P ©sta` > m i zasady etyczne Sizj ©terapeuty
Transkrypt
P ©sta` > m i zasady etyczne Sizj ©terapeuty
M agdalena R u sin P ©sta' >m i zasady etyczne Sizj ©terapeuty Postawa i zasady etyczne fizjoterapeuty Magdalena Rusin Bielsko-Biała 2013 Spis treści Przedmowa ...................................................................................................................... 3 W stęp............................................................................................................................. 11 Rozdział 1 Rehabilitacja medyczna i zawód fizjoterapeuty................................ 13 1.1. Historia rehabilitacji medycznej na świecie.................................................... 13 1.1.1. Rozwój rehabilitacji na świecie ......................................................... 13 1.1.1.1. Starożytność ......................................................................... 13 1.1.1.2. Średniowiecze ...................................................................... 19 1.1.1.3. Odrodzenie ........................................................................... 21 1.1.1.4. Oświecenie..............................................................................23 1.1.1.5. Wiek XVIII i XIX ............................................................... 24 1.1.1.6. Wiek XX .............................................................................. 26 1.1.2. Rozwój rehabilitacji w P olsce............................................................ 28 1.2. Istota rehabilitacji medycznej .......................................................................... 34 1.2.1. Rodzaje rehabilitacji medycznej ........................................................ 36 1.2.2. Cechy rehabilitacji medycznej ........................................................... 38 1.3. Zawód fizjoterapeuty....................................................................................... 39 1.3.1. Pojęcie zawodu ................................................................................... 39 1.3.2. Specyfika zawodu fizjoterapeuty....................................................... 40 1.3.3. Wyznaczniki dobrej pracy fizjoterapeuty ......................................... 43 1.3.4. Problemy ryzyka zawodowego.......................................................... 50 Rozdział 2 Etyczne podstawy zawodu fizjoterapeuty .................................................. 55 2.1. Pojęcie etyki i moralności ............................................................................... 2.2. Rodzaje etyki ................................................................................................... 2.3. Oddziaływanie etyki, jako teorii moralności na rzeczywistość moralną fizjoterapeuty .................................................................................................. 2.4. Znaczenie pojęcia moralność .......................................................................... 2.5. Przedmioty badań nad moralnością................................................................ 2.6. Etyka spolegliwego opiekuna.......................................................................... 2.7. Etyka logoterapii.............................................................................................. 2.8. Etyka troski...................................................................................................... 2.9. Egzystencjalna etyka społecznej komunikacji ............................................... 2.10. Etyka cnót w fizjoterapii ............................................................................... 55 57 59 60 61 65 68 70 72 76 6 Postawa i zasady etyczne fizjoterapeuty 2.11. Postawa etyczna fizjoterapeuty ...................................................................... 80 2.12. Zasady etyczne polskiego fizjoterapeuty ....................................................... 92 2.12.1. Primum non nocere............................................................................. 92 2.12.2. Pomóc ................................................................................................. 96 2.12.3. Wzmocnić nadzieję............................................................................. 99 2.12.4. Traktować życie i zdrowie jako największe wartości..................... 100 2.12.5. Rozmawiać z pacjentem .................................................................. 102 2.12.6. Okazywać szacunek i odpowiedzialność za swoje działania ........ 103 Rozdział 3 Wokół w artości ..................................................................................................... 105 3.1. Pojęcie wartości ............................................................................................. 105 3.2. Rodzaje wartości............................................................................................ 109 3.3. Hierarchia wartości w pracy fizjoterapeuty.................................................... 111 3.3.1. Człowiek, jako nadrzędna wartość w fizjoterapii........................... 115 3.3.2. Życie ludzkie, jako wartość egzystencjalna.................................... 116 3.3.3. Zdrowie, jako podstawowa wartość w fizjoterapii ......................... 118 3.4. Moralne wartości w pracy fizjoterapeuty ..................................................... 121 3.5. Podmiotowość w interakcji fizjoterapeuta - pacjent................................... 124 3.5.1. Pojęcie podmiotowości ..................................................................... 125 3.5.2. Podmiotowość pacjenta ................................................................... 130 3.5.3. Podmiotowość fizjoterapeuty .......................................................... 131 3.5.4. Zagrożenia podmiotowości pacjenta ............................................... 132 3.6. Wolność osoby rehabilitowanej ................................................................... 134 3.7. Godność osoby rehabilitowanej ................................................................... 139 3.8. Empatia, czyli zdolność współodczuwania ................................................. 145 3.9. Altruizm w pracy fizjoterapeuty.................................................................... 149 3.9.1. Altruistyczne motywacje w pracy fizjoterapeuty ........................... 152 Rozdział 4 Komunikowanie się fizjoterapeuty z pacjentem .................................. 155 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. Znaczenie słowa w spotkaniu z drugim człowiekiem................................. Style komunikowania się w relacji fizjoterapeuta pacjent.......................... Sposoby komunikowania się fizjoterapeuty z pacjentem ........................... Rola komunikacji niewerbalnej w interakcji fizjoterapeuta - pacjent ....... Podstawowe reguły w komunikacji interpersonalnej .................................. Zasady aktywnego słuchania......................................................................... 4.6.1 Zakłócenia w aktywnym słuchaniu ..................................................... 4.7. Wywiad, jako proces diagnostyczno-terapeutyczny w pracy fizjoterapeuty ................................................................................................. 4.8. Rozmowy instruktażowe w procesie rehabilitacyjnym............................... 155 158 161 164 166 169 172 175 179 7 Spis treści 4.9. 4.10. 4.11. 4.12. Zasady przekazywania niepomyślnych informacji o stanie pacjenta........ Trudności porozumienia się fizjoterapeuty i pacjenta................................. Zasady komunikowania się z rodziną pacjenta ............................................ Zasady komunikowania się w obrębie zespołu rehabilitacyjnego .............. 180 185 193 195 Rozdział 5 Odpowiedzialność zawodowa fizjoterapeuty ......................................... 197 5.1. Pojęcie odpowiedzialności ............................................................................ 5.2. Rodzaje odpowiedzialności ........................................................................... 5.2.1. Odpowiedzialność zawodowa.......................................................... 5.2.2. Odpowiedzialność m oralna.............................................................. 5.2.3. Służbowa odpowiedzialność fizjoterapeuty ................................... 5.2.4. Odpowiedzialność cywilna .............................................................. 5.2.5. Odpowiedzialność k am a.................................................................. 5.2.6. Odpowiedzialność materialna.......................................................... 5.3. Zasada odpowiedzialności............................................................................. 5.4. Poczucie odpowiedzialności fizjoterapeuty ................................................. 5.5. Odpowiedzialność za słowo .......................................................................... 5.6. Współodpowiedzialność w zespole rehabilitacyjnym................................. 197 200 200 202 204 204 204 206 206 208 211 213 Rozdział 6 Przestrzeganie praw człowieka w fizjoterapii ....................................... 215 6.1. Prawa 6.1.1. 6.1.2. 6.1.3. 6.1.4. 6.1.5. 6.1.6. pacjenta............................................................................................... Deklaracja Praw Człowieka O N Z .................................................... Karta Praw Osób Niepełnosprawnych............................................. Respektowanie praw pacjenta.......................................................... Prawo do świadczeń zdrowotnych................................................... Prawo do uzyskania informacji o stanie zdrowia ........................... Prawo do wyrażania zgodny lub odmowy udzielania świadczeń zdrowotnych...................................................................................... 6.1.7. Prawo do życzliwego i kulturalnego traktowania........................... 6.1.8. Prawo do poszanowania godności i intymności ............................. 6.1.9. Prawo do poufności .......................................................................... 6.1.10. Prawo do dodatkowej opieki............................................................ 6.1.11. Prawo do poszanowania wartości i przekonań religijnych i filozoficznych ................................................................................. 6.1.12. Prawo do skargi................................................................................. 6.2. Zasada sprawiedliwości w rehabilitacji........................................................ 6.2.1. Formalna i materialna zasada sprawiedliwości .............................. 6.2.2. Podstawowe teorie sprawiedliwości ................................................ 215 217 223 225 226 227 228 229 230 231 231 232 233 233 236 237 8 Postawa i zasady etyczne fizjoterapeuty Rozdział 7 Konflikty i dylematy etyczne w fizjoterapii ........................................... 239 7.1. Klasyfikacja problemów zawodowych w fizjoterapii ................................. 7.2. Konflikt, współzawodnictwo i współpraca .................................................. 7.2.1. Ujęcie konfliktu ................................................................................ 7.2.2. Rodzaje konfliktów w pracy fizjoterapeuty.................................... 7.2.3. Rozwiązywanie konfliktów ............................................................. 7.3. Dylematy moralne fizjoterapeuty ................................................................. 7.3.1. Paternalizm w rehabilitacji .............................................................. 7.4. Sumienie, jako subiektywna norma postępowania moralnego fizjoterapeuty ................................................................................................. 7.4.1. Wyjaśnienie pojęcia sumienia ......................................................... 7.4.2. Rozwój sumienia............................................................................... 7.4.3. Cechy i rodzaje sumienia ................................................................. 7.4.4. Sumienie fizjoterapeuty ................................................................... 239 243 243 245 246 248 251 255 256 258 260 262 Rozdział 8 Etyka zawodowa ....................................................................................................265 8.1. Pojęcie i istota etyki zawodowej .................................................................. 8.1.1. Powstawanie etyk zawodowych ...................................................... 8.1.2. Czynniki kształtujące etyki zawodowe............................................ 8.1.3. Zadania i funkcje etyki zawodowej ................................................. 8.2. Pojęcie kodeksu etycznego............................................................................ 8.3. Znaczenie kodeksów etyki zawodowej ........................................................ 8.4. Etyka zawodowa a wymóg podnoszenia kwalifikacji................................. 8.4.1. Kontrola etyczności ............................................................................. 8.4.2. Szkolenia etyczne ................................................................................ 8.4.3. Konsultacje etyczne............................................................................. 8.5. Model kształcenia fizjoterapeutów z zakresu etyki..................................... 8.5.1. Założenia procesu kształcenia i jego ro la ........................................... 8.5.2. Krótka charakterystyka programu nauczania .................................... 8.5.3. Cele i treści kształcenia ....................................................................... 8.5.4. Założenia organizacyjne...................................................................... 8.5.5. Sposoby osiągnięcia celów i możliwości sprawdzenia wiedzy i umiejętności studentów...................................................................... 265 267 268 269 270 273 279 281 282 283 283 285 287 288 290 292 Zakończenie ................................................................................................................ 295 Literatura ..................................................................................................................... 297 Aneks ........................................................................................................................ 313 Towarzystwa fizjoterapii w Polsce i na świecie ....................................................... 313 Organizacje związkowe fizjoterapii w Polsce .......................................................... 313 Spis treści Polskie Towarzystwo Fizjoterapii.............................................................................. Europejskie Stowarzyszenie Młodych Fizjoterapeutów.......................................... Stowarzyszenie Fizjoterapia P olska.......................................................................... Polskie Towarzystwo Rehabilitacji............................................................................. Status zawodowy fizjoterapeuty w Polsce ................................................................ Kodeks etyczny fizjoterapeuty Rzeczypospolitej Polskiej ...................................... Zasady Etyczne Światowego Towarzystwa Fizjoterapii ......................................... Zasady etyczne Europejskiego Regionu WCPT ....................................................... Kodeks etyczny fizjoterapeuty Europejskiego Regionu WCPT .............................. Kodeks etyczny fizjoterapeuty w Danii .................................................................... Kodeks etyczny fizjoterapeuty w A ustralii............................................................... Kodeks etyczny fizjoterapeuty w Nowej Zelandii .................................................. Kodeks etyczny fizjoterapeuty w Szwajcarii ........................................................... Kodeks etyczny fizjoterapeuty w Wielkiej Brytanii ............................................... Kodeks etyczny fizjoterapeuty w Islandii ................................................................ Kodeks etyczny fizjoterapeuty w K anadzie.............................................................. Kodeks etyczny fizjoterapeuty w Stanach Zjednoczonych ..................................... 9 313 314 315 315 316 317 326 328 328 332 334 337 342 343 345 346 348