prostaty
Transkrypt
prostaty
„Mam haka na raka’’ Wcześnie wykryty rak prostaty jest całkowicie wyleczalny. Co to jes t r a k pr os ta ty? Jest chorobą bardzo groźną i niestety bardzo częstą: stanowi jedną z głównych przyczyn śmierci. Jest złośliwym nowotworem układu moczowo-płciowego, który atakuje mężczyzn powyżej 45 roku życia. Wcześnie wykryty jest całkowicie uleczalny. Pierwszym objawem raka prostaty jest zwiększone parcie na pęcherz i zwiększona częstość oddawania moczu, które staje się w dodatku trudniejsze; w moczu pojawia się krew, szczególnie pod koniec misji. Leczenie prowadzi urolog. Co tr zeba wiedzie ć o gr uczole k r ok owym ? Gruczoł krokowy (prostata) rozwija się już w życiu płodowym, jest stymulowana do rozwoju przez hormony męskie. Najistotniejszy z nich to testosteron. Do kolejnego znaczącego wzrostu prostaty dochodzi w okresie dojrzewania, następnie po osiągnięciu prawidłowych rozmiarów pozostaje ona w swoim kształcie dopóki w organizmie obecne są prawidłowe proporcje męskich hormonów. Jeśli w okresie rozwoju poziomy tych hormonów będą za niskie prostata nie rozwinie się prawidłowo. U starszych osób część prostaty sąsiadująca z cewką moczową często ma tendencję do wzrostu, dochodzi wtedy do stanu zwanego łagodnym rozrostem gruczołu krokowego. Może to powodować trudności z oddawaniem moczu. Mimo tego, że w prostacie znajduje się kilka typów komórek 99% raków prostaty wywodzi się z komórek gruczołowych, tych odpowiedzialnych za produkcje płynu zawartego w nasieniu. Pozostałe typy raków gruczołu krokowego są tak rzadkie, że jeśli u pacjenta stwierdza się raka prostaty, niemal na pewno jest to gruczolakorak. W ie k – szanse zachorowania na raka prostaty wzrastają gwałtownie po przekroczeniu 50 r.ż. Około 2/3 przypadków wykrywane jest u pacjentów po 65r.ż. Nadal nie jasne jest dlaczego częstość zachorowań wzrasta z wiekiem. P re dy s po zy c je ro dzin n e - rak prostaty może rozwijać się u różnych osób należących do tej samej rodziny, co sugeruje szerzenie się choroby poprzez materiał genetyczny. Osoby posiadające brata lub ojca z rakiem prostaty ponad dwa razy częściej chorują na tą chorobę. Najbardziej narażone są osoby, które mają w rodzinie więcej niż jeden przypadek raka prostaty. Die ta –mężczyźni jedzący dużo czerwonego mięsa i produktów wysoko tłuszczowych mają więcej szans na zachorowanie niż pozostałe osoby. Taka dieta najczęściej wiąże się ze spożywaniem niewielkich ilości owoców i warzyw. Lekarze nie są do końca pewni który z tych czynników istotniej wpływa na powstawanie raka prostaty. Część badań wykazało natomiast, że częściej chorują mężczyźni spożywający zbyt duże ilości wapnia. P r zyczyn y pows ta wa n ia r a k a pr os ta ty.. Nadal jednak nie wiadomo jak różne czynniki wpływają na zdrową komórkę prostaty powodując jej transformację w komórkę rakową. Rak może więc być spowodowany mutacjami (błędami w DNA), w wyniku, których dochodzi do nadmiernej aktywacji onkogenów oraz zatrzymania genów supresorowych. Dlatego niektóre osoby mają większe szanse na zachorowanie na raka prostaty – wraz z materiałem genetycznym otrzymali od swoich rodziców mutacje DNA. Proces ten może stanowić podstawę do rozwoju 5-10% przypadków raka prostaty. J a k za pobiega ć r a k owi pr os ta ty? Ponieważ nie jest znana dokładna przyczyna powstania raka prostaty, na dzień dzisiejszy nie wiadomo jak przeciwdziałać powstaniu większości przypadków tej choroby. Większości czynników ryzyka, takich jak wiek, rasa czy zachorowania w rodzinie nie możemy w żaden sposób modulować. Istnieje możliwość redukcji ryzyka zachorowania poprzez zmianę codziennej diety. Amerykańskie dietetycy zalecają spożywanie większej ilości pokarmów opartych na źródłach roślinnych oraz ograniczenie spożywania mięsa czerwonego, zwłaszcza o dużej zawartości tłuszczów. Każdego dnia należy przynajmniej 5-krotnie spożywać warzywa lub owoce. Zalecane są również produkty zbożowe, ryż, makaron, fasolka. Zachowanie tego rodzaju diety obniża również ryzyko zachorowania na inne nowotwory oraz choroby układu krążenia. Pomidory, grejpfruty różowe oraz melony zawierają duże ilości likopenu, substancji podobnej do witamin, która hamuje proces oksydacji DNA co zapobiega powstaniu raka prostaty. Inne badania sugerują natomiast, że witamina E nie ma wpływu na rozwój raka prostaty i że zbyt duża jej ilość może powodować choroby serca. Ryzyko zachorowania na raka prostaty prawdopodobnie obniża selen, zaś preparaty witaminy. J a k wcze śn ie wyk r yć r a k a pr os ta ty? Raka prostaty można zdiagnozować wcześnie dzięki regularnemu oznaczaniu zawartości związku chemicznego o nazwie PSA we krwi. Raka prostaty wykrywa też proste badanie per rectum ( badanie palcem przez odbyt). Jednak nie zawsze można liczyć na dokładność badań wczesnego wykrywania raka prostaty, ani badanie zawartości PSA, ani badanie per rectum nie są w 100% dokładne. Fałszywie dodatnie wyniki badań mogą wywołać zdezorientowanie i lęk pacjenta. Naukowcy są zgodni, że lekarze pierwszego kontaktu powinni sugerować pacjentom po 50-tym roku życia regularne oznaczanie PSA oraz wykonywanie badania per rectum. Osoby z grupy o najwyższym ryzyku (kilku krewnych z rakiem prostaty w młodym wieku) powinni zgłaszać się na badania już w wieku 40 lat. D ia gn os tyk a r a k a pr os ta ty Rak prostaty w bardziej zaawansowanym stadium może powodować hematurię, czyli obecność krwi w moczu oraz impotencję, czyli problemy ze wzwodem. Rak prostaty może rozprzestrzenić się do kości powodują bóle bioder, kręgosłupa, żeber i innych obszarów. Rak może uciskać nerwy rdzeniowe powodując słabość i męczliwość nóg, problemy z kontrolą czynności pęcherza i oddawania stolca. Objawy te mogą być powodowane przez inne choroby niż rak prostaty, ważne jest aby pacjent poinformował lekarza dokładnie o wszystkich objawach, aby ich przyczyna została szybko poznana i odpowiednio leczona. Opracowały uczennice z klasy I LO „b” PZS w Żmigrodzie: Magdalena Dawidowicz, Ilona Bukartyk, Maja Musialik, Adrianna Kiałka, Katarzyna Golemo, Elżbieta Owczarek pod opieką p. mgr Marii Kuli w ramach programu „Mam haka na raka 3” .