CE dla konstrukcyjnego drewna litego u drzwi

CE dla konstrukcyjnego drewna litego u drzwi
1. Wprowadzenie
Od 01.10.2012 obowiązywać będzie wszystkich producentów konstrukcyjnych
elementów z drewna litego system oceny zgodności 2+.
Okres przejściowy jest czasem danym producentom na przygotowanie się do
wdrożenia nowych przepisów, dostosowanie do nich produkcji oraz uzyskanie niezbędnych
certyfikatów i dopuszczeń. Taki okres przejściowy obowiązuje obecnie w zakresie wdrożenia
certyfikacji CE dla konstrukcyjnego drewna litego. Jego koniec był kilkukrotnie przesuwany
w czasie z uwagi na brak wszystkich dokumentów powiązanych z jednej strony a brak
gotowości producentów z drugiej. W ubiegłym roku Komunikatem Komisji w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z 04.07.2009 okres przejściowy został przedłużony do
01.10.2012 (poprzednio był wyznaczony na 01.09.2009). Teoretycznie więc nadal jest
dobrowolność znakowania CE z możliwością stosowania systemu oceny zgodności 4, który
nie wymaga certyfikacji zakładowej kontroli produkcji przez Jednostkę Notyfikowaną. Nie
oznacza to oczywiście, ze producent nie może zlecić odpowiednich badań ale w praktyce
rzadko kto z tego korzysta.
Należy jednak zwrócić uwagę, że czas pozostały do końca okresu przejściowego tylko
pozornie jest długi. Po pierwsze proces certyfikacji trwa średnio trzy do sześciu miesięcy, po
drugie w celu prowadzenia wymaganej kontroli produkcji niezbędne jest spełnienie
dodatkowych uwarunkowań, które opisane zostaną w dalszej części niniejszego artykułu.
2. Na czym polega certyfikacja
Przypomnijmy, że opracowane są cztery systemy oceny zgodności przydzielające w
różnym stopniu zadania producentowi i jednostce notyfikowanej. Generalnie zawsze muszą
być wykonane badania wstępne aby określić właściwości wyrobu oraz opracowany i
wdrożony system Zakładowej Kontroli Produkcji. Wymagania zawarte są w specyfikacji
technicznej, którą stanowią normy zharmonizowane lub aprobaty europejskie. Dla
konstrukcyjnego drewna litego jest to norma PN-EN 14081 „Konstrukcje drewniane. Drewno
konstrukcyjne o przekroju prostokątnym sortowane wytrzymałościowo”.
Konstrukcyjne drewno lite wymaga systemu oceny zgodności 2+, który to system
nakłada na producenta obowiązek wykonania wstępnych badań typu oraz stałe prowadzenie
Zakładowej Kontroli Produkcji, jak również wystawienie deklaracji zgodności. Badanie typu
jest to badanie próbek reprezentatywnych dla wyrobu i stanowiących wzorzec danego
wyrobu, z którym to wzorcem winna być spójna cała produkcja. Badania typu są badaniami
niszczącymi, wymagającymi do ich przeprowadzenia odpowiedniego laboratorium. W
praktyce niewiele tartaków stać jest na urządzenie profesjonalnego laboratorium, stąd
alternatywą jest zlecenie tych badań laboratorium akredytowanemu.
Rola Jednostki Notyfikowanej w systemie oceny zgodności 2+ polega na certyfikacji
ZKP poprzedzonej wstępną inspekcją, nadzorem i akceptacją kontroli produkcji oraz nadzór
w postaci okresowych kontroli. Kontrole okresowe dokonywane są raz w roku w tartakach
posługujących się wizualnym sortowaniem i dwa razy do roku w tartakach posiadających
maszyny sortownicze. Jednostka Notyfikowana jest ciałem niezależnym, zewnętrznym a w
gestii producenta pozostaje wybór, z usług której jednostki chce korzystać. Oznacza to, że np.
polski producent nie jest zobligowany do wyboru polskiej Jednostki Notyfikowanej.
3. Określenie cech wytrzymałościowych drewna
W przypadku tartaku przygotowującego konstrukcyjne drewno lite podstawowym
zadaniem jest określenie jego klasy wytrzymałościowej określonej w PN-EN 338 - C14, C16,
C18, C22, C24, C27, C30, C35, C40. Na marginesie trzeba powiedzieć, że wciąż jeszcze
wiele tartaków oferujących elementy konstrukcyjne posługuje się klasami jakościowymi typu
1, 2, 3 a nie klasami wytrzymałościowymi. Nie jest to klasyfikacja właściwa przy
zastosowaniach konstrukcyjnych. W projektowaniu stosowane są klasy wytrzymałościowe a
zakup i montaż konstrukcji o parametrach wytrzymałościowych zgodnych z projektowanymi
jest gwarancją bezawaryjnego użytkowania przez wiele lat.
Określenie klasy wytrzymałościowej konstrukcji może odbywać się w dwojaki sposób
– metodą wizualną i metodą maszynową. Drewno sortowane metodą wizualną musi spełniać
wymogi PN-EN-14081_1, drewno sortowane metodami maszynowymi wymogi PN-EN14081
1-4.
Sortowanie wizualne prowadzone jest przez uprawnionego klasyfikatora a następnie
przypisywane do jednej z zawartych w normie PN-82/D94021 klas. Klasy sortownicze
wizualne transponowane są na klasy wytrzymałościowe wg PN-EN1194 na podstawie
Załącznika Krajowego opublikowanego wraz z normą PN-EN 1995-1-1. Warto nadmienić, że
w już opublikowanych załącznikach krajowych pozostałych państw członkowskich najwyższą
klasą przyporządkowaną klasom sortowniczym wizualnym jest C30.
Sortowanie wizualne jest i pozostanie zapewne jeszcze długo podstawową metodą stosowaną
w Polsce a to z uwagi na wysoki koszt maszyn sortowniczych i duże rozdrobnienie polskiego
tartacznictwa.
Sortowanie maszynowe odbywa się za pomocą jednego z czterech typów maszyn
sortowniczych wykazanych normie PN-EN 14081:
1.
2.
3.
4.
Maszyny zginające
Maszyny działające na zasadzie propagacji naprężeń
Maszyny działające na zasadzie kontroli optycznej
Maszyny działające na zasadzie emisji promieniowania jonizującego
Sortowanie maszynowe nie oznacza całkowitego zdania się na maszyny, niezbędny jest
również czynnik ludzki czyli wstępna kontrola wizualna elementów oraz np. wizualne
sortowanie końców elementów poddawanych sortowaniu w maszynach zginających.
4. Zadania producenta w ramach ZKP
Producent musi zadeklarować, a więc również zapewnić, zgodność wyrobów z
określonymi właściwościami. Odbywa się to poprzez badane (na każdej zmianie)
pochodzenia i gatunku tarcicy, odchyłek od wymiarów nominalnych, przebiegu sortowania,
wilgotności tarcicy sortowanej po wysuszeniu, oznakowania. Dodatkowo minimum raz w
roku należy sprawdzić fachowość personelu, jak również ustawienia wilgotnościomierza.
Wyniki badań muszą być archiwizowane przez minimum 10 lat.
Każda sztuka drewna konstrukcyjnego opuszczająca tartak musi być trwale oznakowana
stemplem zawierającym oprócz znaku CE informacje odnośnie numeru jednostki
notyfikowanej, oznaczenie producenta i dokumentacji odniesienia, klasę wytrzymałościową
drewna, informację o sposobie sortowania.
Przykład oznakowania elementu sortowanego maszynowo podany w załączniku ZA do normy
14081_1
WYRÓB
Nr JEDNOSTKI
C∈
a
SORTOWANA NA SUCHO
KOD
c
b
M
C 24
f
e
d
a) Znak identyfikacyjny producenta;
b) Litera „M”;
c) Numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej
d) Klasa wytrzymałościowa lub klasa i rodzaj sortowania;
e) Zamierzone stosowanie;
f) Kod numerowy do dokumentacji identyfikacyjnej.
Przykładowe oznakowanie
Na zakończenie jeszcze raz chciałabym podkreślić, że czasu pozostało niewiele.
Przywołane wcześniej warunki wymagają przygotowania ze strony producentów zarówno pod
kątem dostosowania produkcji, jak i zatrudnienia odpowiedniego personelu. Najbliższa
przyszłość pokaże, jak trudne może być to dla małych tartaków, które chcąc nadal sprzedawać
drewno konstrukcyjne będą musiały przejść niemal rewolucję. Niemniej jednak jest to
konieczne dla pozostania na rynku a inwestorzy, będąc coraz bardziej świadomi wymagań
stawianych drewnu już o certyfikowane drewno zabiegają. W praktyce jest to obecnie bardzo
często drewno sprowadzane zza granicy. Wygranym więc będzie ten, kto wcześniej wdroży
certyfikację.
mgr inż. Ewa Kotwica