Efekt netto

Efekt brutto i netto
DODATKOWOŚĆ LUB DEADWEIGHT
INTERWENCJI
Efekt brutto określa
ilościową zmianę w
cechach opisujących
funkcjonowanie danego
obszaru w okresie po
realizacji projektu w
porównaniu z okresem
przed realizacją.
Efekt brutto (gross effect)
Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych (http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/0862B7C6-133B4868-A734-806BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji20090327red.pdf)
Efekt netto jest efektem
przypisanym tylko i wyłącznie
pomocy publicznej - są to
zmiany wywołane przez fundusze
unijne.
Efekt przypisany tylko i
wyłącznie interwencji publicznej,
w przeciwieństwie do efektów
brutto. Aby ocenić efekty netto
oparte na efektach brutto,
konieczne jest odjęcie zmian,
które zaszłyby również bez
interwencji publicznej, i które nie
są jej przypisane, jako że
przyczyniły się do nich czynniki
zakłócające (sytuacja
sprzeczności faktów). Przykład:
liczba zatrudnionych w firmie
objętej pomocą wydaje się być
stabilna (zmiana lub efekt brutto
równy zero). Jednakże, szacuje
się, że w przypadku braku
pomocy, firma zwolniłaby 400
pracowników (sytuacja
sprzeczności faktów). Tym
samym utrzymano 400 miejsc
pracy (efekt netto).
Efekt netto- net effect
Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych,2009 (http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/0862B7C6133B-4868-A734-806BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji20090327red.pdf) oraz Poradnik Ewaluacji NPR i PO w Polsce, 2005
(http://www.ewaluacja.gov.pl/Dokumenty_ewaluacyjne/Strony/Ekspertyzy.aspx).
Możliwe efekty generowane przez fundusze
korygujące ich wpływ brutto
Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych (http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/0862B7C6-133B4868-A734-806BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji20090327red.pdf)
Efekt dodatkowości i deadweight korygujący
efekt brutto wpływu funduszy unijnych
W im większym stopniu realizacja projektu były uzależniona od
funduszy unijnych tym większy efekt dodatkowości. W
przypadku, gdy realizacja projektu była niezależna od środków
unijnych mówimy o efekcie deadweight (efekcie zdarzenia
występującego niezależnie).
Efekt deadweight, jest definiowany jako skutki, które wystąpiłyby
nawet w sytuacji, gdyby program wydatków publicznych nie miał
miejsca. Deadweight powstaje zazwyczaj jako rezultat
nieadekwatnych mechanizmów realizacji programu (rozwiązania
organizacyjne dostarczające określonym beneficjentom dobra
i usługi finansowane przez program). Dzieje się tak zwłaszcza
w sytuacji, gdy mechanizmy te nie są poprawnie zorientowane
na zakładanych beneficjentów programu. W rezultacie inne osoby
i grupy, które nie należą do grupy docelowej, stają się
beneficjentami korzyści wygenerowanych przez program.
Źródło: European Commission, Working Document No. 1. ”Indicative Guidelines on Evaluation Methods: Ex ante Evaluation.”, August 2006. Polskie
tłumaczenie „Ewaluacja programów wydatków Unii Europejskiej. Przewodnik.”
Efekt deadweight – odwrotność dodatkowości
 Przykład 1. Rolnik otrzymał wsparcie na budowę
gospodarstwa agroturystycznego. W badaniu stwierdził, że
udzielone wsparcie umożliwiło mu stworzenie lepszych
warunków, ale że byłby w stanie wybudować gospodarstwo
nawet bez tej pomocy. W tej sytuacji mówimy o efekcie
zdarzenia występującego niezależnie, jako że budowa
gospodarstwa nie była uwarunkowana udzieleniem pomocy.
Deadweight=100%, dodatkowość=0%
 Przykład 2. W grupie 100 przedsiębiorców korzystających ze
wsparcia wybudowano 75 obiektów turystycznych, zaś wśród
100 przedsiębiorców z grupy kontrolnej (nie korzystającej ze
wsparcia) wybudowano 50 obiektów turystycznych.
Deadweight=66,6%(50/75), dodatkowość=33,3% (1-0,666)
Źródło: przykład 1 – Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych, przykład 2 - „Ewaluacja programów wydatków Unii Europejskiej.
Przewodnik.”, s. 40.
Efekt deadweight a efekt netto funduszy unijnych
Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych (http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/0862B7C6-133B4868-A734-806BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji20090327red.pdf)
Jak wyliczać wielkość efektu deadweight
1.
2.
3.
4.
Podejście „sam projektodawca”: badanie ankietowe
projektodawców, w którym zadane zostanie pytanie, co by się
stało w przypadku braku pomocy (wada – niska wiarygodność –
zawyżanie roli pomocy publicznej);
Podejście „każdy z każdym”: badanie ankietowe projektodawców i
innych interesariuszy projektu (np. potencjalnych użytkowników).
Pytania, podobne co w sposobie 1, zadajemy różnym
interesariuszom (wada – jw.);
Podejście „beneficjenci z niebeneficjentami” : badania ankietowe
projektodawców, którzy otrzymali wsparcie do tych, którzy
wsparcia nie otrzymali (wada: koszty, trudność w ankietowaniu
przed i po projekcie, dobór odpowiedniej grupy
niebeneficjentów);
Podejście „odrzucone projekty” : zbadanie, co stało się z
odrzuconymi wnioskami o pomoc funduszy strukturalnych - jeśli
projekty mimo wszystko zostały wykonane, mogłoby to
wskazywać na stosunkowo niską dodatkowość (wada: trudności w
dotarciu do odrzuconych projektodawców);
Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych (http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/0862B7C6-133B-4868-A734806BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji20090327red.pdf)
Podejście 1 i 2
Pierwszy składnik
wzoru informuje nas o
efekcie dodaktowowści
(skali działań, które
zostałyby podjęte nawet
ez pomocy publicznej)
Drugi składnik mówi
nam o opóźnieniu w
realizacji tych działań
Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych (http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/0862B7C6-133B-4868A734-806BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji20090327red.pdf)
Podejście 3 i 4
Porównujemy
beneficjentów z
niebeneficjentami w
celu wyliczenia różnic
spowodowanych
dofinansowaniem
(problemem jest dobór
odpowiedniej grupy
niebeneficjentów);
Źródło: Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych (http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/NR/rdonlyres/0862B7C6-133B4868-A734-806BE8DAFE1A/49825/Podrcznikewaluacji20090327red.pdf)
Przykład
wyliczenia
efektu
deadweight
43% kobiet z grupy kontrolnej wykonuje pracę
lub prowadzi firmę
52%
kobiet, przeszkolonych wykonuje pracę lub
prowadzi firmę
Deadweight=43%/52%=0,83=83%
Przykład z 1.2 SPO RZL
Dodatkowość=1-0,83=0,17=17%