groszy groszy groszy

DWUTYGODNIK
15 0LS KA
NR 16 ROK IV
WARSZAWA 15 SIERPIEŃ 1957
ukrko-KaA14;c1,
zisf,4cz K óW PRL
Poniżej druku,emy artykul prol. ~teina
przygotowany jeszcze 1,tzed jego &niemki,
k,ory zastal udostępniony do pubitk.acji przez
Rodzinę Zmarłego.
Arlykut ten omawiajęcy druk wklęsły
znaczków PRL przyczyni się do podniesienia
wiedzy o naszych znaczkach, szczególnie
wśród młodzieży. (Red.)
Wszyscy znamy znaczki pocztowe. Te
rozpowszechnione, barwne, małe obrazki,
służące do uiszczenia opłat za przewóz i doręczanie przesyłek. Wszyscy też wiemy, że
poza uiszczaniem należności pocztowych
służą one również do celów propagandowych, przypominania o ważnych wydarzeniach i osobistościach w dziejach państw
i narodów, upamiętnienia doniosłych faktów, decydujących o dalszym rozwoju i
przyszłości społeczeństw; często też podziwiamy na nich pomysły i artyzm projektodawców-grafików, jak i misterność wykonania tych miniaturowych dzieł sztuki
graficznej i sztycharskiej. Wiemy, że znaczki drukuje się maszynowo w dziesiątkach
tysięcy lub milionów sztuk — ale w jaki
sposób, z czego i na jakich maszynach, pozostaje to nieznane nie tylko dla szerokich
warstw korzystających z usług poczty, ale
nawet z rzadkimi wyjątkami także i dla
zbieraczy znaczków pocztowych. W niniejszym artykule postaramy się zaznajomić
Czytelników z jedną z najwytworniejszych
technik drukarskich, służącą obecnie do produkcji przeważającej ilości naszych współczesnych znaczków pocztowych.
Tą najwytworniejszą techniką drukarską,
jak również najlepiej zabezpieczającą przed
zafałszowaniem na szkodę poczty, jest tzw.
druk w k l ę s ł y (Tiefdruck). Rozróżniamy dwa jego rodzaje: sztych czyli wklęsły druk kreskowy (Stichdruck) i rot og r a w i u r ę czyli wklęsły druk siatkowy
(Rastertlefdruck 11:b Aetztiefdruck). Druku
wklęsłego kreskowego, jako dawno znanenego, używano już do uod'ikcji pierwszych
tzw. klasycznych znaczków pocztowych od
1840 r ; druk zaś rotograwiurowy znalazł
szersze zastosowanie do produkcji znaczków po r. 1920. Obydwa rodzaje druku
wklęsłego stosowane są do nrodukcji współczesnych znaczków Polski Ludowej.
Rozróżnienie tych dwóch rodzajów druka
wklęsłego nawet na pojedynczych znaczkach jest bardzo łatwe. Rysunek znaczków
wykonanych sztychem składa się z kresek
o różnej długości, szerokości i wypukłości,
czyli ilości nałożonej farby. Rysunek znaczków drukowanych rotograwiurą składa się z
poszczególnych mniejszych lub większych
kwadracików (tzw. punktów), pojedynczych
302
lub zlewających się ze sobą, o mniejszej
lub większej ilości nałożonej farby, dających skutkiem tego wrażenie pół tonów, a
więc od najjaśniejszych miejsc białych
przez szereg pośrednich coraz ciemniejszych, aż do najciemniejszych (rysunek walorowy).
Punktem wyjścia przy wklęsłym druku
sztychowym, jak zresztą także i przy
wszystkich innych technikach druku znaczków, jest projekt, wykonany przez artystęgrafika. Według tego projektu sztycharz
wykonuje w naturalnej wielkości znaczka
ryt w metalu np. miedzi (miedzioryt —
Kupferstich) lub stali (staloryt — Stahlsitek). Stalowym rylcem żłobi on na powierzchni płytki metalu kreskę po kresce,
aż w końcu otrzymuje wgłębiony rysunek
znaczka, składający się z punktów i kresek
o różnej długości, szerokości i głębokości.
Taki odręcznie wykonany ryt w metalu nazywany bywa p r a rn atryc ą (Urstich,
Urstbckel).
Rysunek znaczka może być przeniesiony
z projektu na płytkę metalu odręcznie, fotograficznie lub z pomocą pantografu z
większej zatrawi onej płyty cynkowej.
Cały rysunek znaczka, lub najczęściej tylko niektóre jeclo części, może być na pramatrycy zatrawiany kwasami, jednakże
ostateczne wykończenie pramatrycy musi
być odręczne, Wszystkie płaszczyzny — o
ile na znaczkach nie mają pozostać zupełnie białe lecz uzyskać pewien półton, zależnie od jego intensywności — muszą być
zapunktowane lub zakreskowane cieńszymi, względnie szerszymi lub głębszymi kreskami.
Następnie z pramatrycy rysunek znaczka
musi być przeniesiony na powierzchnię
walca drukarskiego i na niej tyle razy powielony, ile potem znaczków ma obejmować arkusz drukarski. Przy druku polskich
znaczków odbywa się to mechanicznie w
następujący sposob:
• Całkowicie przez sztycharza wykończoną
pramatrycę, o wgłębionym rysunku znaczka, poddaje się naprzód zahartowaniu, a
następnie, pod znacznym mechanicznym
ciśnieniem, sporządza się wypukłe odbicie
rysunku znaczka na walcu o średnicy 8
cm. zrobionym z miękkiej stali, zwanym
„m oletk ą". Moletką, po jej zahartowaniu, wyciska się rysunki znaczków czyli
„m ole tu j e" ich kliszki na powierzchni
walca drukarskiego, który po założeniu do
maszyny drukarskiej służy do druku arkuszy znaczków.
Moletka zatem, w stosunku , do odręcznie
wysztychowanej pramatrycy o wgłębionym
rysunku znaczka jest ,,k o n t r m a t r y c ą",
ma bowiem wypukły rysunek znaczka; w
stosunku zaś do poszczególnych kliszek
wymoletowanych nią na powierzchni walca, jest „m a t r y c ą" — służy bowiem do
ich moletowania. Kliszki poszczególnych
znaczków na walcu drukarskim, skutkiem
wyciśnięcia ich moletką o wypukłym rysunku znaczka mają rysunek wgłębiony,
identycznie jak pramatryca.
Stalorytnicze znaczki polskie drukuje się
na maszynie pochodzącej z firmy w Szpandawie. Należy ona do typu rotacyjnych maszyn drukarskich, tzn. drukujących z walcy na taśmach jednostronnie gumowanego
papieru (oczywiście dla znaczków), a nie
na poszczególnych pociętych arkuszach.
Maszyna ta o szerokości 1,50 m, wysokości
około 3 m, a długości około 9 m, nie tylko
drukuje, ale zarazem opatruje ząbkami poszczególne znaczki, numeruje arkusze i tnie
wstęgę papieru z wydrukowanymi na niej
znaczkami na arkusze sprzedażne, które po
wyschnięciu, przesortowaniu i przeliczeniu
rozchodzą się do okienek pocztowych.
Ryc. /. Schemat maszyny drukarskiej: L walec drukujący, 2. walec przenoszący z kałamarza farbą drukarską, 3. walec przyciskający taśmę papieru do
walca drukarskiego, 4. przyrząd oczyszczający powierzchnię walca drukarskiego z farby, 5. kałamarz
z farbą, 6. zwój papieru, 7. przyrząd perforujący,
8. taśma papieru.
Do tej maszyny, przedstawionej schematycznie na ryc. 1, wmontowuje się walce
sporządzone poprzednio opisanym sposobem, z wymoletowanymi na jego powierzchni (pobocznicy) kliszkami znaczków.
Od dołu walec drukarski styka się z drugim gumowym walcem, przenoszącym z ka)amarza farbę. Gumowy walec przenosząc
farbę z kałamarza na powierzchnię walca,
przede wszystkim wciska ją we wgłębione kreski rysunków znaczków na poszczególnych kliszkach. Następnie odpowiedni
przyrząd z przesuwają ym się płótnem oczyszcza gładką powierzchnie drukującego
walca z farby tak, że pozostaje ona tylko
i wyłącznie w wgłębionych kreskach rysunków na poszczególnych kliszkach, które
przenosząc ją na taśmę papieru drukują
na niej znaczki.
Od góry nad walcem drukarskim przesuwa się taśma papieru, przyciskana do nie-
go trzecim walcem. Pod naciskiem tego
trzeciego walca papier wprasowany we
wgłębione rysunki znaczków zabiera z nich
farbę, skutkiem czego następuje na nim
ich oddruk.
Następnie taśma papieru z wydrukowanymi już na niej znaczkami_przesuwa się
do przyrządu perforującego, który wybija
dziurki między poszczególnymi znaczkami,
dalej do przyrządu liczącego i tnącego ją
na poszczególne arkusze sprzedażne.
Tak przedstawiałby się w ogólnym zarysie druk stalorytniczych znaczków polskich. Teraz z kolei musimy omówić konieczne i wzajemne zależności między wielkościami i formatami znaczków, wielkościami arkuszy a ilością obejmowanych przez
nie znaczków, ułożeniem kliszek na walcu
drukarskim oraz rodzajami i gęstością ząbkowania, zależ nymi od wymiarów walca
i konstrukcji przyrządu perforującego.
Z praktyki wiadomo, że polskie znaczki
wykonane stalorytem, mają dwa formaty
prostokątne i różne wielkości. Format
znaczków zależy od tego, czy rysunek jego w normalnym położeniu ma większą
wysokość czy szerokość: format stojący ma
większą wysokość niż szerokość, zaś format leżący odwrotnie — większą szerokość
niż wysokość.
Pod wielkością albo wymiarem znaczka
rozumiemy wielkość całej jego powierzchni, a więc rysunku, wraz z otaczającymi
go marginesami i ząbkami. Wymiar znaczka wyrażamy podaniem jego szerokości razy wysokość, np. znaczki obiegowe z podobizną Bolesława Bieruta mają wymiar
21,5x25 5 mm, znaczki wydane w 60 rocznicę jego urodzin — 31,25 x 51 mm, znaczki
lotnicze 1952 r. — 43 x25 5 mm. itp. Formaty i wielkości znaczków są związane z
wielkością walca drukarskiego, sposobem
wymoletowania poszczególnych kliszek na
jego powierzchni oraz. ułożenia listew z
igłami wybijającymi dziurki w przyrządzie
perforacyjnym.
Wielkość walca drukarskiego jest stała:
jego średnica wynosi — 22 cm, długość —
30 cm, obwód — 69 cm. a drukujaca powierzchnia (pobocznica)-2070 cm (liczby zaokrąglane do całych cm. kw.). Na jego powierzchni moletuje się kliszki poszczególnych znaczków w dwóch grupach, zwanych sekt o r am i, oddzielonymi od siebie wąskimi paskami pustego miejsca,
równoległego do osi walca.
Oddruk cał ego walca daje tzw. ark u s z
druk a r s k i, zależnie od formatu objętych nim znaczków, o wielkości 30 x 69 albo 69 x 30 cm; arkusz drukarski zaś odmwiedrin do ugrupowania na walcu kliszek
znaczków w dwa sektory, obejrnuie dwa
arkusze sprzedażne o wielkości 30 x 34.5
cm, albo 34.5N.30 cm, również zależnie od
formatu znaczków.
303
Wielkość znaczków musi być przystosowana do wielkości drukującej powierzchni
walca, a więc także i do wielkości arkuszy
sprzedażnych tak, aby obejmowały one
pełną ilość dziesiątek znaczków, wypełniających całą ich powierzchnię, z pozostawieniem tylko wąskich marginesów na liczby rozrachunkowe oraz inne oznaczenia;
nadto musi być również przystosowana do
ustawienia w przyrządzie perforującym
igieł, wybijających za jednym uderzeniem
wszystkie dziurki między pionowymi szeregami i poziomymi rzędami jednego arkusza sprzedażnego.
Zasadniczymi minimalnymi wymiarami
znaczków, czyniącymi zadość powyższym
warunkom, są wielkości znaczków: A 21,5 x 25,5 mm oraz B — 25,5 x 31,25 mm;
w pierwszym bowiem wypadku arkusz drukarski obejmuje 300 znaczków, w drugim
zaś 200 znaczków, nadto każda połowa arkusza drukarskiego czyli arkusz sprzedażny o 150 albo 100 znaczkach, może być w
całości wyząbkowany za jednym uderzeniem przyrządu perforującego.
Można jednak drukować i ząbkować na
tej maszynie także i znaczki o większych wymiarach: jednakże te większe wymiary
muszą być całkowitymi wielokrotnościami
powyżej podanych liczb 21,5 lub 25,5 albo
25,5 lub 31,25. Następująca tabelka podaje
formaty oraz wymiary pojedyncze i pod
wójne znaczków, nadające się do wydrukowania i wyząbkowania na tej maszynie:
Format: stojący
leżący
Wymiar zasadniczy A
pojedynczy:
A —21,5 x 25,5
lub
25,5 x 21,5
Ryc. 2. Znaczki: 15 gr — format A, lotniczy 55 gr -Al, 30+15 i 45+14 gr — A2. Przy znaczkach wartoki 30+15 i 45+15 gr wolne wyząbkowane pola
bez rysunków znaczków.
B — Hugo Kołłątaj;
B1 — Nowa Huta, elektrownia w Jaworznie;
B2 — 7 lat Polski Ludowej, Józef Bem;
B3 — 60 rocznica urodzin B. Bieruta.
(ryc. 3).
,„„,.....
45
I
:
, • ,,I.-P` 44,. ....,,
,
.4'3:'
51 x 21,5
Wymiar zasadniczy B
pojedynczy:
B — 25,5 x31,25
B1 — 31,25 x 25.5
podwójny
B2 — 51 x 31,25
25,5 x 62,5
62,5 x 25,5
Wymiary występujące na dotychczas drukowanych znaczkach, a mianowicie: A, Al,
A2, B, Bl, B2, B3 — są w powyższej tabelce podkreślone. Znaczków o wymiarach
niepodkreślonych, dotychczas nie drukowano.
Przykładami na powyższe formaty i wielkości mogą być znaczki:
A — opiaty z podobizną B. Bieruta i dopłaty;
Al — lotnicze 1952;
A2 — Zlot Młodzieży 1952, 30+15 gr,
Zlot Młodzieży 45+15 gr. (ryc. 2);
B3 — 31,25 x 51
309
O Urril
,f
A1— 43 x 25,5
— 21,5 x 51
.
Lfilit4W114'i II
601Lx/No ■ 1100/ IM
podwójny:
A2 — 25,5 x 43
• 4p
.
,.
'
' O
"
•
KA
...
1 &:1
1'
.
;'1
221,,,■?,1,,V, ,,.„„„r, „;,„,„ '' 45GP
45
'
1)04,11.3,1JOISKA
Ryc. 3. Znaczki: Kołłątaj — format B, Jaworzno Bl.
7 lat Polski Ludowej — 82, 60 rocznica urodzin B.
Bieruta — B3.
Zaznajomiwszy się z formatami i wymiarami znaczków, przechodzimy do sprecyzowania wzajemnej zależności z jednej
strony między wymiarami znaczków i formatami, ilością i ułożeniem ich w arkuszach sprzedażnych, z drugiej zaś z położeniem ich kliszek na walcu drukarskim.
Położenie to określamy podaniem, który
bok kliszki, dłuższy czy krótszy, dający na
znaczku szerokość względnie wysokość, jest
równoległy do długości (osi) drukującego
walca. Następująca tabelka wraz z ryciną 4 podaje te zależności:
Wielkość
znaczka
A st, j.
Al leż.
A2 stnj.
B stoj.
Bl leż.
B2 stoj.
B3
21,5 x 25,5
43 x 25.5
25.5 x 43
25,5 x 31,25
31,25 x 25,5
51 x 31,25
31,25 x 51
Ilości Wożenia
zna< zka
Równoległy do długości walca jest bok:
kiszki znaczka
W arkliSzU
150 - 15 x 10
70 - 7 x 10
70 - 10 x 7
100 - 10 x 10
100 - 10 x 10
.5 O - 5 x 10
50 - 10 x 5
dłuższy - wpsokość zn.
krotsży - wusokość zn.
krótszy - szerokość zn.
krótszy - szerokość zn.
kry bzy - wysokość z,.
dłuższy - szerokość zn.
dłuższa - tui sokość zn.
1
Format
znaczka
Liczby rozr achunkow e
10
9
r,
7
o
..Z
6
b
5 N
<W»
.---st -4.
83 --"--
o,
e
4
a
ł
B2
34;25
3
Bi ---
2 ''''sj
8
4
i
OS walca
A
-- (245,
15
41 -
i
?
43
.I.
Of
13
g,
f2
41 '"
40
9
8
g
%-
6
J.
N
7 k
0
5
4
t.)
`--1
2
f
I
.
Liczby rozrac hunkowe
*"ts
Ryc. 4. Ułożenie znaczków na drukującej powierzchni walca: u góry sektor o 100 znaczkach zasadniczego wymiaru B-25,5 x 31,25 mm, u dołu sektor o
150 znaczkach zasadniczego wymiaru 21,5 x 25,5 mm.
Litery: A, Al, A2, B, Bl, B2, B3 oznaczają formaty
i wymiary znaczków, strzałki - wysokość znaczków.
Na sprzedażnych arkuszach znaczków o
formatach Al - pierwszy pionowy szereg,
a na formacie A2 - ostatni dolny rząd poziomy wyząbkowanych pól znaczkowych o
wielkości 21,5 x 25,5 mm nie posiada ry-
Format ark.
sprzer.ażnegO
34,5 x 30 cm
34,5 x 30 cm
30 x 34,5 cm
30 x 34,5 cm
34,5 x 30 cm
30 x 34.5 cm
34,5 x 30 cm
sunków znaczków, albowiem znaczki formatów Al i A2 - 25.5 x 43 mm jako podwójne w stosunku do wymiaru A - 21,5 x
25,5 mm, mogą zająć tylko 140 pól znaczkowych formatu A, skutkiem czego 10 pól
o wielkości 21,5 x 25 5 mm musi pozostać
niezadrukowanych (ryc. 2, znaczki 3 i 4).
Wzdłuż obydwu sektorów, czyli wzdłuż
obwodu walca drukarskiego, po obu jego
końcach, są wymoletowane tzw. liczby rozrachunkowe, podające ilość i wartość pionowych szeregów znaczków o formatach
A, Al, B1 i B3, a poziomych rzędów znaczków o formatach A2, B i B2. Liczby te
oddrukowują się zatem na górnych i dolnych marginesach arkuszy znaczków o formatach i wymiarach A, Al, B1 i 1:13, a na
lewych i prawych marginesach arkuszy
znaczków o formatach i wymiarach A2, B
i B2.
Skoro przy druku powierzchnia walca
drukarskiego ulegnie częściowemu zużyciu
(starciu), to celem odnowienia poddaje się
go powtórnym wyciskaniom moletką, czyli
dalszym moletowaniom, przy których moletujący pracownik musi odręcznie trafiać
moletką w odpowiednio wgłębione rysunki
znaczków na poszczególnych kliszkach. Te
dalsze moletowania, czyli odnawiana walca oznaczane są na arkuszach ilością kropek po cyfrze podającej kolejny numer
walca.
Przed przystąpieniem do omawiania ząbkowań musimy zapoznać się z kilkoma
technicznymi nazwami.
Ząbkowanie polskich znaczków wykonanych sztychem jest - ramkowe, regularne,
mieszane, o gęstości przy wymiarach A,
Al i A2 - 12 : 12,5 wzglednie 12 5 : 12 a
o wymiarach B, Bl, B2 i B3 - 12,5 x 12,2/4
lub 12.3/i i 12.5, a to zależnie od formatu
(stojącego lub leżącego)."
Na koniec zapoznamy się jeszcze ze sposobem oznaczania walców, sektorów, nakładów i moletowań na arkuszach znaczków.
Arkusze pierwszych znaczków drukowanych stalorytem w 1949 r. a mianowicie
w 75-lecie Swiatowego Związku Pocztowe• Część artykułu o ząbkowaniu znaczków pominięto ze względu na poprzednio opublikowaną w „Fdlatekiscie- pracę St. Babińskiego na ten temat, która w zupełności wyczerpała to zagadnienie.
(Red.)
•
305
go (UPIJ), wprowadzone do obiegu 10.X
1949 r., oprócz bieżącego numeru arkusza
nie posiadają na swych marginesach żadnych innych oznaczeń. Jednakowoż już w
pierwszym nakładzie znaczków na Kongres
Jedności Ruchu Ludowego, wydanych 26.XI
1949 r., oprócz numerów bieżących arkuszy
są również oznaczenia sektora pod 91-szym
lub nad 10-tym znaczkiem arkusza. Podobnie przedstawia się sprawa oznaczeń na arkuszach pozostałych znaczków, drukowanych sztychem w 1949 r., a więc znaczków
z podobizną Mickiewicza, Chopina, Słowackiego i Puszkina, na III Krajowy Zjazd
ZZP Poczty i Telekomunikacji oraz lotniczych- po 500 zł, które posiadają tylko
oznaczenia sektorów kreseczkami.
Od drugiego nakładu znaczków na Kongres Jedności Ruchu Ludowego zmienia się
jednak sytuacja: mimo, że ten drugi nakład jest drukowany z tych samych walców, to jednak domoletowano na nich liczby rozrachunkowe, wypadające na górnych
i dolnych marginesach arkuszy, a nadto oznaczenie walców, nakładu i moletowań
(ryc. 5).
arkusze wszystkich znaczków drukowanych
stalorytem mają liczby rozrachunkowe na
dwóch przeciwległych marginesach, a nadto oznaczenia walca, nakł adu, sektora i moletowań, zależnie od formatu, dotychczas
zwykle w górnym prawym narożu nad ostatnim znaczkiem pierwszego poziomego rzędu,
lub w lewym górnym narożu przed pierwszym znaczkiem arkusza, a tylko wyjątkowo przed 91 lub po 100 znaczku. Na walcu drukarskim oznaczenia te są wymoletowane łącznie z liczbami rozrachunkowymi.
Oznaczenia walca, sektora i moletowań
składają się z cyfry, dłuższej kreski, krótkich kreseczek i kropek, które oznaczają:
a) cyfra arabska, 1, 2, 3 itd. — kolejny
numer walca użytego do druku danej
wartości znaczka,
b) dłuższa kreseczka nad numerem walca: pierwszy sektor. a . brak tej kreseczki — sektor drugi,
c) krótkie poziome kreseczki przed lub
zwykle po numerze walca — nakład:
jedna kreseczka — pierwszy nakład,
dwie pod sobą leżące kreseczki drugi nakład, trzy kreseczki — trzeci
nakład itd..
d) kropki pod lub nad kreseczkami oznaczającymi nakład — ilość odnowień
walca czyli dalszych moletowań jedna kropka — raz odnowiony, dwie
kropki — dwa razy odnowiony itd.
Jako przykłady tych oznaczeń podajemy:
I — walec pierwszy, sektor drugi, nakład
pierwszy.
2-- walec drugi, sektor drugi, nakład
pierwszy, raz odnowiony (moletowany),
walec trzeci, sektor pierwszy, nakład drugi, pięć razy odnawiany,
Ryc. 5. Oznaczenie nakładu t walca: na pierwszym
znaczku na lewym margł nesie przed pierwszym znaczkiem, na drugim — nad 14 znaczkiem (walec 1. nakład 2, raz odnowiony).
4=i walec czwarty, sektor pierwszy, nakład drugi, trzy razy odnawiany.
Na tym można zakończyć zarys podstawowych wiadomości o technice wykonania
współczesnych polskich znaczków drukowanych sztychem,
Stanisław Mikstein
Dopiero jednak od obiegowych znaczków
po 15 zł czerwonych z podobizną B. Bieruta. wykonanych sztychem przez M. R.
Polaka, wprowadzonych do obiegu 25.11.50 r.
DZIEWIĄTA AUKCJA ZBIORÓW CASPAREGO
Pan V. Rachmanoff z USA donosi:
W dniach 14 i 15 maja br. odbyła się
9-ta aukcja znakomitych zbiorów Casparego w hotelu Ambassador w Nowym Jorku.
Na aukcji tej sprzedano zbiór znaczków
Brytyjskich Indii Zachodnich na ogólną sumę 89.859 dolarów. - W tej liczbie 12 okazów sprzedano w cenie ponad 1000 dolarów za każdy. Najwyższą cenę (7000 dol.)
osiągnął znaczek Brytyjskiej Guiany 4 c.
czarny na niebieskim papierze (kat. Scotfa. — 15) ze względu na swój wyjątkowo
306
piękny stan — znaczek brzegowy arkusza
na wycinku lekko stemplowany.
Ogólna suma osiągnięta do tej pory podczas dziewięciu aukcji zbiorów Casparego
wynosi 1.758.629 dolar:}w.
Następna 10-ta sprzedaż znaczków Stanów Konfederacyjnych oraz znaczków hawajskich odbędzie się 8 i 9 października
br., zaś w listopadzie rozpocznie s.ę sprzedaż znaczków europejskich, mianowicie
rzadkości Belgii, pierwszych Rumunii, Francji i Szwajcarii.
ZNACZKI „S"
Wprowadzone w całym szeregu krajów
zakazy wywozu walut sprawiają kłopoty
osobom wyjeżdżającym za granicę, gdy posiadają pewne sumy pieniężne. Nabywają
wówczas łatwe do przewiezienia drobne,
lecz wartościowe przedmioty, a w ich liczbie znaczki, które niemal powszechnie traktowane jako towar, a nie jako walor.
Najłatwiejsze do nabycia, zwłaszcza dla
niefilatelistów, są serie znaczków, znajdujące się w obiegu. Nie wymagają od nabywcy znawstwa, sprzedawane są w urzędach
pocztowych po cenie nominalnej, a poza
granicami kraju są łatwe do zbycia jako
nowości.
Wykupywanie i wywożenie nowości
znaczkowych seriami wzmogło się po upływie kilku lat po wojnie i uprawiane było nie tylko doraźnie, lecz w pewnym stopniu zawodowo; przybrało to np. w NRD tak
poważne rozmiary, że państwo niemal przestało sprzedawać nowości znaczkowe za waluty obce za granicę (po wysokim kursie
przeliczeniowym). Tu państwa zostało wyręczone przez „własnych i obcych obywateli• którzy nabywali w urzędach pocztowych wschodniego Berlina znaczki i sprzedawali je w sektorze zachodnim po cenach
znacznie niższych od oficjalnego kursu przeliczeniowego. Ażeby bronić się przed wymytem znaczków i zmusić zbieraczy i kupców zagranicznych do nabywania wydawanych znaczków po oficjalnym kursie przeliczeniowym, poczta NRD wydając serię
znaczków nie dopuszczała do sprzedaży
znaczków pewnej wartości. Tę wartość można było nabyć bądź w .abonamencie - dla
zbieraczy krajowych, bądż też z całą serią
dla nabywcy zagranicznego. Wartość sprzedawaną z takimi ograniczeniami oznaczano
jako „Sperrwert" (wartość blokowana), a
stąd jako skrót pochodzi oznaczenie znaczków „S".
Wymyt nowości znaczkowych występował nie tylko w NRD, gdzie sprzyjały mu
szczególnie warunki topograficzne, lecz i
w innych krajach demokracji ludowej, dlatego szereg zarządów pocztowych wykorzystało doświadczenie NRD i wprowadziło
blokowanie pewnych znaczków. W Polsce
rozpoczyna się to od wydania okolicznościowego z okazji Festiwalu Muzyki Polskiej,
wprowadzonego do obiegu dnia 15.XI.51 r.
Znaczek wartości 45 gr wykonano w nakładzie 4.836.000 sztuk i sprzedawano bez
ograniczeń, natomiast znaczek wartości 90
gr wykonano w nakładzie 272,000 sztuk i
dostarczono po cenie nominalnej tylko w
abonamencie. a resztę przekazano Państwowemu Przedsiębiorstwu Filatelistycznemu do
sprzedaży po cenach komercyjnych.
Odtąd blokowanie znaczków spotyka się
często. Pierwszy wykaz blokowanych wartości podaje „Katalog znaczków pocztowych
PRL" wydany jako dodatek do „Filatelisty"
w r. 1955 (wartości podane kursywą, por.
też uwagę na str. 34). Do końca 1956 r.
mieliśmy blisko sto znaczków blokowanych,
a mianowicie (numery według wydanego
przez „Ruch" w 1957 r. „Ilustrowanego katalogu znaczków polskich"): 603, 638, 642,
645, 647-48, 651, 654, 658, 662, 666. 665n, 666n,
667, 670, 671, 674, 675, 677, 679, 681, 683,
687, 689, 692, 694, 696, 699, 700, 702, 707,
710, 712, 717, 720, 721, 723, 730, 731, 735,
739, 741, 743, 744, 748, 755, 758, 759n-762n.
770, 773, 776, 784, 785, 789, 793, 798 -803n,
804, 808, 809, 810n - 815n, 821, 822, 827,
829, 830, 838, 840, 844, 847, 852, 853, 855,
860, 868. L. 30n - 33n, 39.
ności znaczków pozostawionych bez perforacji wahają się w granicach 50,000 200.000. Początkowo wartości blokowane
były wykonywane w milionowych nakładach (my 647, 648, 651, 654, 658, 662, 666,
667, 670, 671, 674, 675, 679), a więc nieraz
wyższych niż wartości nieblokowane, następnie nakłady obniżono do poziomu
100,000, a gdy te okazały się za niskie,
podniesiono do 300,000, a niekiedy i wyżej.
Szczegółowa analiza nakładów zostanie
podana w nowym •wydaniu „Polskich Znaków Pocztowych", jednak już z przytoczonych liczb wynika• że przez blokowanie
pewnych wartości nie stworzono rzadkości.
W NRD nakłady wartości blokowanych
wynoszą około 750.000.
Blokowanie wartości jest ostro krytykowane przez prasę filatelistyczną, zwłaszcza
zachodnio-niemiecką. Nie braknie głosów
nawołujących do bojkotu znaczków, których sprzedaż jest ograniczona i których
skutkiem tego nie spotyka się normalnie
użytych na przesyłkach niefilatelistycznych.
„Trybuna Ludu" w n-rze 151 z 3.VI.57 zamieściła artykuł pt. „Filateliści i spekulacja", w którym autor czyni odpowiedzialnym Państwowe Przedsiębiorstwo Filatelistyczne za trudności nabycia znaczków,
a więc i za istnienie znaczków „S", określając obecny stan jako jawną spekulację,
Jednak swoiste warunki ekonomiczne, w
których powstały znaczki „S" winny nas
powstrzymać od sądów zbyt pośpiesznych
i zachęcić do spojrzenia na zagadnienie
znaczków blokowanych również od strony
ekonomicznej.
Niewątpliwie istnienie znaczków „S"
ogranicza wymyt znaczków, którego państwo nie jest w stanie opanować w inny
sposób.
307
Zakazami wywozowymi i sprzedażą znaczków za granicę jedynie przez przedsiębiorstwo państwowe rzeczywiście można
zwiększyć dopływ walut zagranicznych.
Lecz w jakim stopniu i jakim kosztem?
Blokowanie pewnych wartości obniża za
granicą popyt na wszystkie znaczki polskie, Zbiera Polskę a więc kupuje wszystkie nowości coraz mniejsza grupa zbieraczy. Wprawdzie dzięki stałemu wzmaganiu
się liczby nowych wydań każdy z tych
zbieraczy płaci coraz więcej w stosunku
rocznym, lecz jest bardzo problematyczne,
czy ten wzrost wpłat indywidualnych pokrywa spadek liczby zbieraczy nowości
polskich.
Pewien aspekt ujemny płynie stąd, iż
wydawanie znaczków „S" sprzyja elitarnym
formom zbierania, dając przywileje niewielkiemu gronu zamożnych zbieraczy zagranicznych. Eliminuje to rozszerzenie propagandy, której przecież służyć mają znaczki.
Coraz mniejsze koło miłośników znaczka
staje się tej propagandzie dostępne, a znaczki przestają spełniać jedno ze swych ważnych zadań.
Maleją też możliwości i widoki handlowe
sprzedaży za granicę zarówno nowych
wydań jak również uzupeł niania zbiorów
zagranicznych znaczkami wydanymi w latach poprzednich, z czego państwo może
mieć poważny dochód. Filateliści całego
świata chętnie nabywają znaczki, lecz żądają wzamian, ażeby znaczki wydawane
były nie tylko w celu drenowania ich kieszeni, lecz z istotnej potrzeby poczty. Blokowanie znaczków jest przyznaniem się ze
strony poczty, że przynajmniej wartości
blokowane zostały wydane dla celów niepocztowych.
Znaczki wydane dla celów niepocztowych narażone są na bojkot ze strony
FIP, a wówczas nie są przyjmowane na
wystawy międzynarodowe urządzane pod
patronatem tej oganizacji. Wobec sugestii
w tym kierunku w prasie różnych krajów,
należy liczyć się z możliwością potępienia
wartości blokowanych przez FIP, co ujemnie odbiłoby się na popycie.
Skutkiem blokowania pewnych wartości
i braku sztuk użytych normalnie, wartości
te są kasowane grzecznościowo i w tej postaci eksportowane. Na zbieraczach zagranicznych robi to najgorsze wrażenie. Filateliści godzą się ze stemplowaniem grzecznościowym w małych krajach o ograniczonym ruchu pocztowym, lecz razi ich ten
sposób postępowania krajów wielkich o ożywionym ruchu. Nie bez racji uważają,
że odzysk znaczków z obiegu jest tak duży, że może pokryć całkowicie zapotrzebowanie na masówkę.
I kto wie, czy nie tędy droga. Kwestia
masówki i robienia wielkich zestawień
używanych znaczków polskich — to poważne zagadnienie. Warto dokładnie przeanalizować, czy wpływy walut obcych ze
sprzedaży masówki nie byłyby wyższe,
niż ze znaczków „S" i odpowiednio skorygować politykę emisyjną Zarządu Pocztowego oraz politykę eksportową „Ars
Polona".
Antoni Laszkiewicz
(ciąg dalszy artykułu publikowanego w „Filateliście" w latach 1955-1958)
DYREKCJA POZNAŃSKA
Dyrekcja Okręgowa P. i T. w Poznaniu minie z Dyrekcji Poznańskiej do Gdańskiej,
obejmowała placówki pt. położone na terekorzystały nadal ze stempelków poznańnie następujących powiatów: Chodzież,
skich.
Gniezno, Wągrowiec, Września, Kalisz, KoW wyżej podanych granicach istniało w
ło, Konin, Turek, Gostyń, Kościan, Leszno, dniu 1 stycznia 1951 r., mw. 705 placówek
Nowy Tomyśl, Rawicz, Srem, Wolsztyn (ba- pt. Posiadane przez nas, względnie znane
bimojski), Jarocin, Kępno, Krotoszyn, Ostrów nam listy i wycinki pochodzą z 550 placóWlkp., Czartików, Międzychód, Oborniki, wek, co stanowi ponad 77,8°/o całości.
Poznań, Szamotuły, środa, Piła, Gorzów
A) Stempelki dyrekcyjne.
Wlkp., Międzyrzecz, Skwierzyna, Strzelce
Dyrekcja Poznańska jako jedyna w kraKrajeńskie, Wschowa, Gubin, Krosno, Słuju zaopatrzyła podległe placówki w 12 rozbice (rzepińskie), Sulęcin, Swiebodzin, Su- maitych stempelków o różnej wielkości i
lechów, Zielona Góra.
różnym kroju liter, reprodukowanych na
Placówki położone na terenie powiatów umieszczonej poniżej tabeli:
Głogów, Kożuchów, Szprotawa, Żagań, Ża- Typ Dyrekcja
Wymiary
ry — przydzielone z dniem 1 stycznia 1951
9 Poznańska 1
20x3
roku z Dyrekcji Wrocławskiej do Poznań- 10
2
19x3
skiej, używały nadal stempelków wrocław- 11
3
14x2,5
skich, natomiast placówki z powiatów Żnin
4
15,5x2,5
12
16x2,5
i Mogilno, przeniesione w tym samym ter- 13
5
308
14 Poznańska 6
15
7
,,
16
8
,.
17
9
„
18
10
19
11
20
12
16x2,5
18x2,5
a) 15,5x2,5
a) 15x3
a) 16x2,5
16x3
a) 13x3,5
b) 17-18x4
17x4
b)
b)
18x4
b) 15x4,5
(Dakowy Mokre, Damasławek, Goluchów, Gubin, Kamień k. Kalisza, Lubniewice, Mokrz, Opalenica, Pakosław
k. Rawicza, Palędzie, Poznań 23, Przynotecko, Torzym, Tuchorza).
Do najczęściej spotykanych znaczków zaliczamy pospolitsze wartości Prez. rotogr,
groszy groszy groszy groszy groszy
1/
13
ło
12
9
Przy klasyfikowaniu odcisków stempelków
należy zwrócić uwagę na krój niektórych
charakterystycznych dla danej odmiany liter:
Typ 9 (Poznań 1) — litera „z" posiada element środkowy znacznie grubszy od elementów poziomych,
Typ 10 (Poznań 2) — kursywa gruba z
przekreśloną literą „z",
i stal., dalej Plan, Odb., rzadziej spotyka
się wyższe wartości Cent. i nieliczne okolicznościowe. Wyjątkowo użyto na listach
oryginalnych:
Poznań 3/ Kult. Polska II ząbk. 5 (Gostyń
pozn.) cięte 6 i 15, (Poznań 1) Sam 10 (Międzychód),
groszy groszy
14
groszy groszy
16
77
15
groszy groszy
19
groszy
20
Typ 12 (Poznań 4) — litera „s" posiada
kształt wydłużony, występujący poza wysokość sąsiednich liter,
Typ 13 (Poznań 5) —podobny do poprzedniego, litera „s" normalna, natomiast litera „y" podobna do odwróconego „h",
Typ 14 (Poznań 6) — podobny do poprzednich, wszystkie litery normalne,
Typ 15 (Poznań 7) — stempelek podobny
do typu 9, w literze „z" element środkowy
cieńszy od pozostałych,
Typ 16 (Poznań 8) — w literze „g" element prosty jest u dołu łukowato zaokrąglony,
Typ 19 (Poznań 11) — podobny do typu
16, tylko w literze „g" element prosty krótszy, nie zaokrąglony u góry.
Do najczęściej spotykanych typów należy
typ 18 (znany w 150 placówkach); dalej
typ 11 (123 placówki), wreszcie typ 20 (99
placówek); najrzadziej spotykamy typ 13
(23 placówki) i typ 10 (27 placówek).
Podział odcisków według barw przedstawia się następująco:
czarna
194 plac.
fioletowa
326 „
lila i różne odmiany czerwonej
158 „
niebieska
26 „
(Boruczyn, Drawski Młyn, Grodzisk
Wlkp., Gubin, Jarocin Pozn., Kalawa,
Koło, Konin, Kowalew k. Pleszewa,
Mokrz, Nowe Miasto n/Wartą, Obrzycko, Pleszew, Poznań 1, 2, 5, 6, 15,
Racot, Rogowo Znińskie, Skoki,
Strzelce Krajeńskie, Szamocin, Toporów Wlkp., Witaszyce, Zbąszynek),
zielona
14 plac.
Poznań 4! Sam 25 (Oborniki),
Poznań 5/ Rot. 6 (Rzgów k. Konina), Cent.
15 (Trzcianka Lubuska),
Poznań 7/ Cent. 15 (Bojanowo pozn.),
Poznań 11/ Sam 25 (Oborniki k. Poznania).
Poznań 12 — Kult. Polska II, cięt. 6 (Tarnowo Podgórne), Upu 80 (Rakoniewice,
Skwierzyna), Sam 10 (Śmigłe% 15 (Sroda
Wlkp.).
Ilość placówek, w których odbijano stempelki „groszowe" na znaczkach w nowej
walucie, podaje poniżej umieszczona tabela:
Typ
9
11
12
14
15
16
17
18
19
20
Razem
Gał 40
Caf 45 Stal 30 Stal 40 Stal 45 Stal 15
2
2
1
1
1
1
1
2
1
7
2
2
9
14
3
1
2
3
1
5
1
1
10
11
1
Odciskanie stempelków na kopertach po
nalepieniu znaczków zauważyliśmy •w 95
placówkach.
W upt. Poznań 9 spotyka się stempelki
różnych typów łączone parami. np. typy 11
i 15 (na Odb. St. 5, 10, 25, 40) na listach
z upt. Poznań 1 znane połączenia typów
12 i 14 (na St. 5).
gr
39
gr gr gr os zy
40
41
42
309
B)
Typy lokalne:
Typ Miejscowość Dyrekcja
Cibórz
Poznańka
39
40
Gubin
41
Piła 2
42
Trzebicz
43
Zbąszyń
groszy
groszy groszy
43
1) Cibórz — typ 39 — litery „gr" z obciętego stempelka dyrekcyjnego Poznań 7 (typ
15), odciski w barwie czarnej i fioletowej,
najwcześniejsza znana data użycia — 3
styczeń 1951 r. Spotyka się również znaczki nieużywane.
2) Gubin — typ 40 — litery „gr" z obciętego stempelka dyrekcyjnego Poznań 3
(typ 11), odciski w kolorze czarnym, czerwonym, niebieskim i zielonym. Najwcześniejsza data użycia — 4 styczeń 1951 r.
Przedruk rzadki tak na listach oryginalnych,
jak też i na znaczkach nieużywanych. Zna-
ne są również znaczki z Piły 2 (St. 10) opatrzone skrótami typu Gubina.
3) Piła 2 — typ 41 — litery „gr" z obciętego stempelka dyrekcyjnego Poznań 10
(typ 18), wyłącznie w kolorze fioletowym,
najwcześniejsza znana data użycia — 21
listopad 1950 r. Przedruk spotykany dość
często, także na znaczkach nieużywanych.
4) Trzebicz — typ 42 — stempelek oryginalny ułożony z nieregularnie ustawionych czcionek (antykwa cienka) o wymiarach 16 x 3 mm wyłącznie w kolorze fioletowym. Najwcześniejsza data użycia — 4
styczeń 1951 r. Przedruk dość rzadki.
5) Zbąszyń 1 — typ 43 — Dla ułatwienia
i przyspieszenia stemplowania znaczków
umieszczono 3 stempelki Poznań 3, 6, 10
(typy 11, 14, 18) na cylindrze, rozcinając je
na poszczególne części i ponownie zlepiając, na skutek czego w nowym układzie
stempelki są dłuższe. Cały tryplet, odbijany w kolorze czarnym, wyjątkowo fioletowym, posiada długość 65 mm. Najwcześniejsza znana data użycia — 2 styczeń 1951 r.
Przedruki Zbąszynia należą do pospolitszych.
St. Adamski i Al. Roszkowski
POLSKIE
Dnia 12.VIII.57 r. ukazała się wreszcie
kilkakrotnie zapowiadana seria „Kwiatów
chronionych" (5 wartości po 60 gr). Znaczki wydano w kolorach:
szarotka — szarym i jasnożółtym,
lilia zł otogłów — zielonym i karminowofioletowym,
dziewięćsił — szarym, zielonym i żółtym,
mikołajek nadmorski — niebieskim i ciemnozielonym,
obuwik — jasnozielonym, karminowofioletowym i żółtym.
Dnia 16.IX 57 r. ukaże się dodatkowa
wartość 1 zł z serii „Medycyna Polska"
z portretem dr Wł, Biegańskiego; wykonana jak poprzednie znaczki techniką kombinowaną: staloryt plus typografia.
Autor projektu znaczka: J. Desselberger.
Format znaczka 25,5X31,25 mm.
Dnia 31.VIII.57 r. do obiegu wejdzie
nowa koperta lotnicza ze znaczkiem 3,40 zł
(widok rynku krakowskiego). Autor projektu znaczka: J. Miller. Format znaczka
w
cznneno na kopercie: 27 x 48 mm.
Kolor znaczka i nadruku na kopercie —
granatowy. Cena koperty z papierem listowym 3,60 zł. Nakład 500,000 sztuk.
310
11111111K~E
The long awaited set of "Protected Flowers" appeared at last on August 12th, 1957,
There are five stamps of 60 gr value.
They are printed in the following colours:
edelweiss — grey and light yellow,
asphodel — green and carmine-violet,
carline thistle — grey, green and yellow,
eryngo — blue and deep green,
sweet trefoil — light green, carmineviolet and yellow.
On September 16-th there is to appear
a complementary value of 1 zł to the set
"Polish Medical, Science". The stamp bears
the effigy of W. Biegański M. D. printed — as the previous stamps — by a
combined technique: recess and typo.
It is designed by J. Desselberger. Size
25.5 x 31.25 mm.
On August 31-st a new air mail envelope will be released bearing a zł. 3.40
stamp depicting the Cracow OId Marketplace, designed by J. Miller; size of the
stamp embossed on the envelope 27 x 48
Zapowiadana seria znaczków lotniczych
ukaże się dopiero w listopadzie 1957 r.,
a seria znaczków o tematyce przeciwpożarowej we wrześniu 1957 r.
We wrześniu ukażą się ponadto dwie ilustrowane koperty pocztowe ze znaczkiem,
przedstawiające:
pierwsza — stylizowaną parę krakowską,
znaczek: krakowianka,
druga — fragment wesela łowickiego,
znaczek: łowiczanka.
Ilustrację wykonano wielobarwnie, wg
projektów K. Manna; znaczki jednobarwne
wg projektów S. Jasińskiego. Technika
druku: offset, kolor papieru biały. Cena
koperty z papierem 90 gr. Nakład obu kopert po 100,000 sztuk.
Prócz zapowiedzianych już emisji znaczków, w przygotowaniu na IV kwartał br.
znajdują się jeszcze dwie następujące:
a) jedna wartość 60 gr, na planowany
po raz pierwszy w Polsce Dzień Znaczka (9.X.57 r.) w ramach organizowanego Międzynarodowego Tygodnia
Pisania Listów (6-12.X.57 r.).
b) jedna lub dwie wartości okolicznościowe z okazji 100-lecia urodzin (3.XII.
1857 r.) znanego pisarza Józefa Korzeniowskiego-Conrada.
Syn Conrada żyje w Anglii i bierze
obecnie czynny udział w organizowaniu
wystawy z okazji 100-lecia urodzin Conrada, projektowanej na sierpień i wrzesień w Galerii Slater Art w Królewskim
Muzeum w Cantenbury.
KASOWNIKI
SCHRONISKO
SPALONA
Z okazji wprowadzenia nowych emisji
znaczków up. Warszawa 1:
1) stosował dnia 12.VIIII.57 r. datownik
1-go dnia „Kwiaty chronione" wg projektu Cz. Borowczyka.
2) stosować będzie datownik 1-go dnia
w dniu 16.IX.57 r. („Medycyna Polska").
Otrzymaliśmy informacje o stosowaniu
od połowy 1956 r. na terenie woj. wrocławskiego jeszcze 9 (poza stosowanym już
od 1954 r. na Slęzy k, Sobótki) datowników propagandowych w nast. pośrednictwach pt.:
mm; colour of the stamp and inscription:
deep blue. The price of the envelope
together with a sheet of air-maił paper
zł. 3.60; quantity printed 500 000.
The announced air-mail set will be released not sooner than November 1957,
and the anti-fire set only in September 1957.
In September two illustrated envelopes
will be released. These bear a stamp and
depict: first — a dancing Cracow couple
and a Cracow woman on the stamp; second
— a fragment of Łowicz wedding and
a Łowicz woman on the stamp.
The illustrations are polychrome offset
printed; designed by K, Mann; the stamps
are monochrome offset printed and designed
by S. Jasiński. The paper colour is wbite.
The, price of the envelope together with
post-paper 90 gr. Quantity issued of each
envelope 100 000.
For the last quarter of the year therś are
some more sets in preparałion:
1) a single 60 gr value for the "Stamp
Day" that is to be held for łhe first time
in Poland on October 9th 1957 as one of
the features of the "International Week of
Letter Writing" lasting from October 6th
till October 12th 1957.
2) One or two commemorative values
on occasion of the first centenary of the
birth of Józef Korzeniowski-Conrad, the
well khown writer (December 3rd, 1857).
Conrad's son lives in England and takes
an active part in preparing an Exhibition
on occasion of Conrad's birth Centenary
to be held in August and September in
Stater Art Gallery in Canterbury Royal
Museum.
POSTMARKS
On occasion of releasing new sets the
P.O. Warszawa 1:
1) used on August 12th a First Day Postmark "Protected Flowers" designed by
Cz. Borowczyk.
2) used on September 16 th a First Day
Postmark "Polish Medical Science".
We are informed that 9 more propaganda
postmarks since mid-1956 have been used
in Wrocław voivodship in the following
postał agencies:
311
1) schronisko „Spalona", poczta Mostowice, pow. Brzystrzyca Kłodzka,
2) schronisko „Samotnia", poczta Bierutowice, pow. Jelenia Góra,
3) schronisko „Szwajcarka", poczta Karpniki, pow. Jelenia Góra,
4) schronisko „Perła Zachodu", poczta
Siedlancin, pow. Jelenia Góra,
5) schronisko „Na Chojniku", poczta Sobieszów, pow. Jelenia Góra,
6) schronisko ,,Szrenica", poczta Szklarska Poręba, pow. Jelenia Góra,
1) shelter "Spalona", P.O. Mostowice,
district Bystrzyca Kłodzka,
2) shelter "Samotnia", P.O. Bierutowice,
district Jelenia Góra,
3) shelter "Szwajcarka", P.O. Karpniki,
district Jelenia Góra,
4) shelter "Perła Zachodu", P.O. Siedlancin, district Jelenia Góra,
5) shelter "Na Chojniku", P.O. Sobieszów,
district Jelenia Góra,
6) shelter "Szrenica", P.O. Szklarska Poręba, district Jelenia Góra,
SCHROMSKO
13621-r.ripm
SZREMCA
POD MUFLONEM
ok. 700m. npm
7) schronisko „Pod Muflonem", poczta
Duszniki Zdrój, pow. Kłodzko,
8) schronisko „Stóg Izerski", poczta
Swieradów Zdrój, pow. Lwówek Śląski,
9) schronisko „im Krajewskiego", poczta
Unisław Śląski, pow. Wał brzych.
7) shelter "Pod Muflonem", P.O. Duszniki Zdrój, district Kłodzko,
8) shelter "Stóg Izerski", P.O. Swieradów Zdrój, district Lwówek Śląski,
9) shelter "im. Krajewskiego", P.O. Unisław Śląski, district Wałbrzych.
Woj. Zarząd Łączności w Krakowie przygotowuje datowniki propagandowe dla szeregu miejsc.wości o charakterze zabytkowym lub uzdrowiskowym jak np. Krynica,
Tarnów, Zakopane.
Również i na terenie woj. warszawskiego w przygotowaniu jest szereg stempli
propagandowych o tematyce turystycznej.
Ponadto Stołeczna Dyrekcja Poczty przygotowuje datownik okolicznościowy dla
up. Warszawa 10 z okazji Międzynarodowej Konferencji Nauczycieli (FISE), organizowanej w Warszawie w dniach 20-25
VIII. br. w gmachu ZNP.
The Cracow Voivodship Post Administration is preparing 'propaganda postmarks
for some historical localities and healthresorts, e.g. Krynica, Tarnów, Zakopane.
There are touristic propaganda postmarks
being prepared by the Warsaw Voivodship
Post Administration.
The Warsaw Post Administration prepares
a commemorative postmark for the P.O.
Warszawa 10 on occasion of the International Teachers' Conference (F.I.S.E,) organized in Wkrsaw in the period August
20th-25th 1957 in the Union of Polish
Teachers builing.
312
NO O ICI ZAGRANICZNE
ANGLIA. Jak już sygnalizowaliśmy, z
okazji Swiatowego Zlotu Skautowego w
Anglii wydane zostały w dniu 1 sierpnia
3 znaczki: 21/2 d — czerwony, 4 d — niebieski, 1'3 — zielony.
ANTYLE HOLENDERSKIE. W lipcu ukazała się seria turystyczna o następujących
wartościach: 71/2 c., 15 c., 25 c.
AUSTRALIA. W przygotowaniu znajduje
się znaczek „Służba latających lekarzy" o
wartości 7 d (niebieski) przedstawiający
cień samolotu na mapie Australii oraz znak
lekarski.
BELGIA. Z okazji 50 - lecia '
r I M■2 I I
. I1
portu Bruges wydany został w
dniu 6 lipca znaczek za 2 fr.,
przedstawiający
AviL
charakterystyczBE 01E•liE1:41QUE
ne molo tego
portu.
BRAZYLIA. Dnia 22 kwietnia wydany został znaczek o nominale 3,30 cr. (lotniczy) z
portretem Baden Powella dla uczczenia setnej rocznicy jego urodzin.
Wiosenne igrzyska sportowe zapropagowane zostały znaczkiem za 2,50 cr., przedstawiającym chłopca ćwiczącego na drążkach.
ik~
T
CZECHOSŁOWACJA. Dnia 5 lipca ukazały się dwa znaczki z portretami wynalazców: 30 h. (szary) — Karol Klic (1841 1926), 60 h. (niebieski) — Józef Ressel (1793
— 1897).
Poza tym, jako uzupełnienie wiosennej
serii sportowej, wydany został ostatnio znaczek za 60 h. (szary/niebieski), przedstawiający motocyklistów w wyścigu. Znaczek
ukazał się w powiązaniu z XXXII Międzynarodowymi Zawodami Motocyklistów.
EGIPT. Otwarcie
reprezentacyjnego
hotelu im. S. Sthepheard zapropagowane zostało specjalnym znaczkiem
za 10 m.(fioletowy).
22 lipca br. wydany został znaczek za 10 M (cyn./
czerw.) z widokiem
gmachu Zgromadz.
Narodowego.
Dnia 26 lipca br.
ukazała się seria z
reprodukcjami obrazów z historii
egipskiej „Egipt to grób dla agresorów": 10 m. (czerwony)—wódz Achmes zdobywa miasto Aphares w 1580
r. n. e., 10 m. (oEGY" PT
10
- N•leav
•
ray£P1MAAn'S H OM.
313
liwkowy) — Saladin w bitwie o Hittin
1187 r., 10 m, (ciemnoczerwony) — klęska
Francji pod Damietta w 1250 r., 10 m. (niebieski) — pogrom Mongołów w 1260 r.,
10 m. (cynober) — ostatnia bitwa o Port Said.
EKWADOR. „400-lecie miasta Cuenca
uczczone zostało serią z 6 znaczków: 5 c.
(niebieski na tle czerwonym) — portret
Andrzeja Hutardo de Mendoza, 10 c. (zielony na tle zielonkawym) Gil Raminez
Avalos, 20 c. (ciemnobrunatny na jasno
brunatnym tle) — brat Wincenty Solano,
50 c. (brunatny) plan i herb miasta, 80 c.
(czerwony na tle niebieskawym) — reprezentacyjny gmach miasta. Poza tym ukazazały się w związku z różnymi uroczystościami powyższe znaczki w blokach, a mianowicie: I blok, składający się z 4 znaczków po 50 c. w zielonym kolorze z motywem znaczka za 10 c, wydany z okazji
Panamerykańskiej Konferencji Geograficznej. II blok, obejmujący znaczki za 50 c.
(pomarańczowoczerwony), 80 c. (brunatny),
1 S (fioletowy) — wydany w powiązaniu z
HI Kongresem Inżynierów i Architektów
Ekwadoru. III blok, obejmujący znaczki w
zmienionych kolorach: 5 c. (szaroczarny) i
20 c. (czerwonobrunatny) — wydany z okazji wystawy filatelistycznej, która miała
miejsce w Cuenca w czasie od 11 — 20
kwietnia br.
FRANCJA. Dnia 6 lipca ukazał się znaczek za 12 fr. (zielony) z widokiem portu
Brest.
KANADA. Z okazji XIV Kongresu UPU,
który odbędzie się w Ottawie, wydane zostały w dniu 14 sierpnia dwa znaczki w
kolorze niebieskim, o następujących wartościąch 5 c. i 15 c.
CONCRE U P U. CONGIUSS
314
KOLUMBIA. 25-lecie Banku Kredytowego
zapropagowane zostało 4 znaczkami: 1 c.
(zielony) — symbol oszczędności skarbonka
i gospodarstwo z trzodą, 2 c. (brunatny) symbol oszczędności i traktor, 5 c. (niebieski) — symbol oszczędności otoczony produktami rolnymi, 5 c. (brunatny) — symbol oszczędności, konie i bydło.
KUBA. Ukazała się seria obrazkowa poświęcona pocztowcom a składająca się z 4
zwykłyth znaczków, 1 pospiesznego i 3 lotniczych: 2 c. (szarozielony/brunatny) „Ślepcy" według obrazu Manuela Vega,
4 c, (pomarańczowo/brunatny) — „Krytyka
sztuki" Miguela Melero, 10 c. (zielony/
brunatny) — „Dyliżans w burzy" Armanda Menocal, 14 c. (niebieski/brunatny)
— „Rekonwalescent" Leopolda Romanacha, 10 c. (niebieskoszary/brunatny) „Wczoraj" E. Garcia Cabrery, 8 c. (niebieski/czerwony) — wodospad Hanabanida,
12 c. (zielono-czerwony) — wąwóz Cubitas,
30 c. (szarozielony/Ma) — kraina Boniato.
Na dzień znaczka wydane zostały 2 znaczki: 4 c. (niebieski/czerwony/brunatny) odznaka Kubańskiego Związku Filatelistów,
12 c. (brunatny/zielony/żółty) — dom Klubu Filatelistów.
Ukazała się również seria sportowa z napisem „lotnicza": 8 c. (szarozielony/brunatny) — basebal, 12 c. (fioletowy/brunatny)
— tancerka, 24 c. (niebieski/brunatny) skok z trampoliny, 30 c. (pomarańczowy/
brunatny) — boks.
MALTA. W 15-rocznicę nadania Malcie
Krzyża Jerzego za dzielną postawę ludności
podczas nalotów lotnictwa hitlerowskiego
w czasie drugiej wojny światowej wydana
została seria znaczków: 1,1/r d — zielony,
3 d — czerwony, 1/—brązowy.
USA. Z okazji 50-lecia Stanu Oklahoma wydany został
znaczek za
3 c. (niebieski) ilustrujący posiep
techniki.
WATYKAN. W przygotowaniu znajduje
się seria „100-lecie Lourdes".
ZSRR. W okresie kwietnia i maja ukazały się następujące znaczki: 1) znaczek za
40 kop. (lila) z portretem G. W. Plechanowa wydany z okazji setnej rocznicy jego
urodzin, 2) znaczek za 40 kop. (brunatny/
ultramarynowy) z portretem uczonego A.
N. Baha, wydany w setną rocznicę jego
urodzin, 3) 250-lecie urodzin wielkiego matematyka, fizyka i astronoma L. Edera, urodzonego w Szwajcarii a przebywającego
ponad trzydzieści lat w Rosji upamiętniono znaczkiem za 40 kop, (lila/szary) z je-
be /40t10(Tom,o+41
-urtZTCX0 aNOXaNNN W
1•9r,:"
go portretem, 4) 85-ta rocznica urodzin Lenina upamiętniona została wydaniem 3
znaczków wielobarwnych (wszystkie o nominale po 40 kop.) ze scenami z życia Lenina, 5) 300-setna rocznica śmierci sławnego fizyka angielskiego W. Harway przypomniana została znaczkiem za 40 kop. (brunatny) z jego portretem, 6) znaczek za 40
kop. (niebieskoczarny) przedstawia portret muzyka M. A. Bałakirewa w jego 120
rocznicę urodzin, 7) na znaczku wielobarwnym za 40 kop. przedstawiona jest scena
z opowiadania o wojsku Igora, nieznanego
autora z XII wieku, 8) znaczek za 40 kop.
(wielobarwny) — medal za poświęcenie
przy uprawie ugorów, 9) znaczek za 40 kop.
(brunatny/fioletowoczarny), wydany w stulecie ukazania się piewszego numeru „Kolokol" pisma rosyjskiego wydawanego w
Anglii przez Hercena i Ogarewa.
W czerwcu wydane zostały 3 znaczki z
okazji 250-lecia Leningradu, przedstawiające widoki miasta.
Festiwal zapropagowany został dalszymi
4 znaczkami wielobarwnymi o nominałach:
10, 25, 40 kop i 1 rb.
5.m.innoisru
r/
I, P1,00 NPrWili.Mt~
-.S.
•
I r
•
.
11111,11
,,t
hh.INNOPI,B
11,
315
ODMIANY zABKOWAŃ ZNACZK~ if4
Wł. Polański, autor monografii o pierwszym polskim znaczku 1860' r. podaje, że
ząbkowanie odbywało się sposobem tzw.
skrzynkowym, czyli że cały arkusz zawierający 100 sztuk znaczków był ząbkowany
odrazu. Maszyna do ząbkowania była skonstruowana przez pewnego technika w Warszawie, lecz widocznie dość prymitywna,
ponieważ przy mierzeniu ząbkowań tych
znaczków znajdujemy wymiary w granicach od 111/2 do 121/4, czasami nawet na
jednym i tym samym znaczku.
Pragnąc ustalić faktyczny stan, zająłem
się mierzeniem ząbkowania wszystkich posiadanych w moim zbiorze znaczków, lecz
nie dotychczasowym sposobem przy pomocy ząbkomierza, lecz licząc ząbki (nie otwory) z czterech stron każdego znaczka, włączając w tę liczbę również ząbki narożne.
Otóż na 304 znaczki wszystkie, z wyjątkiem 13, posiadały poziomo u góry i u dołu po 1I ząbków. Z tych 13 odmiennych
6 miało 10 ząbków u góry i 11 u dołu, jeden miał 11 ząbków u góry i 10 u dołu,
cztery miało 11 ząbków u góry i 12 u dołu i dwa 12 ząbków u góry i 11 u dołu.
W kierunku pionowym ilość odmian była
mniej więcej jednakowa. 131 sztuk miało
14 ząbków z lewej i prawej strony, zaś
133 — 15 ząbków również z lewej i prawej
strony. 40 znaczków było ząbkowanych nieregularnie, mianowicie 18 miało 14 ząbków
z lewej strony i 15 z prawej, zaś 22 — 15
ząbków z lewej i 14 z prawej.
Niżej umieszczona tabelka podaje wszystkie znalezione w tych 304 znaczkach odmiany ząbkowań.
Poziomo
Pionowo
11 Ugirl
i u dolo
10 u góry ! 11 u giry
11 u dolo 10 u dolo
11 u góry
12 u .olu
12 e !ery
pedele
14 z obu Om
121
5
1
2
15 i obu sim
131
—
—
2
-
18
—
—
—
_-
21
1
i
4
14 z lewej str.
15 2 muruj „
15 z lewej str.
14 z prawej ,,
RAZEM
2916
,
2
2
Włodzimierz Rachmanofi
WYRÓŻ NIENIE
POLSKICH ZNACZKÓW SPORTOWYCH
W I kwartale br. odbyło się wyróżnienie
przez jury międzynarodowe najlepszych
znaczków sportowych wydanych w 1955 r.,
w związku z międzynarodowym konkursem,
urządzanym przez włoskie pismo „Sport
Phila" o medal Alberto Bonacossy.
„Mię dzynarodowe Igrzyska Sportowe Mł odzieży w Warszawie.
Jury przyznało medal Poczcie San Marino za znaczek 10 lirów — łyżwiarstwo
(Yvert Nr 407).
Wśród nagrodzonych znaczków, w ogólnej ilości 23 .wartości różnych krajów, znalazły się również dwa znaczki polskie.
Znaczki wyróżniono według pewnych dyscyplin sportu. które one przedstawiają,
jak np, alpinistyka, lekkoatletyka, ciężkoatletyka, automobilizm itp.
Znaczki polskie nagrodzono w dziale
„urządzeń sportowych": znaczek wartości
60 gr, Stadion X-lecia w Warszawie, oraz
w dziale „Koszykówka" — znaczek wartości 1 zł — koszykówka kobieca z emisji
316
Pierwsza strona medalu włoskiego komitetu
olimpijskiego za znaczek 60 gr — Stadion
X-lecia w Warszawie, emisji 1955 r.
KRAJOWA WYSTAWA ZBIORÓW MŁODYCH FILATELISTÓW
W PARDUBICACH
W czasie od 8 do 23 czerwca 1957 r.
odbyła się w Pardubicach (Czechosłowacja), mieście krajowym (wojewódzkim),
ogólnoczeska wystawa zbiorów młodych filatelistów, zorganizowana przez Komitet,
złożony z członków filatelistycznych kół
z Pardubic i Hradec Kralowe (sąsiedni
kraj — województwo). Wystawa połączona była z wystawą poczt pod hasłem „Stara poczta — nowa łączność", co dodawało
jej zarówno uroku zabytkowymi urządzeniami pocztowymi, jak i nadawało życia
przez uwidocznienie znaczka w jego historycznym rozwoju na tle tegoż rozwoju
wszystkich urządzeń pocztowych.
W pięknym cienistym parku, u stóp potężnego zamczyska pardubickiego. pochodzeniem swym sięgającego XV wieku, stoi
obszerna hala sportowa (pawilon automobilowy) z doskonałym górnym oświetleniem, gdzie mieściły się eksponaty wystawowe.
Ogólna ilość 415 eksponatów filatelistycznych podzielona była na trzy grupy, obejmujące zbiory młodzieży do lat 10, od lat
10 do 14 i od lat 14 do 18.
Ponadto była grupa honorowa starszych
filatelistów obrazująca wzorowe zbiory.
Wśród eksponatów większość stanowiły
zbiory .notywowe.
Wymienię przykładowo kilka:
bogaty i ładnie, z podziałem tematycznym (motyle, ryby, ptaki, zwierzęta itp.).
opracowany zbiór pt. „Moje Zoo" pokazał
9-letni Jan Buryśka z Pardubic.
,,Przyrodnicza wędrówka po świecie"
10-letniego Wacława Kwasnićka z Pragi,
obrazująca zarówno wielki wkład pracy,
staranność, jak i wiadomości z dziedziny
fauny i flory (I ocena w swojej grupie).
Dziesięcioletni Klita Hrycyszyn z Pragi,
w ładnie graficznie opracowanym zbiorze
pt. „Odkrywcy", pokazał co wie o Kolumbie, Vasco da Gama i innych sławnych
podróżnikach (H ocena).
Dagmar Prochaskowa z Kladna (w grupie 10 - 14 lat) bardzo ładnie opracowała
tematyczny zbiór znaczków francuskich,
rozmieszczając odpowiednio na zarysach
mapy Francji znaczki o tematyce: herby,
miasta, flora, armia, sławni ludzie, współpraca pokojowa itd.
Jarosław Krudenec (w grupie 10 - 14 lat)
z Hradec Kralowe, za estetyczne i systematyczne opracowanie zbioru znaczków
USA otrzymał I ocenę.
W grupie honorowej wybijał się wzorowy, piękny zbiór starego pardubickiego
zbieracza Jana Buryśka (ojca 9-letniego
wystawcy „Moje Zoo") „100-lecie", nagrodzony na wystawie w Pradze 1955, oraz
„Brytyjska wspólnota narodów".
Obok filatelistów czechosłowackich widziałem zbiory młodych filatelistów z NRD,
a nawet NRF, próżno jednak szukałem
zbiorów polskich filatelistów, zwłaszcza
koła rawickiego, o którym wiedziałem, że
z wielkim zapałem przygotowywało się do
tej wystawy.
Jeden z przedstawicieli komitetu wystawowego, gdy oglądałem eksponaty, dowiedziawszy się, że jestem Polakiem, zapytał
mnie, dlaczego nikt z Polski nie przywiózł
ani nie nadesłał zgłoszonych eksponalów,
dla których do ostatniej chwili rezerwowano gabloty.
Przyznam, że zrobiło mi się przykru, nie
umiałem znaleźć odpowiedzi, a na myśl
prżyszły mi pełne żalu i rozczarowania słowa listu kol. przewodniczącego koła PZF
z Rawicza, pisanego do członka zarządu
naszego Oddziału i opiekuna koła, w którym żali się na brak odpowiedzi ze strony
Oddziału Katowickiego, reprezentującego
PZF i nadania biegu zgłoszonym doń eksponatom, które mimo przygotowania z dużym nakładem pracy młodych wystawców,
do Pardubic nie dotarły.
Tuż przy wejściu na salę wystawową
w Pardubicach mieściły się zabytkowe
eksponaty dawnej poczty, a więc skrzynka pocztowa i kantorek, przy którym siedział sympatyczny emeryt pocztowy Baloun Franio z Pardubic z siwymi bokobrodami i wielką porcelanową fają, w galowym granatowym z czerwonymi wyłogami,
bogato szamerowanym złotem mundurze
ostatniego dziedzicznego pocztmistrza z Caslave. Obok stał welocyped, niebezpieczne naonczas narzędzie jazdy doręczyciela
telegramów z Pardubic.
Na ścianach stare sztychy i obrazy dawnych dyliżansów i innych rekwizytów pocztowych podkreślały urok tego muzealnego
zakątka. Dalej stara i nowoczesna literatura fachowa dotycząca poczty, telefonu
i telegrafu, urządzenia pocztowotelekomunikacyjne, od najstarszych aż po nowoczesny dalekopis, uruchamiany z objaśnieniami przez specjalnego instruktora, urządzenia i ilustracje, obrazujące powstanie
znaczka czechosłowackiego, dopełniały całokształtu obrazu wystawy.
317
Zwiedzanie ułatwiał starannid opracowany katalog, z planem wystawy, spisami
wystawców, a równocześnie planem miasta
i wskazówkami dla turystów.
Na wystawie czynna była agencja pocztowa z datownikiem okolicznościowym
z herbem miasta „Półkonia".
Z okazji wystawy wydane zostały dwa
znaczki okolicznościowe. 30 halerzy z wi-
zerunkiem młodego trębacza i 60 halerzy
z wizerunkiem dziewczynki, wypuszczającej gołębia z listem. Ten drugi znaczek,
wydrukowany w arkusikach po cztery
sztuki, sprzedawany był tylko na wystawie i to za uprzednim wykupieniem karty
wstępu, z ograniczeniem do czterech sztuk
(1 arkusik) na osobę, mającą cztery karty
wstępu,
Jan Dobrzyński
(Uj s WIAT ZNACZI Ó W
Według otrzymanych informacji, Poczta
Polska, w ramach akcji modernizacji
i częściowej mechanizacji swych urządzeń,
przystąpi w 1958 r. do produkcji znaczków
pocztowych w rolkach (nie w arkuszach)
do sprzedaży okienkowej w placówkach
pocztowych oraz ulicznych automatach.
Znaczki będą perforowane prawdopodobnie z wszystkich czterech stron, a nie, jak
to się spotyka zwłaszcza w krajach skandynawskich, tylko z dwóch, tj. z krawędzi dolnej i górnej. Do rozwiązania pozostają jeszcze trudne problemy techniczne, jak np. należyte zabezpieczenie znaczków przed wpływem atmosferycznym, a
szczególnie przed sklejaniem się ich w
rolce.
*
Jak donosi portugalski „Jornal Filatelico" nr 7, z Nikozji na Cyprze nadchodzą
wieści, że władze tureckie powiadomiły
Grecję, iż korespondencja ofrankowana
znaczkiem z podobizną arcybiskupa Makariosa, nadchodząca do Turcji będzie kasowana specjalnym stemplem unieważniającym (albo zamazującym) ten znaczek.
*
W jednym ze szwajcarskich urzędów
stosowany był w bieżącym roku wirnik
stemplownicy maszynowej o treści przeciwalkoholowej. Kilku destylatorów i fabrykantów wódek zaprotestowało przeciw jego użyciu, jako „szkodzącego" ich zawodowym interesom.
Filatelistyka francuska poniosła dużą stratę przez przedwczesną śmierć dwóch wybitnych rytowników i projektantów znaczków francuskich,
W maju zmarł Henryk Cheffer, twórca
40 pięknych znaczków francuskich i zagranicznych, a wśród nich „50-lecie wieży
Eiffel"„Watteau" „Dzień znaczka 1952",
„Parmentier" i „Brest" (który wszedł do
obiegu dopiero 6 lipca br.).
„Le Monde des Philatelisłes" nr 69 przyniósł wiadomość o zgonie 55-letniego artysty, Ludwika Mullera. Muller byt autorem wielu cennych pozycji, jak np. znaczka „Bracia Lumióre", „Jean Goujon",
„Petrarka", a przede wszystkim znaczka
318
„Republika nadziei", który służąc od 1955
roku do masowego frankowania korespondencji rozsławił imię artysty.
Amerykański tygodnik „Stamps" nr 1292
z 15.VI. donosi o zgonie zasłużonego 74letniego sztycharza i grafika austriackiego
prof. Ferdynanda Lorbera, którego ostatni
znaczek okolicznościowy „Wildgans" (dzika gęś) ukazał się dnia 331,57 r.
W okresie 1931-1939 Lorber stworzył
kilka popularnych austriackich serii znaczków, jak: poetów, artystów, „WIPA",
wielkich ludzi, Dollfusa, wynalazców, lekarzy itp. W okresie zaś powojennym zasłynął wspaniałymi znaczkami „Austriackie
konie wyścigowe", „Cicha Noc, Święta
Noc", „75-lecie UPU", „Boże Narodzenie
(1953)".
Lorber był również autorem kilku ciekawych znaczków Liechtensteinu oraz
Niemiec, a podczas ostatniej wojny światowej — także niektórych znaczków tzw.
„Generalnej Gubernii".
Zagadnienia związane z emisją znaczków oraz ich dystrybucją zmuszają ostatnio zarządy pocztowe świata do poświęcania im coraz większej uwagi. .
Dwodem tego może być między innymi
wiadomość o powołaniu do życia w końcu
marca br. specjalnego 7-osobowego Komitetu Doradczego dla spraw znaczkowych
przy Poczcie USA.
Zadaniem Komitetu jest opiniowanie
spraw związanych z wydawaniem i rozprowadzeniem nowych emisji znaczków
pocztowych, w szczególności wybór odpowiedniej tematyki oraz ocena strony graficznej i technicznej poszczególnych wydawnictw.
Poczta amerykańska odczuwała potrzebę
tego rodzaju organu doradczego i oczekuje
od niego fachowej pomocy.
Komisja, w skład której wchodzi aż
3 przedstawicieli kół plastycznych i znawców sztuki, zbiera się w zasadzie co dwa
miesiące.
W Polsce już od 1953 r. działa ośmioosobowa Komisja Ocen Projektów Znaczków Pocztowych przy Min. Łączności. W
pracach jej bierze udział również przedstawiciel PZF.
ZAMIAST ODPOWIEDZI
W powodzi ciekawej korespondencji nadchodzącej niemal codziennie do naszej
Poczty w sprawie sugestii dotyczących nowych emisji znaczków, znalazło się jedno
pismo, zasługujące na specjalną uwagę.
Jego autor podał niestety zmyślony adres
zwrotny tak, że niesposób udzielić mu bezpośredniej odpowiedzi pisemnej. Korzystamy więc z łamów „Filatelisty", aby to uczynić choć tą drogą.
W oryginalnym swym piśmie ob. X przytacza na wstępie zdanie jednego ze szwajcarskich zbieraczy: „Daj mi 10 znaczków
pocztowych z 10-ciu minionych lat, a powiem Ci, co wart Twój kraj!", dowodząc,
że narody kulturalne traktują znaczek nie
tylko jako środek płatniczy, ale przede
wszystkim jako wskaźnik stopnia rozwoju
kulturalnego.
W dalszym ciągu swoich wywodów, autor
dochodzi do smutnego wniosku, że w naszych emisjach ostatnich lat przeważają
sportowcy i to często zgoła z dyscyplin,
w których kraj nasz nie może niestety
poszczycić się dobrymi wynikami w konkurencji międzynarodowej. Ma więc żal do
naszej Poczty za rzekome uwidocznienie
na znaczku olimpijskim Kocerki. Co prawda
nieco się tu pomylił, bo Poczta nasza, nie
chcąc portretować żywych ludzi na znaczkach, nie przedstawiła konkretnie żadnego
z żyjących sportowców; pewne tylko reminiscencje w rysunku pozwalają przypuszczać kogo autor miał na myśli tworząc
swój projekt.
W konsekwencji autor listu proponuje
szersze uwzględnienie innych tematów,
a zwłaszcza dzieł Matejki w serii znaczków
o większym formacie, naszej przyrody, ptaków, zwierząt, piękna naszych pól i lasów,
a szczególnie zobrazowania czynów naszego żołnierza.
Autor wysuwa oryginalną koncepcję, by
Poczta zorganizowała atrakcyjną grę dla
filatelistów przez ogłoszenie w chwili wypuszczenia nowej emisji, że pewna część
nakładu będzie premiowana. Część ta byłaby wykonana z jakimś tajemnym znakiem.
ogłaszanym w prasie dopiero po pewnym
czasie. Posiadacz znaczka z charakterystycznym znakiem otrzymałby, w przypadku
zgłoszenia się w określonym terminie, nagrodę. Realizacja tej koncepcji przyczyniłaby się — zdaniem jej autora — do ożywienia zainteresowania filatelistów, zwiększając równocześnie dochodowość Poczty.
Argumenty autora pisma są niewątpliwie
interesujące i znajdą z pewnością swój oddźwięk w następnych latach w zmniejszeniu procentowego udziału tematyki sportowej w naszych emisjach na korzyść innych
ciekawych dziedzin.
Jeżeli chodzi jednak o proponowane szerzenie filatelistyki drogą premiowania wydaje się to zarówno trudne technicznie
(potrzeba stosowania ewentualnie odmiennych znaków wodnych itp.), a również
i niewskazane ze względów zasadniczych;
godziłoby to bowiem nie tylko w charakter znaczka jako oficjalnego znaku opłaty,
ale ponadto wywołałoby niepożądany efekt
tworzenia w ten sposób rzadkiej siłą faktu
i niepożądanej odmiany danego znaczka.
(M. H.)
NASZE INTERWENCJE
Otrzymaliśmy kopię listu z CZP adresowanego do Centralnego Zarządu Ceł w
sprawie, w której filateliści wielokrotnie
zwracali się do nas z prośbą o interwencję.
Ponieważ sprawa została pozytywnie załatwiona, z przyjemnością podajemy ją do
wiadomości Czytelników:
„Filateliści zwracali się ostatnio kilkakrotnie do CZP z reklamacjami na niewłaściwe obchodzenie się pracowników
pocztowych i celnych z listami ofrankowanymi filatelistycznie i nadsyłanymi do Polski, względnie wysyłanymi z niej za granicę.
Uskarżają się oni z jednej strony na przekreślanie znaczków na tych listach ołówkiem zwykłym Iub kopiowym względnie na
opatrzenie ich po rewizji celnej nalepkami służbowymi w nieodpowiednim jednak
miejscu, przez co koperty pozbawione są
nieraz ich wartości kolekcjonerskiej.
Ponadto filateliści narzekają na rygorystyczny stosunek niektórych pracowników
niedopuszczających do wysyłki włożonych
do koperty nalepek w kształcie znaczków
(np. nalepek z ostatniej VII Ogólnopolskiej
Wystawy Filatelistycznej) lub kartek i kopert z nalepionymi znaczkami stemplowanymi.
W związku z powyższym CZP niezależnie
od zarządzenia, które jednocześnie wydaje UWP Warszawa 3, prosi o wydanie organom celnym, zatrudnionym w lokalu tego urzędu stosownych pouczeń odnośnie
uwzględniania w miarę możności poruszonych wyżej życzeń filatelistów w kierunku
właściwego traktowania ich przesyłek.
Dyrektor (—) E. Sajkowski"
319
Pavel Urban, Kindnerova 144,
Rezdalovice CSR (P. Cz.).
Kummer Walter, ' Grirlitz 3,
Schkessfach 555 NRD (N.).
Wirth Alfred, Zschopau, Beethovenstr. 4 NRD (N.).
E. Conrad, Karl-Marx-Stadt, Giesserstr. 45 NRD (N.).
Reitmeier Franz, Jena (Thitringen), Mauererstrasse 4 NRD (N.).
Reil Artur, Grosskoris, Kreis
Kónigs Wusterhausen, Lindenstrasse 26 NRD (N).
Móller Ernst, Wełssensee (Thilr.
Thomas Mannstr. 7 NRD (N).
Lfebenstein Rrichard, Dresden
A 45, Breitscheidstr. 37 NRD (N).
Scharze Jorg, Coltbus, Schlachthofstr. 7 NRD. Wymiana młodzieżowa (N).
Oetling Georg, Magdeburg, Otto von Guerickstr. 46a (N).
FOrtsch Manfred,
Mnisen St.
Niclas Nr 224 F. NRD (N.P.)
Lauw Robert; 84 Hajam Wuruk
Str. Djakarta, Indonesia (A.).
Tjia, Isg Man, Djl: Pintu Passar Tengah Nr 7. Djatinegara Djakarta, Indonesia (A.).
Huang Tjen Mou, Amoy Nr 11 A
(BLK) P. Siantar Sumatra-Utara,
Indonesia (A).
Khoo Chat Djoe, „Sam Liong"
Kilang Papan, Djl. Dolok Silaw
P. Siantar (Sumatra) Indonesia
(A).
Ji Jau Chan, Djl. Shanghai Nr
60 (Blk) P. Siantar Sumatra Utara (A)
Huang Chiu Jaen, Djl. Amoy
Nr 11 P. Siantar Sumetra Uter.i
Indonezja (A.).
Bild Herbert Storków/Marif
Breitscheid Str. 61, NRD (N.).
Grewe GOnther, Gera, Zeppelinstr. 15, NRD (N).
Stays Wendy, Box 121, Cunnamulta Queensland - Australia (A)
Karl Heinz Kottowski, Berthelsdorf (Erzgeb. Nr 110, Freiberg)
Sa, NRD (N].
Roland Knosalia, EBO Lichtenberg (Erzgeb Nr 193 C,) NRD (N).
Gard Fiedler, Leipzig - N 22,
Strelitrerstr. 8, NRD (N.).
Wolfgang Schióberg, Langenau
261 B. Kr. Brand-Erisdori, NRD
(N).
Joachim Schuppel, Kemtau Erzgeb, B.-dorferstr. 299, NRD (N).
Karl Ferdinand Schumann, Greifswald. Swalsunderstr. 12, NRD
(N).
Peter Christian Weyrauch, Greifserwald, BrOggstr. 7, NRD (N).
Horst Wermann, Dahlen/Sa.,
Toplerplatz III, NRD (N).
Kurt Schwalbe, Kriebitzsch,
Otto-Engard-Str. 11, Kr. Altenburg/Leipzig, NRD (N).
Gottfried Otto, Freital I bet
Dresden, Am Bahnhof, NRD (N).
Reinhard Barth, Freital I bef
Dresden, Rosstahlerstr. 8, NRD
(N),
Eckhard Laudach, Friedland
fiber Lieberose, NRD (N).
Rainer Richter, Langenau 26,
Kr. Brand Erbisdorf (N).
JUrges UhLig, Kemtau, Kr. Karl
Marx-Stadt, Einsiedlerstr. 38b,
NRD (N).
Giinter Zenner, Bad Blankenburg, ThGr, Friedrich-Engels-Str.
6, NRD (N).
Haratano Friese. Muledensteh,
Kr. Bitterfeld, Am Steinberg li,
NRD (N, R, P).
Erhard Pretzschner, Teichltduser
Nr 53, Kr. Freiberg (Sa. 2, NRD,
N.).
Wolfgang Grune, Kemberg u.
Wittenberg Bez. Halle, Neue
Strasse 6, NRD (N).
Jiligen Heymann, SchneebergGriesbach 3c, fiber Ane/Ga, (N).
Arbeitsgemeinschaft „ Philateli e" ,
Grundschule Mittelbach (Dietraar
Herold), Hoferstr. 44, Bez. KarlMarx-Stadt, NRD (N).
Herald Hallig, Zwikau/Sa, Stelnlelser Str. 43, NRD (N).
Rudolf Heinitz, Brand-Erbisdorf,
St. Michaeliserstr. 27. NRD (N).
Peter Spichalla, Teutschenthal/
Halle, Sandloch Nr 3, NRD (N).
Gerhard Bergner, Altenburg
Bez. Leipzig, Terassenstrasse 32,
NRD (N).
H. Wolfgang Wurlitzer, Zwickau/Sa., Karl-Keil-Str. 5A, NRD
(N).
Heinz Schlichting, Linz Nr 7,
Kr. Grossenhain, Bez, Dresden,
NRD (N).
Gerd Meschkat, Zethau Nr 43,
Freiberg/Sa., NRD (N).
Siegfried Nicolai, Dresden Nr
6, Buchenstr. 18, NRD (N).
Berlin GUnther Schwamm,
Grdnau, Birkheidering 39, NRD
(N).
Herbert Meyer, Berlin-GrOnau.
Birkheidering 39, NRD (N).
Manfred Krasselt, Frohberg,
Bez. Leipzig, Ernst. ThdlmannS) r 53, NRD (N).
Do zbioru specjalizowanego poszukuję listów zeppelinowych
nast. państw: San Marino, Włochy, Grecja, Turcja, Gdańsk, Watykan, Saara; całostki „Weltrundfahrt 1929" - wszystkie państwa
oraz „I SOdamenikafahrt 1932" wszystkie państwa. Fabian BURA,
Warszawa 12, ul. Krasickiego
45a.
Znaczki:
Kupno - Sprzedaż.
Polski, Europy. Kol. Angielskich.
Pakiety. Prosimy o osobiste odwiedziny lub listowne zgłoszenia.
Handlowa Spół dzielnia Inwalidów, Warszawa 40, Świętojańska 27.
Parceluję tanie zbiory całego
świata - państwami, seriami, pakietami (masówka bez powojennych) calostioi - Julian WARZECHA, Świeradów - Zdrój, Orlowice 23 (znaczek na odpowiedź).
Przepraszam wszystkich moich
klientów, którym nie odpowiedziałem na listy z powodu ciężkiej i długotrwał ej choroby. &luro Filatelistyczne A. KARPA,
Szczecin.
Sklep Filatelistyczny A. KARPA, Szczecin, ul. Śląska 2,
pawilon 34 (dawniej Biuro Filatelistyczne Śmdałego 10) kupuje - sprzedaje znaczki pocztowe całego świata.
Redaguje kolegium: Fabian Bura (red. nacz.), Tadeusz Grodecki, Wiesława Kawecka (sekr. red.),
Zbigniew Mikulski, Maciej Perzyński, Tadeusz Sollan
Wydawca: Biuro Wydawnicze „Ruch" - Warszawa, Wilcza 96.
Redaktor Naczelny przyjmuje w każdy czwartek godz, 16 - 17.30. Sekretarz Redakcji codziennie
godz. 8.30 - 10 d 14 - 15. Adres Redakcji: Warszawa, ul. Wilcza 46, tel. 215-704.
Cena 1 egz. wynosi 2.50 21.
Cena w prenumeracie: kwartalnie 7i 15.-, półrocznie zl 30.-, rocznie zł 60.-.
Zamówienia i wpłaty na prenumeratę w kraju przyjmują wszystkie urzędy pocztowe i listonosze w terminie
do dnia 15 każdego miesiąca poprzedzającego okres zamawianej prenumeraty.
Prenumerata za granicę wynosi: kwartalnie zł 21.-, półrocznie zt 42.-, rocznie zł 84.-.
Zamówienia i wpłaty przyjmuje P.K.W.Z. „RUCH", ul. Wilcza 46. PKO I-6/100024 Warszawa.
Ogłoszenia przyjmuje Administracja „Filatebisty" Warszawa, ul. Wilcza 46, II p. Biuro Wydawnicze „RUCH".
Należność za ogłoszenia można składać gotówką lub przesyłał przekazem pocztowym.
Cena ogłoszeń: strona 2.000 zł, 1/2 1.000 zt, 1/4 800 zł, I/F; 300 zl. Drobne ogłoszenia do 20 wyrazów 50 zł.
w ramce 100 zł. Członkowie PZF korzystają z 40% rabatu (tylko drobne ogłoszenia do 20 wyrazów bez ramki)
Nakład 11.600+150 egz. Objętość 1 ark. Format B5. Papier ilustr. V kl. 100 gr 70x100.
Druk PWPW Warszawa. Zam. 8233-57.
B-71.