koło farmaceutów studentów uniwersytetu

KOŁO FARMACEUTÓW STUDENTÓW
UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO
P
rzy Uniwersytecie Jagiellońskim w okresie dwudziestole- Jagiellońskiego (lata 30.). Na czele stał corocznie wybierany
cia międzywojennego działało kilkadziesiąt stowarzyszeń prezes. Działalność Koła była nadzorowana przez kuratorów,
akademickich. Wiele z nich grupowało studentów określonych którymi byli profesorowie Oddziału Farmaceutycznego. Siedziba
wydziałów czy studiów (Koło Filozoficzne, Koło Archeologiczne, mieściła się przy ul. Karola Olszewskiego 2, w Sali Refektarzowej
Koło Germanistów), część zrzeszała osoby pochodzące z tego II Zakładu Chemicznego. Od roku akademickiego 1933/1934
samego regionu czy miasta (Koło Chrzanowian, Koło Gorliczan, siedzibę Koła przeniesiono na ul. Piłsudskiego 4. W aktualnej
Koło Jaślan, Ukraińska Studentska Hromada). Jeszcze inne koła siedzibie wybrani członkowie Koła pełnili trzy razy w tygodniu
zakładane były przez studentów o wspólnych pasjach i zain- popołudniowe, godzinne dyżury.
teresowaniach, na przykład Koło Esperantystów. Najstarszym
W okresie dwudziestolecia międzywojennego kuratorami
stowarzyszeniem uniwersyteckim było powstałe w roku 1851 Koła byli kolejno: prof. Karol Dziewoński (rok akademicki
Towarzystwo Biblioteki Słu1927/1928, 1930/1931), prof.
chaczów Prawa, najstarszym
Tadeusz Estreicher (rok akazaś kołem – Koło Filozoficzne
demicki 1929/1930) oraz prof.
(rok powstania 1885).
Marek Gatty-Kostyal (rok akaKoło Farmaceutów Uniwerdemicki 1931/1932, 1932/1933,
sytetu Jagiellońskiego powstało
1933/1934, 1934/1935,
w roku 1912, z inicyatywy
1935/1936, 1937/1938).
słuchaczów II roku farmacyi.
Jakie były cele i kierunki
Początkowo za główny cel
działalności Koła Farmaceudziałalności Koło stawiało
tów Studentów Uniwersytetu
Jagiellońskiego? Odpowiedzi
sobie pogłębianie wiadomości
na to pytanie szukać można
przy pomocy odczytów, bibliow ukazujących się na łamach
teki i stosownych czasopism.
„Kroniki Farmaceutycznej”
Od samego początku swego
sprawozdaniach z walnych
istnienia zyskało przychylność
i zwyczajnych posiedzeń Koła.
władz Uniwersytetu JagiellońPosiedzenia te odbywały się
skiego w osobach rektora prof.
Profesor Marek Gatty-Kostyal z młodzieżą akademicką. Zdjęcie ze
zawsze w obecności kuratora
Łazarskiego i prof. Brunera.
zbiorów Muzeum Farmacji CM UJ (teka 54, Marek Gatty-Kostyal)
Koła. I tak, na przykład, na
Gremium Aptekarzy Galicyi
Zachodniej przekazało Kołu 100 koron na urządzenie biblio- nadzwyczajnym walnym zebraniu członków 8 maja 1920 roku
teki. W grudniu 1912 roku Koło miało już prezesa – studenta dotychczasowy prezes Koła Roman Nitribitt przekazał swą funkdrugiego roku Adama Borkowskiego. W styczniu 1913 roku cję koledze Skwarczyńskiemu. Następnie studenci dyskutowali
prezes Borkowski wygłosił odczyt Polskie słownictwo chemiczne na temat zreformowanych studjów farmaceutycznych i omawiali
i łacińskie słownictwo farmakopealne, przyjęty przez słuchaczów sprawę niesłusznej notatki, zamieszczonej w numerze „Gońca
z prawdziwym uznaniem. Redakcja „Czasopisma Galicyjskiego Krakowskiego” z 1 maja 1920 roku. Celem wyświetlenia tej
Towarzystwa Aptekarskiego” (nr 1/1913) z uznaniem zauważyła, sprawy powołano specjalną komisję rewizyjną.
że w taki oto sposób rozpoczęło krakowskie Koło Farmaceutów
Bardzo ciekawy przebieg miało posiedzenie 15 lutego 1921
tegoroczną działalność, zdążającą do jak najpożyteczniejszego roku, w którym wzięła udział rekordowa liczba 60 osób. Kurawyzyskania czasu studyów uniwersyteckich. Referentowi należy torem Koła był wówczas prof. Karol Dziewoński, dyrektor Odsię prawdziwa wdzięczność, że należycie zrozumiał główne za- działu Farmaceutycznego. „Kronika Farmaceutyczna” (nr 2/1921)
dania i cele towarzystw akademickich.
relacjonowała: Po sprawozdaniu za rok ubiegły, złożonem przez
W czasie pierwszej wojny światowej Koło Farmaceutów ustępujący zarząd, przystąpiono do omawiania najżywotniejszych
Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego zawiesiło swoją dzia- spraw dla słuchaczy: egzaminów i podręczników do nauki.
łalność. Pierwsze powojenne walne zgromadzenie odbyło się W sprawie pierwszej słuchacze, wytrąceni anormalnymi sto1 grudnia 1919 roku. Wybrano wówczas zarząd tymczasowy, któ- sunkami wojennymi z dawnego rygoru, zaskoczeni ostatecznym
ry przeprowadził szereg prac przygotowawczych. 29 lutego 1920 terminem dla t.zw. egzaminu przejściowego, a nie znając przeroku, na kolejnym walnym zebraniu, zarząd tymczasowy złożył pisów o składaniu egzaminów, czuli się tem pokrzywdzeni. Prof.
mandat. Wybrano wówczas nowy zarząd oraz prezesa – Romana Dziewoński, okazując bardzo wiele życzliwości dla młodzieży,
Nitribitta. Kuratorem Koła zatwierdzony został przez Senat Uni- która często nie z własnej winy egzaminów złożyć nie mogła,
wersytetu Jagiellońskiego sam rektor, prof. Józef Łazarski.
przyrzekł w granicach możliwości przesunięcie terminu
W dwudziestoleciu międzywojennym Koło używało dwóch – zwłaszcza dla tych, którzy odbywali służbę wojskową. W sprawie
nazw: Koło Farmaceutów Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskie- podręczników zgodzili się wszyscy zebrani, że najbardziej dotgo (lata 20.) oraz Koło Farmaceutów Studentów Uniwersytetu kliwie odczuwają brak jakiegokolwiek podręcznika do farma-
38
ALMA MATER
kognozji. Postanowiono zatem za sumę 12.000 Mk otrzymaną zaszczycił bal Dr. Łobaczewski i Dr. Kostecki. Pląsy przeciągnęły
z Ministerstwa Ośw. Publ. na pomoc naukową, wydać skrypta się do rana, a niezwykle sympatyczny i wesoły nastrój podtrzydo farmakognozji lub zwrócić się do Tow. „Unitas” w sprawie mywały bardzo dostępne i smaczne przekąski, sporządzone właswydania II. tomu komentarza do farmakopei, zawierającego część noręcznie przez nasze najmłodsze koleżanki. Bal farmaceutów
farmakognostyczną. Dla załatwienia tej sprawy wybrano komisję, należy bezsprzecznie zaliczyć do najudatniejszych zabaw ubiezłożoną z 3 kolegów.
głego karnawału. W naW latach 30. finansowe
stępnym roku, 8 lutego
podstawy egzystencji Koła
1923, bal farmaceutów
zapewniały składki członodbywał się w salach Tokowskie, dochody z wywarzystwa Lekarskiego.
pożyczanych w bibliotece
W roku 1931 członkowie
Koła książek, dochody
Koła na łamach „Kroniki
z zabaw i ze sprzedaży
Farmaceutycznej” (nr
skryptów. Przez pewien
1/1931) zapraszali do
czas funkcjonował pod pazabawy na balu karnawatronatem Koła sklepik, któłowym wszystkich chętry, wbrew zamierzeniom,
nych: Koło Farmaceutów
przyniósł więcej strat niż
Studentów Uniwersytetu
zysków... Najwięcej wyJagiellońskiego w Kradatków pochłaniał zakup
kowie urządza dnia 24
podręczników i książek
stycznia b.r. w salach
naukowych, a także prenuKasyna Oficerskiego przy
merata czasopism, takich
ul. Zyblikiewicza Wielką
jak „Wiadomości FarmaZabawę Karnawałową.
ceutyczne”, „Na szerokim Profesor Marek Gatty-Kostyal z młodzieżą akademicką. Zdjęcie ze zbiorów Muzeum Tradycyjna zabawa zgroświecie”, „Głos Narodu”, Farmacji CM UJ (teka 54, Marek Gatty-Kostyal)
madzi liczne, a wesołe
„Młoda Farmacja”. Za pokaźne sumy kupowano po kilka, a nawet grono czcicieli Księcia Karnawału, szereg niespodzianek urozkilkanaście egzemplarzy między innymi Farmakopei polskiej II, maici wieczór. Komitet Zabawowy uprzejmie zaprasza na tę
podręcznika do farmakologii autorstwa prof. Supniewskiego, Zabawę starszą generację farmaceutyczną wraz z rodzinami.
czy broszur prof. Marka Gatty-Kostyala, dotyczących farmacji Początek o godz. 10 wieczór. Zaproszenia wydaje się codziennie
stosowanej. Książki Koło otrzymywało także w darze, między in- w lokalu Koła. Co roku, w październiku lub listopadzie, Zarząd
nymi od redaktora i wydawcy „Wiadomości Farmaceutycznych”, Koła organizował tradycyjne herbatki zapoznawcze dla studentów
magistra Heroda. W sferze ciągłych planów pozostawało wydanie pierwszego roku. W styczniu 1939 roku w siedzibie Gremium Apskryptów do farmakognozji, zoologii i parazytologii, mineralo- tekarzy Małopolski Zachodniej odbył się opłatek, w którym udział
gii i krystalografii.
wzięli aptekarze,
Koło przekazywało
pracownicy aptek
regularne składki na
oraz członkowie
budowę Biblioteki
Koła Farmaceutów
Jagiellońskiej i Ligę
Studentów UniOchrony Przyrody.
wersytetu JagielCelem działallońskiego.
ności Koła FarmaIntegracja młoceutów Studentów
dzieży studiującej
Uniwersytetu Jafarmację nie końgiellońskiego była
czyła się tylko na
także integracja
wspólnych balach
młodzieży studiująi zabawach. Orcej i zapoznanie jej
ganizowane były
z praktykującymi już
także liczne wyfarmaceutami i aptecieczki i pikniki.
karzami. W tym celu,
I tak, w roku 1929
w okresie karnawału,
studenci wyprawili
organizowano bale Wzory pieczęci Koła Naukowego Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej, w zbiorach się do Ojcowa, zaś
Muzeum Farmacji CM UJ (teka 126, Koło Farmaceutów Studentów UJ w Krakowie)
farmaceutów, które
w roku 1937 na wyz czasem zyskały sobie wielki rozgłos i uznanie. Największy cieczkę narciarską na Pilsko. Co roku zwiedzano lwowską fabrykę
sukces odniósł bal w karnawale roku 1922. O przebiegu balu i goś- farmaceutyczną Laokoon.
ciach rozpisywała się „Kronika Farmaceutyczna” (nr 2/1922):
Bardzo istotną sferą działalności Koła Farmaceutów StudenPrzybyli na bal: Insp. Farm. Hugo Muthsam, z zarządu Gremium tów Uniwersytetu Jagiellońskiego było udzielanie pożyczek. Pod
p. Łuczko i p. Mikucki, zarz. Tow. „Unitas” z rodzinami, z gości koniec lat 20. i w pierwszej połowie lat 30. udzielane były pożycz-
ALMA MATER
39
ki długoterminowe. Często były to pokaźne sumy, dochodzące
Na uwagę zasługuje również udział członków Koła w redado 100 złotych. Niestety, młodzież akademicka w niewłaściwy gowaniu czasopisma akademickiego „Młoda Farmacja”, organu
sposób korzystała z pożyczek Koła i pobierała pieniądze..., nie prasowego Ogólnopolskiego Związku Akademickich Kół Naukomając nigdy zamiaru ich zwrócić. Dochodziło do kompromitują- wych, który na swych łamach podejmował tematykę zawodowocych sytuacji, kiedy to studenci członkowie zarządu Koła ścigali -społeczną, naukową i kronikarsko-informacyjną. Czasopismo
szanowanych już magistrów farmacji, którzy pomimo ukończenia ukazywało się zaledwie przez dwa lata, pod egidą warszawskich
studiów nie zamierzali zwracać zaciągniętych długów! Sprawy „Wiadomości Farmaceutycznych”, początkowo jako osobny tytuł,
te zwykle kierowano na drogę sądową. W drugiej połowie lat 30. a następnie jako bezpłatny dodatek do „Wiadomości...”.
na kilkanaście miesięcy zaW zbiorach Muzeum Farprzestano udzielania pożyczek,
macji CM UJ znajduje się niea następnie postanowiono, że
zwykle ciekawa pamiątka po
udzielane będą tylko minimalne
Kole Farmaceutów Studentów
pożyczki krótkoterminowe.
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Krakowskie Koło FarmaJest to Księga protokołów z poceutów brało udział w licznych
siedzeń Walnych Zebrań i zebrań
zjazdach i spotkaniach Ogólzarządu Koła z lat 30. Dzięki niej
nopolskiego Związku Akamożemy dowiedzieć się, o czym
demickich Kół Naukowych
i w jaki sposób rozprawiała
z całej Polski – z uniwersytetów
młodzież akademicka przed
w Warszawie, Poznaniu, Wilnie
siedemdziesięciu laty. Walne Zei Lwowie. VII Zjazd Ogólnopolbrania i zebrania Zarządu Koła
skiego Związku Akademickich
Farmaceutów były dla biorących
Kół Naukowych organizowany
w nich udział wspaniałą lekcją
był w Krakowie. W czasie zjazdemokracji, szkołą dyskutowadów studenci dyskutowali nad
nia, godzenia przeciwstawnych
ówczesnym stanem zawodu,
zdań i wspólnego dochodzenia
sposobem kształcenia na unido twórczych wniosków. Na
wersytetach. Protestowali przespotkaniach studenci niejednociwko ograniczaniu możliwości
krotnie się kłócili, obrażano się
prowadzenia przez apteki analiz
wzajemnie, zazwyczaj jednak,
chemicznych i bakteriologiczdzięki usilnym staraniom kolenych. Ostro sprzeciwiali się nogów, zwaśnione strony podawały
stryfikacjom dyplomów obcych
sobie rękę. Niejednokrotnie
uniwersytetów, gdyż, jak podadochodziło do sytuacji komiczwała „Farmacja Współczesna”
nych. Na burzliwym Nadzwy(nr 1/1932), poziom studjów
czajnym Walnym Zebraniu Koła
farmaceutycznych na niektórych
Farmaceutów 16 marca 1933
Uniwersytetach zagranicznych
roku po kilkugodzinnej dyskusji
Ogłoszenie o zabawie organizowanej przez Koło Farmaceutów Studenjest niższy od poziomu studjów tów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ze zbiorów Muzeum Farmacji jeden z uczestników prostoduszna Uniwersytetach polskich, CM UJ (teka 126, Koło Farmaceutów Studentów UJ w Krakowie)
nie stwierdził: Kończmy, chce mi
z drugiej strony, w okresie grosię spać! Wywołało to ogromne
żącej nam nadprodukcji farmaceutów, udzielanie masowej no- oburzenie, a wypowiedź ta została zaprotokołowana i potępiona
stryfikacji jest rzeczą wysoce krzywdzącą magistrów Farmacji przez prezesa. Często wytykano sobie nawzajem spóźnienia na
i kończących zreformowane studja w Polsce. Studenci farmacji obrady, brak inicjatywy i zainteresowania sprawami Koła. Pobyli, jak widać, bardzo dobrze poinformowani o problemach za- siedzenia, pomimo licznych nieporozumień, przebiegały na ogół
wodu, do którego się przygotowywali. Prezesi Koła Farmaceutów w kulturalnej atmosferze. Raz jeden tylko, w marcu 1938 roku,
Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego byli także w tym celu interweniować musiał kurator Koła prof. Kostyal, stwierdzając, że
delegowani na posiedzenia krakowskiego Oddziału Związku po raz pierwszy [...] odbyło się tak niepoważne Walne Zebranie,
Zawodowego Farmaceutów Pracowników w Rzeczypospolitej gdzie część uczestników, nie mając zrozumienia dla dobra Koła,
Polskiej oraz zebrania Wydziału Towarzystwa Popierania Nauk wprowadziła element burzliwy i chaos na salę. Bardzo surowe
Farmaceutycznych w Krakowie. Na zebraniach Koła gościli wie- werdykty wydawał sąd koleżeński i komisja kontrolująca, bacznie
lokrotnie przedstawiciele Związku Zawodowego Farmaceutów śledzące postępowanie członków Koła. Studentów, którzy po
Pracowników, przekonując studentów do składania rezolucji raz pierwszy brali udział w posiedzeniach, prezes zapoznawał
i uroczystych protestów, na przykład przeciw przyjmowaniu na szczegółowo z zasadami funkcjonowania Koła, sposobem wypraktykę do aptek przed studjami, przez co stwarza się w zawodzie bierania władz i przebiegiem zebrań. Posiedzeniom towarzyszyły
wykolejeńców bez przyszłości (wieczni pomocnicy i asystenci), często bardzo ciekawe referaty, przygotowywane przez członale z drugiej strony dla nas słuchaczów farmacji, po ciężkich dla ków. W roku 1934 Zarząd ogłosił konkurs na pisemną pracę
niejednego studjach, po uzyskaniu dyplomu magisterskiego, niema w dziedzinie nowych prądów w farmacyi. Studenci podejmowali
nieraz miejsca na praktykę w aptece.
decyzje o przyznaniu godności członka honorowego, między
40
ALMA MATER
innymi w grudniu 1932 roku prof. Władysławowi Szaferowi. wy. [...] Na terenie miasta została zorganizowana przedsprzedaż
Wydawano także odezwy popierające na przykład utworzenie biletów w aptekach.
Parku Narodowego w Tatrach. Wszystko to w znakomity sposób
Przedstawiciele Koła Farmaceutów Studentów Uniwersytetu
przygotowywało młodych ludzi do członkostwa w organizacjach Jagiellońskiego uczestniczyli także w pierwszym powojennym
zawodowych i uczyło społecznego zaangażowania.
zjeździe kół akademickich Wydziału i oddziałów farmacji z całej
Członkowie Zarządu Koła, pomimo deklarowanej apolitycz- Polski, organizowanym w Warszawie w dniach 9–10 maja 1947
ności, ulegli panoszącemu się w drugiej połowie lat trzydziestych roku.
antysemityzmowi, zabraniając jednogłośnie Żydom studiującym
Po utworzeniu Akademii Medycznej i włączeniu w jej strukfarmację wstępowania do Koła
tury Wydziału Farmacji Koło
(tzw. paragraf aryjski, marzec
Farmaceutów Studentów Uni1936 r.). Poparli także bez głosu
wersytetu Jagiellońskiego zostało
sprzeciwu „getto ławkowe”, zaprzemianowane na Koło Naukoprowadzone w polskich uniwerwe Wydziału Farmaceutycznego
sytetach (marzec 1937 r.).
Akademii Medycznej. 14 lutego
W maju 1937 roku Koło
1950 roku wybrany został nowy
obchodziło 25-lecie swej dziazarząd Koła. Przewodniczącym
łalności. Uroczystość zebrała
został Ryszard Put, wiceprzewodwielu absolwentów Uniwersytetu
niczącym Michalina Kadulska,
Jagiellońskiego. Początkowo
sekretarzem Krystyna Niwirska,
planowano obchody urządzić
skarbnikiem Maria Schneider.
w marcu, jednak z powodu WielKoło posiadało pięć wydziałów:
kiego Postu na życzenie dziekana
naukowy, pracy społecznej, wyprof. Estreichera przeniesiono
dawniczy, wydział samopomocy
je na dzień 2 maja. Przedsięw nauce i przysposobienia spowzięcie finansowo wsparli prof.
łeczno-zawodowego. Równolegle
Bronisław Koskowski (100 zł)
do nazwy zmienił się też profil
oraz krakowscy aptekarze (150
działalności. Zarząd Koła powołał
zł). Obchody przebiegały w podKółka Miłośników Katedr i ogłoniosłej i uroczystej atmosferze.
sił konkurs naukowy. Wydział
Przed południem odbyło się
samopomocy w nauce działał
nabożeństwo, po tym akademia
wyjatkowo prężnie, rocznie orw auli U.J., wieczorem zaś raut
ganizował kilkadziesiąt repetytow Salach Tetmajerowskich u Hariów. Ponadto stworzona została
wełki wraz z dancingiem.
pracownia naukowa (farmakoPo zakończeniu okupacji
gnostyczna), którą wyposażono
niemieckiej Koło zostało reaktyw dwa mikroskopy i odczynniki.
wowane 23 listopada 1945 roku.
W pracowni umożliwiono stuZmieniło także swą siedzibę – na
dentom II i III roku oglądanie
Akt zdawczo-odbiorczy Koła Naukowego Wydziału Farmaceutycznego
ul. Basztową 3. W pierwszych
proszków i preparatów z farmaAkademii Medycznej w Krakowie. Ze zbiorów Muzeum Farmacji CM
latach powojennych kuratorami UJ (teka 126, Koło Farmaceutów Studentów UJ w Krakowie)
kognozji w związku z kollokwium
byli prof. Stanisław Skowron (rok
z farmakognozji. Z inicjatywy
akademicki 1945/1946) i prof. Aleksander Kocwa (rok akademic- wydziału przysposobienia społeczno-zawodowego Koła odbyły
ki 1946/1947 i 1948/1949).
się wycieczki – do Zakładów Przemysłu Farmaceutycznego
Nadal funkcjonowała biblioteka Koła. Prężnie działała sekcja w Pabianicach, do Państwowych Zakładów Farmaceutycznych
imprezowa, organizując w okresie od lutego 1948 roku do marca nr 10 w Krakowie oraz do Działu Produkcji Szczepionek Pań1949 roku dwie imprezy o charakterze rozrywkowym. W sprawo- stwowego Zakładu Higieny na Woli Justowskiej. Ponadto wydział
zdaniu sekcji imprezowej jej kierownik Witold Silwoński pisze: ten, jak relacjonowano w Sprawozdaniu z działalności, nawiązał
Pierwsza zabawa odbyła się pod hasłem „Stanisław u Farmaceu- współpracę z Okręgową Izbą Aptekarską w Krakowie, w ramach
tów” w dniu 8/9 maja 1948 r. od godz. 22-giej w salach Towarzy- której utworzono Komitet Młodych Kadr. [...] Poza tym w ramach
stwa Przyjaciół Opery (....). Zabawę, w czasie której przygrywał czołówek sanitarnych organizowanych przez Izbę Aptekarską
10-cio osobowy zespół jazzowy, urozmaiciły występy pieśniarki absolwenci farmacji wygłosili referaty na temat higieny wsi.
Marii Artykiewicz, konferansjerka L. Mikułowskiego, wybór Kró- Wydział Wydawniczy Koła Naukowego doprowadził do wydania
lowej i koncert życzeń. Druga zabawa, zgodnie z przedwojenną skryptu z farmakognozji prof. Koczwary. Biblioteka Koła liczyła
tradycją, odbyła się w karnawale, pod nazwą Bal u Farmaceutów: ponad 1000 tomów.
Protektorat nad balem przyjęli: Jego Magnificencja Prof. Dr.
Dochody Koła pochodziły wówczas ze składek członkowT. Marchlewski Rektor U.J., Dr. H. Dobrowolski, Prezydent M. skich, sprzedaży skryptów i odznak, subwencji Ministerstwa
Krakowa, Prof. Dr. A. Kocwa – Dziekan Wydziału Farmacji U.J. Zdrowia i zasiłków Okręgowej Izby Aptekarskiej. Bardzo starani Kurator Koła Farm. Stud. U.J. oraz Mgr. T. Szewczyk – Prezes nie prowadzony był sekretariat Koła, zajmujący się prowadzeniem
Izby Aptekarskiej. W czasie balu grał 12-osobowy zespół jazzo- korespondencji dotyczącej wszystkich Wydziałów Koła Nauko-
ALMA MATER
41
wego, protokołowaniem zebrań Zarządu Koła, prowadzeniem
ewidencji członków Koła, przyjmowaniem składek.
Z nieznanych przyczyn w listopadzie 1950 roku Koło zostało
zlikwidowane. W protokołach z posiedzenia komisji likwidacyjnej i w akcie zdawczo-odbiorczym nie ma jednak mowy o tym,
dlaczego doszło do likwidacji. Można jedynie przypuszczać, że
do decyzji władz przyczyniła się niesubordynacja kierownika
wydziału pracy społecznej Koła, który wykazał zupełny brak
inicjatywy i wręcz lekceważył swoje obowiązki w Kole. Dodajmy
jednak, że w latach 1950–1951 władze zlikwidowały bardzo
wiele podobnych instytucji o charakterze samorządowym.
Być może więc, podkreślana we wszystkich dokumentach
likwidacyjnych, lekceważąca postawa kierownika wydziału
pracy społecznej była jedynie pretekstem. Nie można też jednoznacznie stwierdzić, kiedy dokładnie zlikwidowano Koło.
Akt zdawczo-odbiorczy datowany jest na dzień 13 listopada
1950 roku. Dzień wcześniej odbyło się posiedzenie komisji
likwidacyjnej, przy obecności członków Koła oraz przedstawicieli Rektoratu Akademii Medycznej. Komisja Rewizyjna Koła
Naukowego Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej
[...] po przeprowadzeniu szczegółowej kontroli finansowej, ce-
lowości wydatków, alegatów rozchodowych i przychodowych
stwierdziła zgodność ze stanem faktycznym. Nie stwierdzono
żadnych nadużyć i niedociągnięć. Komisja likwidacyjna określiła na swym posiedzeniu dzień 16 listopada 1950 roku jako
datę dokonania ostatecznej likwidacji Koła.
Maciej Bilek
L I T E R AT U R A
Składy Uniwersytetu Jagiellońskiego na lata akademickie 1927–1949, coroczne wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Czasopisma farmaceutyczne: „Kronika Farmaceutyczna” (z lat 1912–1937), „Czasopismo
Galicyjskiego Towarzystwa Aptekarskiego” (z lat 1912–1913), „Nowe Czasopismo Aptekarskie” (1920), „Młoda Farmacja” (1930), „Farmacja Współczesna” (1932), „Farmacja
Polska” (1947).
Księga protokołów z posiedzeń Walnych Zebrań i zebrań Zarządu Koła Farmaceutów
Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, w zbiorach Muzeum Farmacji CM UJ (teka 126,
Koło Farmaceutów Studentów UJ w Krakowie).
Sprawozdania sekcji Koła Farmaceutów Studentów UJ, w zbiorach Muzeum Farmacji
CM UJ (teka 126, Koło Farmaceutów Studentów UJ w Krakowie).
Wykazy władz, sprawozdania z działalności sekretariatu, skarbnika, wydziałów i Zarządu Koła
Naukowego Wydziału Farmaceutycznego AM w Krakowie, w zbiorach Muzeum Farmacji
CM UJ (teka 126, Koło Farmaceutów Studentów UJ w Krakowie).
Akt zdawczo-odbiorczy, protokół likwidacyjny oraz protokół Komisji Rewizyjnej Koła
Farmaceutów Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, w zbiorach Muzeum Farmacji
CM UJ (teka 126, Koło Farmaceutów Studentów UJ w Krakowie).
AKADEMICKI ZWIĄZEK SPORTOWY
W KRAKOWIE
Z
a kilkanaście miesięcy obchodzić będziemy setną rocznicę
wydarzenia, które wzbogaciło życie sportowe Krakowa
i przyśpieszyło w dużym stopniu rozwój wychowania fizycznego
na polskich uczelniach. Po kilku wcześniejszych (nieudanych) próbach i pokonaniu
wielu formalnych przeszkód 15 maja 1909
roku w sali nr 36 Collegium Novum utworzona została nowa organizacja studencka
pod nazwą Akademicki Związek Sportowy.
Przygotowując się do obchodów stulecia
jego powstania, warto przypomnieć dawne
i najnowsze relacje tej organizacji z krakowską Almae Matris oraz niektóre formy wieloletniej owocnej współpracy obu instytucji.
Przed pierwszą wojną światową AZS był
ściśle związany z krakowskim Uniwersytetem. Po kilkakrotnych korektach projekt
statutu tej organizacji – przed wysłaniem do
Namiestnictwa Galicji we Lwowie – został
zaakceptowany przez Senat UJ, a po zalegalizowaniu stowarzyszenia (19 czerwca 1909
r.) obowiązki członków założycieli (w obecnym rozumieniu byli to raczej honorowi
członkowie wspierający) przyjęli wybitni
profesorowie Uczelni, między innymi Odo
Bujwid, Edward Janczewski, Wincenty Łepkowski, Julian Nowak,
Stanisław Pareński i oczywiście Józef Morozewicz – pierwszy
42
ALMA MATER
kurator AZS, pośredniczący w relacjach między Wydziałem (tj.
Zarządem Głównym stowarzyszenia) a Senatem UJ. Przez wiele
lat oficjalnym lokalem AZS Kraków i jego pierwszym adresem
była sala nr 2 w Collegium Novum.
Przed utworzeniem AZS w Krakowie działały trzy większe stowarzyszenia
sportowe. Najstarszym było Towarzystwo
Gimnastyczne „Sokół”, utworzone jeszcze
w XIX wieku. W 1906 roku powstały kluby
piłki nożnej: Klub Sportowy „Cracovia”
i Towarzystwo Sportowe „Wisła”. W Sokole
– poza gimnastyką – uprawiano także wioślarstwo oraz niektóre konkurencje lekkoatletyczne. Zaś w pierwszych latach istnienia
Cracovii i Wisły piłkarze obu tych klubów
sporadycznie brali udział w zawodach innych
dyscyplin, głównie w biegach i meczach
tenisowych. Dopiero w późniejszych latach
zorganizowano formalne sekcje: w 1910 roku
tenisową w Cracovii, a lekkoatletyczne – po
nieformalnych próbach w 1913 roku – zostały w obu tych klubach założone dopiero po
pierwszej wojnie światowej. W początkach
istnienia AZS był strukturą zbliżony do Sokoła – główną formą działalności w pierwszych miesiącach istnienia była turystyka, a dopiero na tej bazie
powstały zaczątki przyszłych sekcji: narciarskiej (turystyka