH Z REALIZACJĄ PROGRAMU EDUKACYJNEGO „ ZDROWE ODŻYWIANIE TO SPOSÓB NA WALKĘ Z OTYŁOŚCIĄ I NADWAGĄ” W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 8 w Rudzie Śląskiej Lp. Zadanie Forma realizacji Termin realizacji Odpowiedzialny 1. 2. 3. 4. 5. X.2006 Dyrektor szkoły Zapoznanie z programem członków 1. rady pedagogicznej. Narada nauczycieli - zapoznanie z celami programowymi; - przedstawienie możliwości realizacji programu w działaniach szkoły. 202 Wybór koordynatora 2. działań związanych z realizacją programu. Wybór koordynatora podczas narady nauczycieli. X.2006 Dyrektor szkoły X.2006 Koordynator 4. 5. X.2006 Koordynator 5. Przeprowadzenie pogadanek na temat znaczenia prawidłowego odżywania się oraz czynnego wypoczynku. Omówienie przyczyn otyłości i nadwagi. Ankieta dla uczniów. XI – XII.2006 Wychowawcy kl. I – VI Nauczyciele wych, fizycz. Pielęgniarka szkolna Propagowanie 6. zdrowego odżywiania – „Dzień bez chipsów” Przygotowanie stoiska z owocami. Od XI. 2006 Koordynator Zaproszenie wychowawców kl .I – VI, pielęgniarki szkolnej oraz Ustalenie zadań dla 3. opiekunów sklepiku współrealizatorów szkolnego do współrealizacji programu. 1. 2. Opracowanie harmonogramu działań 4. związanych z realizacją programu. Zapoznanie uczniów z celami programu. Prezentacja rodzicom programu „Zdrowe odżywianie to sposób 7. na walkę z otyłością i nadwagą”. 1. 2. 3. Spotkanie współrealizatorów, określenie poszczególnych zadań i terminów ich realizacji oraz odpowiedzialnych osób za ich wykonanie. Przygotowanie referatu dotyczącego odżywiania się dzieci z uwzględnieniem wyników ankiety przeprowadzonej wśród dzieci. Przygotowanie gazetki tematycznej. Spotkania z rodzicami. Ankieta dla rodziców na temat odżywiania się dzieci. 3. Koordynator II.2007 Wychowawcy kl. I - VI 4. 5. Konkurs plastyczny – „ Mój sposób Zorganizowanie na walkę z otyłością i 8. imprezy szkolnej „Dzień nadwagą”. Quiz wiedzowy. zdrowego odżywiania” Przygotowanie kiermaszu. IV- V.2007 Koordynator Wychowawcy kl. I - VI Ocena realizacji działań Przedstawienie sprawozdania 9. programowych. z realizacji programu dyrektorowi szkoły oraz społeczności szkolnej. V.2007 Koordynator 203 Zdrowie matki i dziecka [C5K3P1] Cele główne programu: - promocja zdrowia fizycznego i psychicznego matki i dziecka, - edukacja i profilaktyka z zakresu uzależnień, - pedagogizacja rodziców, - integracja rodziny. Cele szczegółowe programu: - wdrażanie do przestrzegania zasad bezpieczeństwa, - rozumienie konieczności racjonalnego odżywiania się oraz ubierania w zależności od pogody, - promocja zdrowego uzębienia, - kształtowanie nawyków higieniczno-zdrowotnych, - profilaktyka uzależnień: tytoń, alkohol, narkotyki, - promowanie „zdrowej” rodziny, - rozwijanie ogólnej sprawności ruchowej organizmu, - zachęcanie do czynnego wypoczynku, - kształtowanie umiejętności właściwego współżycia i współdziałania, - pogłębianie uczuciowej więzi rodzinnej, - przeżywanie radości z bezpośredniego kontaktu: matka – dziecko. Adresat programu: - uczniowie klas I – VI Szkoły Podstawowej Nr 8, miasta Ruda Śląska, - rodzice, - nauczyciele Szkoły Podstawowej Nr 8 miasta Ruda Śląska. Realizatorzy programu: - dyrekcja, - nauczyciele, - pedagog szkolny, - rodzice, - lekarz, - pielęgniarka szkolna, - pracownicy Policji, Straży Pożarnej, Straży Miejskiej, - pozostali pracownicy Szkoły Czas realizacji programu: - na bieżąco, w ciągu całego roku szkolnego. 204 LP Problematyka Forma realizacji Adresat programu Odpowiedzialny BEZPIECZEŃSTWO 1 Bezpieczna droga: - znajomość 5 zasad przechodzenia przez jezdnię, - przestrzeganie znaków drogowych, - uświadomienie, że za bezpieczeństwo na drogach publicznych odpowiadają zarówno kierowcy, jak i piesi 2 Jestem mądrym rowerzystą - 3 nabycie umiejętności poruszanie się po jezdni rowerem. Bezpiecznie w szkole - przestrzeganie regulaminu szkoły, kodeksu ucznia, obowiązków dyżurnych, - zapoznanie się z drogami ewakuacji w szkole na wypadek pożaru lub innego zagrożenia 4 Hałas szkodzi zdrowiu - ćwiczenia możliwości panowania nad swoim językiem Spotkanie z policjantem; rozmowa, pokaz, ćwiczenia praktyczne. klasy I-III + mamy Pedagog szkolny, wychowawcy klas, funkcjonariusz Policji, rodzice „Egzamin” uzyskanie karty rowerowej klasy IV + mamy Nauczyciele techniki, funkcjonariusz Policji, rodzice Zawarcie kontraktów „pomiędzy” wychowawcą a uczniami – wyeksponowanie w klasach klasy I – VI Wychowawcy klas Spotkanie ze strażakiem, Pogadanka „Jak powinien zachować się uczeń na wypadek pożaru lub innego zagrożenia?” klasy I-III Ćwiczenia praktyczne próbny alarm ewakuacyjny klasy I – VI Spacery uczniów w czasie przerw z hałasami nawołującymi do zachowania ciszy; Relaksacja bajką klasy IV – VI klasy I – III Stworzenie „Banku pomysłów: Recepta na ciszę” klasy I-VI + mamy Pedagog szkolny, Funkcjonariusz Straży Pożarnej; Inspektor BHP, wychowawcy klas Wychowawcy klas, pedagog szkolny, nauczyciele plastyki, rodzice, Samorząd Szkolny 5 Jesteśmy małymi dżentelmenami - kształtowanie postaw prawidłowych zachowań w życiu codziennym Drama: „Życzliwość i uczynność, na co dzień”: w domu, w szkole, w środkach komunikacji miejskiej (w relacjach dziewczynka – chłopiec) klasy I - III Wychowawcy klas, pozostali pracownicy szkoły, rodzice 6 Bezpiecznie w domu - właściwe urządzenie i wyposażenie mieszkania, aby można było w nim pracować i odpoczywać, Pogadanka: „Jak się uczyć i jak wypoczywać?” załącznik nr 1 klasy I-VI Opiekun PCK, wychowawcy klas 205 LP Problematyka Forma realizacji - bezpieczna obsługa najczęściej spotykanych w domu urządzeń technicznych. Pogadanka i szkolny konkurs plastyczny: „Jakie urządzenia elektryczne ułatwiają nam pracę w domu i o czym powinniśmy pamiętać kiedy ich używamy?” - załącznik nr 2 Adresat programu Odpowiedzialny klasy I + mamy Wychowawcy klas I, rodzice Pogadanka „Po to się je, aby żyć – nie zaś po to się żyje, aby jeść.” - załącznik nr 3 klasy I-VI Opiekun PCK, wychowawcy klas Sporządzenie prezentacja i degustacja surówek, sałatek, soków i przetworów owocowowarzywnych – kiermasz, klasy I-VI + mamy Wychowawcy klas, rodzice, opiekun TPD, PCK, Pokaz ćwiczenia praktyczne: „Estetyka i kultura spożywania posiłków” klasy I-VI Pracownicy świetlicy, wychowawcy klas „Zdrowa zabawa” – Miejski konkurs technicznoplastyczny: „Kraina mlekiem płynąca” - załącznik nr 4 Uczniowie klas I-III szkól podstawowych Miasta Rudy Śląskiej Opiekun PCK, TPD, nauczyciele nauczania zintegrowanego Pogadanka: „Higiena jamy ustnej” klasy I-VI Pielęgniarka szkolna Projekcja filmów „Przygody Gwiazdeczek w kosmosie”, „Światowa podróż dr. Ząbka” z komentarzem nauczyciela Szkolny konkurs plastyczny” „Zdrowy ząbek” załącznik nr 5 klasy I-III + mamy Wychowawcy klas, rodzice klasy II-III Opiekun PCK, pielęgniarka szkolna, wychowawcy klas II-III klasy I-III Wychowawcy klas klasy I-VI + mamy Bibliotekarz, rodzice ODŻYWIANIE SIĘ 7 Jedz owoce i jarzyny, w nich mieszkają witaminy - przekonanie o konieczności spożywania różnorodnych potraw - wartości odżywcze i witaminowe warzy i owoców spożywanych na surowo - przestrzeganie zasad higieny i estetyki 8 Czary mleka - wartości odżywcze mleka i produktów mlecznych ZĘBY 9 Mam śnieżnobiały uśmiech - promocja zdrowego uzębienia CZYSTOŚĆ 10 Czystość to zdrowie - kształtowanie nawyków higieniczno – zdrowotnych „Zgaduj – zgadula” – rozwiązywanie zagadek dot. czystości i zdrowia Inscenizacje - załącznik nr 6 206 LP Problematyka Adresat programu Forma realizacji 11 Jestem małym ratownikiem - postępowanie w przypadku krwotoku, zranienia, oparzenia, zatrucia, złamania 12 Jestem małym pielęgniarzem - postępowanie w przypadku omdlenia, stanu nieprzytomności, urazów kostnych Szkolny konkurs „Higieny osobistej uczniów oraz czystości otoczenia” klasy I-VI Szkolenie z zakresu podstawowych zasad udzielania I pomocy w nagłych przypadkach; pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne załącznik nr 8 Szkolenie z zakresu udzielania I pomocy przedmedycznej; pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne klasy I-III + mamy Odpowiedzialny Opiekun PCK, pielęgniarka szkolna, wychowawcy klas Opiekun PCK, pielęgniarka szkolna klasy IV-VI + mamy Opiekun PCK, słuchacze Medycznego Studium Zawodowego Szkolna „Eskulapiada” – załącznik nr 9 klasy IV-VI + mamy Udział w miejskiej olimpiadzie o zdrowiu klasy VI Opiekun PCK, pielęgniarka szkolna, wychowawcy klas VI Opiekun PCK ESKULAPADIA 13 Turniej wiedzy - wykazanie się wiadomościami o zdrowiu ZDROWIE W WIERSZU I PIOSENCE 14 Zdrowie na wesoło - promocja zdrowia poprzez literaturę dziecięcą i muzykę Szkolny konkurs recytatorski klasy I-VI + mamy Nauczyciele języka polskiego Prezentacje muzyczne klasy I-VI + mamy Opiekun PCK Koncert „Nasze zdrowie” z udziałem zaproszonych gości klasy I-VI , rodzice, przedstawiciele władz miasta, Demokratyczne go Klub Kobiet, Miejskiego Zarządu PCK Dyrekcja szkoły, nauczyciele klasy I-VI Opiekun PCK, wychowawcy klas URODA I UBIÓR 15 Jestem człowiekiem światłym - utrzymanie dobrego stanu zdrowia, - poznanie chorób i sposobów walki z nimi Cykl 5 pogawędek pod hasłem „10 minut dla zdrowia i urody”: 1. „Nadchodzą jesienne słoty. Relaks!” 2. „Kto lubi chorować? Nikt!” 3. „Sen to wielki pan.” 4. „Wiosenne kłopoty.” 5. „Jak unikać przeziębień i jak się hartować?” załącznik nr 10 207 LP Problematyka - sposoby ubierania się stosownie do pogody i pory roku Forma realizacji Pokaz mody Adresat programu Odpowiedzialny klasy I-VI + mamy Samorząd Szkolny, wychowawcy klas V, rodzice Dom Samotnej Matki i Dziecka w Rudzie Śląskiej Opiekun PCK, TPD, wychowawcy klas, rodzice Zajęcia: „Moja klasa mnie potrzebuje” – 7 spotkań klasy I Pedagog szkolny, wychowawcy klas Zajęcia: „Ja już potrafię mówić: NIE!” – 4 godz. klasy II Dyrektor, wychowawcy klas Zajęcia: „Mówię ja, mówisz ty” – projekcja filmu „Język, gest i słowa” połączona z pogadanką i komentarzem nauczyciela Zajęcia: „Rosnę, myślę, kocham” – 14 godz. klasy III Pedagog szkolny, wychowawcy klas klasy IV Pedagog szkolny, wychowawcy klas AKCJA GWIAZDKOWA 16 Miej serce i patrz w serce - kształtowanie postawy współczucia i niesienia pomocy innym „Akcja gwiazdkowa” – zbiórka zabawek i odzieży NAŁOGI A CZAS WOLNY 17 Myślę, więc jestem - program integracyjny dla młodszych dzieci szkolnych - wybrane zagadnienia z profilaktyki uzależnień na bazie programu „Spójrz inaczej” - profilaktyka zachowań społecznych: komunikacja werbalna i pozawerbalna, umiejętność słuchania - program psychoedukacyjny, psychoprofilaktyczny przeciwdziałający agresji fizycznej, werbalnej i autoagresji; uczący interakcji w grupie; 18 19 - uczenie się prawidłowego reagowania na krzywdę własną i innych Spotkanie z pracownikami Straży Miejskiej klasy V Pedagog szkolny - profilaktyka higieny osobistej i okresu dojrzewania Zajęcia: „W zdrowym ciele – zdrowy duch” w ramach „Wychowania do życia w rodzinie” – 14 godz. załącznik nr 11 Zajęcia: „Odlot” klasy V Nauczyciele wychowania do życia w rodzinie, rodzice klasy V Dyrektor Zajęcia: „Elementarz” klasy VI Dyrektor Profilaktyczny Miejski Konkurs plastycznoliteracki: „Rysunek z wierszem.…” nt. „Jak najbardziej lubię spędzać czas przeznaczony na zabawę?” Miejski konkurs na scenariusz spotkań z rodzicami (formą warsztatową) nt. „Jak organizować czas wolny Uczniowie klas IV-VI szkół podstawowych Miasta Rudy Śląskiej Wychowawcy klas IV-VI Nauczyciele Miasta Rudy Śląskiej Pedagog szkolny, wychowawcy klas - promocja zdrowia i zdrowego stylu życia, - profilaktyka uzależnień: tytoń, alkohol, narkotyki. Ja i czas wolny - profilaktyka zdrowego stylu zdrowia Wywiadówka inaczej - pedagogika zdrowia 208 LP Problematyka Forma realizacji Adresat programu Odpowiedzialny dziecka, aby ustrzec je przed nałogami?” ZDROWA RODZINA 20 Rzeczy ważne i potrzebne - propagowanie tematyki prozdrowotnej, poszerzenie wiedzy nt. funkcjonalnej rodziny Prelekcje nt.: „Zaspakajanie fizjologicznych i psychicznych potrzeb dziecka a jego prawidłowy rozwój”, „Postawy rodzicielskiej a wychowanie dziecka”, „Choroby wieku dziecięcego”, „Korekta wad postawy”, „Alergie” Mamy Pedagog szkolny, psycholog, lekarz Utworzenie „kącika ciekawej lektury” książki i czasopisma nt. zdrowia Rodzice Bibliotekarz Pogadanka: „Znaczenie ćwiczeń fizycznych dla naszego zdrowia” załącznik nr 12 Ćwiczenia śródlekcyjne, spacery Pokazowe zajęcia z gimnastyki korekcyjnej klasy I-VI Opiekun PCK, wychowawcy klas klasy I-III + mamy Pogadanka: „Ruch, powietrze + woda, słońce + sen = kondycja” - załącznik nr 13 Pokazowe zajęcia SKS-u klasy I-VI Nauczyciele gimnastyki korekcyjnej Opiekun PCK, wychowawcy klas klasy I-VI + mamy Nauczyciele SKSu Szkolny konkurs fotograficzny „Moja mama odpoczywa” Festyn rodzinny, gdy i zabawy sportowe z elementami współzawodnictwa – Sztafeta zdrowia klasy I-VI + mamy Wychowawcy klas IV klasy I-VI + mamy rodziny Dyrekcja Szkoły, wychowawcy klas, nauczyciele wychowania fizycznego Propozycje: „Przestrogi i rady wakacyjne” - załącznik nr 14 klasy I-VI + mamy Wychowawcy klas, rodzice SPORT I WYPOCZYNEK 21 22 23 Jestem małym sportowcem - chętne uprawianie sportu - uczestniczenie w grach ogólnorozwojowych Na sportowo zawsze zdrowo - świadomość, że ruch na świeżym powietrzu jest konieczny dla zdrowia i życia człowieka; - zachęcanie do uprawiania turystyki Moja rodzina odpoczywa - rozumienie potrzeby aktywnego wypoczynku - bezpiecznie, wesoło i zdrowo 209 Asertywna komunikacja jako metoda radzenia sobie z własną i cudzą agresją – warsztaty dla młodzieży [C5K3P1] Cel projektu: - przedstawienie idei zachowań asertywnych, - poznanie przez uczestników praw asertywności, - nauczenie rozpoznawania własnych sposobów cudzych zachowań agresywnych sposobów uległych, jako przeciwwagi dla zachowań asertywnych, - uczenie tolerancji sposobów prawa innego człowieka do inności sposobów szacunku, - poznanie sposobów reagowania w sytuacji odmawiania, reagowania na krytykę i pochwałę, radzenie sobie z własną agresją i złością w sposób asertywny, - określenie własnych zasobów asertywnych, - zdobycie konkretnych umiejętności w sytuacjach społecznych poprzez ćwiczenia praktyczne, - modelowanie zachowania młodzieży poprzez prezentację postawy asertywnej wobec niej. Adresat-beneficjent: Uczniowie głownie szkół ponadgimnazjalnych z terenu Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Psycholodzy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Założenia merytoryczne projektu: Człowiek, aby skutecznie radzić sobie w życiu, musi opanować podstawowe umiejętności społeczne. Do nich w dużej mierze należy umiejętność radzenia sobie w sytuacji, w której jedna ze stron relacji ma problemy z własną agresją. Narastająca w naszym kraju fala agresji czyni te umiejętność jeszcze ważniejszą. Opanowanie podstawowych sposobów asertywnego radzenia sobie w sytuacjach społecznych jest jedną z propozycji na tego typu problemy. Asertywność, zakładająca zdecydowaną równość relacji, gdzie każdy z jej uczestników ma takie same prawa, jest swoistym modelem życia, który nie każdy chce zaakceptować. I zgodnie z założeniem ma do tego prawo. Zanim jednak taki styl życia zostanie odrzucony, warto go najpierw poznać. Może się okazać, że niektóre z metod i założeń asertywności zostaną zapamiętane i zastosowane. Młodzież, zwłaszcza w szkołach ponadgimnazjalnych, ma często problemy, aby zdecydować, jakie zachowanie jest odpowiednie, co robić w sytuacji przemocy, często psychicznej ze strony rówieśników, czy wreszcie, jaki model postępowania uznać za własny. Stąd propozycja zajęć dla tej grupy wiekowej, warsztatów prezentujących asertywny model zachowań. Warsztaty są także świetną okazją do uświadomienia młodych ludzi, jak często mylą oni własne zachowania agresywne z propagowanym w mediach przedsiębiorczym stylem bycia. W społeczeństwie naszym wiele jest osób, które mylą asertywność z agresją. Prawdziwa asertywność jest bowiem zdecydowanie za zasadą równości, a nie postawą „moje lepsze”, typowej dla agresji. 210 Etapy realizacji projektu: Część I – etap informacyjny, przekazywanie corocznie propozycji zajęć dla młodzieży na spotkaniach z przedstawicielami placówek oświatowych. - czas realizacji: wrzesień każdego roku. Część II – etap właściwej realizacji. Warsztaty (4-rogodzinne dla klasy szkolnej) są realizowane w ciągu całego roku szkolnego. Część dodatkowa – dla zainteresowanych nauczycieli przeprowadza się zmodyfikowaną wersję treningu. Przewidywany rezultat projektu oraz zasady ewaluacji: - wzrost wiedzy z zakresu asertywności, - nabycie umiejętności radzenia sobie w sposób asertywny w sytuacjach społecznych, zwłaszcza w sytuacji agresji, - wzrost świadomości własnych zachowań agresywnych, - wzrost poczucia szacunków wśród uczestników zajęć. Planowany sposób ewaluacji projektu zakłada przeprowadzenie badań (pretest i posttest), Badanie polega na wypełnieniu przez uczestników ankiety z opisanymi zachowaniami i przykładowymi sposobami reakcji ( typu agresywnego, uległego i asertywnego) i wybranie swojego zachowania. Ankietę wypełnia się przed i po zajęciach. Następnie wyniki ankietowe są analizowane jakościowo i ilościowo. Źródła finansowania: Środki własne: wynagrodzenie pracowników Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej . Środki własne szkół: media, opłata za salę. Kosztorys projektu: Środki własne Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej i szkół. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 211 Program profilaktyczno – terapeutyczny „Zagrożeni?” [C5K3P1] Cel projektu: Głównym celem programu jest oddziaływanie wielopłaszczyznowe, uwzględniające pomoc dziecku nadpobudliwemu psychoruchowo, jego rodzicom i nauczycielom. Psychoedukacja ukierunkowana jest na poszerzenie wiedzy w zakresie problemu nadpobudliwości oraz na kształtowanie umiejętności postępowania z dzieckiem nadruchliwym w sytuacjach szkolnych i domowych tak, aby zniwelować występujące objawy i zapobiec zaburzeniom wtórnym. Cele szczegółowe: W stosunku do nauczycieli nauczania zintegrowanego: - dostarczenie wiedzy na temat zjawiska ADHD, - umiejętność wstępnej diagnozy, - poznanie emocji dziecka nadpobudliwego i towarzyszących mu nauczycieli, - poznanie zachowań służących pozytywnym zmianom, - zapoznanie z zasadami konstruktywnej krytyki i pochwały, - zapoznanie z metodami oddziaływań indywidualnych i grupowych obniżających napięcie psychoruchowe. W stosunku do rodziców i dzieci: - wyciszenie u dzieci napięcia psychoruchowego i poprawa umiejętności w sferze poznawczej, - nabycie umiejętności kontroli emocji i kompetencji społecznych, - poprawa samooceny, - stwarzanie sytuacji dających pozytywne doświadczenia, - poprawa relacji rodzic- dziecko, - zmiana postaw rodzicielskich. W stosunku do zespołów klasowych: - integracja grupy klasowej, - nauczenie społecznie akceptowanych sposobów rozładowywania napięcia fizycznego i emocjonalnego, - nabycie umiejętności rozpoznawania i nazywania przeżywanych emocji, - stworzenie sytuacji skłaniających do współpracy zamiast rywalizacji, - dostarczenie możliwości przeżycia pozytywnych doświadczeń społecznych, - umożliwienie dziecku doświadczenia sukcesu, - nauczenie różnych sposobów kontroli własnego ciała. Adresat projektu (beneficjent): Projekt obejmuje następujące grupy: - nauczycieli nauczania zintegrowanego – dla nich opracowane zostały warsztaty umiejętności postępowania z dzieckiem nadpobudliwym oraz ankiety i broszury informacyjne pomagające zidentyfikować dziecko nadpobudliwe, przewiduje się również zorganizowanie grup wsparcia, 212 - rodziców i dzieci z problemem nadpobudliwości – dla nich stworzono różne formy terapii indywidualnej lub grupowej, oraz planuje się grupy wsparcia, - zespoły klasowe – dla nich skierowana jest propozycja treningów z ćwiczeniami relaksacyjnymi i zabawami ruchowymi, możliwymi do przeprowadzenia w ramach kształcenia zintegrowanego. Realizator projektu: Pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej: Założenia merytoryczne projektu: Program profilaktyczno – terapeutyczny „Zagrożeni?” pojawił się jako odpowiedź na zapotrzebowanie środowiska lokalnego w sprawie narastającego problemu, konieczności pomocy dzieciom z zespołem ADHD. W ostatnich latach pracownicy Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Rudzie Śląskiej przeprowadzili wśród osób korzystających z jej usług ankietę, której celem było między innymi rozeznanie w zakresie najczęstszych powodów zgłoszeń. Wyniki wskazywały jednoznacznie na problem nadpobudliwości psychoruchowej – 34 % spośród wszystkich zgłaszanych przypadków. Nadpobudliwość psychoruchowa zwana zespołem hiperkinetycznym lub zaburzeniem z deficytem uwagi i hiperaktywnością (zespół ADHD) występuje u 3- 5% uczniów młodszych klas szkoły podstawowej, z przewagą u chłopców. Wskazanie na dominację w populacji chłopców wynikać może z faktu, iż obserwuje się u nich głównie nadruchliwość i impulsywność, co jest bardziej uciążliwe dla otoczenia, niż zaburzenia koncentracji uwagi rozpoznawane częściej u dziewczynek. Objawy utrudniają dzieciom funkcjonowanie na treściach dydaktycznych ale również w życiu społecznym. Systematycznie obniża się ich samoocena a w wieku dojrzewania pojawiają się zaburzenia wtórne, w postaci zachowań antyspołecznych bądź depresyjnych. Zgodnie z wieloma danymi istnieje również znaczące powiązanie pomiędzy nadpobudliwością psychoruchową a zagrożeniem uzależnieniami. Trudności z selekcją bodźców, poszukiwanie nowych bodźców i doświadczeń, przy ograniczonej możliwości przewidywania skutków, przyczyniają się do występowania zachowań sprzecznych z prawem bądź dostarczania sobie wrażeń poprzez różnego typu używki. Efektywne oddziaływanie terapeutyczne wymaga pełnej współpracy rodziny dziecka ze szkołą. Tymczasem typowe działania polegają zwykle na uspokajaniu, upominaniu i innych formach kary, co w konsekwencji przyczynia się do powstawania zaburzeń wtórnych. W rzeczywistości praca z dzieckiem nadpobudliwym wymaga rzetelnej wiedzy na temat problemu i wysokich umiejętności praktycznych. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): Zakres przedsięwzięć realizowanych w ramach programu obejmuje podstawowych sześć etapów: 1. Etap edukacyjny (ankieta dla nauczycieli, warsztaty dla nauczycieli), 2. Etap stymulacyjny tzn. wspierania rozwoju dziecka (zajęcia treningowe w zespołach klasowych na terenie szkół podstawowych), 213 3. Etap terapeutyczny (terapia grupowa i indywidualna dla dzieci i rodziców), 4. Etap wspierający i podtrzymujący (grupy wsparcia dla nauczycieli i pedagogów, grupy wsparcia dla rodziców), 5. Etap rozszerzania kompetencji pracowników poradni (m.in. udział w szkoleniach prowadzonych przez pracowników Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego A.M. w Warszawie), 6. Etap badań ewaluacyjnych. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Planowane efekty zakładają realizację celów: - terapeutycznego – możliwość odreagowania napięć oraz korekcję doświadczeń emocjonalnych, - edukacyjnego – zdobycie wiedzy o problemie, - edukacyjno-rozwojowego – nabycie umiejętności radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów. Uwzględnia się przeprowadzenie badań ewaluacyjnych, pozwalających określić efektywność i skuteczność zaplanowanych działań. Dla poszczególnych form oddziaływań przewiduje się: - ankiety i rozmowy – dla nauczycieli, - ankiety i rozmowy – dla rodziców, - dziennik obserwacyjny – w stosunku do dzieci objętych terapią. Wyniki badań ewaluacyjnych będą służyły wprowadzeniu ewentualnym modyfikacji i zmian w programie. Źródła finansowania: Środki własne. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 214 Program Promocji Zdrowia Szkoły Podstawowej nr 4 im. Józefa Lompy w Rudzie Śląskiej [C5K3P1] Cel projektu: Cel główny: Rozbudzanie zainteresowań dzieci własnym zdrowiem i rozwojem, kształtowanie umiejętności dbania o swoje zdrowie i bezpieczeństwo. Cele szczegółowe: - uczeń wie, co to jest zdrowie fizyczne, psychiczne, - zna i wie jak wygląda codzienna toaleta poranna i wieczorna, - zna zdrowe produkty żywnościowe i rolę zdrowego odżywiania, - wie na czym polegają wzajemne relacje i komunikacja w domu rodzinnym i grupie rówieśniczej, - wie, jak zapobiegać chorobom, - posiada wiadomości nt. choroby AIDS i zna sposoby jej zapobiegania, - wie, że hałas źle wpływa na stan zdrowia psychicznego człowieka, - wie, jak zachować się w sytuacjach zagrożenia, - potrafi współpracować w grupie. Adresat projektu: Adresatem projektu są uczniowie, nauczyciele, rodzice oraz społeczność lokalna. Realizator projektu: Zespół ds. Profilaktyki i Promocji Zdrowia, Szkoła Podstawowa nr 4 w Rudzie Śląskiej). Założenia merytoryczne projektu: - stworzenie w szkole środowiska sprzyjającego edukacji zdrowotnej, - kontynuacja działań zmierzających do przystąpienia naszej szkoły do Śląskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie, - realizowanie treści zawartych w podstawach programowych edukacji zdrowotnej w ramach lekcji wychowawczych i wychowania zdrowotnego w klasach IV-VI oraz w ramach nauczania zintegrowanego w klasach I-III, ze zwróceniem szczególnej uwagi na istotę zdrowia psychicznego, - dostosowanie przekazywanych treści do możliwości uczniów, - wzbudzanie zainteresowania tematyką zdrowia wśród dzieci poprzez stosowanie aktywnych metod przekazywania wiedzy, - angażowanie uczniów, nauczycieli i członków środowiska lokalnego do podejmowania działań prozdrowotnych. 215 W toku realizacji poszczególnych zadań stosowane będą aktywizujące metody uczenia. Mamy zamiar położyć nacisk na pozytywne wzmocnienia, eksponowanie i nagradzanie uczniów jako ważnego elementu kształtowania u dzieci poczucia własnej wartości. Etapy realizacji projektu: W ramach podejmowanych działań wyodrębniono 5 bloków tematycznych: - higiena osobista i otoczenia, - bezpieczeństwo i pierwsza pomoc, - żywność i żywienie, - aktywność ruchowa, czas wolny, - zdrowie psychiczne, relacje międzyludzkie, - życie bez nałogów. W zakresie każdego bloku tematycznego wyszczególniono dwie grupy treści: - wiedza – co uczeń powinien wiedzieć i rozumieć, - umiejętności i postawy – co uczeń powinien umieć, odczuwać; jak dokonywać wyboru, jak go uzasadnić. Harmonogram realizacji projektu: 1. Aktywność ruchowa, praca i wypoczynek, czas wolny (propagowanie wśród uczniów różnorodnych form aktywności ruchowej uwzględniając warunki organizacyjno-techniczne oraz zainteresowania i możliwości uczniów): - rajdy rowerowe, - wyjścia na łyżwy, - przygotowanie i uczestnictwo uczniów w międzyszkolnych zawodach sportowych, - zorganizowanie imprez sportowych z okazji Dnia Dziecka, Termin wykonania: wrzesień/październik, styczeń/luty, maj/czerwiec 2. Żywność i zdrowe odżywianie - zorganizowanie dnia zdrowej żywności pod hasłem: „ Odżywiaj się zdrowo” (promowanie zdrowego stylu żywienia wśród uczniów poprzez pogadanki w ramach lekcji wychowawczych nt. zdrowego stylu odżywiania, przedstawienie dotyczące problematyki zdrowotnej, degustację zdrowej żywności), - profilaktyka uzależnień- konkurs dla klas IV-VI, - gazetki tematyczne, - spotkanie z pszczelarzem- poznanie życia pszczół i walorów zdrowotnych miodu. Termin wykonania: listopad 3. Zdrowie psychiczne, relacje międzyludzkie - wigilie klasowe, - jasełka, 216 - gazetka pt. „ Świat pełen wysp szczęśliwych”, - zajęcia biblioterapeutyczne dla grupy dzieci z trudnościami wychowawczymi. Termin realizacji: grudzień. 4. Życie bez nałogów realizacja w klasach IV-VI programów profilaktycznych : - „III Elementarz, czyli program 7 kroków”, „ Rosnę, myślę, kocham”, „ Program - Domowych Detektywów”, - realizacja w klasach II-III programu „ Cukierki”, - włączenie się w obchody Dni Profilaktyki Uzależnień, - udział w konkursach organizowanych w ramach Ogólnopolskiej Kampanii „ Zachowaj Trzeźwy Umysł”. Termin realizacji: cały rok szkolny. 5. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc - pogadanki w klasach I-VI nt. bezpieczeństwa własnego i innych, - film, zajęcia praktyczne w ramach wychowania komunikacyjnego w klasach czwartych( zdobywamy kartę rowerową). Termin realizacji: marzec. 6. Higiena osobista i otoczenia. - akcja „ Śnieżnobiały uśmiech” w klasach pierwszych, - sprzątanie najbliższego otoczenia w ramach „ Dni Ziemi”, - „ Moja Ziemia – mój świat” -konkurs plastyczny dla klas I-VI, - „ Wiosenny Dzień Zdrowia” – podsumowanie wszystkich działań i przedsięwzięć związanych z promowaniem zdrowego stylu życia na terenie naszej szkoły (przedstawienia, ekspozycje i wystawy, rozstrzygnięcie konkursów, degustacja zdrowej żywności). Termin realizacji: kwiecień. Zasadnicza część projektu będzie realizowana w ramach lekcji wychowawczych w klasach IV-VI oraz na zajęciach nauczania zintegrowanego w klasach I-III. Przekazywane na poszczególnych lekcjach treści będą wzmacniane przez współdziałanie ze środowiskiem szkolnym i pozaszkolnym ( rodzicami, społecznością lokalną). Propozycje tematów zajęć dla klas I – III: 1. Poznanie zasad racjonalnego odżywiania się oraz wartości odżywczych produktów. 2. Moja rodzina i ja. 3. Poznanie substancji mogących szkodzić organizmowi (substancje trujące, źle dawkowane leki, alkohol, nikotyna). 217 4. Wyrabianie nawyków higienicznych w zakresie higieny osobistej, otoczenia (utrzymanie porządku i ładu w swoich rzeczach, miejscu pracy, szkole, domu) oraz przyrządzania i podawania posiłków. 5. Rozwijanie potrzeby aktywnego wypoczynku oraz troski o swój prawidłowy rozwój i prawidłową postawę ciała. 6. Poznanie i przyswajanie norm, przepisów dotyczących w szczególności: - bezpieczeństwa na drogach, - bezpieczeństwa zabaw i wypoczynku, - zachowania się w różnych środkach transportu, - bezpieczeństwa korzystania z różnych urządzeń elektrycznych, - kontaktu z chorymi zwierzętami, zwracanie się o pomoc w sytuacjach zagrożenia. Propozycje tematów lekcji wychowawczych w klasie IV: Niedobór i nadmiar pokarmu. Konsekwencje dla zdrowia, jak ich unikać? Planuję swój dzień zgodnie z zasadami higieny. Jestem asertywny – uczę się odmawiać. Przestrzeganie zasad higieny osobistej i otoczenia. Aktywny wypoczynek po pracy i w szkole. Moje bezpieczeństwo – zdobywanie karty rowerowej. Propozycje tematów lekcji wychowawczych w klasie V: „Jak mnie widzą, tak mnie piszą” – dbam o swój wygląd. Jak wypoczywają członkowie mojej rodziny? Zasady korzystania z pomocy pogotowia ratunkowego, policji, straży pożarnej. Choroby spowodowane złym odżywianiem. Sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu. Propozycje lekcji wychowawczych dla klas VI: Jestem odpowiedzialny za swoje czyny. Zasady bezpiecznego wypoczynku mojego i innych. AIDS – choroba, której nie trzeba się bać, tylko nauczyć się jej zapobiegać. Skutki nadmiernego odchudzania się – bulimia i anoreksja. Środki uzależniające a zdrowie człowieka. Planowane efekty oraz zasady ewentualnej ewaluacji: Planowane efekty: - wzrost zainteresowania dzieci problematyką zdrowia i własnego rozwoju, - wyrobienie u uczniów nawyków higienicznych, - nabycie przez uczniów wiedzy i umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych i zagrażających ich życiu i bezpieczeństwu. 218 Plan ewaluacji: Monitorowanie działań i analiza realizacji zadań, w razie potrzeby uaktualnianie i modyfikacja planu, Sprawdzenie czy osiągnięto założone cele, wykonano zaplanowane działania, a więc czy nasz wysiłek zakończył się sukcesem czy niepowodzeniem (obserwacja, ankieta) – czerwiec 2005r. Źródła finansowania: Wydział Zdrowia Urzędu Miasta w Rudzie Śląskiej, Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Rudzie Śląskiej – sponsorowanie nagród i degustacji zdrowej żywności. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 219 „Jak żyć, by zdrowym być?” [C5K3P1] Cel projektu: 1. Uczenie podstawowych zasad przestrzegania higieny osobistej. 2. Wyrabianie nawyków prawidłowego żywienia. 3. Uczenie odreagowywania napięć (walka ze stresem) oraz zdrowych sposobów spędzania wolnego czasu – wypoczynku. 4. Ukazywanie zgubnego wpływu nikotyny, alkoholu i narkotyków na zdrowie dzieci i młodzieży. Adresat projektu: Uczniowie Zespołu Szkół nr 1 Realizatorzy projektu: Zespół Szkół nr 1 w Rudzie Śląskiej Założenia merytoryczne projektu: Przestrzeganie zasad higieny ciała oraz higieny psychicznej, prawidłowe odżywianie, nieuleganie nałogom przyczynia się do utrzymania dobrej kondycji fizycznej i psychicznej oraz dobrego samopoczucia i zapobiega powstawaniu wielu chorobom. Etapy realizacji projektu: Trzy bloki tematyczne: 1. Zdrowe ciało 2. Zdrowa żywność 3. Zdrowy duch Zajęcia prowadzone w grupach dzieci i młodzieży z klas I-III, IV-VI oraz w klasach gimnazjalnych. Planowane efekty oraz zasady ewentualnej ewaluacji: Uczniowie znają podstawowe zasady higieny ciała, potrafią czynnie wypoczywać, odreagowywać napięcia, wiedzą, jak wpływa nikotyna, alkoholu i narkotyki na zdrowie człowieka. Źródła finansowania: Środki własne Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 220 „Razem ku zdrowiu, czyli jak nauczyć rudzką młodzież zdrowo żyć” [C5K3P1] Cel projektu: - promocja zdrowego stylu życia wśród młodzieży rudzkich szkół średnich, - kształtowanie pozytywnych postaw wobec własnego zdrowia, - profilaktyka uzależnień, - profilaktyka chorób psychosomatycznych i chorób kręgosłupa, - pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. Adresat; Młodzież rudzkich szkół średnich Realizator projektu: Szkoła Policealna nr 1 w Rudzie Śląskiej ul. Hallera 61 Założenia merytoryczne projektu: Człowiek jako istota biopsychospołeczna funkcjonuje na trzech płaszczyznach (biologicznej, psychologicznej i społecznej) w sposób zintegrowany. Brak równowagi na jednej z płaszczyzn powoduje zaburzenia funkcjonowania w pozostałych obszarach. Młody człowiek zafascynowany młodością, zdrowiem, posiadający dużo energii i mający przed sobą wiele lat życia często nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji własnych działań oraz wzajemnej zależności pomiędzy zdrowiem fizycznym, psychicznym i życiem społecznym. Uświadomienie młodym ludziom tej zależności oraz przedstawienie sposobów dbania o własne zdrowie, a w konsekwencji wpływa na podwyższenie jakości życia młodych osób oraz chroni ich przed zachowaniami patologicznymi oraz brawurą. Biorąc pod uwagę, że najlepszym nadawcą komunikatu, który ma kształtować i zmieniać postawy jest osoba zbliżona pod kątem cech do odbiorcy, a jednocześnie uznawana za eksperta w danej dziedzinie założyliśmy, że najbardziej skutecznymi osobami wpływającymi na postawy prozdrowotne młodzieży będą słuchacze kierunków medycznych i usługowych naszej szkoły. Etapy realizacji projektu: I. Początek lutego 2006 – rozesłanie ofert zawierających tematykę zajęć otwartych oraz cel programu do szkół średnich w Rudzie Śląskiej. II. Luty – kwiecień 2006 – na bieżąco: zbieranie zgłoszeń i przeprowadzanie zajęć otwartych na terenie Szkoły Policealnej nr 1 przez słuchaczy i nauczycieli szkoły. III. Kwiecień 2006 – organizacja Dnia Otwartego Szkoły z okazji Światowego Dnia Zdrowia, na którym zostanie dokonane podsumowanie podjętych działań. Planowane jest powtórzenie programu w kolejnych latach. Zakładamy, że może on ulec modyfikacji ze względu na wyniki ewaluacji dokonanej w trakcje realizacji projektu w roku szkolnym 2005/2006. 221 Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: I. EFEKTY: Zakładamy, ze uczestnik zajęć, w zależności od wybranej tematyki zajęć będzie: - wiedział jakie są zasady prawidłowego odżywiania i jego wpływu na zdrowie i życie człowieka - znał zasady kształtowania własnej diety w zależności od potrzeb - miał pozytywną postawę wobec zdrowego stylu życia - znał wzajemne relacje pomiędzy zdrowiem fizycznym, psychicznym i społecznym - znał zasady dbania o prawidłową postawę ciała - znał zasady profilaktyki chorób kręgosłupa - potrafił zastosować zasady utrzymania prawidłowej postawy ciała podczas wykonywania czynności życia codziennego - znał zasady higieny skóry, paznokci i włosów - potrafił zadbać o higienę ciała - znał pojęcie stresu jego objawy fizjologiczne, psychologiczne i społeczne, znał skutki działania stresu silnego i długotrwałego - posiadał wiedzę i umiejętności pozwalające na radzenie sobie z efektami stresu - znał zasady prawidłowej komunikacji i posiadał umiejętności asertywnego komunikowania się z innymi - znał zasady podejmowania decyzji i posiadał umiejętności wspomagające sytuację podejmowania decyzji II. znał zasady udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach EWALUACJA: BIEŻĄCA: badania ankietowe po zakończonych zajęciach. KOŃCOWA: ewaluacja dokonana podczas Dnia Otwartego na podstawie wywiadów z uczestnikami zajęć. Źródła finansowania własne ( zakładamy możliwości ubiegania się o dofinansowanie na materiały piśmiennicze). Kosztorys Materiały biurowe – 150 zł. Termin realizacji od 2006r. do nadal 222 Mikrosystem Ekologiczno – Zdrowotno - Wychowawczy Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 13 [C5K3P2] Cel projektu: Celem projektu jest stworzenie modelu Szkoły Promującej Zdrowie i Ekologię. Cele główne promocji zdrowia: Celem bezpośrednim jest pomoc uczniom w zdobywaniu wiedzy, kształtowaniu postaw i umiejętności życiowych, aby: - podejmowali odpowiednie decyzje w sprawach harmonijnego rozwoju i zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego w sposób uwzględniający potrzeby innych ludzi i środowiska; - preferowali zdrowy styl życia; - identyfikowali własne problemy i podejmowali działania dla ich rozwiązania. Celem pośrednim, odnoszącym się do środowiska domowego, szkolnego i społecznego, jest podniesienie jakości działań podejmowanych na rzecz zdrowia uczniów przez osoby z najbliższego otoczenia rodziców, pedagogów i społeczność lokalną. Cele ekologiczne główne to: - realizacja założeń programu z edukacji ekologicznej - rozwój , zdrowie człowieka i ochrona środowiska - dostrzeganie zmian zachowania w otaczającym świecie i ich wartościowanie - rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska - aktywny udział we wszystkich formach działalności na rzecz człowieka i środowiska. Cele podrzędne odnoszą się do wzbogacania wiedzy blokowej elementami ekologicznymi, organizowanie prac użytecznych na rzecz siebie, szkoły, środowiska, popularyzowanie szeroko pojętej higieny środowiska przyrodniczego. Adresat projektu: Adresatami projektu są: 1. Społeczność Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr13 w Rudzie Śląskiej – uczniowie, rodzice, nauczyciele i pracownicy administracyjni. 2. Społeczność dzielnicy Bielszowice. 3. Uczniowie i nauczyciele szkół Rudy Śląskiej uczestniczący w przedsięwzięciach organizowanych specjalnie dla nich – międzyszkolne konkursy ekologiczno – zdrowotne oraz konferencje dla nauczycieli Realizatorzy projektu: Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 13 w Rudzie Śląskiej 223 Założenia merytoryczne projektu: Chcemy podkreślić, że w naszej szkole promującej zdrowie i ekologię ważni są wszyscy członkowie społeczności szkolnej, tzn. uczniowie, nauczyciele, rodzice i pracownicy. Szkoła jest wspólnym miejscem ich życia, pracy i nauki. Nic nie powinno w niej dziać się kosztem innych, ani też nikt nie powinien dla nikogo się poświęcać. W naszych działaniach kierować się będziemy 3 zasadami: Edukacja zdrowotna i ekologiczna jako ważny element programu nauczania szkoły. Etos zdrowia i ekologii w szkole (czyli „ukryty” program) – środowisko fizyczne i społeczne oraz polityka i organizacja wspierające edukację zdrowotną i ekologiczną (tzn. to wszystko czego uczeń uczy się w szkole ale nie na lekcjach). Współdziałanie z rodzicami i społecznością lokalną. W strategii tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie i Ekologię wykorzystamy podejścia: „OD LUDZI DO PROBLEMU” – w tym podejściu nie narzuca się programu z zewnątrz, to członkowie danej społeczności opracowują plan działania wcześniej identyfikując swoje problemy czy potrzeby „PODEJŚCIE SIEDLISKOWE” – w którym szkoła to mała społeczność posiadająca specyficzne normy i zasady, prawa i obowiązki; szkoła jest również częścią większego systemu, w którym istnieją inne siedliska z którymi współpracuje (przedsiębiorstwa, urzędy ,poradnie, szpitale, inne szkoły, rodziny) „ZMODYFIKOWANE UCZESTNICTWO SPOŁECZNOŚCI” – ta koncepcja zakłada, że w tworzeniu Szkoły Promującej Zdrowie i Ekologię uczestniczy cała społeczność szkolna. Wszyscy powinni być pytani o zdanie i informowani na bieżąco o tym co się dzieje w szkole. Realizować będziemy programy ekologiczno - zdrowotno – (zał. 1) oraz szereg działań, które mają na celu wzmacnianie treści przekazywanych w czasie lekcji oraz tworzenie całego klimatu sprzyjającego promocji zdrowia i ekologii w naszej szkole, ale także w środowisku lokalnym. W tym celu z inicjatywy różnych grup w naszej szkole organizujemy szereg przedsięwzięć o mniejszym lub większym zasięgu dla społeczności szkolnej i lokalnej: - Tydzień Promujący Zdrowie i Ekologię w SP-13, - Międzyszkolne Konkursy Ekologiczne dla szkół Rudy Śląskiej, - wyjazdy na warsztaty ekologiczne, - Tydzień Ziemi, - prace badawcze nad płazami woj. śląskiego- ochrona zbiornika wodnego Bielszowic - wystawki i prelekcje dla rodziców, - sprzątanie świata, - prowadzenie akcji na rzecz ochrony środowiska –zbieramy aluminium, plastik, baterie ,tonery, makulaturę, - obchody „Dni bez papierosa”, , „Światowego dnia solidarności z chorymi na AIDS”, „Święta integracji”, „Majówki na sportowo”, „Mikołajkowy turniej sportowy” dla klas I-III, „Turniej pożarniczy” 224 - zajęcia biblioterapii. Od 6 lat organizowane są wyjazdy integracyjne dla uczniów, rodziców i wychowawców klas integracyjnych („Zielone lekcje” w klasach I i II) W ramach promocji zdrowia, diagnozując potrzeby a następnie opracowujemy i wdrażamy programy autorskie (p.A.Grześkowiak „Program relaksacyjno – wyciszający dla klasy wyrównawczej”, program terapii dla indywidualnego ucznia klasy II autorem jest p.Z.Szuba, p.B.Kamińską wdraża program z zakresu bezpieczeństwa, „Program profilaktyki dla klasyII”, którego autorką jest p. Jadwiga Naleśnik) Włączamy się co roku do obchodów Tygodnia Trzeźwości w naszym mieście. Z inicjatywy nauczycieli (którzy pracują społecznie) organizowane są zajęcia pozalekcyjne Promujemy zdrowe artykuły w sklepiku szkolnym. Współpracujemy z przedstawicielami struktur samorządowych, Wydziałem Zdrowia i Wydziałem Kultury Sportu i Rekreacji Urzędu Miasta, Powiatową Stacją Sanitarno – Epidemiologiczną, Poradnią Medycyny Szkolnej, Strażą Pożarną, Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji, Wydziałem Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta, PUK-iem w Rudzie Śl., Fundacją Silesia w Katowicach, Polskim Towarzystwem Przyjaciół Przyrody ;;ProNatura’’. Poszukujemy sponsorów oraz ludzi „dobrej woli”, którzy w różnorodnej formie pomagają nam w naszych działaniach (Związki Zawodowe Kopalni Węgla Kamiennego „Bielszowice”, Właściciel restauracji „Parkowa”, Właściciel restauracji „Dama Pik”, Właściciel apteki „Helianthus”). Współpracujemy z rodzicami organizując specjalne imprezy i szkolenia w których mogą uczestniczyć: - „Dni otwartej szkoły”, uroczystości z okazji różnych świąt - Warsztaty dla rodziców n/t agresji i przemocy - „Biesiady abstynenckie” – spotkania rodziców, dzieci - i nauczycieli, prezentacja osiągnięć z zakresu profilaktyki Staramy się stwarzać coraz to lepsze warunki pracy i nauki dla uczniów i pracowników. Uczestniczymy w wewnętrznych i zewnętrznych szkoleniach i stale dokształcamy się, Konferencje dla szkół promujących zdrowie - projekt ochrony płazów - szkolenia organizowane przez ProNaturę. Planujemy wewnętrzne szkolenie dla RP n/t strategii tworzenia „Szkoły Promującej Zdrowie” oraz szkolenie n/t „Treningu zastępowania agresji” Uczestniczymy w konferencjach na temat zdrowia i ekologii Uczestniczymy w szkoleniach i konferencjach organizowanych przez Regionalny Ośrodek Szkoleniowo – Metodyczny „METIS” w Katowicach, przygotowujących nas do wstąpienia do „Sieci Szkół Promujący Zdrowie”. 225 Współpracujemy z innymi szkołami i przedszkolami w naszym mieście, służąc naszym doświadczeniem i ucząc się od innych, Organizujemy wspólnie z Wydziałem Zdrowia i Spraw Społecznych UM konferencje z zakresu promocji zdrowia dla nauczycieli szkół z Rudy Śląskiej Służymy pomocą i naszym doświadczeniem (współpraca z „Przedszkolem nr9” w Rudzie Śląskiej. Staramy się monitorować, ewaluować i badać jakość pracy i samopoczucia w naszej szkole (ewaluacja w programach autorskich) poprzez: - arkusze ewaluacyjne - zajęcia terenowe - organizację i udział w licznych konkursach - badanie samopoczucia uczestników projektu Współpracujemy z pielęgniarką szkolną uczestniczymy w szkoleniach i konferencjach organizowanych przez Regionalny Ośrodek Szkoleniowo – Metodyczny „METIS” w Katowicach, przygotowujących nas do wstąpienia do „Sieci Szkół Promujący Zdrowie”. Etapy realizacji projektu: Dla tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie i Ekologię opracowano „Mikrosystem Ekologiczno – Zdrowotno – Wychowawczy” (zał. 2) W promocji zdrowia przyjęto model działań, który składa się z 5 etapów: 1. Przygotowanie. 2. Diagnoza stanu wyjściowego. 3. Budowanie planu działań i ich ewaluacji. 4. Działania. 5. Ewaluacja wyniku. Cykl ten powtarza się co trzy lata.. W każdym roku szkolnym weryfikuje się jednak i ustala zadania etapowe dla nich społeczność szkolna mobilizuje się od nowa do rozwiązywania ważnych, uznanych za priorytetowe, problemów. Planowane efekty oraz zasady ewentualnej ewaluacji: Chcemy aby nasza szkoła została przyjęta do; 1. Krajowej Sieci Szkół Promujących Zdrowie, 2. Ligi Zielonych 3. Zespołu szkół prowadzonych edukację ekologiczną dla zrównoważonego rozwoju placówek woj. Śląskiego. Pragniemy stworzyć szkołę zdrową i ekologiczną na miarę XXI wieku. Planowana ewaluacja ujęta jest w programach „Edukacji Ekologicznej” i „Edukacji Zdrowotnej” naszej szkoły w załącznikach (Zał. 1) 226 Źródła finansowania: Sponsorzy: 1. Wydział Ochrony Środowiska i Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Rudy Śląskiej 2. PUK w Rudzie Śląskiej 3. Sponsorzy prywatni 4. Rada Rodziców Termin realizacji: Projekt ten obejmuje dwa etapy edukacyjne – nauczanie zintegrowane i klasy IV-VI, zadania etapowe realizowane są w danym roku szkolnym . Przewidziany czas realizacji Mikrosystemu Ekologiczno-Zdrowotno-Wychowawczego od 01.09.2004r do 30.06.2007r. 227 Interaktywna nauka języków obcych w szkołach ponadgimnazjalnych w Rudzie Śląskiej [C5K5P1] Cele: Bezpośredni: stworzenie możliwości interaktywnej nauki języków obcych poprzez utworzenie 12 pracowni w szkołach ponadgimnazjalnych. Pośrednie: - ukazanie korzyści ze znajomości języków obcych w poruszaniu się na rynku pracy, - tworzenie możliwości dokształcania się mieszkańcom miasta na kursach językowych, - wykorzystanie kadry nauczycieli języków obcych z terenu miasta Ruda Śląska. Działania: Działanie 1. Utworzenie 12 pracowni językowych. I. wytypowanie koordynatora projektu, II. wytypowanie grupy nauczycieli języków obcych do szkolenia w zakresie obsługi i administrowania urządzeń interaktywnych. Szkolenie trwa 5 dni. Prowadzone będzie przez ekspertów wewnętrznych. Szkolenie obejmowałoby: a) nowoczesne technologie informacyjne w nauczaniu języków obcych, b) zdalne nauczanie w nauczaniu dorosłych. III. zorganizowanie wyjazdu studyjnego dla uczestników szkolenia do szkoły, w której stosuje się podobne metody nauczania, IV. zorganizowanie indywidualnych konsultacji dla 12 osób (koordynatorów) z ekspertami zewnętrznymi w wymiarze 6 godz./osobę, V. Przeprowadzenie przez koordynatorów warsztatów dla nauczycieli własnej szkoły i opracowanie planu wykorzystania pracowni. VI. Wyposażenie 12 pracowni interaktywnych. VII. Stworzenie sieci wymiany danych pomiędzy pracowniami. Działanie 2. Ukazanie mieszkańcom korzyści ze znajomości języków obcych, co ułatwi im poruszanie się po rynku pracy. I. Nawiązanie kontaktu z Powiatowym Urzędem Pracy w celu wskazania ofert pracy, w której nieodzowna jest znajomość języka obcego, II. Opracowanie i wydanie broszury informacyjnej w nakładzie 1200 egzemplarzy o możliwości interaktywnej nauki. Broszura przygotowana zostanie przez młodzież i nauczycieli koordynujących, III. Kolportaż broszury do szkół, CKU,CKP, IV. Przekazanie informacji na zebraniach rodziców, stronie internetowej miasta, w prasie lokalnej, V. Analiza rynku i określenie oferty docelowej. 228 Działanie 3. Organizacja kursów językowych I. Wykorzystanie 12 pracowni interaktywnych w celu prowadzenia zajęć z języków obcych, II. Przygotowanie materiałów do kursów językowych na platformie internetowej, III. Testowanie działania nauczania zdalnego on-line, Planowane efekty: - utworzenie 12 pracowni interaktywnych, - dotarcie do społeczeństwa miasta z informacją o możliwości uczenia się języków obcych, - zwiększenie motywacji dla młodzieży do nauki języków obcych. Ewaluacja: - Akcja informacyjna na podstawie ankiety oceniającej materiały informacyjne, - Ankieta przeprowadzona wśród młodzieży badająca zasadność stosowania pracowni, - analiza zatrudnienia osób uzyskujących certyfikaty, - wzrost zainteresowań prowadzeniem pracowni interaktywnej (wg ilości uczestników na zajęciach) 229 Nauczanie interaktywne w szkołach ponadgimnazjalnych w Rudzie Śląskiej [C5K5P3] Cel projektu: Stworzenie warunków kształcenia interaktywnego na poziomie umożliwiającym uczniom sprawne posługiwanie się językiem obcym oraz likwidowanie dysproporcji i wyrównanie szans. Prowadzenie interaktywnego nauczania z użyciem tylko jednego komputera w klasie Sprawne prezentowanie przed całą klasą wykresów, animacji, interakcji, filmów i innych obrazów, Notowanie komentarzy na tablicy, zapamiętywanie ich w pamięci komputera Szybką i wygodną realizację powtórek i sprawdzianów oraz bieżącej kontroli i oceny, Podniesienie motywacji do nauki oraz zdolności percepcyjnych uczniów względu na nowoczesne środowisko pracy. Adresat projektu: Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Rudzie Śląskiej, ul. Oświęcimska 90 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Rudzie Śląskiej, ul. Jankowskiego 22 Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Rudzie Śląskiej, ul. Mickiewicza 15 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 6 w Rudzie Śląskiej ul. Kałusa 3 Zespół Szkół Ogólnokształcących i Ponadgimnazjalnych w Rudzie Śląskiej ul. Orzegowska 25 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Rudzie Śląskiej ul. Hallera 6 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Rudzie Śląskiej ul. Gliniana 2 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Rudzie Śląskiej ul.Kłodnicka 91 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Rudzie Śląskiej ul. Tołstoja 4 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 w Rudzie Śląskiej Planty Kowalskiego 3 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 7 w Rudzie Śląskiej ul. Bujoczka 2 Realizator projektu: Dyrektorzy rudzkich szkół ogółnokształcących i ponadgimnazjalnych oraz wizytator MZOPO. Założenia merytoryczne projektu: Wyposażenie szkół ponadgimnazjalnych w interaktywne środki multimedialne umożliwi uczniom doskonałe opanowanie języków obcych oraz pogłębienie wiedzy i umiejętności z zakresu innych zajęć edukacyjnych. Podniesie motywację do nauki oraz zdolności percepcyjne uczniów ze względu na nowoczesne środowisko pracy. Kształcenie językowe pozwoli absolwentom uzyskać międzynarodową maturę oraz stworzy możliwość podjęcia studiów lub pracy za granicą. Interaktywne nauczanie wspiera nauczyciela dowolnego przedmiotu całą dostępną technologią informacyjną i komunikacyjną bez konieczności użytkowania pracowni komputerowej. 230 Dzięki niniejszej inicjatywie nauczyciele, doskonaląc swój warsztat pracy, będą osiągali coraz wyższe kwalifikacje zawodowe. Realizacja projektu podniesie prestiż placówki w społeczności lokalnej, otworzy drogę dalszego rozwoju szkoły. Tworzenie interaktywnej bazy dydaktycznej do nauczania języków obcych i innych przedmiotów edukacyjnych (oprogramowanie zdolne do transformacji komputerowej sali lekcyjnej w interaktywne środowisko multimedialne o cechach laboratorium językowego do nauki opartej na różnorodnych programach nauczania). Przygotowanie nauczycieli do pracy w nowych warunkach. Opracowanie projektu językowego wspólnie ze szkołami Unii Europejskiej (na przykład w ramach programu Socrates – Lingua, Leonardo da Vinci, Sokrates-Comenius, Młodzież). Prowadzenie zajęć z zakresu przedsiębiorczości w oparciu o prawo unijne. Tworzenie programów autorskich do nauczania interaktywnego. Współpraca nauczycieli wszystkich szkół ponadgimnazjalnych w zakresie wymiany doświadczeń. Nawiązanie kontaktu z innymi szkołami prowadzącymi nauczanie interaktywne. Etapy realizacji projektu: Począwszy od roku szkolnego 2005/2006, tworzenie pracowni interaktywnych. Zapewnienie kontynuacji wymiany uczniów Zagwarantowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli Współpraca szkół przez utworzenie międzyszkolnego zespołu nauczycieli uczących aktywnie Współpraca z innymi szkołami na teranie Polski i Unii Europejskiej Zapewnienie przychylności innych podmiotów dla realizacji projektu (sponsorzy, Rada Rodziców). Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Stworzenie warunków dla indywidualnego rozwoju ucznia. Zapewnienie liniowego systemu kształcenia językowego w naszym mieście. Bogata i atrakcyjna oferta systemu kształcenia dla uczniów miast ościennych. Zwiększenie konkurencyjności rudzkich szkół ponadgimnazjalnych w regionie. Promocja miasta w regionie. Możliwość wymiany doświadczeń między szkołami tego samego typu w regionie, kraju i Unii Europejskiej (współpraca ze szkołami miast partnerskich) Pozyskanie środków finansowych poprzez uczestnictwo w projektach edukacyjnych Unii Europejskiej. Właściwe wykorzystanie tworzonej bazy dydaktycznej. Pozyskanie środków finansowych (sponsorzy, Rada Rodziców). Absolwenci z biegłą znajomością języka obcego. Absolwenci posiadający umiejętność poruszania się po rynkach pracy Unii Europejskiej. Wykształcona kadra nauczycielska. Źródła finansowania: Środku własne w ramach etatów; docelowo środki unijne. Termin realizacji: Od 2005 r., nadal. 231 Rozwój kształcenia ustawicznego w Rudzie Śląskiej [C5K5P4] Cel: wyznaczenie kierunków rozwoju kształcenia ustawicznego w kontekście idei uczenia się przez całe życie i budowanie społeczeństwa opartego na wiedzy. Adresat projektu: osoby dorosłe z terenu Rudy Śląskiej i miast ościennych. Realizator projektu: Centrum Kształcenia Ustawicznego, Ruda Śląska, ul. Orzegowska 25. Założenia merytoryczne: Realizacja założeń Strategii Rozwoju Kształcenia Ustawicznego zgodnie z zapisem Rady Ministrów z 8 lipca 2003 roku: „Kształcenie ustawiczne jest podstawowym czynnikiem warunkującym rozwój społeczno-gospodarczy, szczególnie w realiach gospodarki globalnej. Dlatego też głównym celem strategii jest wyznaczenie kierunków rozwoju kształcenia ustawicznego w kontekście idei uczenia się przez całe życie i budowanie społeczeństwa opartego na wiedzy” poprzez: Promowanie działań edukacyjnych na wszystkich etapach i we wszystkich formach edukacyjnych: - gimnazjum dla dorosłych; - szkoła średnia z maturą; - kursy - szkolenia; - egzaminy eksternistyczne. Jakość kształcenia zapewniająca dostosowanie umiejętności do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych; - praktyki w firmie symulacyjnej; - certyfikowanie umiejętności zawodowych; - akredytacja placówki. - kształcenie modułowe; Sprawność działań edukacyjnych zależna od stanu bazy dydaktycznej: - kadra identyfikująca się z celami i zadaniami placówki; - sprawna obsługa administracyjna i gospodarcza; - nowoczesna baza dydaktyczna. - Słuchacze Centrum – podmiotem działalności szkoły. 232 Harmonogram: Lp. Działanie Termin Egzamin gimnazjalny dla dorosłych każdego roku Egzamin dojrzałości 2005, 2006 Matura Od 2006 Egzaminy zawodowe 2005, 2006 Egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe Od 2006 Praktyka w firmie symulacyjnej W każdym semestrze Kursy Na bieżąco Szkolenia Na bieżąco Certyfikowanie umiejętności zawodowych Po każdym kursie Przygotowanie do akredytacji 2004-2006 Akredytacja 2007 Egzaminy eksternistyczne W każdym semestrze Kształcenie modułowe Od 2006 Tworzenie pracowni przedmiotowych i do kształcenia Od 2005 modułowego Planowane efekty: - popularyzacja pozaszkolnych form kształcenia wśród mieszkańców Rudy Śląskiej, - ułatwienie dostępności do wiedzy, - zmniejszenie bezrobocia poprzez aktywizację osób bezrobotnych do zdobywania nowych zawodów i nowych umiejętności; - wykształcenie nawyku aktywnego poszukiwania pracy; - zmniejszenie liczby osób zagrożonych patologią; - udostępnienie różnych form zdobywania wykształcenia, dostosowanych do indywidualnych warunków życiowych poszczególnych osób; - umożliwienie powrotu do nauki na każdym etapie edukacji; - popularyzacja idei uczenia się przez całe życie jako koniecznej formy funkcjonowania w społeczeństwie; - popularyzacja kultury i społecznych norm funkcjonowania w społeczeństwie. Źródła finansowania: - środki Rady Słuchaczy; - środki pozyskane z funduszy unijnych; - inne źródła finansowania. Termin realizacji: 2004-2009. 233 „Edukacja regionalna - dziedzictwo kulturowe w regionie” (program edukacji regionalnej w Szkole Podstawowej w klasy I-III) [C5K6P2] Cel projektu: Kształtowanie w uczniach poczucia własnej tożsamości regionalnej. Poznanie rodzinnej miejscowości i jej okolic w celu pogłębienia wiedzy o swojej ziemi. Rozbudzenie poczucia dumy narodowej poprzez poznanie historii związanej z miejscem zamieszkania oraz regionem. Adresat projektu: Uczniowie Szkoły Podstawowej Sportowej nr 15 z Klasami Integracyjnymi Realizator projektu: Szkoła Podstawowa Sportowa z Klasami Integracyjnymi nr 15 Założenia merytoryczne projektu: Poznanie najbliższego środowiska (dzielnicy, miasta).Uwrażliwienie na piękno zabytków w okolicy. Budzenie zainteresowania historią i kulturą własnego regionu. Rozwijanie wrażliwości estetycznej. Etapy realizacji projektu: w ciągu całego roku szkolnego 2004\2005 Planowane efekty: - udział w konkursach na szczeblu szkolnym i miejskim, - sporządzenie wystawy uczniowskich albumów o mieście, - urządzenie wystawy drzewek genealogicznych, - przygotowanie festynu z okazji „Dnia Śląskiego”. Źródła finansowania: Sponsor. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 234 Program inspirujący poznawczą i twórczą aktywność uczniów nauczania zintegrowanego w cyklu trzyletnim [C5K6P3] Cele projektu Obejmujący trzyletni okres kształcenia cykl przedsięwzięć wychowawczych nastawiony został na kształtowanie podstaw osobowości najmłodszych członków społeczności szkolnej. Pamiętając o tym, że młodszy wiek szkolny jest czasem tworzenia fundamentów osobowości, wyznaczyłyśmy cel wiodący, którym jest stworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości ucznia z uwzględnieniem jego potrzeb, predyspozycji, zdolności, zainteresowań, jak również i oczekiwań. Główne cele omawianego programu przedstawiają się następująco: - kreowanie jednorodnego, zintegrowanego obrazu świata w umyśle dziecka, - modelowanie sylwetki ucznia potrafiącego uznawać i stosować normy współdziałania w grupie rówieśniczej, - organizowanie życia w klasie i szkole, - tworzenie sytuacji umożliwiających angażowanie się rodziców w życie klasy i szkoły, - promowanie zdrowego stylu życia, - korzystanie z bogactwa literatury, teatru, filmu, sztuki, muzyki, - wychowywanie ucznia świadomego udziału człowieka w kształtowaniu jakości środowiska społecznego i przyrodniczego, - organizowanie działań umożliwiających rozwijanie indywidualnych rysów osobowości wychowanków, - poznawanie tradycji i kultury regionu, - budowanie postawy prowadzącej do trwałej tożsamości regionalnej w aspekcie tożsamości narodowej. Adresat projektu: Projekt przeznaczony jest dla uczniów klas 1 – 3 szkoły podstawowej; został pomyślany jako dopełnienie działań wychowawczych prowadzonych w ramach realizowanych programów nauczania. Realizator projektu: Nauczyciele kształcenia zintegrowanego. Założenia merytoryczne projektu: Od wychowania w nowoczesnej szkole oczekuje się, że uczeń zostanie wyposażony w umiejętności kluczowe, które można określić jako ponadprzedmiotowe. Są potrzebne uczniowi jako aktywnemu członkowi społeczności szkolnej, a nieco później lokalnej. Są potrzebne uczniowi - małemu człowiekowi - jako wstęp do tego wszystkiego, co może go spotkać w dorosłym życiu. Wybiegają poza to, co dzieje się w klasie i znaczą więcej niż zwykłe, aczkolwiek bardzo ważne, liczenie, pisanie, czytanie czy rysowanie. Rozwijanie umiejętności kluczowych pomaga stawać się osobą zaradną i aktywną, świadomą swego miejsca w świecie, coraz lepiej ten świat rozumiejącą, umiejącą 235 zaplanować i zorganizować swoją pracę, a także współdziałać w grupie, porozumiewać się z ludźmi i, w razie potrzeby, bronić swego zdania. Współczesna szkoła, świadoma swej funkcji wychowawczej wobec społeczeństwa, w coraz większym stopniu kreuje osobowość ucznia jako jednostki wielostronnie zintegrowanej ze światem. Poza integracją w sferze interpersonalnej oraz kontaktu ucznia ze szkołą i jej pracownikami, część pierwsza, dla uczniów klas pierwszych, obejmuje integrację rodziny ze szkołą oraz zakłada kreowanie jednorodnego, zintegrowanego obrazu świata w umyśle dziecka. Jednym z powodów, dla których uczniowie postrzegają zajęcia zintegrowane w szkole jako atrakcyjne, jest włączenie ich w nurt zainteresowań dziecięcych. Opierając się na własnym doświadczeniu pedagogicznym oraz wykorzystując istniejące klasyfikacje zainteresowań, wyselekcjonowałyśmy pewne typowe dla uczniów klas młodszych formy aktywności, w ramach których uczniowie klasy drugiej podejmują działania rozwijające zainteresowania w dziedzinach bliskich dzieciom 8-9 letnim. Młodszy wiek szkolny jest czasem tworzenia fundamentów osobowości, więc warto w tym okresie kształcić poczucie przynależności do środowiska lokalnego, uświadamiać uczniom, że takie wspólnoty, jak rodzina, „mała” i „wielka” Ojczyzna są cenną wartością w życiu każdego człowieka i że ma on wobec nich obowiązki. Temu służą poczynania podejmowane przez uczniów klasy trzeciej. Opracowując Program inspirujący poznawczą i twórczą aktywność uczniów nauczania zintegrowanego w cyklu trzyletnim postanowiłyśmy wykorzystać założenia pedagogiki aktywnej C. Freineta, jako najbardziej odpowiadające potrzebom konstrukcyjnym programu. Pedagogika C. Freineta, jako zachowana w konwencji pedagogiki aktywnej, proponuje wielorakie metody, które, wykorzystane w pracy pedagogicznej, czynią proces dydaktyczny czy wychowawczy atrakcyjny dla ucznia i nauczyciela, a może przede wszystkim ucznia, bo przecież o niego tu chodzi. Nauczyciel, wychowawca jawi się jako osoba wspierająca tylko wysiłek dziecka, pomaga mu wywiązać się z zadania, dyskretnie ukierunkowuje, podpowiada, sugeruje możliwe rozwiązania. Etapy realizacji projektu: Szeroko rozumianej integracji poświęcono pierwszy etap programu, przewidziany do realizacji w klasie pierwszej „Lubimy się razem uczyć i bawić”. Służą jej takie wydarzenia jak: piknik integracyjny „Pożegnanie lata”, połączony z zawodami sportowymi, ognisko w trakcie „Święta Pieczonego Kartofla”, wystawa Zwierząt „Pod psem”, zabawa andrzejkowa pod hasłem „Wieczór wróżb i radości”, „Barbórkowe święto”- spotkanie z górnikiem, „Karnawałowy bal zabawek”- zabawa terapeutyczna, wyjazd na spektakl do Opery Śląskiej, przygotowanie sadzonek roślin i ich sprzedaż podczas „Zielonego kiermaszu” z okazji powitania wiosny, wycieczka edukacyjna związana ze „Świętem Ziemi”, wystawienie utworku M. Konopnickiej „Na jagody” na uroczystym spotkaniu z okazji Dnia Mamy. 236 Druga część programu „Co w trawie piszczy?” dotyczy rozbudzania i prezentacji zainteresowań uczniów klasy drugiej. Na tym etapie programu uczeń podejmuje działania jako odbiorca treści zewnętrznych, kształtujących jego zainteresowania, a zarazem twórca – zaangażowany w poszukiwanie własnych możliwości i talentów. Uczniowie podejmują całoroczne działania nakierowane na zdobywanie konkretnych sprawności: czytelnika, plastyka, ekologa, znawcy przyrody, muzyka, miłośnika teatru, organizatora zabawy. Trzecia z kolei część programu zakłada, że uczeń klasy trzeciej, jako mały człowiek, z racji urodzenia zakorzeniony w środowisku lokalnym, powinien wiedzieć, co znajduje się „Tuż za progiem” rodzinnego domu. Praca w ramach tej części obejmuje następujące wydarzenia: gromadzenie słów i wyrażeń gwarowych w Klasowym Słowniku Regionalnym, zajęcia w Parku Etnograficznym, lekcja muzealna, przedstawienie jasełek w gwarze, pieczenie chleba w Muzeum Chleba, przygotowywanie wiadomości o historii i współczesności swojego miasta celem wykorzystania ich w trakcie rajdu po miejscowości, urządzanie izby regionalnej w swojej szkole, Zdobyta w ten sposób wiedza zostaje wykorzystana podczas Konkursu Wiedzy Regionalnej, podsumowującego część „Tuż za progiem”. Planowane efekty i zasady przeprowadzonej ewaluacji: Jak wynika z powyższego, konstrukcja programu zakłada systematyczny wzrost umiejętności samodzielnej pracy u uczniów. Szczegółowy opis osiągnięć dzieci, zasady, materiały oraz wnioski z przeprowadzonej ewaluacji znajdują się w załączeniu. Źródła finansowania: W ramach etatu nauczyciela. Termin realizacji: Od 2005 r., nadal. 237 „Klub Tęgich Głów” – autorski program pracy z dzieckiem zdolnym [C5K6P4] Cel Projektu: Cel główny: stworzenie uczniom zdolnym wszechstronnych warunków rozwoju potencjałów i zasobów twórczego myślenia, zainteresowań i uzdolnień kierunkowych: - artystycznych, - naukowych, - sportowych, - społecznych. Cele szczegółowe: - rozwijanie zdolności ogólnych czyli myślenia, spostrzegania, zdolności obserwacji i wyciągania wniosków, argumentowania i krytycznego osądu, - kształcenie fantazji i wyobraźni twórczej, - zdobywanie umiejętności odróżniania rzeczy istotnych od nieistotnych, - doskonalenie koncentracji uwagi, - kształcenie umiejętności przetwarzania zdobytych wiadomości i twórczego ich modyfikowania, - rozwijanie twórczego działania, - rozbudzanie ciekawości poznawczej, samodzielności, krytycyzmu, szybkości podejmowania decyzji, - rozwijanie zainteresowań twórczych, - pobudzanie twórczych aspektów procesów poznawczych zwłaszcza w obszarze: plastyczności oryginalności i giętkości myślenia. Adresat projektu: Dzieci z klas I-III szkoły podstawowej, nauczyciele nauczania zintegrowanego; Realizator projektu: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, nauczyciele szkoły podstawowej. Założenia merytoryczne projektu: Uczniem zdolnym interesują się od dawna różne dziedziny nauki, w tym pedagogika i psychologia. Badania naukowe nad dziećmi i młodzieżą uzdolnioną rozpoczęto już w XVIII wieku. Od tego czasu, aż do czasów współczesnych trwają próby jednoznacznego i wyczerpującego opisania - zdefiniowania człowieka uzdolnionego. Powstało w różnych obszarach psychologii wiele definicji, modeli, charakterystyk ucznia zdolnego. Autorzy koncepcji z zakresu psychologii dziecka zdolnego w swoich pracach zwracają uwagę na różne czynniki „odpowiedzialne” za pojawienie się, bądź rozwijanie uzdolnień. 238 Oprócz ujęć naukowych funkcjonuje w społeczeństwie wiele koncepcji opartych na myśleniu potocznym, którego zasadniczym elementem jest obserwacja dostępnej zmysłom rzeczywistości. W ocenie społecznej – często też w rozumieniu potocznym, a także szkolnym – uczeń zdolny to taki, który dobrze się uczy, jest grzeczny, posłuszny, nie kłamie, nie ma dziwnych pomysłów, nie zadaje zbyt wielu, a często w natrętny sposób pytań, przez co nie przeszkadza w prowadzeniu zajęć lekcyjnych, ma wzorowe zachowanie i inne tzw. osiągnięcia szkolne. W rozumieniu psychologicznym uczeń zdolny to taki, który ma wysoki iloraz inteligencji, duże osiągnięcia kierunkowe. Charakterystyczny dla ucznia zdolnego jest wysoki poziom niepokoju poznawczego, umiejętność oderwania się od utartych schematów, generowania nowych – twórczych rozwiązań i pomysłów w starych i utartych sytuacjach problemowych. W literaturze przedmiotu można spotkać wiele charakterystyk dziecka zdolnego. Niemal każdy badacz zajmujący się tą problematyką zwraca uwagę na to, że uczniowie zdolni posiadają umiejętność bardzo uważnej i wnikliwej obserwacji rzeczywistości, znakomicie czują się w sytuacjach wieloznacznych, charakteryzuje ich daleko idąca ciekawość poznawcza, co najczęściej manifestuje się poprzez zadawanie nauczycielom pytań na interesujące ich tematy. Niejednokrotnie pytania te dotyczą bardzo szczegółowych zagadnień i stanowią dla nauczyciela problem, z którym nie potrafi sobie od razu poradzić. Jeśli dodamy do tego niezależną postawę i niejednokrotnie zaciekłe bronienie własnego punktu widzenia, to dość jasno klaruje nam się obraz ucznia dezorganizującego pracę nauczyciela, przeszkadzającego w prowadzeniu lekcji, rozbijającego tok i układ lekcji. Zapotrzebowanie na stymulację poznawczą, inne – znacząco szybsze niż reszty klasy – tempo pracy na lekcji, wpływać może na pojawienie się nudy i pozornego braku zainteresowania tematem lekcji. Bardzo często zdarza się wówczas, ze tacy uczniowie spostrzegani są jako uczniowie sprawiający problemy wychowawcze. A przecież - zwłaszcza w młodszych klasach szkoły podstawowej – dzieci w sposób bardzo trwały przyswajają sobie opinie, sposoby zachowań i komunikowania się z innymi, jakie są udziałem osób dorosłych dla nich znaczących (rodzice, nauczyciele). Uczeń zdolny to dziecko o zwiększonych potrzebach edukacyjnych. Nie przypadkiem w klasyfikacjach diagnostycznych np. (DSM IV) uczniowie zdolni są zaliczani do tej samej grupy uczniów, co uczniowie o obniżonych potencjałach intelektualnych, jako uczniowie nie przystosowani do warunków szkolnych. Dotychczasowe doświadczenia wskazują na to, że więcej czasu i uwagi poświęca się w szkole uczniom słabym i z różnego rodzaju problemami i potrzebami edukacyjnymi wynikającymi z określonych braków i niedoborów. Panuje przy tym dość powszechne przekonanie, że uczniowie zdolni dają sobie radę sami, nie potrzebują pomocy, osiągają przecież świetne wyniki w nauce. Faktycznie, mają bardzo dobrze rozwiniętą sferę poznawczą i potrafią z niej korzystać. Jednak miewają kłopoty ze sferą emocjonalną. Uczniowie ci są często odrzucani przez grupę rówieśniczą i stają się ofiarami agresji. Ta sama sfera poznawcza z jednej strony zapewnia im sukces w obszarze edukacyjnym, z drugiej zaś jest przyczyną alienacji i odrzucenia w grupie rówieśniczej. Uczeń uzdolniony „ma niewiele” do zaoferowania kolegom – no może jedynie dać odpisać zadanie lub pomóc na klasówce. To dominujący wśród dzieci 239 i młodzieży pogląd. W świecie, w którym nauka i wiedza są raczej niską wartością uczniom i uczennicom uzdolnionym szczególnie trudno jest funkcjonować. W naszej szkole pragniemy zapewnić tym uczniom wszechstronny rozwój, stworzyć warunki, by czuli swoją wartość, umieli i mogli prezentować własne osiągnięcia. W zamyśle naszym było stworzenie optymalnych warunków do rozwoju uzdolnień, do zapewnienia właściwej stymulacji środowiskowej, a także do stworzenia warunków przyjaznych dziecku z dostarczeniem dziecku poczucia bezpieczeństwa. Do zrealizowania tego zadania potrzebna jest współpraca nauczycieli, psychologa – specjalisty od problematyki dziecka zdolnego, rodziców i samych uczniów. Etapy realizacji projektu: Sposób wdrażania i realizacji programu I etap –I semestr roku szkolnego. Czas ten poświęcony będzie na gruntowne przygotowanie się do realizacji programu przez uczniów , nauczycieli i rodziców. A) Nauczyciele -odbywają szkolenia i przygotowują szczegółowe plany pracy z uczniem zdolnym. Nawiązują współpracę ze specjalistą z poradni psychologiczno-pedagogicznej zajmującym się pomocą dziecku zdolnemu. W wyniku podjętej współpracy wprowadzenie narzędzi identyfikujących dzieci uzdolnione spośród uczniów klas II i III. Wychowawcy klas w oparciu o narzędzia identyfikowania uzdolnień u dziecka wyłaniają w swoich klasach uczniów zdolnych wykazujących następujące cechy: W zakresie cech intelektualnych: wypowiedzi ucznia są bogate pod względem słownictwa, posiada duży zasób wiedzy wykraczający poza program, jest aktywny na zajęciach, ma szerokie zainteresowania, ma dobrą pamięć, jest zaangażowany, spostrzegawczy, potrafi skoncentrować się na zadaniu, dużo czyta. W zakresie myślenia twórczego: samodzielnie rozwiązuje zadania, zadaje skomplikowane pytania problemowe, potrafi wykorzystać w praktyce swoje wiadomości, potrafi wyłapać własne błędy, jest dociekliwy i umie samodzielnie wyciągać wnioski. W zakresie cech osobowościowych: jest ambitny, pewny siebie, chce dominować w klasie. B) Uczniowie – wyłonieni przez wychowawców spotykają się z pedagogiem szkolnym oraz z psychologiem celem dokonania diagnozy uzdolnień ogólnych – w tym zdolności intelektualnych – a także uzdolnień kierunkowych. 240 C) Rodzice, których dzieci zostaną nominowani do programu zostaną poproszeni na spotkanie z pedagogiem szkolnym i psychologiem koordynującym wdrożenie całości programu. Celem spotkania jest uświadomienie rodzicom szans i możliwości ale i problemów oraz zagrożeń, które wynikają z faktu bycia rodzicem dziecka zdolnego. II etap- II semestr roku szkolnego i dalsze lata. Po gruntownym przygotowaniu uczestniczących w programie stron podjęta zostanie praca z uczniem zdolnym na specjalnie przygotowanych zajęciach pozalekcyjnych według opracowanego w I semestrze szczegółowego planu. W trakcie realizacji tego planu przewiduje się systematyczne konsultacje z koordynatorem programu psychologiem – specjalistą w zakresie dziecka zdolnego – pracownikiem poradni psychologicznopedagogicznej. Dopuszcza się możliwość korekty w poszczególnych scenariuszach zajęć w zależności od okoliczności, które trudne są do przewidzenia. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Przewidywane efekty - dzieci rozwijają własne zdolności w tym myślenie twórcze, - uczniowie realizują własne potrzeby, są zmotywowani do twórczej pracy, - uczniowie wzmacniają u siebie poczucie własnej wartości, - dzieci realizują zadania o różnym charakterze rozwijające różne sfery aktywności, - uczniowie prezentują wyniki pracy twórczej (udział w konkursach, olimpiadach i przeglądach), - rodzice współpracują z nauczycielami, - dzięki współpracy środowiska szkolnego i rodzinnego uczniów zdolnych tworzy się szeroki „front” wsparcia i wspomagania rozwoju talentów i uzdolnień kierunkowych u dzieci już od najwcześniejszego etapu nauki szkolnej. Ewaluacja - systematyczne analizy pracy uczniów na zajęciach, - konsultacje merytoryczne z koordynatorem programu, co do efektów podejmowanych ćwiczeń i zadań, - rozmowy z uczestnikami zajęć na temat tego, jak oni odbierają problematykę proponowaną im na zajęciach, - kontakty z rodzicami uczniów zdolnych – wzajemna wymiana informacji na temat zmian w funkcjonowaniu dzieci, - przeprowadzenie specjalistycznych badań psychologicznych przez koordynatora programu testami twórczości, testami uzdolnień, testem do badania wyobraźni twórczej, - zorganizowanie otwartych prezentacji dorobku uczestników zajęć. Źródło finansowania: W ramach środków własnych. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 241 Promocja najzdolniejszej młodzieży [C5K6P4] kontynuacja projektu [C2K4P1] Cel projektu: Promowanie szczególnych osiągnięć w dziedzinie nauki, kultury i sportu. Adresat - beneficjent: Młodzież szkół ponadpodstawowych oraz studentów miasta Ruda Śląska. Realizator: Gmina Ruda Śląska za pośrednictwem instytucji oświatowej – MZOPO . Założenia merytoryczne. Świadczenie pomocy materialnej dla uczniów i studentów w formie stypendiów, stypendiów socjalnych oraz nagród zgodnie z opracowanym i zatwierdzonym uchwałą Rady Miejskiej w Rudzie Śląskiej regulaminem. Planowane etapy realizacji. Realizacja bieżąca w ciągu roku szkolnego – w czasie 10 miesięcy. Planowane źródła finansowania. Środki gminne. Kosztorys: W zależności od środków przyznanych decyzją władz gminy. Termin rozpoczęcia realizacji: Od 2004 r., nadal. 242 Ruda Śląska – miasto z szansą dla zdolnej młodzieży [C5K6P4] Cel projektu: - wsparcie uzdolnionych uczniów gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych, - przygotowanie ucznia zdolnego do udziału w wojewódzkich konkursach przedmiotowych, - przygotowanie ucznia zdolnego do udziału w olimpiadach na szczeblu ogólnopolskim - zachęcanie do rozwijania zdolności poznawczych uczniów wybitnie uzdolnionych, - kształtowanie pozytywnego wizerunku miasta na zewnątrz, - integracja i współpraca młodzieży rudzkich szkół. Adresat: Uczeń zdolny: - osiągający najlepsze wyniki w nauce oraz posiadający już osiągnięcia naukowe, - posiadający dużo wiadomości i umiejętności ukierunkowanych na uzdolnienia i pasje. Zestawienie grup i liczby uczestników Liczba grup Liczba uczestników w grupie Liczba uczestników łącznie Gimnazjum 5 8 40 Liceum/Technikum 5 8 40 RAZEM 10 - 80 Poziom kształcenia Uwagi Co roku w programie „Ruda Śląska - miasto z szansą dla zdolnej młodzieży” weźmie udział około 80 najzdolniejszych uczniów. Realizator projektu: Gimnazja Szkoły Ponadgimnazjalne w Rudzie Śląskiej Miasto Ruda Śląska. Założenia merytoryczne projektu: 1. Umożliwienie uzyskania wiedzy i umiejętności o wyższym stopniu trudności zgodnie z rozwojem intelektualnym i poziomem zdolności uczniów. 2. Przygotowanie rudzkiej młodzieży do reprezentowania miasta w olimpiadach i konkursach na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim. 3. Inspirowanie uczniów wybitnie zdolnych aktywności twórczej i oryginalności myślenia. 243 Etapy realizacji projektu: 1. Dobór nauczycieli do realizacji projektu. 2. Wybór najzdolniejszej młodzieży i podział na grupy problemowe. 3. Realizacja założeń projektu. HARMONOGRAM Lp. Zadania Realizujący Termin I Etap Dobór nauczycieli do realizacji projektu. 1. 2. 3. Przygotowanie propozycji kandydatur na nauczyciela prowadzącego zajęcia w ramach projektu. Wybór nauczyciela według kryterium - cykliczne osiągnięcia w pracy z uczniem zdolnym Podpisanie rocznych umów z prowadzącymi poszczególne grupy. dyrektorzy szkół zespół dyrektorów szkół dyrektorzy szkół, z których wytypowano nauczycieli maj każdego roku czerwiec każdego roku wrzesień każdego roku II Etap Wybór najzdolniejszej młodzieży i podział na grupy problemowe. 1. 2. Przygotowanie list kandydatur uczniów projekcie. do udziału w Wybór i ustalenie listy uczestników zajęć poszczególnych grupach. w dyrektor czerwiec każdego roku nauczyciel prowadzący zajęcia wrzesień każdego roku wrzesień każdego roku wrzesień każdego roku wrzesień każdego roku Proponowane grupy zajęciowego wyboru Przedmiot Gimnazja Licea/Technika Język polski + + Język angielski + + Matematyka + + Geografia + + Biologia + + Chemia + + Przedsiębiorczość i + ekonomia Informatyczne + inne wg. potrzeb + + III Etap Realizacja założeń projektu. 1. Ustalenie programów zajęć w poszczególnych grupach. 2. Opracowanie harmonogramu zajęć (grupa po 2 godziny tygodniowo) nauczyciel prowadzący nauczyciel prowadzący 3 Opracowanie programów pracy dla poszczególnych grup zajęciowych. nauczyciel prowadzący 244 4 Nawiązanie współpracy z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach, Politechniką Śląską w Gliwicach, Akademią Zarządzania i Ekonomii w Katowicach, muzeami oraz innymi instytucjami niezbędnymi do realizacji projektu. 5 Realizacja poszczególnych programów. dyrektor nauczyciel prowadzący nauczyciel prowadzący wg. potrzeb wrzesień – czerwiec każdego roku Planowane efekty: Działania w ramach projektu ukierunkowane są na erudycyjny rozwój najzdolniejszych uczniów i rozpowszechnianie pozytywnego wizerunku miasta i rudzkiej oświaty. Zasady ewaluacji: - ocena przed podjęciem realizacji programu – czy i w jakim zakresie projekt przyczyni się do osiągnięcia planowanych działań, - ocena w trakcie realizacji programu – czy podjęte działania zmierzają w dobrym kierunku, czy są realizowane zgodnie z założeniem programu, - ocena po realizacji programu – dotyczy osiągniętych krótko – i długoterminowych efektów oraz zakładanych na wstępie efektów. Lp. 1. 2. 3. 4. Planowane efekty Podniesienie wiedzy i umiejętności uczniów najzdolniejszych Liczniejszy udział młodzieży rudzkich szkół w olimpiadach konkursach przedmiotowych na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim Zwiększenie liczby laureatów finalistów. Promocja rudzkich szkół Forma kontroli Analiza skuteczności podjętych działań w ramach programu Zestawienie uczniów Analiza porównawcza przed i po realizacji projektu Analiza porównawcza il. ucz. zdolnych kształcących się w szkołach naszego miasta Termin Ewaluacja co rok wdrożenie ewentualnych zmian co rok zwiększenie lub zmniejszenie liczby grup wrzesień 2007 wrzesień 2015 promowanie rudzkiej oświaty przez publikacje wyników finali wrzesień 2007 wrzesień 2015 rozszerzenie programu dla większej ilości uczniów Źródła finansowania: Projekt w całości finansowany z budżetu miasta Ruda Śląska. Kosztorys: Łączny koszt projektu w skali roku dla 10 grup wynosi 72 200 PLN i w zarysie przedstawia się następująco: 245 N U Koszt jednostko wy PLN 10 - 6 140 61 400 10 - 300 3 000 Il. Osób Lp. 1 Finansowanie poszczególnych elementów projektu Wynagrodzenie nauczyciela: 1n-l = 80 pln brutto/h x2h tygodniowo = 64h rocznie (koszt 1h pracownika z narzutami 96 pln ) Łącznie koszt PLN 2 Zakup pomocy dydaktycznych. 3 Udział w szkoleniach, warsztatach z zakresu pracy z uczniem zdolnym lub podnoszących kwalifikacje 10 - 200 2 000 Wyjazdy młodzieży i nauczyciela w ramach projektu tj. muzea, teatr, warsztaty itp. 10 80 20 1 800 Wynagrodzenie dla pracowników wyższych uczelni realizujących elementy programu. 20 - 100 2 000 - 100 20 2 000 4 5 6 Koszt zajęć w laboratoriach uniwersytetu innych instytucji. lub RAZEM Rozpoczęcie projektu: Czerwiec 2007 roku. 246 72 200 Język migowy w szkole [C5K6P5] Cel projektu: Celem projektu jest nabycie umiejętności komunikacji z osobami niesłyszącymi. Adresat projektu: Chętni uczniowie Szkoły Ponadgimnazjalnej nr 2 w Rudzie Śląskiej. Realizator projektu: Pedagog szkolny mgr Liliana Ratajczak Odpowiedzialność merytoryczna – autor adaptacji mgr Liliana Ratajczak Założenia merytoryczne projektu: Wejście Polski do struktur europejskich powoduje, że do członkostwa przygotowywać muszą się wszystkie podmioty życia społecznego. Współodpowiedzialność za integrację Polski z Unią Europejską powinna mobilizować do podjęcia wspólnego wysiłku na rzecz osób niepełnosprawnych. W tym obszarze szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętność komunikacji z osobami z wadą słuchu. Jak dotąd, problematyka komunikacji z osobami niedosłyszącymi czy głuchymi sprawia nie lada problem, dlatego pomysłem szkoły jest ułatwienie naszej młodzieży kontaktu z osobą niesłyszącą w różnych nieprzewidzianych okolicznościach naszego życia, jak również założeniem projektu jest ułatwienie osobom które w przyszłości podejmą pracę w ośrodkach dla osób niepełnosprawnych gdzie nierzadko pojawiają się również osoby z wadą słuchu. Etapy realizacji projektu: Program zostanie zrealizowany na podstawie książki Bogdana Szczepankowskiego „Język migany w szkole” część I • Podstawowe wiadomości o języku migowym - Komunikowanie się osób niesłyszących - Znaki migowe i ich cechy • Znaki daktylograficzne Polski alfabet palcowy - Znaki pojęć liczbowych - Znaki i zasady uzupełniające daktylografię • Znaki ideograficzne ‘W szkole’ ‘W klasie’ ‘Czas – przestrzeń – barwa ’ ‘W internacie’ ‘W klubie i świetlicy’ 247 ‘W jadalni’ ‘W mieście’ ‘Turystyka, sport, wypoczynek’ ‘U lekarza’ ‘Nazwy geograficzne’ ‘Historia i współczesność’ ‘Po ukończeniu szkoły’ Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Oczekuje się, że osoby, które będą uczestniczyły w ww. projekcie będą posiadały umiejętność komunikacji z osobą niesłyszącą w zakresie podstaw języka migowego, które pozwolą na budowanie podstawowych konstrukcji zdaniowych. W kolejnych etapach przewiduje się kontynuację w zakresie rozszerzenia i dalszego przyswajania materiału leksykalnego o kolejne 500 znaków ideograficznych co pozwoli tworzyć coraz to doskonalsze i złożone konstrukcje zdaniowe. Źródła finansowania: Środki własne szkoły Termin realizacji: Rok Szkolny 2006/2007 248 Wieloaspektowa opieka nad dzieckiem głuchym i niedosłyszącym [C5K6P5] Cel projektu: Pełna integracja dzieci niedosłyszyszących i niesłyszących w szkole masowej w oparciu o kompleksową opiekę w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Cele operacyjne: - wspieranie rodziców w radzeniu sobie w codziennych kontaktach z dziećmi, w lepszym porozumiewaniu się z dziećmi, - integracja dzieci w środowisku szkolnym, - dostarczanie rodzicom, psychologicznej, nauczycielom pedagogicznej i i innym logopedycznej osobom dotyczącej zainteresowanym wiedzy podstawowych etapów i prawidłowości rozwoju struktur osobowości, rozwoju psychofizycznego dziecka z wadą słuchu, - poprzez pełną diagnozę pomoc w wyborze najodpowiedniejszych form kształcenia i pomocy dziecku, - uczenie praktycznych umiejętności, które pozwalają na radzenie sobie i pracę z dzieckiem w życiu codziennym, - wspomaganie ogólnego rozwoju psychofizycznego dziecka, - stymulacja funkcji percepcyjno – motorycznych, - wieloaspektowy rozwój i wykorzystanie resztek słuchu w kształtowaniu umiejętności w zakresie słownictwa, frazeologii, gramatyki i stylu, - wyrabianie umiejętności posługiwania się mową jako podstawową wykładnią języka i językowego myślenia, - pomoc w nabywaniu i doskonaleniu umiejętności szkolnych, - ustalenie i stworzenie form współpracy osób pracujących na rzecz dziecka niedosłyszącego. Adresat: Uczniowie, dzieci niedosłyszące; rodzice i nauczyciele. Realizator projektu: Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna. Założenia merytoryczne projektu: Słuch ma bardzo duże znaczenie w życiu człowieka. Wpływa na ogólne funkcjonowanie w sferach rozwoju poznawczego, emocjonalnego i społecznego. Wada słuchu, w zależności od stopnia uszkodzenia może skutkować: znacznym obniżeniem zasobu słownictwa, opóźnionym rozwojem rozumienia i nadawania mowy, deficytami w zakresie sprawności językowej, wadami wymowy, niższym poziomem myślenia abstrakcyjnego i przyczynowo- skutkowego, trudnościami w dostrzeganiu aspektów czasoprzestrzeni, schematyzmem działania. Osobowość jest mniej zróżnicowana, świat uczuć zubożony, a zdolność empatii osłabiona. Rozwój jest zdeterminowany 249 głownie wrażeniami wizualnymi i nawet w dojrzałym wieku z trudem przychodzi dostosowanie się do norm życia społecznego. Stosunki interpersonalne stają się zawężone, co może dodatkowo skutkować obniżoną samooceną. Chcąc efektywnie oddziaływać na prawidłowy rozwój dziecka z wadą słuchu poprzez dopasowanie do jego możliwości form wychowania i przekazywania treści dydaktycznych konieczna jest wieloaspektowa pomoc płynąca z wszystkich środowisk życia dziecka. Dotyczy to domu rodzinnego, placówek oświatowych a także grup rówieśniczych. Dlatego tak istotna jest wielopłaszczyznowa, a przede wszystkim skoordynowana integracja dziecka. W tym celu konieczne jest zorganizowanie i wspieranie pomocy dla dziecka z wadą słuchu w różnych środowiskach: rodzinnym - stąd podejmowane w ramach projektu działania psychoedukacyjne, grupy wsparcia, terapie indywidualne i grupowe, a także pełna diagnoza mająca na celu pomoc w doborze metod, technik, form i systemu kształcenia, szkolnym – psychoedukacja i grupa wsparcia dla osób pracujących z dziećmi niedosłyszącymi, zajęcia integracyjne, edukacyjne i terapeutyczne podejmowane w szkołach, rówieśniczym – zajęcia terapii grupowej na terenie poradni, a także zajęcia integracyjne, edukacyjne, terapeutyczne na terenie placówek oświatowych. Ponadto ważne są działania mające na celu wczesną interwencję w przypadku wykrycia wady słuchu oraz działania profilaktyczne. Jednym z tych działań jest program „Słyszę” realizowany na terenie poradni dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Etapy realizacji projektu: Poszczególne działania są podejmowane równolegle w zależności od bieżących potrzeb dziecka, czy osób z nim pracujących. Dotyczy to: - diagnozy psychologicznej, pedagogicznej i logopedycznej – w celu zindywidualizowania postępowania i pracy z dzieckiem, pomocy w wyborze systemu kształcenia, - konsultacji z rodzicami i osobami pracującymi z dziećmi z wadą słuchu – w celu skoordynowania i współdziałania w pracy z dzieckiem, - instruktażu dla rodziców i nauczycieli – w celu przekazania metod, zasad pracy i postępowania z dzieckiem, - terapii (indywidualnej lub grupowej) logopedycznej, psychologicznej i pedagogicznej, - badania przesiewowe programem „Słyszę”, - zajęcia grupowe na terenie szkół (charakter integracyjny, edukacyjny, terapeutyczny) – w celu poprawienia relacji interpersonalnych w grupie rówieśniczej, uświadomienia dzieci czym jest wada słuchu itp., - obserwacja dzieci na terenie szkół, w klasach integracyjnych i masowych, - grupy wsparcia dla rodziców dzieci z wadą słuchu (spotkania raz w miesiącu) – połączone z działaniami psychoedukacyjnymi i warsztatowymi. Tematyka tych spotkań obejmuje między innymi: - klasyfikowanie wad słuchu, rodzaje wad słuchu, etiologia zaburzeń słuchu, 250 - specyfikę rozwoju psychofizycznego dziecka niedosłyszącego, - problematykę komunikacji z dzieckiem niedosłyszącym, pozawerbalne metody komunikacji (np. język migowy i migany, daktylografia, fonogesty itp.), - zasady pracy i zabaw z dzieckiem z wadą słuchu (wychowanie słuchowe, kształtowanie mowy, rozwijanie słownictwa itp.), - problematyka aparatowania (rodzaje aparatów słuchowych, implanty ślimakowe) oraz badań słuchu (przesiewowe, audiometryczne, ABR, audiometria impedancyjna), - pomoce techniczne w pracy z dziećmi, - omówienie systemu edukacyjnego i rozwiązań prawnych dotyczących dzieci niedosłyszących, - inne, zależnie od potrzeb, - grupy samokształceniowe dla osób pracujących z dziećmi niedosłyszącymi (spotkania co dwa miesiące) z terenu miasta Ruda Śląska. Tematyka tych spotkań obejmuje rozszerzone zagadnienia zawarte przy opisie grupie wsparcia dla rodziców, a ponadto: - problematykę oceniania w szkołach, - zasady pracy i postępowania z dzieckiem w szkole, - przekazanie metod, technik, narzędzi pracy z dziećmi z wadą słuchu, - wymianę osobistych doświadczeń z pracy oraz dzielenie się własnymi spostrzeżeniami, literaturą, czy innymi informacjami, - ujednolicenie terminologii stosowanej w wymianie informacji między osobami pracującymi z dziećmi niedosłyszącymi, - spotkania z osobami zaangażowanymi w opiekę nad dzieckiem (m.in. lekarze – audiolog, neurolog, laryngolog, psychiatra). Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - integracja dzieci z wadą słuchu w środowisku dzieci słyszących, - wypracowanie wspólnych zasad i metod pracy, technik oddziaływań polisensorycznych, - dostosowanie zasad i metod pracy do indywidualnych możliwości i potrzeb każdego dziecka, - wyłonienie liderów grup wsparcia, - koordynacja działań pomocowych podejmowanych wobec poszczególnych dzieci z wadą słuchu, - uzyskanie wsparcia i wiedzy potrzebnej do efektywniejszej pracy z dzieckiem, - nabywanie konkretnych umiejętności komunikowania się, wspierania rozwoju i uczenia się dziecka. - Ewaluacja: ankiety dla rodziców i nauczycieli, badania jakościowe na terenie poradni, wywiad i rozmowa z osobami pracującymi z dziećmi. Źródła finansowania: Środki własne w ramach etatów pracowników Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej oraz środki szkół – lokale, media. Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 251 Interaktywny Program Edukacyjno – Adaptacyjny niepełnosprawnych niedostosowanych społecznie „Szansa” dla absolwentów rudzkich szkół [C5K6P5] Cel projektu: Program skoncentrowany jest wokół zadań edukacyjnych, socjoterapeutycznych, konsultacyjno doradczych oraz aktywizujących zawodowo. Celem programu jest: - rozwijanie posiadanej oraz uzupełnianie elementarnej wiedzy; - stymulowanie dalszego prawidłowego rozwoju psychicznego i społecznego młodzieży; - korygowanie zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym i interpersonalnym młodzieży niepełnosprawnej lub wycofanej ze względu na posiadane dysfunkcje; - organizowanie grup samopomocy dla młodzieży; - wdrażanie do aktywności zawodowej poprzez odpowiedzialność za drugiego człowieka; - rozwijanie zainteresowań i umiejętności; - poznawanie charakteru pracy w różnych zawodach. Adresat: Program edukacji interaktywnej "Szansa” kierowany jest do absolwentów szkól ponadgimnazjalnych z terenu miasta Ruda Śląska, którzy ze względu na posiadaną niepełnosprawność lub dysfunkcyjność społeczną nie podjęli dalszego kształcenia lub pracy zawodowej. Przewiduje się objęcie projektem w latach 2008 – 2015 około 210 absolwentów. Realizator projektu: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 7 Specjalnych w Rudzie Śląskiej Rodzice uczestników Miasto Ruda Śląska Założenia merytoryczne projektu: Założeniem projektu jest animowanie dalszego rozwoju intelektualnego oraz stymulowanie funkcjonowania sfery psychicznej i społecznej młodzieży. Ważnym elementem programu „Szansa” jest pobudzanie aktywności zawodowej, rozwijanie zainteresowań i umiejętności oraz nauka odpowiedzialność za drugiego człowieka. Etapy realizacji projektu: Ze względu na trudność organizacyjne, konieczność zabezpieczenia odpowiednich środków finansowych, wdrażanie programu rozłożono na 3 etapy: I etap Powołanie zespołu organizacyjnego i organizacja bazy oraz zaplecza dydaktycznego i finansowego. II etap Nawiązanie współpracy z zakładami pracy i innymi instytucjami wspomagającymi realizację poszczególnych celów programu. 252 III etap Nabór zainteresowanej młodzieży i realizacja założeń projektu. Projekt realizowany będzie w rocznych sesjach. Nie wyklucza się udziału młodzieży w następujących po sobie cyklach. Pierwszeństwo będą mieli kandydaci, którzy wcześniej nie zostali objęci programem „Szansa”. Organizacja zajęć w ramach przedsięwzięcia Sobota Wtorek, Czwartek Poniedziałek, Piątek Środa, Forma zajęć Prowadzący zajęcia Ilość godzin w tygodniu nauczyciel 3 x 2h wolontariusz 2x4h nauczyciel 4h Zajęcia interaktywne odbywające się z wykorzystaniem technologii informacyjnej. Nauczyciel za pomocą komputera komunikuje się z uczestnikami i przekazuje im zadania do wykonania. Celem zajęć jest utrwalanie i poszerzanie posiadanej wiedzy oraz pomoc w samorozwoju uczestników. Czteroosobowe grupy młodzieży pod opieką wolontariuszy odwiedzają domy pomocy społecznej, gdzie wykonują proste prace porządkowe i opiekują się pensjonariuszami, ucząc się odpowiedzialności za drugiego człowieka. Celem zajęć jest pobudzanie do aktywności zawodowej poprzez odpowiedzialność za drugiego człowieka oraz korygowanie zaburzeń w funkcjonowaniu społecznym i interpersonalnym. Poznawanie charakteru pracy w różnych zakładach. Uczestnicy będą wykonywali różnego rodzaju ćwiczenia mające na celu przysposobienie do pracy. Zamiennie odbywać się będą zajęcia rehabilitacyjne. Celem zajęć zawodowego, rehabilitacja. jest zdobywanie doświadczenia poszerzanie umiejętności oraz 253 Niedziela Zajęcia warsztatowe rozwijające zainteresowania oraz umiejętność współdziałania w grupie. Celem zajęć jest stymulowanie dalszego prawidłowego rozwoju psychicznego i społecznego młodzieży oraz rozwijanie zainteresowań. nauczyciel RAZEM godzin tygodniowo 4h 22 h Formy pracy: - interaktywna edukacja z wykorzystaniem technologii informacyjnej, - warsztaty umiejętności, - zajęcia terapeutyczne, - warsztaty rozwijające zainteresowania, - prace w grupach samopomocowych, - zwiedzanie zakładów pracy. HARMONOGRAM WDRAŻANIA I REALIZACJI PROGRAMU I etap Lp. 1. Realizacja poszczególnych zadań Realizujący Termin Powołanie zespołu organizacyjnego bazy oraz zaplecza dydaktycznego i finansowego Wybór nauczycieli – opiekunów zajęć. Kryteria doboru kadry: - wykształcenie pedagogiczne, - posiadają umiejętności związane z prowadzonymi zajęciami, - chęć pracy z trudną młodzieżą. lider projektu wyznaczony przez Miasto VIII 2008 Podpisanie rocznych umów z prowadzącymi poszczególne grupy. 2. Nabór wolontariuszy wspomagających działania w ramach projektu. Przygotowanie propozycji zajęć w ramach projektu. 4. Opracowanie programu dla poszczególnych grup zajęciowych. II etap 3. lider projektu lider projektu n-l opiekun wolontariusze zatrudnieni nauczyciele Nawiązanie współpracy z zakładami pracy i innymi instytucjami wspomagającymi realizację poszczególnych celów programu 254 VIII 2008 VIII 2008 VIII/IX 2008 1. Nawiązanie współpracy z instytucjami wspomagającymi realizację projektu takimi jak: - Dom pomocy społecznej Caritas - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, - Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej, - Miejskie Centrum Informacji i Wolontariatu, - zakłady pracy chronionej, - zakłady aktywizacji zawodowej, - inne wg. potrzeb Ustalenie zasad i zakresu współpracy z poszczególnymi instytucjami. 1. Wybór i ustalenie listy uczestników zajęć w poszczególnych grupach. 2. IX każdego roku lider n-l prowadzący zajęcia IX - X każdego roku Nabór zainteresowanej młodzieży i realizacja założeń projektu. III etap 2. lider projektu Ustalenie z rodzicami lub opiekunami młodzieży zasad uczestnictwa w zajęciach. 3. Opracowanie szczegółowego harmonogramu zajęć. 4. Wdrożenie i realizacja poszczególnych programów zgodnie z ustalonym harmonogramem. n-l prowadzący zajęcia IX 2008 lider projektu IX 2008 lider projektu n-l prowadzący IX 2008 n-l prowadzący wolontariusze IX każdego roku realizacji projektu Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: Każdy cykl programu podlegać będzie ewaluacji zgodnie z przyjętymi metodami badań pedagogicznych, zaś efekty będą ujmowanie w formie wniosków i prezentowane na posiedzeniach zespołu nauczycieli i rodziców celem naniesienia ewentualnych poprawek, bądź koniecznych zmian lub kontynuacji przedsięwzięcia. Zasady ewaluacji: - ocena przed podjęciem realizacji programu – czy i w jakim zakresie projekt przyczyni się do osiągnięcia planowanych działań, - ocena w trakcie realizacji programu – czy podjęte działania zmierzają w dobrym kierunku, czy są realizowane zgodnie z założeniem programu, - ocena po realizacji programu – dotyczy osiągniętych krótko – oraz zakładanych na wstępie efektów. 255 i długoterminowych efektów Planowane efekty Uczestnik po zakończeniu cyklu zajęć: Forma kontroli Obserwacja kwestionariusz Dobrze funkcjonuje społecznie Potrafi nawiązywać kontakty interpersonalne Rozmowa ankietowa z mieszkańcami DPS i wolontariuszami Termin w skali roku V II, VI Porównawcze zestawienie liczbowe Podejmuje pracę w zakładach pracy chronionej lub zakładach aktywizacji zawodowej, Jest odpowiedzialny za drugiego człowieka, VI Rozmowa ankietowa z mieszkańcami DPS Analiza sukcesów i podejmowanych przez młodzież działań Rozwinął zainteresowania i zdobył nowe umiejętności. VI VI Ewaluacja Urozmaicenie form pracy Wprowadzenie komputera jako czynnika ułatwiającego kontakty międzyludzkie Podjęcie działań mających na celu pomoc w znalezieniu pracy Wprowadzenie dramy jako element uwrażliwiający Poszerzenie wachlarza zajęć Źródła finansowania: Miasto Ruda Śląska, Wpłaty rodziców. Kosztorys: Łączny przewidywany koszt projektu w skali roku wynosi 48 800 PLN. Analizując sytuację materialną uczestników programu i ich rodzin, zakłada się, że tylko część kosztów na realizację projektu może być pokryta z wpłat dokonanych przez rodziców. Uwzględniając średni dochód roczny ustala się, że uczestnicy, będą dokonywali wpłat w wysokości 30 zł miesięcznie. Szacuje się, że środki te stanowią ok. 10% kosztu całości projektu. Nie wyklucza się podniesienia proponowanej kwoty po konsultacji z uczestnikami oraz ich rodzicami. Przewiduje się również podjęcie działań mających na celu pozyskanie sponsorów. Lp. 1. 2. Szacunkowy koszt w PLN Szacunkowy koszt projektu cyklu rocznym Wynagrodzenie 3 nauczycieli: 1n-l =50 pln brutto/h x11h tygodniowo= 209h rocznie n-la z narzutami ~11 500 pln) Zakup materiałów biurowych papier, tusz do drukarek, itp. 256 (koszt 1h 34 500 1 000 3. 4. 5. Zakup materiałów na zajęcia warsztatowe tj. glina, szkliwo, drewno, formy, narzędzia itp. 2 000 Zakup licencji i programów komputerowych umożliwiającego interaktywną edukację. 6 000 Wyjazdy młodzieży i nauczyciela w ramach projektu rozwijające zainteresowania tj. muzea, teatr, itp. 3 300 6. Wyjazdy uczestników do zakładów pracy – koszt autokaru. 7. Zakup gier dydaktycznych. 1 500 500 RAZEM 48 800 Rozpoczęcie projektu: Czerwiec 2007 roku 257 Rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności oraz wspieranie tworzenia i utrzymania miejsc pracy „Przedsiębiorczy nastolatek” [C5K7P1] Cel projektu: 1. Proprzedsiębiorczy system kształcenia młodzieży; 2. Stworzenie dodatkowego systemu pozwalającego wzbogacać wiedzę w zakresie teoretycznej zdobytej przedsiębiorczości wśród młodzieży, 3. stworzenie uczniom możliwości do podniesienie wiedzy na lekcjach „Przedsiębiorczości” i uzupełnienie ich o praktykę gospodarczą. 4. Umożliwienie młodzieży zdobycie zaświadczeń i certyfikatów ułatwiających im w przyszłości zdobycie pracy. Adresat (beneficjent): Przewiduje się, że projektem zostanie objętych 1 030 uczniów - młodzież szkół ponadgimnazjalnych z terenu Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Centrum Kształcenia Ustawicznego w Rudzie Śląskiej. Koordynator projektu: mgr Barbara Orłowska Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji: rozpropagowanie oferty kursowej w ramach form szkolnych: 1. Firma Symulacyjna „MOST” sp. z o.o. – w pigułce, czyli jednodniowa praktyka zawodowa w ramach przedmiotu „Przedsiębiorczość”. Program przeznaczony dla 750 uczniów w roku kalendarzowym (czyli są to 2 dwa lata szkolne: 2006/2007 i 2007/2008); jest on realizowany w każdym roku szkolnym, począwszy od roku 2003; obecnie realizowany jest jako innowacja pedagogiczna; dotychczas z programu skorzystało już około 2 000 uczniów szkół ponadgimnazjalnych; Program oceniony przez uczniów w ankiecie ewaluacyjnej (w skali od 1 do 6) na średnią ocenę 5,2. (Program - załącznik nr 1). 2. Mini – specjalista d/s kadr i płac. ( Program SYMFONIA) 3. Europejskie Komputerowe Prawo Jazdy. 4. Z Corelem na TY. 5. Sam prowadzę własną firmę. 6. Jak i gdzie zdobyć kasę na działalność gospodarczą. 7. Obsługa kasy fiskalnej. Kursy nr 2 do 6 przeznaczone są dla 2 grup uczestników po 15 uczniów każda; Pierwsza grupa – termin realizacji rok szk. 2006/2007, Druga grupa – termin realizacji rok szk. 2007/2008. Kurs nr 7 – termin realizacji: cały rok 2007; kurs skalkulowany dla 130 uczniów. 258 Wszystkie kursy od nr 2 do 7 realizowane były już w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Rudzie Śląskiej, w roku szkolnym 2005/2006, w ramach form szkolnych i spotkały się z dużym zainteresowaniem ze strony uczniów. II Etap realizacji: identyfikacja odbiorców projektu. - Karty zgłoszeń na kurs: Firma Symulacyjna „MOST” sp. z o.o. – w pigułce, czyli jednodniowa praktyka zawodowa w ramach przedmiotu „Przedsiębiorczość”, przekazywane będą do CKU przez wyznaczonego przez Dyrektora szkoły, nauczyciela przedsiębiorczości. Karta zgłoszenia obejmuje wszystkich uczniów z klasy, która bierze udział w zajęciach. - Pozostałe kursy: pedagog szkolny, szkoły macierzystej przyjmuje karty zgłoszenia uczniów, którzy samodzielnie deklarują udział w wybranym przez siebie kursie. III Etap realizacji: Dyrektor Centrum Kształcenia Ustawicznego, po przeanalizowaniu kart zgłoszeń decyduje o otwarciu kursu, na który zgłosiła się odpowiednia liczba chętnych (liczba uczestników zróżnicowana, w zależności od rodzaju kursu ). IV Etap realizacji: organizacja szkoleń dla uczestników programu. Odbiorcy programu zostaną powiadomieni o terminie szkolenia przez CKU w Rudzie Śląskiej. V Etap realizacji: monitoring projektu. Projekt będzie monitorowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji oraz bezpośrednio po jego zakończeniu. Planowane efekty: - podniesienie umiejętności uczestników projektu, - wzmocnienie przedsiębiorczości wśród młodzieży, - motywacja do samozatrudnienia, - uczniowie zdobędą certyfikaty potwierdzające ich umiejętności, - uczniowie zdobędą zaświadczenia niezbędne w przyjęciu do pracy. Zasady ewaluacji: Przeprowadzenie ewaluacji i analiza ankiet ewaluacyjnych. 259 Kosztorys: Lp. 1 Koszt (w zł) Rodzaj kursu Firma Symulacyjna MOST Sp. z o.o. w pigułce – czyli jednodniowa praktyka zawodowa w ramach przedmiotu Przedsiębiorczość. Koszt całkowity uczestnictwa w kursie na 1 osobę (w zł) 41 000,- 54,67 2 Mini- specjalista ds. kadr i płac. ( Program SYMFONIA) 4 000,- 133,33 3 Europejskie Komputerowe prawo jazdy. 4 000,- 133,33 4 Z Corelem na TY. 4 000,- 133,33 5 Sam prowadzę własną firmę. 4 000,- 133,33 6 Jak i gdzie zdobyć kasę na działalność gospodarczą. 4 000,- 133,33 7 Obsługa kasy fiskalnej. 8 000,- 61,54 69 000,- 69000:1030= 66,99 Razem: Źródła finansowania: Budżet miasta Ruda Śląska 69 000,- Ogółem: 69 000,- Termin realizacji: Od 1. 01.2007 r. do 31.12.2007 (Projekt realizowany będzie w roku 2007, jednakże przewidywana jest jego kontynuacja w latach następnych, w zależności od otrzymanych na ten cel środków.) 260 Doradztwo zawodowe w Rudzie Śląskiej [C5K7P2] Cel projektu: Stworzenie systemu doradztwa zawodowego w Rudzie Śląskiej. Adresaci ( beneficjenci) : Mieszkańcy miasta Ruda Śląska a w szczególności: 1. Młodzież kończąca szkołę gimnazjalną, 2. Młodzież kończąca szkołę ponadgimnazjalną, 3. Młodzież wykształcona, z pewnymi już kwalifikacjami zawodowymi, pozostająca bez pracy bądź zagrożona brakiem pracy, 4 . Osoby dorosłe pozostające bez pracy, poszukujące pracy, chcące zmienić kwalifikacje. Realizator projektu: Centrum Kształcenia Ustawicznego w Rudzie Śląskiej ul. Orzegowska 25. Założenia merytoryczne programu: 1. Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych młodzieży, osobom dorosłym (tworzenie z klientem indywidualnych planów działania) 2. Prowadzenie zajęć grupowych w formie warsztatów, szkoleń. 3. Przekazywanie podstawowych informacji z zakresu prawa pracy i podstawowych informacji o regionalnym i lokalnym rynku pracy. 4. Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej. 5. Gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych. 6. Wzbogacanie warsztatu pracy Ośrodka o nowoczesne środki przekazu informacji (Internet, CD, video, itp.) oraz udostępnianie ich zainteresowanym. 7. Utworzenie baz danych (i ich stała aktualizacja). Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): 1 etap Przygotowanie do wdrożenia projektu utworzenia Ośrodka Doradztwa Zawodowego (w tym etapie uzyskanie środków na sfinansowanie). 2 etap Podstawy prawne dotyczące udzielania pomocy doradczej młodzieży i dorosłym. 3 etap Wdrożenie projektu, tj. rozpoczęcie organizacji Ośrodka Doradztwa Zawodowego. 4 etap Realizacja projektu: • inauguracja działalności Ośrodka; rozpoczęcie pracy zespołu specjalistów, 261 • rozpowszechnianie informacji o działalności Ośrodka. 5 etap Monitoring projektu: • projekt będzie monitorowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji. Planowane efekty: - większa liczba uczniów podejmujących trafne wybory edukacyjne, - większa liczba mieszkańców miasta, którzy pozostawali bez pracy a znaleźli pracę, - zwiększenie motywacji jednostek do podejmowania pracy nad sobą, mądrego - planowania rozwoju zawodowego i konsekwentnego dążenia do realizacji wyznaczonych celów, - poszerzenie wiedzy jednostek o informacje potrzebne do realizacji kariery szkolno-zawodowej. Źródła finansowania: Środki budżetu miasta Ruda Śląska – CKU jest jednostką budżetową, Kosztorys: Łączny koszt organizacji i funkcjonowania Ośrodka 90 510 zł. Termin realizacji: Od roku 2006, nadal (do roku 2013). 262 Utworzenie ośrodka doradztwa zawodowego w Rudzie Śląskiej [C5K7P2] Cel projektu: Pomoc jednostce w planowaniu własnego rozwoju zawodowego zgodnego z osobistym potencjałem i potrzebami rynku pracy. Adresaci ( beneficjenci) : Mieszkańcy miasta Ruda Śląska a w szczególności: 1. Młodzież kończąca szkołę gimnazjalną, 2. Młodzież kończąca szkołę ponadgimnazjalną, 3. Młodzież wykształcona, z pewnymi już kwalifikacjami zawodowymi, pozostająca bez pracy bądź zagrożona brakiem pracy, 4 . Osoby dorosłe pozostające bez pracy, poszukujące pracy, chcące zmienić kwalifikacje. Realizator projektu: Centrum Kształcenia Ustawicznego w Rudzie Śląskiej ul. Orzegowska 25. Założenia merytoryczne programu: 1. Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych młodzieży, osobom dorosłym (tworzenie z klientem indywidualnych planów działania) 2. Prowadzenie zajęć grupowych w formie warsztatów, szkoleń. 3. Przekazywanie podstawowych informacji z zakresu prawa pracy i podstawowych informacji o regionalnym i lokalnym rynku pracy. 4. Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej. 5. Gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych. 6. Wzbogacanie warsztatu pracy Ośrodka o nowoczesne środki przekazu informacji (Internet, CD, video, itp.) oraz udostępnianie ich zainteresowanym. 7. Utworzenie baz danych (i ich stała aktualizacja). Etapy realizacji projektu ( harmonogram realizacji ): 1 etap Przygotowanie do wdrożenia projektu utworzenia Ośrodka Doradztwa Zawodowego (w tym etapie uzyskanie środków na sfinansowanie). 2 etap Podstawy prawne dotyczące udzielania pomocy doradczej młodzieży i dorosłym. 3 etap Wdrożenie projektu, tj. rozpoczęcie organizacji Ośrodka Doradztwa Zawodowego. 263 4 etap Realizacja projektu: • inauguracja działalności Ośrodka; rozpoczęcie pracy zespołu specjalistów, • rozpowszechnianie informacji o działalności Ośrodka. 5 etap Monitoring projektu: • projekt będzie monitorowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji. - większa liczba uczniów podejmujących trafne wybory edukacyjne, - większa liczba mieszkańców miasta, którzy pozostawali bez pracy a znaleźli pracę, - zwiększenie motywacji jednostek do podejmowania pracy nad sobą, mądrego planowania rozwoju zawodowego i konsekwentnego dążenia do realizacji wyznaczonych celów, - poszerzenie wiedzy jednostek o informacje potrzebne do realizacji kariery szkolno-zawodowej. Źródła finansowania: - środki budżetu miasta Ruda Śląska – CKU jest jednostką budżetową, - fundusze pochodzące z prowadzonych przez CKU kursów, - fundusze unijne. Kosztorys: Łączny koszt organizacji i funkcjonowania Ośrodka 26 661 zł. Termin realizacji: Rok 2006, nadal. 264 Trening autoprezentacji i umiejętności poruszania się po rynku pracy [C5K7P3] Cel projektu: - dostarczenie informacji na temat umiejętności radzenia sobie ze stresem, zwłaszcza w sytuacji rozmowy kwalifikacyjnej, - dostarczenie wiedzy na temat komunikacji werbalnej i niewerbalnej, przydatnej do zaprezentowania się jako osoba kompetentna i pewna siebie, - pokazanie sposobów poznawania siebie w celu określenia własnych zalet i umiejętności, - podanie sposobów aktywnego szukania pracy, - okazja do przećwiczenia w/w umiejętności, - przekazanie na temat aktualnego rynku pracy, - umożliwienie zapoznania się ze wzorami dokumentów wymaganych obecnie przy szukaniu pracy. Adresat-beneficjent: Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych z terenu Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Psycholodzy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Założenia merytoryczne projektu: Praca jest podstawową czynnością człowieka, do której ma ponadto prawo. W obliczu bezrobocia i stale zmieniających się wymagać wobec pracowników, nie tylko młody człowiek staje przed bardzo trudnym zadaniem. Szkoła przygotowuje ucznia szkoły ponadgimnazjalnej do wykonywania zawodu, nie daje jednak możliwości poznania mechanizmów rynku pracy oraz umiejętności poruszania się po nim. Poniższy trening powstał w oparciu o doświadczenia wyniesione ze szkoleń organizowanych przez Rejonowy Urząd Pracy, Wojewódzki Urząd Pracy i inne. Jest prowadzony z inicjatywy autorek, wynika bowiem z głębokiego przeświadczenia o wartościowości i konieczności tego typu zajęć. Etapy realizacji projektu: Część I – etap informacyjny, przekazywanie corocznie propozycji zajęć dla młodzieży na spotkaniach z przedstawicielami placówek oświatowych. - czas realizacji: wrzesień każdego roku. Część II – etap właściwej realizacji. Warsztaty (4-rogodzinne dla klasy szkolnej) są realizowane w ciągu całego roku szkolnego. Przewidywany rezultat projektu i zasady ewaluacji: Wzrost umiejętności poruszania się poranku po rynku pracy, poszukiwania pracy. Wzrost umiejętności emocjonalnego radzenia sobie w sytuacji szukania pracy. 265 W dłuższej perspektywie pomoc większej grupie osób w znalezieniu pracy. Planowany sposób ewaluacji projektu zakłada przeprowadzenie badań (pretest i posttest). Badanie polega na wypełnieniu przez uczestników ankiety z konkretnymi pytaniami na temat zachowania się w momencie szukania pracy i rozmowy kwalifikacyjnej. Ankietę wypełnia się przed i po zajęciach. Następnie wyniki ankietowe są analizowane jakościowo i ilościowo. Źródła finansowania: Środki własne: wynagrodzenie pracowników Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Środki szkół: lokal, media . Termin realizacji: Od 2004 r., nadal. 266 Współpraca w zakresie programu T-TEP Toyota Technical Education Program pomiędzy Toyota Motor Poland Co. Ltd. Sp. Zo.o. i Zespołem Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Rudzie Śląskiej [C5K7P3] Cel projektu: Toyota w ramach współpracy zobowiązuje się do wyposażenia pomieszczeń szkolnych w pomocy i wyposażenie dydaktyczne. Szkoła będzie promować Toyotę jako patron szkoły wyróżniającej się poziomem kształcenia o szeroko pojętym profilu samochodowym. Adresat: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Rudzie Śląskiej Realizator projektu: Toyota Motor Poland Co. Ltd. Sp. Z o.o. Założenia merytoryczne projektu: Doposażenie sal lekcyjnych w ZSP nr 1 w najnowocześniejsze symulatory silników spalinowych oraz sprzęt i na tej bazie realizacja programu nauczania w klasach o profilu samochodowym. Etapy realizacji programu: Podpisanie porozumienia w zakresie programu T-TEP. Kolejnym etapem będzie powstanie Regionalnego Centrum Szkoleniowego Toyota w budynku Centrum Kształcenia Praktycznego w Rudzie Śląskiej. Planowane efekty: Poprawa efektywności kształcenia w zakresie przedmiotów zawodowych oraz zajęć praktycznych. Dostęp do najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych z zakresu motoryzacji. Źródło finansowania: Toyota Motor Poland Termin realizacji: - ZSP nr 1 - 2006r. do nadal - CKP - 2006r. do nadal 267 Systemowa praca z agresją na terenie szkoły [C5K8P1] Cel: Ograniczenie mobbingu w szkole i zapobieganie temu zjawisku poprzez budowanie więzi koleżeńskich i poprawę atmosfery w szkole. Podstawowe założenia: - rozpoznanie skali zjawiska na terenie szkoły, - zaangażowanie na rzecz rozwiązania problemu. Środki zaradcze na poziomie szkoły: - Ankiety wśród uczniów. Analiza sytuacji. - Dzień poświęcony problemowi lobbingu w szkole (zamiast zwykłych lekcji). - Zintensyfikowana kontrola podczas przerw (dyżury), częstsze interwencje. - Większa ilość ciekawych zajęć pozalekcyjnych. - Uruchomienie telefonu kontaktowego. - Ogólnoszkolne zebranie rodziców. - Doskonalenie i samodoskonalenie nauczycieli (grupy rozwojowe). - Współpraca dom – szkoła. Środki zaradcze na poziomie klasy: - Regulamin klasowy, zawierający normy postępowania, zapobiegający mobbingowi – wyjaśnienie problemu, nagrody i sankcje. - Godzina wychowawcza jako element kontroli społecznej. - Gry i zabawy, literatura. - Nauka poprzez współpracę. - Wspólne zajęcia wzmacniające więzi między uczniami. - Zebranie rodziców, indywidualne rozmowy. Środki zaradcze na poziomie jednostki: - Wnikliwe rozmowy ze sprawcami (akceptacja osoby a stanowczy sprzeciw wobec zachowania) i ofiarami lobbingu (skuteczna ochrona przed kolejnymi represjami). - Rozmowy z rodzicami uczniów. - Wykorzystywanie pomysłowości (nauczyciela, rodziców) w pomaganiu ofiarom a także prześladowcom. - Pomoc ze strony ”neutralnych” uczniów. - Pomoc i wsparcie dla rodziców ze strony szkoły. - Profesjonalna pomoc psychologa dla rodziców i uczniów zarówno szykanowanych szykanujących. - Zmiana klasy lub szkoły. 268 jak Przemoc w szkole przejawia się w relacjach : - pomiędzy nauczycielami i uczniami – przyczyną jest często brak kompetencji wychowawczych nauczycieli, a w konsekwencji bezradność wychowawcza, - pomiędzy uczniami. MOBBING w świetle badań (D. Olweus) - występowanie lobbingu narasta w okresie nauczania blokowego oraz w gimnazjum - chłopcy są bardziej narażeni na szykany niż dziewczynki - chłopcy są częściej sprawcami, - zarówno ofiary jak i sprawcy twierdzą, że rodzice i nauczyciele rzadko interweniują, - wielkość miasta, szkoły i liczebność klasy nie mają wpływu na występowanie lobbingu, - stosunek nauczycieli do lobbingu i ich sposób reagowania ma kluczowe znaczenie dla skali problemu, - różnice w wyglądzie zewnętrznym mają niewielki wpływ na występowanie lobbingu, - istotne znaczenie ma siła fizyczna. PRZYCZYNY Wychowanie (brak ciepła i granic, agresja rodziców wobec dziecka) - temperament, - mechanizmy grupowe, - społeczne zarażanie się, - osłabienie hamulców moralnych, - rozmycie odpowiedzialności, - deprecjonowanie ofiary, - wpływ mediów i otoczenia społecznego. SPRAWCY - fascynacja przemocą i jej narzędziami, - silna potrzeba dominacji, - agresja, impulsywność, - siła fizyczna, - niski poziom lęku i niepewności. OFIARY - ostrożne, - wrażliwe, - nieśmiałe, - małomówne, - o niskiej samoocenie, 269 - reagujące wycofaniem lub ucieczką, - negatywnie nastawione do przemocy i jej narzędzi, - słabe fizycznie. OFIARY PROWOKUJĄCE - silnie pobudzone, - odpowiadają na zaczepki, - swoim zachowaniem wywołują napięcie. KONTRAKT KLASOWY Część I Cele: budowa zaufania w grupie, ustalenie wzajemnych oczekiwań i zobowiązań w wymiarach nauczyciel – klasa. Materiały: kredki, długopisy, kartony, flamastry kapelusz (woreczek lub czapka). a/ wprowadzenie WRZUĆ STRACH DO KAPELUSZA (WORECZKA, CZAPKI) - 20 minut - uczniowie i wychowawca piszą na małych karteczkach o jednej rzeczy, której boją się w tej klasie, następnie wrzucają złożone karteczki do kapelusza, kapelusz krąży po klasie, każdy wyciąga losowo jedną karteczkę, następuje odczytanie komunikatów. Po odczytaniu wszystkich karteczek zapyta klasę o komentarze i również samemu skomentować to, co zostało odczytane. W tym ćwiczeniu ważne jest by zadbać o anonimowość, a w komentarzach uwypuklić podobieństwa pojawiające się w strachach. b/ rozwinięcie Uczniowie dobierają się w pary i przez 10minut wspólnie zastanawiają się nad tym, czego potrzebują od innych osób w klasie by czuć się w niej dobrze i bezpiecznie. Następnie dwójki łączą się w sześcioosobowe zespoły i na kartonach wypisują listę potrzeb. Zespoły wieszają swoje listy na ścianach i prezentują wyniki całej klasie. Prowadzący wybierają punkty wspólne dla wszystkich list. Otwierają dyskusje na temat tego, w jaki sposób zabezpieczyć w klasie zaspokojenie potrzeb. Następnie klasa próbuje sformułować normy zabezpieczające realizację potrzeb i gwarantujące je sankcje. Ważne jest by sprawdzić, czy istnieją jeszcze jakieś wcześniej nieustalone normy istotne dla klasy ewentualnie opracować je. Część II. Uczniowie wracają do zespołów 4 – 6 osobowych i na kolejnych kartonach wypisują to, czego potrzebują od wychowawcy. Listy zostają wywieszone na ścianach. Zadaniem wychowawcy jest podkreślenie powtarzających się punktów i odniesienie się do nich – na co jestem gotów odpowiadać, a na co nie. 270 Uczniowie mają prawo pyta nauczyciela o powody odmowy. Dalej wychowawca przedstawia swoją listę wymagań i oczekiwań od klasy. Uczniowie w grupach odnoszą się do oczekiwań wychowawcy – na co jesteśmy gotowi odpowiada, a na co nie. c/ zakończenie Ustalone normy i zobowiązania zostają spisane na dużym arkuszu papieru i wszyscy podpisują się pod zawartym kontraktem. Uwaga: Jeżeli zależy nam na realności kontraktu – na końcowej liście powinny się znaleźć tylko takie pozycje, co do których istoty wszyscy są zgodni. Ważne jest także, by przy ustalaniu sankcji pamiętać o tym, że będą one wprowadzane w życie, a więc muszą być psychologicznie możliwe do stosowania, zgodnie z prawami człowieka i regulaminem szkoły. Regulamin klasowy przeciwko przemocy Regulamin powinien zawierać przynajmniej takie zasady jak: 1. Nie znęcamy się nad innymi 2. Staramy się pomóc uczniom, nad którymi ktoś się znęca 3. Informujemy dorosłych o przypadkach znęcania się 4. Włączmy do zabawy , rozmów, i wspólnego spędzania czasu uczniów, którzy pozostają na uboczu 5. Konsekwencje za znęcanie się nad kimś są w naszej klasie następujące … Wychowawca może z klasą co jakiś czas analizować stopień postrzegania zasad. Warto przypominać uczniom, że informowanie o przypadkach przemocy jest wyrazem odwagi i chęci pomocy słabszemu. Ważna jest praca nad integrowaniem klasy i poprawą pozycji najsłabszych uczniów. Ważna jest obserwacja zachowań sprawców i ofiar i pozytywne wzmacnianie konkretnych przejawów konstruktywnych zachowań np współpracy, pomocy. Jak przeciwdziałać agresji? Spotkanie z rodzicami - prelekcja, - dyskusja. Definicja agresji: agresja to celowe, ukierunkowane działanie, którego celem jest dokuczenie, ośmieszenie, zranienie, wyśmianie czy grożenie jakiejś osobie, uszkodzenie lub zniszczenie jakiegoś przedmiotu. 271 Mechanizmy powstawania zachowań agresywnych: lęk …………….. gniew …………………… agresja frustracja działanie wyrażające uczucie złości w sposób, który wyrządza komuś krzywdę Przejawy zachowań agresywnych: napastliwość fizyczna, napastliwość słowna napastliwość pośrednia, podejrzliwość drażliwość, negatywizm. Mobbing – definicja, przejawy: ofiary, sprawcy, ofiary prowokujące, rodziny sprawców i ofiar. Przyczyny zachowań agresywnych 1. Milcząca większość. 2. Teorie społecznego uczenia się. - zasada: akceptacja osoby, brak akceptacji zachowania, - zasada: wszystkie uczucia są w porządku, jednak ważne jest jak je wyrażasz, - zasada: użycie przemocy lub agresywnego zachowania jako wyraz złości jest niedopuszczalne, - pomóc dziecku zrozumieć siebie, co wywołuje złość, co się dzieje jak czujesz złość - jak kierujesz swoim uczuciem złości, - różnice między szkodliwymi i korzystnymi reakcjami pod wpływem złości. Zasady – konsekwencje: - złamanie zasady nie może pozostać bez konsekwencji (metody pozbawione agresji), - kształtowanie wewnętrznego systemu wartości. Propozycja dla rodziców - rozmowa z dziećmi na temat: - czy spostrzega problem agresji w środowisku, - czy samo ma z tym problem, - jak sobie z tym radzi. 272 Stwierdzenie istnienia agresji w otoczeniu dziecka wymaga podjęcia działań długofalowych, polegających na współpracy szkoły z rodzicami i dzieckiem. PRZEWODNIK RADZENIA SOBIE ZE ZŁOŚCIĄ Wskazówki dla opiekunów Twoje dziecko będzie wkrótce uczestniczyć w zajęciach: Jak radzić sobie z agresją? Celem zajęć jest pomóc dzieciom w lepszym rozumieniu emocji złości i w tym, jak mogą zmienić kierunek uczuć w pozytywny sposób. Proponujemy kilka wskazówek, które może Pan/Pani wykorzystać w domu w kontakcie z dzieckiem. Dzieci, które nabywają umiejętności radzenia sobie ze złością w pozytywny i społecznie akceptowany sposób, łatwiej nawiązują trwałe relacje z rówieśnikami, dorosłymi oraz generalnie lepiej radzą sobie w szkole. Pomóż dziecku w zrozumieniu poniższych idei: 1. Użycie przemocy lub agresywnego zachowania jako wyraz złości jest niedopuszczalne. Walka, bicie, używanie raniących słów nie jest w porządku, nawet jeśli jesteś zły. 2. Wszystkie uczucia są w porządki. Jednak ważne jest to, jak je wyrażasz. 3. Dzieci mogą przeżywa złość, gdy ktoś im dokucza, wyzywa, nie pozwala się bawić z innymi, kiedy sprawy nie układają się dla nich pomyślnie. Poproście, aby dzieci powiedziały o ludziach, sytuacjach ,zdarzeniach, które wywołują ich złość. 4. Kiedy dzieci przeżywają złość, doświadczają różnych wewnętrznych i zewnętrznych ich oznak. Mogą napinać mięśnie, czerwienić się, mieć uczucie „kamienia” w żołądku, spocone dłonie, mogą mówić głośno, mieć uczucie, jakby zbierało im się na płacz, mieć pełne złości i raniące myśli na temat innych osób. Poproście dzieci, żeby opisały oznaki złości, których zdarza im się doświadczyć. 5. Kiedy dzieci złoszczą się kierują swoim gniewem na wiele sposobów. Mogą udawać, że nie przeżywają złości, mogą obwiniać innych, wycofywać się z wywołującej złość sytuacji, wybuchać lub rozwiązywać problemy przez poszukiwanie pomocnych i odpowiedzialnych pomysłów co do tego, co mogą zrobić. Przedyskutujcie z dziećmi, jak one kierują swoim uczuciem złości. 6. Rozwiązania budzącej złość sytuacji mogą być korzystne lub szkodliwe. Przedyskutujcie z dziećmi różnice pomiędzy korzystnymi i szkodliwymi reakcjami pod wpływem złości. 7. Dzieci, którym udaję się najlepiej pokierować złością w pozytywny sposób to te, które posiadają plan odnośnie tego, co zrobić. 273 Przedstawiamy plan radzenia sobie w sytuacji przeżywania złości, który możecie Państwo wykorzystać w kontakcie z dziećmi. Ten plan pomoże dzieciom nauczyć się, co mogą uczynić z uczuciem złości. Oto kolejne kroki: KROK 1 – Jak czuję się w chwili obecnej? Jakie odbierane sygnały w ciele pomagają mi w uświadomieniu sobie, że przeżywam złość. KROK 2 – WYCISZENIE Zanim uczucia staną się zbyt silne i obezwładniające, pomóżcie dzieciom zredukować poprzez głęboki oddech, myślenie o przyjemnych sprawach, powiedzenie sobie tekstów uspokajających, samouspokojenie poprzez słowa: „ jestem w porządku, wszystko się dobrze ułoży”. KROK 3 – ROZWIĄZANIE PROBLEMU STOP! ZATRZYMAJ SIĘ! Jaki jest mój problem? Poproście aby dzieci opisały problem- co się wydarzyło. POMYŚL ! Jaki mam wybór – jakie możliwości? Pomóżcie dzieciom stworzyć listę – co mogłyby zrobić. Po zrobieniu listy rozważcie każde rozwiązanie odpowiadając na pytania: o Czy to rozwiązanie pomoże mnie i innym czy zaszkodzi? o Jaki dowód mam na to, że to jest właściwa rzecz do zrobienia? o Jaki są konsekwencje? o Jakie są dobre i złe rzeczy, które mogłyby się wydarzyć mnie lub innym, jeśli wybiorę to rozwiązanie? DZIAŁAJ! Zrealizuj rozwiązanie które jest korzystne, bezpieczne, poparte faktami i z dużym prawdopodobieństwem ma pozytywne konsekwencje. KROK 4 – EWALUACJA Czy zadziałałeś zgodnie ze swoim wyborem? Pomyśl, co się wydarzyło? Co zrobiłeś? Jak się czułeś? Czy to zadziałało? Czy było to korzystne (w przeciwieństwie do szkodliwego)? Co mogłeś zrobi inaczej? Czy jesteś zadowolony z tego, jak pokierowałeś swoją złością? Może być Pani/Pan pozytywnym modelem dla dzieci poprzez demonstrowanie pozytywnych i akceptowanych form ekspresji własnej złości. Może Pani/Pan też pozytywnie nagradzać dzieci za korzystne działania. 274 Uświadomcie dzieciom, że bicie, krzyk, napady wściekłości są nieakceptowanymi sposobami ekspresji złości. Istnieją pewne pozytywne sposoby pozbycia się przykrych i niekomfortowych uczuć, takie jak: uderzenie w poduszkę, wyjście na dwór, zabawa i wykorzystanie programu „4 KROKÓW”. Na postawie materiałów publikowanych w internecie. 275 Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka [C5K8P2] Cel projektu: - stymulacja rozwoju i terapia zaburzeń wczesno rozwojowych dzieci w wieku od 0 do 7 roku życia, - włączenie w terapię elementów logoterapii lub właściwej terapii logopedycznej prowadzonej prze neurologopedę, - zastosowanie metod: SI, Keppartów, Bobatów, Dennisona itp. w aktywnej terapii polisensorycznej dziecka z uogólnionymi zaburzeniami rozwojowymi. Adresat projektu: Dzieci z terenu Rudy Śląskiej w wieku od 0 do 7 roku życia. Realizatorzy programu: Pracownicy PP-P we współpracy z innymi placówkami ze szczególnym uwzględnieniem Ośrodka Adaptacyjnego . Planowane efekty oraz zasady ewentualnej ewaluacji: - wzrost zainteresowania rodziców polisensoryczną stymulacją rozwoju dziecka - efekt bezpośredni : kompleksowa terapia i korecka zaburzeń rozwojowych - ewaluacja w formie diagnozy różnicowej Źródła finansowania : - środki własne PP-P - środki pozyskane z MEN Termin realizacji: Od roku 2006, nadal. 276 „Kąciki zainteresowań” – innowacja pedagogiczna organizacyjno metodyczna [C5K8P2] Cel projektu: Kształtowanie poczucia własnej wartości i tożsamości dziecka 1. Rozwijanie indywidualności dziecka: aktywności, kreatywności, samodzielności i odpowiedzialności 2. Rozwijanie otwartości dziecka na świat i drugiego człowieka: komunikowania, rozumienia, współodczuwania Zakładamy, aby nie tylko teraz, dzieci czuły się szczęśliwe i były zadowolone, lecz także by ich rozwój przebiegał harmonijnie i prowadził do pełnej dojrzałości. Dążymy również do zainteresowania rodziców działalnością dzieci i wspierania ich sfery psychofizycznej i emocjonalno-społecznej, wpływając na to jak dzieci funkcjonują na obecnym etapie rozwoju, ale przede wszystkim na kształt ich przyszłego życia. Rozwój zainteresowań dzieci na tak wczesnym etapie rozwoju jest podstawą do kształtowania zainteresowań w przyszłości i tym samym zapoczątkowuje również szeroko rozumianą profilaktykę uzależnień. Jest to również doskonała forma pracy z dzieckiem zdolnym. Adresat: Program adresowany jest bezpośrednio do wszystkich wychowanków Miejskiego Przedszkola Nr 44 (około 150 dzieci) ale pośrednimi beneficjentami są również ich rodzice i inne osoby biorące udział w ich wychowaniu. Realizator projektu: Miejskie Przedszkole Nr 44 –wszyscy nauczyciele przy współdziałaniu personelu administracyjno obsługowego oraz rodziców wychowanków Założenia merytoryczne projektu: Uwzględniając indywidualne zainteresowania dzieci obserwowane przez nauczycieli i sygnalizowane przez rodziców oraz indywidualne potrzeby nauczycielek ustalono wprowadzić do wyboru następujące kąciki zainteresowań: plastyczny, teatralny, muzyczno-taneczny, badawczy, komputerowy . Zajęcia odbywają się według harmonogramu wywieszonego przy wyjściu do przedszkola. Harmonogram w sposób czytelny (graficzny) informuje rodziców i dzieci o tym, jakie zajęcia odbywają się w poszczególne dni. Znaczki znajdujące się w harmonogramie stanowią równocześnie logo poszczególnych kącików. Zajęcia odbywają się w kącikach zorganizowanych w wyodrębnionych miejscach lub w salach zajęć. Przewiduje się możliwość modyfikowania rodzajów kącików zainteresowań w zależności od potrzeb i zainteresowań dzieci i nauczycielek oraz propozycji rodziców. Kąciki funkcjonują w rankach lub popołudniówkach poza godzinami realizacji podstawy programowej. 277 Przewiduje się również elastyczność spotkań (terminy, godziny) w zależności od sygnalizowanych potrzeb. Zajęcia prowadzone są metodami rozwijającymi aktywność dzieci, pobudzającymi do działania. Nauczycielki wykorzystują różne sprawdzone koncepcje pedagogiczne, które umożliwiają osiągnięcie założonych celów innowacji. Nauczycielki prowadzące zajęcia w poszczególnych kącikach opracowują plany pracy w tychże kącikach na dany rok szkolny. W stosunku do powszechnej praktyki przedszkolnej projekt ten wyróżnia się tym, że w ramach kącików zainteresowań spotykają się dzieci z różnych grup wiekowych, co rozluźnia dotychczasowy podział na grupy i pozwala na stworzenie okazji do kierowania się zainteresowaniami dzieci Etapy realizacji projektu: I. Przygotowanie nauczycielek do pracy w wybranym „Kąciku zainteresowań”, poprzez uczestniczenie w różnych kursach i warsztatach, aktywnej pracy w ramach Wewnątrzprzedszkolnego Doskonalenia Nauczycieli, współpracy z innymi placówkami oświaty i kultury, tworzenia własnych planów rozwoju oraz zachęcenia rodziców do współuczestniczenia w projekcie. II. Prace nad zorganizowaniem poszczególnych „kącików”, zakup wyposażenia niezbędnego do rozpoczęcia działalności w poszczególnych kącikach III. Praca w „Kącikach zainteresowań” zgodnie z planami sporządzanymi na dany rok szkolny. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: W stosunku do dzieci oczekujemy, że prowadzenie zajęć w ramach „Kącików zainteresowań” pozwoli na rozbudzenie zainteresowań, zweryfikowanie ich w praktyce i przeniesienie wybranej formy aktywności na szersze pole i kontynuowanie jej w następnych etapach rozwoju, przynosząc korzyści jednostce jak i społeczeństwu. Na obecnym etapie rozwoju oczekujemy złagodzenia zjawiska agresji wśród dzieci, większej tolerancji w stosunku do innych, większej odpowiedzialności oraz aktywności twórczej dzieci W stosunku do rodziców oczekujemy, że spełnimy ich oczekiwania dotyczące udziału ich dzieci w „zajęciach dodatkowych”, zaś niektórych mniej aktywnych rodziców zainteresujemy działalnością ich dzieci oraz zasugerujemy sposoby aktywnego spędzania czasu wolnego wspólnie z dziećmi. W stosunku do nauczycieli oczekujemy większej satysfakcji z pracy poprzez wykorzystanie możliwości rozwijania własnych zainteresowań. Na bieżąco wśród dzieci prowadzona jest ewaluacja techniką grafiki, która daje obraz zadowolenia dzieci z zajęć w „kąciku”, w którym biorą udział oraz prowadzony jest stały monitoring pracy pod kątem organizacyjnym i metodycznym. Po zakończeniu każdego roku szkolnego rodzice i nauczyciele wypełniają ankiety a z dziećmi przeprowadzany jest wywiad zgodnie z opracowanym scenariuszem wywiadu. Na podstawie uzyskanych informacji zwrotnych, przedstawianych rodzicom i nauczycielom, planowana jest praca w „kącikach” na rok następny. Dotychczas prowadzona ewaluacja wskazuje na duże zainteresowanie dzieci i zadowolenie z udziału w zajęciach w ramach „kącików” oraz zaspokajanie oczekiwań rodziców. Również 278 nauczyciele poprzez realizację programu mają możliwość samorealizacji i rozwijania własnych zainteresowań, popieranych różnymi formami doskonalenia i samokształcenia. Źródła finansowania: Program finansowany jest z budżetu przedszkolnego oraz ze składek Rady Rodziców. Elementy programu zostały również włączone w „Przedszkolny Program Profilaktyczny”, dzięki czemu uzyskano dodatkowe środki z MOPiIS, pozwalające na wzbogacenie wyposażenia kącików Kosztorys Ze względu na założenie, że program nie wymaga dodatkowych nakładów finansowych nie sporządzono kosztorysu projektu. Termin realizacji Od września 2003 do nadal 279 Utworzenie Inkubatora Innowacji Technologicznych i Usługowych „Architektura i Budownictwo” [C6K1P2] Cel projektu: - powstanie pierwszej w Polsce inicjatywy stworzenia Inkubatora Innowacji Technologicznych i Usługowych w zakresie architektury i budownictwa - udostępnienie małym firmom przestrzeni oraz stworzenie im warunków do rozwoju i współpracy głównie w zakresie projektowania i budownictwa - stworzenie nowych miejsc pracy w Rudzie Śląskiej Adresat projektu: - firmy projektowe - firmy wdrażające w budownictwie innowacyjne rozwiązania w zakresie instalatorstwa, wykończenia, wzornictwa Realizator projektu: Śląski Park Przemysłowy Sp. z o.o. oraz jednostka samorządu terytorialnego – Miasto Ruda Śląska Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): - etap I – projekt - etap II – prace przygotowawcze - etap III – remont cechowni - etap IV – remont łaźni - etap V – remont lampowni - etap VI – końcowe prace remontowe - etap VII – prace wykończeniowe Planowane efekty: Korzyści ekonomiczne a) utworzenie ponadregionalnego centrum innowacji b) oddziaływanie na lokalne i regionalne firmy budowlane c) wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań w budownictwie Korzyści społeczne: a) utworzenie ok. 100 miejsc pracy b) zdegradowane tereny pokopalniane mają szansę stać się ośrodkiem rozwoju myśli technicznej 280 Źródła finansowania: - środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw 2004 – 2006 Działanie 1.3) - środki własne Projekt od momentu zakończenia inwestycji będzie samofinansujący. Z uwagi na znaczną wartość majątku spółki zarządzającej brak poważniejszych zagrożeń dla trwałości finansowej. Potencjalne, okresowe braki płynności w początkowym okresie działania mogą być skutecznie likwidowane za pomocą kredytu obrotowego. Z uwagi na wyjątkowy charakter inkubatora i jego jednoznaczne profilowanie, możliwe jest relatywnie dłuższe dochodzenie do celowych wskaźników obłożenia powierzchni pod wynajem. Jest to naturalna konsekwencja przyjętych założeń, która została wpisana w plan finansowy. Nie stanowi zatem jakiegokolwiek zagrożenia dla trwałości projektu. W ciągu 5 lat po zakończeniu inwestycji projekt będzie finansowany przychodami z tytułu dzierżawy obiektów. Koszt: Całkowita wartość projektu 9.126 900 zł. Termin realizacji: 2007 - 2008 281 „Wiedza – Rozwój – Praca” Rozwój Miejskiego Centrum Informacji i Wolontariatu [C6K2P1] Cel projektu: - wskazanie na potrzebę konsolidacji i koordynacji wysiłków podejmowanych przez różnorodne lokalne instytucje na rzecz aktywizacji zawodowej miejscowej społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, - kontynuacja działań placówki dysponującej komplementarnymi i systematycznie wzbogacanymi zbiorami szeroko rozumianej informacji o rynku pracy i edukacji zawodowej, - podniesienie kwalifikacji osób poszukujących pracy poprzez organizację usług szkoleniowych i poradnictwa zawodowego, - świadczenie bezpłatnych usług doradczych osobom poszukującym pracy oraz podmiotom rynku pracy w zakresie rozwiązywania specyficznych problemów zawodowych, - kształtowanie nowoczesnego modelu edukacji zawodowej oraz edukacji na rzecz przedsiębiorczości z wykorzystaniem internetu. Adresat (beneficjent): - osoby bezrobotne i poszukujące pracy, - uczniowie miejscowych gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych, - studenci lokalnych wyższych uczelni, - pracownicy zwalniani w wyniku restrukturyzacji zakładów pracy, - miejscowi przedsiębiorcy, - doradcy zawodowi, - pedagodzy szkolni. Realizator projektu: Urząd Miejski w Rudzie Śląskiej, Miejskie Centrum Informacji i Wolontariatu – Referat w Wydziale Zdrowia i Spraw Społecznych Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - planowana liczba klientów Centrum w ciągu roku wynosić będzie ok. 8 000 osób, - opracowanie i publikacja materiałów informacyjno – szkoleniowych - przeszkolenie 400 uczniów szkół średnich z zakresu rynku pracy, - organizacja szkoleń językowych dla 50 osób, - organizacja cyklicznych wykładów i prelekcji na temat rynku pracy, rozwoju przedsiębiorczości i integracji Polski z Unią Europejską, - prowadzenie Młodzieżowego Klubu Kariery i Zatrudnienia Źródła finansowania: Budżet Miasta Ruda Śląska. Termin realizacji: Od 2003 roku do nadal. 282 Punkty Pomocy Koleżeńskiej [C6K2P1] Cel projektu: a) stworzenie sieci Punktów Pomocy Koleżeńskiej na terenie 10 miast woj. śląskiego, których głównymi zadaniami jest szerzenie idei samopomocy wśród lokalnych społeczności, świadczenie na ich rzecz usług informacyjnych i poradniczych z zakresu problematyki rynku pracy, pomocy społecznej i specjalistycznej; b) aktywizacja zawodowa oraz inspiracja zatrudnienia 273 osób bezrobotnych posiadających wykształcenie wyższe lub średnie, pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy poprzez: - organizację szkoleń z zakresu wsparcia koleżeńskiego oraz na temat ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, - doradztwo świadczone przez zespół ds. outplacementu (psycholog, doradca zawodowy, telemarketer), - zdobycie w doświadczenia Powiatowym podczas Urzędzie Pracy, w odbywania ramach przygotowania którego osoby są zawodowego zaangażowane w działalność Punktów Pomocy Koleżeńskiej, c) utworzenie nowych miejsc pracy oraz poprawa warunków bytowych beneficjentów; Adresat (beneficjent): Osoby bezrobotne z wykształceniem wyższym lub średnim pozostające bez pracy 24 miesiące (planowany jest udział 273 osób, w tym 14 osób z terenu Rudy Śląskiej) Realizator projektu: Projekt realizowany w ramach partnerstwa z Powiatowymi Urzędami Pracy w Bytomiu, Chorzowie, Katowicach, Mikołowie, Piekarach Śląskich, Rudzie Śląskiej, Siemianowicach Śląskich, Świętochłowicach, Jaworznie i Zabrzu oraz z Instytutem Współpracy i Partnerstwa Lokalnego w Katowicach Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji - działania przygotowawcze II Etap realizacji – rekrutacja beneficjentów Wybór uczestników projektu dokonany przez Powiatowe Urzędy Pracy biorące udział w projekcie, III Etap realizacji - udział beneficjentów w szkoleniu Organizacja szkoleń z zakresu wsparcia koleżeńskiego dla 273 beneficjentów projektu, przeprowadzona przez jednego z partnerów projektu - Instytut Współpracy i Partnerstwa Lokalnego. 14 uczestników projektu, będących mieszkańcami Rudy Śląskiej, bierze w nich udział odpowiednio w podziale na trzy tury. 283 IV Etap realizacji - organizacja przygotowania zawodowego Beneficjenci podczas odbywania 6-miesięcznego przygotowania zawodowego w Powiatowym Urzędzie Pracy są zaangażowani w działalność Punktów Pomocy Koleżeńskiej działających w dwóch dzielnicach Rudy Śląskiej. Podczas tego zadania uczestnikom projektu zostanie udzielone wsparcie przez zespół ds. outplacementu w zakresie porad psychologicznych, doradztwa zawodowego oraz pośrednictwa pracy; Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - utworzenie sieci 39 Punktów Pomocy Koleżeńskiej (w każdym z punktów będą odbywać przygotowanie zawodowe 2-3 osoby); powstanie 2 Punktów Pomocy Koleżeńskiej w Rudzie Śląskiej (adresy PPK w Rudzie Śląskiej: Zespół Pracowników Socjalnych MOPS ul. Markowej 22 Nowy Bytom 41-709 Ruda Śląska; Zespół Pracowników Socjalnych MOPS ul Kowalskiego 1 a Bykowina 41-717 Ruda Śląska), - nabycie nowych umiejętności oraz podwyższenie kwalifikacji przez osoby bezrobotne dzięki uczestnictwu w szkoleniach zaplanowanych w projekcie, - zrefundowanie kosztów opieki nad osobami zależnymi (dla 70 osób) - przewiduje się, że po ukończeniu projektu co najmniej 40% jego uczestników utrzyma, bądź znajdzie zatrudnienie, - ponadto przewiduje się, że w wyniku działalności nowo utworzonych Punktów Pomocy Koleżeńskiej zatrudnienie znajdzie grupa klientów tych biur, Źródła finansowania: - Europejski Fundusz Społeczny (Sektorowy Program Operacyjny Rozwoju Zasobów Ludzkich 2004-2006, Działanie 1.5) - Fundusz Pracy; Koszt: Całkowita wartość projektu : 3.569.444,80 zł w tym wartość projektu realizowana w Rudzie Śląskiej : 104 403,68 Termin realizacji: 01.09.2005 r. – 30.06.2007 r. 284 Doskonalenie zawodowe pracowników instytucji rynku pracy [C6K4P1] Cel projektu: Podniesienie umiejętności zawodowych pracowników instytucji rynku pracy. Adresat projektu: - pracownicy Urzędów Pracy, - pracownicy OHP, - pracownicy Rudzkiego Inkubatora Przedsiębiorczości, - pracownicy Miejskiego Centrum Informacji, - pracownicy agencji zatrudnienia, - pracownicy instytucji szkoleniowych, - pracownicy instytucji partnerstwa lokalnego, - doradcy zawodowi, - pedagodzy szkolni. Realizator projektu: Centrum Kształcenia Ustawicznego w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji: Ustalenie kierunków doskonalenia zawodowego pracowników instytucji rynku pracy, w oparciu o szczegółową analizę polityki zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej, realizowaną przez powyższe podmioty. II Etap realizacji: Identyfikacja odbiorców projektu. Kierownik instytucji rynku pracy wyznacza osoby do udziału w szkoleniu. Ponadto osoby bezrobotne zainteresowane uczestnictwem w kursie samodzielnie deklarują udział w szkoleniu. III Etap realizacji: W ramach projektu będą realizowane następujące cele: - zapoznanie z przepisami prawa w zakresie: - instytucji rynku pracy, - kształcenia zawodowego, - egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, - certyfikowania umiejętności, - nauczania modułowego, - akredytacji, - nauczania przedsiębiorczości w szkole ponadgimnazjalnej, 285 - diagnozowanie zapotrzebowania na informację i pomoc petentom instytucji rynku pracy; - przedstawienie aktywnych metod poruszania się po rynku pracy, - zdobycie wiedzy z zakresu aplikowania o dofinansowanie ze środków finansowych EFS - przeszkolenie z zakresu uzyskania Certyfikatu Jakości ISO IV Etap realizacji: Organizacja szkoleń dla uczestników programu. Odbiorcy programu zostaną powiadomieni o terminie szkolenia przez CKU w Rudzie Śląskiej. Etap V realizacji: Monitoring projektu. Projekt będzie monitorowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji oraz bezpośrednio po jego zakończeniu. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - podniesienie umiejętności uczestników projektu, - podniesienie skuteczności oddziaływania instytucji rynku pracy na ich klientów Źródła finansowania: Budżet miasta Ruda Śląska, Koszt: 10 800 zł Termin realizacji: Projekt realizowany będzie w roku 2007, jednakże przewidywana jest jego kontynuacja w latach następnych, w zależności od otrzymanych na ten cel środków. 286 Doskonalenie kwalifikacji pracowników PUP z zastosowaniem metody blended – learning [C6K4P1] Cel projektu: - doskonalenie kadr publicznych służb zatrudnienia poprzez szkolenia z zastosowaniem nowoczesnej metody „blended learning”, - polepszenie obsługi klientów Powiatowych Urzędów Pracy w woj. śląskim. Adresat projektu: Pracownicy 10 - ciu Powiatowych Urzędów Pracy w woj. śląskim (Bytom, Chorzów, Gliwice, Katowice, Mikołów, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Ruda Śląska, Tychy, Zabrze). Realizator projektu: Projekt realizowany w ramach partnerstwa z Powiatowymi Urzędami Pracy w Bytomiu, Chorzowie, Gliwicach, Katowicach, Mikołowie, Rudzie Śląskiej, Siemianowicach Śląskich, Świętochłowicach, Tychach i Zabrzu oraz z Śląską Wyższą Szkołą Zarządzania w Katowicach, Szkołą Główną Handlową w Warszawie. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): - przygotowanie i realizacja promocji projektu, - organizacja rekrutacji beneficjentów ostatecznych, dokonana przez odpowiednie urzędy pracy, - organizacja szkoleń zawodowych i językowych oraz ich realizacja dla 310 beneficjentów ostatecznych (w tym dla 28 pracowników PUP Ruda Śląska), - monitoring realizacji projektu przeprowadzany w okresach kwartalnych - audyt - ocena rezultatów końcowych oraz ewaluacja przeprowadzona co 3 miesiące po zakończeniu projektu przez okres 1 roku Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - przeszkolenie 310 osób objętych projektem, zakończone uzyskaniem certyfikatów SGH i SWSZ, spośród których 28 będzie pracownikami PUP Ruda Śląska, - podwyższenie jakości usług PUP dzięki zastosowaniu zdobytej wiedzy w urzędach pracy, - wykształcenie potrzeby stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych u pracowników publicznych służb zatrudnienia, - wzbogacenie o dodatkowe doświadczenie dostarczania wiedzy i rozwiązań edukacyjnych za pomocą nowoczesnych technologii. 287 Źródła finansowania: Europejski Fundusz Społeczny (Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 20042006, Działanie 1.1) Fundusz Pracy Koszt: Całkowita wartość projektu : 369 473,63 zł w tym wartość projektu realizowana w Rudzie Śląskiej: 54 805,38 zł Termin realizacji: 2006 - 2007 288 „Urząd na 5+” Rozwój oferty usług PUP w Rudzie Śląskiej [C6K4P1] Cel projektu: Projekt skupia się na poprawie oferty usługowej Powiatowego Urzędu Pracy w Rudzie Śląskiej i jej lepszym dostosowaniu do potrzeb osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Będzie to możliwe dzięki: - szkoleniom skierowanym do pracowników urzędu, które pozwolą na ich ciągłe doskonalenie oraz dostosowanie ich kwalifikacji i wiedzy do potrzeb obecnego rynku, - wyposażeniu pracowników w narzędzia i materiały, które pozwolą na: rozpowszechnienie wśród osób bezrobotnych i pracodawców informacji o bezpłatnych usługach świadczonych przez urząd, nawiązanie stałej współpracy z lokalnymi podmiotami gospodarczymi, organizacjami samorządowymi i pozarządowymi oraz instytucjami rynku pracy upowszechnienie metod oraz narzędzi informacji i poradnictwa zawodowego, w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, tworzenie i sprawną realizację we współpracy z lokalnymi instytucjami, szerokiej gamy projektów dostosowanych do potrzeb osób bezrobotnych i wymagań rynku pracy Adresat projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej oraz pracownicy Powiatowego Urzędu Pracy w Rudzie Śląskiej Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): 1. Pierwszą grupą działań w projekcie będą szkolenia dla kadry zarządzającej projektodawcy, których celem będzie podnoszenie umiejętności menedżerskich, a także szkolenia dla pracowników urzędu z zakresu budowania zespołu. 2. W drugim etapie realizacji projektu kadra urzędu zostanie objęta szkoleniami merytorycznymi, które pozwolą m.in. na podniesienie ich kwalifikacji oraz zdobycie nowych umiejętności zawodowych; w tej części projektu zorganizowane zostaną studia podyplomowe z zakresu doradztwa zawodowego i pośrednictwa pracy w Górnośląskiej Wyższej Szkole Przedsiębiorczości im. Karola Goduli. 3. Trzecią ważną grupą działań w projekcie jest opracowanie i upowszechnienie materiałów informacyjnych. Jednym z nich będzie praktyczny przewodnik dla osób bezrobotnych, który pozwoli im w pełni wykorzystać skierowaną do nich ofertę urzędu i sprawnie poruszać się po rynku pracy. W rozpowszechnieniu wiadomości i pomocy w szybkim dotarciu do informacji niezbędna będzie też nowa strona internetowa urzędu. Dzięki niej oraz wysokiej jakości publikacjom możliwe będzie także nawiązanie pełnej współpracy z lokalnymi pracodawcami, 289 przekonanie ich o profesjonalizmie urzędu oraz przekazanie szerokiej informacji odnośnie naszej oferty. 4. Elementem projektu będzie też upowszechnienie stosowanych metod i narzędzi informacji i poradnictwa zawodowego dzięki wykorzystaniu stworzonej strony internetowej urzędu. 5. Kolejnym działaniem, które pozwoli na usprawnienie tworzenia szerszej gamy projektów skierowanych do klientów urzędu oraz wzmacnianie powiązań pomiędzy instytucjami w trakcie ich realizacji będzie zakup i wdrożenie oprogramowania z zakresu przygotowania i zarządzania projektami. 6. Przez cały okres projektu, wśród społeczności lokalnej, prowadzona będzie akcja promocyjna mająca na celu upowszechnienie informacji o nowych, pojawiających się możliwościach. 7. Sprawna i planowa realizacja projektu będzie możliwa dzięki monitoringowi i audytowi zewnętrznemu. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: a) rozszerzenie standardowych usług Powiatowego Urzędu Pracy poprzez: 1. Przedstawienie pełnej informacji o możliwościach wsparcia jakie urząd oferuje osobom bezrobotnym dzięki publikacji praktycznego przewodnika skierowanego do tego grona, 2. Przekazanie, w przejrzysty sposób, pełnej oferty bezpłatnych usług urzędu potencjalnym pracodawcą poprzez informator skierowany do lokalnych przedsiębiorców, 3. Udostępnienie szerokiej informacji o możliwościach pomocy osobom bezrobotnym i współpracy z pracodawcami dzięki stronie internetowej urzędu. b) uzupełnienie kwalifikacji pracowników Powiatowego Urzędu Pracy, c) stworzenie zintegrowanego i sprawnie działającego zespołu, w którym każdy z członków jest świadomy swojej roli w organizacji jaką jest Powiatowy Urząd Pracy Źródła finansowania: Europejski Fundusz Społeczny (Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 20042006, Działanie 1.1) Fundusz Pracy Koszt: 33883 zł Termin realizacji: 2007 - 2008 290 „Krok w Przyszłość” – projekt aktywizacji osób bezrobotnych [C6K5P1] Cel projektu: Reintegracja zawodowa 203 osób bezrobotnych i długotrwale bezrobotnych, tak aby mogły powrócić na rynek pracy poprzez: - objęcie wszystkich uczestników projektu indywidualnym poradnictwem zawodowym, - poznanie sytuacji na rynku pracy oraz nabycie umiejętności efektywnego poruszania się po nim, - zapewnienie możliwości aktualizacji lub nabycia nowych, poszukiwanych na rynku kwalifikacji dzięki skierowaniu beneficjentów na wielomodułowe szkolenia zawodowe, zaś osoby długotrwale bezrobotne na przygotowanie zawodowe dostosowane do potrzeb rynku pracy, - promocję postaw przedsiębiorczych poprzez zapewnienie osobom zainteresowanym założeniem własnej firmy poradnictwa i szkoleń z tego zakresu a także wypłatę jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Adresat projektu: Osoby zarejestrowane jako bezrobotne w Powiatowym Urzędzie Pracy w Rudzie Śląskiej w wieku 26 55 lat, legitymujące się wykształceniem zasadniczym zawodowym, średnim i wyższym oraz osoby bez kwalifikacji. Beneficjentami ostatecznymi projektu będą zarówno osoby zarejestrowane jako bezrobotne przez okres do 12 miesięcy jak i osoby długotrwale bezrobotne, a więc zarejestrowane przez okres minimum 12 miesięcy w ciągu ostatnich dwóch lat. Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): 1. Uczestnicy projektu są rekrutowani z grona bezrobotnych i długotrwale bezrobotnych mieszkańców Rudy Śląskiej, legitymujących się wykształceniem zasadniczym zawodowym, średnim oraz wyższym. W tej grupie będą także osoby bez kwalifikacji zawodowych. 2. Pierwszym działaniem jest objęcie beneficjentów ostatecznych indywidualnym poradnictwem zawodowym, w trakcie którego dokonują wyboru ścieżki uczestnictwa w projekcie i wyboru kierunku rozwoju zawodowego. 3. Następnie są kierowani na wyjazdowe lub stacjonarne szkolenie, które pozwala na wzmocnienie ich motywacji i wyposaża ich w umiejętność poruszania się po współczesnym rynku pracy. 4. Aktualizacja lub nabycie nowych poszukiwanych na rynku kwalifikacji jest możliwe dzięki wielomodułowym szkoleniom zawodowym. 5. Osoby długotrwale bezrobotne, które do skutecznego powrotu na rynek pracy potrzebują dodatkowej praktyki po zakończeniu szkoleń, dostają możliwość nabycia jej w trakcie przygotowania zawodowego. 291 6. Wszystkie osoby, które nie podejmą prac bezpośrednio po zakończeniu szkoleń lub przygotowania zawodowego zostaną dodatkowo objęte wsparciem pośrednika pracy. 7. Osoby zainteresowane rozpoczęciem własnej działalności gospodarczej, są objęte indywidualnym poradnictwem z zakresu przedsiębiorczości, a w trakcie szkoleń z modułem doradczym i elementami praktycznymi firmy symulacyjnej, nabywają kompleksową wiedzę, która umożliwia im założenie i rozwój własnej firmy po wypłaceniu jednorazowo środków na ten cel. 8. W trakcie całego projektu lokalna społeczność, w tym też adresacji projektu, są informowani o działaniach realizowanych w jego ramach, możliwości uczestnictwa w nim i współfinansowaniu go ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 9. Sprawny i prawidłowy przebieg projektu będzie możliwy dzięki realizacji monitoringu i audytowi zewnętrznemu Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - pobudzenie i wzmocnienie motywacji do podjęcia pracy a także wyposażenie uczestników projektu w umiejętność poruszania się po współczesnym rynku pracy poprzez udział w poradnictwie zawodowym i szkoleniu z zakresu kształtowania postaw proaktywnych i promocji metod aktywnego poszukiwania pracy, - podwyższenie kwalifikacji zawodowych poprzez wielomodułowe szkolenia zawodowe, - zdobycie doświadczenia zawodowego w ramach przygotowania zawodowego przez osoby długotrwale bezrobotne, - przeszkolenie osób z zakresu prowadzenia własnej działalności gospodarczej, - wypłacenie jednorazowo środków na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej i tym samym utworzenie nowych podmiotów gospodarczych, - znalezienie nowych miejsc pracy dla beneficjentów projektu, co skutkować będzie obniżeniem poziomu bezrobocia wśród osób długotrwale poszukujących pracy. Źródła finansowania: Europejski Fundusz Społeczny (Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 20042006, Działanie 1.3) Fundusz Pracy Koszt: 1 231 426,02 zł Termin realizacji: III 2006 – VI 2007 292 Pomysł na sukces. Bezrobotna młodzież wkracza na rynek pracy [C6K5P3] Cel projektu: Aktywizacja zawodowa 154-osobowej grupy bezrobotnej młodzieży w wieku do 25 lat oraz absolwentów wyższych uczelni do 27 lat, charakteryzująca się przede wszystkim: - nabyciem i wykorzystaniem przez uczestników projektu umiejętności efektywnego poruszania się po otwartym rynku pracy dzięki wsparciu doradców zawodowych, - wzmocnieniem motywacji, wzrostem samooceny oraz odpowiednim ukierunkowaniem zawodowym młodych ludzi poprzez udział w szkoleniu „Spadochron”, - wykorzystaniem programu szkoleń językowych i administracyjnych w celu nabycia przez osoby bezrobotne dodatkowych umiejętności niezbędnych na rynku pracy, - nabyciem umiejętności teoretycznych i praktycznych dzięki uczestnictwu w szkoleniu, a następnie wykorzystaniem ich podczas przygotowania zawodowego, - zdobyciem pierwszych doświadczeń zawodowych przez uczestników projektu dzięki organizacji staży u pracodawców, - promocją postaw przedsiębiorczych u ludzi młodych (w tym udzieleniem wsparcia finansowego, merytorycznego oraz praktycznego osobom rozpoczynającym własną działalność gospodarczą), Adresat projektu: Osoby bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy w wieku do 25 lat legitymujących się wykształceniem zawodowym, średnim i wyższym oraz osoby bez kwalifikacji i absolwenci wyższych uczelni do 27 roku życia. Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji – Identyfikacja odbiorców projektu Przeprowadzenie rekrutacji beneficjentów ostatecznych spośród osób zarejestrowanych w Urzędzie Pracy odbywa się na podstawie uprzedniej analizy wewnętrznych rejestrów, a następnie indywidualnych rozmów prowadzonych przez pośredników pracy z potencjalnymi uczestnikami projektu. Ponadto osoby, które samodzielnie wyrażają chęć wzięcia udziału w programie również maja taką możliwość. W sytuacjach wymagających dookreślenia wyboru ścieżki uczestnictwa w projekcie, pomocą służy doradca zawodowy, natomiast w przypadku osób kierowanych na szkolenia językowe, dodatkową rekrutację przeprowadza jednostka szkoląca testując m.in. poziom znajomości języka obcego. II Etap realizacji – Przewidziane formy wsparcia w ramach projektu W ramach projektu zaplanowano trzy ścieżki – moduły wsparcia młodych bezrobotnych. 293 Pierwsza rozpoczyna się od przeprowadzenia poradnictwa zawodowego w postaci warsztatów lub porady indywidualnej, które umożliwią beneficjentom ostatecznym nabycie wiedzy z zakresu metod poruszania się na rynku pracy (w tym przygotowanie dokumentów aplikacyjnych, rozmowa kwalifikacyjna), wzrost świadomości posiadanych kwalifikacji zawodowych i kompetencji interpersonalnych. Następnie, część osób uzyskuje szansę pozyskania praktycznych umiejętności do wykonywania pracy dzięki organizowanym stażom. Pozostali mają możliwość nabycia odpowiednich kwalifikacji, a następnie wykorzystania ich podczas przygotowania zawodowego. Uczestnicy projektu, którzy po zakończeniu odpowiedniej formy wsparcia nie zostaną zatrudnieni, będą objęci opieką pośrednika pracy. Drugi moduł zawiera propozycję skierowaną do młodych bezrobotnych, która wiąże się z uczestnictwem w szkoleniu „Spadochron” z zakresu planowania własnej kariery zawodowej, umożliwiającym dokonanie analizy własnych umiejętności, predyspozycji, wzbudzenia motywacji i podniesieniu samooceny koniecznej do osiągnięcia sukcesu zawodowego lub ze skorzystaniem z porady indywidualnej. Ponadto w odpowiedzi na wymagania stawiane przez pracodawców przygotowano również ofertę szkoleniową, która umożliwia uzupełnienie lub nabycie nowych umiejętności językowych i administracyjnych. Trzeci moduł skierowany jest do grupy osób zainteresowanych rozpoczęciem działalności gospodarczej, w ramach którego oferowane jest kompleksowe wsparcie w postaci: doradztwa zawodowego, wypłaty jednorazowo środków na założenie działalności gospodarczej, zaś elementem innowacyjnym pojawiającym się w tej ścieżce rozwoju jest szkolenie teoretyczne powiązane z możliwością nabycia umiejętności praktycznych w zakresie zarządzania własną firmą. Dodatkową pomocą są spotkania z przedstawicielami MŚP oraz Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości, w trakcie których dzielą się oni swoimi doświadczeniami i sukcesami. Uzupełnieniem całego projektu są cykliczne spotkania umożliwiające młodzieży poznanie specyfiki m.in. pracy za granicą, wolontariatu, edukacji w UE. III Etap realizacji – Działania towarzyszące W ich skład wchodzą działania promocyjne, monitoring oraz rozliczenie projektu. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - wzrost samooceny oraz umiejętności poruszania się po otwartym rynku pracy przez beneficjentów ostatecznych dzięki uczestnictwu w module poradnictwa zawodowego, - ukształtowanie wśród młodych ludzi postaw niezbędnych w pracy zawodowej tj. umiejętność pracy w grupie, systematyczności, punktualności, itp. oraz tym samym zdobycie pierwszych doświadczeń zawodowych w ramach organizowanych staży i przygotowań zawodowych, - uzupełnienie umiejętności zawodowych beneficjentów ostatecznych poprzez udział w szkoleniach językowych lub szkoleniach zawodowych, - pojawienie się na rynku dodatkowych podmiotów gospodarczych - znalezienie miejsc pracy dla beneficjentów projektu, co przyczyni się do zmniejszenia poziomu bezrobocia wśród młodzieży. 294 Źródła finansowania: Europejski Fundusz Społeczny (Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 20042006, Działanie 1.2) Fundusz Pracy Koszt: 812 688,66 zł Termin realizacji: III 2006–VI 2007 295 Program organizacji szkoleń zawodowych [C6K5P4] Cel projektu: - podwyższenie kwalifikacji zawodowych osób bezrobotnych, - zmiana kwalifikacji zawodowych osób posiadający kwalifikacje nieadekwatne do wymogów rynku pracy, - nabycie kwalifikacji zawodowych. Adresat (beneficjent): Osoby bezrobotne, osoby pobierające rentę szkoleniową, żołnierze rezerwy oraz osoby poszukujące pracy będące w okresie wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących pracodawcy, bądź zatrudnione u pracodawcy, wobec którego ogłoszono upadłość lub który jest w stanie likwidacji, z wyłączeniem likwidacji w celu prywatyzacji, a także otrzymujące świadczenia socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub górniczy zasiłek socjalny, czy uczestniczące w indywidualnym programie integracji, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej. Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): W programie organizacji szkoleń zawodowych przewidziano dwie ścieżki: -grupową -indywidualną Ścieżka grupowa: I Etap realizacji - ustalenie kierunków szkoleń zawodowych w oparciu o szczegółową analizę ofert pracy napływających do Powiatowego Urzędu Pracy. II Etap realizacji – identyfikacja odbiorców Pośrednik pracy wyznacza osoby kwalifikujące się do udziału w szkoleniu. Ponadto osoby bezrobotne zainteresowane uczestnictwem w kursie samodzielnie deklarują udział w szkoleniu. III Etap realizacji – dobór uczestników szkolenia Podczas rekrutacji potencjalni uczestnicy szkolenia zawodowego biorą udział w rozmowach kwalifikacyjnych prowadzonych przez doradców zawodowych i pośredników pracy oraz uczestniczą w kursie autoselekcji, którego celem jest ich przygotowanie do samodzielnego poszukiwania pracy. IV Etap – organizacja szkoleń Działając w oparciu o przepisy ustawy prawo zamówień publicznych Powiatowy Urząd Pracy wyłania jednostkę szkolącą, która przeprowadza szkolenie. V Etap – kierowanie zakwalifikowanych uczestników szkolenia do wybranych jednostek szkolących 296 VI Etap – kontrola przebiegu szkolenia i frekwencji przez pracowników Powiatowego Urzędu Pracy w Rudzie Śląskiej oraz uczestnictwo w ocenie końcowej szkolenia w formie egzaminu, a także indywidualizacja kształcenia, ocena postępów uczestników i zwiększenie pomocy w procesie nauczania przeprowadzana jest przez jednostkę szkolącą. VII Etap – monitoring i promocja projektu Projekt będzie monitorowany i promowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji oraz bezpośrednio po jego zakończeniu. W ramach ścieżki indywidualnej: - osoba bezrobotna, osoba pobierająca rentę szkoleniową i żołnierz rezerwy mogą zostać skierowani na wskazane przez nich szkolenie jeżeli uprawdopodobnią, że zapewni ono uzyskanie odpowiedniej pracy lub podjęcie działalności gospodarczej, - na wniosek osoby bezrobotnej, mogą zostać sfinansowane ze środków Funduszu Pracy do wysokości 50% przeciętnego wynagrodzenia, koszty egzaminów umożliwiających uzyskanie świadectw, dyplomów, zaświadczeń, określonych uprawnień zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezbędnych do wykonywania danego zawodu, - na wniosek osoby bezrobotnej lub żołnierza rezerwy można udzielić pożyczki na sfinansowanie kosztów szkolenia, w celu umożliwienia podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej wymagającej dodatkowych kwalifikacji. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - nabycie, zmiana lub podniesienie kwalifikacji zawodowych osób bezrobotnych biorących udział w szkoleniu, - zatrudnienie co najmniej 60% uczestników programu szkoleń zawodowych, co sprzyjać będzie obniżeniu poziomu lokalnego bezrobocia; Źródła finansowania: Fundusz Pracy, PFRON Koszt: Wysokość środków przeznaczonych na realizację projektu zależna będzie od limitu środków Funduszu Pracy przyznanych powiatowi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na realizację aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu oraz PFRON na szkolenia osób niepełnosprawnych. Termin realizacji: Projekt realizowany będzie w roku 2007, przewidywana jest jego kontynuacja w latach następnych, w zależności od otrzymanych na ten cel środków finansowych. 297 Program poradnictwa zawodowego [C6K5P5] Cel projektu: - przekazanie osobom bezrobotnym oraz poszukującym zatrudnienia, umiejętności zwiększających efektywne poruszanie się po rynku pracy, - pomoc w identyfikacji zasobów i określeniu predyspozycji zawodowych (osobowościowych, psychofizycznych), - kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych (zagrożenia utratą pracy, bezrobocia). Adresat (beneficjent): - osoby bezrobotne lub poszukujące pracy zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy - osoby niepracujące lub posiadające pracę, lecz planujące jej zmianę – nie figurujące w ewidencji urzędu. Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji – Identyfikacja odbiorców projektu Program obejmuje swoim zasięgiem, odpowiednio do działań, zarówno osoby bezrobotne i poszukujące pracy zarejestrowane w urzędzie pracy oraz osoby będące zainteresowane skorzystaniem z usług doradztwa zawodowego oferowanego w Powiatowym Urzędzie Pracy a niepracujący lub pracujący, lecz noszące się z zamiarem jej zmiany (nie będące w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy). II Etap realizacji – Realizacja usług doradztwa zawodowego w następujących formach: a) informacja zawodowa dla osób rejestrujących się w Urzędzie Pracy Osoba bezrobotna rejestrująca się w Powiatowym Urzędzie Pracy kierowana jest na spotkanie informacyjno-doradcze, którego celem jest przekazanie wiadomości dotyczących obowiązków i praw przysługujących osobie bezrobotnej. W spotkaniu uczestniczy pośrednik pracy oraz doradca zawodowy, którzy udzielają wstępnych informacji dotyczących zarówno ofert pracy, jak i sposobów poszukiwania zatrudnienia. Ponadto zaprezentowana jest pełna ofert usług Powiatowego Urzędu Pracy, z uwzględnieniem wiadomości na temat funkcjonowania systemu EURES. b) grupowa pomoc doradcza w zakresie poszukiwania pracy Osoby bezrobotne oraz poszukujące, zainteresowane pomocą doradczą w zakresie poruszania się po rynku pracy, kierowane są na jedną z proponowanych, grupowych form poradnictwa zawodowego – zajęcia Klubu Pracy (cykl 20 sesji przez 2 tygodnie o tematyce związanej ze sposobami poruszania się po rynku, poszukiwania pracy, przygotowania aplikacji, odpowiedniego zaprezentowania się pracodawcy), 298 – warsztaty aktywizacji zawodowej dla młodzieży do 25 r.ż. (cykl 3-4 spotkań). c) indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym Osoby bezrobotne lub poszukujące pracy mające trudności w funkcjonowaniu na rynku pracy mogą skorzystać ze spotkań z doradcą zawodowym, w ramach indywidualnej porady lub przekazywanej informacji zawodowej. Oferowana pomoc obejmuje: identyfikację zasobów oraz możliwości ich wykorzystania, kształtowanie umiejętności poruszania się po rynku pracy, wskazanie na sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych, informację zawodową (dotycząca możliwości, rodzaju i czasu przekwalifikowania lub doskonalenia zawodowego). III Etap – monitoring i promocja projektu Projekt będzie monitorowany i promowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji oraz bezpośrednio po jego zakończeniu. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - ukierunkowanie zawodowe uczestników projektu, - udzielenie pomocy w zakresie efektywnego poruszania się po rynku pracy, a tym samym zwiększenie skuteczności poszukiwania zatrudnienia, - zaktywizowanie osób bezrobotnych bądź poszukujących pracy do podjęcia nauki lub udziału w szkoleniu zawodowym. Źródła finansowania: Fundusz Pracy. Koszt: Wysokość środków przeznaczonych na realizację projektu zależna będzie od limitu środków Funduszu Pracy przyznanych powiatowi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na działalność Powiatowego Urzędu Pracy w Rudzie Śląskiej. Termin realizacji: Projekt realizowany będzie w roku 2007 – przewidywana jest jego kontynuacja w latach następnych, w zależności od otrzymanych na ten cel środków finansowych. 299 Program subsydiowanego zatrudnienia [C6K5P6] Cel projektu: - wsparcie procesu tworzenia nowych miejsc pracy, - zwiększenie liczby ofert pracy skierowanych dla osób bezrobotnych. Adresat (beneficjent): - pracodawcy z terenu Rudy Śląskiej i miast ościennych, - osoby bezrobotne zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy. Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji – identyfikacja odbiorców projektu, tj. pracodawców do których udadzą się pośrednicy pracy z ofertą programów subsydiowanego zatrudnienia. II Etap realizacji – wizytacja lokalnych zakładów pracy Na tym etapie projekt ten nawiązuje do założeń projektu „Wsparcie przedsiębiorców w świadomym tworzeniu profesjonalnej kadry pracowniczej”. III Etap realizacji – wyłonienie w drodze konkursu pracodawców, u których organizowane będą określone formy subsydiowanego zatrudnienia: roboty publiczne, prace interwencyjne, przygotowanie zawodowe, staże zawodowe lub zostanie dokonana refundacja składek na ubezpieczenie społeczne; IV Etap realizacji – utworzenie subsydiowanych miejsc pracy 1. Roboty Publiczne Polega na zatrudnieniu bezrobotnego, w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, mające na celu reintegrację zawodową i społeczną, w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu socjalnym, przy wykonywaniu prac organizowanych przez gminy, organizacje pozarządowe statutowo zajmujące się problematyką: ochrony środowiska, kultury, oświaty, sportu i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej, a także spółki wodne i ich związki, jeżeli prace te są finansowane lub dofinansowane ze środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa, funduszy celowych, organizacji pozarządowych, spółek wodnych i ich związków; Przy zatrudnieniu bezrobotnych na okres do 6 miesięcy organizator robót otrzymuje co miesiąc zwrot kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne bezrobotnych w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie przekraczającej jednak kwoty ustalonej jako iloczyn liczby zatrudnionych w miesiącu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu oraz 50% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w ostatnim dniu zatrudnienia każdego rozliczanego miesiąca i składek na ubezpieczenie społeczne od refundowanego wynagrodzenia. Natomiast przy zatrudnieniu bezrobotnych na okres do 12 miesięcy organizator robót publicznych otrzymuje zwrot powyższych kosztów co drugi miesiąc na zasadach jw. 300 2. Prace interwencyjne Działanie to oznacza zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę, które nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą i ma na celu wsparcie osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. W związku z zatrudnieniem takiej osoby pracodawca otrzymuje refundację części poniesionych kosztów wynagrodzeń, nagród oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Pracodawca zobowiązany jest do utrzymania stanu zatrudnienia przez okres 12, 24 lub 36 miesięcy. 3. Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy Oznacza zdobywanie nowych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych poprzez praktyczne wykonywanie zadań zawodowych na stanowisku pracy według ustalonego programu bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. W trakcie odbywania przygotowania zawodowego, które może trwać nie dłużej niż 6 miesięcy, osoba bezrobotna otrzymuje stypendium. 4. Staż zawodowy Oznacza nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez realizowanie powierzonych zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez Powiatowy Urząd Pracy z pracodawcą, który wyraził zgodę na jego odbycie. Czas trwania stażu wynosi maksymalnie do 12 miesięcy. W okresie trwania stażu bezrobotny otrzymuje stypendium. 5. Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne W oparciu o umowę z pracodawcą jednorazowa refundacja poniesionych kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne dokonywana jest w związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego. Refundacja może nastapić w przypadku gdy: a) pracodawca zatrudniał skierowanego bezrobotnego w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 12 miesięcy, b) po upływie 12 miesięcy zatrudnienia skierowany bezrobotny jest nadal zatrudniony. Kwota refundowanych składek nie może przekroczyć 300% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązujacego w dniu spełnienia powyższych warunków. V Etap – monitoring i promocja projektu Projekt będzie monitorowany i promowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji oraz bezpośrednio po jego zakończeniu. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - zwiększenie liczby osób podejmujących pracę za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy, a w rezultacie obniżenia poziomu lokalnego bezrobocia, - promocja subsydiowanych form zatrudnienia. 301 Źródła finansowania: Fundusz Pracy Koszt: Wysokość środków przeznaczonych na realizację projektu zależna będzie od limitu środków Funduszu Pracy przyznanych powiatowi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na realizację aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu. Termin realizacji: Projekt realizowany będzie w roku 2007, przewidywana jest jego kontynuacja w latach następnych, w zależności od otrzymanych na ten cel środków finansowych. 302 Warsztaty dla osób zagrożonych zwolnieniem z pracy [C6K6P1] Cel projektu: - wyposażenie uczestników warsztatów w wiedzę z zakresu metod i technik poszukiwania pracy, - wsparcie psychologiczne osób zwalnianych z zakładów pracy, - ograniczenie skali lokalnego bezrobocia. Adresat (beneficjent): Osoby zagrożone zwolnieniem z pracy. Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji - Identyfikacja odbiorców projektu Identyfikacja odbiorców projektu przeprowadzona zostanie we współpracy z pracodawcami zamierzającymi redukować zatrudnienie w swoich firmach. II Etap realizacji – Spotkania w zakładach pracy W ramach projektu organizowane będą spotkania informacyjne w zakładach pracy dla osób zagrożonych utratą pracy. Zapewniona zostanie pomoc doradcy zawodowego dla uczestników projektu, w tym m.in. przewidziane jest zorganizowanie warsztatów z zakresu efektywnego poruszania się na rynku pracy. Osoby zagrożone zwolnieniem z pracy zostaną objęte kompleksowym wsparciem, które złagodzi efekt utraty pracy i pozwoli uczestnikom projektu na skuteczniejsze poruszanie się na rynku pracy. III Etap realizacji – monitoring i promocja projektu. Projekt będzie monitorowany i promowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - podniesienie poziomu wiedzy uczestników projektu na temat zasad efektywnego poruszania się na rynku pracy, - upowszechnienie w lokalnych przedsiębiorstwach metody outplacementu jako standardu usług oferowanych w sytuacjach występowania zagrożenia zwolnień pracowników Źródła finansowania: Fundusz Pracy 303 Koszt: Wysokość środków przeznaczonych na realizację projektu zależna będzie od limitu środków Funduszu Pracy przyznanych powiatowi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na realizację aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu. Termin realizacji: Realizacja projektu w roku 2007 i w następnych latach zależna będzie od zgłoszonych przez pracodawców informacji na temat redukcji zatrudnienia w swoich firmach oraz od środków otrzymanych na ten cel przez Powiatowy Urząd Pracy. 304 Organizacja szkoleń zawodowych dla osób zagrożonych zwolnieniem z pracy [C6K6P3] Cel projektu: Zmiana kwalifikacji zawodowych osób zagrożonych zwolnieniem z pracy. Adresat (beneficjent): Osoby pracujące, zagrożone zwolnieniem z pracy w wyniku restrukturyzacji zakładu pracy. Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji – identyfikacja odbiorców projektu Pracodawcy zgłaszający zwolnienia grupowe w zakładach pracy w wyniku restrukturyzacji zakładu pracy. II Etap realizacji – dobór uczestników szkoleń Zorganizowanie dla osób wytypowanych do zwolnienia szkoleń zawodowych umożliwiających im znalezienie nowych miejsc pracy na lokalnym rynku. III Etap realizacji – organizacja przez pracodawcę szkoleń zawodowych, zgodnie z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku. Na wniosek pracodawcy, który utworzył fundusz szkoleniowy, Powiatowy Urząd Pracy może zrefundować z Funduszu Pracy, na warunkach określonych w umowie, koszty szkolenia specjalistycznego, trwającego co najmniej 22 dni robocze, a skierowanego do pracowników zagrożonych zwolnieniem z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Wysokość refundacji będzie wynosiła do 50% kosztów szkolenia, nie więcej jednak niż do wysokości przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu zawarcia umowy, na jedną osobę. Warunkiem jej wypłaty będzie zatrudnienie przez pracodawcę tych pracowników, zgodnie z kierunkiem odbytego szkolenia, na innych stanowiskach pracy, przez co najmniej 12 miesięcy. IV Etap – monitoring i promocja projektu Projekt będzie monitorowany i promowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji tj. przez okres 12 miesięcy od zakończenia szkolenia. Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - wycofanie wypowiedzeń umów o prace uczestników szkolenia, - uzyskanie nowych kwalifikacji zawodowych adekwatnych do potrzeb rynku pracy, 305 - znalezienie zatrudnienia dla zwolnionych pracowników w oparciu o nowe, pozyskane w trakcie szkoleń, kwalifikacje zawodowe, - upowszechnienie w lokalnych przedsiębiorstwach metody outplacementu jako standardu usług oferowanych w sytuacjach występowania zagrożenia zwolnień pracowników. W kontekście zaplanowanych efektów projekt ten jest powiązany z projektem „Wsparcie przedsiębiorców w świadomym tworzeniu profesjonalnej kadry pracowniczej”. Źródła finansowania: Fundusz Pracy Koszt: Wysokość środków przeznaczonych na realizację projektu zależna będzie od limitu środków Funduszu Pracy przyznanych powiatowi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na realizację aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu. Termin realizacji: Realizacja projektu w roku 2007 i w następnych latach zależna będzie od zgłoszonych przez pracodawców informacji na temat redukcji zatrudnienia w swoich firmach oraz od środków otrzymanych na ten cel przez Powiatowy Urząd Pracy. 306 Wsparcie przedsiębiorców w świadomym tworzeniu profesjonalnej kadry pracowniczej [C6K8P1] Cel projektu: - zwiększenie liczby ofert zatrudnienia, - rozpowszechnienie informacji na temat subsydiowanych form zatrudnienia, - rozpowszechnienie informacji na temat możliwych kierunków szkoleń pracowników w ramach kursowego systemu doskonalenia kwalifikacji pracowników. Adresat (beneficjent): - przedsiębiorcy z terenu Rudy Śląskiej oraz miast ościennych - pracodawcy z terenu Rudy Śląskiej oraz miast ościennych Realizator projektu: Powiatowy Urząd Pracy w Rudzie Śląskiej. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji): I Etap realizacji - identyfikacja odbiorców projektu Projekt skierowany będzie przede wszystkim do przedsiębiorców i pracodawców z terenu Rudy Śląskiej i miast ościennych, do których po uprzednim zidentyfikowaniu na rynku, bezpośrednio udadzą się pośrednicy pracy z ofertą Powiatowego Urzędu Pracy. Na potrzeby tego projektu zostaną opracowane odpowiednie materiały informacyjne w postaci przewodnika dla osób bezrobotnych oraz informatora dla pracodawców, które zostaną sfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu „Urząd na 5+. Rozwój oferty usług PUP w Rudzie Śląskiej” II Etap realizacji – spotkanie z przedsiębiorcami / pracodawcami w zakładach pracy Pośrednicy pracy będą cyklicznie spotykali się z przedsiębiorcami / pracodawcami. W czasie ich wizyt w zakładach pracy, prezentować będą możliwości subsydiowanego zatrudnienia pracowników oraz szkoleń pracowników. III Etap realizacji – giełdy pracy Zorganizowane zostaną cykliczne „giełdy pracy”, na których bezrobotni będą mieli możliwość bezpośredniego kontaktu z lokalnymi przedsiębiorcami / pracodawcami prezentującymi swoje oferty pracy dla pracowników o określonych kwalifikacjach zawodowych. IV Etap realizacji – monitoring i promocja projektu. Projekt będzie monitorowany i promowany na bieżąco przez cały okres jego realizacji oraz po jego zakończeniu. 307 Planowane efekty oraz zasady ewaluacji: - podniesienie poziomu wiedzy przedsiębiorców / pracodawców na temat subsydiowanych form zatrudnienia, - zwiększenie liczby osób podejmujących prace za pośrednictwem PUP, - publikacja i rozpowszechnienie materiałów informacyjnych, Źródła finansowania: - Fundusz Pracy - Europejski Fundusz Społeczny (Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006 Działanie 1.1) Koszt: Wysokość środków przeznaczonych na realizację projektu zależna będzie od: - limitu środków Funduszu Pracy przyznanych powiatowi przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na realizację aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu - kwoty przyznanego dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego na realizację projektu „Urząd na 5+. Rozwój oferty usług PUP w Rudzie Śląskiej” Termin realizacji: Projekt realizowany w roku 2007 – przewidywana jest jego kontynuacja w latach następnych, w zależności od otrzymanych na ten cel środków. 308 Integracja organizacji deklarujących podobne cele statutowe poprzez tworzenie silnych grup branżowych [C7K1P1] Cel projektu: Wzmocnienie wewnętrzne rudzkich organizacji i profesjonalizacja działań poprzez wzajemną współpracę, wymianę doświadczeń, wspólne pisanie projektów Adresat projektu: Sektor pozarządowy Rudy Śląskiej Realizator projektu: Urząd Miasta – Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych Założenia merytoryczne: - powstanie silnych koalicji organizacji branżowych, tj. deklarujących podobne cele statutowe, - współdziałanie w realizacji projektów unijnych, - inspirowanie i podejmowanie wspólnych działań w zakresie kreowania pozytywnych zmian w środowisku lokalnym, - stworzenie warunków do wyłonienia przedstawicielstwa koalicji branżowych stanowiących swoiste przedstawicielstwo sektora pozarządowego Rudy Śląskiej. Etapy realizacji: - zapoznanie z doświadczeniami innych miast, w których powstały koalicje branżowe sektora non profit, - otwarte spotkania miejskie z udziałem zaproszonych gości i prelegentów, - cykliczne spotkania koalicji branżowych, - stała i systematyczna współpraca reprezentacji koalicji branżowych z samorządem lokalnym. Planowane efekty i ewaluacja projektu: - integrowanie rudzkich organizacji, - wewnętrzne wzmocnienie sektora pozarządowego poprzez wzajemna współpracę, wymianę informacji, - współpraca merytoryczna przy opracowywaniu wniosków do programów unijnych, - ułatwienie przepływu informacji między samymi organizacjami oraz sektorem pozarządowym a władzą lokalną, - usprawnienie działań poprzez wyłonienie reprezentacji koalicji branżowych, - wzrost profesjonalizacji działań w zakresie zarządzania własną organizacją i świadczeniem wykonywanych usług, - promocja i kreowanie pozytywnego wizerunku sektora pozarządowego w środowisku lokalnym. Źródła finansowania: W ramach etatów. Termin realizacji: Od roku 2005, nadal. 309 Integrowanie mniejszości narodowych zamieszkujących Rudę Śląską ze społecznością lokalną [C7K1P1] Cel projektu: Zapoznanie mieszkańców Rudy Śląskiej z przedstawicielami mniejszości narodowych zamieszkujących miasto oraz prezentowanym przez nich dorobkiem kulturowym ich narodów Adresat projektu: Mieszkańcy miasta, w szczególności przedstawiciele mniejszości narodowych. Realizator projektu: Podmioty, które zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mogą składać oferty w ramach otwartych konkursów ofert ogłaszanych przez Miasto Ruda Śląska. Założenia merytoryczne: - zaktywizowanie działań mniejszości narodowych wśród społeczności lokalnej, - budowanie zrębów społeczeństwa tolerancyjnego i otwartego na współpracę z przedstawicielami innych narodów. Etapy realizacji: 1. Rozeznanie środowiska mniejszości narodowych zamieszkujących Rudę Śląską pod względem stanu liczbowego i pochodzenia narodowego. 2. Nawiązanie współpracy z przedstawicielami poszczególnych mniejszości. 3. Przygotowanie scenariusza imprezy umożliwiającej atrakcyjną w formie prezentację poszczególnych mniejszości zamieszkujących Rudę Śląską. Planowane efekty i ewaluacja projektu: 1. Zorganizowanie w ramach Dni Rudy Śląskiej otwartej imprezy miejskiej, połączonej z prezentacją dorobku kulturowego i artystycznego poszczególnych mniejszości narodowych. 2. Stopień aktywizacji poszczególnych mniejszości w organizowane przedsięwzięcie. Źródła finansowania: 10 000 zł w ramach otwartego konkursu ofert. Termin realizacji: Rok 2006 310 Organizowanie szkoleń, warsztatów, debat, seminariów, konferencji z udziałem ekspertów, trenerów pobudzających inwencję własną i pogłębiających wiedzę o działalności sektora pozarządowego [C7K1P2] Cel projektu: Tworzenie warunków sprzyjających pobudzaniu samodzielności i wewnętrznemu wzmocnieniu III sektora. Adresat projektu: Organizacje pozarządowe działające na terenie Rudy Śląskiej, przedstawiciele miejskich instytucji publicznych oraz pracownicy współpracujących z sektorem pozarządowym Wydziałów i Referatów Urzędu Miasta Ruda Śląska. Realizator projektu: Urząd Miasta – Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych we współpracy z jednostkami szkoleniowymi. Założenia merytoryczne: Organizacja i realizacja bezpłatnych szkoleń, warsztatów, debat, seminariów, konferencji z udziałem ekspertów dla rudzkich organizacji, przedstawicieli miejskich instytucji publicznych oraz pracowników współpracujących z sektorem pozarządowym Wydziałów i Referatów Urzędu Miasta Ruda Śląska. Etapy realizacji: 1. Nawiązanie współpracy z jednostkami szkoleniowymi, wykładowcami, trenerami, ekspertami celem wyboru tematyki oraz przygotowania szkolenia/konferencji/debaty. 2. Przeprowadzenie naboru uczestników poszczególnych szkoleń/konferencji/debat. 3. Realizacja zamierzonych inicjatyw z udziałem wykwalifikowanych wykładowców. Planowane efekty i ewaluacja projektu : 1. Profesjonalizacja działań rudzkich organizacji. 2. Wewnętrzne wzmocnienie, scalenie rudzkiego III sektora. 3. Zacieśnienie współpracy sektora samorządowego z pozarządówką. Źródła finansowania: Środki własne Termin realizacji: Rok 2007 311 Konsekwencje udziału w realizacji projektu Lokalne Porozumienie na Rzecz Zatrudnienia (PHARE 2001 SSG) [C7K1P3] Cel projektu: Pobudzenie lokalnego rynku pracy w Rudzie Śląskiej poprzez partnerstwo sektora pozarządowego, samorządowego oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Adresat projektu: Organizacje pozarządowe Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Urząd Miasta Ruda Śląska – Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych i stypendystka EURONGO Izabela Moczko. Założenia merytoryczne: - wzmocnienie sektora pozarządowego w oparciu o Lokalne partnerstwo na Rzecz Zatrudnienia w Rudzie Śląskiej powstałe 28 września 2004 roku, - partnerstwo ma służyć efektywniejszemu wykorzystaniu środków unijnych w szczególności przez organizacje pozarządowe, - charakter partnerstwa – otwarty, organizacje mogą zgłaszać swój udział nadal. Etapy realizacji: - comiesięczne spotkania w MCI zespołów projektowych, w których skład wchodzą głównie przedstawiciele organizacji pozarządowych, - przygotowywanie wniosków z zakresu ESF, - szkolenia grup projektowych sektora NGO z zakresu funduszy strukturalnych, - wzmocnienie sektora pozarządowego w oparciu o Partnerstwo Rudzkie. Planowane efekty: - liczba organizacji pozarządowych wchodzących w skład Partnerstwa, - liczba przygotowanych wniosków do EFS, - liczba wniosków w którym sektor pozarządowy jest partnerem dla sektora msp oraz samorządu, - liczba partnerskich deklaracji ze strony organizacji pozarządowych. Źródła finansowania: - Środki własne. - Pozyskane środki zewnętrzne. Termin realizacji: Lata 2005-2006. 312 Szkolenia w ramach ROSZEFS – u [C7K1P3] Cel projektu: Wewnętrzne wzmocnienie sektora pozarządowego poprzez nabycie dodatkowej fachowej wiedzy. Adresat projektu: Organizacje pozarządowe działające na terenie Rudy Śląskiej oraz przedstawiciele miejskich instytucji publicznych, w tym placówek oświatowych. Realizator projektu: Urząd Miasta - Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych we współpracy ze Stowarzyszeniem Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS z siedzibą w Rybniku. Założenia merytoryczne: Organizacja i realizacja cyklu bezpłatnych szkoleń z zakresu Europejskiego Funduszu Społecznego dla rudzkich organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli miejskich instytucji publicznych. Etapy realizacji: 1. Nawiązanie współpracy z Regionalnym Ośrodkiem Szkoleniowym Europejskiego Funduszu Społecznego CRIS z siedzibą w Rybniku. 2. Przeprowadzenie naboru uczestników poszczególnych szkoleń 3. Realizacja szkoleń z udziałem wykwalifikowanych wykładowców: a. „Jak stworzyć projekt w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (planowanie działań i pozyskiwanie funduszy)” (23-24.02.2006r.), b. „Aspekty prawne przy wnioskowaniu do Europejskiego Funduszu Społecznego. Zastosowanie prawa zamówień publicznych w projektach EFS” (27-28.04.2006r.), c. „Europejskie programy edukacyjne- możliwości wykorzystania. Fundusze strukturalne dla edukacji” (5-6.06.2006r.), d. „Księgowość w organizacjach pozarządowych” (8-9.08.2006r.). Planowane efekty i ewaluacja projektu: 1. Profesjonalizacja działań rudzkich organizacji. 2. Możliwość pozyskania dodatkowych środków zewnętrznych na realizację celów statutowych. 3. Wzbogacenie oferty działań skierowanych w stronę mieszkańców Rudy Śląskiej. Źródła finansowania: Szkolenia przeprowadzone i finansowane w ramach grantu Europejskiego Funduszu Społecznego pozyskanego przez Stowarzyszenie CRIS. Termin realizacji: Od 2006. 313 Profesjonalizacja i promocja działań Rudzkiego Centrum Wolontariatu [C7K1P4] Cel projektu: Profesjonalizacja działań wolontariackich na terenie Rudy Śląskiej. Adresat projektu: Sektor pozarządowy i mieszkańcy Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Urząd Miejski - Rudzkie Centrum Wolontariatu. Założenia merytoryczne: 1. Zakres tematyczny szkoleń dla kandydatów na wolontariuszy: - istota wolontariatu, powielane opinie, a aktualna definicja wolontariatu, - rodzaje i formy wolontariatu, - wolontariat w świetle ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, - motywacja wolontariuszy do pracy ochotniczej, - cechy organizacji przyjaznej wolontariuszowi - nawiązanie współpracy, aspekty formalne, zakończenie współpracy, - karta i Kodeks Etyczny Wolontariusza, - koordynująca rola Centrum Wolontariatu. 2. Zakres tematyczny szkoleń dla koordynatorów pracy wolontariuszy: - rekrutacja wolontariuszy, - indywidualny program woluntarystyczny, - potrzeby organizacji a wolontariuszy, - kontrakt oczekiwań - czego mogą oczekiwać od nas wolontariusze, a czego oczekują koordynatorzy; określenie warunków współpracy, - ustalenie zakresu pracy i obowiązków wolontariuszy, - nagradzanie wolontariuszy - sposoby nagradzania, reguły dotyczące wyrażania uznania dla wolontariuszy; sposoby zwiększania motywacji wolontariuszy do pracy, - jak rozwiązywać sytuacje konfliktowe. Etapy realizacji: - dwa razy w miesiącu szkolenia dla kandydatów na wolontariuszy, - raz na kwartał szkolenia dla koordynatorów, - w zależności od zaistniałych potrzeb organizowane spotkania tematyczne, - w kwietniu przewidywane wdrożenie do wolontariatu zagranicznego. 314 Planowane efekty: - poszerzanie kręgu beneficjentów usług wolontarystycznych, - promocja idei wolontariatu w społeczności lokalnej, - pozyskiwanie potencjalnych wolontariuszy w nowych środowiskach, - współpraca z instytucjami miejskimi, potencjalnymi odbiorcami usług wolontariackich, - rozwój i wewnętrzne wzmocnienie organizacji pozarządowych korzystających z działań wolontariuszy RCW, - utworzenie strony internetowej RCW na bieżąco aktualizowanej. Ewaluacja projektu: - liczba zadeklarowanych wolontariuszy i podpisanych porozumień, - liczba przeszkolonych koordynatorów, - liczba instytucji i organizacji współpracujących z RCW. Źródła finansowania: Środki własne Termin realizacji: Od roku 2005, nadal. 315 Rozbudowa elektronicznej bazy danych o rudzkich organizacjach pozarządowych, tzw. mapy rudzkich NGO [C7K2P1] Cel projektu: Usystematyzowanie i aktualizowanie informacji o funkcjonujących na terenie miasta organizacjach pozarządowych. Adresat projektu: Sektor pozarządowy i społeczność Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Urząd Miasta – Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. Założenia merytoryczne: 1. Mapa rudzkich NGO zawiera informacje określające m.in.: nazwę organizacji, status, adres siedziby, kontakt telefoniczny i meilowy, stronę www, osobę reprezentującą organizację, podstawowe cele działania, osiągnięcia w minionym roku. 2. Za aktualizowanie Mapy rudzkich NGO odpowiedzialny jest Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Organizacji Pozarządowych. 3. Mapa rudzkich NGO tworzona jest w oparciu o dane pozyskiwane za pomocą specjalnie opracowanej ankiety. a. ankieta wysyłana jest do organizacji drogą pocztową, poprzez kontakt e - mailowy lub wręczana bezpośrednio podczas spotkań, b. ankietę wypełniają stowarzyszenia nowopowstałe, jak również te, które dokonały zmian w strukturze organizacyjnej, c. organizacje, które nie dokonały żadnych zmian w strukturze organizacyjnej, a chcą jedynie przekazać informacje o swoich nowych osiągnięciach, wypełniają tylko część B ankiety, d. po wypełnieniu ankiety i pisemnym wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych w niej zawartych przez Urząd Miasta Ruda Śląska, informację na temat organizacji pozarządowej wprowadza się do Mapy rudzkich NGO, e. formularz ankiety udostępniony jest w formie pisemnej w Urzędzie Miasta u Pełnomocnika ds. Organizacji Pozarządowych lub w formie elektronicznej na stronie internetowej rudzkich organizacji. 4. Jeżeli organizacja nie uaktualniła w przeciągu minionego roku kalendarzowego swych danych, w bazie umieszcza się tylko jej nazwę z adnotacją: „brak aktualnych danych”. 5. Podmioty, które nie mają obowiązku dokonywać zgłoszenia, zaprasza się do podjęcia współpracy poprzez komunikaty i informacje zamieszczane w prasie lokalnej oraz na stronie internetowej rudzkich organizacji pozarządowych. 316 6. Wykreślenie organizacji z „Mapy rudzkich NGO” następuje na skutek postanowienia sądowego o skreśleniu danej organizacji z rejestru. Informacja o likwidacji lub skreśleniu danej organizacji, umieszczona zostaje na stronie internetowej rudzkich organizacji i w prasie lokalnej. 7. Mapa rudzkich NGO dostępna jest do publicznego wglądu w formie pisemnej w Urzędzie Miasta Ruda Śląska / Biuro Obsługi Mieszkańców i u Pełnomocnika ds. Organizacji Pozarządowych oraz w formie elektronicznej na stronie internetowej rudzkich organizacji mieszczącej się na portalu miejskim. Etapy realizacji: 1. Mapa rudzkich NGO w formie elektronicznej aktualizowana jest na bieżąco, w miarę napływu danych. 2. Mapa rudzkich NGO w formie pisemnej aktualizowana jest raz w roku, w miesiącu lipcu. Planowane efekty i ewaluacja projektu: − uzyskanie usystematyzowanego obrazu działających na pozarządowych, − ułatwienie przepływu informacji między samymi organizacjami, − wzrost aktywizacji społecznej, − promocja rudzkich NGO poza miastem, − wzrost liczby nowych organizacji. Źródła finansowania: Środki własne. Termin realizacji: Od 2005r., nadal. 317 terenie miasta organizacji Upowszechnianie informacji o sektorze pozarządowym za pośrednictwem mediów pozostających w gestii gminy [C7K2P1] Cel projektu: Upowszechnianie wiedzy na temat funkcjonowania rudzkiego sektora pozarządowego oraz budowanie zrębów społeczeństwa obywatelskiego. Adresat projektu: Przede wszystkim mieszkańcy Miasta Ruda Śląska, ale również innych polskich miast. Realizator projektu: Urząd Miasta Ruda Śląska. Założenia merytoryczne: 1. Za przekazywanie informacji na temat rudzkiego sektora pozarządowego odpowiada Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. 2. W skład systemu upowszechniania informacji o organizacjach pozarządowych działających na terenie miasta Ruda Śląska wchodzą: a) comiesięczna strona w tygodniku lokalnym, finansowana przez Urząd Miasta, zawierająca komunikaty oraz informacje o działalności statutowej rudzkich organizacji; b) comiesięczna realizacja i emisja programu publicystycznego poświęconego kwestiom związanym z funkcjonowaniem rudzkich organizacji pozarządowych, c) strona internetowa rudzkich organizacji pozarządowych na portalu miejskim tzw. „Strona rudzkich NGO”. 3. „Strona rudzkich NGO” zawiera m.in.: a) aktualne informacje i komunikaty, b) aktualny wykaz rudzkich organizacji pozarządowych, zwany „Mapą rudzkich NGO”, c) istotne dla działania organizacji akty prawne, d) wzory formularzy, e) informacje o konkursach miejskich, regionalnych, krajowych, innych, f) przydatne linki. Etapy realizacji: Projekt realizowany od stycznia do grudnia 2007 Planowane efekty i ewaluacja projektu: - umożliwienie szybszego i pełniejszego przepływu informacji miedzy Pełnomocnikiem ds. Organizacji Pozarządowych a odbiorcami wiadomości przekazywanych za pośrednictwem mediów pozostających w gestii gminy; 318 - wzrost wiedzy społeczności lokalnej dotyczącej funkcjonowania trzeciego sektora na terenie miasta, jak również podejmowanych przez organizacje działań i inicjatyw; - promocja rudzkiego sektora pozarządowego; - aktywizacja społeczności lokalnej, zachęcanie do współtworzenia trzeciego sektora na terenie miasta oraz korzystania z programów realizowanych przez organizacje Źródła finansowania: TV „Sfera”- roczny koszt nagrań i emisji ok. 50 tys. zł „Wiadomości Rudzkie”- roczny koszt druku: 17 tys. zł Termin realizacji: Rok 2007 319 Rozwój form poradnictwa obywatelskiego [C7K2P2] Cel projektu: Udzielanie bezpośredniej pomocy osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i nieporadnym życiowo w celu aktywnego przezwyciężania zaistniałych trudności. Adresat projektu: Mieszkańcy Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Organizacje pozarządowe Rudy Śląskiej. Założenia merytoryczne: W ramach programu zakłada się realizację następujących działań: a. świadczenie bezstronnej i niezależnej informacji w zakresie przysługujących praw obywatelskich oraz możliwości rozwiązywania podstawowych problemów życiowych, b. poradnictwo w zakresie prawa pracy oraz przysługujących świadczeń socjalnych, c. poradnictwo w zakresie rozwoju przedsiębiorczości, d. poradnictwo w zakresie ochrony praw konsumenckich, e. poradnictwo dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin w zakresie przysługujących świadczeń i możliwości aktywizacji społecznej, f. poradnictwo w zakresie rozwiązywania problemów wynikających z patologii społecznej, przemocy w rodzinie i środowisku poprzez informację o przysługujących prawach, g. poradnictwo dla osób i środowisk defaworyzowanych lub dyskryminowanych, w tym mniejszości narodowych, ze szczególnym uwzględnieniem zapobiegania marginalizacji oraz wykluczeniu społecznemu, h. pomoc w przygotowywaniu adekwatnej dokumentacji oraz pism tematycznych do organów władzy, instytucji, organizacji, firm itp. Etapy realizacji: Zadanie realizowane jest: a. I edycja - od lipca do grudnia 2005 r. b. II edycja - od lutego do grudnia 2006 r. Realizatorzy wyłaniani są w ramach otwartych konkursów ofert. Planowane efekty i ewaluacja projektu: - zwiększenie dostępności do potrzebnych informacji i rozwiązań prawnych osób nieporadnych życiowo lub pozostających w trudnej sytuacji materialnej, - uświadomienie obywatelom przysługującym ich praw, - wzrost aktywności społecznej, - ilość i zakres udzielonych porad, - możliwość identyfikacji problemów społecznych miasta. Koszt: 25 000 zł Termin realizacji: Lata 2005 – 2006. 320 Wdrożenie jednolitych kryteriów oceny ofert na zadania zlecane do realizacji przez Miasto – tzw. karty oceny formalnej i merytorycznej [C7K2P3] Cel projektu: Transparentość działań we współpracy Miasta z sektorem pozarządowym. Adresat projektu: Podmioty, które zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mogą składać oferty w ramach otwartych konkursów ofert ogłaszanych przez Miasto Ruda Śląska. Realizator projektu: Urząd Miasta Ruda Śląska – pełnomocnik ds. organizacji pozarządowych. Założenia merytoryczne: - ustalenie jednolitych kryteriów przyznawania dotacji, - ustalenie przejrzystego sposobu rozliczania dotacji, - monitoring realizacji zleconego zadania, - udział przedstawiciela sektora pozarządowego w komisji konkursowej. Etapy realizacji: - opracowanie regulaminu pracy komisji konkursowej, - włączenie w skład komisji przedstawiciela sektora pozarządowego, - opracowanie wzorów kart oceny formalnej i merytorycznej zadania. Planowane efekty: - wyjście z pełną informacją dotyczącą wymogów konkursu do potencjalnych oferentów, - usprawnienie procedury konkursowej, - wyłonienie ofert najlepszych pod względem merytorycznym i najbardziej efektywnych pod względem finansowym, - jawność postępowania konkursowego. Źródła finansowania: Środki własne Termin realizacji: Rok 2005. 321 Diagnoza kondycji rudzkiego sektora pozarządowego [C7K2P4] Cel projektu: Uzyskanie podstawowej wiedzy o możliwościach działania i rozwoju rudzkiego sektora pozarządowego. Adresat projektu: Sektor pozarządowy, władze samorządowe, lokalne instytucje, firmy. Realizator projektu: Urząd Miasta – Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. Założenia merytoryczne: - ustalenie faktycznej liczby organizacji pozarządowych na terenie Miasta, - ustalenie potencjału ludzkiego i materialnego organizacji i ich pól działania oraz odbiorców usług, - ustalenie potencjalnego dostępu do źródeł informacji (zwłaszcza do internetu). Etapy realizacji: - przygotowanie ankiety badającej kondycję trzeciego sektora w Rudzie Śląskiej, - publiczna informacja o planowanych działaniach i korzyściach wynikających z realizowanego projektu, - dotarcie do jak największej liczby organizacji pozarządowych działających na terenie Miasta, poprzez: lokalną bazę danych, internet, lokalną prasę np. „Wiadomości Rudzkie”, lokalną siec telewizyjną np. ELSAT, Rudzkie Centrum Wolontariatu, - opracowanie wyników ankiety we współpracy z Instytutem Socjologii, Collegium Civitas w Warszawie, - publikacja wniosków wynikłych z przeprowadzonych badań w lokalnych mediach i podczas spotkań branżowych organizacji pozarządowych. Planowane efekty i ewaluacja projektu: - uzyskanie przejrzystego, realnego obrazu kondycji trzeciego sektora Rudy Śląskiej, - ukazanie mocnych i słabych stron rudzkiego sektora pozarządowego, pobudzającym podjęcie stosownych działań przez same organizacje, - usprawnienie działalności trzeciego sektora, - lepsza, bardziej wszechstronna współpraca z samorządem lokalnym, - integracja środowiska pozarządowego, - promocja, - aktualizowana bazy danych o rudzkich organizacjach, bank informacji, - współpraca z centrami doradczymi spoza Rudy Śląskiej. Źródła finansowania: Środki własne. Termin realizacji: Od 2005 r., nadal. 322 czynnikiem Stworzenie jednolitego systemu wzajemnego informowania o planowanych przedsięwzięciach [C7K2P4] Cel projektu: Wdrożenie mechanizmów ułatwiających bieżący przepływ informacji między rudzkimi organizacjami pozarządowymi, a Urzędem Miasta. Adresat projektu: Organizacje pozarządowe Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Urząd Miasta – Pełnomocnik ds. Org. Pozarządowych. Założenia merytoryczne: 1. Za przekazywanie informacji z samorządu do organizacji odpowiada Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. 2. Organizacje, które podejmują współpracę z samorządem przekazują informacje do Pełnomocnika pisemnie, telefonicznie lub na adres e-mailowy. 3. W skład systemu wymiany informacji wchodzą: a. Strona internetowa dotycząca rudzkich organizacji pozarządowych, zwana „Stroną rudzkich NGO” mieszcząca się na oficjalnej stronie internetowej miasta Ruda Śląska, zawierająca m.in.: - aktualne informacje i komunikaty, - aktualny wykaz rudzkich organizacji pozarządowych, tzw. „Mapa rudzkich NGO”, - istotne dla organizacji akty prawne i akty prawa lokalnego, - formularze wniosków KRS i ofertowych, - informacje o konkursach miejskich, regionalnych, krajowych, innych, - wykaz przydatnych adresów www. b. Baza adresów e-mailowych, służąca do przepływu bieżących informacji między Pełnomocnikiem, a organizacjami pozarządowymi. c. Comiesięczna strona w tygodniku lokalnym, finansowana przez Urząd Miasta Ruda Śląska, która zawiera komunikaty oraz informacje o działalności statutowej rudzkich organizacji. Możliwość publikowania materiałów przekazanych Pełnomocnikowi przez organizacje określa przyjęty zarządzeniem Prezydenta Miasta regulamin. d. Sprawozdania z merytorycznej działalności składane pełnomocnikowi przez organizacje raz w roku. 4. Organizacje pozarządowe, które nie podały adresu e-mailowego informowane są drogą pocztową lub telefoniczną. 323 5. Informacje o spotkaniach, szkoleniach itp. przekazywane są organizacjom, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Informacje te znajdują się również na „Stronie rudzkich NGO” oraz podawane są w miarę możliwości przez lokalne media. Etapy realizacji: Projekt realizowany od stycznia 2006. Planowane efekty i ewaluacja projektu: - umożliwienie szybszego i pełniejszego przepływu informacji między organizacjami a Urzędem Miasta, - ułatwienie kontaktu między samymi organizacjami za pośrednictwem bazy adresów e-mailowych, - promocja organizacji na forum miasta, - wzrost aktywizacji społecznej, - zwiększenie liczby organizacji uczestniczących w szkoleniach, spotkaniach, - coraz pełniejsza aktualizacja bazy danych. Źródła finansowania: Środki własne. Termin realizacji: Od 2006, nadal. 324 Stworzenie jednolitego systemu konsultowania aktów prawnych stanowionych przez organy gminy, dotyczących statutowej działalności organizacji pozarządowych [C7K2P4 ] Cel projektu: Wprowadzenie mechanizmów umożliwiających bezpośrednie wypowiadanie się rudzkich organizacji w sprawach projektów aktów prawnych stanowionych przez organy gminy, które dotyczą ich statutowej działalności – realizacja zasady partnerstwa. Adresat projektu: Organizacje pozarządowe Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Urząd Miasta Ruda Śląska – Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. Założenia merytoryczne: 1. Konsultowanie projektów aktów prawnych stanowionych przez organy gminy, a dotyczące statutowej działalności organizacji pozarządowych odbywa się według następujących zasad: a. w przeciągu 14 dni od dnia, kiedy Pełnomocnik zamieści na „Stronie rudzkich NGO” i na Tablicy Ogłoszeń Urzędu Miasta treść projektu do konsultacji społecznej, wszystkie rudzkie organizacje pozarządowe mogą zgłaszać pod adresem Pełnomocnika swoje uwagi i wnioski w sprawie opiniowanego projektu, b. zebrane uwagi i wnioski Pełnomocnik przedstawia na najbliższym posiedzeniu reprezentacji grup branżowych rudzkiego sektora pozarządowego, tj. grup organizacji działających w podobnych obszarach i deklarujących zbliżone cele statutowe, c. reprezentacja grup branżowych w oparciu o zgłoszone propozycje przyjmuje stanowisko w kwestii konsultowanego projektu i sporządza opinię, d. opinia zostaje w przeciągu tygodnia przedstawiona w formie pisemnej Prezydentowi Miasta i Radzie Miejskiej oraz zostaje przesłana drogą elektroniczną lub pocztową organizacjom pozarządowym, e. treść opinii sporządzonej przez reprezentację grup branżowych Pełnomocnik zamieszcza na „Stronie rudzkich NGO” oraz na comiesięcznej stronie w tygodniku lokalnym. 2. Zespół Konsultacyjny jest ciałem doradczo – opiniującym powołanym w celu kreowania partnerskiej współpracy samorządu z sektorem pozarządowym. a. skład Zespołu Konsultacyjnego: - zaproszeni do współpracy przez Prezydenta Miasta przedstawiciele rudzkich organizacji pozarządowych stanowiący reprezentację grup branżowych, - zaproszeni do współpracy przez Prezydenta Miasta przedstawiciele Rady Miejskiej, - przedstawiciele Urzędu Miasta i instytucji miejskich współpracujących z sektorem pozarządowym, - Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Organizacji Pozarządowych, który przewodniczy pracom Zespołu Konsultacyjnego. 325 b. Zadania Zespołu Konsultacyjnego: - prowadzenie konsultacji z organizacjami pozarządowymi w zakresie projektów aktów prawnych stanowionych przez organy gminy, a dotyczących statutowej działalności organizacji, w szczególności projektu rocznego Programu Współpracy, - opiniowanie projektów aktów prawa lokalnego dotyczących współpracy samorządu z sektorem pozarządowym, - opiniowanie wniosków organizacji ubiegających się o przyznanie lokalu, bądź nieruchomości z zasobów Miasta, - podejmowanie innych działań wynikających z aktualnych potrzeb dotyczących współpracy samorządu z sektorem pozarządowym. 3. Bieżącym monitoringiem polegającym na ocenie realizacji zasad współpracy i przedstawieniu tej oceny Prezydentowi Miasta, Radzie Miejskiej i organizacjom pozarządowym zajmuje się Pełnomocnik we współdziałaniu z Zespołem Konsultacyjnym. Etapy realizacji: Konsultacje nad projektem Programu Współpracy Miasta Ruda Śląska z Organizacjami Pozarządowymi na rok następny przebiegają zgodnie z ustalonym harmonogramem: a. Kwiecień – lipiec – organizacje do dnia 31 lipca zgłaszają do Pełnomocnika swoje uwagi dotyczące treści przyszłorocznego Programu oraz określają wybraną/e grupę/y branżową/e, w spotkaniach, której/których chcą uczestniczyć, b. Sierpień / wrzesień – spotkania w grupach branżowych, wyłonienie ich reprezentacji c. Październik – opracowanie projektu Programu przez Pełnomocnika i reprezentację grup branżowych na podstawie zgłaszanych podczas spotkań branżowych uwag, wniosków i opinii przez organizacje oraz przedstawicieli Urzędu Miasta. d. Listopad – przedstawienie projektu Programu do konsultacji społecznej. Termin nadsyłania przez organizacje do Pełnomocnika uwag dotyczących projektu Programu upływa z dniem 30 listopada. e. Grudzień – zatwierdzenie ostatecznej wersji projektu Programu, f. Styczeń – przedstawienie treści Programu Współpracy do publicznej wiadomości, g. Luty – Marzec - podsumowanie i dokonanie oceny stanu współpracy Miasta z sektorem pozarządowym, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji Programu za rok miniony, przedstawienie uwag i wniosków. Planowane efekty: - zaktywizowanie współpracy między sektorem pozarządowym, a lokalną administracją, - realne wprowadzanie w życie zasady jawności i partnerstwa lokalnego, - włączenie się sektora pozarządowego w tworzenie lokalnego prawa stanowionego przez organy gminy. Źródła finansowania: Środki własne. Termin realizacji: Rok 2006. 326 Giełda Organizacji Pozarządowych oraz opracowanie i druk Informatora [C7K2P4) Cel projektu: Promocja rudzkiego sektora pozarządowego i dotarcie z proponowaną ofertą działań bezpośrednio do społeczności lokalnej. Adresat projektu: Sektor pozarządowy i społeczność Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Urząd Miasta Ruda Śląska- Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. Założenia merytoryczne: 1. Nawiązanie współpracy z Centrum Handlowym „Plaza” w Rudzie Śląskiej - ustalenie harmonogramu działań oraz form promocji przedsięwzięcia. 2. Nagłośnienie przedsięwzięcia za pośrednictwem lokalnych mediów. 3. Opracowanie na podstawie ankiet pozostających w zasobach Urzędu Miasta Informatora zawierającego aktualne dane dotyczące rudzkich organizacji. 4. Wydruk 1500 sztuk Informatora w ramach środków budżetowych i szerokie upowszechnienie go wśród społeczności lokalnej Etapy realizacji: 1. Określenie terminu Giełdy. 2. Prezentacja oferty organizacji w godzinach 16ºº - 19ºº wg harmonogramu: a. 29 IX – organizacje sportowe b. 30 IX – organizacje z zakresu zdrowia i pomocy społecznej c. 3. 1 X – organizacje z zakresu kultury, edukacji, ekologii i aktywizacji społecznej. Zapoznanie rudzkich organizacji z celem, zasadami i sposobem realizacji zadania. a. opracowanie druku zgłoszeniowego i rozesłanie go rudzkim organizacjom b. rozesłanie informacji o Giełdzie do lokalnych mediów, c. 4. zorganizowanie spotkania informacyjnego dla organizacji biorących udział w Giełdzie Informator – merytoryczne opracowanie treści, druk i kolportaż. a. opracowanie zawartości merytorycznej na podstawie ankiet pozostających w zasobach Urzędu Miasta, b. wydruk Informatora c. rozprowadzenie Informatora podczas Giełdy bezpośrednio przez wolontariuszy związanych z MCIiW oraz w następnych dniach w rudzkich placówkach oświatowych, przychodniach i innych miejskich instytucjach publicznych. 327 Planowane efekty i ewaluacja projektu: 1. Promocja i prezentacja działań rudzkiego sektora pozarządowego. 2. Dotarcie organizacji do szerszych kręgów potencjalnych odbiorców ich usług. 3. Upowszechnienie w środowisku lokalnym wiedzy o działającym na terenie Miasta sektorze pozarządowym. Źródła finansowania: Koszt druku Informatora: 2 227,20 zł. Giełda Organizacji Pozarządowych- bezkosztowo (w ramach etatów) Termin realizacji: Od 2006 328 Zorganizowanie imprezy „Dziękujemy Pozarządowcom” [C7K2P4] Cel projektu: Podkreślenie roli sektora pozarządowego w budowaniu zrębów społeczeństwa obywatelskiego oraz uhonorowanie wkładu rudzkich organizacji pozarządowych w rozwój społeczności lokalnej. Adresat projektu: Rudzki sektor pozarządowy. Realizator projektu: Urząd Miasta- Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. Założenia merytoryczne: 1. Zorganizowanie imprezy (koncert + poczęstunek) dla rudzkich organizacji pozarządowych za działania realizowane na rzecz mieszkańców Miasta. 2. Zaproszenie przedstawicieli sektora pozarządowego, władz miejskich i przedsiębiorców współpracujących z organizacjami obywatelskimi. 3. Podziękowania Prezydenta Miasta, przedstawicieli Rady Miasta i zaproszonych Gości skierowane pod adresem organizacji pozarządowych. Etapy realizacji: 1. Nawiązanie kontaktu z Miejskim Centrum Kultury (użyczenie sali), Zakładem Poligraficznym (druk zaproszeń), występującymi w trakcie imprezy artystami oraz firmą przygotowującą poczęstunek. 2. Wkomponowanie imprezy w ramy Rudzkiej Jesieni Kulturalnej 3. Rozesłanie zaproszeń do organizacji pozarządowych działających na terenie Miasta 4. Organizacja imprezy w dniu 19 października br. (Miejskie Centrum Kultury w Rudzie Śląskiej) w godz. 18.00 - 21.00. Planowane efekty i ewaluacja projektu: 1. Wzmocnienie wewnętrzne rudzkiego trzeciego sektora poprzez promocję jego działań w społeczności lokalnej. 2. Zacieśnienie współpracy sektora samorządowego z pozarzadówką. 3. Możliwość nawiązania współpracy oraz wymiany doświadczeń między poszczególnymi organizacjami. Źródła finansowania: Koszt występów artystycznych i poczęstunku: 3 674,82 zł Termin realizacji: Od 2006r. 329 Organizacja konkursu i imprezy finałowej: „Z sercem i gestem” [C7K2P4] Cel projektu: Podkreślenie znaczenia współpracy sektora biznesu z sektorem pozarządowym w budowie zrębów społeczeństwa obywatelskiego. Adresat projektu: Społeczność lokalna, rudzkie organizacje pozarządowe, sfera biznesu. Realizator projektu: Urząd Miasta – Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. Założenia merytoryczne: Promocja bezinteresownych działań osób prywatnych i podmiotów gospodarczych, które w ciągu minionych dwóch lat w wymierny sposób wsparły działania rudzkiego sektora pozarządowego poprzez ich publiczne wyróżnienie. Etapy realizacji: 1. Ogłoszenie konkursu pod patronatem Prezydenta Miasta – upowszechnienie jego zasad w mediach lokalnych - kwiecień 2. Opracowanie wzoru statuetki i graficznej formy dyplomów- kwiecień. 3. Składanie formularzy zgłoszeniowych przez rudzkie organizacje pozarządowe. 4. Weryfikacja nadesłanych zgłoszeń oraz wybór laureatów przez komisję konkursową – do końca maja. 5. Uroczysta impreza artystyczna połączona z wręczeniem statuetek i dyplomów laureatom – czerwiec. Planowane efekty i ewaluacja projektu: 1. Zintensyfikowanie współpracy między drugim i trzecim sektorem. 2. Wewnętrzne wzmocnienie sektora pozarządowego. 3. Upowszechnianie idei społecznego zaangażowania biznesu. Źródła finansowania: Koszt statuetek – 1.000 zł Termin realizacji: Od 2006 r. 330 Wprowadzenie procedur w zakresie monitoringu efektywności wykorzystania lokali użytkowych przez organizacje pozarządowe [C7K2P5] Cel projektu: Wypracowanie przejrzystych zasad przydzielania i monitorowania wykorzystania lokali użytkowych przez rudzkie organizacje pozarządowe. Adresat projektu: Organizacje pozarządowe Rudy Śląskiej. Realizator projektu: Urząd Miasta- Pełnomocnik ds. Organizacji Pozarządowych. Założenia merytoryczne: 1. Wypracowanie jasnych i zrozumiałych zasad w zakresie ubiegania się organizacji o lokal użytkowy. 2. Systematyczna współpraca Pełnomocnika z Wydziałem Spraw Lokalowych i MPGM w Rudzie Śląskiej w zakresie identyfikacji zasobów, które mogą zostać użyczone na potrzeby sektora pozarządowego. 3. Systematyczna współpraca Pełnomocnika z reprezentacją grup branżowych w zakresie opiniowania wniosków o przyznanie lokalu do Prezydenta Miasta. Etapy realizacji: 1. Opracowanie i wprowadzenie wzoru wniosku o przydział lokalu z zasobów komunalnych dla organizacji pozarządowych. 2. Opracowanie i wprowadzenie wzoru sprawozdania z wykorzystania lokalu przez organizację pozarządowa. 3. Wprowadzenie zasad kontroli efektywności wykorzystania lokali przez organizacje pozarządowe w oparciu o informacje przedstawione w sprawozdaniach z wykorzystania lokalu za rok miniony oraz bezpośrednią kontrolę użytkowania lokalu przeprowadzoną na polecenie Prezydenta Miasta. 4. Upowszechnienie formularzy wniosku o przydział lokalu i sprawozdania z wykorzystania lokalu. Formularze udostępnione są w Biurze Obsługi Mieszkańców, Wydziale Spraw Lokalowych / Referat ds. Zarządzania Nieruchomościami Zabudowanymi, Wydziale Zdrowia i Spraw Społecznych / Referat Spraw Społecznych oraz w formie elektronicznej na stronie rudzkich organizacji pozarządowych. Planowane efekty i ewaluacja projektu: 1. Ujednolicenie procedur związanych z przydzielaniem lokali organizacjom. 331 2. Wzrost przejrzystości związanej z użytkowaniem lokali przez organizacje pozarządowe. 3. Włączenie przedstawicieli sektora pozarządowego w system monitorowania przydziału i efektywnego wykorzystania lokali użytkowych. Źródła finansowania: Bezkosztowo (w ramach etatów). Termin realizacji: Od 2006r. 332 „Świetlandia” Rudzki Festiwal Świetlic Środowiskowych [C7K3P4] Cel projektu: Integracja i promocja twórczości dzieci rudzkich Świetlic Środowiskowych. Adresat: Dzieci z rudzkich Świetlic Środowiskowych (oraz ich rodziny). Realizator: Świetlice Środowiskowe (prowadzone przez organizacje pozarządowe oraz Ośrodek Pomocy Dzieciom i Rodzinie) ze wsparciem MOPS. Założenia merytoryczne: Pierwszy Festiwal odbył się w 2003 roku i zaprezentował artystyczny dorobek dzieci z 9-ciu rudzkich Świetlic. Organizacja imprezy i wspólne działanie zintegrowało dzieci oraz opiekunów placówek. Możliwość publicznej prezentacji motywuje dzieci do pracy, które rozwijają i doskonalą własne umiejętności, a także dobrze się bawią. Festiwal organizowany jest w czerwcu, w przeddzień wakacji. Etapy realizacji: - wyłonienie głównego reżysera imprezy (kolejne Świetlice każdego roku), - opracowanie scenariusza i miejsca imprezy (opracowanie harmonogramu prób i spotkań organizacyjnych), - podjęcie działań mających zabezpieczyć techniczne przygotowanie imprezy (min. pozyskanie sponsorów i wolontariuszy). Planowane efekty: Promocja, integracja i wspólna zabawa dzieci (i ich rodzin) z rudzkich Świetlic Środowisk. Źródła finansowania: Wolontariat i sponsoring. Termin realizacji: Czerwiec 2006 roku (planowana kontynuacja w kolejnych latach). 333 Pogłębianie współpracy osób funkcyjnych biorących udział w procesie zarządzania kryzysowego [C8K2P1] Cel projektu: Minimalizowanie negatywnych skutków klęsk żywiołowych oraz nadzwyczajnych zdarzeń poprzez właściwe określenie zadań, ich realizację przez podmioty uczestniczące w procesie zarządzania kryzysowego. Realizator: Zespół Reagowania Kryzysowego przy współudziale wszystkich podmiotów i instytucji, które występują w siatce zadań Planu Reagowania Kryzysowego dla miasta Ruda Śląska. Założenia merytoryczne: Wejście w życie ustawy o stanie klęski żywiołowej zobowiązało organy gminy do podjęcia działań mających na celu zapobieganie skutkom klęsk żywiołowych oraz ich usuwania. Zarządzanie kryzysowe jako jeden z elementów szeroko rozumianego bezpieczeństwa i porządku publicznego jest procesem informacyjno-decyzyjnym. Wspomagane jest funkcjami planowania, organizacji, motywacji i kontroli, których celem jest rozstrzyganie o kluczowych problemach społeczności lokalnej. Jest to proces, będący postępowaniem normującym i dyspozycyjnym, który ma powodować osiągnięcie założonych celów przez określoną jednostkę administracyjną. Efektywność tak rozumianego procesu zarządzania kryzysowego wymaga znajomości atrybutów dotyczących wspólnoty i terenu przez nią zajmowanego, między innymi takich jak: - położenie obiektów stanowiących potencjalne zagrożenie, - potencjalnych zagrożeń mających wpływ na życie społeczności, - potencjalnych zagrożeń mogących nasilić zagrożenie, - sposobów dotarcia do miejsc zagrożonych oraz sposobów likwidacji zagrożeń, - sposobów udzielenia pomocy poszkodowanym. Podstawowym warunkiem efektywnego zarządzania kryzysowego jest umiejętność zorganizowania współpracy oraz sprawnej koordynacji działań wielu różnych służb biorących udział zarówno w akcjach ratunkowych, jak również w pracach planistycznych i zapobiegawczych. Etapy realizacji projektu: 1. Ustalenie rocznego planu pracy Zespołu Reagowania Kryzysowego 2. Opracowanie planu ćwiczeń Zespołu Reagowania Kryzysowego 3. Aktualizacje Planu Reagowania Kryzysowego Planowane efekty: 1. Zaznajomienie się członków zespołu z zakresem przydzielonych zadań. 2. Nabranie umiejętności reagowania na powstałą sytuację kryzysową. 334 3. Podniesienie sprawności i szybkości podejmowania decyzji i reagowania na zaistniałe zagrożenie. 4. Właściwy przepływ informacji pomiędzy członkami zespołu. Źródło finansowania: Budżet miasta. Kalkulacja kosztów: W ramach zatrudnienia w jednostkach komunalnych, służbach, inspekcjach i strażach. Termin realizacji: Od 2004 r. do nadal. 335 Ćwiczenia aplikacyjne i praktyczne w sposobie przeprowadzania ewakuacji doraźnej mieszkańców [C8K2P2] Cel projektu: 1. Zapoznanie organizatorów procesu ewakuacji doraźnej z zasadami obowiązującymi przy jego prowadzeniu. 2. Nabycie umiejętności sprawnego prowadzenia działań w zakresie ewakuacji doraźnej przez jej organizatorów. Realizator: W zależności od wielkości terenu objętego ewakuacją: 1. Zespół Reagowania Kryzysowego przy współudziale podmiotów i instytucji, które występują w siatce zadań Planu Reagowania Kryzysowego dla miasta Ruda Śląska. 2. Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności przy współudziale funkcjonariuszy Państwowej oraz Straży zapewniających Pożarnej, m.in. opiekę administratorów medyczną, budynków transport, warunki jednostek organizacyjnych socjalno-bytowe, porządek i bezpieczeństwo. Założenia merytoryczne: Ewakuacja doraźna jest jednym z najważniejszych procesów w trakcje prowadzenia działań ratowniczych. Polega na natychmiastowym przemieszczaniu ludności z rejonów, w których wystąpiło nieprzewidziane bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowiu, do rejonów bezpiecznych. Etapy realizacji projektu: 1. Organizowanie ćwiczeń symulacyjnych w formie gier decyzyjnych 2. Aktualizacje Planu Ewakuacji Doraźnej 3. Pozyskiwanie nowych miejsc dla dyslokacji osób ewakuowanych ze stref zagrożonych Planowane efekty: 1. Zaznajomienie się uczestników procesu ewakuacji z zakresem przydzielonych zadań. 2. Udoskonalenie Planu Ewakuacji Doraźnej. 3. Poprawienie współpracy pomiędzy podmiotami biorącymi udział w ewakuacji doraźnej. Źródło finansowania: 1. Budżet miasta (w ramach środków na prowadzenie działań ratowniczych w sytuacjach nadzwyczajnych i kryzysowych). 2. Państwowa Straż Pożarna i Policja (w ramach własnych budżetów). 336 Kalkulacja kosztów: 1. Transport – 2000 zł 2. Zabezpieczenie medyczne – 1000 zł 3. Udział uczestników - w ramach zatrudnienia w jednostkach komunalnych, służbach, inspekcjach i strażach. Termin realizacji: Od 2004 r. do nadal. 337 Działanie mające na celu poprawę bezpieczeństwa powodziowego na terenie miasta. Doposażenie magazynu przeciwpowodziowego [C8K2P3] Cel projektu: Minimalizowanie negatywnych skutków powodzi i podstopień oraz skuteczne prowadzenie działań przeciwpowodziowych. Realizator: Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności przy współudziale Państwowej Straży Pożarnej oraz podmiotów wspomagających działania ratownicze. Założenia merytoryczne: Miasto Ruda Śląska realizuje zadania o charakterze gminnym oraz ponadgminnym do których zaliczamy zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy o samorządzie gminnym i art. 4 ust. 1 pkt 16 ustawy o samorządzie powiatowym między innymi zadania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej oraz utrzymania magazynu przeciwpowodziowego. Jak wynika z powyższego jest to jedno z podstawowych zadań publicznych realizowanych przez samorząd w ramach zaspakajania zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej, dlatego też zasadnym i koniecznym jest podejmowanie kroków przez organy gminy mające na celu doposażanie magazynu przeciwpowodziowego w nowy sprzęt przeciwpowodziowy oraz podejmowanie kroków mających na celu minimalizację skutków wystąpienia powodzi lub lokalnych podtopień Etapy realizacji projektu: 1. Doposażenie magazynu przeciwpowodziowego w nowy sprzęt w ramach corocznego budżetu gminy. 2. Prowadzenie raz na dwa miesiące prób sprzętu przeznaczonego do działań przeciwpowodziowych. 3. Analizowanie zagrożeń powodziowych i organizowanie w tym zakresie narad i konsultacji. 4. Uruchamianie odpowiednich służb i podmiotów do prowadzenia działań ratowniczych w przypadku wystąpienia powodzi bądź podstopień mających miejsce na terenie miasta. 5. Powstanie komisji do szacowania strat. Planowane efekty: 1. Minimalizowanie skutków powodzi i licznych podtopień. 2. Sprawne działanie służb i podmiotów prowadzących działania ratownicze. 3. Przeprowadzenie sprawnego oszacowania strat i szybkiej odbudowy zniszczonej infrastruktury. Źródło finansowania: Budżet miasta. 338 Kalkulacja kosztów: 1. Zakup sprzętu przeciwpowodziowego oraz wspomagającego działania ratownicze ok. -60.000 zł/rok. 2. Pokrycie kosztów paliwa i wyżywienia dla służb prowadzących działania ratownicze – ok. 30.000 zł/rok. 3. Pokrycie kosztów prowadzenia akcji przeciwpowodziowych (opłata za udział podmiotów wspomagających działania ratownicze) ok. – 80.000 zł/rok. 4. Udział służb, pracowników administracji samorządowej, komisji do spraw szacowania strat – w ramach zatrudnienia. Termin realizacji: Od 2004 r. do nadal. 339 Szkolenie celem kształtowania właściwych postaw w sytuacjach zagrożeń [C8K2P4] Cel projektu: Przygotowanie ludności do rozpoznawania i prawidłowego reagowania na występujące zagrożenia w miejscu zamieszkania i w danym rejonie. Realizator: Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności oraz prezesi zarządów, dyrektorzy jednostek organizacyjnych, instytucji i zakładów pracy mających siedziby na terenie miasta . Założenia merytoryczne: W warunkach współczesnych zagrożeń wiedza i umiejętności z zakresu obrony cywilnej i zarządzania kryzysowego są elementem zbiorowego przygotowania ludności do samoobrony w warunkach zagrożeń czasu pokoju i wojny; umiejętność niesienia pomocy potrzebującym i słabszym. Wiedzę tę i umiejętności można osiągnąć tylko poprzez uczestnictwo w szkoleniach i ćwiczeniach. Dlatego na podstawie art. 17 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t. jedn. Dz. U. z 2004 r., nr 241, poz. 2416 z późn. zm.) w związku z §3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności (Dz.U. z 1993 r., nr 91 poz. 421) oraz § 3 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin ( Dz. U. z 2002 r., nr 96, poz. 850 ) Prezydent Miasta – Szef Obrony Cywilnej Rudy Śląskiej zarządzeniem numer SOR.OC.0151-5/06 wprowadził ”Program szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony”, w formie zorganizowanego szkolenia, zajęć praktycznych (ćwiczeń) oraz samokształcenia. Zakres i wybór zagadnień będących przedmiotem szkolenia określi organizator uwzględniając specyfikę i potrzeby danego środowiska: gminy, osiedla, zakładu pracy. Szkolenie będzie obejmować 4 tematy: Temat 1: Ochrona ludności jako zadanie obrony cywilnej. Temat 2: Charakterystyka zagrożeń występujących w bezpośrednim otoczeniu: Temat 3: Alarmowanie o zagrożeniach. Temat 4: Procedury reagowania ludności w sytuacjach zagrożeń. 340 Etapy realizacji projektu: 1. Wskazanie uczestników szkolenia i ich realizatorów. 2. Opracowanie harmonogramu szkoleń przez ich realizatorów. 3. Organizowanie szkoleń poprzez środki masowego przekazu, techniki teleinformatyczne (internet), opracowania i publikacje: broszury, ulotki, biuletyny, itp. Planowane efekty: 1. Przyswojenie przez uczestników szkolenia podstawowych wiadomości na temat: a) rodzajów zagrożeń występujących w danym rejonie, b) obowiązujących rodzajów alarmów, c) sposobów reagowania w przypadku zaistnienia zagrożenia. 2. Opanowanie podstawowych umiejętności z zakresu: a) zachowania się w momencie wystąpienia zagrożenia. 3. Kształtowanie postaw społeczeństwa w zakresie: a. odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i społeczności lokalnych, b. odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego, c. udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, d. niesienia pomocy. Źródło finansowania: Budżet miasta oraz realizatorzy szkoleń. Kalkulacja kosztów: 1. Instruktorzy - w ramach zatrudnienia . 2. Sale szkoleniowe i pomoce dydaktyczne – w ramach istniejącej infrastruktury OC i Państwowej Straży Pożarnej oraz sprzęt, pomoce i materiały szkoleniowe, jak też podręczny sprzęt ochronny i ratowniczy dostępny w zakładach pracy i organizacjach społecznych. 3. Wykonanie broszur, ulotek, itp. – ok.10.000/ rok Termin realizacji: Od 2006 r. do 2010l. 341 Monitorowanie zagrożeń na terenie miasta oraz ostrzeganie podmiotów i mieszkańców o możliwości wystąpienia zagrożeń [C8K2P5 ] Cel projektu: 1. Rozpoznanie zagrożeń mogących wystąpić na terenie miasta. 2. Aktywizowanie podmiotów z terenu miasta w zakresie informowania, alarmowania Realizator: 1. Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności. 2. Służby, inspekcje i straże 3. Wydział Zarządzania Kryzysowego Wojewody Śląskiego. 4. Wydziały Urzędu Miejskiego 5. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej 6. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej 7. Zakłady pracy funkcjonujące na terenie miasta 8. Środki masowego przekazu 9. Mieszkańcy Założenia merytoryczne: Monitoring to ciągła obserwacja wszystkich zagrożeń i zdarzeń mogących wystąpić na terenie miasta. Polega on na odbiorze sygnałów z lokalnych systemów alarmowych przesyłanych drogą radiową, telefoniczną, innych urządzeń technicznych oraz za pośrednictwem gońca i powiadamianiu podmiotów, których zagrożenie może dotyczyć. W zależności od rodzaju zdarzenia informacja kierowana jest do właściwych służb, inspekcji, straży (przeciwdziałanie) oraz mieszkańców (alarmowanie). Etapy realizacji projektu: 1. Wdrożenie zapisów Zarządzenia Prezydenta Miasta Ruda Śląska w spawie szczegółowych zasad i trybu informowania Prezydenta Miasta o zagrożeniach, zdarzeniach i sytuacjach kryzysowych występujących na terenie miasta Ruda Śląska w ramach działania w Systemie Wczesnego Ostrzegania. 2. Prowadzenie cyklicznych kontroli cieków wodnych, infrastruktury technicznej oraz środowiska na terenie miasta 3. Modyfikacja programu „METEO” zlokalizowanego w Ośrodku Dyspozycyjnym Prezydenta Miasta. 4. Zapoznanie mieszkańców miasta z tabelą sygnałów alarmowych i sposobach ostrzegania. Planowane efekty: 1. Rozpoznanie zagrożeń oraz skuteczne i szybkie im przeciwdziałanie. 342 2. Udoskonalenie systemu przepływu informacji. 3. Rozpoznawanie przez mieszkańców miasta sygnałów alarmowych. 4. Tworzenie bazy danych przedstawiającej historię zagrożeń oraz zdarzeń Źródło finansowania: Środki własne. Kalkulacja kosztów: W ramach zatrudnienia w jednostkach komunalnych, służbach, inspekcjach i strażach. Termin realizacji: Od 2004 r. do nadal. 343 Prewencja przeciwpożarowa w zasobach gminy [C8K2P6] Cel projektu: Poprawa stanu bezpieczeństwa pożarowego w obiektach budowlanych stanowiących zasób gminy: - budynki mieszkalne, - szkoły, - przedszkola, - ośrodki kultury. Realizator: Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności przy współudziale administratorów obiektów budowlanych. Założenia merytoryczne: Prewencja przeciwpożarowa są to działania zmierzające do rozpoznania zagrożeń pożarowych. Obejmują one w szczególności: - kontrolę przestrzegania przepisów przeciwpożarowych, - ocenę zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej rozwiązań technicznych zastosowanych w obiekcie budowlanym, - rozpoznanie zagrożeń technicznych związanych z eksploatacją instalacji elektrycznej, kominowej, gazowej i odgromowej. Etapy realizacji projektu 1. Wytypowanie i wybór obiektów budowlanych do rocznego harmonogramu kontroli. 2. Kontrola obiektów prowadzona zgodnie z opracowanym harmonogramem. 3. Sporządzenie wystąpień pokontrolnych wskazujących stwierdzone w czasie nieprawidłowości w zabezpieczeniu przeciwpożarowym obiektów oraz sposób ich usunięcia. Planowane efekty: 1. Poprawa zabezpieczenia przeciwpożarowego w skontrolowanych obiektach budowlanych.. 2. Podniesienie wiedzy administratorów na temat ochrony przeciwpożarowej. 3. Zmniejszenie ilości pożarów na terenie miasta. Źródło finansowania: Budżet miasta. Kalkulacja kosztów: W ramach zatrudnienia w Urzędzie Miejskim. Termin realizacji: Od 2004 r. do nadal. 344 kontroli
