docraport z realizacji programu ochrony środowiska dla miasta i gminy
download 
Reklamacja Transkrypt
raport z realizacji programu ochrony środowiska dla miasta i gminy
RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY KROTOSZYN ZA LATA 2012 – 2013 Zleceniodawca Miasto i Gmina Krotoszyn ul. Kołłątaja 7 63 – 700 Krotoszyn Wykonawca EKOTON sp. z o. o. siedziba: ul. Ciepła 12/4 15 – 472 Białystok biuro: ul. Włókiennicza 7A lok. 14U 15 - 464 Białystok tel./fax: (+48) 85 744 67 95 www.ekoton.pl Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Zamawiający: Miasto i Gmina Krotoszyn ul. Kołłątaja 7 63 – 700 Krotoszyn Wykonawca: EKOTON Sp. z o.o. siedziba: ul. Ciepła 12/4; 15 – 472 Białystok biuro: ul. Włókiennicza 7A lok. 14U, 15 - 464 Białystok tel./fax. (85) 744-67-95 Zespół autorów: dr Grzegorz Chocian mgr inż. Beata Gładkowska - Chocian mgr inż. Joanna Bartnikiewicz mgr inż. Agnieszka Olędzka styczeń 2014 r. © EKOTON sp. z o.o. 2 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE......................................................................................................................................... 4 1.1 2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY KROTOSZYN................................................................................4 2.1 2.2 2.3 3. POŁOŻENIE I PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY ................................ ................................ ................................ ..... 4 LUDNOŚĆ ................................ ................................ ................................ ................................ ............... 7 GOSPODARKA................................ ................................ ................................ ................................ .......... 8 STAN ŚRODOWISKA .................................................................................................................................. 10 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 4. PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA ................................ ................................ ..................... 4 POWIETRZE ................................ ................................ ................................ ................................ .......... 10 POWIERZCHNIA ZIEMI ................................ ................................ ................................ ............................. 11 WODY................................ ................................ ................................ ................................ .................. 12 GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA ................................ ................................ ................................ ........... 15 WALORY PRZYRODNICZE – FORMY OCHRONY PRZYRODY ................................ ................................ ............... 16 KLIMAT AKUSTYCZNY ................................ ................................ ................................ .............................. 24 GOSPODARKA ODPADAMI................................ ................................ ................................ ......................... 27 PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ................................ ................................ ................................ . 30 ENERGIA CIEPLNA ................................ ................................ ................................ ................................ .. 30 SIEĆ GAZOWA ................................ ................................ ................................ ................................ ....... 31 ZŁOŻA SUROWCÓW ................................ ................................ ................................ ................................ 31 NADZWYCZAJNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA ................................ ................................ ............................... 31 CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ.......................................................................................................................32 5. STAN I OCENA WYKONANIA ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA .....................................................................................................................................................33 6. WNIOSKI.....................................................................................................................................................41 SPIS RYCIN..........................................................................................................................................................44 SPIS TABEL .........................................................................................................................................................44 SPIS LITERATURY .............................................................................................................................................. 44 ZASOBY INTERNETOWE .................................................................................................................................... 45 © EKOTON sp. z o.o. 3 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 1. WPROWADZENIE Niniejszy Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 - 2013 powstał w celu oceny stopnia realizacji zadań zapisanych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2009 2013. W ww. Programie określono cele ekologiczne, harmonogram działań, a także źródła finansowania niezbędne do osiągnięcia postawionych przed Gminą celów. Ustawa Prawo ochrony środowiska ani akty wykonawcze nie określają wymagań dotyczących formy i struktury, jaką musi posiadać Raport z wykonania Programu. Przedkładany Raport opracowano głównie w oparciu o dane ankietowe pozyskane z Urzędu Miasta w Krotoszynie. Posiłkowano się również informacjami, danymi monitoringowymi i opracowaniami będącymi w posiadaniu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu, Głównego Urzędu Statystycznego, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Poznaniu, Państwowego Instytutu Geologicznego oraz zasobami internetowymi. 1.1 Podstawa prawna sporządzenia sprawozdania Niniejszy dokument, swoim raportowaniem obejmuje lata 2012 – 2013. Obowiązek sporządzania raportu w zakresie realizacji zadań wynikających z przyjętego Programu ochrony środowiska wynika z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013, poz. 1232 z późn. zm.). Sporządzone opracowanie powinno zostać przedłożone Radzie Gminy. 2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA I GMINY KROTOSZYN 2.1 Położenie i podział administracyjny Gmina Krotoszyn położona jest w południowej części Wielkopolski, na granicy województwa wielkopolskiego i dolnośląskiego. W tym miejscu krzyżują się dwa ważne szlaki komunikacji kolejowej i drogowej: o kierunku północ – południe (Gniezno-Wrocław) oraz wschód - zachód (Łódź - Zielona Góra). © EKOTON sp. z o.o. 4 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Rycina 1 Położenie Gminy Krotoszyn w Polsce Źródło: www.krotoszyn.pl Powierzchnia Gminy wynosi 256 km2, co plasuje ją pod tym względem na pierwszym miejscu w powiecie i dwudziestym miejscu w województwie. W skład Gminy Krotoszyn wchodzi Miasto Krotoszyn oraz miejscowości: Baszyny, Benice, Biadki, Bożacin, Brzoza, Chwaliszew, Durzyn, Duszna Górka, Dzierżanów, Gorzupia, Janów, Jasne Pole, Kobierno, Lutogniew, Nowy Folwark, Orpiszew, Osusz, Osusz-Salnia, Raciborów, Romanów, Roszki, Różopole, Smoszew, Świnków, Tomnice, Unisław, Ustków, Wielowieś, Wronów, Wróżewy. Ponad 60 % powierzchni Gminy stanowią użytki rolne, a blisko 30 % lasy i grunty leśne. Wśród użytków rolnych, najwięcej bo ponad 90 % stanowią grunty pod zasiewami oraz łąki trwałe. Jest to odzwierciedleniem przewagi gleb o dobrych klasach bonitacyjnych, które determinują strukturę zasiewów w Gminie – głównie pszenica, jęczmień jary, buraki cukrowe. Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski (wg J. Kondrackiego) Gmina Krotoszyn położona jest na terenie: © EKOTON sp. z o.o. § megaregionu – Pozaalpejskiej Europy Środkowej, § prowincji – Niżu Środkowoeuropejskiego, 5 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 § podprozincji – Nizin Środkowopolskich, § makroregionu – Niziny Południowowielkopolskiej, § mezoregionu Wysoczyzny Kaliskiej. Rycina 2 Gmina Krotoszyn na tle mezoregionu Wysoczyzny Kaliskiej Źródło: www.bazagis.pgi.gov.pl Deniwelacja w Gminie wynosi blisko 60 m. Główny ośrodek administracyjny - Miasto Krotoszyn - leży na wysoczyźnie dennomorenowej. Na południe od miasta rozciąga się pas moreny czołowej, który współcześnie przybiera formę łagodnych pagórków przeobrażonych przez procesy erozyjne i peryglacjalne. W okolicach Dzierżanowa i Lutogniewa rozciąga się terasa środkowa o charakterze wydmowym. Na południowy wschód od wsi Benice rozciąga się terasa wysoka, a w dolinach Orli, Żydowskiego Potoku, Czarnej Wody i Rowu Orpiszewskiego znajdują się również terasy denne zalewowe. W rzeźbie terenu Gminy Krotoszyn wyróżnić można także równinę sandrową zbudowaną z piasków i żwirów naniesionych przez wody roztopowe lodowca. Według klasyfikacji A. Wosia Gmina Krotoszyn leży w regionie Południowowielkopolskim. Klimat Gminy Krotoszyn, podobnie jak całej Wielkopolski, determinowany jest powietrzem polarno-morskim. Są to masy powietrza, które latem przynoszą ochłodzenie, zachmurzenie nieba i częste opady, a zimą ocieplenie i odwilż (krótkie i łagodne zimy). © EKOTON sp. z o.o. 6 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Przeważającymi wiatrami są wiatry zachodnie (w tym południowo-zachodnie). Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 2 - 3 m/s. Średnia roczna temperatura powietrza określona została w granicach 7 - 8 oC. Średnia temperatura stycznia wynosi -1 - -2 oC, a lipca – 17 - 18 oC. Roczne sumy opadów mieszczą się w granicach 450 - 550 mm, z czego 315 – 350 mm opadu występuje w miesiącach letnich. Pokrywa śnieżna występuje dość krótko, bo zaledwie 70 – 80 dni w roku. 2.2 Ludność Z danych gromadzonych przez Urząd Miejski w Krotoszynie wynika, że na koniec 2013 roku liczba mieszkańców Miasta i Gminy Krotoszyn wynosiła 40 922 osoby, jest to o 133 osoby mniej niż w roku poprzednim. Prezentację graficzną zagadnienia pokazuje poniższa rycina. Rycina 3 Zmiany liczby ludności w Gminie Krotoszyn na przestrzeni lat 2012 – 2013 Źródło: Opracowanie własne EKOTON sp. z o. o. na podst.www.krotoszyn.pl Pomimo iż spadek liczby ludności w dwóch kolejnych latach nie jest duży, to analiza dłuższego okresu pokazuje, że tendencja spadkowa widoczna jest w Gminie od 2009 roku. Ludność zamieszkująca Gminę stanowi ponad 50 % ludności powiatu krotoszyńskiego, a z kolei ponad 70 % ludności Gminy zamieszkuje w Mieście Krotoszyn. © EKOTON sp. z o.o. 7 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 2.3 Gospodarka Gmina Krotoszyn ma charakter rolniczo – przemysłowy. Użytki rolne stanowią ponad 60% powierzchni Gminy. Gleby o wysokiej klasie bonitacyjnej zlokalizowane są w północnej i zachodniej części Gminy. Rolnictwo ma tu charakter tradycyjny, o czym świadczy wysoki udział zbóż w ogólnej strukturze upraw. Znaczy odsetek stanowią również rośliny okopowe takie jak ziemniaki czy buraki cukrowe. W ramach gospodarki zwierzęcej na badanym terenie dominującym kierunkiem jest hodowla trzody chlewnej oraz bydła opasowego i mlecznego. Według danych GUS, w 2012 roku na terenie Gminy Krotoszyn funkcjonowało ponad 3,5 tysiąca podmiotów gospodarki narodowej. Podstawowymi sektorami gospodarki w Gminie są usługi oraz przemysł skupione głównie na terenie Miasta Krotoszyn. Struktura jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON w podziale na sekcje (GUS, 2012r.) przedstawia się następująco: § sekcja A: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo – 164 jednostki, § sekcja B: Górnictwo i wydobywanie – 2 jednostki, § sekcja C: Przetwórstwo przemysłowe – 368 jednostek, § sekcja D: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych - 4 jednostki, § sekcja E: Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją – 12 jednostek, § sekcja F: Budownictwo – 468 jednostek, § sekcja G: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle – 933 jednostki, § sekcja H: Transport i gospodarka magazynowa – 156 jednostek, § sekcja I: Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi – 78 jednostek, © EKOTON sp. z o.o. § sekcja J: Informacja i komunikacja – 49 jednostek, § sekcja K: Działalność finansowa i ubezpieczeniowa – 102 jednostki, § sekcja L: Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości – 156 jednostek, § sekcja M: Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna – 270 jednostek, 8 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 § sekcja N: Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca – 71 jednostek, § Sekcja O: Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne – 33 jednostki, § sekcja P: Edukacja - 152 jednostki, § sekcja Q: Opieka zdrowotna i pomoc społeczna – 201 jednostek, § sekcja R: Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją – 66 jednostek, § sekcja S, T, U: Pozostała działalność usługowa. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby, organizacje i zespoły eksterytorialne 230 jednostek. Strukturę podmiotów gospodarczych Gminy Krotoszyn prezentuje poniższa rycina. Rycina 4 Struktura podmiotów gospodarczych na terenie Gminy Krotoszyn Źródło: Opracowanie własne EKOTON sp. z o. o. na podst.www.stat.gov.pl W 2012 roku 1 818 osób było zarejestrowanych jako bezrobotne, w tym 727 mężczyzn i 1091 kobiet. Osoby zarejestrowane jako bezrobotne stanowią blisko 4,5 % ludności mieszkańców Gminy, przy czym udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wynosił 7 %. © EKOTON sp. z o.o. 9 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 3. STAN ŚRODOWISKA 3.1 Powietrze Zanieczyszczenia powietrza stanowią zarówno gazowe, jak i pyłowe substancje emitowane do atmosfery. Do najbardziej toksycznych, a więc najbardziej niebezpiecznych należą: dwutlenek siarki, tlenki azotu, ozon oraz pyły. Związki dostają się do atmosfery w wyniku emisji spalin z pojazdów, elektrociepłowni, zakładów przemysłowych, składowisk odpadów i surowców. W zależności od wielkości emisji substancje zanieczyszczające dzieli się na: § Punktowe, § Liniowe, § Powierzchniowe (rozproszone). Oprócz antropogenicznych źródeł zanieczyszczeń powietrza, także wiele procesów naturalnych powoduje przedostawanie się do atmosfery szkodliwych substancji. Największymi źródłami są: erozja wietrzna skał, pożary lasów oraz niektóre procesy biologiczne. Negatywne skutki presji na powietrze nie ograniczają się jedynie do obszaru otoczenia źródła, gdyż zanieczyszczenia w atmosferze mogą być rozprzestrzeniane na znaczne odległości. Według danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu na terenie całego powiatu krotoszyńskiego nie występują zakłady przemysłowe będące największymi emitorami zanieczyszczeń w skali województwa wielkopolskiego. Największa emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi z procesów technologicznych oraz emisji niskiej (głównie kotłowni lokalnych). Zgodnie z badaniami WIOŚ w 2012 roku całe województwo wielkopolskie zostało podzielone na 3 strefy pomiarowe – aglomerację poznańską, miasto Kalisz i strefę wielkopolską. Gmina Krotoszyn należy do strefy wielkopolskiej, która w wyniku badań uzyskała klasę A (stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych) pod kątem zanieczyszczenia pyłem PM 2,5, zanieczyszczenia dwutlenkiem siarki, dwutlenkiem azotu, kadmem, arsenem, niklem, ołowiem, benzenem i tlenkiem węgla. Niestety cała strefa uzyskała klasę C (jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne, poziomy docelowe, poziomy celów © EKOTON sp. z o.o. 10 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 długoterminowych) w badaniach pod kątem zanieczyszczeń pyłem PM 10, ozonem i benzo(a)pirenem. 3.2 Powierzchnia ziemi Na terenie Gminy Krotoszyn występują gleby brunatne, płowe, hydrogeniczne i antropogeniczne. Gleby brunatne właściwe wykształcone z glin średnich występują w północno-zachodniej części Gminy, na północ od Krotoszyna między Różopolem a Biadkami oraz na północ i południowy wschód od Chwaliszewa. Gleby brunatne wyługowane wytworzone z piasków gliniastych, słabogliniastych lub luźnych występują w środkowo-wschodniej części Gminy (okolice Świnkowa, na wschód od Orpiszewa, na północ od Baszyn oraz na zachód od Roszek). Gleby płowe powstały pod lasami liściastymi mieszanymi z glin zwałowych lub piasków gliniastych. Gleby te występują w okolicach Lutogniewa, na południe od Chwaliszewa, na północ od Gorzupi, na południowy-wschód od Roszek oraz w okolicach Krotoszyna. Rząd gleb bielicoziemnych wykształcił się pod lasami iglastymi z piasków lub piasków podścielonych glinami. Wśród nich można wyróżnić: gleby rdzawe, gleby bielicowe, bielice. Gleby te znajdują się w okolicach Krotoszyna, w okolicach Kobierna, Benic, Wielowsi oraz na południowy-wschód od Krotoszyna. Spośród gleb rzędu czarnych ziem, na obszarze gminy Krotoszyn występują czarne ziemie właściwe. Powstały z glin i piasków podścielonych glinami w zagłębieniach i dolinach rzecznych oraz na terenach niżej położonych. Ich skupiska znajdują się w dolinach Żydowskiego Potoku, Orli, Jawnika, Rowu Orpiszewskiego, na wschód od Ustkowa oraz w okolicach Krotoszyna. Obecność gleb hydrogenicznych (w tym czarnych ziem) uwarunkowane jest obecnością wód. Wytworzyły się one z piasków luźnych w wyniku osuszania terenów torfowych. Gleby mineralno-murszowe znajdują się w dolinie Czarnej Wody, częściowo w dolinie Rowu Orpiszewskiego oraz na południe od Biadek, na wschód od Romanowa i w okolicach Dzierżanowa. Gleby antropogeniczne są to gleby powstałe w wyniku działalności człowieka. Na obszarze gminy należą do nich: gleby kulturoziemne reprezentowane przez hortisole, gleby industrioziemne i urbanoziemne. Gleby Gminy Krotoszyn charakteryzują się dobrymi klasami bonitacyjnymi przez co są w dużej mierze wykorzystywane rolnicza. Długoletnie, nieodpowiednie gospodarowanie gruntem prowadzi coraz częściej do niekontrolowanego wykorzystania zasobów naturalnych. W związku z powyższym w 2004 roku na terenie całej Polski rozpoczęte © EKOTON sp. z o.o. 11 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 zostało wyznaczanie obszarów szczególnie narażonych (obszary OSN) na zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł rolniczych. Obszary te wyznaczane są w oparciu o badania wód powierzchniowych i stanowią wypełnienie przez Polskę zapisów Dyrektywy Azotanowej z 2004 r. Na obszarze Gminy Krotoszyn w 2004 roku wyznaczony został OSN zlewni rzeki Orla, natomiast podczas weryfikacji OSN na kolejny, czteroletni okres programowania 2012 – 2016 dodany został nowy obszar OSN zlewni rzek Czarna Woda i Kuroch. W związku z powyższym obecnie cała Gmina Krotoszyn wraz z terenem Miejskim leży w granicach obszarów OSN. Obszary te co 4 lata mają zatwierdzane Programy działań zawierające pełen zakres informacji w zakresie obowiązków jakie muszą spełnić osoby gospodarujące na danym terenie. 3.3 Wody Wody powierzchniowe stojące Gminy Krotoszyn są ubogie, a reprezentowane są przede wszystkim przez niewielkie obszarowo stawy, które pełnią rolę retencyjną bądź hodowlaną. Sieć wód powierzchniowych płynących jest bardziej rozwinięta niż sieć wód powierzchniowych stojących. Przeważająca część Gminy należy do dorzecza Baryczy (dopływ Odry). Tylko niewielki północno-wschodni obszar Gminy Krotoszyn należy do zlewni rzeki Lutyni w dorzeczu Warty i zlewni rzeki Ołobok w dorzeczu rzeki Prosny. W związku z tym, teren Gminy odwadniany jest głównie przez dopływy Baryczy – Orlę (zachodnia część Gminy), Czarną Wodę (środkowa część) i Kurocha (wschodnia część). Należą one do reżimu umiarkowanego z wezbraniami wiosennymi i letnimi oraz zasilaniem gruntowodeszczowo-śnieżnym. Teren odwadniany jest w kierunku południowym i południowozachodnim. Wody powierzchniowe na obszarze Gminy Krotoszyn nie były badane w ostatnich 3 latach. Obecnie (od 2012 r.) Miasto i Gmina Krotoszyn objęte są dwoma obszarami OSN (obszar szczególnie narażony na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego) na całości swojego obszaru. © EKOTON sp. z o.o. 12 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Rycina 5 Zasięg obszaru OSN zlewni rzeki Orla na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn Źródło: Rozporządzenie nr 4/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie określenia wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć Rycina 6 Zasięg obszaru OSN zlewni rzek Czarna Woda i Kuroch na terenie Gminy Krotoszyn Źródło: Rozporządzenie nr 4/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie określenia wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć © EKOTON sp. z o.o. 13 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Wody podziemne na terenie Gminy Krotoszyn położone są w obrębie dwóch podregionów hydrogeologicznych: § podregionu Poznańskiego – północna i północno-wschodnia część; poziomy użytkowe wód występują w utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych, § podregionu Wielkopolsko-Śląskiego – pozostałe tereny; poziomy użytkowe wód występują w utworach czwartorzędowych. Czwartorzędowy poziom wodonośny stanowi bazę zaopatrzenia w wodę dla Miasta i Gminy Krotoszyn. W obrębie pierwszego poziomu wód podziemnych wyróżniono cztery strefy zalegania: § I strefa o zaleganiu wody do 1 m p.p.t. – obszar dolin rzecznych zbudowanych z utworów łatwoprzepuszczalnych – piasków i żwirów pochodzących z akumulacji rzecznej; § II strefa o zaleganiu wody od 1 m do 2 m p.p.t. – obszary sąsiadujące z dolinami rzecznymi bądź doliny rzeczne zbudowane z mniej przepuszczalnych utworów; § III strefa o zaleganiu wody od 2 m do 5 m p.p.t. – obszary sandrowe oraz dennomorenowe zbudowane z piasków i żwirów; § IV strefa o zaleganiu wody od 5 m do 10 m p.p.t. – obszary wydmowe oraz obszary dennomorenowe zbudowane z utworów nieprzepuszczalnych. Ujęcia wód podziemnych, z których prowadzone jest zaopatrzenie ludności w wodę znajdują się w miejscowościach: - Chwaliszew – dwie studnie z ustanowioną strefą ochrony pośredniej i bezpośredniej; - Smoszew – pięć studni z ustanowioną strefą ochrony pośredniej i bezpośredniej; - Raciborów – ujęcie dwutorowe z ustanowioną strefą ochrony bezpośredniej; - Baszyny – dwie studnie z ustanowioną strefą ochrony bezpośredniej. Południowa część Gminy leży w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 309 „Zbiornik międzymorenowy Smoszew-Chwaliszew-Sulmierzyce” gromadzącego wody piętra czwartorzędowego w utworach porowych. Ostatnie badania wód podziemnych na terenie Gminy Krotoszyn prowadzone były w miejscowości Chwaliszew w 2011 roku. Punkt uzyskał III klasę jakości wody. © EKOTON sp. z o.o. 14 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 3.4 Gospodarka wodno – ściekowa Zgodnie z danymi GUS w 2012 r. w Gminie Krotoszyn funkcjonowały 2 oczyszczalnie ścieków - komunalna i przemysłowa. Funkcjonująca na terenie Gminy mechaniczna oczyszczalnia przemysłowa o przepustowości – 6 912 m3/dobę oczyściła w 2012 r. 259 dam3 ścieków. Oczyszczalnia komunalna z podwyższonym oczyszczaniem biogenów zaprojektowana została na przepustowość 8 000 m3/dobę. W 2012 roku oczyszczono w niej łącznie 1 275 dam3 ścieków. Ładunki zanieczyszczeń w oczyszczonych ściekach wynosiły: § BZT5 6 296 kg/rok, § ChZT 63 875 kg/rok, § Zawiesina ogólna 7 201 kg/rok, § Azot ogólny 52 324 kg/rok, § Fosfor ogólny 1 000 kg/rok. Ogółem w ciągu roku komunalna oczyszczalnia ścieków wytworzyła ponad 550 t osadów, z czego 100 % zostało wykorzystane w rolnictwie. Obie oczyszczalnie w 2012 roku odprowadziły do wód lub ziemi 1 380 dam3 z czego ponad 90 % było wcześniej oczyszczone z wykorzystaniem podwyższonego oczyszczania biogenów. Ze względu na rozproszoną zabudowę mieszkaniową ścieki oczyszczane są także przy pomocy przydomowych oczyszczalni ścieków. Nie jest to technologia mocno upowszechniona na terenie Gminy Krotoszyn, ponieważ obecna liczba przydomowych oczyszczalni ścieków wynosi 16 sztuk. Gmina Krotoszyn jest w całości zwodociągowana, natomiast skanalizowanie Gminy w większości ogranicza się do terenu Miasta Krotoszyn. Na terenie wiejskim dominuje system odprowadzania ścieków zorganizowany głównie w oparciu o indywidualne zbiorniki bezodpływowe (szamba). Cztery ujęcia wód podziemnych funkcjonujące na obszarze Gminy stanowią dominującą formę zaopatrzenia w wodę ludności oraz na potrzeby przemysłu i gospodarstw rolnych, (potrzeby bytowe oraz dla chowu zwierząt). Kanalizacja deszczowa na terenie Krotoszyna jest słabo rozwinięta. W ostatnich latach Gmina Krotoszyn podejmując działania inwestycyjne polegające na poprawie sieci dróg (głównie na terenie Miasta Krotoszyn) dba o tworzenie prawidłowo funkcjonującej sieci kanalizacji deszczowej. © EKOTON sp. z o.o. 15 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 3.5 Walory przyrodnicze – formy ochrony przyrody Cenne środowisko naturalne Gminy Krotoszyn zostało objęte poniżej wymienionymi formami ochrony przyrody: § rezerwaty przyrody – Miejski Bór i Dąbrowa Smoszew, § obszar chronionego krajobrazu - Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków-Rochy, § obszary Natura 2000 - obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Uroczyska Płyty Krotoszyńskiej oraz obszar specjalnej ochrony ptaków Dąbrowy Krotoszyńskie, § 14 pomników przyrody. Lokalizację poszczególnych powierzchniowych form ochrony przyrody na terenie Gminy Krotoszyn prezentują poniższe ryciny. Rycina 7 Rezerwaty przyrody na terenie Gminy Krotoszyn Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl © EKOTON sp. z o.o. 16 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Rezerwat Miejski Bór to rezerwat florystyczny o powierzchni ponad 28 ha utworzony na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 19 lutego 1987 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1987r. Nr 7, poz. 55). Powołany w celu ochrony licznie występujących na jego terenie chronionych gatunków roślin. Zalicza się do nich m.in.: wawrzynek wilczełyko oraz wiciokrzew pomorski. Pod względem siedliskowym dominuje tu bór świeży z domieszką brzóz, dębów szypułkowych i czerwonych, jaworów, osik i modrzewi. Rezerwat Dąbrowa Smoszew to rezerwat leśny o powierzchni blisko 14 ha utworzony na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 8 lipca 1963 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody (M.P. z 1963 r. Nr 65, poz. 326). Powołany został w celu ochrony naturalnego lasu grądowego z fragmentami łęgów jesionowowiązowych i olszowych oraz dębów szypułkowych. Drzewostan rezerwatu tworzą także sosny, buki i graby. W podszycie rosną m.in. leszczyna i czeremcha zwyczajna. W runie leśnym znajdują się gatunki chronione: wawrzynek wilczełyko i lilia złotogłów oraz rzadko spotykane: jaskier kaszubski, podkolan zielonawy, łuskiewnik różowy, przetacznik górski, perłówka jednokwiatowa i marzanka wonna. Rycina 8 Obszar chronionego krajobrazu Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl © EKOTON sp. z o.o. 17 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Obszar chronionego krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków-Rochy został utworzony na mocy Rozporządzenia Wojewody Kaliskiego z dnia 22 stycznia 1993 r. w sprawie ustalenia obszaru chronionego krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie i Baszków Rochy. Zajmuje powierzchnię 55,8 ha. Powołany został w celu ochrony siedliska dąbrów. Oprócz pomnikowych dębów w drzewostanie znajdują się także buki, graby, klony, jarzęby, wiązy i jesiony. Cenne są także tutejsze torfowiska niskie i przejściowe raz łąki. Rycina 9 Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Uroczyska Płyty Krotoszyńskiej PLH 300002 Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl © EKOTON sp. z o.o. 18 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Rycina 10 Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Dąbrowy Krotoszyńskie PLB 300007 Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl Na terenie Gminy Krotoszyn znajdują się dwa obszary zaliczane do sieci obszarów Natura 2000. Są to: obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Uroczyska Płyty Krotoszyńskiej PLH300002 oraz obszar specjalnej ochrony ptaków Dąbrowy Krotoszyńskie PLB300007. Granica obu tych obszarów w granicy Gminy Krotoszyn praktycznie w całości się pokrywa. Obszary naturowe zajmują teren zachodniej części Wysoczyzny Kaliskiej, będącej płaską, zdenudowaną wysoczyzną dennomorenową nazywaną Płytą Krotoszyńską. Obszar ten charakteryzuje się zaleganiem ciężkich utworów geologicznych na powierzchni oraz dominacją lasów dębowych, budowanych głównie przez dąb szypułkowy. Skały macierzyste wykazują na rozległych obszarach znaczną spoistość, co powoduje długotrwałe stagnowanie wód opadowych w lokalnych zagłębieniach na powierzchni gruntu, co pozwoliło na wykształcenie się tam gleb opadowo-glejowych. Na omawianym terenie dominują dobrze zachowane fitocenozy dąbrowy trzcinnikowej, a także mokrej dąbrowy trzcinnikowej, acydofilnego lasu grabowo-dębowego. Najżyźniejsze siedliska leśne Płyty Krotoszyńskiej porasta grąd środkowoeuropejski a także łęg olszowy i wiązowo-jesionowy. Na granicy swojego zasięgu wykształca się także uboga buczyna niżowa. Wśród roślinności nieleśnej na szczególną uwagę zasługują zbiorowiska torfowisk © EKOTON sp. z o.o. 19 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 niskich (szuwary) i przejściowych oraz zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, z których najciekawsze zachowały się w okolicach Chwaliszewa i Kurocha. Pomniki przyrody to pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów. Tabela 1 Pomniki przyrody na terenie Gminy Krotoszyn Przedmiot ochrony miłorząb dwuklapkowy (Ginkgo biloba) lipa drobnolistna (Tilia cordata) Podstawa prawna objęcia ochroną Data utworzenia Miejscowość 1984-01-09 Krotoszyn Decyzja Wydzialu RLiS Urzędu Wojewódzkiego w Kaliszu Nr Rej. Woj. 526/84, z dnia 9 stycznia 1984 r. Smoszew Decyzja Wydzialu RLiS Urzędu Wojewódzkiego w Kaliszu Nr Rej. Woj. 467/84, z dnia 20 sierpnia 1982 r. 1982-08-20 1965-11-30 Orpiszew Decyzja Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu Nr RL-VI-5/705/65 Orpiszew Orzeczenie nr 391 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, z dnia 28 marca 1957 r. głaz narzutowy grupa 10 drzew - dąb szypułkowy (Quercus robur) 1957-03-28 1957-03-28 Orpiszew dąb szypułkowy głaz narzutowy piaskowiec kwarcytowy 1957-03-28 grupa 22 drzew - dąb szypułkowy (Quercus robur) 1957-03-28 dąb szypułkowy (Quercus robur) © EKOTON sp. z o.o. 1957-03-28 Orpiszew Orpiszew Orpiszew Orzeczenie nr 394 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 marca 1957 r. Orzeczenie nr 390 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 marca 1957 r. Orzeczenie nr 399 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 marca 1957 r. Orzeczenie nr 400 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, z dnia 28 marca 1957 r. 20 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Podstawa prawna objęcia ochroną Data utworzenia Miejscowość 1957-03-28 Orpiszew Orzeczenie nr 395 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, z dnia 28 marca 1957 r. 1957-03-28 Orpiszew Orzeczenie nr 392 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, z dnia 28 marca 1957 r. 1957-03-28 Orpiszew Orzeczenie Nr 397 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 marca 1957 r. 1957-03-28 Orpiszew Orzeczenie nr 398 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 marca 1957 r. dąb szypułkowy (Quercus robur) 1957-03-28 Orpiszew Orzeczenie nr 396 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 28 marca 1957r. dąb szypułkowy (Quercus robur) 1957-03-28 Przedmiot ochrony sosna pospolita (Pinus silvestris) dąb szypułkowy (Quercus robur) grupa 38 drzew - dąb szypułkowy (Quercus robur) dąb szypułkowy (Quercus robur) Orzeczenie Nr 393 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, z dn. 28.03.1957r. Źródło: Dane otrzymane z Urzędu Miasta Krotoszyn Skuteczna ochrona wielu gatunków zwierząt wymaga nie tylko ochrony gatunkowej czy obszarowej. Niezbędne jest również zachowanie, łączności ekologicznej pomiędzy płatami siedlisk dostępnych dla tych zwierząt. Jest to szczególnie ważne w przypadków gatunków o znacznych wymaganiach przestrzennych, jak np. duże drapieżniki. Zbyt małe i dodatkowo izolowane populacje zagrożone są wyginięciem ze względu na ich niewielką zmienność genetyczną i silny wpływ czynników losowych. Poszczególne gatunki zwierząt przemieszczają się najczęściej wielokrotnie wzdłuż tych samych obszarów – które dobrze znają i które zapewniają im bezpieczeństwo. Stąd istotna rola korytarzy ekologicznych umożliwiających zmniejszenie stopnia izolacji poszczególnych płatów siedlisk i ułatwienie przemieszczania się organizmów pomiędzy nimi, a co za tym idzie, zwiększenie prawdopodobieństwa kolonizacji izolowanych płatów. Korytarze powodują zwiększenie przepływu genów pomiędzy płatami siedlisk zapobiegające utracie różnorodności © EKOTON sp. z o.o. 21 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 genetycznej oraz przeciwdziałające depresji wsobnej a także kształtują obniżenie śmiertelności, szczególnie wśród osobników młodych, wypartych z płatów dogodnych siedlisk, wskutek zachowań terytorialnych. Przez teren Gminy Krotoszyn przebiega korytarz ekologiczny Krotoszyn – Pleszew znajdujący się na terenie obszarów Natura 2000 i obszaru chronionego krajobrazu zlokalizowanych na terenie Gminy Krotoszyn. Rycina 11 Przebieg korytarza ekologicznego na terenie Gminy Krotoszyn Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl W Gminie Krotoszyn znajduje się także obszar ważny dla ptaków w okresie gniazdowania i migracji Dąbrowy Krotoszyńskie, wyznaczony w opracowaniu „Obszary ważne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego" (Wylęgała P., Kuźniak S., Dolata P., Poznań 2008). Zasięg wyznaczonego obszaru w granicach Gminy Krotoszyn prezentuje poniższa rycina. © EKOTON sp. z o.o. 22 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Rycina 12 Obszar ważny dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie Gminy Krotoszyn – Dąbrowy Krotoszyńskie Źródło: „Obszary ważne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego", Wylęgała P., Kuźniak S., Dolata P., Poznań 2008 Największym walorem tego terenu jest areał lęgowy populacji dzięcioła średniego (około 330–350 par, populacja największa w Wielkopolsce i jedna z 3 największych w Polsce). Ponadto na terenie tym występuje bocian czarny (min. 5 par), bocian biały (ok. 10 par), bielik (1 para), kania ruda, żuraw (ok. 5 par), dzięcioł zielonosiwy (10–15 par), muchołówka mała (prawdopodobnie dość liczna), muchołówka białoszyja (kilka par) i gołąb siniak, gąsiorek, lerka, jarzębatka i ortolan. Obszary ważne dla ptaków w województwie wielkopolskim zostały wyznaczone na podstawie dostępnych danych literaturowych, informacji niepublikowanych oraz wiedzy autorów opracowania. Ostoje ptaków wyznaczano niezależnie od istniejących już obszarowych form ochrony przyrody. Ponadto, w gminach sąsiednich znajdują się następujące strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania: § orła bielika - w Gminie Pogorzela, w odległości około 500 m od granicy Gminy Krotoszyn, § orła bielika - w Gminie Zduny, w odległości ok. 5 km od granicy Gminy Krotoszyn, § bociana czarnego - w Gminie Zduny, w odległości ok. 1 km od granicy Gminy Krotoszyn, § bociana czarnego - w Gminie Kobylin, w odległości ok. 2,5 km od granicy Gminy Krotoszyn, © EKOTON sp. z o.o. 23 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 § bociana czarnego - w Gminie Ostrów Wielkopolski, w odległości ok. 2,5 km od granicy Gminy Krotoszyn. 3.6 Klimat akustyczny Jednym z czynników zanieczyszczających środowisko, występującym powszechnie we wszystkich środowiskach jest hałas. Głównym zagrożeniem jest rosnący poziom hałasu od komunikacji drogowej, obiektów komunikacyjnych oraz lokalnie przemysłu i komunikacji kolejowej. Zgodnie z Raportem o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012 ruch komunikacyjny, a przede wszystkim drogowy, jest dominującą przyczyną degradacji klimatu akustycznego środowiska w województwie wielkopolskim. Zależy on głównie od natężenia i prędkości ruchu drogowego, w tym zwłaszcza pojazdów ciężkich, przebiegu dróg w stosunku do obszarów zabudowanych oraz stanu dróg. Mniejsze znaczenie w skali województwa ma hałas kolejowy, ze względu na jego subiektywnie mniejszą dokuczliwość, a także ograniczoną częstotliwość kursowania pociągów. W 2012 roku w Mieście Krotoszyn badaniom została poddana droga wojewódzka nr 444 w rejonie ul. Wiewiórowskiego. Badania wykazały przekroczenia dopuszczalnych wartości poziomu hałasu w odległości 10 m od drogi, na najbliższej zabudowie mieszkaniowej. Poniższa rycina prezentuje wyniki pomiarów. © EKOTON sp. z o.o. 24 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Rycina 13 Poziom równoważny hałasu Laeq zmierzony w badaniach WIOŚ z 2012 r. na terenie województwa wielkopolskiego Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012, WIOŚ w Poznaniu, 2013 r. Do 22 października 2012 r. dla hałasu drogowego i kolejowego dopuszczalne wartości poziomów hałasu wynosiły w porze dziennej – w zależności od funkcji terenu – od 50 do 65 dB, w porze nocnej 45–55 dB. Wartości te były wymagane zarówno w przypadku wskaźników oceny hałasu stosowanych w polityce długookresowej (poziom dziennowieczorno-nocny LDWN i długookresowy poziom nocny LN), jak również w odniesieniu do jednej doby (poziom równoważny hałasu LAeqD dla pory dnia i poziom równoważny hałasu LAeqN dla pory nocy). Obowiązujące obecnie wartości wskaźników długookresowych mieszczą się w przedziałach: dla poziomu dzienno-wieczorno-nocnego LDWN 50–70 dB, dla długookresowego poziomu hałasu w porze nocy LN 45–65 dB; w przypadku wskaźników © EKOTON sp. z o.o. 25 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 krótkookresowych: dla poziomu równoważnego hałasu w porze dnia LAeqD 50–68 dB, dla poziomu równoważnego hałasu w porze nocy LAeqN 45–60 dB. Wartości zmierzone dla drogi wojewódzkiej nr 444 wynosiły: LDWN 64,7 dB i LN 59,3 dB, więc przy obecnym stanie prawnym nie byłoby przekroczeń. Wyniki generalnego pomiaru ruchu prowadzonego w roku 2010 na terenie województwa wielkopolskiego pozwoliły na wytypowanie odcinków dróg kwalifikujących się do wykonania mapy akustycznej. W związku z tym w 2012 roku, dla ponad 3 km odcinka drogi krajowej przebiegającej przez teren Miasta Krotoszyn wykonana została mapa akustyczna. Rycina 14 Lokalizacja analizowanych odcinków dróg krajowych na terenie powiatu krotoszyńskiego Źródło: Mapa akustyczna dróg krajowych na terenie województwa wielkopolskiego (zadanie 2), w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz Autostrady Wielkopolskiej S.A., maj 2012 r. W Krotoszynie mapę opracowano dla odcinka drogi krajowej nr 15 (Trzebnica – Krotoszyn – Jarocin – Września – Gniezno – Strzelno – Inowrocław – Toruń – Ostróda) oraz odcinka drogi krajowej nr 36 (Prochowice – Lubin – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski). Wykonane obliczenia i analizy pozwoliły na wskazanie miejsc i obszarów eksponowanych na ponadnormatywne oddziaływanie hałasu. W Krotoszynie liczba osób narażonych © EKOTON sp. z o.o. 26 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 na ponadnotmatywny hałas w porze dzienno-wieczorno-nocnej wynosi około 500 osób, natomiast w nocy narażone jest ponad 200 osób. Obecnie Gmina Krotoszyn jest na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia budowy obwodnicy miasta Krotoszyn w ciągu drogi nr 15 i 36. Planowany czas zakończenia zadania to 2015 r. Hałas przemysłowy może powodować lokalnie istotne przekroczenie norm, jednak jego zasięg jest znacznie mniejszy, a techniczne możliwości oraz koszty jego likwidacji, ze względu na punktowy charakter, są łatwiejsze do zaakceptowania. 3.7 Gospodarka odpadami Zgodnie z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2006, Nr 144, poz. 1042) od 1 lipca 2013 roku gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), obejmują wszystkich właścicieli zamieszkałych nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. W celu rozwiązania problemu gospodarki odpadami na terenie województwa wielkopolskiego wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami zaproponował system gospodarki odpadami komunalnymi oparty na 10 regionach. Region gospodarki odpadami komunalnymi (ustawa o odpadach Dz. U. 2013, poz. 21) to określony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszar liczący co najmniej 150 000 mieszkańców. Regionem gospodarki odpadami komunalnymi może być gmina licząca powyżej 500 000 mieszkańców. Natomiast regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 000 mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, o której mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub: § mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, § przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniającego wymagania określone w przepisach odrębnych, © EKOTON sp. z o.o. 27 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 § składowanie odpadów powstających w procesie mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Ponadto: § mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów komunalnych musi odbywać się w ramach jednej instalacji, musi być zachowana jedność przestrzenna, § uzyskanie statusu regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych w przypadku instalacji do przetwarzania selektywnie zbieranych odpadów zielonych i innych bioodpadów jest możliwe tylko wówczas gdy prowadzący instalację posiada pozwolenie ministra właściwego ds. rolnictwa i rozwoju wsi na wprowadzenie do obrotu nawozu organicznego lub środka wspomagającego uprawę roślin, § składowiskiem regionalnym jest składowisko przyjmujące odpady powstałe w instalacji MBP i pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczone do składowania. Zważywszy na zasadę bliskości nakazującą zagospodarowanie wytworzonych odpadów w miejscu ich powstawania lub najbliżej tego miejsca jest w pełni zasadne i pożądane, aby składowiskiem regionalnym było składowisko zlokalizowane najbliżej instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 2017 Gmina Krotoszyn zaliczona została do regionu IX. Podział województwa wielkopolskiego na regiony prezentuje poniższa rycina. © EKOTON sp. z o.o. 28 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Rycina 15 Podział województwa wielkopolskiego na regiony, w których prowadzona jest kompleksowa, regionalna gospodarka odpadami komunalnymi Źródło: Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2017 Na terenie Gminy Krotoszyn gospodarką odpadami zajmuje się obecnie Związek Gmin Zlewni Górnej Baryczy oraz Związek Międzygminny EKO SIÓDEMKA. Najbliższą instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) jest instalacja zlokalizowana w miejscowości Wałków w gminie Koźmin Wielkopolski. Ilość zebranych z terenu Gminy odpadów komunalnych w 2012 r. (wg danych uzyskanych z Urzędu Miasta w Krotoszynie) kształtowała się na poziomie 9 982,6 Mg. Ilość odpadów zebranych selektywnie wynosiła tylko 474,2 Mg. Świadczy to o tym, że niestety cały czas © EKOTON sp. z o.o. 29 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 wytwarzane przez mieszkańców odpady komunalne są zbierane przede wszystkim w formie zmieszanej. W celu zapobiegania i ograniczania powstawaniu odpadów komunalnych powinno organizować się kampanie informacyjne propagujące selektywne zbieranie surowców wtórnych oraz promujące naprawy jak i ponowne wykorzystanie materiałów i produktów. 3.8 Promieniowanie elektromagnetyczne Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM) zaliczane jest do podstawowych zanieczyszczeń środowiska. Dzieli się je na naturalne i antropogeniczne. Naturalne - stale występuje w otoczeniu (tzw. „tło”). Natomiast promieniowanie antropogeniczne związane jest szczególnie z liniami elektroenergetycznymi i instalacjami radiokomunikacyjnymi. Polskie przepisy ochrony środowiska odnoszą się do linii prądu przemiennego o napięciach znamionowych 110 kV i wyższych. Zasady ochrony przed polami elektromagnetycznymi występującymi w otoczeniu linii elektroenergetycznych zostały zapisane w przepisach Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007, Nr 120 poz. 826, z późn. zm.) i oraz w ustawie Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013, poz. 1232 z późn. zm.). Znajomość problematyki oddziaływania linii energetycznych na środowisko ma istotne znaczenie przy ustalaniu zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Ostatnie badania poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku na terenie Gminy Krotoszyn wykonywane były przez WIOŚ w Poznaniu w oparciu o 2 punkty lokalizacyjne. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów należy stwierdzić, iż w żadnym z punktów na obszarze Gminy Krotoszyn nie odnotowano przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. 3.9 Energia cieplna Mieszkańcy Gminy Krotoszyn czerpią energię cieplną w znacznej mierze z indywidualnych palenisk domowych opalanych węglem. Sieć ciepłownicza istnieje jedynie na terenie Miasta Krotoszyn. Długość sieci cieplnej przesyłowej wynosi (dane z Urzędu Miasta w Krotoszynie, 2013 r.) nieco ponad 12 km. © EKOTON sp. z o.o. 30 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 3.10 Sieć gazowa Dostawcą gazu oraz zarządcą sieci gazowej na terenie Gminy Krotoszyn jest Wielkopolska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Zakład Gazowniczy Kalisz. Sieć gazowa ogranicza się jedynie do terenu Miasta Krotoszyn. Zgodnie z danymi GUS w 2012 r. na terenie Gminy użytkowano 85,8 km sieci gazowej, z czego 90% przypadało na odcinki rozdzielcze, natomiast pozostała część – na sieć przesyłową (8,3 km). Liczba przyłączy do budyków wyniosła 3 036. Warto zauważyć, iż tereny wiejskie gminy są niezgazyfikowane. Roczne zużycie gazu w instalacji wyniosło w 2012 r. 3 686 500 m3. 3.11 Złoża surowców Na terenie Miasta Krotoszyn zidentyfikowano dwa złoża – Krotoszyn 1 i 2 (powierzchnia 13,2 ha, średnia miąższość 8,37 m) oraz Krotoszyn Stary (powierzchnia 29,1 ha, średnia miąższość 24,2 m). Eksploatacja obu złóż została zaniechana. Na terenie pozamiejskim zlokalizowane jest jedno złoże - Gorzupia. Jest ono miejscem nagromadzenia piasków o średniej miąższości 5,5 m oraz powierzchnią nieco poniżej 2 ha. 3.12 Nadzwyczajne zagrożenia środowiska Zgodnie z danymi Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu (stan na dzień 14 listopada 2013 r.), na terenie Miasta Krotoszyn zlokalizowany jest zakład kwalifikowany jako zakłady o dużym i zwiększonym ryzyku (ZZO) wystąpienia poważnej awarii przemysłowej – KROTGAZ Rozlewnia Gazu Płynnego Sp. j. Hanna Linkiewicz, Marek Kawałek. Firma KROTGAZ powstała w 1993 roku i zajmuje się dystrybucją gazu płynnego zarówno hurtowo, jak i detalicznie. Firma posiada również sieć stacji LPG, do których dostarcza gaz za pomocą własnych autocystern. Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii ma obowiązek zgłoszenia oraz o zakładu właściwemu Wojewódzkiemu zwiększonym ryzyku Inspektorowi sporządza organowi Ochrony program Państwowej Środowiska. Straży Prowadzący zapobiegania poważnym Pożarnej zakład awariom przemysłowym, , w którym przedstawia system bezpieczeństwa gwarantujący ochronę ludzi i środowiska, stanowiący element ogólnego systemu zarządzania zakładem. Dodatkowo prowadzący jest obowiązany do opracowania i wdrożenia systemu bezpieczeństwa gwarantującego ochronę ludzi i środowiska. © EKOTON sp. z o.o. 31 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Ponadto na terenie Gminy Krotoszyn mogą wystąpić zdarzenia stwarzające zagrożenie dla ludzi, mienia i środowiska wymagające prowadzenia akcji ratowniczych kwalifikowanych jako ratownictwo techniczne, a są to: § katastrofy i awarie budowlane, § awarie infrastruktury komunalnej, § wywroty drzew, rusztowań, dźwigów, zdarzenia spowodowane siłami natury. 4. CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ Cele i zadania wytyczone w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2009 -2013, zostały sformułowane zgodnie z założeniami Polityki ekologicznej państwa oraz dokumentami wyższego szczebla. Podstawowym założeniem Polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju. W celu spełnienia powyższego wymagania w Gminie Krotoszyn zostały określone zadania własne i koordynowane mające zapewnić ochronę i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego będących szansą rozwoju Gminy Krotoszyn. W polityce ekologicznej państwa edukacja ekologiczna społeczeństwa uznawana jest za jeden z ważniejszych instrumentów realizacji strategii ekorozwoju społecznego i gospodarczego. Poziom świadomości lokalnej społeczności w zakresie ochrony środowiska naturalnego jest bowiem warunkiem akceptacji tej polityki. Edukacja ekologiczna kształtuje całościowy obraz relacji pomiędzy człowiekiem, społeczeństwem i przyrodą. Wskazuje na zależność człowieka od środowiska oraz uczy odpowiedzialności za dokonywanie zmian. Zgodnie z powyższym działania Gminy Krotoszyn na kolejne lata powinny być ukierunkowane na dalszy zrównoważony rozwój Gminy. Zapewnienie tego celu będzie warunkowane podniesieniem świadomości mieszkańców i inwestorów, którzy przy podejmowaniu własnych decyzji będą wiedzieli jak racjonalnie korzystać z zasobów środowiska. © EKOTON sp. z o.o. 32 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 5. STAN I OCENA WYKONANIA ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA W Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2009 – 2013 Gmina Krotoszyn wpisała zadania do realizacji zorganizowane w ramach 7 celów środowiskowych: § Cel 1. Racjonalizacja zużycia energii, surowców i materiałów oraz wzrostu udziału zasobów odnawialnych § Cel 2. Zapewnienie wysokiej jakości powietrza (redukcja emisji pyłów i gazów niszczących warstwę ozonową) § Cel 3. Zminimalizowanie uciążliwości hałasu w środowisku § Cel 4. Ochrona mieszkańców przed promieniowaniem elektromagnetycznym § Cel 5. Zapewnienie wystarczającej ilości wody o odpowiedniej jakości użytkowej oraz ochrona przed powodzią § Cel 6. Ochrona powierzchni ziemi i gleb przed degradacją § Cel 7. Zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem georóżnorodności i bioróżnorodności w tym wzrost lesistości Gmina stara się na bieżąco wywiązywać z zadań środowiskowych, zarówno tych inwestycyjnych jak i tych realizowanych w ramach swojej działalności statutowej. Pomocą w realizacji i ustalania priorytetów na każdy rok działalności jest gminny Program ochrony środowiska jak również Wieloletni Plan Inwestycyjny. Poniżej przedstawione zostało zestawienie pokazujące stopień realizacji zadań inwestycyjnych jakie realizowane były w latach 2012 i 2013 na terenie Gminy Krotoszyn. Zadania te wpisują się w zakres założeń wynikających z Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2009 – 2013 i są ukierunkowane na poprawę stanu jakości i ochronę środowiska. © EKOTON sp. z o.o. 33 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Tabela 2 Zadania realizowane przez Miasto i Gminę Krotoszyn w latach 2012 – 2013 Działanie Opis zadania Koszty poniesione przez Gminę Krotoszyn [PLN] 2012 r. „Zagroda serem pachnąca” Stopień realizacji 2013 r. koszt projektu (2 etapy) 40 240 (28 000 dofinansowanie w ramach programu „Wielkopolska Odnowa Wsi” + 12 240 wkład własny Gminy Krotoszyn) Zadanie zrealizowane koszt projektu: 36 000 (22 600 dofinansowanie w ramach programu „Wielkopolska Odnowa Wsi” + 13 400 wkład własny Gminy Krotoszyn) Zadanie zrealizowane Rolnictwo i łowiectwo Plac zabaw w Benicach Leśnictwo Zakup drewnianego zestawu rekreacyjnego 6 500 Zadanie zrealizowane Transport i łączność Opracowanie dokumentacji na modernizację ul. Zdunowskiej odcinek od ul. Staszica do ul. Transportowej – zadanie realizowane przez GDDKiA 65 200 Zadanie zrealizowane Dofinansowanie budowy ul. Rawickiej w Krotoszynie – zadanie realizowane przez Powiat Krotoszyński, Gminę Krotoszyn i właścicieli hurtowni zlokalizowanych przy ul. Rawickiej 85 500 Zadanie zrealizowane Dofinansowanie przebudowy ul. Floriańskiej w Krotoszynie – zadanie realizowane wspólnie z Powiatem Krotoszyńskim 173 000 Zadanie zrealizowane Dofinansowanie przebudowy ul. Osadniczej w Krotoszynie nr 5214P– zadanie realizowane wspólnie z Powiatem Krotoszyńskim 450 000 Zadanie zrealizowane Budowa ul. Czereśniowej i Paderewskiego w Krotoszynie Budowa ul. Gałeckiego i Wierzbięty w Krotoszynie © EKOTON sp. z o.o. 221 600 Zadanie zrealizowane Zadanie zrealizowane 375 000 Budowa ul. Kujawskiej w Krotoszynie 72 900 Zadanie zrealizowane Budowa ul. Liliowej w Krotoszynie 151 000 Zadanie zrealizowane 34 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Działanie Opis zadania Koszty poniesione przez Gminę Krotoszyn [PLN] 2012 r. Budowa ul. Mazowieckiej w Krotoszynie Zadanie zrealizowane koszt projektu 545 000 (z czego 338 250 to dotacja z Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych) Zadanie zrealizowane Budowa ul. Waryńskiego w Krotoszynie – zadanie realizowane wspólnie z PGKiM sp. z o.o. w Krotoszynie 245 500 Zadanie zrealizowane Budowa ul. Północnej w Krotoszynie – opracowanie dokumentacji projektowej 24 000 Zadanie zrealizowane Opracowanie dokumentacji na budowę drogi Kobierno – Nowy Folwark - 27 000 Zadanie w trakcie realizacji Opracowanie dokumentacji na budowę odcinków ulic: Malinowa, Spokojna i Ściegienna w Smoszewie 43 000 - Zadanie w trakcie realizacji Opracowanie dokumentacji na budowę ul. Jasnej i Wiewiórowskiego w Krotoszynie - 60 000 Zadanie w trakcie realizacji - Zadanie w trakcie realizacji Opracowanie dokumentacji na budowę ul. Pszennej i odc. ul. Rolniczej w Krotoszynie © EKOTON sp. z o.o. 2013 r. 589 600 Budowa ul. Ustkowskiej w Benicach i ul. Zielonej w Orpiszewie Stopień realizacji 8 100 Przebudowa drogi we Wróżewach oraz Przebudowa ul. ks. Kałuży w miejscowości Biadki koszt projektu: 972 000 (225 000 z Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych + 747 000 wkład własny Gminy Krotoszyn Zadanie zrealizowane Zakup ciągnika komunalnego 65 000 Zadanie zrealizowane Budowa chodnika przy ul. Sportowej w Kobiernie 32 000 Zadanie zrealizowane Rewitalizacja centrum miasta Krotoszyna 9 299 960,55 z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. całość projektu ok. 12 500 000 w 2012 r. wydatkowano – 199 094,00 w 2013 r. wydatkowano – 3 421 380,00 Zadanie w trakcie realizacji 35 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Działanie Opis zadania Koszty poniesione przez Gminę Krotoszyn [PLN] 2012 r. 129 970 - Gmina Krotoszyn, pozostałe gminy po 64 985 każda Powiat Krotoszyński Powiat Milicki Miasto i Gmina Zduny Gmina Cieszków Łączna kwota - 389 910 Zadanie w trakcie realizacji Studium korytarzowe wraz z analizą wielokryterialną (SK) dla obwodnicy Krotoszyn w ciągu DK 36 Krotoszyn Ostrów Wlkp. – zadanie realizowane przez Gminę Krotoszyn, GDDKiA i Powiat Krotoszyński koszt projektu 244 500 (Gmina Krotoszyn zarezerwowała środki w wysokości 179 000). Planowany czas opracowania dokumentacji – połowa 2015 r. Zadanie w trakcie realizacji Budowa cmentarza komunalnego Administracja publiczna Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa Zadanie w trakcie realizacji 88 140 393 556 240 Remont budynku Urzędu Miejskiego przy ul. Kołłątaja 5 w Krotoszynie. 36 900 889 957 730 Termomodernizacja budynku OSP w Biadkach – zadanie realizowane przez OSP w Biadkach z wykorzystaniem dotacji z WFOŚiGW oraz dotacji z Gminy Krotoszyn koszt projektu 167 500 (65 000 z WFOŚiGW w Poznaniu Zadanie zrealizowane Modernizacja Zespołu Szkół w Orpiszewie koszt projektu 1 167 800 (z tego 136 000 dotacji z WFOŚiGW na termomodernizację) Zadanie zrealizowane Modernizacja boiska rekreacyjnego w Zespole Szkół w Orpiszewie 69 000 Zadanie zrealizowane Modernizacja Szkoły Podstawowej nr 8 w Krotoszynie, w tym modernizacja boiska rekreacyjnego © EKOTON sp. z o.o. 2013 r. Studium korytarzowe wraz z analizą wielokryterialną (SK) oraz studium techn.-ekon.środowiskowe wraz z materiałami do Decyzji o Środowiskowych Uwarunkowaniach (DŚU) dla budowy obwodnicy Krotoszyna, Zdun i Cieszkowa w ciągu DK 15 - zadanie realizowane przez samorząd Krotoszyna, Zdun i Cieszkowa, samorządy powiatowe z Krotoszyna i Milicza oraz GDDKiA w Poznaniu i Wrocławiu Działalność usługowa Oświata i wychowanie Stopień realizacji 198 700 Zadanie zrealizowane Zadanie zrealizowane 36 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Działanie Opis zadania Koszty poniesione przez Gminę Krotoszyn [PLN] 2012 r. Gospodarka komunalna i ochrona środowiska © EKOTON sp. z o.o. Stopień realizacji 2013 r. Modernizacja zaplecza sali gimnastycznej Zespołu Szkół w Orpiszewie 159 120,00 Zadanie zrealizowane Przystosowanie Zespołu Szkół Nr 3 w Krotoszynie do realizacji celów Lokalnego Programu Rewitalizacji 23 370,00 Zadanie w trakcie realizacji Urządzenie szkolnych placów zabaw w zespole Szkół Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi, Zespole Szkół nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi oraz Szkole Podstawowej w Lutogniewie 235 900 Zadanie zrealizowane Likwidacja barier architektonicznych w Przedszkolu Nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi KUBUŚ w Krotoszynie 120 000 (50 % Gmina Krotoszyn i 50 % ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Zadanie zrealizowane Wykonanie przyłączy wodociągowo-kanalizacyjnych na terenie Przedszkola Nr 6 w Krotoszynie 83 000 Zadanie zrealizowane Wymiana nawierzchni parkingu w Przedszkolu Nr 6 w Krotoszynie 67 600 Zadanie zrealizowane Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w gm. Krotoszyn (KOK, Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi Nr 1, Przedszkole nr 2, Przedszkole nr 5, Szkoła Podstawowa w Biadkach, Wiejski Dom Kultury Różopole, Wiejski Dom Kultury Wielowieś) w ramach III konkursu „System zielonych inwestycji – GIS 142 700 Zadanie w trakcie realizacji Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji Krotoszyn wraz z Przebudową i Rozbudową Oczyszczalni Ścieków w Krotoszynie W 2012 r. Gmina dzięki oszczędnościom dopisała do realizacji zadania Przebudowę i Rozbudowę Oczyszczalni Ścieków w Krotoszynie. Po aneksie koszt całości projektu: 59 185 670 (28 338 84 dotacji z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ) Termin realizacji projektu – 2008–2015 r. Zadanie w trakcie realizacji 37 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Działanie Opis zadania Koszty poniesione przez Gminę Krotoszyn [PLN] 2012 r. Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego © EKOTON sp. z o.o. Stopień realizacji 2013 r. Regulacja rzeki (cieku) Jawnik i budowa polderów zalewowych na terenie gminy Krotoszyn koszt projektu: 18 719 100 (12 339 300 z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego + 2 876 300 pożyczka ze środków WFOŚiGW) Zadanie zrealizowane Modernizacja budynku gospodarczego w Parku im. Wojska Polskiego w Krotoszynie 93 300 Zadanie zrealizowane Wykonanie ozdobnego krzyża powstańczego 4 000 Zadanie zrealizowane Zakup sprzętu do utrzymania zieleni miejskiej (kosiarka tylno-czołowa, pług odśnieżający, przyczepa) 63 900 Zadanie zrealizowane Modernizacja oświetlenia ulicznego w Krotoszynie przy ul. Ostrowskiej 54 500 Zadanie zrealizowane Modernizacja oświetlenia przy ul. Krotoszyńskiej w Kobiernie 64 100 Zadanie zrealizowane Utworzenie ośrodka rekreacyjno-wypoczynkowego na krotoszyńskim Błoniu koszt projektu 87 300 Zadanie w trakcie realizacji Modernizacja dachu budynku Wiejskiego Domu Kultury w Orpiszewie 148 900 Zadanie zrealizowane Modernizacja Wiejskiego Domu Kultury w Chwaliszewie 61 500 Zadanie zrealizowane Remont i rozbudowa Domu Ludowego wraz z dobudową kotłowni w Lutogniewie koszt projektu: 1 257 500 (500 000 z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Zadanie zrealizowane Rozbudowa i przebudowa Świetlicy Wiejskiej w Brzozie koszt projektu: 578 000 (210 000 z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Zadanie zrealizowane Rozbudowa i przebudowa Wiejskiego Domu Kultury w Kobiernie 1 117 200 (500 000 z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Zadanie zrealizowane Przeprowadzenie badań konserwatorskich i remont piwnic budynku dawnego Zakonu Trynitarzy w Krotoszynie (obecnie Muzeum) 30 200 (z czego dotacja z Urzędu Marszałkowskiego 10 000) Zadanie zrealizowane 38 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Działanie Opis zadania Koszty poniesione przez Gminę Krotoszyn [PLN] 2012 r. Stopień realizacji 2013 r. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej gm. Krotoszyn (Krotoszyńska Biblioteka Publiczna, Szkoła Podstawowa Nr 8 w Krotoszynie, Gimnazjum Nr 4 w Krotoszynie, Przedszkole Nr 6 w Krotoszynie) w ramach III konkursu „System zielonych inwestycji – GIS” 2 325 900 (175 100 pożyczki WFOŚiGW + 1 048 138 dotacja i pożyczka z NFOŚiGW) Zadanie zrealizowane Budowa placu zabaw przy ul. Słodowej w Krotoszynie - Zadanie zrealizowane Budowa placu zabaw przy ul. Przemysłowej w Krotoszynie 57 600 20 000 Kultura Fizyczna Zadanie zrealizowane Źródło: Opracowanie własne Ekoton sp. z o.o. na podst. danych otrzymanych z Urzędu Miasta Krotoszyn W celu ułatwienia oceny stopnia realizacji założonych przez Miasto i Gminę Krotoszyn celów przygotowano zestawienie porównujące wytypowane wskaźniki monitoringu obrazujące zmiany stanu środowiska na terenie Gminy w ciągu roku 2012 i 2013. Tabela 3 Wskaźniki monitorowania Programu ochrony środowiska w Gminie Krotoszyn Lp. Nazwa wskaźnika Jednostka 2012 2013 ha/% 7770/30% 7770/30% 1 Powierzchnia gruntów leśnych/wskaźnik lesistości gminy 2 Powierzchnia obszarów prawnie chronionych ha Rezerwaty 43,12 Natura 2000 12 960 Rezerwaty 43,12 Natura 2000 12 960 3 Liczba pomników przyrody szt. 14 14 strefa badania dla strefy wielkopolskiej: strefa A ze wzgl. na PM 2,5; SO2, NO2, Cd, As, Ni, Pb, benzenu i CO strefa C ze wzgl. na PM 10, ozon i benzo(a)piren brak badań 4 Stan zanieczyszczenia powietrza © EKOTON sp. z o.o. 39 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Lp. Nazwa wskaźnika Jednostka 2012 2013 5 Długość sieci cieplnej przesyłowej km 12,5 12,8 6 Sumaryczna długość sieci wodociągowej km 345,5 347,4 7 Liczba podłączeń sieci wodociągowej do budynków mieszkalnych szt. 7190 7284 8 Zużycie wody na 1 mieszkańca m3 3 3 9 Długość czynnej sieci kanalizacji sanitarnej km 93,2 93,2 10 Liczba podłączeń sieci kanalizacji sanitarnej do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania szt. 2997 3023 11 Liczba przydomowych oczyszczalni ścieków szt. 16 16 12 Masa zebranych odpadów komunalnych Mg 9982,6 8291,5 13 Masa odpadów zebranych selektywnie Mg 474,2 708,4 14 Liczba obiektów z wymienionymi pokryciami azbestowymi szt. 19 17 15 Powierzchnia Gminy objęta nowymi planami zagospodarowania przestrzennego ha 571 0 Źródło: Opracowanie własne Ekoton sp. z o.o. na podst. danych pozyskanych z Urzędu Miasta w Krotoszynie, danych monitoringowych i opracowań Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu Wskaźnik dotyczący powierzchni leśnej w Gminie Krotoszyn, pokazuje że w Gminie jest realizowanym program utrzymania lesistości kraju na poziomie 30 %. Powierzchnia obszarów chronionych jest w Gminie spora. Powierzchniowe obszary chronione w Polsce w znacznej mierze się pokrywają, co powoduje, iż ciężko jest podać całkowitą, sumaryczną powierzchnię wszystkich obszarów chronionych na terenie Gminy Krotoszyn. Jeśli chodzi o stan czystości powietrza atmosferycznego w Gminie, to badania były prowadzone w 2012 r. Gmina Krotoszyn została oceniona jako część tzw. strefy wielkopolskiej. Jest to bardzo duży obszar (praktycznie całość województwa wielkopolskiego). Niemniej jednak wyniki i sposób ustanowienia stref badanych pokazują że w całej wielkopolsce problemem są zanieczyszczenia związane z pyłem PM 10, ozonem i benzo(a)pirenem. © EKOTON sp. z o.o. 40 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Stan czystości wód powierzchniowych i podziemnych nie był sprawdzany w Gminie w ostatnich 2 latach. W latach 2012 – 2013 długość sieci cieplnej jak również sieci wodociągowej wzrosła, wzrosła również ilość przyłączy do sieci wodociągowej jak i kanalizacyjnej (pomimo iż długość tej sieci się nie zmieniła). W gospodarce odpadami zauważa się niepokojącą tendencję w zakresie ilości zebranych odpadów komunalnych, może to wynikać z faktu zmian związanych z wprowadzeniem nowego, ogólnopolskiego systemu gospodarki odpadami i tzw. okresu przejściowego jaki w związku z tym ma miejsce od połowy 2013 r. Należy przy tym zauważyć że ilość odpadów zebranych selektywnie w 2013 roku wzrosła o ponad połowę w stosunku do 2012 r. 6. WNIOSKI Przedmiotowy Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 pokazuje zadania zrealizowane przez Miasto i Gminę Krotoszyn w zakresie ochrony środowiska w latach 2012 – 2013. Zadania te służyły poprawie środowiska naturalnego i wynikały z dokumentu: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2009 – 2013. Fundamentalnym założeniem w tworzeniu Programów ochrony środowiska na wszystkich szczeblach – od krajowego do gminnego – jest, aby ich realizacja doprowadziła do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem oraz zapewniła skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także stworzyła warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa. W ramach celu 1 Racjonalizacja zużycia energii, surowców i materiałów oraz wzrostu udziału zasobów odnawialnych Gmina Krotoszyn prowadzi działania w zakresie termomodernizacji budynków prowadzącej do poprawy parametrów obiektów. W latach 2012 i 2013 przeprowadzone zostały: § termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w gm. Krotoszyn (KOK, Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi Nr 1, Przedszkole nr 2, Przedszkole nr 5, Szkoła Podstawowa w Biadkach, Wiejski Dom Kultury Różopole, Wiejski Dom Kultury Wielowieś) w ramach III konkursu „System zielonych inwestycji – GIS, © EKOTON sp. z o.o. 41 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 § termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej gm. Krotoszyn (Krotoszyńska Biblioteka Publiczna, Szkoła Podstawowa Nr 8 w Krotoszynie, Gimnazjum Nr 4 w Krotoszynie, Przedszkole Nr 6 w Krotoszynie) w ramach III konkursu „System zielonych inwestycji – GIS”, § termomodernizacja budynku OSP w Biadkach. W zakresie celu 2 Zapewnienie wysokiej jakości powietrza (redukcja emisji pyłów i gazów niszczących warstwę ozonową) prowadzone są liczne remonty, budowy i przebudowy dróg, oraz wykonywane są kolejne opracowania dokumentacyjne pod nowe inwestycje. W latach 2012 i 2013 Gmina Krotoszyn podjęła łącznie 18 zadań z czego 14 zostało zakończonych. W trakcie realizacji są 4 zadania, w tym 2 duże projekty: § Studium korytarzowe wraz z analizą wielokryterialną (SK) oraz studium techn.ekon.-środowiskowe wraz z materiałami do Decyzji o Środowiskowych Uwarunkowaniach (DŚU) dla budowy obwodnicy Krotoszyna, Zdun i Cieszkowa w ciągu DK 15, § Studium korytarzowe wraz z analizą wielokryterialną (SK) dla obwodnicy Krotoszyn w ciągu DK 36 Krotoszyn - Ostrów Wlkp. Zadania te wynikają bezpośrednio również z założeń jakie Gmina Krotoszyn jest w obowiązku wypełniać w związku z założeniami celu 3 Zminimalizowanie uciążliwości hałasu w środowisku W ramach celu 5 Zapewnienie wystarczającej ilości wody o odpowiedniej jakości użytkowej oraz ochrona przed powodzią Gmina prowadzi obecnie projekt dotyczący uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji Krotoszyn wraz z Przebudową i Rozbudową Oczyszczalni Ścieków w Krotoszynie. Natomiast zakończony został projekt dotyczący regulacji rzeki (cieku) Jawnik i budowy polderów zalewowych na terenie Gminy Krotoszyn. Niektóre z zadań wymagają znacznych nakładów finansowych, przez co bardzo często nie dochodzi do ich realizacji. W tym przypadku ważną sprawą jest określenie priorytetów dla poszczególnych zadań i określenie konieczności ich wykonania w określonym czasie. Obowiązek aktualizacji Programów ochrony środowiska, umożliwia doprowadzenie zapisów Programu do zgodności z obowiązującymi przepisami jak również z aktualnymi potrzebami Gminy. Obecnie, największą potrzebą Miasta i Gminy Krotoszyn jest zintensyfikowania działań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej a także poprawa stanu środowiska akustycznego terenu Miasta i Gminy Krotoszyn. © EKOTON sp. z o.o. 42 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 Podsumowując należy stwierdzić, że cele i priorytety założone w Polityce ekologicznej państwa sukcesywnie i w miarę możliwości są realizowane na terenie Miasta i Gminy Krotoszyn poprzez zadania określone w gminnym Programie ochrony środowiska. Gmina wprowadza w życie przepisy obowiązującego prawa, przez co prowadzi efektywne zarządzanie środowiskiem wsparte mechanizmami chroniącymi te środowisko. Realizacja założeń przyjętych w Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2009 -2013 wpłynęła na poprawę stanu środowiska naturalnego w Gminie. © EKOTON sp. z o.o. 43 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 SPIS RYCIN RYCINA 1 POŁOŻENIE GMINY KROTOSZYN W POLSCE ................................ ................................ ................................ ...... 5 RYCINA 2 GMINA KROTOSZYN NA TLE MEZOREGIONU WYSOCZYZNY KALISKIEJ ................................ ................................ .... 6 RYCINA 3 ZMIANY LICZBY LUDNOŚCI W GMINIE KROTOSZYN NA PRZESTRZENI LAT 2012 – 2013 ................................ ............ 7 RYCINA 4 STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH NA TERENIE GMINY KROTOSZYN ................................ ......................... 9 RYCINA 5 ZASIĘG OBSZARU OSN ZLEWNI RZEKI ORLA NA TERENIE MIASTA I GMINY KROTOSZYN ................................ .......... 13 RYCINA 6 ZASIĘG OBSZARU OSN ZLEWNI RZEK CZARNA WODA I KUROCH NA TERENIE GMINY KROTOSZYN ............................ 13 RYCINA 7 REZERWATY PRZYRODY NA TERENIE GMINY KROTOSZYN ................................ ................................ .................. 16 RYCINA 8 OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU ................................ ................................ ................................ ............ 17 RYCINA 9 OBSZAR MAJĄCY ZNACZENIE DLA WSPÓLNOTY UROCZYSKA PŁYTY KROTOSZYŃSKIEJ PLH 300002........................ 18 RYCINA 10 OBSZAR SPECJALNEJ OCHRONY PTAKÓW DĄBROWY KROTOSZYŃSKIE PLB 300007 ................................ .......... 19 RYCINA 11 PRZEBIEG KORYTARZA EKOLOGICZNEGO NA TERENIE GMINY KROTOSZYN ................................ ......................... 22 RYCINA 12 OBSZAR WAŻNY DLA PTAKÓW W OKRESIE GNIAZDOWANIA ORAZ MIGRACJI NA TERENIE GMINY KROTOSZYN – DĄBROWY KROTOSZYŃSKIE ................................ ................................ ................................ ................................ ............. 23 RYCINA 13 POZIOM RÓWNOWAŻNY HAŁASU LAEQ ZMIERZONY W BADANIACH WIOŚ Z 2012 R. NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO ................................ ................................ ................................ ................................ .......... 25 RYCINA 14 LOKALIZACJA ANALIZOWANYCH ODCINKÓW DRÓG KRAJOWYCH NA TERENIE POWIATU KROTOSZYŃSKIEGO .............. 26 RYCINA 15 PODZIAŁ WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO NA REGIONY, W KTÓRYCH PROWADZONA JEST KOMPLEKSOWA, REGIONALNA GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI ................................ ................................ ........................... 29 SPIS TABEL TABELA 1 POMNIKI PRZYRODY NA TERENIE GMINY KROTOSZYN ................................ ................................ ....................... 20 TABELA 2 ZADANIA REALIZOWANE PRZEZ MIASTO I GMINĘ KROTOSZYN W LATACH 2012 – 2013................................ ......... 34 TABELA 3 WSKAŹNIKI MONITOROWANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA W GMINIE KROTOSZYN ................................ ..... 39 SPIS LITERATURY 1. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016, 2. II Polityka ekologiczna państwa (dokument z perspektywą do 2025 roku), 3. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2009 -2013 uchwalona 26.02.2009 roku, 4. SDF Uroczyska Płyty Krotoszyńskiej PLH, data aktualizacji: październik 2013 r., 5. SDF Dąbrowy Krotoszyńskie PLB 300007, data aktualizacji: październik 2013 r., 6. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w 2012 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, © EKOTON sp. z o.o. 44 Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Krotoszyn za lata 2012 – 2013 7. Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2012, WIOŚ w Poznaniu, 8. Badania gleb na OSN województwa wielkopolskiego, Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Poznaniu, 9. Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej ze względu na ozon, Poznań 2012 r., 10. Mapa akustyczna dróg krajowych na terenie województwa wielkopolskiego (zadanie 2), w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz Autostrady Wielkopolskiej S.A., GDDKiA 2012 r., 11. Rozporządzenie nr 4/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej we Wrocławiu z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie określenia wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć, 12. „Obszary ważne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego", Wylęgała P., Kuźniak S., Dolata P., Poznań 2008, ZASOBY INTERNETOWE 1. Strona Gminy Krotoszyn - www.krotoszyn.pl 2. Strona Głównego Urzędu Statystycznego - www.stat.gov.pl 3. Strona Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu - www.poznan.wios.gov.pl 4. Strona Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska – www.gdos.gov.pl 5. Strona Ministerstwa Środowiska – www.mos.gov.pl 6. Strona Natura 2000 – www.natura2000.gdos.gov.pl 7. Strona Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody - www.crfop.gdos.gov.pl 8. Strona Państwowego Insytyutu Geologicznego – www.pgi.gov.pl 9. Strona Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad - www.gddkia.gov.pl © EKOTON sp. z o.o. 45
