Biografie polsko-niemieckie w Pułtusku!

Z udziałem Teresy Grauer, Siegfrieda Herziga, Friederike Diaby-Pentzlin, Rolfa Karbauma, Bertolda
Raschhowkiego, Ursuli Sax i Axela Schmidta-Gödelitz z Niemiec,
a ze strony polskiej m.in.: prof., prof. Piotra Roguskiego, Tomasz G. Pszczółkowskiego, dr, dr: Katarzyny
Gawor, Marty Milewskiej, Tomasza Ososińskiego, mgr Iwony Dobkowskiej i niżej podpisanego oraz
oczywiście JM Rektora i Prorektora, także władz dziekańskich Wydziału Pedagogicznego odbędzie się w
dniach 30 maja – 1 czerwca w Akademii Humanistycznej konferencja naukowa poświęcona polskoniemieckim biografiom pt.:
Biografie polsko-niemieckie w Pułtusku!
Idea wspólnych konferencji z udziałem Polaków i Niemców zrodziła się w niemieckim stowarzyszeniu „ostwest-form Gut Gödelitz” w roku 2011. Ze strony polskiej została wsparta przez Międzywydziałowe
Centrum Badań Niemcoznawczych Akademii Humanistycznej, które ze wspomnianym „Stowarzyszeniem
Wschód-Zachód” aktywnie od wielu lat współpracuje.
Idea systematycznych spotkań „biograficznych” (odbyły się już trzy i będą kontynuowane) polega na tym,
że zarówno Polacy jak i Niemcy opowiadają historie swojego życia, które świadczą o tym, że mogą one
stanowić ważny element w budowaniu właściwych relacji między Polakami a Niemcami, pod umownym
hasłem: „od wrogości do normalności”. Choć Polacy nigdy nie zapomną o:
- napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę w roku 1939, która de facto zapoczątkowała II wojnę światową,
- brutalnej eksterminacji narodu polskiego (nie tylko żydowskiego) w latach 1939-1945,
- okupacji Polski, która na mocy rozkazu Hitlera została przekształcona w Generalną Gubernię i miała być
„zrównana z ziemią”,
- dokonaniu (na podstawie tajnego Paktu „Ribbentrop – Mołotow”) de facto IV rozbioru Polski i
straszliwych gwałtów na ludności cywilnej w latach 1939-1945,
- założeniu obozu zagłady w Auschwitz i w innych miejscach na terenie Polski,
- totalnym zniszczeniu Warszawy, wypędzeniu jej mieszkańców z miasta i wywiezieniu do obozów
koncentracyjnych i obozów pracy przymusowej (po upadku Powstania Warszawskiego).
To wyliczanie mogłoby oczywiście trwać dłużej, ale przecież nie o to chodzi. Chcemy sobie udowodnić
nawzajem (poprzez biografie), że dojście do dzisiejszej „normalności” we wzajemnych stosunkach jest i
było możliwe. Gdyż: Niemcy to dziś zupełnie inny kraj niż przed 65 laty, to przede wszystkim modelowa
demokracja rzetelnie budowana od podstaw; są dzisiaj nie tylko naszym największym partnerem
handlowym, ale państwem, które bardzo aktywnie popierało starania Polski o uzyskanie członkostwa w UE
i przyczyniło się do przyznania jej budżetu na lata 2006 – 13 i 2014 – 2020, dzięki czemu Polska nie tylko
odrobiła dystans cywilizacyjny, ale jest dziś państwem aspirującym w niedalekiej przyszłości do krajów „G
20”. Najważniejsze jednak jest to, że udało się:
- przełamać wiekowe uprzedzenia między Niemcami a Polakami,
- rozwinąć współczesną dynamikę partnerskich kontaktów, zwłaszcza gospodarczych (ale nie tylko),
- doprowadzić do „normalności” wzajemne relacje, zwłaszcza młodego pokolenia, nie obciążonego już
„przeszłością”. Ponieważ jednak daleko jeszcze do stanu „idealnego”– ten pozytywny proces musi być
kontynuowany! To także ta idea legła u podstaw spotkań „biograficznych”.
W tegorocznej konferencji w Pułtusku spotkają się nie tylko naukowcy, ale również przedstawiciele
różnych zawodów i wszystkich pokoleń.
Z okazji konferencji ukaże się pierwsza publikacja na jej temat pt „Historia pamięcią pisana” (będąca
dorobkiem dotychczasowych spotkań), której wydawcą jest AH wspólnie z „ost-west-forum Gödelitz”.
Książka jest już do nabycia w Dziale Wydawnictw AH (mieszczącym się w Bibliotece AH przy ul.
Mickiewicza).
Zachęcam Państwa do zapoznania się z poszczególnymi biografiami (i wyrażenia swych opinii na ich
temat) i czy w ogóle ma sens kontynuowanie zarówno seminariów, jak i dalszych publikacji ich efektów.
Mnie osobiście wydaje się, że tak, ponieważ:
- pojednanie Niemców i Polaków jest ważne dla pokoju w Europie i na świecie
- podpisany w roku 1991 „Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy między Polską a
Niemcami” jest tylko podstawą do budowania jak najlepszych relacji między obydwoma państwami i
narodami, jednak „stereotypy” nadal czynią „podziały”, a są groźne, gdyż nie potrzebują żadnego
udowodnienia. Tym ważniejsza jest ta książka, ponieważ jej autentyzm i szczerość firmują ludzie swoim
imieniem i nazwiskiem.
Autorami tekstów są nie tylko uczestnicy trzech dotychczasowych spotkań biograficznych, ale i inni, którzy
z różnych powodów nie mogli wziąć udziału w tych spotkaniach.
Teksty ułożone zostały w układzie alfabetycznym, a kończą je informacje o ich autorach. Aby książka była
dostępna zarówno na rynku polskim jak i niemieckim, wydana została w dwóch językach i jest
niewątpliwie bogatym źródłem wiedzy o losach ludzi, którzy wojny nie wywołali, a doznali jej bolesnych
skutków. Jest też dokumentem czasów „powojennych” oraz przemian, które nastąpiły zarówno w Polsce,
jak i w Niemczech. Analizę tekstów w formie posłowia napisał prof. dra hab. Tomasza G. Pszczółkowskiego,
wybitny germanista, niemcoznawca i politolog.
Wszystkie teksty, w tym i JM Rektora AH, prorektora prof. Mariana Dygo, jak i niżej podpisanego, czy
redaktora „Notatnika PGP” Lecha Chybowskiego mają charakter beletrystyczny, a jednocześnie stanowią
ważne źródło wiedzy o faktach, które trudno byłoby znaleźć w innych tego typu opracowaniach. Mają
walor dokumentu historycznego!
Książka, jak i obecna konferencja zawdzięcza wiele życzliwości sponsorów. Ich lista jest długa, natomiast
uczynię to odnośnie JM Rektora Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora prof. dra hab. Adama
Koseskiego, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej w Warszawie, Fundacji Marion Dönhoff, Prezesa
Towarzystwa „Atena”, szefa Oficyny Wydawniczej ASPRA-JR oraz Axela Schmidta-Gödelitza –
przewodniczącego ost-west-forum Gödelitz.
Na tegoroczną konferencję do Pułtuska przyjeżdżają m.in. goście z Berlina, Frankfurtu nad Menem,
Roßwein, Münster, Wismaru i Görlitz.
Karol Czejarek