1 Ukraina - Marcin Święcicki

Załącznik
do zarządzenia nr 1
Marszałka Sejmu
z dnia 20 stycznia 2010 r.
Warszawa, dnia 3 września 2015 r.
SPRAWOZDANIE
z zagranicznej podróży służbowej posła
w dniach 17-19 sierpnia 2015 roku
1.
Miejsce
Kraj
Ukraina
Parlament/inny
Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w
Odessie, Primorski Sąd Rejonowy miasta Odessy,
Areszt Śledczy nr 21 w Odessie.
organ/instytucja
2.
Termin
3.
Cel/charakter wizyty
4.
Skład delegacji
2 17-19 sierpnia 2015 roku
Obserwowanie procesu i odwiedzenie w areszcie Aleksandra Orłowa –
obywatela polskiego, dziennikarza śledczego tropiącego korupcję,
oskarżonego o rzekome zlecenie zabójstwa, a także spotkania z polskimi
konsulami, adwokatem A. Orłowa, jego żoną.
Aleksander Orłow przebywa w areszcie blisko 4 lata, proces był
wielokrotnie opóźniany pod różnymi pretekstami. Wszystko wskazuje na
to, że oskarżenie jest sfabrykowane i stanowi zemstę za opisywanie przez
Orłowa przypadków korupcji, nieprawidłowości przy prywatyzacji
przedsiębiorstw i przetargach publicznych, i innych przypadków nadużyć
władz.
Marcin Święcicki – Poseł na Sejm RP, wiceprzewodniczący PolskoUkraińskiej Grupy Parlamentarnej,
Małgorzata Gosiewska – Poseł na Sejm RP
Spotkania parlamentarne
5.
(tematyka spotkania, treść
podjętych decyzji/ustaleń,
sformułowane
wnioski/postulaty, treść
ewentualnego oficjalnego
wystąpienia wygłoszonego
przez posła)
6.
Spotkania
z przedstawicielami innych
instytucji/organów
(tematyka spotkania, treść
podjętych decyzji/ustaleń,
sformułowane
wnioski/postulaty, treść
Spotkania z:
1. Konsulami RP w Odessie: Konsulem Generalnym Dariuszem
Szewczykiem i Konsulem Piotrem Siebeneichenem. Omówienie
planu wizyty. Konsulowie, obydwaj lub jeden z nich, uczestniczyli
we wszystkich następnych spotkaniach.
2. Aleksandrem Orłowem w areszcie śledczym. Rozmowa z Orłowem
trwała ok. 1,5 godz. w obecności konsulów. A. Orłow jest po operacji
nerek, ma inne rozmaite schorzenia, robił wrażenie człowieka na
skraju wytrzymałości fizycznej i psychicznej, mówił o szykanach w
1
ewentualnego oficjalnego
wystąpienia wygłoszonego
przez posła)
więzieniu. Zabrano mu co najmniej 10 telefonów, choć inni
więźniowe mają je za łapówki, na kilka dni przed przyjazdem
delegacji został pobity przez współwięźnia. Nie pozwala mu się
trzymać lodówki, a produkty spożywcze szybko się psują, gdyż
można dostawać je tylko raz w miesiącu a wyjątkowo, po operacji,
raz na tydzień. Nie chodzi na spacery, bo wyznaczono mu
najmniejszy spacerownik, z którego murów sypie się wapno i jest
wystawiony na słońce. Kiedy zachorował, aby wezwać służbę
więzienną musiał godzinami walić nogami w drzwi. Grupa więźniów
współpracujących z strażnikami (tzw. kozły) mają stały dostęp do
jego celi. Orłow mówił, że przed niespodziewanym aresztowaniem 4
lata temu, zbierał się do powrotu do Polski.
Opis jego sprawy zawiera załącznik 1. opracowany przez Fundację
Otwarty Dialog. Jednym ze skutków delegacji do Odessy był taki, że
kilka dni później Marcin Święcicki w czasie pobytu w Kijowie
spotkał się z Wiceministrem Sprawiedliwości Gijem Getsadze i
Zastępcą Prokuratora Generalnego Dawidem Sakwarelidze, którym
przekazał a) materiał opisujący naruszenia Zaleceń Komitetu
Ministrów Rady Europy do państw członkowskich Rady Europy w
sprawie Europejskich Reguł Więziennych (załącznik 2. – w język
ukraińskim) które są naruszane w przypadku Orłowa, b)
przygotowane na roboczo przez adwokata Orłowa mec. Ganczewa
uzasadnienia dlaczego należy zmienić środek zapobiegawczy z
aresztu na np. dozór w miejscu zamieszkania (załącznik 3. – w jęz.
ros.)
3. Adwokatem A. Orłowa - Igorem Wiktorowiczem Ganczevem.
Adwokat jest krewnym Orłowa i pracuje dla niego bezpłatnie.
Poinformował, że jest orzeczenie Sądu Najwyższego, że ciężar
zarzutu nie może decydować o rodzaju środka zapobiegawczego,
Ganczev lub Orłow siedmiokrotnie występowali w sądzie o zmianę
środka zapobiegawczego z aresztu na dozór w miejscu zamieszkania,
ale sąd za każdym razem taki wniosek odrzucał.
4. Żoną Aleksandra Orłowa – panią Julią Orłow w konsulacie.
Wychowuje dwie córeczki Orłowów, 8 i 13 lat, obecnie nie pracuje,
żyje z pomocy rodziny, kilka razy w roku dostaje niewielką pomoc z
konsulatu. Dziewczynki mają obywatelstwo polskie.
5. Zastępcą Prezesa Primorskiego Sądu Rejonowego miasta Odessy –
Serhijem Pohrybnym. Najważniejszym postulatem przez nas
przedstawionym była zgoda na zmianę środka zapobiegawczego z
aresztu na dozór w mieście Odessie. Przedstawiliśmy następujące
argumenty: cztery lata w areszcie śledczym bez wyroku, wiek 60 lat,
szereg chorób, m.in. kardiologicznych, neurologicznych, ostatnio
operacja na nerki, skrajne wyczerpanie fizyczne i psychiczne, brak
realnych przesłanek dla obaw o utrudnianie śledztwa. Podnosiliśmy
też argumenty polityczne o pomocy Polski dla Ukrainy, o
okolicznościach przygotowania aktu oskarżenia w okresie rozkwitu
korupcji za rządów Wiktora Janukowycza. Zastępca Prezesa
twierdził, że odroczenia miały miejsce często z powodu niestawienia
się obrony (nie powiedział ile razy byli to obrońcy oskarżonych o
zabójstwo a nie obrońcy Orłowa), niestawieniem się tłumacza
(konsul wyjaśnił, że tłumacz tylko raz spóźnił się 15 minut). Zastępca
Prezesa powiedział, że decyzja należy do sądu, trzeba się liczyć z
możliwością utrudniania śledztwa.
2
6. Naczelnikiem Aresztu Śledczego nr 21 Leonidem Nanarovem.
Wyjaśniał, że sprawa pobicia została przekazana milicji, że przepisy
nie pozwalają na trzymanie telefonu komórkowego i lodówki, że
Orłow ma opiekę lekarską, czego dowodem jest ostatnia operacja.
Wniosek w sprawie jednoosobowej celi, co Orłow preferuje, jest
rozpatrywany.
7. Prywatne spotkanie z Gubernatorem Odeskiej Obłasti Michaiłem
Saakaszwilim w jego rezydencji z udziałem konsula Dariusza
Szewczyka. Saakaszwili ułatwił spotkania w Kijowie z
Wiceministrem Sprawiedliwości Gijem Getsadze i Zastępcą
Prokuratora Generalnego Dawidem Sakwarelidze, które M.
Święcicki odbył 25 i 26 sierpnia.
Wiceminister Getsadze poinformował, iż rozmawiał telefonicznie z
naczelnikiem więzienia i wydał polecenie wydania zgody na
umieszczenie lodówki w celi Orłowa. Zastępca Prokuratora
Generalnego stwierdził, że nie było jeszcze precedensu, aby przy tak
ciężkich oskarżeniach (grupa przestępcza, zlecenie zabójstwa)
stosować dozór w miejscu zamieszkania zamiast aresztu, obiecał
jednak przyjrzeć się sprawie, a nawet porozmawiać z drugą stroną, tj.
z adwokatem Orłowa. W obu spotkaniach wzięła udział Konsul RP
ds. prawnych z Kijowa Alicja Tomaszczyk, a w spotkaniu z Zastępcą
Prokuratora Generalnego przedstawiciel Fundacji Otwarty Dialog.
Udział w rozprawie sądowej Aleksandra Orłowa w dniu 19 sierpnia 2015
r., udział w dwóch konferencjach prasowych.
Rozprawa kolejny raz została odroczona. Na sali był oskarżony A. Orłow
(tematyka, streszczenie
i dwaj oskarżeni o zabójstwo, którzy obciążyli Orłowa swoim zeznaniami
przebiegu, wskazanie spraw, jakoby zlecił zabójstwo. Rozprawa została odroczona, o co prosił jeden z
w których poseł zabierał głos, oskarżonych o zabójstwo z powodu braku obrońcy społecznego, którym
wraz z krótkim streszczeniem była jego żona. Decyzja sądu o odłożenie rozprawy wywołała żywiołowy
protest obecnych na sali obrońców praw człowieka, kolegów
jego wystąpienia)1
dziennikarzy, którzy przez ponad godzinę blokowali sędziom drogę do
wyjścia i żądali odbycia rozprawy.
Rozprawę obserwowali również przedstawicielka Fundacji Otwarty
Dialog Natalia Panchenko oraz redaktor Kazimierz Wóycicki.
7.
Inne: konferencje, seminaria
Poseł Małgorzata Gosiewska została w Odessie, aby wziąć udział w
następnej rozprawie, która została wyznaczona na 21 sierpnia. Rozprawa
nie odbyła się, Orłow nie został dowieziony na salę rozpraw. Powodem
nie odbycia rozprawy był alarm z powodu rzekomo podłożonej bomby.
Żadnej bomby nie znaleziono. Ewakuacja dotyczyła sali rozpraw, ale są
wątpliwości czy dotyczyła pozostałej części gmachu.
Spotkanie z odeską Polonią w konsulacie RP.
Wizyta prywatna w rezydencji arcybiskupa. Prosiliśmy arcybiskupa o
odwiedzanie Orłowa przez kapelana więziennego.
Sporządził:
Marcin Święcicki
…………………………………
1
Do sprawozdania należy dołączyć program konferencji/seminarium.
3