otwórz

Transkrypt

otwórz

Kodeks Etyki Radcy Prawnego z 22.11.2014 r.
KODEKS ETYKI RADCY PRAWNEGO
radca prawny Jędrzej Klatka
Przewodniczący Grupy Roboczej Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) ds. Modelowych Zasad Etyki Prawników Europejskich
www.radca.prawny.com.pl
Kodeks Etyki Radcy Prawnego (KERP)
• Art. 57 ustawy o radcach prawnych:
Do Krajowego Zjazdu Radców Prawnych należy:
7) uchwalanie zasad etyki radców prawnych.
• UCHWAŁA Nr 3/2014 NADZWYCZAJNEGO KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW
PRAWNYCH
z dnia 22 listopada 2014 r.
w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego
http://kirp.pl/etyka‐i‐wykonywanie‐zawodu/etyka/kodeks‐etyki‐radcy‐
prawnego/
od 01.07.2015 r.
• UCHWAŁA VIII KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW PRAWNYCH nr 5/2007 z
dnia 10 listopada 2007 r. w sprawie uchwalenia Kodeksu Etyki Radcy
Prawnego
• UCHWAŁA PREZYDIUM KRRP nr 8/VIII/2010 z 28.12.2010 r. W SPRAWIE
OGŁOSZENIA TEKSTU JEDNOLITEGO KERP Z 2007 R. (KERP 2007)
http://nowy.kirp.pl/wp‐content/uploads/2015/03/KERP‐tekst‐
jednolity.pdf
© radca prawny Jędrzej Klatka
Wszelkie prawa zastrzeżone.
2
1
Świadczenie pomocy prawnej za granicą i działalność transgraniczna
Art. 2
1. Radca prawny świadczący pomoc prawną za granicą obowiązany jest
przestrzegać postanowień Kodeksu, a także zasad etyki zawodowej
obowiązujących w państwie goszczącym.
2.Radca prawny jest obowiązany przestrzegać postanowień Kodeksu
Etyki CCBE podczas jego działalności transgranicznej, to jest:
1)
kontaktów zawodowych radcy prawnego z prawnikami z
innych państw członkowskich Rady Adwokatur i Stowarzyszeń
Prawniczych Europy (CCBE) oraz
2)
działalności zawodowej radcy prawnego na terytorium innego
państwa członkowskiego CCBE, niezależnie od tego, czy radca prawny
fizycznie się w nim znajduje.
3
Kodeks Etyki CCBE c. d.
UCHWAŁA Nr 8/2010
IX KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW PRAWNYCH
z dnia 6 listopada 2010 r.
w sprawie przyjęcia Kodeksu Etyki Prawników Europejskich.
§ 1. Przyjmuje się do stosowania Kodeks etyki Prawników europejskich przyjęty
przez Radę adwokatur i stowarzyszeń Prawniczych Europy (ccbe) w dniu 28
października 1988 r. wraz z jego późniejszymi zmianami.
§ 2. Kodeks etyki Prawników europejskich, o którym mowa w § 1, jest wiążący dla
polskich radców prawnych podczas ich działalności transgranicznej, to jest podczas:
(a) wszelkich kontaktów zawodowych radcy prawnego z prawnikami z innych Państw
członkowskich ccbe; oraz
(b) działalności zawodowej radcy prawnego na terenie innego Państwa
członkowskiego ccbe, niezależnie od tego czy radca prawny fizycznie się w nim
znajduje
http://bibliotekakirp.pl/files/original/30a0a8165bf584b7496630ac92585ce4.pdf od
01.01.2011 r.
4
2
Regulamin Szczegółowych Zasad Wykonywania Zawodu
(Regulamin)
• Art. 60 ustawy o radcach prawnych:
Do zakresu działania Krajowej Rady Radców Prawnych
należy:
8) uchwalanie regulaminów:
f) dotyczących szczegółowych zasad wykonywania
zawodu radcy prawnego.
Prace w toku
5
Zakres zmian w nowym KERP
•
•
•
•
•
20 nowych uregulowań
15 merytorycznych modyfikacji
15 doprecyzowań
Słowniczek
Ujednolicenie pojęć
6
3
Objaśnienie kolorów
• Tekst Kodeksu Etyki CCBE lub Modelowych Zasad CCBE
• Tekst Kodeksu Etyki z 2007 r. • Projekt Kodeksu Etyki na Zjazd w 2013 r. (nieuchwalony)
• Kodeks Etyki Radcy Prawnego z 2014 r. (od 01.07.2015 r.)
• Uwagi i komentarze kursywą
7
Kwestie intertemporalne
• § 2 uchwały NADZWYCZAJNEGO KRAJOWEGO ZJAZDU RADCÓW PRAWNYCH nr 3/2014 z 22.11.2014 r.:
„Do zdarzeń mających miejsce przed dniem
wejścia
w życie
niniejszej uchwały,
zastosowanie mają przepisy dotychczasowe.”
8
4
Część 1
Tajemnica zawodowa
Istota tajemnicy zawodowej
• Obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej przez
radców prawnych jest nierozerwalnie związany z
pełnieniem przez nich funkcji zaufania publicznego.
Istnienie tego obowiązku, obwarowanego sankcją
karną (art. 266 k.k.), stanowi dla osób poszukujących
pomocy prawnej gwarancję poufności.
[wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 02.07.2007 r. K 41/05]
• Dochowanie tajemnicy zawodowej jest prawem i obowiązkiem radcy prawnego. Stanowi podstawę zaufania klienta i jest gwarancją praw i wolności obywatelskich.
[art.9 KERP 2014r.] radca prawny Jędrzej Klatka
10
5
Zakres przedmiotowy tajemnicy zawodowej
• Radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy
wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem
pomocy prawnej. [art 3 ust. 3 ustawy o radcach prawnych
(ustawy)].
• Prawnik zachowa poufny charakter wszelkich informacji,
które staną się mu znane w trakcie wykonywania
działalności zawodowej. [2.3.2 CCBE]
• Radca prawny zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy
wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z
wykonywaniem czynności zawodowych. [12.1 KERP 2007].
Radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy
wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem
pomocy prawnej
11
Zakres przedmiotowy tajemnicy zawodowej w KERP 2014
Art. 15.
1. Radca prawny jest obowiązany zachować w
tajemnicy wszystkie informacje dotyczące
klienta i jego spraw, ujawnione radcy
prawnemu przez klienta bądź uzyskane w inny
sposób w związku z wykonywaniem przez
niego jakichkolwiek czynności zawodowych,
niezależnie od źródła tych informacji oraz
formy i sposobu ich utrwalenia (tajemnica
zawodowa).
12
6
Zakres przedmiotowy tajemnicy zawodowej w KERP 2014 c.d. Art. 15.
2. Tajemnica zawodowa obejmuje również wszelkie
tworzone przez radcę prawnego dokumenty oraz
korespondencję radcy prawnego z klientem i osobami
uczestniczącymi w prowadzeniu sprawy ‐ powstałe dla
celów związanych ze świadczeniem pomocy prawnej.
3. Tajemnicą zawodową objęte są także informacje
ujawnione radcy prawnemu przed podjęciem przez
niego czynności zawodowych, jeżeli z okoliczności
sprawy wynika, że ujawnienie nastąpiło dla potrzeb
świadczenia pomocy prawnej i uzasadnione było
oczekiwaniem, że radca prawny będzie ją świadczył.
13
Zakres tajemnicy zawodowej w KERP
według okoliczności pozyskania informacji
KERP 2007
KERP 2014
„wszystkie uzyskane informacje” „wszystkiego o czym (radca prawny) się dowiedział . „w związku z wykonywaniem czynności zawodowych” – (więc nie w życiu prywatnym)
„ujawnione radcy prawnemu przez klienta” – więc
niekoniecznie
w związku z wykonywaniem czynności
zawodowych, lecz także podczas gry w tenisa i w życiu
prywatnym
•
Brak rozróżnienia na informacje uzyskane od klienta i od osoby trzeciej
„uzyskane w inny sposób w związku z wykonywaniem
jakichkolwiek czynności zawodowych, niezależnie od źródła
tych informacji”‐ więc uzyskanie nie od klienta
•
Informacje uzyskane przed udzieleniem zlecenia nie były objęte wyraźnym zakazem ujawniania tajemnicy
„informacje ujawnione radcy prawnemu przed podjęciem
przez niego czynności zawodowych, jeżeli z okoliczności
sprawy wynika, że ujawnienie nastąpiło dla potrzeb
świadczenia pomocy prawnej i uzasadnione było
oczekiwaniem, że radca prawny będzie ją świadczył.”‐
początkiem obowiązku nie musi być więc zawarcie umowy.
Problemem są też usługi grzecznościowe.
•
•
•
14
7
Zakres tajemnicy zawodowej w KERP według źródła ich pochodzenia
KERP 2007
KERP 2014
„informacje uzyskane przez radcę prawnego” 12.2
„informacje ujawnione radcy prawnemu”
15.1 I 15.3
• Informacje wytworzone przez radcę prawnego np. opinie prawne nie były objęte tajemnicą wg. wyroku TK (były inne poglądy)
„tworzone przez radcę prawnego
dokumenty oraz korespondencję
radcy prawnego” 15.2
(w projekcie KERP 2013 dodano „a w
szczególności zawierające stanowisko
co do prawa)
•
Brak zakazu ujawnienia samego faktu świadczenia pomocy prawnej dla
konkretnego klienta. W art. 19 projektu KERP 2013 był zakaz ujawniania faktu
udzielenia pomocy prawnej , chyba, że przepis prawa stanowi inaczej lub klient
wyraził zgodę. Wyraźnie też zapisano, że w postępowaniu w którym radca
zastępuje klienta można ujawniać informacje w zakresie w jakim wynika to z
wyraźnej lub dorozumianej woli klienta.
15
Zakres dochowania tajemnicy
KERP 2007
KERP 2014
„Obowiązek
zachowania
tajemnicy zawodowej obejmuje
nie tylko zakaz ujawnienia
informacji, lecz także skorzystania
z nich w interesie własnym, bądź
osoby trzeciej.” 12.3
„Dochowanie
tajemnicy
zawodowej obejmuje nie tylko
zakaz ujawniania informacji i
dokumentów, o których mowa w
art. 15, ale również zakaz
skorzystania z nich w interesie
własnym lub innej osoby, chyba
że przepisy prawa lub Kodeksu
stanowią inaczej” 16
• Zakazem jest objęte także ujawnienie lub skorzystanie z opinii prawnej lub innych dokumentów wytworzonych przez radcę prawnego.
16
8
Okres obowiązywania tajemnicy zawodowej
• Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.
• Zobowiązanie do zachowania poufności nie jest
ograniczone w czasie. [2.3.3 CCBE]
• Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej jest
nieograniczony w czasie i trwa także po ustaniu
stosunku prawnego, na podstawie którego radca
prawny świadczył pomoc prawną.[15 KERP 2007]
• Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może
być ograniczony w czasie i istnieje również po
zaprzestaniu wykonywania zawodu. [17 KERP]
Pominięto „po ustaniu stosunku pracy”‐ uważając, ze jest
to już objęte sformułowaniem o nieograniczeniu w czasie.
17
Obowiązek zażalenia na wskazane ustawowo sądowe zwolnienie z tajemnicy zawodowej
• „Radca prawny powinien podejmować wszelkie
przewidziane prawem środki dla uniknięcia lub
ograniczenia określonego w przepisach prawa
zwolnienia go z obowiązku zachowania tajemnicy
zawodowej.” [19 KERP]
Nowy etyczny obowiązek wniesienia zażalenia w każdym
przypadku nie spełniania ustawowych przesłanej
zwolnienia np. z art. 180 par. 2 KPK, lub
niejednoznacznego wskazania zakresu zwolnienia.
O takiej sytuacji można i należy powiadamiać dziekana‐
tak było w projekcie KERP 2013 (ochrona i pomoc
samorządu).
18
9
Zakaz powoływania na świadka
Radca prawny nie może zgłaszać wniosku
dowodowego o przesłuchanie w charakterze
świadka innego radcy prawnego lub innej osoby, z
którą radca prawny może na podstawie przepisów
prawa wspólnie wykonywać zawód ‐ dla ustalenia
okoliczności objętych ich obowiązkiem dochowania
tajemnicy zawodowej.
[20 KERP]
 Dotyczy adwokatów, prawników zagranicznych,
doradców podatkowych, rzeczników patentowych
(również aplikantów‐ bo ich też obowiązuje
tajemnica zawodowa)
19
Tajemnica zawodowa pertraktacji ugodowych
• Radca prawny obowiązany jest zachować w tajemnicy,
także wobec sądu i innych organów orzekających w
sprawie, przebieg i treść pertraktacji ugodowych. [12.4
KERP 2007]
• Radca prawny obowiązany jest zachować w tajemnicy,
także wobec sądów i innych organów orzekających w
sprawie, przebieg i treść pertraktacji ugodowych, w
których brał czynny udział. [21 KERP]
Więc nie wszystkich pertraktacji? Ale jakie jest kryterium
„czynnego udziału”?. Wydaje się więc, że można ujawnić
sam fakt prowadzenia pertraktacji ugodowych, o ile radca
nie brał w nich udziału, ale się o nich dowiedział. Z drugiej
strony obowiązuje dbałość o dobro klienta (Art. 8 KERP
2014)‐ więc sytuacja może być zróżnicowana.
20
10
Podmiotowy zakres obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej
Radca prawny powinien wyraźnie zobowiązać osoby współpracujące z nim
przy wykonywaniu czynności zawodowych do zachowania poufności w
zakresie objętym jego tajemnicą zawodową, wskazując na ich
odpowiedzialność prawną związaną z ujawnieniem tajemnicy zawodowej. [22
KERP]
Kto, wbrew przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje
informację, z którą zapoznał się w związku z wykonywaną pracą, podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
[266 § 1 KK]
Obowiązek radcowski nie dotyczy osób wykonujących zawody zaufania
publicznego zobowiązanych do zachowania swojej tajemnicy zawodowej.
Zobowiązanie osoby współpracującej powinno mieć charakter umowy bądź
odrębnego oświadczenia.
21
Podmiotowy zakres obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej c.d. Art. 241. KK
§ 1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie
wiadomości z postępowania przygotowawczego,
zanim zostały ujawnione w postępowaniu
sądowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia
publicznie wiadomości z rozprawy sądowej
prowadzonej z wyłączeniem jawności.
22
11
Obowiązek zabezpieczenia informacji
• Radca prawny obowiązany jest zabezpieczyć
najlepiej jak to możliwe, przed niepowołanym
ujawnieniem, informacje o których mowa w
art. 9 i art. 12 ust 1. Wykorzystanie środków
przekazu nie gwarantujących zachowania
poufności w przekazaniu informacji objętych
tajemnicą zawodową wymaga uprzedniego
powiadomienia o tym klienta. [14 KERP 2007]
23
Obowiązek zabezpieczenia informacji c. d.
• Radca prawny obowiązany jest zabezpieczyć przed
niepowołanym ujawnieniem wszelkie informacje
objęte tajemnicą zawodową, niezależnie od ich formy i
sposobu utrwalenia. Dokumenty i nośniki zawierające
informacje poufne należy przechowywać w sposób
chroniący je przed zniszczeniem, zniekształceniem lub
zaginięciem. Dokumenty i nośniki przechowywane w
formie elektronicznej powinny być objęte odpowiednią
kontrolą dostępu oraz zabezpieczeniem systemu przed
zakłóceniem działania, uzyskaniem nieuprawnionego
dostępu lub utratą danych. Radca prawny powinien
kontrolować dostęp osób współpracujących do takich
dokumentów i nośników. [23 KERP]
24
12
Zmiany w zakresie obowiązku zabezpieczenia
informacji
KERP 2007
„Informacje”
„zabezpieczyć
ujawnieniem”
KERP 2014
„informacje”, „dokumenty i nośniki”
przed „przechowywać w sposób chroniący je przed zniszczeniem,
zniekształceniem lub zaginięciem.”
„kontrola osób współpracujących”
„kontrola dostępu do dokumentów w formie elektronicznej”
„zabezpieczeniem systemu przed zakłóceniem działania i utratą
danych”
„powiadomić klienta o „Informując klienta w treści korespondencji elektronicznej o
używaniu emaila”
zagrożeniach związanych z korzystaniem (z tego środka a klient)
domyślnie lub wyraźnie (to) zaakceptował”
 Szafy pancerne, bez dokumentów na biurkach
 Hasła logowania do sieci kancelarii
 Zabezpieczenie sieci WiFi albo odrębna zabezpieczona sieć WiFi dla prawników i odrębna dla klientów kancelarii
 Serwer z podwójnym dyskiem (tzw. mirror)
 Rezerwowy serwer w razie awarii głównego serwera albo chmura
 Kopia zapasowa
25
Warunki korzystania z poczty gmail: • „użytkownik udziela firmie Google ważnej na całym
świecie licencji na wykorzystywanie, udostępnianie,
przechowywanie, reprodukowanie, modyfikowanie,
przesyłanie, publikowanie, publiczne prezentowanie i
wyświetlanie oraz rozpowszechnianie materiałów.
• Nasze automatyczne systemy analizują treść (w tym
wiadomości
e‐mail)
w
celu
oferowania
spersonalizowanych funkcji usług, takich jak wyniki
wyszukiwania, reklamy indywidualne i wykrywanie
spamu oraz złośliwego oprogramowania. Tę analizę
przeprowadzamy podczas wysyłania, odbierania oraz
zapisywania treści.”
[http://www.google.pl/intl/pl/policies/terms/regional.html]
26
13
Obowiązek zabezpieczenia informacji przechowywanych w chmurze
Wytyczne CCBE z 07.09.2012 r. w sprawie
używania
przez
prawników
usług
przetwarzania danych w chmurze:
http://www.ccbe.eu/fileadmin/user_upload/
NTCdocument/07092012_EN_CCBE_gui1_13
47539443.pdf
27
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
W przypadku, gdy na żądanie klienta radca prawny
kieruje do odpowiednich organów zawiadomienie o
podejrzeniu popełnienia czynu zabronionego przez
prawo, ujawnionego w związku ze świadczeniem
pomocy prawnej ‐ obowiązany jest wyraźnie
wskazać, że dokonuje tego w imieniu i z
upoważnienia klienta. [24 KERP]
 Pozwala uniknąć albo ograniczyć sięganie przez
organ ścigania do przesłuchania radcy prawnego
jako zawiadamiającego
28
14
Wyraźna lub dorozumiana zgoda klienta na ujawnienie okoliczności objętych tajemnica zawodową • Prawnik może ujawnić informacje objęte tajemnicą
zawodową osobom trzecim, w szczególności organom
władzy publicznej oraz przed sądem, jeżeli w ocenie
prawnika ich ujawnienie służy interesom klienta, klient
wyraził zgodę na ich ujawnienie i żaden obowiązujący
przepis prawa (stanowionego ani precedensowego) nie
zakazuje ich ujawnienia. [Zasady Modelowe CCBE
przyjęte 21.10.2010 r.]
• „wykorzystanie w toku procesu, przy aprobacie klienta,
uzyskanych od niego wiadomości i dokumentów, nie jest
naruszeniem tajemnicy zawodowej” [wyrok SN z
20.12.2007 r. sygn. SDI 28/07]
29
Wyraźna lub dorozumiana zgoda klienta na ujawnienie okoliczności objętych tajemnica zawodową c.d. • Radca prawny nie może ujawnić faktu udzielenia
pomocy prawnych klientowi chyba że przepis
prawa stanowi inaczej lub klient wyraził na to
zgodę.
[projekt KERP 2013]
• Radca prawny ujawnia w postepowaniu w którym
zastępuje klienta informacje objęte tajemnicą
zawodową tylko w zakresie, w jakim wynika to z
wyraźnej lub dorozumianej woli klienta.
[projekt KERP 2013]
30
15
Pranie brudnych pieniędzy
• Prawnik ma prawo i obowiązek ujawnić
informacje objęte tajemnicą zawodową
organom władzy publicznej oraz przed sądem
ilekroć wymaga tego obowiązujący przepis
prawa (stanowionego lub precedensowego).
[Zasady Modelowe CCBE przyjęte 21.10.2010 r.]
31
Pranie brudnych pieniędzy c.d.
Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej
nie dotyczy informacji udostępnianych na
podstawie przepisów ustawy z dnia 16 listopada
2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz
finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2014 r. poz.
455) ‐ w zakresie określonym tymi przepisami.
[art. 3 ust. 6 ustawy o radcach prawnych]
32
16
„Samozwolnienie” z tajemnicy zawodowej
Prawnik ma prawo ujawnić informacje objęte
tajemnicą zawodową w zakresie niezbędnym
dla:
(i) obrony prawnika przed sądem, w
postępowaniu
administracyjnym
lub
dyscyplinarnym,
(ii) dochodzenia roszczeń przeciwko swojemu
klientowi.
[Zasady Modelowe CCBE przyjęte 21.10.2010 r.]
33
„Samozwolnienie” z tajemnicy zawodowej –
projekt na Zjazd w 2013 r.
1. Radca prawny przeciwko któremu prowadzone jest
postępowanie grożące zastosowaniem sankcji karnych,
administracyjnych lub dyscyplinarnych może ujawnić
organom prowadzącym postępowanie objęte tajemnicą
zawodową informacje w zakresie w jakim, w uzasadnionym
przekonaniu, jest to niezbędne dla ochrony jego praw.
2. W przypadku sporu prawnego związanego ze świadczoną
pomocą prawną radca prawny może w postepowaniu ujawnić
informacje objęte tajemnicą zawodową, ale tylko w zakresie
w jakim, w uzasadnionym przekonaniu, jest to niezbędne dla
ochrony jego praw.
[projekt KERP na Zjazd w 2013 r.]
34
17
„Samozwolnienie” z tajemnicy zawodowej – projekt na Zjazd w 2013 r. c.d. 3. W przypadkach o których mowa w ust. 1 i ust. 2
radca prawny powinien podjąć starania o
wyłączenie jawności postepowania.
4. Radca prawny wykonując wynikające z Kodeksu
obowiązki
wobec
organu
samorządu
zawodowego, a w szczególności korzystając z
prawa do złożenia wyjaśnień uprawniony jest
do ujawniania w niezbędnym zakresie
okoliczności objętych tajemnicą zawodową.
[projekt KERP na Zjazd w 2013 r.]
35
„Samozwolnienie" z tajemnicy zawodowej
„Obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej może
ustać gdy – w szczególności z inicjatywy takiego klienta –
toczy się postępowanie dyscyplinarne lub karne,
skierowane przeciwko samemu adwokatowi. W tym
ostatnim wypadku wchodzi w grę prawo do obrony, które
nie może doznać ograniczenia przez związanie adwokata
obowiązkiem tajemnicy zawodowej. Jeśliby bowiem
obowiązek ten zachować, adwokat znalazłby się w
sytuacji gorszej niż każda inna osoba pozostająca w stanie
oskarżenia.
[uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1962 r., sygn. VI KO 61/62]
36
18
Obowiązek pełnego informowania klienta a tajemnica zawodowa
Ilekroć obowiązku zachowania tajemnicy
zawodowej nie da się pogodzić z obowiązkiem
(pełnego) informowania klienta, prawnik
powinien
rozwiązać
ten
problem
w
porozumieniu z klientami, których problem
dotyczy, albo zaprzestać prowadzenia wszystkich
spraw, których owa sprzeczność dotyczy.
[Modelowe Zasady CCBE wersja z 22.10.2010 r.]
37
Część 2
Zajęcia niedopuszczalne
19
Zajęcia niedopuszczalne
• Radca prawny nie może brać udziału ani w
jakikolwiek sposób uczestniczyć w czynnościach,
które uwłaczałyby godności zawodu lub
podważały do niego zaufanie. [19 KERP 2007]
• Radca prawny nie może zajmować się sprawami
ani w jakikolwiek sposób uczestniczyć w
czynnościach,
które
ograniczałyby
jego
niezależność, uwłaczały godności zawodu,
podważały do niego zaufanie albo groziły
naruszeniem tajemnicy zawodowej. [25.1 KERP]
39
Zajęcia niedopuszczalne c. d.
• Radca prawny obowiązany jest dbać o
godność zawodu nie tylko przy wykonywaniu
czynności zawodowych, ale również w
działalności publicznej i w życiu prywatnym.
[11.1 KERP] Naruszeniem godności zawodu
radcy prawnego jest w szczególności takie
postępowanie radcy prawnego, które mogłoby
zdyskredytować go w opinii publicznej lub
podważyć zaufanie do zawodu radcy
prawnego.[11.2 KERP]
40
20
Radca prawny nie może w sposób niejawny dla
klienta brać udziału lub pomagać osobom trzecim w
świadczeniu przez nie pomocy prawnej w celu
zarobkowym, w szczególności w charakterze osoby
użyczającej nazwiska, cichego wspólnika lub
pomocnika. [25.2 KERP]
 Dot. tzw. „kancelarii odszkodowawczych”.
Oznacza to, że w razie świadczenia pomocy
prawnej klientowi takiej osoby trzeciej np.
kancelarii odszkodowawczej, radca ma obowiązek
zawrzeć konkretną umowę z tym klientem.
41
Radca prawny nie może brać udziału lub
pomagać
(w
szczególności
poprzez
przyjmowanie lub wykonywanie zleceń) w
świadczeniu pomocy prawnej na rzecz klientów
osób trzecich, które świadczą swoim klientom
pomoc prawną w celach zarobkowych, jeżeli
osoby te nie działają zgodnie z ustawą o radcach
prawnych w zakresie odnoszącym się do form
wykonywania zawodu radcy prawnego i
przedmiotu ich działalności.
[NIEPRZYJĘTY projekt KERP na Zjazd w 2013 r.]
42
21
Część 3
Konflikt interesów
Konflikt interesów wg Kodeksu Etyki CCBE
• Prawnik nie może doradzać, reprezentować ani
występować w imieniu dwóch lub większej liczby
klientów, jeśli występuje konflikt interesów tych klientów
lub zachodzi znaczące ryzyko wystąpienia takiego
konfliktu.
• Prawnik musi odstąpić od reprezentowania obu lub
wszystkich klientów, jeśli występuje konflikt interesów
tych klientów, a także jeśli występuje ryzyko naruszenia
zobowiązania do poufności lub ograniczenia niezależności
prawnika.
• Prawnik ma również obowiązek powstrzymać się od
występowania na rzecz nowego klienta, jeśli występuje
ryzyko naruszenia zobowiązania do poufności wobec
poprzedniego klienta lub jeśli posiadana przez prawnika
wiedza o sprawach poprzedniego klienta dałaby nowemu
klientowi nieuzasadnioną przewagę.
[321 – 3.2.3 CCBE]
44
22
Konflikt interesów wg Zasad modelowych CCBE
• Prawnik nie może udzielać pomocy prawnej ani
działać w imieniu dwóch lub więcej klientów,
jeżeli pomiędzy interesami tych klientów istnieje
konflikt. Ponadto, prawnik nie może udzielać
pomocy prawnej ani reprezentować klienta jeżeli
istnieje konflikt pomiędzy interesami klienta a
jego własnymi interesami.
• Ten sam obowiązek występuje również w sytuacji, gdy istnieje poważne ryzyko wystąpienia konfliktu interesów. [Zasady Modelowe CCBE – dokument roboczy]
45
Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007
[art. 15 ustawy]
Radca prawny obowiązany jest wyłączyć się od wykonania
czynności zawodowych we własnej sprawie lub jeżeli
przeciwnikiem jednostki organizacyjnej udzielającej mu
pełnomocnictwa jest inna zatrudniająca go jednostka
organizacyjna albo jeżeli sprawa dotyczy osoby, z którą
pozostaje on w takim stosunku, że może to oddziaływać na
wynik sprawy.
[Art. 10. KERP]
Obowiązek unikania przez radcę prawnego konfliktu
interesów służy zapewnieniu niezależności, a także
dochowaniu tajemnicy zawodowej oraz lojalności wobec
klienta.
46
23
Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d. [Art. 21 KERP 2007]
Konflikt interesów ma miejsce, gdy radca prawny:
a) zobowiązany jest do działania w interesie dwóch lub
większej liczby klientów w zakresie tych samych lub
związanych ze sobą spraw a obowiązki te stoją ze sobą
w sprzeczności lub istnieje znaczne ryzyko, iż mogłyby
one stać ze sobą w sprzeczności,
b) ma obowiązek działania w interesie klienta w danej
sprawie a obowiązek ten stoi w sprzeczności lub
istnieje znaczne ryzyko, iż mógłby stać w sprzeczności
z interesem radcy prawnego w danej sprawie lub z nią
związanej.
47
Konflikt interesów wg ustawy i KERP 2007 c.d.
[art.22. KERP 2007]
1. Radca prawny nie może prowadzić sprawy ani
udzielić w jakiejkolwiek formie pomocy prawnej,
jeżeli:
a) udzielił wcześniej stronie przeciwnej pomocy
prawnej w tej sprawie, albo w sprawie z nią
związanej;
b) brał udział w sprawie jako przedstawiciel organów
władzy publicznej lub instytucji prawa publicznego;
c) jest osobiście lub materialnie zainteresowany w
wyniku sprawy, chyba że jest w sprawie stroną,
sprawa dotyczy członka jego rodziny, osoby mu
bliskiej lub roszczenie jest wspólne dla niego i jego
klienta;
48
24
[art.22. ust. 1. KERP 2007]
d) był albo pozostaje w bliskich stosunkach z przeciwnikiem
swojego mocodawcy lub osobą zainteresowaną w
niekorzystnym dla niego rozstrzygnięciu sprawy;
e) sprawa dotyczy radcy prawnego lub adwokata
świadczącego pomoc prawną w tym samym czasie na
rzecz tego samego podmiotu;
f) złożył w tej sprawie zeznanie jako świadek lub wystąpił w
sprawie jako biegły;
g) pełnomocnikiem strony przeciwnej jest jego małżonek lub
inna, bliska mu osoba;
h) brał udział w sprawie lub w sprawie z nią związanej jako
arbiter sądu polubownego, członek innych organów
rozstrzygających spór lub mediator.
49
[art.22. KERP 2007] c.d.
2. Radca
prawny
ma
również
obowiązek
powstrzymać się od występowania na rzecz
nowego klienta, jeśli występuje ryzyko naruszenia
zobowiązania do poufności wobec poprzedniego
klienta lub, jeśli posiadana przez niego wiedza o
sprawach poprzedniego klienta dałaby nowemu
klientowi
nieuzasadnioną
przewagę,
w
szczególności gdy:
a) działając jako doradca kilku klientów radca prawny
nie może udzielić im pełnej i rzetelnej porady bez
ujawniania interesów jednego lub kilku swoich
klientów;
50
25
Konflikt interesów
wg ustawy i KERP 2007 c.d.
[art.22. ust. 2. KERP 2007] c.d.
a) występując jako pełnomocnik kilku klientów radca
prawny musiałby przedstawić argumentację lub
wnioski różniące się od tych, które przedstawiłby,
gdyby reprezentował jednego z tych klientów;
b) wiedza posiadana przez radcę prawnego w sprawach
innego klienta mogłaby dać jakiekolwiek korzyści
nowemu klientowi;
c) radca prawny, za pisemną zgodą klientów, występuje
w roli mediatora lub arbitra w sporze między nimi.
51
[art.22. KERP 2007] c.d.
3. Zakazy wykonywania czynności zawodowych, o
których mowa w ust. 2 nie obowiązują w zakresie w
jakim klienci, poinformowani w pełni przez radcę
prawnego o problemie, wyrażą zgodę na takie
czynności.
4. Obowiązek wyłączenia się ze sprawy i powstrzymania
się od czynności spoczywa na radcy prawnym zawsze
wtedy, gdy małżonek lub inna osoba bliska mu albo z
jakichkolwiek przyczyn od niego zależna bierze udział,
choćby pośredni, w wydaniu orzeczenia, decyzji, bądź
w rozstrzygnięciu sprawy.
52
26
Konflikt interesów wg KERP 2014 zasada ogólna
Radca prawny nie może świadczyć pomocy prawnej,
jeżeli wykonywanie czynności zawodowych
naruszałoby tajemnicę zawodową lub stwarzało
znaczne zagrożenie jej naruszenia, ograniczenia jego
niezależności albo gdy posiadana przez niego
wiedza o sprawach innego klienta lub osób, na rzecz
których uprzednio wykonywał czynności zawodowe,
dawałaby klientowi nieuzasadnioną przewagę.
[26.1 KERP]
53
Konflikt interesów wg KERP c. d. zasady ogólnej
• Jeżeli okoliczności, o których mowa w ust. 1,
ujawnią się w czasie prowadzenia sprawy, radca
prawny obowiązany jest się z niej wyłączyć, a w
szczególności
wypowiedzieć
klientowi
pełnomocnictwo.
• Obowiązki, o których mowa w ust. 1 i 2, odnoszą
się również do radcy prawnego przyjmującego
pełnomocnictwo substytucyjne.
[26.2 i 26.3 KERP]
54
27
Bezwzględny zakaz udzielenia pomocy prawnej
Jeśli radca prawny:
• brał udział w sprawie jako przedstawiciel organów władzy
publicznej lub osoba pełniąca funkcję publiczną albo
jako arbiter, mediator lub biegły;
• zeznawał uprzednio jako świadek w sprawie o
okolicznościach sprawy;
[27 KERP]
55
Bezwzględny zakaz udzielenia pomocy prawnej c.d.
 Zeznawanie
jako
świadek
po
przyjęciu
pełnomocnictwa nie rodzi konfliktu interesów, bo
inaczej organy ścigania miałby sposób na pozbywanie
się niewygodnych pełnomocników. W projekcie KERP
2014 zaproponowano użycie zwrotu: „zeznawał… w
sprawie lub o okolicznościach sprawy”. Wydaje się to
być bardziej precyzyjne, ponieważ wyłącza radcę
prawnego w każdej sytuacji gdy zeznawał jako świadek
o
okolicznościach
spraw‐
przed
przyjęciem
pełnomocnictwa
• osoba najbliższa albo z jakichkolwiek przyczyn zależna
od radcy prawnego brała lub bierze udział w
rozstrzygnięciu sprawy
56
28
Bezwzględny zakaz udzielenia pomocy prawnej cd.
• sprawa dotyczy radcy prawnego, adwokata lub innej
osoby, z którą radca prawny może na podstawie
przepisów prawa wspólnie wykonywać zawód ‐ o ile
wykonują czynności zawodowe w tym samym czasie na
rzecz tego samego klienta;
• był albo pozostaje w bliskich stosunkach z
przeciwnikiem
swojego
klienta
lub
osobą
zainteresowaną
niekorzystnym
dla
klienta
rozstrzygnięciem sprawy;
• osoba najbliższa radcy prawnemu jest pełnomocnikiem
strony przeciwnej lub wykonywała na jej rzecz w tej
sprawie inną pomoc prawną
[27 KERP]
57
Konflikt interesów w przypadku obrony i zastępstwa procesowego
Radca prawny nie może być obrońcą lub
pełnomocnikiem klientów, jeżeli ich interesy są
sprzeczne w tej samej sprawie lub sprawie z nią
związanej. [28.1 KERP]
58
29
Konflikt interesów w przypadku obrony i zastępstwa procesowego c. d.
• Radca prawny nie może być obrońcą lub
pełnomocnikiem klienta, jeżeli przeciwnik klienta
jest również jego klientem w jakiejkolwiek
sprawie. [28.2 KERP]
• Radca prawny nie może być obrońcą lub
pełnomocnikiem klienta, którego interesy są
sprzeczne z interesami osób, na rzecz których
radca prawny uprzednio wykonywał czynności
zawodowe w tej samej sprawie lub w sprawie z
nią związanej. [28.3 KERP]
59
Względny zakaz doradztwa z powodu konfliktu interesów
Radcy prawnemu nie wolno doradzać:
• klientowi, którego interesy są sprzeczne z
interesami innego klienta w tej samej sprawie
lub w sprawie z nią związanej;
• klientowi, jeżeli jego interesy są sprzeczne w
tej samej sprawie lub w sprawie z nią
związanej z interesami osoby, na rzecz której
radca prawny uprzednio wykonywał czynności
zawodowe. [29.1 KERP]
60
30
Zgoda klienta eliminuje konflikt interesów w doradzaniu
• Zakazy doradzania, o których mowa w ust. 1,
nie obowiązują, jeżeli klient lub klienci oraz
osoby, na rzecz których radca prawny
uprzednio wykonywał czynności zawodowe,
wyrazili na takie działanie zgodę. [29.2 KERP]
• Radca prawny nie może jednak uzyskać takiej
zgody, jeżeli jest lub był obrońcą w sprawie
karnej co najmniej jednego z nich. [29.2 zd. 2
KERP]
61
Zgoda na piśmie
Zgoda powinna być wyrażona na piśmie, po
uprzednim pisemnym poinformowaniu przez radcę
prawnego klienta lub klientów oraz osób, na rzecz
których radca prawny uprzednio wykonywał
czynności
zawodowe,
o
okolicznościach
stanowiących istotę konfliktu interesów i jego
źródle, skutkach proponowanego działania,
zagrożeniu z tym związanym, a także o możliwych
bądź wyłączonych przez taką zgodę działaniach
alternatywnych. [29.3 KERP]
62
31
Sprzeczność interesów radcy prawnego i klienta • Radca prawny nie może świadczyć pomocy
prawnej klientowi, jeżeli w danej sprawie lub
sprawie z nią związanej pomiędzy klientem a
radcą
prawnym
istnieje
sprzeczność
interesów lub znaczne ryzyko jej wystąpienia,
a także jeżeli czynności zawodowe dotyczą
osoby lub majątku radcy prawnego albo osoby
mu najbliższej, chyba że czynność odnosi się do
wspólnych z klientem roszczeń, działań lub
interesów.
[30.1 KERP 2014]
63
Sprzeczność interesów radcy prawnego i klienta c.d.
• Transakcja majątkowa radcy prawnego z
klientem
powinna
być
poprzedzona
poinformowaniem klienta o istotnych
elementach przyszłej umowy tak, aby klient
miał praktyczną możliwość skorzystania z
porady innego prawnika. Nie dotyczy to
transakcji dokonywanych w ramach zwykłej
działalności klienta. [32.2 KERP 2014 ]
64
32
Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. KERP 2007 Obowiązek wyłączenia się ze sprawy i
powstrzymania się od czynności spoczywający
na radcy prawnym, dotyczy także radców
prawnych, z którymi radca prawny, w czasie
prowadzenia danej sprawy, świadczył pomoc
prawną wspólnie w zespole radców prawnych
albo spółce lub kancelarii, choćby nie byli oni
zaangażowani w prowadzenie tej sprawy.
[22.5 KERP 2007]
65
Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. projektu KERP 2013 wariant I
Jeżeli w sprawie w której pomoc prawną świadczy
wieloosobowa struktura wspólnego wykonywania
zawodu przez radców prawnych (spółka, zespół lub inny
podmiot) wystąpi konflikt interesów w stosunku do
jednego lub niektórych radców prawnych‐ obowiązek
powstrzymania się od działania odnosi się nie tylko do
radcy prawnego prowadzącego sprawę i radców
prawnych z nim współdziałających, ale również do
pozostałych radców prawnych wykonujących zawód w
tym podmiocie albo stale z nim współpracujących.
[projekt na Zjazd 2013]
Ta propozycja była przeredagowaną wersją postanowienia
z KRRP 2007, ale z dodaniem „radców prawnych stale
współpracujących”
66
33
Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. projektu KERP 2013
wariant II „chińskie mury”
• Jeżeli w sprawie w której pomoc prawną świadczy
wieloosobowa struktura wspólnego wykonywania zawodu
przez radców prawnych (spółka, zespół lub inny podmiot)
wystąpi konflikt interesów w stosunku do jednego lub
niektórych radców prawnych‐ inny radca prawny wykonujący
zawód w tym podmiocie lub stale nim współpracujący może
w takim przypadku świadczyć pomoc prawną, jeżeli podmiot
posiada podpisaną przez wszystkich radców prawnych
politykę w sprawie unikania konfliktu interesów.
• Polityka w sprawie unikania konfliktu interesów powinno
zawierać określenie procedur służących skutecznemu,
bieżącemu ustalaniu istnienia, lub znaczącego ryzyka
wystąpienia konfliktu interesów, a także wskazywać sposób
realizacji wymogów, o których mowa ust. 3.
[projekt KERP 2013 r.]
67
Tzw. przypisanie konfliktu interesu w kancelarii wieloosobowej wg. projektu KERP 2013
wariant II „chińskie mury” c.d. Radca prawny może świadczyć pomoc prawną w przypadku, o którym
mowa w ust. 1 jeżeli:
• poinformował klientów lub osoby na rzecz których uprzednio
świadczono pomoc prawną o konflikcie interesów i stosowanej przez
ten podmiot polityce w sprawie unikania konfliktu interesów oraz
uzyskał ich zgodę na wykonywanie czynności zawodowych oraz
• nie ma i nie miał uprzednio w tej sprawie dostępu do dokumentów
objętych tajemnicą zawodową lub zawierających wiedzę, która
dawałaby nieuzasadnioną przewagę nowemu klientowi, a także
• nie kontaktuje się z osobami, które mają dostęp do tych
dokumentów, a także
• osoby współpracujące z radcą prawnym, w tym personel
pomocniczy, spełniają również powyższe warunki.
[projekt KERP 2013 r.]
68
34
Część 4
Informowanie o wykonywaniu zawodu oraz pozyskiwanie klientów
Informowanie o wykonywaniu zawodu
• Informowanie o wykonywaniu zawodu oraz
działalności z nim związanej jest prawem
radcy prawnego. [31.1 KERP]
• Informowaniem jest inicjowane przez radcę
prawnego
działanie
niestanowiące
bezpośredniej propozycji zawarcia umowy z
konkretnym klientem, bez względu na jego
formę, treść i środki techniczne. [31.2 KERP]
70
35
Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu
• imię i nazwisko (wraz ze zdjęciem), życiorys zawodowy,
posiadane tytuły zawodowe (w tym również
uprawniające do wykonywania innego zawodu
zaufania publicznego), stopnie i tytuły naukowe,
kwalifikacje, doświadczenie i umiejętności zawodowe
wynikające z dotychczasowej praktyki zawodowej,
pełnionych funkcji i zajmowanych stanowisk,
możliwość świadczenia pomocy prawnej w językach
obcych, preferowane zakresy praktyki zawodowej, datę
rozpoczęcia działalności kancelarii lub spółki, wykaz
publikacji związanych z zawodem, przyznane tytuły
lub nagrody związane z wykonywaniem zawodu
[31.3 KERP]
71
Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c.d.
• logotyp Krajowej Izby Radców Prawnych, wskazanie
prawnej formy wykonywania zawodu wraz z
oznaczeniem indywidualizującym siedzibę i adres
kancelarii (jej lokalizację i dojazd), formę kontaktów z
klientem (w tym komunikacji elektronicznej), zasady
świadczenia pomocy prawnej, zasady kształtowania
wynagrodzenia (w tym jego formy lub wysokość),
nazwiska wspólników i zawody wykonywane przez
nich w kancelarii, wskazanie osób lub spółek, z którymi
radca prawny stale współpracuje, w tym również
wykonujące usługi związane ze świadczeniem pomocy
prawnej, wysokość sumy posiadanego ubezpieczenia
od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone
przy wykonywaniu czynności zawodowych.
[31.3 KERP]
72
36
Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d.
• o prowadzeniu przez radcę prawnego innej
dopuszczalnej działalności pozostającej w związku ze
świadczeniem pomocy prawnej;
• przydatne w tworzeniu, utrzymaniu, poszerzaniu
zaufania i dobrej relacji z klientem, a także
pozytywnego wizerunku radcy prawnego, obejmujące
w szczególności informowanie o misji, strategii i
profilu działania kancelarii, zasadach współpracy z
klientem, zasadach i trybie składania skarg lub
reklamacji, udogodnieniach dla klienta;
[31.3 KERP]
73
Dopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d.
• o uczestniczeniu w rankingach prawniczych i
zajętych miejscach ‐ jeżeli są one prowadzone
zgodnie z zasadami ustalonymi uchwałą
właściwego organu samorządu radców
prawnych;
• o referencjach, rekomendacjach, rodzajach
prowadzonych spraw, transakcji lub procesów
oraz wynikach finansowych kancelarii.
[31.3 KERP]
74
37
Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu
Zakazane jest informowanie sprzeczne z
prawem, dobrymi obyczajami lub naruszające
godność zawodu radcy prawnego.
[32 KERP]
75
Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d.
Poniższe wyliczenie zakazów informowania jest
wyliczeniem przykładowym (w KRRP 2007 stanowiło
katalog zamknięty) .
• niezgodne z rzeczywistością lub wprowadzające w błąd;
• naruszające tajemnicę zawodową;
• ograniczające klientowi swobodę wyboru, polegające
na powoływaniu się na osobiste wpływy lub
znajomości, wykorzystywaniu łatwowierności lub
przymusowego położenia, nadużyciu zaufania,
wywieraniu presji, udzielaniu nierzetelnych obietnic lub
gwarancji;
• narzucające się, w szczególności poprzez naruszenie
sfery prywatności. [32.1 – 32.4 KERP]
76
38
Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d. Zakaz reklamy porównawczej
• zawierające bezpośrednie porównywanie jakości
czynności zawodowych z czynnościami innych,
możliwych do identyfikacji osób;
[32.5 KERP]
• „Reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio
rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług
oferowanych przez konkurenta, zwana dalej "reklamą
porównawczą", stanowi czyn nieuczciwej konkurencji,
jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami.”
[16.3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji]
77
Niedopuszczalna treść informacji o wykonywaniu zawodu c. d. Wykaz klientów
• zawierające wykaz klientów lub dane
umożliwiające ich identyfikację ‐ o ile nie
wyrazili na to zgody; radca prawny nie może
jednak informować o klientach oraz o
prowadzonych w ich imieniu sprawach
karnych, karnych skarbowych, o wykroczenia,
rodzinnych i opiekuńczych. [32.6 KERP]
78
39
Pozyskiwanie klientów
• Pozyskiwaniem klientów jest, bez względu na
formę i środki techniczne, każde działanie radcy
prawnego będące bezpośrednią propozycją
zawarcia umowy z konkretnym klientem.
[33.1 KERP]
• Radca prawny może pozyskiwać klientów w
sposób zgodny z prawem, dobrymi obyczajami i z
poszanowaniem godności zawodu.
[33.2 KERP]
Postanowienia nie zmienione radca prawny Jędrzej Klatka
79
Zakaz odpłatnego pośrednictwa
• Prawnik nie może dzielić się swoim honorarium z
osobą, która nie jest prawnikiem, chyba że
współpraca między prawnikiem a tą druga osobą
jest dopuszczalna w myśl przepisów prawa i zasad
zawodowych, którym dany prawnik podlega.
[3.6.1 CCBE]
• Radcy prawnemu nie wolno dzielić się
wynagrodzeniem z osobami, które nie
uczestniczyły w świadczonej przez niego pomocy
prawnej. [29.6 KERP 2007]
80
40
Zakaz odpłatnego pośrednictwa c. d.
• Radca
prawny
nie
może
przyjmować
wynagrodzenia lub innego świadczenia za
skierowanie klienta do innego podmiotu
świadczącego pomoc prawną lub usługi z nią
związane. [34.1 KERP]
• Radca prawny nie może przekazywać ani
przyjmować wynagrodzenia za skierowanie
klienta. [projekt na Zjazd 2013 r.]
Pominięty został zakaz przekazywania prze radcę
prawnego wynagrodzenia za skierowanie do niego
klienta. Pominięto również postanowienie o zakazie
dzielenia się wynagrodzeniem z osobami
uczestniczącymi w świadczeniu.
81
Odpłatne pośrednictwo
Radca płaci za przekazanie mu klienta
Dozwolone w PL
Zakazane podczas działalności transgranicznej [3.6.1 CCBE]
Radca żąda zapłaty za rekomendację (za przekazanie klienta innemu radcy)
Zakazane w PL
[34.1 KERP]
82
41
Istotna zmiana postanowień o zakazie pośrednictwa
stawia pytania na które odpowiedzi udzieli pewnie
orzecznictwo. Np.:
 Czy zapłata za „dużą ramkę” w papierowej książce
telefonicznej jest odpłatnym pośrednictwem ?
 Czy współpraca z kancelariami odszkodowawczymi jest
odpłatnym pośrednictwem ?
 Czy jest odpłatnym pośrednictwem umieszczenie
kancelarii w wykazie prowadzonym odpłatnie przez
podmiot rynkowy, który udostępnia swoim klientom,
również odpłatnie, dostęp do kancelarii
83
Umowa z kancelarią odszkodowawczą
„Kancelaria odszkodowawcza Omni Finances LTD
z siedzibą w Londynie zobowiązuje się wypłacać
Kancelarii radcy prawnego wynagrodzenie za
prowadzenie konkretnych spraw przekazanych
do obsługi w ramach Umowy w wysokości 40 %
wynagrodzenia
wynikającego
z
umowy
podpisanej przez Omni Finances LTD z Klientem.”
84
42
Dopuszczalność sprzedaży praktyki
Zakaz przyjmowania wynagrodzenia (o którym
mowa w art. 34 ust. 1), „nie dotyczy ustalonego w
umowie wynagrodzenia lub innego świadczenia za
przejęcie praktyki lub jej części, w tym sprzedaż
przedsiębiorstwa lub jego części, od radcy
prawnego, adwokata lub innej osoby, z którą radca
prawny może na podstawie przepisów prawa
wspólnie
wykonywać
zawód
albo
ich
spadkobierców.”
[34.2 KERP]
85
Część 5
Wynagrodzenie radcy prawnego
43
Wynagrodzenie radcy prawnego
• Honorarium prawnika winno zostać w całości
ujawnione klientowi, być uczciwe i uzasadnione, a
także zgodne z przepisami prawa i zasadami
zawodowymi, którym prawnik podlega. [3.4.1 CCBE]
• Opłaty za czynności radców prawnych wykonujących
zawód w kancelariach radców prawnych lub w
spółkach, o których mowa w art. 8 ust. 1, oraz
zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej
ustala umowa z klientem. [art. 22(5) 1 ustawy]
• Wynagrodzenie radcy prawnego obejmuje honorarium
i wydatki. Wysokość wynagrodzenia lub sposób jego
ustalenia powinny zostać uzgodnione z klientem przed
przystąpieniem do świadczenia pomocy prawnej.
[36.1 KERP]
Podkreślono zmianę
87
Kryteria ustalania wysokości wynagrodzenia [art. 36.2 KERP]
• konieczny nakład pracy, • wymagana specjalistyczna wiedza, umiejętności i odpowiednie doświadczenie, • stopień trudności i złożoności sprawy, • precedensowy bądź nietypowy charakter sprawy,
• miejsce i termin świadczenia usługi
• inne szczególne warunki wymagane przez klienta, • znaczenie sprawy dla klienta, • odpowiedzialność wiążąca się z prowadzeniem sprawy, • utrata lub ograniczenie możliwości pozyskania innych klientów • rodzaju więzi z klientem.
Wytłuszczono zmiany; wątpliwości budzi, że w nowym Kodeksie jest to katalog zamknięty, a nie przykładowy radca prawny Jędrzej Klatka
88
44
Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy („pactum de quota litis”)
Pactum de quota litis oznacza porozumienie
pomiędzy prawnikiem i klientem zawarte przed
ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy, w którym
klient jest stroną, na mocy którego klient
zobowiązuje się do zapłaty na rzecz prawnika
określonego udziału w wyniku sprawy, niezależnie
od tego, czy jest to kwota pieniężna czy inna
korzyść osiągnięta przez klienta w wyniku
rozstrzygnięcia sprawy. [3.3.2 CCBE]
89
Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy („pactum de quota litis”) c.d.
Prawnik nie może zawierać pactum de quota litis.
[3.3.1 CCBE]
Nie stanowi pactum de quota litis porozumienie, na mocy
którego honorarium będzie obliczane proporcjonalnie do
wartości sprawy prowadzonej przez prawnika, o ile jest to
zgodne z urzędowo zatwierdzonym taryfikatorem
honorariów lub pozostaje pod kontrolą władz właściwych
dla prawnika.
[3.3.3 CCBE]
90
45
Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy („pactum de quota litis”) c.d.
Radcy prawnemu nie wolno zawierać z klientem
umowy, na mocy której klient zobowiązuje się
zapłacić honorarium za jej prowadzenie
wyłącznie proporcjonalnie do osiągniętego
wyniku (pactum de quota litis). Dopuszczalna
jest natomiast taka umowa, w której przewiduje
się dodatkowe honorarium za pomyślny wynik
sprawy. [29.3 KERP 2007]
91
Wariant projektu KERP z 2013 r. zezwalający na pactum de quota litis (nieprzyjęty)
Radcy prawnemu wolno zawierać z klientem przed
ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy umowę na mocy
której klient zobowiązuje się zapłacić honorarium za
prowadzenie sprawy (ewentualnie zastępstwo prawne lub
procesowe) wyłącznie w razie osiągnięcia pomyślnego jej
wyniku (umowa o pomyślny wynik sprawy) lub wystąpienia
określonych w umowie z klientem warunków ‐ także w
przypadku niepomyślnego wyniku sprawy (umowa o
honorarium płatne warunkowo).
92
46
Wariant projektu KERP z 2013 r. zezwalający na pactum de quota litis
(nieprzyjęty) c.d. O ile przepisy prawa nie stanowią inaczej, zakazane jest
zawieranie
umów
przewidujących
honorarium
wyłącznie w przypadku pomyślnego wyniku sprawy,
jeżeli sprawa dotyczy obrony w sprawach karnych,
karnych‐skarbowych, o wykroczenia, rodzinnych,
opiekuńczych, nieletnich, pracowniczych, oraz szkód
niemajątkowych, a także skargi konstytucyjnej.
93
Zakaz wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy („pactum
de quota litis”) c.d.
Radcy prawnemu nie wolno zawierać z klientem umowy, na mocy
której klient zobowiązuje się zapłacić honorarium za prowadzenie
sprawy wyłącznie w razie osiągnięcia pomyślnego jej wyniku, chyba że
co innego stanowią przepisy prawa. Dopuszczalna jest natomiast
umowa, która przewiduje dodatkowe honorarium za pomyślny wynik
sprawy, zawarta przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy. [36.3
KERP]
• W porównaniu z Kodeksem KERP 2007 pomięto sformułowanie
„proporcjonalne” (było zbyt wąskie)
• Dodano sformułowanie „pomyślny wynik” (obejmuje też częściową
wygraną bądź częściową przegraną)
• Dodano
wymóg
zawarcia
umowy
przed
ostatecznym
rozstrzygnięciem sprawy
• Wskazano, iż zakaz nie obowiązuje jeśli inaczej stanowi przepis
prawa (np. ustawa o pozwach zbiorowych)
94
47
Wyjątek od zakazu wynagrodzenia uzależnionego wyłącznie od osiągnięcia pomyślnego wyniku sprawy („pactum de quota litis”)
Umowa
regulująca
wynagrodzenie
pełnomocnika może określać wynagrodzenie
w stosunku do kwoty zasądzonej na rzecz
powoda, nie więcej niż 20% tej kwoty.
[art. 5 ustawy z 17.12.2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym Dz.U. 2010 Nr 7, poz. 44]
95
Ponoszenie opłat i wydatków za klienta
Radca prawny nie jest zobowiązany do ponoszenia
za klienta opłat i wydatków w prowadzonej sprawie.
Radca prawny nie ponosi odpowiedzialności za
skutki prawne, j alcie mogą powstać w następstwie
ich nieuiszczenia.
[36.4 KERP]
W KERP 2007 dodano „o ile klient został przez radcę
prawnego wezwany do uiszczenia i poinformowany
o skutkach‐ nie zastosował się do tego wezwania”
W umowie z klientem zaleca się więc stosowanie do
wymogu wzywania i informowania klienta.
96
48
Niezapłacone honorarium
Radcy prawnemu nie wolno wstrzymać wykonania
czynności w prowadzonej sprawie z powodu
nieotrzymania ustalonego honorarium lub jego części.
Jednakże, jeśli klient go nie zapłaci ‐ radca prawny może
na
tej
podstawie
wypowiedzieć
zlecenie
i
pełnomocnictwo.
[36.5 KERP]
Zamiast „wynagrodzenia” w KERP 2007 pojawia się
„honorarium” – co może oznaczać pominięcie
„wydatków” (byłoby to niezrozumiałe ograniczenie
możliwości wypowiedzenia)
97
Część 6
Środki klienta
49
Środki klienta
Art. 37 KERP
1. Pieniądze, papiery wartościowe i inne aktywa
majątkowe klienta, znajdujące się w posiadaniu radcy
prawnego, o ile ich zdeponowanie na rachunku jest
możliwe, powinny być odpowiednio wyodrębnione i
zdeponowane na rachunku odrębnym od innych
rachunków radcy prawnego. Nie dotyczy to
przekazanych radcy prawnemu środków na pokrycie
opłat i wydatków związanych z prowadzoną sprawą.
2. Radca prawny powinien poinformować klienta o
miejscu zdeponowania i sposobie zabezpieczenia tych
środków.
3. Wszelki obrót aktywami, o których mowa w ust. 1, w
tym dokonywany pomiędzy radcą prawnym a klientem,
musi
być
odpowiednio
ewidencjonowany
i
udokumentowany.
99
Środki klienta c.d.
Art. 37 KERP c.d.
4. Radca prawny nie może przekazać środków z rachunku
odrębnego na swój rachunek z tytułu zapłaty wynagrodzenia
bez pisemnej zgody klienta.
5. Radca prawny jest zobowiązany na żądanie klienta lub osoby,
na rzecz której wykonywał czynności zawodowe, wydać
środki, o których mowa w ust. 1 – niezwłocznie lub na
warunkach zaakceptowanych przez klienta lub tę osobę.
Nowe postanowienie wzorowane na KECCBE (proponowano już
na poprzednich zjazdach)
W stosunku do projektu z 2013 dodano w ust. 1 „o ile ich
zdeponowanie na rachunku jest możliwe”‐ co osłabia nakładany
obowiązek.
100
50
Środki klienta c.d.
Art. 296. KK
§ 1. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu
lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą
osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości
prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na
nim obowiązku, wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia
wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 1a. (238) Jeżeli sprawca, o którym mowa w § 1, przez nadużycie udzielonych mu
uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, sprowadza bezpośrednie
niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody majątkowej, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. (239) Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 1a działa w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do
lat 8.
§ 3. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 2 wyrządza szkodę majątkową
w wielkich rozmiarach ,podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 lub 3 działa nieumyślnie,podlega
karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 4a. (240) Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa
określonego w § 1a następuje na wniosek pokrzywdzonego.
§ 5. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie
naprawił w całości wyrządzoną szkodę.
101
Część 7
Zasady informowania o wykonywaniu zawodu, pozyskiwania klientów i wykonywania czynności zawodowych drogą elektroniczną
51
Zasady działania drogą elektroniczną
Radca prawny może informować o wykonywaniu
zawodu, pozyskiwać klientów oraz wykonywać
czynności zawodowe drogą elektroniczną, jeśli:
• jest zawsze jednoznacznie identyfikowalny jako
nadawca lub odbiorca, w szczególności poprzez
adresy
poczty
elektronicznej
lub
inne
identyfikatory;
• nie korzysta z drogi elektronicznej w sposób
anonimowy lub na rzecz osób, których nie można
jednoznacznie zidentyfikować jako konkretnych
klientów lub odbiorców czy nadawców w
komunikacji, w szczególności w Internecie;
[35 KERP]
103
Zasady działania drogą elektroniczną c.d.
Radca prawny może informować o wykonywaniu
zawodu, pozyskiwać klientów oraz wykonywać
czynności zawodowe drogą elektroniczną, jeśli:
• nie korzysta z form aktywności dostępnych drogą
elektroniczną w sposób sprzeczny z prawem, dobrymi
obyczajami i zasadami Kodeksu, w szczególności
tworząc rozwiązania skutkujące nieprawdziwymi,
wprowadzającymi w błąd, ocennymi oznaczeniami
lub informacjami, lub w sposób utrudniający innym
radcom prawnym dostęp do rynku;
[35 KERP]
104
52
Zasady działania drogą elektroniczną c.d.
Radca prawny może informować o wykonywaniu zawodu,
pozyskiwać klientów oraz wykonywać czynności zawodowe
drogą elektroniczną, jeśli:
• korzysta z form aktywności dostępnych drogą elektroniczną
w sposób gwarantujący oddzielenie wykonywania zawodu
od swoich prywatnych przekonań, poglądów, postaw i
działań oraz innej działalności zawodowej;
• nie wydaje, nie inspiruje lub nie płaci osobom trzecim za
wydawanie pozytywnych lub negatywnych opinii,
komentarzy, poleceń, rekomendacji bądź referencji
dotyczących wykonywania zawodu przez siebie lub inne
osoby, z którymi może na podstawie przepisów prawa
wspólnie wykonywać zawód, w szczególności w sposób
anonimowy, nieprawdziwy lub wprowadzający w błąd;
[35 KERP]
105
Zasady działania drogą elektroniczną c.d. Radca prawny może informować o wykonywaniu zawodu,
pozyskiwać klientów oraz wykonywać czynności
zawodowe drogą elektroniczną, jeśli:
• poprzez okresową archiwizacją zabezpiecza i dba o
dostępność
danych
przetwarzanych
drogą
elektroniczną;
• chroni tajemnicę zawodową, informując w treści
korespondencji elektronicznej o jej poufnym
charakterze; zabezpieczenie uznaje się za należyte,
jeżeli klient po uprzednim poinformowaniu go o
zagrożeniach związanych z korzystaniem z drogi
elektronicznej, domyślnie lub wyraźnie zaakceptował
stosowane w komunikacji z nim środki, techniki,
sposoby, systemy lub standardy komunikacji
elektronicznej.
[35 KERP]
106
53
Część 8
Wolność słowa i pisma
107
Wolność słowa i pisma Art. 11 ust. 2 ustawy
Nadużycie wolności, o której mowa w ust. 1, stanowiące ściganą z oskarżenia
prywatnego zniewagę lub zniesławienie strony, jej pełnomocnika lub obrońcy,
kuratora, świadka, biegłego lub tłumacza, podlega ściganiu tylko w drodze
dyscyplinarnej.
Art. 12. KERP
3. Świadcząc pomoc prawną radca prawny zobowiązany jest z szacunkiem
traktować wszystkich klientów, zachować umiar i takt w swoich wypowiedziach
oraz powściągliwość w okazywaniu osobistego stosunku do stron i uczestników
postępowania, sądu bądź organu przed którym występuje.
Art. 38. KERP
1. Radca prawny, korzystając przy wykonywaniu zawodu z wolności słowa i
pisma, nie może przekraczać granic określonych przepisami prawa i rzeczową
potrzebą.
2. Radca prawny nie może w swych zawodowych wystąpieniach grozić
postępowaniem karnym lub dyscyplinarnym.
108
54
Wolność słowa i pisma c.d. Art. 38. KERP c.d.
3. Radca prawny nie może świadomie podawać
informacji nieprawdziwych, ale nie odpowiada
za zgodność z prawdą informacji uzyskanych od
klienta.
4. Radca prawny odpowiada za formę i treść pism
procesowych i innych dokumentów przez siebie
sporządzonych w związku ze świadczoną
pomocą prawną.
5. Radca prawny powinien w swoich wystąpieniach
zachować umiar i takt.
109
Wolność słowa i pisma c.d.
Art. 38. KERP c.d.
5. Radca prawny powinien unikać publicznego okazywania
swojego osobistego stosunku do klienta, jego osób
najbliższych i innych uczestników postępowania.
6. Negatywne nastawienie klienta do strony przeciwnej nie
powinno mieć wpływu na postawę radcy prawnego, który
powinien działać taktownie i bez uprzedzeń do strony
przeciwnej, nie podejmując działań zmierzających do
zaostrzenia konfliktu.
W stosunku do KERP 2007 dodano w/w ust. 3 i ust. 4 (w projekcie
KERP 2013 w ust. 4 było sformułowanie „nawet jeżeli ich nie
podpisywał; w ust. 5 było sformułowanie „w szczególności przy
powoływaniu
okoliczności
drastycznych
lub
mało
prawdopodobnych”. Zmiana ustawy z 2014 r. poszerzyła krąg
osób wobec których „działa” immunitet (obrońca, kurator).
110
55
Radca prawny a media
Art. 39. KERP
Radca prawny wypowiadający się publicznie o sprawie
prowadzonej przez niego lub innego radcę prawnego nie może
uchybiać godności zawodu. Powinien zachować umiar, takt oraz
zawodowy dystans wobec sprawy, a informacje o swojej
działalności zawodowej ograniczyć do niezbędnej i rzeczowej
potrzeby.
Zasadą jest więc możliwość nieograniczonego wypowiadania się
zarówno o prowadzonych sprawach jak i o sprawach
prowadzonych prze innych radców prawnych czy adwokatów.
Powyższe ograniczenie dotyczy przede wszystkim formy
wypowiedzi i nakazuje unikać autoreklamy
111
Radca prawny a media w projekcie KERP 2013 art. 44 KERP 2013
1. Radca prawny będący pełnomocnikiem, obrońcą
lub świadczący w sprawie inną pomoc prawną nie
powinien wypowiadać się publicznie, w tym
również w mediach, o prowadzonej sprawie.
2. Powyższe ograniczenie stosuje się odpowiednio do
innych radców prawnych wykonujących czynności
zawodowe w tej samej wieloosobowej strukturze
wspólnego wykonywania zawodu (spółce, zespole
lub innym podmiocie).
112
56
Radca prawny a media w projekcie KERP 2013 art. 44 KERP 2013 c.d.
3. Zakaz o którym mowa w ust. 1 nie obowiązuje gdy
publiczna wypowiedź jest uzasadniona interesem klienta i
ma na celu, niezbędne również dla interesu publicznego,
poinformowanie opinii publicznej o prowadzonej sprawie.
Dotyczy to w szczególności przedstawienia i wyjaśnienia
zagadnień prawnych oraz podejmowanych czynności.
Dopuszczalne jest również rzeczowe odniesienie się do
publicznych wypowiedzi wpływających lub mogących
wpływać negatywnie na pozycję klienta z uwagi na
nieobiektywne,
jednostronne
lub
tendencyjne
przedstawienie okoliczności sprawy i ich ocenę, a także
przesądzających wynik sprawy przed uprawomocnieniem
się orzeczenia.
113
Radca prawny a media w projekcie KERP 2013 c.d.
1. Radca prawny wypowiadający się publicznie o
jakiejkolwiek sprawie nie może uchybiać godności
zawodu. Powinien zachować umiar, takt oraz
zawodowy dystans wobec sprawy, a informację o
swojej działalności zawodowej ograniczyć do
niezbędnej i rzeczowej potrzeby.
Projektowane postanowienie miało na celu ograniczenie
lawinowych wypowiedzi w mediach‐ w wywoływanych
często potrzebą reklamy oraz dochowanie zakazu
ujawnienia
okoliczności
z
postępowania
przygotowawczego (o co apelował do obu samorządów
Minister Sprawiedliwości)
114
57
Część 9
Wspólne wykonywanie
zawodu
115
Wspólne wykonywanie zawodu • Art. 40. KERP
Radca prawny wykonujący zawód w jednostce
organizacyjnej, w której regulacje wewnętrzne (procedury,
regulaminy) są sprzeczne z Kodeksem, jest obowiązany do
postępowania zgodnie z Kodeksem.
• Art. 46 KERP 2013
1. Radca prawny nie może wyrazić zgody na przyjęcie i
stosowanie w spółce w której zgodnie z przepisami
prawa wykonuje zawód jako wspólnik, jakichkolwiek
wewnętrznych procedur lub regulaminów naruszających
postanowienia Kodeksu.
116
58
Wspólne wykonywanie zawodu c.d.
Art. 46 KERP 2013 2. Radca prawny wykonujący zawód w spółce, o której
mowa w ust. 1,
w której komandytariuszem,
akcjonariuszem lub członkiem jej organów jest osoba
niewykonująca w tej spółce czynności zawodowych
radcy prawnego, adwokata, doradcy podatkowego lub
rzecznika patentowego, obowiązany jest przestrzegać
oddzielenia czynności z zakresu prowadzenia spraw
spółki oraz jej reprezentacji od czynności
zawodowych– w sposób zapewniający niezależność
oraz dochowanie tajemnicy zawodowej i unikanie
konfliktu interesów.
117
art. 46 KERP 2013 c.d.
3. Radca prawny wykonujący jako wspólnik zawód w spółce w której
wspólnikami są również, inne osoby z którymi na podstawie przepisów
prawa może wspólnie wykonywać zawód, obowiązany jest posiadać
podpisane przez wszystkich wspólników porozumienie określające:
a) postępowanie w sprawie zapobiegania konfliktom interesów,
b) sposób zabezpieczania obowiązku dochowania tajemnicy
zawodowej w szczególności przy prowadzeniu spraw spółki i jej
reprezentowaniu
c) zasady informowania o świadczeniu usług przez poszczególnych
wspólników i spółkę oraz o pozyskiwaniu przez nich klientów,
d) zasady ustalania wynagrodzeń ponoszonych przez klienta spółki,
e) postępowanie, w szczególności wobec klientów, w przypadku
zakończenia wspólnego wykonywania zawodu,
f) postępowanie w przypadku wystąpień publicznych o
świadczonych usługach.
118
59
• art. 46 KERP 2013 c.d. 4. Radca prawny wykonujący jako wspólnik zawód
w spółce która, stale współpracuje z innymi
radcami prawnymi obowiązany jest uzgodnić z
nimi na piśmie:
a) postępowanie w sprawie zapobiegania konfliktom
interesów,
b) sposób zabezpieczenia dochowania tajemnicy
zawodowej
przy
prowadzeniu
spraw
im
przekazanych,
c) postępowanie w zakresie koordynacji pracy
prawników spółki oraz radców prawnych stale z nią
współpracujących – zapewniające zachowanie
zawodowej niezależności.
119
• art. 47 KERP 2013
Postanowienia art. 46 stosuje się odpowiednio także
do innych form współdziałania w świadczeniu
pomocy prawnej, w szczególności w przypadku
uczestnictwa radcy prawnego lub spółki świadczącej
pomoc prawną w grupach kapitałowych, aliansach,
sieciach, wspólnych przedsięwzięciach, konsorcjach
lub innych porozumieniach o współpracy.
120
60
Uwagi do art. 46 KERP oraz art. 47 KERP 2013
Postanowienie z art. 40 odnosi się do spółek prawniczych
wskazanych w art. 8 ustawy. Celem jest zobowiązanie do
przestrzegania zasad etycznych również wtedy gdy przepisy
wewnętrzne spółki są z nimi sprzeczne. Cel został wyraźnie
zrealizowany w projekcie z 2013 r., gdzie radcę zobowiązano
do określonych działań organizacyjnych zapewniających
zgodność przepisów wewnętrznych i Kodeksu. Szczególnie
istotne było wskazanie na konieczność oddzielenia
prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji od czynności
zawodowych (skoro wspólnikami mogą być również osoby
spoza kręgu art. 8 ustawy), a także ustalenie reguł
postępowania w spółce wielozawodowej o różnych Kodeksach
etyki.
121
• Art. 9 ust. 2. ustawy
Jeżeli jednostka organizacyjna zatrudnia dwóch lub więcej
radców prawnych, jednemu z nich powierza się koordynację
pomocy prawnej w tej jednostce.
• Art. 41 KERP
Radca prawny koordynujący pracę zespołu radców
prawnych lub zatrudniający innego radcę prawnego nie
może naruszać niezależności wykonywania zawodu poprzez
merytoryczne ingerowanie w treść zajmowanego
stanowiska co do prawa oraz samodzielności w
prowadzeniu sprawy przed sądem lub innym organem
orzekającym.
Przepis odnosi się do każdej wieloosobowej formy
wykonywania zawodu (spółek prawniczych, biur prawnych,
kancelarii zatrudniających radców prawnych, kancelarii
współpracujących z radcami zewnętrznymi).
122
61
Część 10
Świadczenie pomocy prawnej na rzecz osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej radca prawny Jędrzej Klatka
123
Świadczenie pomocy prawnej na rzecz osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej Art. 42. KERP
1. Radca prawny wykonujący zawód na podstawie umowy o
pracę bądź umowy o świadczenie stałej pomocy prawnej
klientowi będącemu osobą prawną nie może:
2. utożsamiać interesu klienta z interesem jego organów lub
jednego z nich albo członków tych organów;
3. utożsamiać interesu klienta z interesem innych
podmiotów z grupy kapitałowej klienta bądź interesem ich
organów albo członków tych organów;
124
62
Świadczenie pomocy prawnej na rzecz osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej c.d.
Art. 42. KERP c.d.
4. Odmówić udzielenia porad, opinii prawnych lub
wyjaśnień co do prawa żadnemu z organów tej osoby
prawnej, chyba że umowa z klientem stanowi inaczej.
5. Umowa z klientem lub odrębne oświadczenie klienta
powinno wskazywać organy i osoby upoważnione do
zasięgania od radcy prawnego stanowiska co do prawa i
wyrażania zgody na podejmowane czynności
zawodowe.
6. Umowa z klientem może wskazywać na konieczność
brania pod uwagę przez radcę prawnego – obok
interesu klienta – również interesu jego grupy
kapitałowej.
125
Art. 42. KERP c.d.
7. Stanowisko co do prawa, przedstawiane przez radcę prawnego
na wniosek jednego z organów klienta, radca prawny powinien
udostępnić innym organom na ich wniosek, chyba że umowa z
klientem stanowi inaczej. Umowa z klientem może regulować
udostępnianie takiego stanowiska organom lub osobom z
grupy kapitałowej klienta.
8. W razie różnicy stanowisk pomiędzy organami klienta lub
członkami jego organów radca prawny nie może występować w
roli arbitra lub członka zespołu rozstrzygającego spór. Dotyczy
to także organów grupy kapitałowej klienta i ich członków.
Powinien natomiast dołożyć starań dla usunięcia tej różnicy.
9. Przepisy ust. 1–5 stosuje się odpowiednio do świadczenia
pomocy prawnej jednostce organizacyjnej niebędącej osobą
prawną.
126
63
Postanowienie wskazuje sposób postępowania
radcy prawnego przy obsłudze klienta
posiadającego organy o różnych kompetencjach‐
często wywołujących spory między nimi i różne
oczekiwania od radcy prawnego. To samo
dotyczy sytuacji, gdy klient jest jednym z
podmiotów grupy kapitałowej
127
Część 11
Stosunki z klientem radca prawny Jędrzej Klatka
128
64
Stosunki z klientem
Art. 43. KERP
3.
Na żądanie klienta radca prawny powinien poinformować go o
posiadanym ubezpieczeniu o odpowiedzialności cywilnej za
szkody wyrządzone przy wykonywaniu zawodu oraz o organie
przyjmującym skargi na działalność zawodową.
4.
Radca prawny, udzielając pełnomocnictwa substytucyjnego,
powinien umożliwić substytutowi odpowiednie przygotowanie
się do podjęcia obowiązków, a substytut powinien potwierdzić
przyjęcie pełnomocnictwa.
Obowiązek informowania klienta ograniczono do sytuacji w której
klient tego żąda. Jest to sprzeczne z ogólną zasadą pełnego
informowania klienta o warunkach świadczenia pomocy prawnej i
przebiegu sprawy.
W postanowieniu o substytucji dodano obowiązek potwierdzenia przez
substytuta przyjęcia pełnomocnictwa.
129
Część 12
Różnica w ocenie sprawy pomiędzy radcą prawnym a klientem radca prawny Jędrzej Klatka
130
65
Różnica w ocenie sprawy pomiędzy radcą prawnym a klientem Art. 28 KERP 2007
5. Radca prawny obowiązany jest informować klienta o
przebiegu sprawy i jej wyniku w sposób ustalony z klientem.
6. Radca prawny powinien uzyskać zgodę klienta, w miarę
możliwości pisemną, na zaniechanie wniesienia środka
zmierzającego do wzruszenia orzeczenia sądowego lub skargi
konstytucyjnej od orzeczenia kończącego sprawę w danej
instancji.
7. W razie prowadzenia sprawy z urzędu radca prawny
przedstawia klientowi pisemną opinię prawną o braku
podstaw do wniesienia środka zmierzającego do wzruszenia
orzeczenia sądowego lub skargi konstytucyjnej. W
przypadku, gdy radca prawny został wyznaczony przez
prezesa sądu do prowadzenia sprawy ‐ winien zawiadomić o
swoim stanowisku dziekana rady izby oraz sąd w sposób
wskazany w ustawie.
131
Różnica w ocenie sprawy pomiędzy radcą prawnym a klientem c.d.
• Art. 28 KERP 2007
8. Radca prawny może, na wyraźne życzenie klienta, wnieść
pozew, złożyć wniosek lub środek odwoławczy także wtedy,
gdy wcześniej wydał opinię i poinformował go o niecelowości
takiej czynności; ma wówczas prawo zwrócić się o pisemne
oświadczenie o jej dokonaniu na wyraźne żądanie. Nie
powinien jednak wnosić środka odwoławczego w przypadku,
gdy w sposób oczywisty naruszałoby to ustawowe wymogi w
tym zakresie. Jeżeli radca prawny ocenia, że wniesienie środka
zmierzającego do wzruszenia orzeczenia sądowego lub skargi
konstytucyjnej jest bezzasadne, a klient z tym stanowiskiem
się nie zgadza, może wypowiedzieć pełnomocnictwo w takim
terminie, aby umożliwić klientowi powierzenie sprawy i
wniesienie środka odwoławczego innej osobie.
132
66
art. 51 KERP 2013
1. Radca prawny obowiązany jest informować
klienta o przebiegu sprawy i jej wyniku, a w
szczególności o skutkach podejmowanych
czynności procesowych.
2. Radca prawny obowiązany jest uzyskać
zgodę klienta na dokonanie czynności
procesowych obejmujących wniesienie
pozwu, uznanie powództwa, przyznanie się
do winy i składanie wyjaśnień przez klienta.
133
art. 51 KERP 2013 3. Radca prawny powinien przedstawić klientowi pisemną
opinię prawną
o bez zasadności lub niecelowości
wnoszenia środka odwoławczego od orzeczenia
kończącego sprawę w danej instancji, skargi
konstytucyjnej lub skargę do sądów i trybunałów
organizacji międzynarodowych. Radca prawny obowiązany
jest uzyskać zgodę klienta, w miarę możliwości pisemną,
na zaniechanie wniesienia takiego środka odwoławczego
lub skargi. Odmowa udzielenia zgody przez klienta lub
niemożność jej uzyskania z innych przyczyn powinna
zostać niezwłocznie udokumentowana w aktach sprawy
radcy prawnego.
134
67
art. 51 KERP 2013
4. Jeżeli klient nie zgadza się z opinią radcy prawnego o
bezzasadności lub niecelowości wniesienia środka
odwoławczego, skargi konstytucyjnej lub skargę do
sądów i trybunałów organizacji międzynarodowych
radca prawny powinien niezwłocznie wypowiedzieć
pełnomocnictwo. Radca prawny może jednak na
wyraźne żądanie klienta wnieść pozew lub środek
odwoławczy albo złożyć skargę także po przedstawieniu
klientowi pisemnej opinii prawnej o bezzasadności lub
niecelowości takiej czynności‐ chyba, takie że działanie
naruszałoby w sposób oczywisty ustawowe wymogi.
Radca prawny może zwrócić się do klienta o pisemne
potwierdzenie takiego żądania i złożyć je do swoich akt
sprawy
135
Art. 44. KERP 1. Radca prawny, na żądanie klienta, obowiązany jest
informować go o przebiegu sprawy i jej wyniku, a w
szczególności o skutkach podejmowanych czynności
procesowych.
2. Radca prawny obowiązany jest uzyskać zgodę klienta
na dokonanie czynności procesowych obejmujących
wniesienie pozwu, uznanie powództwa, zawarcie
ugody, cofnięcie powództwa.
3. Radca prawny powinien przedstawić klientowi
informację o bezzasadności lub niecelowości
wnoszenia środka odwoławczego od orzeczenia
kończącego sprawę w danej instancji.
136
68
• Nie przyjęto pełnej procedury z projektu 2013 ale jednocześnie nie
powtórzono też procedury dotąd obowiązującej z KERP 2007
• W przyjętym rozwiązaniu:
‐ Obowiązek informowania klienta uzależniono od jego żądania
(pomimo, że konflikty dotyczące złej obsługi i spornego
wynagrodzenia mają źródło w braku informacji klienta
‐ Nie odniesiono się do środków odwoławczych w postępowaniu
karnym
‐ Radca ma przedstawiać informację o bezzasadności lub
niecelowości środka odwoławczego, a powinna być to opinia
prawna (tego np. wymagają procedura cywilna i karna
‐ Nie wskazano na obowiązek uzyskania zgody klienta i dalsze
postępowanie radcy w zależności od wyrażenia tej zgody, milczenia
klienta lub niewyrażenia zgody.
• Jeżeli te procedury nie pojawią się w Regulaminie ostrożność
nakazywałaby postępować w sposób zapisany w projekcie 2013
137
Część 13
Stosunki między radcami prawnymi radca prawny Jędrzej Klatka
138
69
Radca prawny przystępujący do sprawy obok innego radcy prawnego albo ją przejmujący Art. 53. KERP
1. Przed rozpoczęciem wykonywania czynności zawodowych radca
prawny powinien dowiedzieć się od klienta, czy w tej samej
sprawie działa już na jego rzecz inny radca prawny. Jeżeli działa,
radca prawny:
a) informuje go o podjęciu się świadczenia pomocy prawnej w tej
sprawie;
b) ustala z nim oraz klientem zasady współpracy, jeżeli jest to
uzasadnione interesem klienta lub tego on oczekuje;
c) nie podejmuje działań mających na celu podważenie zaufania
klienta wobec niego.
2. Przed rozpoczęciem wykonywania czynności zawodowych radca
prawny powinien dowiedzieć się od klienta, czy w tej samej
sprawie i w podobnym zakresie działał uprzednio na jego rzecz
inny radca prawny.
139
Radca prawny przystępujący do sprawy obok innego radcy prawnego albo ją przejmujący c.d. Art. 53. KERP c.d.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2,
dotychczasowy lub poprzedni radca prawny
świadczący klientowi pomoc prawną informuje radcę
prawnego przystępującego do sprawy lub ją
przejmującego o istotnych okolicznościach sprawy, a
na żądanie klienta wydaje mu niezwłocznie
dokumenty związane ze sprawą.
4. Radca prawny przystępujący do sprawy lub ją
przejmujący powinien poinformować klienta o
potrzebie rozliczenia się z dotychczasowym lub
poprzednim doradcą, pełnomocnikiem lub obrońcą.
140
70
Radca prawny przystępujący do sprawy obok innego radcy prawnego albo ją przejmujący c.d. Art. 54. KERP
W razie pilnej konieczności niezbędnej pomocy prawnej, radca
prawny po jej udzieleniu powinien niezwłocznie powiadomić o
tym dotychczasowego pełnomocnika lub obrońcę klienta.
W porównaniu z postanowieniami KERP 2007:
• Zlikwidowano oddzielenie spraw procesowych od udzielania
opinii prawnych
• Nie wymaga się zgody radcy prawnego już lub poprzednio
działającego‐ wystarczy poinformowanie go
• Nie ma obowiązku nie przyjmowania części wynagrodzenia
należnego
temu
drugiemu
radcy‐
wystarcza
poinformowanie klienta o potrzebie rozliczenia się również z
nim.
141
Mediacja dziekana Art. 55. KERP
Radca prawny, będący pełnomocnikiem w
sprawie przeciwko innemu radcy prawnemu,
związanej
z
wykonywaniem
zawodu,
obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o
przyjęciu pełnomocnictwa dziekana rady
okręgowej izby radców prawnych, do której ten
radca prawny należy oraz, za jego
pośrednictwem, podjąć próbę polubownego
załatwienia sprawy.
142
71
Mediacja dziekana c.d.
Art. 56. KERP
W razie związanego z wykonywaniem zawodu sporu pomiędzy
radcami prawnymi są oni obowiązani przed skierowaniem
sprawy do sądu podjąć próbę polubownego jego
rozstrzygnięcia po zawiadomieniu i przy udziale dziekana rady
okręgowej izby radców prawnych, do której należy jeden z
nich. Obowiązek zawiadomienia dziekana spoczywa na radcy
prawnym wszczynającym spór.
Obowiązek podjęcia próby polubownej ograniczono do
„sporów związanych z w wykonywaniem zawodu”. Dotyczy to
sporów:
• gdy radca prawny jest pełnomocnikiem klienta w jego
sporze z innym radcą (tj. gdy ten inny radca jest pozwanym
• Gdy spór toczą w charakterze stron radcowie prawni
143
Część 14
Pozostałe nowe uregulowania w KERP
144
72
Pozostałe nowe uregulowania w KERP
• Art. 3 ust. 3‐ radca prawny odpowiada za czyn popełniony po
wpisaniu go na listę aplikantów radców, a wiec przed wpisem na
listę radcowską (zgodnie z orzeczeniem SN)
• Art. 4‐ użycie innych niż „radca prawny” tytułów zawodowych jest
możliwe w treści informacji o wykonywaniu zawodu, ale nie przy
wykonywaniu czynności zawodowych radcy prawnego
• Art. 5 pkt. 6‐ wprowadzono do wielu postanowień Kodeksu
kategorię „osób z którymi radca prawny na podstawie przepisów
prawa może wspólnie wykonywać zawód (nie tylko adwokatów, ale i
prawników zagranicznych, doradców podatkowych, rzeczników
patentowych.
• Art. 66‐ obowiązkiem etycznym jest również płacenie składki na
ubezpieczenie od OC, opłat i kar pieniężnych.
145
Pozostałe nowe uregulowania w KERP c.d. • Art. 50 ust 3‐ doprecyzowano, że pozyskiwanie klienta
w formie zgodnej z Kodeksem nie jest czynnością
zmierzającą do pozbawienia innego radcę prawnego
obsługi takiego klienta.
• Art. 51‐ dopuszczono możliwość bezpośredniego
porozumienia się z przeciwnikiem swojego klienta‐ z
pominięciem jego pełnomocnika‐ po uzgodnieniu z tym
pełnomocnikiem.
• Art. 52‐ rozwinięto postanowienie o reagowaniu na
niewłaściwe postępowanie innego radcy prawnego
• Art. 57‐ koleżeński obowiązek udzielania pomocy i rady
ograniczono do „pomocy grzecznościowej”
146
73
Część 10
Podstawowe zasady, wartości i obowiązki etyczne w KERP 2014
147
Podstawowe zasady, wartości i obowiązki etyczne w KERP 2014
Do podstawowych wartości wskazanych w KERP
2007 (niezależność, unikanie konfliktu interesów,
zachowanie tajemnicy zawodowej) oraz wskazanych
tam wymogów profesjonalnego działania (zgodność
z prawem, należyta staranność, godność zawodu,
uczciwość i rzeczowość) dodano:
• Lojalność i kierowanie się dobrem klienta (art.8)
• Odpowiedzialność za samorząd (art. 13)
148
74
Podstawowe zasady, wartości i obowiązki etyczne w KERP 2014 c.d.
• Zdefiniowanie „godności zawodowych” (art. 11 ust. 2)
a także przeniesiono do tego działu drugiego
(zmiana ustawy z 2014 r. poszerzyła przesłankę
odpowiedzialności dyscyplinarnej o „godność zawodu”.
• Zakaz przyjmowania spraw i jeżeli nie posiada się
odpowiedniej wiedzy lub doświadczenia
• Dbanie o rozwój zawodowy i kształcenie ustawiczne
• Wymóg kierowania się „dobrymi obyczajami” (w
projekcie KERP 2013 dodawano tutaj „przyjętymi przez
społeczność radcowską”
149
Dziękuję za uwagę
[email protected]
Kancelaria Radców Prawnych Klatka i Partnerzy
ul. Dąbrowskiego 22/105
40‐035 Katowice
150
75

otwórz

Transkrypt

Podobne dokumenty

Poradnictwo prawne Miasto Konin

Lucyna Kwiatos - PGE Energia Odnawialna

Załącznik do raportu nr 37/2010 Wiesław Żurawski – urodzony

Aleksandra Górska-CV-PL

Stanowisko z dnia 17 listopada 2014 r. – forma wykonywania

Poradnictwo prawne powiat koniński

Wstępny program konferencji Radca prawny wobec zmian w prawie

TABELA OPROCENTOWANIA DLA SPÓŁEK

Maciej Szwejda