Witamy w Święciechowie !!!

Witamy w Święciechowie !!!
Za pośrednictwem czwartej edycji publikacji o Gminie Święciechowa
z przyjemnością prezentuję Państwu nasz region.
Znajdziecie tutaj wiele ciekawych informacji dotyczących historii, gospodarki
i walorów przyrodniczych. Niepowtarzalną atmosferę Gminy tworzą urokliwe
krajobrazy z lasami, jeziorem, ciekawe zabytki, ciągle żywe tradycje i obrzędy
ludowe, a także tereny do zainwestowania.
Nasza Gmina to nie tylko zabytki i przyroda, ale przede wszystkim ludzie, którzy są
prawdziwą wartością Gminy.
Gmina Święciechowa dzięki gospodarności mieszkańców i władz samorządowych
staje się z roku na rok coraz bardziej atrakcyjna.
Liczę, że po bliższym poznaniu zechcecie Państwo związać się z naszym terenem.
Wójt Gminy Święciechowa
Marian Mielcarek
Gmina
Święciechowa
Położona jest w powiecie leszczyńskim, w południowej części województwa wielkopolskiego. Od zachodu graniczy z gminą Wschowa, od północy z gminami
Włoszakowice i Lipno od wschodu z miastem Leszno
i Gminą Rydzyna, a od południa z Gminą Góra. Powierzchnia gminy wynosi 135 km2, co pozwala zaliczyć ją do gmin średniej wielkości.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2007 r. gminę zamieszkuje 7391 mieszkańców w tym 2741 mieszkańców liczy sama Święciechowa. Teren gminy Święciechowa kształtują trzy malownicze krainy:
Równina Leszczyńska:
zajmuje centralne i w przeważającej mierze północne
tereny gminy. Jest to obszar mało urozmaicony o różnicach poziomu rzędu 3-5 m.
Strefa pagórków morenowych:
występuje fragmentarycznie w północnej części gminy.
Różnice poziomów dochodzą na tym obszarze do 25m.
Dolina Rowu Polskiego:
obejmuje swym zasięgiem południową część gminy.
Posiada kierunek wschód-zachód.
Występują tu dwa poziomy terasowe. Terasa denna
jest monotonna, przeważnie zabagniona i zatorfiona
Krzycko Małe
2
lub wysłana utworami piaszczysto-madowymi. Ponad
terasą denną wznosi się średni poziom terasowy, zalewany tylko częściowo. Jest on zbudowany przeważnie
z piasków drobnoziarnistych z dużą ilością pyłów. Najwyżej położony punkt na terenie gminy znajduje się
na wschód od Krzycka Małego. Na jej obszarze znajdują się fragmenty kilku parków krajobrazowych:
utworzonego w roku 1991 Przemęckiego Parku
Krajobrazowego, obejmującego część obszaru Gołanic z siedliskiem wsi graniczącego z gminą Włoszakowice,
utworzonych w 1998 roku Obszarów Chronionego
Krajobrazu:
obszar nr 1 – Przemęcko-Wschowski i obszar leśny Włoszakowice obejmujący jezioro Krzyckie i część
obszaru Gołanic z siedliskiem wsi – graniczy z gminą
Włoszakowice,
obszar nr 2 – kompleks leśny obejmujący część
siedliska i rozłogu Święciechowy oraz obręb Krzycko
Małe – graniczy z gminami Lipno i Włoszakowice,
obszar nr 3 – Krzywińsko-Osiecki – obejmujący
część wsi Henrykowo na południe od drogi LesznoGóra – graniczy z gminami Góra, Rydzyna i Leszno.
Jezioro Krzyckie
Gdyby spojrzeć na gminę Święciechowa z lotu ptaka,
zobaczylibyśmy przede wszystkim duże połacie pól
i łąk. Na próżno byłoby szukać tu zakładowych kominów czy fabrycznych budynków. Gmina jest przede
wszystkim rolnicza. Użytki rolne zajmują 7928 ha.
W większości występują tu gleby średnie i słabe klasy. IV – VI. Tę ziemię użytkują rolnicy indywidualni,
Przedsiębiorstwo Rolne S.A. Długie Stare, Rolnicza
Spółdzielnia Produkcyjna. Rolniczy charakter gminy
przesądził też o tym, że oprócz uprawy ziemi, hodowli,
działalność prowadzą zakłady działające na rzecz rolnictwa. Są to hurtownie pasz, punkty sprzedaży urządzeń rolniczych, ferma drobiu, ubojnie zwierząt oraz
zakłady przetwórstwa mięsnego, gorzelnie.
Lasy, grunty leśne i zadrzewienie zajmują 4556 ha.
Położone na obszarach wysoczyzny i sandru leszczyńskiego należą do borów lub lasów mieszanych
świeżych, zaś w dolinie Rowu Polskiego dominują
lasy wilgotne i olsy. Przeważają drzewostany 40-letnie
i starsze. Lasy rozmieszczone są w północnej części
gminy - przy granicy z Gminą Włoszakowice i w południowej – na południe od linii kolejowej do Głogowa. W środkowej części gminy znajduje się kilka odrębnych niewielkich kompleksów leśnych – uroczysk.
Wszystkie lasy, oprócz uroczyska „Długie Nowe” zaliczane są do kategorii lasów ochronnych.
W gminie Święciechowa występują w przewadze następujące gatunki drzew: dąb bezszypułkowy, lipa,
brzoza, jawor, olcha czarna, osika, sosna zwyczajna,
świerk. Cechą charakterystyczną szaty roślinnej jest
bardzo duży udział roślinności urządzonej, wśród
której dominują agrocenozy wielkopowierzchniowe
w północno-zachodniej i południowej części gminy.
Inne typy roślinności urządzonej (parki, cmentarze,
sady) zajmują zazwyczaj niewielkie powierzchnie.
Na terenie gminy występuje fauna łowna: sarny, jelenie, dziki, lisy, zające, kuropatwy oraz liczne gatunki
ptaków, wśród których wyróżniają się: dzięcioł czarny,
kaczka krzyżówka, bocian, żuraw, zimorodek, czapla
siwa, myszołów, pustułka, jastrząb i sowa.
Gminę cechuje ukształtowany przez długą historię
rolniczy krajobraz . Pierwsze pasterskie osady rolnicze
pochodzą z 2000 lat p.n.e. Ślady pobytu pierwszych
rolników odkryto w okolicach Strzyżewic i Piotrowic.
Głównym ich zajęciem było pasterstwo. Pasterstwo
z archaiczną uprawą roli łączyły niewielkie grupy ludzi
z epoki brązu. Oprócz czynności typowo rolniczych
zajmowały się dorywczo także wytapianiem półsurowa brązowego, ozdób i narzędzi.
W gminie udokumentowano znaczną ilość stanowisk
archeologicznych, z których dziewięć wpisano do
rejestru dóbr kultury objętych strefą ścisłej ochrony
archeologicznej. Są to cztery stanowiska w Gołanicach, po dwa w Długiem Starem i Trzebiniach oraz
jedno w Lasocicach.
Liczniejsza grupa ludności przybyła na nasze ziemie
około 100 – 150 lat nowej ery. Przebywa ona w okolicach Gołanic, Trzebin, Lasocic i Święciechowy. Oprócz
rolnictwa, pasterstwa zajmuje się także wytopem
żelaza z licznych, zwłaszcza w dolinach, niewielkich
strumieni rudy darniowej. Miejsce pochówku znajdowało się w okolicach Lasocic-Ogrodów. Po okresie znacznego wyludnienia trwającego około 500
lat spowodowanego m.in. wzrostem poziomu wód
w dolinach, około IX p.n.e. tereny gminy zostają ponownie zaludnione.
Gmina Święciechowa ma stabilny, ukształtowany przez wieki i niezaburzony układ osadniczy
3
Święciechowa
4
5
Trochę historii …
z centrum w Święciechowie. Świadczą o tym dwa
nakładające się na siebie układy drogowe. Jeden
starszy, ukierunkowany na Święciechowę, będącą
węzłem dróg, wzdłuż których rozciągnięte są wsie:
Przybyszewo, Lasocice, Dlugie Stare, Piotrowice,
Gołanice, Krzycko Małe, Strzyżewice. Drugi układ,
z ośrodkiem w Lesznie, nakłada się na pierwszy.
Właściwie tylko jedna wieś w gminie jest skierowana „ku Lesznu”. Są to Długie Nowe, położone
wzdłuż historycznego szlaku z Głogowa. Koncentryczny układ dróg wokół Leszna obejmuje
drogi Głogów - Wschowa – Leszno, Włoszakowice – Święciechowa - Leszno i Góra Śląska-Leszno,
przy czym odcinek drogi głogowskiej, począwszy
od Długiego Nowego do Leszna, był wytyczony
sztucznie w XIX wieku i przecina w poprzek Długie Stare, Lasocice i Strzyżewice. O pierwotności
koncentrycznego układu ciążeń ku Święciechowie świadczy usytuowanie siedliska Strzyżewice
wzdłuż drogi gminnej ku Święciechowie, a nie ku
Lesznu.
6
Przedstawiając poszczególne wsie naszej gminy, nie
sposób nie wspomnieć o ich historii - chociaż trudno
w skrótowej formie ująć wszystko co wydarzyło się
na przestrzeni wieków. Z zachowanych dokumentów
można pokrótce przedstawić najważniejsze informacje mówiące niejednokrotnie o świetności tych
okolic.
Jedną z najstarszych osad w Wielkopolsce jest Święciechowa.
Na przestrzeni wieków nazwa miejscowości ulegała
zmianom: Święciechowo, Święciechów, Svecechow,
Sveczechow, Swanczechew, niem. Schwetzkau, Reichenau.
Miejscowość położona jest w odległości 5 km na
zachód od Leszna przy drodze powiatowej Leszno
– Włoszakowice – Boszkowo, w pobliżu obszarów leśnych. Wieś znana była w końcu XI wieku jako osada
targowa, Położenie Święciechowy na szlaku handlowym łączącym Śląsk z Wielkopolską świadczyło o jej
atrakcyjności. Po raz pierwszy Święciechowa trafiła
na karty historii w roku 1000. Zdążający do grobu św.
Wojciecha w Gnieźnie Cesarz Otton III musiał przejeżdżać przez Święciechowę. Celem jego było także
spotkanie z Bolesławem Chrobrym podczas Zjazdu
Gnieźnieńskiego. Od końca XI wieku do początku XIX
wieku stanowiła własność benedyktynów z Lubinia.
W ostatnim ćwierćwieczu XIII wieku (1277 r.) benedyktyni lubińscy przystąpili do zorganizowania w Święciechowie miasta na prawie niemieckim. Podstawy
prawne miasta zostały stworzone nielegalnie poprzez
sfabrykowanie przywileju opatrzonego datą 1277
roku wzorowanego na Krzywiniu. Nowo powstałą sytuację szybko zalegalizowano w 1302 roku (zatwierdził ja formalnie książę Henryk Głogowski). Niejasna
sytuacja prawna miasta spowodowała, że dopiero
w 1333 roku dokonano pomiaru gruntów miejscowości. Nie było murów obronnych, ale istniała brama
miejska- miejsce pobierania cła i myta. Znajdowała się
na obecnej ul. Wschowskiej. Przeprowadzono również zmiany w dotychczasowym układzie przestrzennym miasta. Polegały one głównie na wytyczeniu
na terenie dawnego obszernego placu targowego
czworobocznego rynku i regularnych kwartałów przyległych doń z czterech stron. Rynek zlokalizowano w
zachodniej części dawnego targowiska. W roku 1333
po raz pierwszy wspomniany jest wójt Święciechowy.
Z tego okresu pochodzi herb miasta, który przedstawia Chrystusa Bolejącego, wstającego z otwartego grobu ze skrzyżowanymi rękami. W prawej ręce
trzyma bicz - symbol męki, w lewej gałązki palmowe
- symbol chwały. Głowa z koroną cierniową zwieńczona jest aureolą. Postać odziana jest w przepaskę na
biodrach. Chrystus jest koloru białego na niebieskim
tle, ze złotą aureolą, grób ma barwę żółtą.
Najważniejsze pieczęcie z herbem Święciechowy pochodzą z 1569, 1667, 1807 roku.
Napisy na pieczęciach zmieniały się. Najwcześniejszy
napis brzmiał:
SIGIL : CIVITAS - SCHWECIHOVIIENSIS
(z łac. pieczęć prawo, obywatelstwa, państwo, granica, naród)
W 1458 roku podczas wojny trzynastoletniej z Krzyżakami, Święciechowa była zakwalifikowana do grupy VII miast i została zobowiązana do wystawienia
na wyprawę dziesięciu zbrojnych. W tym czasie dla
porównania Poznań dostarczał 60, Wschowa 20, Gostyń 15. Jako miasto stanowiło ważny etap na kupieckiej drodze. Urządzano tutaj cotygodniowe targi i
jeden doroczny jarmark. Król Kazimierz Jagiellończyk
dał zezwolenie na drugi jarmark, który odbywał się
w niedzielę po Zielonych Świętach i w Święto Podwyższenia Krzyża. W 1474 roku Święciechowa została spalona przez Ślązaków. Spłonął również Kościół.
Nowy powstał około 1483 roku z cegły, z wieżą staraniem sołtysa Jerzego z zebranej w tym celu jałmużny. Kościół płonął kilkakrotnie, ostatni raz był po roku
1780 odbudowany. 3 czerwca
1780 roku spłonęło prawie całe
miasto. Święciechowy nie mijały
również epidemie. W latach 1709
– 1710 (po wojnie północnej)
cholera zdziesiątkowała ludność
miasteczka. W tym czasie powstały na wylocie czterech głównych
ulic kapliczki, w których dwie zachowały się do dzisiaj. Jedna przy
drodze do Krzycka, druga przy
drodze w kierunku Piotrowic.
W okresie napięć religijnych w XVI
i XVII wieku Święciechowa zaczęła
ulegać nowinkom innowierczym.
Dominację katolików zapewnił Opat
lubiński Stanisław Kiszewski. W roku1642
na prośbę burmistrza oraz magistratu przybyli
tutaj jezuici z Głogowa i utworzyli 6 klas gimnazjum,
które działało w latach 1644 – 1653. Szkoła parafialna
istniała w Święciechowie już w 1610 r. Pisano o niej:
„Szkoła w Święciechowie jest murowana, stoi obok
kościoła, utrzymywanie tak budynku jako też rektora
należy do magistratu, który mu płaci z kasy miejskiej
60 zł rocznie. Jednakże pleban może go według upo-
Rynek w Swięciechowie
dobania swego oddalić od szkoły i nikt nie może być
rektorem tylko osoba podobająca się proboszczowi.
Nauki tyle potrzeba, ile do uczenia dzieci potrzeba.
Kantora i młodzieńca szkolnego nie ma w Święciechowie, z przyczyn, że ich utrzymanie jest trudne wśród
ludzi świeżo do Kościoła Bożego nawróconych…”
Wizyty Happa z 1610 roku i Wolińskiego z roku 1737
roku zaświadczają również o istnieniu w miejscowości
szpitala. Pierwsza mówi: „Szpital ma budynki drewniane. Kiedy był założonym, nie wiadomo; nie wiadomo też
jaką liczbę ubogich ma utrzymywać; obecnie jest dziesięciu. Uposażenie jego jest takie: posiada pewną część
roli idąc ku Krzycku, dwie łąki i ogród.”
Druga: „Szpital jest postawiony z drzewa, ma jedna
wielką izbę ogrzewaną i dwanaście komórek, w których
mieszka sześciu ubogich.” Z wizyty Wolińskiego dowiadujemy się, że w roku 1737 prócz ról, miał jeszcze
szpital małe sumki częściowo darowane przez proboszczów miejscowych, a w części przez mieszczan
święciechowskich.
W XVI w. nastąpił ciekawy proces
grupowania się rzemieślników w
centrum miasta z jednoczesnym
wypieraniem mieszczan i rolników na rozwijające się obrzeża.
Warto wspomnieć, że dzisiejszy
Nowy Rynek w Lesznie wchodził
w skład przedmieścia Święciechowy. Szczególnie liczny i czynny był cech płócienników, posiadający przywileje statutowe z lat
1621, 1672, 1740, 1753, co wskazuje na stały rozwój tej gałęzi włókienniczej. Liczba majstrów wahała
się w granicach 30-tu. Handel płótnem
był bardzo rozwinięty. O jego rozmiarach może świadczyć wiadomość z 1660 roku,
z której wynika, że Adam Klicha ze Święciechowy przywiózł do Poznania płótna wartości 250 zł. polskich.
Głównym zatrudnieniem ludności było rolnictwo
i rzemiosło. Najwięcej było płócieników – 31, młynarzy - 20, rzeźników – 12, szewców – 15, sukienników
– 1. W XVIII wieku. zmienił się układ wśród rzemieślników. Najliczniejsza była grupa rzeźników. Mieli
7
do dyspozycji pastwiska miejskie do wypasu
bydła. Byli tez zwolnieni z cła za bydło sprowadzane na potrzeby miejscowe, a uiszczali
jedynie opłaty celne za woły pędzone za
granicę. Około 1728 roku na terenie gminy
czynna była drukarnia. Z jej działalnością
związany był rozwój cechu introligatorów.
Święciechowę dotykały również różne klęski, zarówno w czasie działań wojennych
1656 roku jak i wskutek silnych pożarów w
1549 i 1780 roku.
Miasto do 1710 roku należało do opactwa
lubiąskiego. Podpisanie tzw. konkordatu
wschowskiego spowodowało, że przeszło
ono do dóbr królewskich. Jest też pewne, iż
w okresie wojny północnej, w czasie zimowej wyprawy w 1706 roku wojska szwedzkie
pod wodzą Marszałka Rhonskiolda przechodziły przez Święciechowę.
W wyniku II rozbioru Polski w 1793 roku
Święciechowa została włączona do Prus.
Następuje powolny upadek miasta. W listopadzie 1806 roku wkroczyły do Wielkopolski
wojska napoleońskie. Na krótki okres czasu
Święciechowa miała własną, polska administrację. Ponowne ożywienie gospodarcze
obserwowane jest na przełomie XIX/XX w.
Buduje się nowe domy, prawie wszystkie
są z cegły, a ulice wybrukowane. Święciechowę zamieszkuje 1500 osób, w tym 109
rzemieślników. Wśród nich byli: sukiennicy, muzycy, szczotkarze, garncarze, pracze,
Figura św.Nepomucena przy ul. Wschowskiej w Swięciechowie
koszykarze, budowniczowie wiatraków.
Dominowali murarze, młynarze, piekarze
i restauratorzy.
położone przy granicy, pozbawione zakładów praW 1865 roku powstaje Bractwo Kurkowe, które cy wegetowało, szerzyło się bezrobocie. Na mocy
w latach międzywojennych liczy około 100 członków rozporządzenia MSW z 21 lipca 1934 roku Święciechoi posiada własny sztandar.
wa utraciła prawa miejskie.
Po koniec XIX wieku i na początku XX wieku niemie- W pierwszych dniach września 1939 roku w Święcieckie gospodarstwa wykupują Polacy. W latach 1900 chowie zaczęła urzędować administracja niemiecka.
– 1914 w polskie ręce przeszło 20 gospodarstw. Wy- Niemcy wywłaszczyli wszystkich Polaków – rolników.
kupili je m.in.: Borowiak, J. Szblewski, J. Kalitka, Hof, Wyzwolona została 29 stycznia 1945 roku. Od tego
trzech Fabiańskich, Szyszkowiak, Płócienniczak, Tiel, dnia zaczęto organizować nowe życie.
Nastąpił rozwój budownictwa, powstały nowe osiedGbiorczyk, Urbański, Wojciech, Kałmuczak i inni.
W czasie I wojny światowej zginęło 42 mieszkańców la. Wybudowano wiele obiektów użyteczności pubŚwięciechowy, w tym 13 Polaków. Miasto przypad- licznej m.in. ośrodek zdrowia, salę wiejską, bibliotekę,
ło Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego dopiero 19 ośrodek kultury, stadion sportowy, sklepy, rozbudowano szkołę, wybudowano nową salę gimnastyczną,
stycznia 1920 roku.
Pierwsze oddziały polskie wkroczyły do Święciechowy do budynku przejętego od Spółdzielni „AGRA” i prze18 stycznia 1920 roku Dotychczasowy burmistrz Karol prowadzeniu remontu przeniesiono bibliotekę oraz
Engel złożył swój urząd w maju 1920 r. i wyjechał do remizę OSP, zmodernizowano przedszkole.
Niemiec. Obowiązki burmistrza przejął Wojciech Ró- Rozwija się rzemiosło - głównie w zakresie usług.
W 2004 roku dwie firmy prywatne prowadzące dziażanek.
W 1920 roku na rynku postawiono Pomnik Powstań- łalność w zakresie przetwórstwa spożywczego zostały
ców Wielkopolskich walczącym o wolność (we wrześ- wpisane na listę krajowych zakładów uprawnionych
niu 1939 roku został zniszczony i postawiony po woj- do eksportu na rynki państw członkowskich Unii Europejskiej a kilka firm uzyskało certyfikat jakości.
nie ku czci żołnierzy i ofiar wojen).
W okresie 1920 – 1939 roku Święciechowa nie rozwi- Miejscowość posiada sieć wodociągową, kanalizację
jała się. Dotknął ją również wielki kryzys, miasteczko sanitarną, częściowo sieć gazyfikacyjną .
8
Pozostałe miejscowości Gminy
Święciechowa
Długie Stare
Długie Nowe
(nazwa miejscowości Długie Stare na przestrzeni wieków ulegała zmianie - (Luba, Antiqua Lipca, Dlugye, Laube, Antiqua Dlugye, Dluge Aniqua,
Antiqua Dluge, Maior Dlugye, Dlugie, Stare Dlugye, Antiquum Dlugye,
Antiqua Dluga, niem. Laube, Alt-Laube)
Wsie leżące w odległości 9 i 6 km na południowy zachód od Leszna przy drodze do Wschowy, w pobliżu
terenów leśnych. Pierwsze wzmianki na temat miejscowości datowane są w materiałach źródłowych:
Długie Stare rok 1322, Długie Nowe - 1407 rok.
Przez osadę Długie Stare przed 1343 roku przebiegała granica miedzy tą częścią Wielkopolski, która
już należała do Królestwa Polskiego, a pozostałą (był
to nieomal odpowiednik granicy polsko-niemieckiej
w latach 1919–1939). Dawna nazwa Długie Wielkie,
względnie Długie Majori. Wieś była gniazdem starej
rodziny wielkopolskiej Dłuskich - herbu Nałęcz, którzy
w XV wieku ufundowali tu kościół parafialny. Dłuscy
mieli przybyć tu z Kotwiczowa (dziś Cottbus, dawniej
Chociebuż) - stolicy Łużyc. Nazwisko „Kotwicz” spotykane jest pierwotnie często obok nazwiska - Łuski
(Kotwicz de Dłuski).
Nazwiska tego używał właściciel wsi Długie Wielkie
i folwarku Długie Nowe. W roku 1525 Długie Wielkie
i Długie Nowe należały do braci Jana, Mikołaja oraz
Stanisława Dłuskich de Kotwicz. Akta wspominają,
że w roku 1569 właścicielem wsi był Mikołaj Babiński,
a już w 1573 r. władał nimi Jakub Rokossowski. W 1581
roku majątek był własnością Jadwigi Dłuskiej, rządził
w nim jako spadkobierca Mateusz Rembiński ożeniony
z Zofią Krzycka. Pod koniec XVI wieku katolicki kościół
w Długiem Starem przejęli innowiercy (prawdopodobnie właściciele wsi przeszli na protestantyzm propagowany przez Braci Czeskich). Około 1606 roku odzyskali
go na powrót katolicy - świadczą o tym zachowane
zapiski z 1610 roku: „We wsi Długie Majori jest kościół murowany, wewnątrz wybielony, przed kilku laty
z rąk heretyckich wyrwany i katolickiej religii przywrócony przez Wielmożną Panią z Rąbina Strzelecką.”
W 1678 roku na mocy kontraktu sprzedaży zawartego z Cieleckim obie wioski przyjął pod swe władanie
Piotr Nieżychowski.
Dotychczas wioski te miały 2,3 a nawet po 4 właścicieli, z którymi Nieżychowski załatwiał jednocześnie akt
kupna. W roku 1707 przez wieś przechodzili ruscy kałmucy (Mongołowie w siłach zbrojnych Rosji), którzy
zrabowali mieszkańcom prawie cały żywy inwentarz.
W roku 1709 panująca w okolicy zaraza zabrała we wsi
kilka ofiar, ale wprowadzone wówczas rygorystyczne przepisy zabraniające wszelkiego ruchu ludności
ustrzegły mieszkańców wsi od większych ofiar (jak to
miało miejsce w Święciechowie).
9
W 1714 roku dokonano podziału
majątku ziemskiego pomiędzy braci
Andrzeja i Mikołaja
Nieżychowskich.
Andrzej otrzymał
Długie Stare, Długie Nowe i inne
wsi, musiał jednak
Mikołajowi
wypłacić 8000 florenów i wyprawić
siostry. W 1717
roku kościół otrzymał nowe organy
zbudowane przez
Mistrza ze Wschowy. W 1724 roku
na koszt Teresy
ze
Żbijewskich
Jabłonkowskiej –
Pani Przybyszewa,
wystawiono wielki ołtarz a stary
otrzymał kościół
w Lasocicach. W
1729 r. umiera Andrzej Nieżychowski, któremu żona
Ludwika wystawiła kamienny pomnik (odnowiony
w 1983 roku).W
roku 1739 właściciel wsi Ignacy
Kazimierz Nieżychowski ożenił się
z Ludwiką Jabłonowską, z którą
doczekał się 17
dzieci. W roku
1741 zmarł syn
właściciela wioski.
Matka
Ludwika
Nieżychowska
wznosi na cmentarzu przykościelnym nagrobek z
kamienia ciosowego w kształcie
ołtarza ozdobiony
różnymi figurami.
Opatrzyła go napisem: „Trafunkiem
czy z rozmysłu
kto tędy pobieżny
chceszli wiedzieć,
że przy tym domie
10
bożym leży Oyciec Andrzej, syn Józef – Nieżychowscy z domu starożytnego, a że nie morzem nikomu
wszystko krótko wyrazić więc nie piszę wiele, Syn
leży na cmentarzu a Oyciec w kościele. Dóbr Długich
Wielkich, Małych z przyległościami Trzebiny, Książa,
Sądzi byli dziedzicami. Trudno w kilku obszernych
wierszach liczyć dzieła co miłość Nieżychowskich Ojczyźnie sprawiła. Jednak kiedy się żubrzą pieczętują
głową znać wspierali Ojczyznę siłami i mową. A że ich
śmierć zabrała z przeznaczeniem Nieba, wspieraj ich
jako zmarłych, duszę wspierać trzeba. Wieczny pokój
racz im dać nieśmiertelny Panie. Niech się dusza obydwóch do Nieba dostanie.”
Po roku 1750 właściciele wiosek często oddawali majątek, względnie jego części, w dzierżawę. Miejscowy kościół w latach 1758 – 1759 został wydłużony,
wybudowano „pańską lożę”, wyłożono go nową posadzką. Pośrodku kościoła znajdowało się przykryte
kamienna posadzką zejście do krypty – grobowca.
W roku 1758 przez wieś przechodzili kozacy – 180 ludzi, a w 1771 roku grupa konfederatów. W 1775 roku
kalwiński pastor z Lasocic przyjechał po raz pierwszy
do Długiego Starego by pochować tu wyznawcę tej
religii. Ignacy Nieżychowski sprzedał w 1778 roku
luteranom z Długiego Nowego ziemię pod cmentarz. W tym samym roku dawna pani podkomorzyna
wschowska Ludwika Nieżychowska wybudować kazała w Długiem Starem szpital mający 8 izb, a pieczę
nad nim zleciła miejscowemu plebanowi.
Jan Józef Lipski były generał (spokrewniony z Nieżychowskimi) przejął w 1791 roku tut. dolny folwark ,
do którego należał pałac i majątek Długie Nowe, jednak w 1804 roku sprzedał swą własność synowi - Józefowi Lipskiemu za milion guldenów. W 1794 roku
przez wieś przechodziła grupa uczestników insurekcji
Kapliczka przy drodze Długie Stare - Długie Nowe
kościuszkowskiej – została przez wojska pruskie rozbita
i wzięta do niewoli.
Folwark Długie Stare przez wiele lat dzierżawił
dr Kuncel ze Wschowy, a Długie Nowe Ludwik Marian Kwiatkowski, który w 1804 r. wyprowadził się
w okolice Poznania.
W roku 1805 w obu wioskach kwaterowało wojsko
pruskie. W tym samym roku wybudowano strażnicę,
do której sprowadzono sikawkę przeciwpożarową zakupioną przez właściciela wsi. Strażnicę tę rozebrano,
a sikawkę skasowano około roku 1970. 29 listopada
1806 r. pierwsi chłopi w Długiego starego zostali zaciągnięci do polskich rekrutów. W tym samym roku
zmarła licząca 88 lat hrabina Nieżychowska – była
dziedziczka obu wiosek, ostatnia z zamieszkałych tu
Nieżychowskich.
6 sierpnia 1807 r. zakwaterowano w Długiem Starem
110 żołnierzy francuskich wracających z Prus Wschodnich po zwycięstwie. Także 26 i 27 sierpnia w obu
wioskach kwaterowało ponad 400 kawalerzystów
i piechurów francuskich. W roku 1822 dziedziczką włości Długie została małoletnia Marianna Lipska, której
opiekunem był liczący ponad 80 lat dziedzic Trzebin i
Piotrowic gen. Jan Lipski.
Pałac zbudowany w drugie połowie XIX wieku, bez
określonego stylu, w detalu nawiązuje do neorenesansu włoskiego i niderlandzkiego, położony jest w
niewielkim parku. Założony na rzucie prostokąta z dobudowanym skrzydłem od płn.-zach. Fasada ceglana
o charakterze horyzontalnym dzięki szeregom okien
w obramieniach z piaskowca. Po 1945 roku pałac stanowił siedzibę Szkoły Podstawowej. Zniszczony budynek w latach 70-tych przekazano PGR na magazyny.
Pożar w 1978 roku trawi znaczną część budynku. W
1984 roku przekazany na powrót na cele szkolne. Remont kapitalny obiektu trwał do listopada 1993 roku.
Obecnie mieści się w nim Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum.
W obrębie Przedsiębiorstwa Rolnego znajduje się wydłużony spichrz z końca XIX wieku. Wśród zabudowań
mieszczą się domy z przełomu XIX i XX wieku. Na ulicy
Jesiennej kapliczka z II połowy XIX wieku, druga przy
drodze Długie Stare - Długie Nowe.
Lasocice
Wieś sołecka położona 3 km na południe od Święciechowy. Leżą na szlaku łączącym Wschowę, a dalej Głogów z Lesznem. Są jedną ze starszych miejscowości
w gminie. Nazwa Lasocice jest nazwą dzierżawczą
pochodzącą prawdopodobnie od imienia jej założyciela Lasoty. Pierwsze wzmianki pochodzą z roku
1325. Wieś nazywana jest Vil Sulconis. Lokacja miała
miejsce w XIV wieku na prawie średzkim. Wiadomość
o Lasocicach zawiera dokument z 1333 roku. Być może
o miejscu powstania osady zadecydowały dogodne
warunki terenowe na szlaku handlowym łączącym Poznań z Górą Śląską. Do pierwszych właścicieli Lasocic
należeli: Mikołaj Kotwicz, Przecław z Lasocic, Mikołaj
Lasocki, Maciej Lasocki. Właścicielem części wsi na
początku XV wieku był Rafał Leszczyński – kasztelan
przemęcki. W latach późniejszych (1496 rok) rodzina
Leszczyńskich stała się właścicielem całych Lasocic.
Fakt, że Lasocice stały się w XV wieku posiadłością
rodu Leszczyńskich miał duży wpływ na dalsze dzieje
wioski. Dziedzicem Lasocic z rodu Leszczyńskich był
jeden z największych jego przedstawicieli, król Polski
Stanisław Leszczyński. Osobliwością Lasocic jest herb,
nadany przez Aleksandra Józefa Sułkowskiego w 1750
roku. Herb zawierał wizerunek czarnego orła z żółtą literą „S” na błękitnym tle oraz rysunkiem pługa i brony. Całość uzupełniał napis w kolorze złotym „Labor
sanus et utilis” (w tł. „Praca zdrowa i użyteczna”) oraz
„Lasswitz 1750” (Lasswitz to ówczesna nazwa Lasocic).
Podczas panowania króla Stanisława Leszczyńskiego
11
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Lasocicach
Lasocice stały się wsią królewską. W XVI wieku grunty
orne wynosiły od 15 – 23 łanów. We wsi było 2 rzemieślników, 3 lub 4 wiatraki, 3 owczarzy mających po
45 owiec w stadzie. Była też karczma, szynkarz musiał
zaopatrywać się w piwo wyłącznie w Lesznie. Od XVII
wieku był tu ważny ośrodek religijny Braci Czeskich,
później kościoła ewangelicko - reformowanego. Niektórzy z Braci Czeskich byli nawet seniorami (jest to
odpowiednik biskupa w diecezji). Do bardziej znaczących należeli przedstawicieli rodziny Gertychów.
W sumie seniorów było 24, ostatnim był Wolfgang
Bickerich – do 1945 r. Pastorem w Lasocicach był
Kacper Gertich. Był on również rektorem lub nauczycielem gimnazjum w Lesznie. W 1737 roku podano
informację o kościele pw. św. Franciszka. Kościół w
Lasocicach znajdował się z początkiem lat 30-tych XIX
wieku. w bardzo krytycznym stanie. Decyzją władz
kościelnych rozebrano go. Materiał został wystawiony
na licytację. Kupił go mieszkaniec Długiego Starego
Franciszek Biderman. Na miejscu rozebranego kościoła znajduje się cmentarz. Obecny kościół zbudowany został na miejscu starego, drewnianego kościoła
protestanckiego w 1930 r. Dopiero w roku 1946 przejęła go parafia rzymsko-katolicka w Święciechowie
jako kościół filialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.
12
Podczas wojen napoleońskich w sierpniu 1813 roku
okoliczne wioski służyły jako
miejsce
zakwaterowania
przechodzącej armii rosyjskiej. Na przykład 25 sierpnia 1813 roku, wieczorem
około godziny 18.00 przybyły do Lasocic, Przybyszewa,
Trzebin, Długiego Starego i
Długiego Nowego oddziały
rosyjskich strzelców pieszych
(na 1 wieś przypadały jedna
lub dwie kompanie, tj. 200
– 400 żołnierzy).
W październiku 1856 roku
uruchomiono
linię
kolejową łączącą Leszno z
Głogowem, jednak stacje
kolejową w Lasocicach utworzono
prawdopodobnie
w ostatniej ćwierci XIX wieku.
W roku 1860 Lasocice były
jedną w większych wsi w powiecie wschowskim. Było tu
825 mieszkańców, 157 gospodarstw, 3 budynki publiczne i
245 budynków prywatnych.
Pod koniec XIX wieku istniała tu Kasa Oszczędnościowo–Pożyczkowa utworzona z
inicjatywy mieszkańców wsi.
Lasocice nie zostały objęte
ogniem walk w 1918 roku.
Zgodnie z postanowieniami Traktatu Wersalskiego,
Leszno, a wraz z nim Lasocice, znalazło się w granicach II Rzeczypospolitej. Dnia 17 stycznia 1920 roku
powiat leszczyński wraz z Lasocicami został przejęty
przez administrację polską. Wieś pozostała w obrębie
gminy Leszno do 1934 roku, kiedy to została włączona do gminy Święciechowa. Pierwszym sołtysem był
Władysław Zamelski. W latach 30-tych we wsi działało
30 organizacji społecznych m.in.: Koło Śpiewu „Moniuszko”, Związek Pracy Obywateli, Stowarzyszenie
Prac Ręcznych, OSP, Związek Młodzieży Młodej Wsi,
Towarzystwo Oświatowe, Towarzystwo Powstańców
i Wojaków. W latach 1939 – 1945 Niemcy stanowili
50 % mieszkańców, a przed wojną 63 %.
Dziś nie ma już w Lasocicach zbyt wielu pamiątek
przeszłości. Jedynie w kościele parafialnym zachowały
się dwie figury świętych: Piotra i Pawła.
zwyczajem przyjęła od dziedziczonej majętności nazwę
Krzyckich. Krzyccy prawdopodobnie wybudowali i wyposażyli kościół parafialny,
jednak czas powstania parafii nie jest znany. W 1624 roku
został wybudowany nowy
kościół z fundacji Stanisława Gościejewskiego (kościół
ten stał aż do roku 1890).
Staraniem ks. R. Janescha
pobudowano nowy Kościół
w roku 1892 pw. NMP Śnieżnej, stoi on do dzisiaj. Najwybitniejszą postacią rodu
Krzyckich był Andrzej (1483
– 1537). Wszechstronnie
wykształcony człowiek rene- Piotrowice
sansu, sekretarz Zygmunta
Starego, doszedł do najwyższej godności kościelno państwowej – Prymasa Polski. W roku 1787 Stanisław
Krzycki wydzierżawił majątek Bronikowskim. Na przełomie wieków XVII i XIX wszystkie wsie od Niechłodu
do Sądzi znalazły się w posiadaniu hrabiego Skórzewskiego. W tym czasie mieszkańcy Krzycka Małego byli w
przeważającej części pochodzenia polskiego. W 1836
roku została zbudowana przy Kościele w Krzycku Małym szkoła w miejsce dawnej drewnianej, która stała
na cmentarzu. Zmieniają się właściciele majątków, po
Skórzewskich Krzycko przejmuje Adam Jarzębowski,
następnie hrabia Rzyszczewski, a jako ostatni Michał i
Stanisław Chłapowscy. Ci ostatni sprzedali całość dóbr
Niemcowi Mittelstedtowi, który rozparcelował je w latach 70-tych. W 1888 r. liczba mieszkańców wynosiła
281 osób. Zbudowana w 1895 r. linia kolejowa i stacja
miedzy wsiami Krzycko Wielkie i Krzycko Małe ożywiła gospodarczo teren i przyczyniła się do powstania z
czasem Krzycka Nowego. Czas I wojny światowej nie
zapisał się niczym szczególnym w historii Krzycka. W
1919 r. Krzycko Małe liczyło 250 mieszkańców – 50 %
stanowili Niemcy. Po odzyskaniu niepodległości część
Niemców opuściła Krzycko. Po 1945 roku następuje
rozwój wsi. Rozwija się budownictwo jedno i wielorodzinne. We wsi znajduje się Zakład Rolny Skarbu Państwa, Poczta, sala wiejska, sklepy, komunikacja PKS
oraz stacja PKP w Krzycku Wielkim.
Krzycko Małe
Wieś położona 3 km na płd. od Święciechowy. Wymieniona po raz pierwszy w Księgach Ziemskich
w 1421 roku. W tym czasie istniała tu parafia , do której
należały : Lasocice, Strzyżewice, Przybyszewo i Trzebiny z kościołem niewiadomego tytułu. Z akt znanych
jest szereg proboszczów od 1421 roku począwszy.
Był nim Pleban Henryk (1421 – 1425), Piotr Kołmasz.
Uposażenia plebanii nie zapisano w Liber beneficio-
Wieś sołecka położona 6 km na płn.-zach. od Święciechowy na wschodnim brzegu jeziora Krzyckiego.
Wymieniona w dokumencie księcia Przemysława II w
roku 1294 należała do rozległych posiadłości Kotwiczów. Gałąź rodu zamieszkująca Krzycko zgodnie ze
Ogrody
(dawna nazwa miejscowości to - Nowe Ogrody, niem. Neu Carte, Garthe)
rum ani w wizytacjach XVII wieku. Parafia Ogrody
upadła w XVI wieku, obszar jej przyłączony został do
święciechowskiej 15 maja 1675 roku.
Ogrody należały do dóbr Wilkowo Niemieckie i były
własnością Mycielskich.
W latach 1926 –1944 występują jako folwark należący do Przybyszewa - właścicielem był Kurt Lehmann.
Obecnie użytkowane przez Przedsiębiorstwo Rolne
Długie Stare. Ogrody wspólnie z Lasocicami stanowią
jedno sołectwo.
Piotrowice
(dawna nazwa miejscowości – niem. Petersdorf )
Wieś położona 4 km na zachód od Święciechowy.
Wymieniona w źródłach w początkach XV wieku
jako własność Stefana Rydzyńskiego. Był tu w 1421
roku kościół niewiadomego wezwania, może pierwotnie parafialny dla tej wsi, założony w XIV wieku,
a w początkach XV wieku jako filialny przyłączony
do gołanickiego. Konsystorz nakazał w 1421 roku
plebanowi gołanickiemu Janowi raz w tygodniu
odprawiać tam nabożeństwa, słuchać spowiedzi,
udzielać komunii św., ale też przyznał prawa parafialne nad tamtejszą ludnością i meszne. Jest to
jedyna znana nam wzmianka o tym kościele. Rozebrano go widocznie jeszcze w XV w., gdyż nie ma
o nim żadnej wiadomości w Liber beneficiorum
z 1510 roku, ani wizytacjach XVII wieku. W 1425 roku
Piotrowice kupił Rafał Leszczyński. Wieś w 1564 roku
należała do wdowy Piotrkowskiej, która biskupom
poznańskim płaciła czynsz z 1 łanu i prętów 9 i ½.
W 1680 roku właścicielem Piotrowic był Michał Gurowski, który 22.11.1695 roku przed urzędem grodzkim kościańskim dokonał „libertacji”, tj. uwolnił jednorazowo od poddaństwa wszystkich poddanych
z Piotrowic i Trzebin - 35 osób. Jednocześnie z Krzysztofem Maćkiem, ławnikiem z Trzebin i Krzysztofem
Libeltem, sołtysem Piotrowic - reprezentantami
13
1793 roku Przybyszewo w wyniku II rozbioru Polski
znalazło się pod panowaniem pruskim. Podczas
wojen napoleońskich, w sierpniu 1813 roku Przybyszewo (podobnie jak i inne okoliczne wsie) służyło jako miejsce zakwaterowania podążających na
zachód oddziałów rosyjskich strzelców pieszych.
W 1796 roku właścicielką Przybyszewa była Franciszka Mycielska z Bornheim. Następnym właścicielem w
roku 1870 został Bethel Henry Strousberg z Berlina,
od ktorego w 1876 roku nabył majątek książę Christian Kraft von Hohenlohe - Oehringe.
W latach 80-tych XIX w. Przybyszewo wchodziło
Przybyszewo
w skład majętności Antoniny i było własnością Kurta
(dawna nazwa miejscowości to - Przybischewo, Przybyszew, Przybyszów,
Adolfa Hansemann-Lehmanna z Przybyszewa, który
niem. Priebis )
na miejsce dawnego dworu wybudował pałac. Po
Wieś sołecka położona 6 km na południe od Święcie- nim folwark odziedziczył Kurt Lehmann, w którego
chowy. Pierwsza wzmianka o Przybyszewie (wówczas rękach pozostawał do 1944 roku.
Przibischewie) pochodzi z 1445 roku, miejscowość Przybyszewo nie zostało objęte walkami w czasie
była wtedy własnością rycerską o układzie łanowym, Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 r. i powrócizałożoną nad ważnym wówczas traktatem handlo- ło do Polski dopiero w styczniu 1920 roku. W 1926
wym łączącym Poznań z Górą Śląską. Wieś należała roku majątek Przybyszewo wraz z folwarkiem Ogrody obejmował obszar 753 ha - w tym 386 ha ziemi
w tamtejszym czasie do parafii w Ogrodach.
Około 1580 roku miejscowość miała dwóch dziedzi- uprawnej, 210 ha łąk,150 ha lasów i 164 ha nieużytców: Stanisława Wilkowskiego i notariusza ziemskie- ków.
go wschowskiego Jana Przybyszewskiego, do które- Po zakończeniu II wojny światowej ziemie majątku
go należały także Ogrody. Źródła z 1615 roku podają, rozparcelowano, a budynki wraz z pałacem upańże właścicielami wsi byli Wilkowscy, którzy wydzier- stwowiono. Początkowo należały one do Wydziału
żawili folwark za 480 złotych. Był on dobrze rozwinię- Rolnictwa Urzędu Wojewódzkiego. Użytkownicy paty - liczył 14 wołów oraz 6 koni, co mogło świadczyć łacu zmieniali się - była tu palarnia kawy, spółdzielnia
krawiecka, zakład wikliniarsko - koszykarski, a potem
o dużej roli pracy najemnej.
W 1658 roku zmarł właściciel Przybyszewa i Ogro- obiekt stał pusty. Z biegiem lat pałac wraz z zabudodów Paweł Przybyszewski. W tym czasie we wsi obok waniami ulegał powolnej dewastacji.
dużego dworu mieszkalnego były dwie stajnie, dwie Dobre czasy dla pałacu powróciły w październiku
stodoły, cztery chlewy dla bydła rogatego, owczar- 1994 roku, gdy stał się własnością Wyższej Szkoły
nia, chlewik na drób, gołębnik, wozownia, dwuizbo- Marketingu i Zarządzania w Lesznie. Dzięki ogromwy budynek dla czeladzi oraz trzy piwnice do piwa, nym nakładom pracy, dbając o zabytkowe szczegóły
mleka i owoców. Impozostała przywrócona
nująca była liczba zwiejego dawna świetność.
rząt hodowlanych. Przy
Zespół
rezydencjodworze były 3 sady. Do
nalny znajduje się 100
dworu należał też wiam od drogi wiejskiej
trak. Na uwagę zasługuw południowo zaje fakt, że wśród osobichodniej części Przystych ruchomości Pawła
byszewa. Składa się z
Przybyszewskiego było
pałacu usytuowanego
129 książek.
w centralnej części
Kolejna wzmianka doparku krajobrazowego
tycząca miejscowości
z II połowy XIX wieku
pochodzi dopiero z
o powierzchni 2,8 ha.
1724 roku, kiedy „paPałac pochodzi według
nią Przybyszewa” była
jednych źródeł z końTeresa ze Żbijewskich
ca XIX wieku, według
Jabłonowska. Następinnych z 1910 roku
ną informację o wsi
z fundacji Hugona
można znaleźć w 1781
Lehmanna. Budowla
roku, kiedy właścicielwykazuje cechy eklekką Przybyszewa stała
tycznej
architektury
się Ludwika Koszmińniemieckiej łącząc w
ska ze Skórzewskich. W Pałac w Przybyszewie - siedziba Zakładu Usług Socjalnych WSzMiZ w Lesznie
sobie neoklasycyzm i
uwolnionych chłopów zawarł kontakt zawierający
warunki oczynszowania mieszkańców obu wsi. Był to
pierwszy w Wielkopolsce akt zwolnienia z poddaństwa, połączony z oczynszowaniem. U schyłku XVIII
wieku Piotrowice przechodzą na własność gen. Jana
Lipskiego z Długiego Starego. Od połowy XIX wieku
wieś wchodzi w skład Dóbr Trzebińskich rodziny von
Leesen, w których posiadaniu znajdują się do końca
1945 roku.
14
Pałac w Trzebinach
neobarok. W detalach ciesielskich występuje ornament neorenesansowy. Rezydencja jest murowana
z cegły i otynkowana, kryta dachem mansardowym.
Budowla jest dwukondygnacyjna, podpiwniczona
z czterokondygnacyjną wieżą od strony południowej, przed którą znajduje się arkadowy podjazd
z tarasem.
W części północnej - ogrodowej znajduje się weranda z bogato ukształtowanymi neobarokowymi schodami ogrodowymi. Wnętrze rezydencji jest dwuipółtraktowe, z przedsionkiem, holem i salonem.
Henrykowo
Wieś sołecka, 9 km od Święciechowym w kierunku
płd.-wsch. W XVI wieku należała do Leszczyńskich.
Od 1736 roku do 1845 roku do Sułkowskich.
W latach 1845–65 właścicielem był Adolf von Hansemann z Berlina. W rękach tej rodziny majątek pozostawał do 1905 roku.
Od 1905 roku Henrykowo należało do Dawida Hindersin z Dalkowa pow. Głogów i jego żony z domu
von Hansemann. W 1927 roku należy do Feliksa Haertle z Drzewiec. 7 listopada 1946 roku majątek przejął Skarb Państwa. Od 1993 roku we władaniu Agencji Nieruchomości Rolnych (aktualnie dzierżawiony
przez osoby fizyczne).
Przy drodze Leszno – Góra Śląska znajduje się budynek, który spełniał rolę punktu granicznego między
Polska a Niemcami (aktualnie budynek mieszkalny).
Na terenie wsi znajduje się oczyszczalnia ścieków
m. Leszna , do której odprowadzane są również ścieki z terenu gminy .
Trzebiny
(dawna nazwa miejscowości to -Trebino, Traebchen, Screbin, Schrebin,
Trzebinia , niem. Treben )
Wieś sołecka na płd.-zach. od Święciechowy, nad Kopanicą (Rów Krzycki).Trzebiny wymieniono po raz pierwszy w źródłach w roku 1360 jako własność Wierzbięty z
Trzebin. Istniała tu już w 1421 roku kaplica (oratorium)
z almarią nieznanej fundacji, wybudowana zapewne
w XIV wieku. W 1566 roku Trzebiny należały do Krzysztofa Trzebińskiego, następnie do Przybyszewskich.
Zleceniodawcą budowy pałacu był Melchior Gurowski, starosta kościański i kasztelan poznański. Trzebiny
wniosła mu w wianie poślubiona w 1676 roku Krystyna
Przybyszewska. Przyjmuje się, że budowa pałacu rozpoczęta została około 1690 roku. Miała być wyrazem
aspiracji Gurowskiego zmierzającego do wyższych zaszczytów. Pałac w Trzebinach stanowi prostokątne w
rzucie, trójtraktowe założenie z narożnymi, wysuniętymi przez dłuższe elewacje alkierzami. Przebudowany
w XIX w. posiada obecnie mały dziedziniec pośrodku.
Początkowo autorstwo projektu pałacu przypisywano
Janowi Catenazziemu. Nowsze badania umiejscawiają
projektanta w otoczeniu Rafała Leszczyńskiego, w którego służbie pozostawał Melchior Gurowski. W XVIII
wieku wieś odziedziczył gen. Jan Lipski z Długiego
Starego, w społ. XIX wieku Trzebiny nabyła rodzina von
Leesen. Pałac poddany w latach 80-tych XX wiekugruntownej renowacji - obecnie siedziba Regionalnego
Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków w Poznaniu.
W Ośrodku znajdują się ekspozycje archeologiczne
- dostępne zwiedzającym po uprzednim zgłoszeniu
telefonicznym. Istnieje również możliwość rezerwacji
noclegów (pokoje gościnne). Pałac otacza park krajobrazowy o pow. 5 ha z wieloma interesującymi okaza-
15
mi dendrologicznymi. Na gruntach Trzebin znajdują
się liczne punkty osadnictwa pradziejowego.
Niechłód
(dawna nazwa miejscowości to - Niechlod, Nechlod, Nyechlod Niechlov,
Niechłódź , niem. Nicheln ).
Wieś sołecka położona 7 km na zachód od Święciechowy. Najstarsza miejscowość gminy wymieniona
w roku 1158 jako własność opactwa benedyktyńskiego w Lubiniu. Na przestrzeni wieków własność
m.in. Leszczyńskich, Bojanowskich, Żółtowskich. We
wsi znajduje się drewniany kościół pw. Wszystkich
Świętych z XVIII wieku z kwadratową wieżą, restaurowany w latach 1967–1968. Wewnątrz w barokowym
ołtarzu głównym duży obraz („Wszyscy święci”) z XVIII
wieku. Przy kościele kamienny grobowiec z lat po
I wojnie światowej rodziny Bojanowskich. Kościół otacza mur kamienno–ceglany z XIX wieku. Park o pow.
2,98 ha z połowy XIX wieku z lipą o obwodzie 420 cm,
w nim dwór zbudowany w latach 1907–1908 w stylu
neobarokowym na planie prostokąta z przybudówkami wejściowymi od strony fasady opartych na rzucie
trapezu i ryzalitem środkowym, pięciobocznym od
strony elewacji ogrodowej. Do fasady przylega ganek
na filarach, a do elewacji ogrodowej taras z półkolistym zejściem. Obecnie w budynku mieszczą się biura
zakładu rolnego oraz mieszkania. Przy drodze leśnej
do Wincentowa znajduje się na słupie drewniana tabliczka umieszczona przez rodzinę zamordowanego
21.09.1939 roku. St. Marciniaka.
Gołanice
(dawna nazwa miejscowości Golnicz, Golynicza, Golanycze, Gołańcza,
Golanicze, Golynycze, niem. Gollmitz, Golmitz)
Wieś sołecka położona na płd.-zach od Leszna. Księgi Ziemskie Poznańskie wspominają o Gołanicach
Dworek w Gołanicach
Kościół pw. Wszystkich Świętych w Niechłodzie
w 1412 roku jako właśności rycerskiej. W XVI w. wieś
należała do Gołanickich, w XVII wieku do Leszczyńskich, w XVIII wieku do Krzyckich, później Skórzewskich, a w pocz. XX wieku własność Bojanowskich.
Ostatnim właścicielem przed 1939 rokiem był Jerzy
Donimirski. Pierwotny kościół istniał już w XV wieku,
albowiem jest o nim wzmianka w aktach biskupich
z 1454 roku początkowo drewniany, w pierwszej poł.
XVII wieku albo upadł ze starości, albo spłonął w pożarze, albowiem w tym okresie Leszczyńscy wznieśli tu
nowy kościół pw. św. Andrzeja Apostoła.
Kościół ten oglądał podczas wizyty w 1737 roku Woliński i tak go opisuje: „(...)kościół w Gołanicach jest
stary, drewniany, dobrze szkudłami pokryty, erekcji
nie posiada”. W 1776 roku kościół ten zaniedbany od
kollatorów, upadł całkiem.
Nowy, późnobarokowy pw. św. Piotra i Pawła z kwadratową wieżą wzniósł w jego miejsce w 1782 roku
ówczesny dziedzic - Stanisław Krzycki.
Nad brzegiem jeziora park o pow. 2,3 ha w sędziwymi okazami dębów, więzów i olch. W nim dwór
z początku XIX wieku kryty polskim dachem łamanym z nowszą przybudówką bez określonych cech
stylowych – obecnie własność prywatna.
Po wschodniej stronie wsi kąpielisko nad Jeziorem
Krzyckim. Stanowi ono odosobniony akwen rynnowy w pobliżu działu wodnego, na wysokości 104 m
n.p.m. Powierzchnia 80 ha, długość 2830 m, szerokość 470 m, największa głębokość 9,9 m.
Strzyżewice
(dawna nazwa miejscowości - Strzezewicze, niem. Striesewitz).
Oczyszczalnia ścieków w Henrykowie
16
Wieś sołecka położona 4 km na płd. wsch. od Święciechowy. Znana już była w 1294 roku. Była częścią dóbr
dziedzicznych Leszczyńskich.
W latach 1565–1580 własność Jana Leszczyńskiego,
starosty radziejowskiego.
W roku 1738 wieś przeszła wraz z innymi dobrami we
władanie książąt Sułkowskich, w których ręku była
jeszcze do ok. 1845 roku. W 1977 roku część Strzyże-
wice została włączona do Leszna. Obecnie Strzyżewice
są wsią rozwojową. Przybywa coraz więcej zakładów,
tereny budowlane stwarzają możliwość budowy własnego domu. Położona na terenie m. Leszna i Strzyżewic Centralna Szkoła Szybowcowa AP „CSS AP” jest
atrakcją dla turystów – tu odbywają się zawody szybowcowe, balonowe, modeli latających o zasięgu krajowym, europejskim, a nawet światowym.
Turystyka
Do Gminy Święciechowa powinni przyjechać wszyscy,
którzy kochają przyrodę, tęsknią do zadumy w zabytkowych kościółkach, w okresie letnim lubią odpocząć
nad jeziorem czy też wrócić do historii - przeszłości
zwiedzając przy Ośrodku Kultury w Święciechowie
Izbę Regionalną czy też Regionalny Ośrodek Badań
i Dokumentacji w Trzebiniach.
Wszystko to znajdą na trasie prowadzącej przez 12
wsi w gminie. A nie będzie z tym problemu, bo wsi
połączone są dobrymi drogami, ciągami pieszymi.
Gminę można więc objechać samochodem, rowerem, a także powózką, czy wręcz wierzchem, konno.
Przez gminę przebiega też droga krajowa nr 34. Nie
da się w kilku zdaniach powiedzieć jak bardzo bogata jest gmina w zabytki.
Wszystkie piękne z bogatym wystrojem, a turysta
może zatrzymać się na nocleg w Ośrodku Konferencyjno-Rekreacyjnym WszMiZ w Przybyszewie, Ośrodku (pałacu) w Trzebiniach, Pensjonacie „Skarabeusz”
w Święciechowie lub też w Hotelu „Ach to Tu” w
Strzyżewicach.
17
puszczalnie według projektu architekta Jana Catenazziego, w XIX wieku przebudowany. Pałac jest budowlą
kwadratową, z narożnymi wieżami i barokowymi portalami z końca XVII wieku. Nad portalami widoczne są
kartusze z herbami. Obiekt był użytkowany do 1970
roku. Po remoncie kapitalnym (1983 – 1987) jest siedzibą Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji
Zabytków w Poznaniu. W pałacu znajduje się ekspozycja archeologiczna dostępna zwiedzającym po
uprzednim uzgodnieniu telefonicznym. Istnieje również możliwość rezerwacji noclegów.
Pałac otacza krajobrazowy park z elementami parku
regularnego. Znajduje się w nim wiele interesujących
okazów dendrologicznych m.in.: kasztan jadalny, cypryśnik japoński, bożodrzew, cisy, daglezje.
Kościół pw. Wszystkich Świętych w Niechłodzie - to
obiekt drewniany o konstrukcji zrębowej, zewnątrz
oszalowany o dachach dwuspadowych.
Został zbudowany w XVIII w. Od zachodu wznosi
się kwadratowa wieża nakryta dachem namiotowym z wieżyczką. We wnętrzu na uwagę zasługują; belka tęczowa z barokowym krucyfiksem z
XVIII wieku, prospekt organowy oraz dwa osiemnastowieczne obrazy św. Trójcy i Wszystkich Świętych Kościół otoczony jest murem z kamienia
i cegły z XIX wieku.
Kościół z 1782 roku p.w. św. Piotra i Pawła w Gołanicach - późnobarokowy, został ufundowany przez Stanisława Krzyckiego, chorążego wschowskiego. Ołtarze
barokowo–klasycystyczne mają rzeźby i obrazy z XVIII
i XIX wieku. W ołtarzu głównym zawieszony jest obraz
Chrystusa na Krzyżu z początku XIX w., a w bocznych Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem i
Świętą Rodziną. Ambona, ławki i chrzcielnica pochodzą z końca XVIII wieku. Są też dwa epitafia piaskowcowe, inskrypcyjne.
Płyta lotniska w Strzyżewicach
Ciekawe miejsca
Kościół z XV wieku. p.w. św.Jakuba w Święciechowie, pierwotnie gotycki, po przebudowie w XVIII wieku. Barokowy, ma gotycką wieżę z pierwszej połowy
XV wieku. W roku 1964 odkryto barokową polichromię
w kaplicach. Współczesna polichromia jest dziełem
Teodora i Jana Szukałów. Ołtarz główny jest późnobarokowy z kolumnami i rzeźbami. Jego część środkową zajmuje obraz Matki Boskiej Szkaplerznej z 1693
roku, w srebrnej sukience, pochodzący z II poł. XVI w.
Na zasuwie znajduje się obraz św. Jakuba (XVIII w.)
barokowa marmurowa chrzcielnica (XVI w.), ambona
(XVIII w.), kamienna kropielnica z XVI w. W ścianach
zewnętrznych znajdują się wczesnobarokowe epitafia
z piaskowca m.in. Macieja i Mikołaja Wadowickich (zm.
1639 r.). Na cmentarzu na uwagę zasługują: nagrobek barokowy (XVII w) w postaci kamiennego cokołu
zwieńczonego żelaznym krzyżem, obelisk z 1746 roku
oraz kilka okazów starych lip.
wiatrak z 1878 roku w Święciechowie. Obecnie mieści
się w nim Izba Regionalna.
eklektyczny pałac o cechach neobarowych z końca XIX w., remontowany w latach 1985–1990 i 1992
–1996, położony w parku we wsi Przybyszewo (obec-
18
nie własność Wyższej Szkoły Marketingu i Zarządzania
w Lesznie). Pałac pełni rolę ośrodka konferencyjnorekreacyjnego. W części hotelowej czekają na turystów miejsca noclegowe w dwuosobowych pokojach
i apartamentach. Do dyspozycji gości jest restauracja i dwa bary. Pałac w Przybyszewie jest doskonałym
miejscem do urządzania różnego typu konferencji
i spotkań, gdyż posiada sale konferencyjne wyposażone w aparaturę audiowizualną. Hotel w pałacu w Przybyszewie gościł w swych progach wiele znamienitych
osób, m.in Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego
oraz ludzi świata, nauki, kultury i polityki.Przy pałacu
znajduje się stajnia, w której jest kilkanaście koni. Powstał tu jeździecki ośrodek szkoleniowy, w którym pod
kierunkiem utalentowanych instruktorów jeździectwa
odbywają się zajęcia dla studentów i gości. Od roku
1998 roku Jeździecki Klub Sportowy odniósł już wiele
znaczących sukcesów w strefowych i ogólnopolskich
zawodach w skokach przez przeszkody. JKS Przybyszewo może również pochwalić się sukcesami organizacyjnymi (w maju 1999 roku był organizatorem Ogólnopolskich Zawodów Konnych w Skokach przez Przeszkody).
Doskonała organizacja tych zawodów spowodowała,
iż impreza ta znalazła się w stałym kalendarzu imprez
sportowych Polskiego Związku Jeździeckiego.
Pałac w Trzebinach z XVII wieku o cechach barokowych i neorenesansowych – został wzniesiony przy-
Wiatrak - Izba Regionalna w Święciechowie
19
Baza
turystyczna,
noclegowa:
Przybyszewo
Ośrodek Konferencyjno-Rekreacyjny WszMiZ,
tel. (0-65) 526 99 50 . fax 0-65 526 99 51,
42 miejsca noclegowe, restauracja,
www.palacprzybyszewo.com.pl,
e-mail : [email protected]
Trzebiny
Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
w Poznaniu,
pokoje gościnne - 8 miejsc noclegowych,
tel. fax (0-65) 5330 347,
e-mail: [email protected]
Strzyżewice
„MO & JO”,
Restauracja,
tel. (0-65) 520 73 99
„Pod Topolami”,
Kawiarnia,
tel. (0-65) 520 18 33
Kościół pw. NMŚ w Krzycku Małym
przykościelnym znajduje się kilka nagrobków z piaskowca rodziny Nieżychowskich z XVIII wieku.
Kościół pw. św. Marcina w Długiem Starem
Kościół z XV wieku. p.w. św. Marcina w Długiem
Starem, murowany, w zrębie późnogotycki, został
wzniesiony z fundacji Kotwiczów–Dłuskich. Gruntowna jego renowacja miała miejsce w końcu XIX
wieku i później w roku 1966. Wieża, w części górnej
drewniana, pochodzi z 1809 roku. Wnętrze nakryte
jest sklepieniem kolebkowym. Prezbiterium ozdabia
polichromia ze sceną Zwiastowania (XVIII w). Z wyposażenia na uwagę zasługują: ołtarz główny barokoworegencyjny (1720–1730 r.) z rzeźbami i obrazem Matki
Boskiej z Dzieciątkiem (XVII w.), na zasuwie – obraz
20
Wniebowstąpienia Najświętszej Marii (XVIII w.), stanowiący kopię obrazu głównego kościoła parafialnego
we Wschowie oraz tabliczki wotywne z XVII i XVIII wieku. Dwa boczne ołtarze rokokowe z rzeźbami aniołów
i świętych pochodzą z około 1770 r., ambona z dekoracją w stylu Ludwika XVI z około 1780 r., a rokokowa chrzcielnica z 1765 r. Wśród rzeźb wyróżniają się:
gotycka figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z około
1430 roku, późnogotycki Chrystus Frasobliwy z około 1500 roku oraz barokowa pasja z drugiej połowy
XVII wieku, z dawnej belki tęczowej. Na cmentarzu
Kościół pw. NMP Śnieżnej w Krzycku Małym – neogotycki z 1892 roku, został wzniesiony na miejscu kilku poprzednich budowli sakralnych przez architekta
Aleksego Lange z Wrocławia.
W jednym z ołtarzy znajduje się obraz Ukrzyżowanie z
około 1600 roku z klęczącą postacią księdza fundatora.
Renesansowa chrzcielnica z piaskowca z 1580 roku .
Wśród obrazów wyróżnia się Wskrzeszenie Piotrowina z około 1640 roku. Zachowały się też dwa dzwony
późnogotyckie z końca XV wieku. Na murze cmentarnym ustawiono dawne figury przydrożne - barokową
św. Floriana (XVIII w.) oraz św. Wawrzyńca i św. Jana
Nepomucena (XIX w.). Za Kościołem znajduje się figura św. Józefa (XVIII w).
Hotel „Ach to Tu” , ul. Balonowa 26 ,
tel/fax 526 99 40 / 41, 42,
e-mail : [email protected],
www.palacprzybyszewo.com.pl
Hotel “Ach To Tu”- hotel, restauracja (funkcjonuje
od 2001 roku. Obiekt ten jest położony przy drodze
Leszno-Głogów nieopodal Centrum Szybowcowego.
Hotel gwarantuje gościnną atmosferę oraz miłą
i fachową obsługę.
Dwugwiazdkowy Hotel „Ach To Tu” oferuje 113 miejsc
noclegowych w 4 apartamentach, 23 pokojach 1-osobowych oraz 39 pokojach 2-osobowych (z możliwością dostawek)
Święciechowa
Pensjonat – Restauracja „Skarabeusz“,
Ul. Strzelecka 1a ,
tel. (0-65) 5330 483 , (065) 5330 824,
(możliwość organizowania imprez okolicznościowych
- do 70 osób)
PUB - „Kapucynek“,
Rynek 16,
tel. (0-65) 5330 713,
(możliwość przygotowania imprez okolicznościowych)
21
Działalność
gospodarcza
i oferta
inwestycyjna
W gminie działa około 535 podmiotów gospodarczych. Usługi rolne i transport przejęte zostały
w znacznej mierze przez prywatne podmioty gospodarcze. Zakłady przemysłu rolno–spożywczego znaj-
dują się w Długiem Starem (gorzelnia), Lasocicach
(fermy drobiu Woźniak), Święciechowie (ubojnia zwierząt, zakład mięsno-wędliniarski) Najwięcej podmiotów gospodarczych funkcjonuje w handlu, budownictwie, nieco mniej w gastronomii, służbie zdrowia,
działalności produkcyjnej. Wielu mieszkańców gminy
zajmuje się (oprócz rolnictwa) handlem i naprawami
(52,3 %/). Aktywności gospodarczej sprzyjają wielkość
wsi i bliskość miasta Leszna. Najważniejszym źródłem
utrzymania jest jednak rolnictwo, w którym pracuje
40 % mieszkańców.
Potencjalnych inwestorów do gminy powinno przyciągnąć:
korzystne położenie gminy – bezpośrednio przy
ośrodku miejskim Leszna i trasie krajowej nr 34 Jarocin – Leszno- Legnica
chłonny rynek pracy w postaci wykwalifikowanej
siły roboczej
warunki do rekreacji i wypoczynku nad pobliskim
jeziorem, wśród terenów leśnych
dobry stan infrastruktury gminy (telefonizacja, sieć
wodociągowa, kanalizacja, w trakcie realizacji gazyfikacja (dot. Święciechowy)
możliwość zagospodarowania gruntów (40 ha) przy trasie Leszno–Święciechowa pod lokalizację zakładów produkcyjno-usługowych
gmina posiada opracowane studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego, który
uwzględnia walory przyrodniczo-krajobrazowe, wskazuje lokalizację inwestycji
mogliśmy się wzajemnie poznać w roku 1995 została oficjalnie podpisana umowa o współpracy, która
obejmowała wielorakie aspekty życia ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju samorządności lokalnej,
kultury, oświaty, sportu, rzemiosła. Szczególnym celem partnerstwa jest zaangażowanie nim młodzieży.
Dzisiaj obok oficjalnych spotkań wiele rodzin utrzymuje kontakty prywatne.
Za każdym razem owacyjnie przyjmowane są tam
występy naszych zespołów - Pieśni i Tańca „Marynia”,
zespołów wokalnych, chóru „Corda”.
Podczas spotkań mamy okazję poznać również tradycje regionalne naszych partnerów. Dzięki inicjatywie
byłego burmistrza Gminy Grosshabersdorf Georga
Wręczenie flagi europejskiej gminie Grosshabersdorf i Aixe sur Vienne
Współpraca
z zagranicą
Partnerami Gminy Święciechowa są:
od 1993 roku - niemiecka gmina Grosshabersdorf (poł.
w malowniczej Bawarii ). Miejscowość ta liczy ponad
4000 mieszkańców. Ma wiele do zaproponowania basen, kompleks gastronomiczny, plac zabaw, ścieżki
rowerowe. Na sportowców czeka wspinaczka górska
jak i teren motorowy. Ogólnie działa ponad 90 stowarzyszeń, w których każdy mieszkaniec może znaleźć
coś dla siebie. Gastronomia gminy Grosshabersdorf
jest ceniona nawet poza jej granicami. Począwszy od
typowych dań środkowej Frankonii, poprzez kuchnię
grecką lub włoską. Po kilku wizytach, podczas których
22
Langa współpraca została przekształcona w partnerstwo trójstronne .
Dzień 25 sierpnia 2000 roku zapisał się „wielkimi literami” w historii francuskiego Aixe sur Vienne, niemieckiego Grosshabersdorf i Święciechowy. Podczas
obchodów związanych z jubileuszem „15-lecia współpracy gminy Grosshabersdorf i Aixe sur Vienne” - Mer
DANIELE NUAILLE, burmistrz GEORG LANG i wójt
MARIAN MIELCAREK podpisali umowę współpracy
pomiędzy
GROSSHABERSDORF–ŚWIĘCIECHOWĄ–
AIXE-sur-VIENNE
Ceremonii przyglądało się ponad 300 osób. Gospodarz spotkania, burmistrz Georg Lang stwierdził, że
trójstronne partnerstwo jest bardzo ważnym elementem dla zachowania pokoju i budowania wspólnej Europy, a nasze trzy gminy mogą być tego przykładem.
Podpisane w Grosshabersdorf trójstronne partnerstwo
jest kontynuacją dotychczasowego tj. daje możliwość
pogłębienia europejskiej tożsamości wśród społe-
23
w roku 2005 Rada Europy w Strasburgu przyznała
gminie Grosshabersdorf i Aixe sur Vienne Europejskie
Dyplomy Honorowe, a w roku 2007 - Flagę Europejską. Święciechowa otrzymała Europejski Dyplom Honorowy w roku 2006. Teraz z niecierpliwością czekamy
na Flagę Europejską.
Oświata, kultura,
zdrowie
Spotkanie robocze przedstawicieli gmin partnerskich
współpraca jest kontynuowana i wzbogacana wciąż
o nowe projekty. To, że nasze plany mogą być realizowane, to zasługa nie tylko wielu osób zaangażowanych
w współpracę, ale mieszkańców naszych gmin, władz
samorządowych oraz możliwości korzystania z środków unijnych. Wartość naszych kontaktów jakie od 15
lat prowadzimy z Grosshabersdorf i od 10 lat z Aixe
sur Vienne, wspólne podejmowane działania zostały
zauważone na arenie międzynarodowej.
Za całokształt działalności w zakresie współpracy
czeństwa, wspierania realizacji wymiany szkolnej, nawiązanie kontaktów między uczniami poprzez Internet, otwarcie współpracy dla całego społeczeństwa,
umożliwienie realizacji praktyk uczniów i studentów,
organizacji wspólnych imprez sportowych, poszerze-
Smacznego - żabie udka są wyśmienite
24
nie kontaktów między organizacjami i
stowarzyszeniami.
Stałym punktem jest
coroczne
spotkanie przedstawicieli
gmin, na którym
ustalany jest plan na
kolejny rok i dokonuje się podsumowania poprzedniego roku .
Jako
długotrwały
znak tego współpartnerstwa
na Pomnik partnerstwa w Grosshabersdorf odsłonięty
z okazji podpisania trójstronnej umowy
placu przed Urzędem Gminy w Grosshabersdorf i w Święciechowie
znajdują się pomniki partnerstwa. W roku 2002 przeszedł na emeryturę burmistrz G. Lang. Nowym burmistrzem Gminy Grosshabersdorf został LOTHAR
BIRKFELD. Jego otwartość i inicjatywa powoduje, że
W gminie Święciechowa znajdują się trzy placówki
oświatowe tworzące zespoły szkół, w skład których
wchodzą szkoły podstawowe i gimnazja. Są to:
Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w
Święciechowie
Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w
Lasocicach
Zespół Szkół - Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w
Długiem Starem
Dzieci w wieku przedszkolnym mogą korzystać
z Przedszkola Samorządowego w Święciechowie i oddziałów w Gołanicach i Długiem Starem.
Działalność kulturalna w gminie prowadzona jest
głównie poprzez Samorządowy Ośrodek Kultury
w Święciechowie w skład, którego wchodzi także
biblioteka. Przy Ośrodku działają zespoły takie jak:
Strasburg - wręczenie Honorowego Dyplomu Europejskiego
25
Mesdames et Messieurs
Je vous présente avec plaisir par l’intermédiaire de cette
publication la commune Swieciechowa. Vous y allez trouver d’intéressantes informations concernant l’histoire, l’économie et les valeurs naturelles de la région. Une ambiance
inoubliable de la commune est crée par les paysages ravissants avec les forêts, le lac, les monuments restaurés, les
traditions toujours vivantes et les cérémonies folkloriques,
et avant tout par l’hospitalité et la bienveillance de ses habitants.
En août 2000 la commune Święciechowa a signé le contrat
de coopération et d’amitié avec les communes d’Aix-surVienne et de Grosshabersdorf. La présente publication est
destinée pour nos habitants et pour les habitants des communes partenaires et aussi pour ceux qui s’y intéressent.
Le Bourgmestre de commune Święciechowa
Marian Mielcarek
Commune Święciechowa
Zespół Pieśni i Tańca „Marynia”
sekcja plastyczna, Zespół Pieśni i Tańca Marynia, zespoły śpiewacze Wiola, Zespół Muzyki Dawnej Karolinki, Cecylia, Razem Raźniej, Zespół Instrumentów
Klawiszowych Klawinuta, Ognisko Muzyczne, Kapela
Biesiadna.
Imprezy kulturalne, jak również inne związane z uroczystościami rodzinnymi, mogą odbywać się w salach
wiejskich, którymi dysponują wszystkie miejscowości.
Sale mają dobrze wyposażone zaplecze kuchenne.
Największa sala znajduje się w Święciechowie (300
miejsc), dalej Niechłód (150 miejsc), Krzycko Małe
(120 miejsc), Długie Stare (120 miejsc), Gołanice (120
miejsc), Przybyszewo (100 miejsc), Lasocice (120
miejsc), W pozostałych pięciu miejscowościach są
sale mniejsze.
Większa część gminy obsługiwana jest przez Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Ośrodek Zdrowia
w Święciechowie. Mieszkańcy mogą korzystać z usług
lekarzy – internisty–specjalisty med. rodzinnej i med.
pracy, pediatry, lek. stomatologa i ginekologa.
W Święciechowie znajdują się dwie Apteki (w budynku Ośrodka Zdrowia - „Arnika” i Apteka „W Rynku” Sp.C
– L.Stawecka”. pracy, pediatry, lek. stomatologa i ginekologa. W Święciechowie znajdują się dwie Apteki (w
budynku Ośrodka Zdrowia -„Arnika”i Apteka„W Rynku”
Sp.C – L.Stawecka”.
Trois contrées: la Plaine de Leszno, une sphère de collines
de moraine et la Vallée du Canal Polonais constituent le
terrain de la commune de Święciechowa située dans l’arrondissement de Leszno au sud de la voïvodie de Grande
Pologne. La commune a une superficie de 135 km2 et est
habitée par 7391 personnes, dont la ville Święciechowa
seule compte 2741 habitants. Les régions au sud-ouest de
la commune avec le propre Lac de Krzycko et de nombreuses étendues de foręts feuillues et résineuses sont les plus
pittoresques terrains.
Les venants sont ravis par l’abondance de plantes et de
gibiers. La commune met à profit ses valeurs de nature et
de paysage et développe continuellement la protection
du milieu naturel. Sur son territoire se trouvent les fragments de quelques parcs de paysage: le Parc de Paysage de
Przemęcko et trois Espaces Protégées de Paysage construites en 1998.
Święciechowa est l’une des plus anciennes bourgades en
Grande Pologne. Les premieres bourgades agricoles de
bergers datent de 2000 ans avant notre ère. La campagne
était déjà connue au XIe siècle comme une place de marché situé sur une ancienne voie de Poznan à Głogów.
À partir de la fin du XIe siècle jusqu’au début du XIXe siècle elle appartenait aux bénédictins de Lubin. Entre 1277
et 1934 Święciechowa possédait les droits municipaux. La
construction spacieuse de la ville locative avec le marché et
les maisons touchant à lui datant du XVe siècle est gardée
jusqu’à aujourd’hui. Le marché est entouré par les maisons
du XIXe et du XXe siècle. Ici s’élève un obélisque en l’honneur des soldats et des victimes de guerres.
La commune Swieciechowa compte douze campagnes, un
hameau et deux colonies forestieres. Les campagnes ont
un caractère compact et elles se trouvent dans la zone agricole. Les fermes séparées ne sont pas nombreuses.
Pareillement comme dans les autres régions de l’arrondissement de Leszno, c’est l’agriculture qui domine dans la
commune Święciechowa. Les agriculteurs cultivent avec
le succes les céréales de fourrage et élèvent les porcins. Ici
fonctionnent aussi les firmes avec un différent potentiel
économique, dont de nombreux magasins et dépôts pour
le commerce en gros, le transport routier et des établissements de réparation. Les lacs et les forets facilitent le développement de l’agrotourisme.
Coopération avec
l’étranger
À partir de 1993 la commune coopère avec la commune
allemande Grosshabersdorf (Bavière). On a signe en 1995
entre les deux communes le contrat de partenaire qui comporte de différents aspects de la vie avec une particulière
prise en considération de l’autonomie locale, de la culture,
de l’éducation, du sport et de l’artisanat. Grâce au soutien
du bourgmestre Georg Lang la commune a commencé à
élargir la coopération avec le partenaire actuel de la commune allemande, Aix-sur-Vienne, une commune française
située dans la région Limousin.
Places à visiter
complexe d’église et de cimetière avec l’église Saint Jacob à Swieciechowa,
moulin à vent de 1878 à Swieciechowa ; actuellement
siège de la Chambre Régionale,
palais éclectique avec des éléments néobaroques de la
fin du XIXe siècle situé dans le parc de la campagne Przybys-zewo; actuellement la propriété de l’École Supérieure
de Marketing et d’Administration de Leszno,
palais à Trzebiny du XVIIIe siècle - un énorme bâtiment
construit sur le plan d’un rectangle avec les avancés alcôves angulaires; dans le palais se trouve une exposition archéologique,
église en bois de la Naissance de la Sainte Vierge du XVIIIe
siècle dans la campagne Niechtôd. Notre attention est attirée par la tour carrée et le maître-autel baroque. L’église est
entourée par le mur en pierre et en brique du XIXe siècle.
pittoresques et attractifs terrains touristiques dans la campagne Gołanice au bord du lac de Krzycko. La superficie du
lac compte 60 ha et la profondeur a presque dix mètres.
Zespół wokalny „Razem Raźniej” - Długie Stare
26
27
zu Ehren der Soldaten und Kriegsopfer.
Sehr geehrte Damen und Herren!
Die Gemeinde Święciechowa besteht aus zwölf Dörfern, einem
Weiler und zwei Waldsiedlungen. Die Dörfer sind dicht und diese treten in der landwirtschaftlichen Zone auf. Es gibt wenige
einzelne Bauernhöfe.
Durch Vermittlung der vorliegenden Veröffentlichung stelle
Ähnlich wie in anderen Bezirken des Kreises Leszno, herrscht
ich Ihnen mit Vergnügen die Gemeinde Święciechowa dar. Sie
in der Gemeinde Święciechowa die Landwirtschaft vor. Die
finden hier zahlreiche interessante informationen uber die Ge-
Landwirte bauen mit Erfolg Futtergetreide an und züchten
schichte, Wirtschaft und Naturvorzüge der Region. Eine einzig-
die Schweine. Es sind zahlreiche wirtschaftliche Einheiten von
artige Stimmung der Gemeinde bilden schöne Landschaften
einem unterschiedlichen ökonomischen Potential, darin viele
mit den Wäldern, einem See, erneuerte interessante Denkmä-
Läden und Lebensmittelgroßhandlungen, Straßentransport
ler, immer lebhafte Traditionen und Volksbräuche und vor allem
und Reparaturbetriebe tätig. Das Vorhandensein der Seen und
die Gastfreundlichkeit und das Wohlwollen der Einwohner.
Wälder begünstigen auch die Agrartourismusentwicklung.
Im August 2000 schloss die Gemeinde Święciechowa einen Vertrag über die Zusammenarbeit und die Freundschaft mit den
Gemeinden Aixe-sur-Vienne und Grosshabersdorf ab. Wir bestimmen die vorliegende Veröffentlichung in die Hände unserer Einwohner, der Einwohner der Partnergemeinden und aller
Zusammenarbeit mit dem Ausland
Interessierten.
Seit 1993 arbeitet die Gemeinde mit der deutschen Gemeinde
Gemeindevorsteher von Święciechowa
Grosshabersdorf (Bayern, Bezirk Franken) zusammen. Im Jahre
Marian Mielcarek
1995 wurde zwischen beiden Gemeinden der Partnenvertrag
unterzeichnet, der abwechslungsreiche Lebensbereiche unter
Gemeinde Święciechowa
Drei malerische Länder: die Ebene von Leszno, die Zone der
Moränenhügel und das Flusstal von Rów Polski gestalten das
Gemeindegebiet von Święciechowa, das im Kreis Leszno, im
besonderer Berücksichtigung lokaler Selbstverwaltung, Kultur,
Bildung, Sports und Handwerks umfasst. Dank der Unterstützung des Bürgermeisters Georg Lang begann die Gemeinde
die Zusammenarbeit mit bisherigem Partner der deutschen
Gemeinde - Aixe-sur-Vienne- der französischen Gemeinde in
der Region Limousin zu verbreiten.
südlichen Teił der Wojewodschaft Wielkopolskie (Großpolen)
gelegen ist. Die Gemeinde nimmt die Fläche von 135 qkm ein.
Die Gemeinde-einwohnerzahl beträgt 7391 Tsd. Personen, darin
das Święciechowa selbst hat 2741 Tsd. Einwohner. Die nordwestlichen Gemeindebezirke mit dem sauberen See Krzyckie und
zahlreichen Flächen der Laub- und Nadelbäume sind die malerischsten Gebiete. Die Ankömmlinge werden von dem Reichtum
der Pflanzen und Jagdtiere be-zaubert. Die Gemeinde nimmt
ihre Natur-und Landschaftsvorzuge in Anspruch und entwickelt
ununterbrochen ihre mit dem Tourismus zusammenhangende
Sehenswurdigkeiten in der Gemeinde
Kirchen- und Friedhofskomplex mit der HI.-Jakobus-Kirche in
Święciechowa
Windmühle aus dem Jahr 1878 in Święciechowa. Zur Zeit befindet sich hier eine Regionalkammer
Wirt-schaftstatigkeit und sorgt gleichzeitig fur den Umweit-
eklektischer Schloss mit Neubarockmerkmalen aus dem
schutz. Auf dem Gemeindegebiet befinden sich Fragmente eini-
Ende des 19. Jh., gelegen in einem Park im Dorf Przybyszewo.
ger Landschaftsparks: des Przemęcki Landschaftsparks und drei
Zur Zeit Eigentum der Marketingund Verwaltungshochschule
1998 gegründeter Schutzlandschaftsgebiete.
in Leszno
Święciechowa ist eine der ältesten Siedlungen in Wielkopolska.
Schloss in Trzebiny aus dem 18. Jh -ein prachtvolles Ge-
Die ersten Landhirtensiedlungen gehen auf die Zeit vor 2 Tsd.
bäude auf dem rechteckigen Grundriss mit vorgeschobenen
Jahren v.u.Z. zurück. Das Dorf war schon urn Ende des 11. Jh. als
Eckenalkoven. Im Schloss ist eine archäologische Ausstellung
ein Marktort an dem alten Straßenzug aus Poznań (Posen) nach
zugänglich
Głogów bekannt. Seit dem Ende des 11. Jh. bis zum Anfang des
hölzerne Geburt-der-HI.-Jungfrau-Mariä-Kirche aus dem 18.
19. Jh. war Święciechowa Eigentum der Benediktinermönche
Jh. im Dorf Niechłód. Die Aufmerksamkeit ziehen ein Qua-
aus Lubin. Seit 1277 bis zum Jahr 1934 besaß Święciechowa die
dratturm und ein Barockhauptaltar an. Die Kirche ist von einer
Stadtrechte. Bis heute blieb ein Raumsystem der Aniegungs-
Stein- und Ziegelmauer aus dem 19. Jh. umgeben
stadt aus dem 15. Jh. mit einem Markt und daran anliegenden
malerische, touristisch attraktive Gebiete im Dorf Gołanice
Gebäudequartieren erhalten. Die Marktränder sind mit Bürger-
am See Krzyckie. Die Seefläche beträgt 60 ha, und die größte
häusern aus dem 19. und 20. Jh. bebaut. Hier steht ein Obelisk
Tiefe nähert sich 10 km.
28