międzynarodowe

PRAWO
PRYWATNE
MIĘDZYNARODOWE
Maksymilian Pazdan
Wydanie IX uaktualnione
Wydawnictwo Prawnicze
LexisNexis^
Warszawa 2005
SPIS TREŚCI
OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW
11
PRZEDMOWA
15
Część ogólna
Rozdział I. WIADOMOŚCI WSTĘPNE
19
§ 1. Pojęcie i zadania prawa prywatnego międzynarodowego
19
I. Prawo prywatne międzynarodowe w znaczeniu wąskim
II. Prawo prywatne międzynarodowe w znaczeniu szerokim
III. Prawo prywatne międzynarodowe a inne dziedziny prawa
§ 2. Rozwój prawa prywatnego międzynarodowego
I. Uwagi wstępne
II. Szkoła statutowa
III. Fryderyk Karol von Savigny (1779-1861)
IV. Nowa szkoła włoska
V. Czasy nowsze i najnowsze
VI. Polska nauka prawa prywatnego międzynarodowego
§ 3. Źródła prawa prywatnego międzynarodowego
I. Akty prawa wewnętrznego
II. Umowy międzynarodowe
III. Prawo zwyczajowe
IV. Prawo wspólnotowe
19
22
26
27
27
28
30
31
32
34
36
37
38
43
43
Rozdział II. NORMY KOLIZYJNE PRAWA PRYWATNEGO
MIĘDZYNARODOWEGO
§ 4. Budowa i rodzaje norm kolizyjnych
I. Budowa normy kolizyjnej
II. Rodzaje norm kolizyjnych
§ 5. Zakres normy kolizyjnej
§ 6. Łącznik normy kolizyjnej
I. Uwagi ogólne
II. Obywatelstwo
III. Zamieszkanie (domicyl)
45
45
45
46
47
47
48
50
52
Spis treści
6
IV. Pobyt zwyczajny (stały) i pobyt prosty
V. Inne łączniki
§ 7. Wykładnia. Luki
§ 8. Zagadnienie kwalifikacji
Rozdział III. OZNACZENIE I ZASTOSOWANIE PRAWA WŁAŚCIWEGO
§
§
§
§
§
§
§
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Kwestia wstępna
Odesłanie
Niejednolite prawo
Zmiana statutu
Obejście prawa
Klauzula porządku publicznego
Problemy związane z pojmowaniem i stosowaniem prawa właściwego
I. Zasady ogólne
II. Dopuszczalność stosowania obcego prawa publicznego
III. Sposoby usuwania niektórych trudności w trakcie stosowania prawa właściwego . .
A. Zabiegi kwalifikacyjne
B. Dostosowanie
C. Ocena równoważności (ekwiwalentności) pojęć lub instytucji prawnych . . . .
D. Dostosowanie czynności prawnej do wymagań niewłaściwego prawa
54
54
55
55
60
60
63
66
68
71
72
75
76
78
80
80
81
82
83
Część szczegółowa
Rozdział IV. OSOBY FIZYCZNE I PRAWNE
§ 16. Osoby fizyczne
I. Prawo właściwe
II. Zdolność prawna
III. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu
IV. Zdolność do czynności prawnych
V. Wyjątek na rzecz prawa siedziby przedsiębiorstwa (art. 9 § 3 p.p.m.)
VI. Wyjątek na rzecz polskiej legis loci actus (art. 10 p.p.m.)
VII. Zdolność wekslowa i czekowa
§ 17. Osoby prawne
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania statutu personalnego
III. Zmiana statutu
IV. Właściwość prawa siedziby przedsiębiorstwa
V. Ułomne osoby prawne
VI. Międzynarodowe osoby prawne
VII. Spółki europejskie
§ 18. Dobra osobiste osoby fizycznej i prawnej
Rozdział V. CZYNNOŚCI PRAWNE. PRZEDSTAWICIELSTWO.
PRZEDAWNIENIE
§ 19. Dopuszczalność oraz dokonanie czynności prawnej
§ 20. Forma czynności prawnej
1. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania prawa właściwego dla formy
§ 21. Wady oświadczenia woli
§ 22. Treść czynności prawnej jako przesłanka jej ważności
§ 23. Przedstawicielstwo
I. Przedstawicielstwo ustawowe
87
87
87
88
91
93
94
95
96
97
97
102
103
103
104
104
104
105
1° 7
107
'08
'09
'10
' '^
1'3
' '^
"4
Spis treści
7
II. Pełnomocnictwo
§ 24. Przedawnienie
Rozdział VI. ZOBOWIĄZANIA
§ 25. Zobowiązania wynikające z czynności prawnych
I. Uwagi ogólne
II. Wybór statutu kontraktowego
A. Uwagi wstępne
B. Sposób i chwila dokonania wyboru prawa
C. Charakter prawny wyboru prawa
D. Dopuszczalność i ograniczenia wyboru prawa
E. Ważność wyboru prawa
F. Wybór częściowy lub złożony. Dopuszczalność warunku lub terminu . . . .
G. Zmiana lub uchylenie wyboru. Skutki wyboru następczego
H. Klauzule „usztywniające" właściwość prawa
I. Stosowanie prawa wybranego
III. Poszukiwanie statutu kontraktowego w braku wyboru prawa
A. Uwagi wstępne
B. Właściwość prawa siedziby giełdy lub miejsca targów publicznych
(art. 28 p.p.m.)
C. Właściwość prawa miejsca zamieszkania lub siedziby stron (art. 26 p.p.m.) .
D. Właściwość prawa miejsca zamieszkania lub siedziby strony zobowiązanej
do „świadczenia charakterystycznego" (art. 27 p.p.m.)
E. Właściwość legis loci contractus (art. 29 p.p.m.)
IV. Zobowiązania dotyczące nieruchomości
V. Trudności występujące przy poszukiwaniu prawa właściwego dla niektórych
umów
VI. Zobowiązania z jednostronnych czynności prawnych
VII. Zobowiązania wekslowe i czekowe
VIII. Umowne zobowiązania transportowe
IX. Zakres zastosowania prawa właściwego
§ 26. Zobowiązania wynikające ze zdarzeń niebędących czynnościami prawnymi
I. Prawo właściwe
II. Statut deliktowy
A. Trudności kwalifikacyjne przy ocenie powiązania lokalnego
B. Zakres statutu deliktowego
C. Zbieg norm kolizyjnych dotyczących odpowiedzialności kontraktowej
i deliktowej
III. Statut prowadzenia cudzej sprawy bez zlecenia
IV. Statut bezpodstawnego wzbogacenia
V. Reżim odpowiedzialności kontraktowej a zobowiązania ze zdarzeń niebędących
czynnościami prawnymi
§ 27. Zobowiązania związane ze stosunkami z innych dziedzin prawa cywilnego
§ 28. Stosunki pracy
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania statutu stosunku pracy
Rozdział VII. PRAWA RZECZOWE. POSIADANIE. PRAWA NA DOBRACH
NIEMATERIALNYCH
§ 29. Własność i inne prawa rzeczowe. Posiadanie
I. Prawo właściwe
II. Zagadnienia kwalifikacyjne
A. Łącznik miejsca położenia przedmiotu prawa rzeczowego (lub posiadania) .
B. Pojęcie praw rzeczowych i posiadania
114
117
120
120
126
133
133
134
135
135
136
137
138
139
140
142
142
143
144
145
148
149
150
153
155
156
158
163
163
168
168
169
170
171
171
172
173
173
174
178
181
181
183
184
184
187
Spis treści
8
III. Zakres statutu rzeczowego
IV. Zmiana statutu rzeczowego
§ 30. Prawa na dobrach niematerialnych
I. Uwagi wstępne
II. Prawo autorskie
III. Prawo własności przemysłowej
Rozdział VIII. PRAWO RODZINNE I OPIEKUŃCZE
§ 31. Materialne przesłanki zawarcia małżeństwa
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania prawa właściwego
§ 32. Forma zawarcia małżeństwa
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania prawa właściwego
III. Małżeństwa konsularne
§ 33. Unieważnienie małżeństwa. Ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania prawa właściwego
§ 34. Stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania prawa właściwego
§ 35. Rozwód i separacja
I. Prawo właściwe dla rozwodu
II. Zakres zastosowania statutu rozwodowego
III. Separacja
§ 36. Pochodzenie dziecka. Stosunki prawne pomiędzy rodzicami a dzieckiem
I. Pochodzenie dziecka
A. Prawo właściwe
B. Zakres zastosowania prawa właściwego
II. Stosunki prawne między rodzicami a dzieckiem
A. Prawo właściwe
B. Zakres zastosowania prawa właściwego
III. Unormowania konwencyjne
§ 37. Przysposobienie
I. Prawo właściwe
II. Stosunek normy z art. 22 § 2 do normy z art. 22 § 1 p.p.m
III. Zakres statutu adopcyjnego
§ 38. Alimentacja
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania prawa właściwego
§ 39. Opieka i kuratela
I. Prawo właściwe
II. Zakres zastosowania statutu opieki lub kurateli
Rozdział IX. SPRAWY SPADKOWE
§ 40. Statut spadkowy
I. Prawo właściwe
II. Zakres statutu spadkowego
A. Przesłanki dziedziczenia
a) Otwarcie spadku
b) Zdolność dziedziczenia
188
191
193
194
194
197
200
200
201
202
206
207
208
208
209
209
210
211
212
215
215
216
224
226
227
227
227
229
230
230
231
231
233
234
237
239
242
243
249
250
250
256
257
257
258
259
259
259
259
Spis treści
c) Niegodność dziedziczenia
d) Szczególne zakazy dziedziczenia
e) Umowy o zrzeczenie się dziedziczenia
B. Ustalenie zawartości spadku
C. Powołanie do dziedziczenia
D. Nabycie spadku oraz kwestie związane z nabyciem spadku
a) Sposób dziedziczenia
b) Przyjęcie lub odrzucenie spadku
c) Stosunki między wspólspadkobiercami. Odpowiedzialność za długi
spadkowe
d) Ochrona dziedziczenia
e) Rezerwa lub zachowek
f) Zapis testamentowy
g) Wykonawca testamentu
E. Dział spadku
§ 41. Statut czynności prawnych mortis causa
I. Prawo właściwe
II. Zakres statutu czynności prawnych mortis causa
§ 42. Dziedziczenie gospodarstwa rolnego położonego w Polsce
9
261
261
261
262
262
264
264
264
265
265
266
266
267
267
268
268
270
272
Rozdział X. JURYSDYKCJA, UZNANIE I WYKONYWANIE ORZECZEŃ
SĄDOWYCH
276
Ustawa z dnia 12 listopada 1965 r. — Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 46,
poz. 290; zm. Dz.U. z 1995 r. Nr 83, poz. 417, art. 4; Dz.U. z 1999 r. Nr 52, poz. 532,
art. 4)
295
SKOROWIDZ
301