Magazynowanie ziarna w gospodarstwie. DuŜa ilość

Magazynowanie ziarna w gospodarstwie.
DuŜa ilość opadów deszczu w lipcu znacznie opóźniła rozpoczęcie Ŝniw
w tym roku. Jakość wymłóconego ziarna teŜ nie jest najlepsza, bo w wielu
przypadkach porosło ono jeszcze w kłosach na polu. W gospodarstwach rolnych
ziarno moŜe być przechowywane zarówno w magazynach płaskich
(wyposaŜonych w solidna posadzkę betonową) jak i silosach. Przechowywanie
płodów rolnych daje moŜliwość zagospodarowania ich w określonym czasie.
Zgromadzone ziarno moŜna sukcesywnie przetwarzać na paszę dla zwierząt lub
je przechowywać i sprzedawać w momencie występowania najkorzystniejszych
cen na rynku. NaleŜałoby więc poczynić wszelkie starania aby uchronić to, co
udało się zebrać z pola przed dodatkowymi stratami w czasie magazynowania
w gospodarstwie.
OpróŜnienie, czyszczenie i dezynfekcja magazynu.
Zanim zboŜe trafi z pola do magazynu, pierwszą czynnością powinno być
dokładne oczyszczenie magazynu z pozostałości zeszłorocznego ziarna oraz
nagromadzonego brudu, kurzu i pajęczyn (szczególnie w róŜnych zakamarkach,
gdzie zbiera się najwięcej zanieczyszczeń). W silosach zboŜowych naleŜy
pamiętać o oczyszczeniu równieŜ kanałów wentylacyjnych i szybu elewatora
oraz o wybraniu resztek z urządzeń słuŜących do rozładunku silosu. Warto
sprawdzić, czy zebrane ziarno nie jest zaatakowane przez szkodniki.
W przypadku wykrycia owadów konieczne jest przeprowadzenie dezynsekcji.
W pustych magazynach jeszcze przed rozpoczęciem dezynsekcji
chemicznej powinno się pobielić ściany wapnem gaszonym, które działa
osuszająco i odkaŜająco. W magazynach płaskich najczęściej przeprowadza się
fumigację (gazowanie), zamgławianie bądź opryskiwanie, a w silosach
najczęściej fumigację. Do wszelkich zabiegów dezynsekcyjnych wolno uŜywać
wyłącznie środków zarejestrowanych i dopuszczonych do obrotu i stosować
zgodnie z treścią etykiety. Wykonując zabiegi dezynfekcyjne proszę pamiętać
o prowadzeniu dokumentacji dotyczącej stosowania preparatów biobójczych.
Taka dokumentacja jest sprawdzana przez inspekcję weterynaryjna przy
przeprowadzaniu kontroli gospodarstw produkujących pasze i powinna ona
zawierać co najmniej: miejsce i datę zastosowania, rodzaj preparatu oraz
zastosowaną dawkę.
Kontrola jakości, czyszczenie i dosuszanie ziarna przeznaczonego do
magazynowania.
Ziarno, które ma być przechowywane przez kilka miesięcy nie moŜe
zawierać więcej niŜ 5 % zanieczyszczeń. ZboŜe zebrane kombajnem oprócz
ziarna danego gatunku posiada zanieczyszczenia w postaci cząstek słomy,
łodyg, plew, nasion chwastów itp. Znaczną ilość tych zanieczyszczeń moŜna
ograniczyć juŜ w fazie jego zbioru poprzez dobre wyregulowanie sit i wialni
w kombajnie. Dokładniejsze oczyszczenie ziarna by oddzielić poślad i resztę
zanieczyszczeń uzyskuje się najczęściej w wialniach, (w których łatwo ustawić
wysokie obroty) lub w czyszczalniach (ze względu na wysokie koszty rzadko
stosowanych przy do czyszczenia zboŜa paszowego).
Wilgotność ziarna przeznaczonego do magazynowania powinna być
niŜsza niŜ 15% (najlepiej, gdy wynosi 12%, wówczas przechowywanie nie
sprawia Ŝadnych problemów). Przy mokrych Ŝniwach uzyskujemy zazwyczaj
ziarno o wyŜszej wilgotności ze skłonnością do zagrzania się i pleśnienia.
W sytuacji, gdy wilgotność zboŜa niewiele przekracza zalecane wartości
wystarcza regularne przerzucanie go i intensywne wietrzenie magazynu. NaleŜy
pamiętać, by wietrzenie przeprowadzać w pogodne dni (róŜnica temperatur
między zboŜem a powietrzem powinna wynosić średnio 5-7oC). Inną metodą
dosuszania ziarna jest jego konserwacja kwasami organicznymi (najlepszy do
tego jest kwas propionowy, blokujący powstawanie grzybów pleśniowych na
ziarnie). W praktyce wykonuje się to podczas przesuwania ziarna przez ślimak
pod dwoma rozpylaczami.
Niektóre konstrukcje silosów zboŜowych umoŜliwiają konserwację,
schładzanie oraz dosuszanie ziarna metodą aktywnej wentylacji zimnym lub
podgrzanym powietrzem. Nagrzewnice współpracujące z wentylatorami mogą
podgrzać tłoczone powietrze o 2 do 8oC, co pozwala na skuteczne obniŜenie
wilgotności przechowywanego ziarna.
Zabezpieczenie przed dostępem zwierząt dzikoŜyjących, gryzoni,
ptaków i owadów oraz zwierząt domowych.
Ptaki, koty czy gryzonie nie powinny mieć dostępu do magazynów
zboŜowych, poniewaŜ wraz z ich odchodami roznoszone są najróŜniejsze
choroby, np. salmonelloza. Z tego powodu waŜne jest, by okna oraz inne otwory
w pomieszczeniach, w których przechowujemy ziarno posiadały zabezpieczenia
wykluczające dostęp ptaków i szkodników. Powszechnie stosowaną metodą
zabezpieczenia jest montowanie siatek w oknach, wlotach powietrza i innych
otworach oraz wyposaŜenie wszelkich magazynów w zamykane drzwi. Te
wymagania jednoznacznie wykluczają przechowywanie ziarna luzem np. na
strychach czy poddaszach budynków inwentarskich, gdzie nie ma moŜliwości
wykonania skutecznego ograniczenia dostępu szkodników. Inną metodą ochrony
ziarna przed gryzoniami i zwierzętami domowymi jest sprzątanie wokół
magazynu oraz regularna walka ze szkodnikami. Pułapki na gryzonie naleŜy
koniecznie ustawiać przed magazynem, aby zapobiec przedostawaniu się
trucizny do zboŜa. Fakt zakładania trutek naleŜy odnotować we wspomnianej
juŜ dokumentacji stosowania preparatów biobójczych.
Przedstawione powyŜej zalecenia magazynowania ziarna mają na celu
nie tylko ograniczenie strat w czasie jego przechowywania. Rolnicy uprawiający
zboŜa z przeznaczeniem bądź to na paszę bądź na cele konsumpcyjne (np. na
mąkę, kaszę itp.) muszą się do nich dostosować, poniewaŜ traktowani jako
producenci pasz czy teŜ Ŝywności są do tego obligatoryjnie zobowiązani
i podlegają kontrolom inspekcji weterynaryjnej lub inspekcji sanitarnoepidemiologicznej (sanepidowi).
GraŜyna Bukowska
Dział SPRSJiD