praca z dzieckiem nieśmiałym i wycofanym
Transkrypt
praca z dzieckiem nieśmiałym i wycofanym
Praca z dzieckiem wycofanym i nieśmiałym w edukacji wczesnoszkolnej dr Aleksandra Piotrowska Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP Uniwersytet Warszawski Nieśmiałość – cecha czy problem? Nieśmiałość jest zjawiskiem powszechnym i uniwersalnym Wyklucza ją u siebie jedynie 20% ludzi Jest jednym ze stałych wymiarów osobowości dziecka Przy dużym natężeniu utrudnia funkcjonowanie i rozwój dziecka 2 Obraz dziecka nieśmiałego: Skromne, grzeczne, wyciszone, nie przeszkadza w prowadzeniu lekcji Nie domaga się uwagi, nie żąda pomocy Nie zgłasza się do odpowiedzi Nie wchodzi w konflikty w innymi Jest raczej samotne, utrzymuje nieliczne kontakty towarzyskie 3 Rozumienie nieśmiałości: Jest pojęciem nieostrym – (między „Skrępowaniem w obecności innych” a „Lękiem poważnie utrudniającym życie”) Istotą jest lęk odczuwany w sytuacjach społecznych, w obecności innych, powodujący niemożność podjęcia działań, które dziecko chce i potrafi wykonać 4 Rozumienie nieśmiałości: Nieśmiałość nie jest tożsama z introwersją Prowadzi do rezygnacji z wielu rodzajów aktywności i nowych doświadczeń Nieśmiałości towarzyszą najczęściej: Brak wiary w siebie Zaniżona samoocena, niski poziom samoakceptacji Niedostatek kompetencji społecznych 5 Nie wszyscy muszą być gwiazdami towarzystwa, ale: Pozostawienie nieśmiałego ucznia bez wsparcia może doprowadzić do przerodzenia się uczucia skrępowania czy lęku w silne zaburzenie emocjonalne! 6 Sfery przejawiania się nieśmiałości: 1. Zmiany fizjologiczne (pocenie się, drżenie rąk, czerwienienie itp.) 2. Procesy intelektualne (pogorszenie pamięci, kłopot z odpowiedzeniem na uwagi, komentarze, negatywne myśli) 3. Zachowanie (zmiana mowy, jąkanie się, nerwowe ruchy rąk) 4. Emocje (skrępowanie, wstyd, lęk, obawa) 7 Czynniki przyczyniające się do powstania nieśmiałości: 1. Cechy indywidualne (temperament, niskie poczucie własnej wartości) 2. Oddziaływania środowiskowe: Wymagania stawiane dziecku, brak ich dostosowania do możliwości dziecka Ograniczanie inicjatywy, samodzielności Stosowany system kar i nagród 8 Rodzina a nieśmiałość dziecka: 1. Znaczenie genetyki – 70% nieśmiałych dzieci ma nieśmiałych rodziców (ale nie istnieje prosty przekaz genów!) 2. Rola zbyt niskich wymagań rodziców (zbyt mały trening samodzielności) 3. Ryzyko etykietowania (mechanizm samospełniającego się proroctwa) 9 Ogólne zasady pomagania dziecku nieśmiałemu: 1. 2. 3. 4. 5. 6. Tworzenie klimatu akceptacji i zaufania Unikanie nadmiaru stresów i obciążeń Bazowanie na nagrodach Zasada małych kroków („ośmielania”) Nie zmuszania do śmiałych zachowań Uczenie koncentrowania się na innych 10 Sposoby pomagania dziecku nieśmiałemu: 1. 2. 3. 4. 5. Staraj się wyłowić w klasie dzieci nieśmiałe Poznaj ich mocne strony (przeprowadź diagnozę pozytywną) Nie podkreślaj, że nieśmiałość stanowi problem NIE ETYKIETUJ! Zachęcaj dzieci do aktywności: Pobudzaj do wykonywania różnych czynności w sytuacjach społecznych Dostrzegaj przejawy aktywności i wzmacniaj je Ewentualne uwagi krytyczne przekazuj na osobności w sposób konstruktywny (analizuj wraz z dzieckiem, co poprawić) 11 Sposoby pomagania dziecku nieśmiałemu: 6. 7. 8. Prowadź trening zachowań społecznych: Ćwicz poszczególne umiejętności społeczne (powitanie, nawiązywanie rozmowy, sprzeciwianie się itp.) Uświadamiaj właściwą mowę ciała (wyprostowana postawa, kontakt wzrokowy, ton głosu, gestykulacja itp.) Organizuj często pracę w grupach: Daje to szansę pokazania mocnych stron dziecka nieśmiałego Zmniejsza napięcie emocjonalne (brak ekspozycji przed dużą grupą) Nie porównuj dzieci, nie wskazuj innych jako wzorów 12 Dziękuję za uwagę. 13