Red. naczelny: Grzegorz Jankowski

Sekcja Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Siedziba Zarządu: Katedra i Klinika Kardiologii AM Lublin
ul. Dr K. Jaczewskiego 8; 20-090 Lublin
Tel./fax: 081 742 87 47; Tel./fax: 081 724 41 51
e-mail: [email protected]; web: www.ptkardio.lublin.pl
Zarząd Sekcji:
Przewodniczący:
Prof. dr hab. n. med.
Andrzej Kutarski
Zastępca
przewodniczącego:
Dr n. med. Michał
Chudzik
Poprzedni
Przewodniczący:
Dr hab. n. med.
Andrzej Lubiński
Sekretarz:
Dr n. med.
Przemysław Mitkowski
Skarbnik:
Dr n. med.
Maciej Sterliński
Członkowie Zarządu:
Prof. dr n. med.
Maria Trusz-Gluza
Prof. dr hab. n. med.
Franciszek Walczak
Dr hab. n. med.
Jarosław Kaźmierczak
Dr n. med.
Edward Koźluk
Prof. dr hab. n. med. Andrzej
Kutarski
Przewodniczący
Sekcji Rytmu Serca PTK
tel/fax. (81) 742 87 47 ; tel. kom.: 0 510 35 23 05
e-mail: [email protected]; [email protected]
www.ptkardio.lublin.pl
Dotyczy:
Artykuł „Rozruszniki Śmierci”
Fakt piątek 10 października 2008
Str. 1 i 6-7
Fakt. Gazeta codzienna
Red. naczelny: Grzegorz Jankowski
02-672 Warszawa
ul. Domaniewska 52
tel.: 022/2320200; fax: 022/2325511
Witam Pana Redaktora,
jestem prezesem Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Sekcji,
zrzeszającej około 400 kardiologów, zajmujących się głównie elektroterapią serca - w tym głównie
implantujących i kontrolujących stymulatory serca, implantujących i kontrolujących kardiowerterydefibrylatory serca (ICD), urządzenia do terapii resynchronizującej (CRT i CRT-D) oraz lekarzy
zajmujących się diagnostyką zaburzeń rytmu, zagrożeń nagłą śmiercią sercową i próbujących
dostępnymi metodami jej zapobiegać. Ta dziedzina kardiologii jest mocno zapóźniona w rozwoju w
Polsce - w porównaniu z naszymi sąsiadami (Czechy, Słowacja, Litwa, Łotwa Estonia - nie
wspominając Włoch, USA, Niemiec i in. - od których dzieli nas ogromny dystans.
Urządzenia mają pewien margines awaryjności. W opisanej przez Redaktora Dariusza Gacka
sprawie zawiodło nie urządzenie tylko (PRAWDOPODOBNIE !!!) elektroda. Zaburzenia działania
urządzenia zdarzają się głównie (najczęściej !!!) nie z winy uszkodzenia układu defibrylatorelektroda - ale z innych powodów (stan elektrofizyczny i anatomiczny chorego serca powodujący
że urządzenie może czasami zareagować nieodpowiednio; na ten temat napisano całe książki).
Tragedią jest, że baaaaardzo wielu zgonom w Polsce (przypadkom jak poniżej) można by
zapobiec - przy większej świadomości społeczeństwa, przychylniejszej postawie polityków i Osób
decydującym o wielkości i dystrybucji budżetu przeznaczonego na opiekę medyczną. Pomoc
Mediów w tej materii jest dla nas nieocenioną !!! Natomiast niektóre artykuły, będące tylko
"newsem" pogłębiają nieufność społeczeństwa do elektroterapii.
Nie zlikwidujemy samochodów z powodu zdarzających się wypadków, nie zatrzymamy
postępu; miejmy głównie na uwadze koszty zapóźnienia. Te "koszty" w przypadku zapóźnień
elektroterapii to dziesiątki, setki takich sytuacji jak ta, opisana w liście.
Liczę w przyszłości na pomoc Pana Pisma w promowaniu wszystkiego, co pozwoli zmniejszyć
liczbę takich dramatów.
Szanowny Panie Redaktorze, uprzejmie informuję ponadto, że artykuł ten zawierał bardzo
wiele merytorycznych przeinaczeń, których można było uniknąć konsultując sprawę z którymś
z
lekarzy
–
zajmujących
się
leczeniem
przy
pomocy
wszczepialnych
kardiowerterów/defibrylatorów serca.
1. Pomylenie pojęć „rozrusznik” – czyli stymulator serca i kardiowerter/defibrylator serca. To
dwa zupełnie różne urządzenia, służące innym celom. Stymulator stymuluje – czyli (w razie
potrzeby) pobudza serce słabiutkimi impulsami elektrycznymi o napięciu 2-3 V.
Kardiowerter/defibrylator serca służy przerywaniu śmiertelnych arytmii wykonując defibrylację
czyli jej przerwanie znacznie większym jednorazowym ładunkiem (to taki miniaturowa karetka
reanimacyjna). Urządzenia zamknięte są w nierozbieralnej puszce tytanowej i wszczepiane
pod skórę w okolicy podobojczykowej. Zarówno „rozrusznik” – czyli stymulator serca jak i
kardiowerter/defibrylator serca połączone są z sercem elektrodą – czyli wiązką cienkich
Sekcja Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
e-mail: [email protected]; web: www.ptkardio.lublin.pl
przewodów elektrycznych. Elektroda w zasadzie powinna służyć pacjentowi do końca życia
zaś urządzenia wymienia się co kilka (zazwyczaj 5) lat z powodu wyczerpania baterii.
2. W opisanym przypadku nie chodziło o śmiercionośny rozrusznik ani nawet śmiercionośny
kardiowerter/defibrylator ale o elektrodę. W technice (również medycznej) wszystkie
urządzenia mają pewien niewielki margines awaryjności. Wieloprzewodowe bardzo
skomplikowane elektrody mają awaryjność poniżej 0,5 % rocznie (z 200 elektrod jedna lub
mniej ulega samoistnemu uszkodzeniu rocznie). W przypadku elektrod Sprint-Fidelis f-my
Medtronic awaryjność (jest to dokładnie monitorowane) okazała się nieco większa (problem
dotyczył nie tylko polskich pacjentów ale i pacjentów bardzo wielu krajów). Sprawę nagłośnił
przed dwoma laty sam producent, zalecając częstsze kontrole pacjentów oraz tryb
postępowania (zaprogramowania urządzenia) pozwalający wcześnie wykryć ewentualne
uszkodzenia. Sekcja Rytmu Serca na polecenie Krajowego Konsultanta ds. kardiologii
prowadzi rejestr potencjalnie awaryjnych elektrod i posiadających je pacjentów a wyniki
badań kontrolnych są raportowane. Wszyscy pacjenci zostali wezwani na wcześniejsze
kontrole a tym samym zostali poinformowani o problemie przez „swoich” lekarzy, którzy
musieli wytłumaczyć im przyczynę częstszych kontroli oraz poinstruować o postępowaniu gdy
urządzenie zasygnalizuje nieprawidłowość. Odpowiednie informacje pacjenci uzyskali od
lekarzy, którzy w odpowiedni sposób przedstawili im potencjalny problem – możliwie mało
odbierając pacjentowi to co dla niego najważniejsze – czyli spokój i wiarę w efektywność
leczenia. W sunięcie wrośniętej elektrody z serca nie jest prostą procedurą, dlatego też nie
wykonuje się „profilaktycznej” wymiany elektrod pochodzącej z bardziej awaryjnej serii –
interweniuje się operacyjnie jedynie w razie objawów dysfunkcji elektrody. Liczba awarii
stwierdzonych podczas pierwszych kontroli była niewielka. W okresie minionego roku
stwierdzono szereg (szacunkowo mniej niż kilkadziesiąt) nieprawidłowości sygnalizowanych
przez urządzenie lub nieprawidłowych jego funkcji (tzw. nieadekwatne interwencje) co
spowodowało konieczność wymiany elektrody lub implantacji nowej elektrody. Lublin jest
jednym z ośrodków w którym usuwamy zbędne / uszkodzone elektrody. W minionym roku
liczba usuniętych elektrod Sprint-Fidelis nie sięgnęła 10. Sekcja Rytmu Serca przedstawiła
swoje stanowisko w tej sprawie i podjęła odpowiednie działania. Więcej informacji w formie
dokumentów na stronie http://www.ptkardio.lublin.pl/srs/
3. To co się zdarzyło opisanej pacjentce – to tzw. fachowo nieadekwarna interwencja.
Urządzenie (prawidłowe) odebrało „trzaski” będące wynikiem jakiegoś uszkodzenia w wiązce
kabli (czyli elektrodzie) jako coś mocno nieprawidłowego i zareagowało zgodnie z jego rolą –
w razie wątpliwości że może być to objaw śmiertelnej arytmii – wykonało defibrylację
TERAPEUTYCZNYM ładunkiem prądu – a więc nieszkodliwym dla serca i dla pacjentki (choć
oczywiście przykrym w odbiorze). Pacjentce po szybkiej diagnozie zaproponowano (jak
dziesiątkom innych osób) wymianę elektrody – na którą, jako jedyna osoba w Polsce nie
wyraziła zgody (ryzykując swoją przyszłością) a za to domagając się odszkodowania. I stąd
powtórne nagłośnienie zdarzenia – które już parę miesięcy temu przedstawiła Gazeta
Wyborcza.
4. Tak więc nie sensacja, tylko nieunikniony margines niepowodzeń tej bardzo trudnej ale
niezbędnej terapii. Takie nieprzewidziane (ujawniające się po kilku latach użytkowania)
sytuacje zdarzały się w przeszłości i mogą się zdarzać. Ważne jak zachowa się i jak szybko
zadziała producent i ośrodki implantujące urządzenia – by życie pacjentów nie było
zagrożone.
5. Naszym obowiązkiem jest wprowadzanie współczesnych standardów leczenia chorób serca
w tym zaburzeń rytmu i walki z nagłymi zgonami. Informowanie społeczeństwa o wdrażanych
nowych i mniej nowych sposobów leczenia jest bardzo cenną pomocą ze strony Prasy. Mam
wątpliwości czy takie ujęcie zagadnienia jak w w/w artykule rzeczywiście temu służy.
Liczę jednak na dobrą współpracę w przyszłości. W kardiologii jest tyle sensacji, tyle dzieje się
nowego i niezwykłego ... jest i będzie o czym pisać.
Sekcja Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
e-mail: [email protected]; web: www.ptkardio.lublin.pl
Z poważaniem
prof. dr hab. n. med. Andrzej Kutarski
Klinika Kardiologii UM w Lublinie
Przewodniczący Zarządu Sekcji Rytmu Serca PTK
Przewodniczący Zarządu Lubelskiego Oddziału PTK
Dostajemy takie listy – to przykład dramatu związanego z nagłą śmiercią sercową ...
----- Original Message ----From: BG (imię i nazwisko znane)
To: [email protected]
Sent: Friday, June 13, 2008 6:23 PM
Subject: w sprawie artykułu
Szanowny Panie
Poszukując informacji na temat chorób serca i nagłych zgonów, natrafiłem na Pana artukuł w internecie.
Niestety nie jestem lekarzem, a postanowiłem napisać do Pana w związku z tragedią jaka mnie spotkała.
Dwa miesiące temu urodził mi się synek, a po 5 dniach zmarła moja żona. Niestety dochodzenie nie potrafiło
ustalić przyczyny, a ja od tamtej pory poszukuje jakiś informacji na ten temat w internecie. Wiem że to i tak
już nic nie zmieni, ale może trochę będę spokojniejszy. Tym bardziej że nie rozumiem tego co jest napisane w
wynikach sekcji. Może Pan coś podpowie?
Moja żona całą ciążę przechodziła książkowo, tzn. była zdrowa, wyniki super, ciśnienia prawie zawsze 120/70
130/80. Była silna i miała dużo energii, do ostatniego dnia pracowała i w domu przygotowywała święta. Poród
ze względu na wielkość dziecka odbył się poprzez cięcie cesarskie (4700g). Potem żona leżała w szpitalu i
wszystko było ok, wyniki itd. Nawet nie gorączkowała cały czas 36.4 - 36.8 C.
Następnie wyszła do domu, cały czas była zadowolona silna i uśmiechnięta. W nocy zaczęła karmić maluszka,
i nagle upadła. Zobaczyłem że nie ma tętna to zadzwoniłem po pogotowie i zacząłem ją reanimować, potem
pogotowie reanimowało ją ok 1 godziny. W tym czasie serce ruszało i stawało 3 razy ale nie było oddechu.
Niestety w drodze do szpitala żona zmarła.
Czytając Pana artykuł myślałem że może wyczytam o jakiś objawach które przegapiłem, że może żona miała
wcześniej jakieś objawy, ale nie.
Żona była wysportowana przed ciążą, bo chodziliśmy na basen, taniec towarzyski i rowery. Nigdy nie paliła,
nie nadużywała alkoholu, nie była otyła, zdrowo się odżywiała, a całą ciąże łykała witaminy (PREVENTAL)
kwas foliowy i piła herbatki dla kobiet w ciąży. Cały czas była silna i miała dużo energii, bo nawet na 4 piętro
wchodziła bez problemu. mimo dużego brzuszka.
Niestety, po 12 h od wyjścia ze szpitala żona zmarła i nie wiadomo dlaczego.
Może Pan coś podpowie, może jakieś objawy przegapiłem i niewidzałem że coś jest nie tak?
Dostałem też wyniki sekcji których nie rozumiem. Czy mógł by Pani wyjaśnić mi co to znaczy? Co mogło być
przyczyną tak nagłego zgonu?
W wynikach napisane jest" Cechy anoksemicznego uszkodzenia mięśnia sercowego pod postacią
wieloogniskowej fragmentacji i falistości II/III włókien mięśniowych.
Mam nadzieje że choć trochę mi Pan podpowie co mogło spowodować takie coś u młodej zdrowej dziewczyny
i czemu to było tak nagle i po porodzie a nie np. przed czy w trakcie ciąży.
Czytałem troche o kardiomiopati okołoporodowej, ale to chyba by sekcja wykazała prawda?
Z góry dziękuje i pozdrawiam
B.G.