Kościół katolicki w Rudzie

Kategoria
obiektu
2.5. obiekty
i zespoły
sakralne, w
tym
kapliczki i
krzyŜe
przydroŜne
Nazwa obiektu
kościół pw.
Św.
Wojciecha w
Rudzie
Lokalizacja
Powiat
Wieluński
Gmina
Wieluń
Miejscowość
Ruda
Ulica
Rudzka
1
Nr posesji
PołoŜenie
geograficzne
51°12'05″N
POI
18°36'22″E
Opis
usytuowania w
przestrzeni
Obiekt w centralnej części wsi, przy skrzyŜowaniu dróg Wieluń – Działoszyn oraz
Widoradz – Rychłowice, usytuowany na niewielkim wzniesieniu.
Opis obiektu
Data powstania
Materiał
budowlany
Opis
architektoniczny
Opis historyczny
1142 (wg tradycji)
kamień, w zachowanej najstarszej części piaskowiec Ŝelazisty (odsłonięty na
ścianie północnej nawy)
Obiekt orientowany, na rzucie prostokąta, jednonawowy z wielobocznie
zamkniętym prezbiterium; wybudowany w stylu romańskim – do dziś zachowany
fragment muru nawy wraz z portalem i dwoma oknami (współcześnie
zamurowane), na murze zachowane okrągłe wgłębienia - ślady po stosowanym
świdrze ogniowym; pozostałe mury kościoła gotyckie, od strony południowej
wyraźne przypory wzmacniające konstrukcję budynku, w prezbiterium zachowane
sklepienie Ŝebrowe; od północy do kościoła przylega kaplica renesansowa –
zachowane okno z bogato zdobionym obramieniem; fasada od strony zachodniej
oraz kruchta neoklasycystyczne, pochodzą z XIX w.
Wnętrze wyposaŜone m.in. w tryptyk gotycki z XVI w. znajdujący się w ołtarzu
głównym (cały ołtarz rokokowy), chrzcielnicę gotycką z XIV w. z piaskowca w
kształcie kielicha; najcenniejszym elementem wnętrza są malowidła na ścianie
południowej oraz na ścianie kruchty w stylu malarstwa bizantyjskiego,
przedstawiające Drogę KrzyŜową oraz scenę chrztu Mieszka I i jego druŜyny. Jest
to obok Tumu k. Łęczycy jedyne malowidło tego typu w woj. łódzkim.
Kościół wg tradycji wzniesiony w 1142 r. przez Piotra Dunina na miejscu starszej,
drewnianej świątyni, fundowanej przez św. Wojciecha. (na tablicy z opisem
historii parafii we wnętrzu kościoła podana data
1104 r. jako początek budowy)Kościół do 1420 r. był siedzibą archidiakonatu i
kolegium kanoników – wysoka ranga w hierarchii kościelnej związana była z
funkcją administracyjną Rudy, która do 1420 r. była siedzibą kasztelanii (utraciła
swą rolę na rzecz korzystniej połoŜonego Wielunia). Kościół kilkakrotnie
przebudowywany, o czym świadczą dodawane w kolejnych epokach elementy. W
1910 r. na ścianie północnej dokonano odsłonięcia muru budowli romańskiej. Po II
wojnie światowej odsłonięto we wnętrzu pozostałości malowideł w stylu
bizantyjskim. Współcześnie kościół parafialny.
Forma ochrony
prawnej:
Wpis do rejestru nr 953 z 30.12.1967 r.
Stan techniczny
stan bardzo dobry,
obiekt po remoncie,
instalacja
odprowadzająca
deszcz sprawna, brak
zawilgoceń lub innych
uszkodzeń murów
Zalecenia
rewitalizacyjne
Stan współczesny obiektu
Dostępność turystyczna
obiekt z zewnątrz dostępny bez
ograniczeń, moŜliwość wejścia do
wnętrza ograniczona, jedynie po lub
przed mszą (godz. 8.30, 11.30, 15.00 w
niedziele; 18.00 w dni powszednie w
sezonie letnim, 17.00 w dni powszednie
w sezonie zimowym)
Własność
parafia w Rudzie
Obiekt nie wymaga rewitalizacji, stałej obserwacji wymagają malowidła
zachowane we wnętrzu obiektu.
Dodatkowe informacje
Dostępność
komunikacyjna
Szlaki
przebiegające w
pobliŜu
Ciekawostki
dotyczące POI
Obiekt połoŜony przy drodze wojewódzkiej nr 486, moŜliwość dojechania
autobusem PKS z Wielunia.
Obiekt znajduje się na Szlaku Romańskim woj. łódzkiego, przez Rudę przebiega
Szlak Turystyczny Jury Wieluńskiej
Najciekawsze w kościele w Rudzie jest jego pochodzenie z XII w., zachowane
fragmenty romańskiej budowli wraz z pozostałościami malowideł w stylu
bizantyjskim oraz legenda związana z patronem świątyni, św. Wojciechem.
Dodatkowo w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła zespół pałacowo-parkowy z
folwarkiem.
Dokumentacja ikonograficzna
widok obiektu od strony wschodniej
(fot. 1. M. Kronenberg)
widok obiektu od strony zachodniej
(fot. 2. M. Kronenberg)
widok ściany północnej, odsłonięcie
najstarszej części kościoła z piaskowca Ŝelazistego (fot. 3. M. Kronenberg)