Wykład 1

Made by IlonQa
WYKŁAD 1.
6-10-2005
Funkcje zarządzania :
- planowanie
- organizowanie
- motywowanie (przewodzenie)
- kontrola
Struktury:
- rzeczy :
• organizacyjne
• struktury
- działań
- procedury procesów
Obszary:
- personel
- kapitał
- technologie
- informacje
Kierowanie zorganizowanymi działaniami wymaga uwzględnienia następujących problemów :
1. wartości materialnych i niematerialnych ( etycznych i moralnych, które legły u podstaw
sformułowania)
2. celów działania, które powinny być osiągnięte
3. ustalenia (dokonania wyboru) sposobów działania (osiągnięcia celów) spośród zbioru
znanych sposobów. Dostępnych sposobów lub możliwych do pozyskania ze względu na
posiadane zasoby ludzkie i rzeczowe, ustalenie toku działania (kolejność celów
cząstkowych)
Na tej podstawie następuje podział zadań i poszczególnych czynności pomiędzy członków
grupy. W ten sposób powstają struktury organizacyjne. tedy można stworzyć system
motywacyjny ( skłaniający ludzi do korzystnych dla organizacji działań)
Działanie- to celowe , dobrowolne zachowanie zmierzające do osiągnięcia
celów, polegające na wykonaniu czegoś lub powstrzymaniu się
od tego.
Wartość – to wybór odczuć, przeświadczeń i przekonań człowieka lub grupy ludzi o tym
co w rzeczywistości jest pozytywnie oceniane i warte pożądania i działania.
Struktura organizacyjna- przedstawia formalny podział i integrację
komórek organizacyjnych , przydzielenie tym komórkom zadań
i powiązania tych komórek ze sobą w celu realizacji zadań
wyższego rzędu
Działanie zorganizowane – rezultat powstania pewnej potrzeby (zaspokajanie
potrzeb) racjonalne, poznawcze ugruntowane koncepcje, zasady,
sposoby sprawnego zarządzania działalnością ludzi.
Potrzeba- subiektywnie odczuwany brak jakiejś wartości , która jest niezbędna
do utrzymania życia, zachowania gatunku, utrzymania pozycji
społecznej i rozwoju.
Pierwsza Wielka Rewolucja Przemysłowa XVIII i XIX w. Cechował ją postęp doskonalenia
środków pracy (pierwsza maszyna parowa)
Dział produkcji – pojawił się dlatego, że pojawił się podział pracy u wyodrębniły się:
1. budownictwo
2. leśnictwo
3. transport
-1-
Made by IlonQa
4. handel
5. łączność
w skali przedsiębiorstwa ten podział pracy przejawiał się pojawieniem się faz produkcji.
Fazy działalności produkcyjnej, jej główne części składowe:
- przygotowanie produkcji konstrukcyjne i technologiczne
- realizacji produkcji ( wytworzenie , kontrola, sterowanie)
- zbytu (marketing, sprzedaż, serwis)
operacje produkcyjne – to zespoły działań mające na celu realizację
cząstkowych zadań produkcyjnych wykonywane przez jednego pracownika
lub grupę na jednym przedmiocie pracy lub kilku podobnych , bez przerwy
na inne prace
Pojawienie się procesu specjalizacji i standaryzacji produkcji.
Specjalizacja produkcji (technologiczna) – to dobór konkretnego sposobu
wytworzenia produktu lub usługi dokonany dla całego przedsiębiorstwa
lub jego części
Standaryzacja działań – to określenie stopnia typowości działań mających na celu
ujednolicenie sposobu ich realizacji
Obecnie wyodrębniły się trzy fazy:
przedprodukcyjna
(organizacja zasileń
przychodzących
do przedsiębiorstwa)
produkcyjna
proces produkcji
<stricte>
poprodukcyjna
sprzedaż, zbyt,
kontakt z klientem
(marketing)
Funkcje :
- zarządcza
- produkcji (wytwarzanie produktu lub usługi)
1.
2.
3.
4.
pozyskiwanie informacji
przekazanie informacji kanałami informacji
przetwarzanie informacji w decyzje
porównanie osiągniętych wyników z pewnymi wzorcami
Powstanie zapotrzebowania na wiedzę o zarządzaniu ( o koncepcjach, zasadach, regułach
zarządzania)
-2-
Made by IlonQa
Potrzeby
społeczne
(ludzkie)
Doskonalenie
techniki
wytwarzania
zwłaszcza
narzędzi pracy
Rozwój podziału
pracy,
standaryzacji,
specjalizacji
produkcji
Konieczność
synchronizacji,
koordynacji i
interpretacji
działań
Powstanie
zarządzania
jako formy
praktyki
społecznej
Wzrost skali i
koncentracji
produkcji,
doskonalenie
wyrobów
Zapotrzebowa
nie na wiedzę
o organizacji i
zarządzaniu
Uwarunkowania :
Powstanie
nauki o
organizacji i
zarządzaniu
Główne
Dodatkowe
Sprzężenie zwrotne
Sfera
Regulacyjna
f. zarządcza
(procesy informacyjno- decyzyjne)
Sfera
Realna
(procesy materialno–energetyczne)
f. wytworzenia
(realizacji)
Kierowanie- jest oddziaływaniem informacyjno- decyzyjnym aparatu
zarządzającego przekazywanym kanałami informacyjnymi
ukształtowanymi przez stosunki organizacyjne na komórki
organizacji sfery realnej, powodującym, że komórki te
poprzez odpowiednie oddziaływania materialno-energetyczne
zmierzają do osiągnięcia celów organizacji
komentarz :
1.kierowanie oddziaływaniem obiektu kierującego na obiekt kierowany
-3-
Made by IlonQa
2.obiektem kierującym jest aparat zarządzający
3. wpływa on na obiekt kierowany , to jest na sferę realną poprzez stosunki
organizacyjne , które można tak kwalifikować :
- zwierzchności i podporządkowania
- współdziałania
- uporządkowania ( uprawnienia, obowiązki, odpowiedzialność)
- należnie (każda komórka organizacyjna należy do jednej lub kilku większych
całości)
4. stosunki organizacyjne są „rozpięte” na tzw. rzeczowych składnikach
organizacji i w ten sposób powstaje struktura organizacji
Zarządzanie – to taki rodzaj kierowania, w którym tytuł do wywierania wpływu
na hierarchię systemy wartości, interesy, dążenia i postawy,
organizacyjne zachowania kierowanych wynikają w głównej
mierze z faktu dysponowania przez kierującego zasobami
komentarz :
1.Podstawą kierowania jest władza; polega na tym, że daje ona tytuł
kierującemu do wywierania wpływu na podwładnych
2.Źródła władzy:
- kompetencje formalne, materialne lub intelektualne
a) kompetencje formalne – stanowią podstawę administrowania , zarządzania i
dowodzenia ( przepisy, prawa, także prawa
organizacji)
b) kompetencje materialne – władania zasobami stanowi podstawę zarządzania
c) kompetencje intelektualne – stanowią podstawę przywództwa
wewnętrzne
Funkcje- zbiory typowych , powtarzalnych częściowo rytmizowanych czynności i decyzji
kierowniczych zwanych funkcjami zarządzania.
Funkcje :
1. planowania
polega na podejmowaniu czynności i decyzji planisty. Planowanie celów
programów (struktur) działań materialno-matematycznych, które służą
realizacji celów, ale także polega na ustalaniu wielkości i rodzaju zasobów
niezbędnych do realizacji celów.
Produktem jest plan, który zawiera cele, programy działania,
zasady.
2. organizowania
polega na ukształtowaniu struktury organizacyjnej koniecznej do
osiągnięcia celu.
Produktem
jest
struktura
organizacyjna,
reguły
i
procedury
organizacyjne
co
wszystko
razem
tworzy
formalną
strukturę
organizacyjną
3. motywowania
polega na tworzeniu stymulatorów skłaniających do zachowań
pożądanych i polega na przekazywaniu kanałami informacji tzw.
strumieniami motywacji , które maja skłaniać do realizacji zadań, ale
także i do współdziałania
Produktem- zasady awansowania
4. kontroli
polega na porównywaniu stanów rzeczywistych zadań,
ustalaniu różnic pomiędzy nim i formułowaniu zaleceń
Produktem-zasady, sposób przeprowadzenia kontroli
-4-
Made by IlonQa
System zarządzania przedsiębiorstwem - to uporządkowany zbiór reguł i procedur
zarządzania oraz aparat zarządzający powiązany z otoczeniem przedsiębiorstwa licznymi
więzami
Na system zarządzania składają się dwie grupy i elementy:
1. instrumenty , reguły i procedury, elementy konceptualne
2. kadra kierownicza wraz z wyposażeniem materialnym
Koncepcje zarządzania :
ludźmi
administracyjna
wykorzystywanie
w głównym stopniu
władzy, oddziaływanie
na ludzi
finansowa
normy, prawa i przymus
administracyjny
samodzielne podmioty
decydujące mają obowiązek
maksymalizować wartości
ekonomiczne, a zarządzanie
opiera się na kontroli
osiągania tych zadań
WYKŁAD 2.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
13-10-2005
Władza organizacyjna
Źródła władzy
Autorytet
Kompetencje kierowników
Role kierownicze
Cechy infraosobnicze
Sposoby podejścia do problemów kierowniczych
Ad.1.
Władza kierownicza (zarząd) – zdolność i możliwość wpływania na innych
powodująca, że możliwym staje się kierowanie nimi, czyli powodowanie,
że zachowują się oni zgodnie z wolą tego,
kto władzę posiada.
Personalizacja własności – Walne Zgromadzeniepełnomocnictwo do zarządzania kapitałem
wybiera
radę
nadzorczą
następuje
Teoria agencji – rada nadzorcza -> agent
główny cel- wybiera zarząd (pełnomocnictwo w ograniczonym zakresie)
Rada nadzorcza:
 podejmuje decyzje i przekazuje do realizacji zarządowi np. ustala kto ma być
zewnętrznym audytorem firmy
 nie ma prawa zwierać umów
 zarząd podejmuje decyzje , ale musi uzyskać zgodę od rady nadzorczej na
wykonanie
 zarząd informuje ,że podjął taką a taką decyzje lub informuje o stanie firmy (bilans)
Zarząd -> dyfuzja -> rozproszenie władzy
- władza przejawia się w uprawnieniach decyzyjnych
-5-
Made by IlonQa
-
obowiązek korzystania z władzy = odpowiedzialność za skutki
Typy władzy:
a. formalna
b. dysponowanie zasobami rzeczowymi
c. dysponowanie informacjami
d. zdolność pokonywania niepewności ( oparta o informacje)
Ad.2.
Źródła władzy kierownika :
- regulaminy organizacyjne
- nagradzanie (pozytywne motywowanie)
- wymuszanie (negatywne motywowanie)
- wiedza
- cechy osobowe wywołujące chęć naśladowania
W jaki sposób kierownik może wykorzystać posiadaną władzę?
1. Może żądać wykonania swoich potrzeb, gdyż posiada formalną władzę nad
podwładnymi (uprawomocnione żądanie)
2. Może oddziaływać na podwładnych instrumentalnie za pomocą będących w jego
dyspozycji środków służących do motywowania (premie, pochwały)
3. Może stosować przymus, grożąc karami
4. Może stosować racjonalną perswazję, przekonując podwładnych , że zastosowanie się
do jego polecenia jest w ich interesie
5. Może samemu „dawać dobry przykład” , czyli utożsamiać się z podwładnymi
6. Może stosować tzw. „ inspirujący apel” , odwoływać się do wyraźnych ideałów lub
wartości (np. odwoływać się do lojalności podwładnych)
7. Może manipulować informacjami, zniekształcać je, czyli w pewnym sensie oszukiwać
podwładnych (np. pytać ich o opinię w jakiejś sprawie, ale nie wykorzystywać tego)
Ad.3.
AUTORYTET:
Formalny
* przepisy prawa
Rzeczywisty
* przyzwolenia podwładnych
- zakres uprawnień
decyzyjnych
- możliwość wynagradzania
i karania
- możliwość dostarczania
niezbędnych zasobów
- niezbędny instruktaż
- kontrola
- zrozumienie poleceń
- zgodność z celami
indywidualnymi i organizacji
-możliwość ich wykonywania
Jeżeli spełnione są warunki to autorytet formalny staje się autorytetem rzeczywistym.
Władza – kierownik ma zdolność do wpływania na zachowanie innych
Autorytet formalny – władza, którą posiada kierownik jest akceptowana przez jego
podwładnych , dlatego że posiada on formalnie status kierownika
Autorytet rzeczywisty – podwładni akceptują kierownika nie tylko dlatego ,że jest on ich
przełożonym skutkowym (ma nad nimi władzę), ale także dlatego, że akceptują go, cenią jego
kompetencje, cechy charakteru, zachowania
-6-
Made by IlonQa
Wzmocnienie władzy- sprawowanie władzy wiąże się z możliwością :
- nagradzania lub wstrzymania nagród (podwyżki płac, awans, premia, pochwały)
- wymuszania zachowań podwładnych za pomocą środków zagrożenia psychologicznego,
emocjonalnego lub fizycznego
- takiego osobistego oddziaływania na podwładnych, że ci utożsamiając się z
kierownikiem są lojalni
Ad.4.
Kompetencje kierowników w zależności od szczebla struktury organizacyjnej :
o interpersonalne (społeczne)
o techniczne (dotyczą oddziaływań w obszarze materii nieożywionej)
o koncepcyjne (intelektualne)
Ad.5.
Na role kierownicze składają się różnorodne czynności kierownicze pełnione względem
pracowników, innych kierowników, przełożonych, podwładnych, otoczenia (np. dostawców,
klientów)
-
to zbiory zorganizowanych zachowań dotyczących procesów
informacyjno-decyzyjnych oraz kształtowaniu stosunków międzyludzkich
Rodzaje ról kierowniczych wg Mintzberga :
1. interpersonalna
2. informacyjna
3. decyzyjna
Role:
Interpersonalna
Kierownik jako :
Działanie :
1. reprezentant
Uosobieniem formalnego autorytetu, podpisuje dokumenty,
udział w uroczystościach org. przez firmę
2. przywódca
Motywuje pracowników <nagradza-karze>, aby zwiększyć
wydajność lub jakość pracy
3. łącznik
Łączy rożne
zespoły
przedsiębiorstwa
w pionowym
(przełożeni, podwładni) i poziomym (kierownicy) układzie
1. obserwator
Informacyjna
2. propagator
3. rzecznik
1. przedsiębiorca
Decyzyjna
2. przeciwdziałacz zakłóceń
3. negocjator
4. dokonujący alokacji zasobów
Studiuje różnego rodzaju sprawozdania
Pozyskuje ( znajduje, przyjmuje) różnego rodzaju pisma,
informacje, przekazuje je swoim podwładnym lub innym
kierownikom
Występuje na zebraniach z omówieniami bieżących zadań
Doskonali i kreuje bodźce skłaniające do zmian w swojej
jednostce organizacyjnej, opracowuje projekty dotyczące
zmian innowacyjnych
Interweniuje gdy następuje zakłócenie normalnego rytmu
pracy
W przypadku konfliktów występuje jako negocjator
(negocjuje np. ze związkami zawodowymi)
Alokuje zasoby takie jak :środki trwałe, narzędzia, ludzie,
określając jednocześnie tok działania
Ad.6.
Cechy infraosobnicze:
1. Musi posiadać wiedzę
2. Musi mieć osobowość - cechy przywódcze, ambicje, być odpowiedzialnym
3. Zdolny do ryzykowania w dopuszczalnym zakresie
4. Określony intelekt – umiejętność myślenia analitycznego
5. Realizm i wyobraźnia
6. Samoświadomość
7. Stawianie sobie wysokich wymagań
8. Kreatywność - nowatorskie podejście do spraw
9. Podatność na zmiany
10. „Otwartość”
-7-
Made by IlonQa
11.
12.
13.
14.
15.
Komunikatywność
Życzliwość
Odporność na stres
Uprzejmość
Musi posiadać talenty organizacyjne
Ad.7.
System – zbiór składników między którymi zachodzą wzajemne stosunki, a każdy składnik
połączony jest z każdym z pozostałych bezpośrednio lub pośrednio
Każdy system składa się z podsystemów:
1. System
1. Sektor
2. Przedsiębiorstwo
3. Wydział
2. Podsystem
Przedsiębiorstwo
Wydział
Stanowisko pracy
3. Element podsystemu
Wydział
Stanowisko pracy
Wyposażenie
Podział systemów na mniejsze systemy zależy od przyjętego kryterium (projektowania,
badania)
Podejście sytuacyjne – istniejąca w danym momencie, danym miejscu sytuacja,
wynikające z niej problemy i sposoby rozwiązywania ich
WYKŁAD 3
20-10-2005
EWOLUCJA TEORII ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA
1. Dżungla teorii organizacji-
To określenie stanu w jakim znalazła się nauka o organizacji i zarządzaniu. Po
raz pierwszy użył tego terminu KAONTZ. Termin ten został powszechnie
zaakceptowany. Był to stan zamętu teoretyczne-go, terminologicznego. Wiązał
się z interdyscyplinozacją i problemami spojrzenia na problem organizacji z
różnych punktów i dróg jakimi badacze dochodzili do teorii.
Jedni badacze podejmowali praktyczne próby , potem uogólniali i formułowali
wnioski. Drudzy zajmowali się teorią organizacji z pobudek czysto naukowych,
traktują organizację jako miejsce badań empirycznych
Podejmowane są próby schematyzacji dorobku organizacji i zarządzania. Tak powstały różne
kierunki i szkoły.
NURTY
klasyczny
i neoklasyczny
systemowy
psychosocjologiczny
Kryterium odmienności tych nurtów to trzy różne wyobrażenia , modele człowieka w
organizacji:
a. model homo oeconomicus
b. model homo socius \społeczny\
c. model homo creator \homo politicus\ model człowieka kreatywnego lub politycznego
HOMO OECONOMICUS
-8-
Made by IlonQa
Zwolennicy tego modelu uważali, że człowiek jest istotą racjonalną , podatną głównie na
oddziaływania bodźców materialnych wg nich człowiek w pracy jest pasywny, niezdolny do
samodzielnego działania, podejmowania odpowiedzialności.
Jak zapewnić sobie pożądane zachowanie pracownika?
Odp. Zachowanie człowiek a w organizacji powinno być ściśle określone przez rygorystyczne
przepisy i trzeba nimi kierować (nagrodami i karami). Należy określić ściśle jak ma się człowiek
zachowywać w organizacji / Tylor
Z tą koncepcją związana była mechanistyczna, deterministyczna wizja organizacji- człowiek to
maszyna do realizacji celu, jest niewielkim trybikiem maszyny, wykonawcą wyznaczonych
zadań. Deterministyczna wizja polega na tym, że z góry wiadomo jak się zachowa organizacja,
gdy zmieniamy jakieś czynniki.
To był nurt klasyczny na dorobku klasycznej ekonomii, inżynierii i fizjologii itp.
HOMO SOCIUS
Model przeciwstawny do poprzedniego, gdyż jego zwolennicy akcentują psychospołeczne
motywy zachowania takie jak potrzeba przynależności, uznania , prestiżu , samorealizacji.
Zwraca się uwagę na więzi nieformalne, emocjonalne przesłanki zachowań organizacyjnych ,
które powoduję, że reakcje człowieka na określone bodźce są trudne do określenia.
Uważa się, że organizacja jest systemem społecznym, ale ma charakter probabilistyczny
(losowy), stochastyczny.
Można tylko z pewnym prawdopodobieństwem (małym) określić jak zachowa się organizacja
(ludzie kierujący się emocjami – nie są racjonalni). Nurt psychologiczny oparty na socjologii i
psychologii.
HOMO CREATOR ( HOMO POLITICUS)
W tym ujęciu człowiek to wielostronnie, wieloaspektowo motywujący czynnik twórczy,
zorientowany, współuczestniczący w sprawowaniu władzy i tworzeniu polityki. Uważano, że
człowiek chce się samo realizować w pracy, chce być kreatywny. Tutaj połączono te dwa
poprzednie modele, bo organizacja
to system mechanistyczno-probabilistyczny. Pewne
aspekty działania określonej organizacji da się określić z prawdopodobieństwem równym 1, ale
niektórych elementów nie da się w ogóle określić.
Ten obraz człowieka właściwy jest dla większości współczesnych koncepcji organizacji jako
systemu gry społecznej, rozwijane na podstawie:
- teorii systemowej
- cybernetyki
- teorii polityki
- teorii podejmowania decyzji
Charakterystyka poszczególnych nurtów , kierunków i szkół:
I. NURT KLASYCZNY I NEOKLASYCZNY
Charakterystyką jest to, ze ten nurt oparty jest na uogólnianiu doświadczeń praktycznych
kierunków:
- tylorowski
- administracyjny -> szkoła uniwersalistyczna
- szkoła empiryczna
- „nowa fala”
Kierunek tylorowski
(scientific management)- naukowe zarządzanie lub kierunek technologiczno-fizjologiczny.
Początki nurtu- 1903 r. ukazanie się książki „Shop management” Tylora - momentem narodzin
naukowego zarządzania.
-9-
Made by IlonQa
TYLOR – był praktykiem (wynalazł stal szybkotnącą)
Na problemy organizacji patrzył od pojedynczych stanowisk i robotników. Punktem wyjścia w
tworzeniu rozwiązań organizatorskich – badanie pracy –najważniejsza jest bezpośrednia
obserwacja pracy i potem jej pomiar.
Formułował rozwiązania obowiązujące wszystkich robotników w postaci kart instrukcyjnych, w
których określał jak, ile, kiedy i co dany pracownik miał zrobić (celem zwiększenia wydajności)
„ONE-BEST-WAY” – jego filozofia, tzw. jeden najlepszy sposób. Dla każdego
zagadnienia organizacji można w sposób naukowy opracować jeden najlepszy sposób.
Założenia Tylora – homo oeconomicus.
Wprowadził system funkcjonalny , w którym zastosował podział pracy kierowniczej (system
liniowy)
Kierownik
mistrzowie
Wykonawcy (pracownicy)
Tylor stwierdził, że mistrz jest coraz bardziej przeciążony toteż wprowadził system
funkcjonalny oparty na podziale pracy kierowniczej , który polegał na tym, że : zakładem
kierował jeden kierownik, ale obowiązki jednego mistrza podzielono między 8 mistrzów
funkcjonalnych.
Każdy miał ściśle określone zadanie. Robotnik otrzymywał polecenia od wszystkich mistrzów.
Fayol sprzeciwiał się temu systemowi- i zaproponował wprowadzenie doradców sztabowych,
którzy pomagali mistrzom w podejmowaniu decyzji. Dalej była zasada jednego kierownictwa,
ale dodatkowo były porady . Tylor cenił organizację racy, wprowadził system zróżnicowanych
systemów płac akordowych.
Propagatorem Tylorowskiego systemu zarządzania był Le Châtelier – znany z cyklu działania
organizacyjnego, który oddaje najtrafniej filozofie Tylora:
a. wybór celu
b. zbadanie środków i warunków jakie są potrzebne do osiągnięcia celu
c. przygotowanie środków i warunków uznanych za niezbędne
d. wykonywanie działania stosownie do opracowanego planu
e. kontrola otrzymanych wyników
KAROL ADAMIECKI
Jego nie interesowała praca pojedynczych robotników, ale praca zespołowa.
Pierwszy wykład o zasadach organizacji pracy zespołowej wygłosił w lutym 1903r. Znany jest z
prawa harmonii :
- 10 -
Made by IlonQa
„jeżeli praca wykonywana jest przez kilka jednostek lub zespołów, to otrzymuje się tym lepszy
skutek ekonomiczny im dokładniej dobrane są do siebie współpracujące jednostki lub zespoły
im dokładniej uzgodnione są czasy ich działania”
Prawo to w praktyce obejmuje dwa prawa:
- prawo harmonii doboru ( harmonijny dobór organów pracy zespołowej)
- prawo harmonii działania (zharmonizowane czynności tych organów)
kierunek administracyjny
związany z nazwiskiem Fayola – odwrotnie do Tylora patrzył na problemy organizacji od gór,
próbował sformułować ogólne zasady zapewniające funkcjonowanie organizacji , ale jednego
typu.
Opublikował je w formie 14 zasad zarządzania :
1. podział pracy
2. autorytet
3. jedność rozkazodawstwa
4. dyscyplina
5. jednolitość kierownictwa
6. podporządkowanie interesów osobistych interesom ogółu
7. wynagrodzenie
8. centralizacja
9. hierarchia
10. ład
11. stałość personelu
12. ludzkie podejście
13. inicjatywa
14. zgranie personelu
Wprowadził system sztabowy. Głównym osiągnięciem było sformułowanie funkcji zarządzania
w szeroki i wąskim znaczeniu.
W szerokim znaczeniu funkcje przedsiębiorstwa to :
- czynności techniczne
/ produkcja wyrobu
- czynności handlowe
/ kupno, sprzedaż, wymiana
- czynności finansowe
- czynności ubezpieczeniowe / ochronne
- czynności rachunkowościowe
/ rachunkowe
- czynności administracyjne
Czynności administracyjne to funkcje zarządzania :
- przewidywanie – teraz planowanie
- organizowanie
- rozkazywanie – teraz motywowanie
- koordynowanie – dzisiaj nie występuje, gdyż jest to najistotniejsza część wszystkich
funkcji
- kontrolowanie
Kontynuacją kierunku administracyjnego jest :
SZKOŁA UNIWERSALISTYCZNA (procesu zarządzania)
-> jej twórcy szukają zasad wychodzących poza jedną organizację <organizacja
każdego typu>
Reprezentanci uważali, że proces zarządzania w istocie jest taki sam w każdej organizacji.
Szkoła empiryczna
zrodziła się z krytyki koncepcji uniwersalistycznej. Jej przedstawiciele twierdzą, że nie ma
zasad uniwersalnych, które dałoby się empirycznie zweryfikować. Trzeba zatem studiować
osiągnięcia wielkich praktyków i zamiast je uogólniać należy je upowszechniać bezpośrednio
studentom i innym praktykantom.
- 11 -
Made by IlonQa
„NOWA FALA”
jest reakcją na abstrakcyjne i sformalizowane matematyczne ujęcie systemowe.
Zwolennicy kładą nacisk na role jednostek w sukcesie organizacji. Wg nich ludzie powinni być
w minimalnym stopniu krępowaniu przepisami , regułami, zasadami.
Wielką wagę przywiązuje się do dominacji w danej organizacji systemu wartości.
WYKŁAD 4
27-10-2005
Z teorią biurokracji wiąże się –teoria MAXA WEBERA. Nie była oparta na doświadczeniach
praktycznych, dotyczyła problematyki władzy organizacyjnej.
Typy władzy wg Webera:
∗ tradycyjny
∗ charyzmatyczny
∗ racjonalny
tradycyjny- podstawą jest trwałość tradycji i jej nienaruszalność
charyzmatyczny – podstawą jest wiara w nadzwyczajne cechy przywódcy
np. magiczny wpływ na podwładnych
racjonalny – podstawą jest przekonanie o słuszności norm prawnych i
kompetencji osób sprawujących ten typ władzy na podstawie norm
Wg Webera każdy typ władzy wymaga aparatu operacyjnego. W przypadku władzy racjonalnej
– aparat administracyjny
Biurokracja to wg niego aparat administracyjny, który miał zapewnić bezosobowy porządek w
urzędach administracyjnych i dlatego opracował zbiór zasad zapewniających ten porządek:
1. wykonywanie czynności urzędowych wykonywane na piśmie (wg formalnych przepisów)
2. w biurokracji panuje zasada kompetencji tzn. stały podział kompetencji, rozgraniczenie
uprawnień i obowiązków urzędnika
3. komunikacja wewnętrzna w takiej organizacji opiera się na przypływie dokumentów
pisanych
4. w takiej organizacji zasada doboru personelu jest kryterium doboru kwalifikacji
zawodowych.
II. NURT PSYCHOLOGICZNY
-zrodził się z dociekań analizujących zjawiska społeczne, zachowania ludzi i motywy ich
zachowań. W centrum dociekań stoi człowiek w organizacji.
Początkiem tego nurtu były badania ELTONA MAYO.
Kierunki :
- psychologiczny
- socjologiczny
Centralnym punktem kierunku psychologicznego są różne teorie motywacyjne – co skłania
ludzi do danego postępowania?
Teorie :
a. procesu
b. treści
c. wzmocnienia
Kierunek socjologiczny koncentruje się na problemach interpersonalnych , a więc :
a) morale grupy
b) przywództwo w grupie
c) stosunki nieformalne
- 12 -
Made by IlonQa
Na pograniczu nurtu psychologicznego i systemowego jest kierunek systemów społecznych
związany bardziej z socjologicznym , ale przyjmuje za podstawę kierunek systemów
społecznych.
CHESTER BARNARD
Wg niego organizacja jest wynikiem świadomie podejmowanych wysiłków dwóch lub więcej
ludzi.
Człowiek jest jednością, jest racjonalny. Zastanawia się nad przyczyną powstania systemów
społecznych.
Stwierdza, że ludzie łączą się, by pokonać wspólnie bariery biologiczne, fizyczne, społeczne i
wynikiem tego jest kooperacja.
Kontynuacją tego kierunku jest koncepcja gry organizacyjnej. Wg której każdy człowiek
organizacji jest uczestnikiem gry społecznej, realizującej swoje cele na podstawie oceny
sytuacji w jakiej się znajdują, przewidywanych zachowań innych oraz przewidywanych skutków
swoich działań.
Każdy uczestnik organizacji realizuje swoją strategię , zatem podstawą badań organizacji jest
analiza strategiczna- badanie otoczenia i przedsiębiorstwa.
III. NURT SYSTEMOWY
- inspiracja- powstanie gier, cybernetyka
Podejście sytuacyjne- to rozwinięcie podejścia systemowego, ale i jego krytyka.
Głosi, że każda organizacja jest czymś unikalnym i nie ma dla nich ogólnych
zasad. Jest podejściem realistycznym i kieruje się maksyma „to zależy” w
oparciu o te dociekania powstają sytuacyjne dyrektywy praktyczne biorące pod
uwagę określony stan otoczenia.
FUNKCJONOWANIE I ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA
Przedsiębiorczość –dążność do pomnażania kapitału w drodze podejmowania
i
rozwiązywania w sposób twórczy i nowatorski nowych problemów, materializująca się w
postaci innowacji, umiejętności wykorzystywania pojawiających się szans i zagrożeń oraz
elastycznego przystosowania się do zmieniających się warunków.
Ta dążność do pomnażania kapitału powinna się przejawiać w sposób etyczny.
Wyróżniki, cechy przedsiębiorcy :
- prywatna własność środków produkcji / posiadanie kapitału
- motyw działania / pomnożenie kapitału
- mechanizm działania polegający na inwestowaniu na określone przedsięwzięcie
najczęściej w produkcję dóbr lub świadczenie usług , kierowanie tym procesem,
sprzedaż w celu osiągnięcia dodatniej różnicy między kwotą ze sprzedaży a
poniesionymi kosztami
- niepewność związana z ryzykiem strat, które przedsiębiorca sam musi pokryć z
własnych środków.
Przedsiębiorstwo- jego istotę można rozpatrywać z różnego punktu widzenia.
To podstawowa jednostka gospodarki narodowej wyodrębniona pod względem ekonomicznym i
prawnym realizuje zasady maksymalnej efektywności ekonomicznej.
Przedsiębiorstwo wyodrębnione ekonomicznie może gospodarować przydzielonym do jego
dyspozycji majątkiem obrotowym i trwałym, a kierownictwo jest odpowiedzialne za prawidłowe
wykorzystanie tego majątku. Istotą odrębności ekonomicznej jest możliwość ustalenia swojego
wyniku finansowego.
Odrębność prawna- oznacza, że przedsiębiorstwo:
I. może zaciągać zobowiązania wobec innych przedsiębiorstw
II. może zawierać umowy
III. może nabywać środki
- 13 -
Made by IlonQa
IV. w razie sporów występuje na drogę sądową , czyli przedsiębiorstwo jest przedmiotem
praw i obowiązków
Cechy wspólne przedsiębiorstwa i zakładu :
- odrębność terytorialna
- odrębność techniczno – produkcyjna
- odrębność organizacyjna
Różnice:
- odrębność ekonomiczna
- odrębność prawna /gdyż zakład jest częścią przedsiębiorstwa i tych odrębności nie
posiada
Po co tworzymy organizację?
Generalnym systemem tworzenia i funkcjonowania organizacji jest możliwość uzyskania efektu
synergicznego, polegającego na tym, że współdziałające jednostki osiągają wynik większy niż
efekty każdego z osobna
Efekt synergiczny – różnica między łącznym efektem działania zbioru podmiotów (osób,
aparatury) między którymi zachodzi współdziałanie a sumą efektów jednostkowych, jakie
mogły osiągnąć te podmioty działając w pojedynkę ( 2+2 = 5 a nie 4)
Tworząc organizację o wspólnym członie kierowniczym
koordynacyjnej działalności osiąga się większy efekt działania.
zakłada
się,
że
w
efekcie
System – określenie bardzo szerokiej skali obiektów. Składa się z elementów określonych
właściwościami , przy czym te elementy są ze sobą wzajemnie powiązane. Elementem może
być ; symbol, człowiek, maszyna, czynność, przedsiębiorstwo etc. Zależy to od tego- co
przyjmiemy za system.
Każdy system znajduje się w określonym otoczeniu ( system  otoczenie).
Otoczenie – zbiór wszystkich elementów nie należących do systemu a pozostających w
interakcji z nimi
System
- statyczny
- dynamiczny
- otwarty
- zamknięty
Systemy statyczne – charakteryzują się właściwościami niezależnym od czasu
Systemy dynamiczne – ich właściwości są funkcją czasu
deterministyczne
probabilistyczne /stochastyczne
Systemy deterministyczne – da się przewidzieć zmiany z pewnością do 100%
Systemy probabilistyczne – zmiany można określić tylko w pewnym
nie można przewidzieć zachowań ludzi
stopniu,
Przedsiębiorstwo :
 systemem otwartym – znajduje się w stanie stałego, wzajemnego oddziaływania ze
swoim otoczeniem; pobiera z otoczenia materiały , pracę ludzi , a przekazuje
wyroby, informacje, odpady etc.
- 14 -
Made by IlonQa




systemem o wielu różnych funkcjach – powoduje to wielokrotność oddziaływania
przedsiębiorstwa z otoczeniem
składa się z wielu podsystemów wzajemnie na siebie oddziaływujących
(analiza działania podsystemów i ich powiązań)
podsystemy- we wzajemnej zależności, czyli zmiany jednego podsystemu wywołują
zmiany w pozostałych podsystemach oraz w całym systemie
istnieje w dynamicznym otoczeniu, które stawia wymagania i ogranicza swobodę
przedsiębiorstwa, funkcjonowania przedsiębiorstwa nie da się zrozumieć bez
znajomości wymagań otoczenia
WYKŁAD 5.
3-11-2005
PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO SYSTEM
otoczenie
otoczenie
surowce
materiały
energia
informacja
wyroby
wyposażenie
Wyp
WE
załoga
proces
transformacji
WY
usługi
energia
informacja
NADLER stwierdził, że system powinien charakteryzować się :
- wejściem (surowce , materiały, energia, ludzie, informacja, za pomocą
zasilania materialno-energicznego otoczenie oddziałuje na przedsiębiorstwo)
- wyjściami – za ich pomocą przedsiębiorstwo oddziałuje na otoczenie
- wyposażeniem
- załogą ( ludzie o odpowiednich kwalifikacjach)
- 15 -
Made by IlonQa
-
procesem transformacji (proces przekształcania WE na WY )
celem
Proces transformacji musi mieć charakter ekonomicznie efektywny, to znaczy, że :
WY
E =
> 1
WE
Nie ma systemu, którego stworzenie nie miałoby celu- cel jest istotnym i nieodzownym
warunkiem istnienia systemu.
Podsystem
a. wykonawczy – przetwarza materiały, surowce, energię w określone wyroby
b. zarządzania – przetwarza informacje w decyzje pozwalające uruchomić i
sterować procesami w podsystemie wykonawczym
Otoczenie bliższe :
- banki
- dostawcy
- odbiorcy
- instytucje
- klienci
Otoczenie dalsze:
- demograficzne
- prawne
- polityczne
- ekonomiczne
- techniczne
- socjotechniczne
Sfery działalności gospodarki:
1. Sfera regulacyjna (procesy informacyjno-decyzyjne)
/funkcje zarządzania
2. sfera realna (procesy materialno-energetyczne)
/funkcje wytwarzania
Przedsiębiorstwo jest systemem :
∗ sztucznym
(tworzone przez ludzi z woli członków, założycieli albo zewnętrznego
organu założycielskiego)
∗ społecznym
(działają w nim ludzie jako podstawowy czynnik twórczy)
∗ teologicznym
(system celowo zorientowany- przedsiębiorstwo jest
powołane do realizacji indywidualnych i zbiorowych celów swoich uczestników oraz
do realizacji celów społecznych)
∗ ustrukturalizowanym
(ze względu na realizację celów występuje podział pracy , funkcji, zadań, kształtuje
się wewnętrzna struktura, czyli zbiór relacji określonych na zbiorze elementów)
∗ synergicznym
∗ rozmyślnym
przedsiębiorstwo jest zdolne do samodzielnego określania i modyfikacji celów oraz
sposobów ich realizacji
∗ ekwifinalnym
przedsiębiorstwo jest zdolne do osiągania ustalonych celów finalnych , różnymi
drogami
∗ zinstytucjonalizowanym
jest wyodrębnione z otoczenia
∗ otwartym
wyodrębnienie z otoczenia jest względne, pobiera z otoczenia i wydaje (sprzężenie
zwrotne)
∗ samoreproduktywnym
jest zdolne do odnowy, wymiany składników
Model LEAVITTA – model organizacji
Twierdził, że każdą organizację można przedstawić jako układ 4 elementów:
- 16 -
Made by IlonQa
ludzie
zadania
struktura
technologia
O
T
O
C
Z
E
N
I
E
Struktura- zbiór relacji między elementami organizacji
Technologia – zbiór sposobów osiągania celów realizacji funkcji cząstkowych
Te elementy modelu wzajemnie na siebie oddziałują -> zmiany w
wywołują zmiany w całym systemie.
W tym modelu brakuje aparatu zarządzania.
jednym elemencie
Zmodyfikowany model przez Krzyżanowskiego (model 5 członowy)
C
SP
K
MT
STR
O
T
O
C
Z
E
N
I
E
C- cele
SP- podsystem społeczny
K- kierownictwo
MT – podsystem materialno-techniczny
STR- struktura
FORMY OGRANIZACYJNO- PRAWNE PRZEDSIĘBIORSTW
Podmiot gospodarczy – osoba fizyczna lub jednostka organizacji, która prowadzi
zarobkowo przedsiębiorstwa we własnym imieniu. (?)
Klasyfikacja podmioty gospodarczego :
a) wg formy własności
b) prawno- organizacyjna forma
Ad. a)
FORMY WŁASNOŚCI:
- 17 -
Made by IlonQa
-
własność
własność
własność
własność
własność
państwowa
komunalna
prywatna osób fizycznych
prywatna osób prawnych
zagraniczna
-
własność państwowa
własność komunalna
-
własność prywatna osób fizycznych
-
własność prywatna osób prawnych
-
własność zagraniczna
własność Skarbu Państwa
własność państw osób prywatnych
(przedsiębiorstwo państwowe)
mienie samorządów
własność rzemieślników i innych
osób fizycznych
innych jednostek nie posiadających
osobowości prawnej ( jawna)
własność spółdzielni
spółek
posiadających
osobowość
prawną i organizację społeczną
własność osób fizycznych mających
siedzibę za granicą
Podmioty o mieszanej formie własności zalicza się do 1 z 5 wymienionej wcześniej zgodnie z
przeważającym kapitałem
PODMIOTY WG FORM WŁASNOŚCI TWORZĄ:
I. sektor publiczny ( podmioty państwa i komunalne)
II. sektor prywatny (pozostałe)
Ad. b)
FORMA ORGANIZACYJNO-PRAWNA
Podstawowe formy :
-
-
osoby prywatne (posiadają osobowość prawną)
jednostki organizacyjne nie posiadają osobowości prawnej (spółka cywilna, jawna,
komandytowa)
osoby fizyczne prawnych działalności gospodarczych
Szczególne formy to m.in. :
- przedsiębiorstwo państwowe
- spółdzielnia
- spółka
Forma organizacyjno-prawna nie musi być ściśle związana z formą własności
Przedsiębiorstwo państwowe- samodzielny, samorządny i samo finansujący się podmiot
gospodarczy posiadający osobowość prawną
Kto tworzy? (organy założycielskie)
- naczelne i terenowe organ administracji państwa
- banki państwowe
- wojewodowie
Akt organu założycielskiego:
1. nazwa
2. rodzaj
3. siedziba
4. przedmiot działalności
Organ wyposaża przedsiębiorstwo w środki niezbędne do prowadzenia działalności- określa
środki w akcje erekcyjnym (??)
- 18 -
Made by IlonQa
Tworzenie przedsiębiorstwa w 2 sposób:
- przedsiębiorstwo działające na zasadach ogólnych
- przedsiębiorstwo użyteczności publicznej
CELEM przedsiębiorstwa użyteczności publicznej jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie
potrzeb ludzkości, czyli:
∗ zaspokajanie potrzeb w zakresie komunikacji miejskiej
∗ w zakresie dostarczania energii
∗ w zakresie inżynierii sanitarnej
Przedsiębiorstwo takie może być zlikwidowane lub postawione w stan upadłości jeśli jego
dalsze istnienie nie jest uzasadnione celami, które dotychczas realizowało.
ORGANY Przedsiębiorstwa państwowego :
 ogólne zebranie pracowników
 zebranie delegatów
 rada pracownicza
 dyrektor przedsiębiorstwa
Dwa pierwsze są organami samorządu załogi przedsiębiorstwa -> forma bezpośredniego
udziału w zarządzaniu
RADA PRACOWNICZA
Pośredni udział załogi w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Załoga ma uprawnienia do
stanowienia w określonych sprawach, opiniowania, wnioskowania i kontrolowania
działalności przedsiębiorstwa
DYREKTOR PRZEDSIĘBIORSTWA
Zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje je na zewnątrz. Powołuje go rada pracownicza z
kandydatów.
Struktura organizacji przedsiębiorstwa reguluje STATUT uchwalony przez Ogólne Zebranie
Pracowników.
Przedsiębiorstwa państwowe są wpisywane do rejestru przedsiębiorstw państwowych
prowadzonych przez sądy – przedsiębiorstwo uzyskuje osobowość prawną.
Działają na zasadach samofinansowania.
Fundusze :
- założycielski wartość w jaką przedsiębiorstwo zostało wyposażone podlega wpisowi
do rejestru
- przedsiębiorstwa
SPÓŁDZIELNIA
Dobrowolne u samorządne zrzeszenie o nieograniczonej liczbie członków ma na celu
prowadzenie działalności gospodarczej oraz społeczno-wychowawczej.
Wyróżniamy spółdzielnie :
1. użytkowników
2. wytwórcze (pracy)
Spółdzielnie użytkowników – spółdzielnie zaspakajające potrzeby gospodarcze swych
użytkowników. Należą do nich spółdzielnie :
a. handlowe
b. pożyczkowo-oszczędnościowe
c. budownictwa mieszkaniowego
d. usług socjalno-kulturalnych
Spółdzielnie pracy – zatrudniają członków zarobkowo, np.:
a) rolnicze spółdzielnie produkcyjne
- 19 -
Made by IlonQa
b) spółdzielnie pracy produkcyjno-usługowe,
transportowe, chałupnicze)
usługowe
(inwalidów,
Spółdzielnia powstaje w drodze założenia jej przez członków założycielskich i wpis jej do
rejestru sądowego, założyciele:
 10 osób fizycznych
 3 osoby prawne
Dokumenty :
- wniosek o utworzenie spółdzielni
- statut
- oświadczenie o celowości
Statut
-
zawiera:
nazwę
siedzibę
cel
przedmiot działalności
wysokość udziałów członkowskich
prawa i obowiązki członków
organy spółdzielni i zasady ich działania
zasady podziału nadwyżki bilansowej i pokrycia strat
Nazwa powinna zawierać określenie „spółdzielnia”
Spółdzielczy”, „Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza”.
lub
„spółdzielczy”,
np.
„Bank
Członkiem może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności
prawnych. Każdy członek musi wnieść co najmniej i 1 udział. Udział stanowi granicę do
której członek zobowiązuje się pokrywać ewentualne straty.
Organy:
Walne zgromadzenie
Rada nadzorcza
Zarząd
WALNE ZGROMADZENIE
do niego ma prawo należeć każdy członek, tylko osobiści, posiada 1 głos bez względu na
ilość udziałów ( co najmniej 1 w roku powinno się odbyć)
Kompetencje Walnego Zgromadzenia:
- wybór członków rady nadzorczej
- zatwierdzenie sprawozdań rocznych i bilansów
- podejmowanie decyzji o podziale nadwyżki finansowej
RADA NADZORCZA
Nadzoruje i kontroluje działalność spółdzielni, czuwa nad jej właściwym wykonaniem zadań
statutowych, skład – co najmniej 3 członków
ZARZĄD
Co najmniej 3 członków spółdzielni, wybierany przez Radę Nadzorczą lub Walne
Zgromadzenie
Jest organem kolegialnym – prezes, zastępca, członkowie zarządu mają te same prawa i
decyzje są podejmowane w formie uchwał zarządu. Zarząd kieruje działalności spółdzielni i
reprezentuje ją na zewnątrz.
Działalność jest prowadzona w oparciu o zasadę samowystarczalności.
Finansowanie spółdzielni
Fundusze własne :
- udziałowy – powstaje z wpłat udziałów członków
- zasobowy – powstaje z wpłat wpisowego i przelewów części nadwyżki bilansowej.
Można tworzyć inne fundusze celowe (inwestycje socjalne- z nadwyżki bilansowej)
Spółdzielnia może korzystać z kredytów.
- 20 -
Made by IlonQa
WYKŁAD 6
10-11-2005
PROCES DECYZYJNY
Etapy procesu rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji.
1. Identyfikacja i analiza
- kryteria
- diagnoza przyczyn
- identyfikacja
- dekompozycja
- ocena elementów
- analiza i rozwiązywanie problemów
2. Alternatywne sposoby rozwiązywania problemów
3. Ocena wariantów i wybór wariantu najlepszego
4. Wdrożenie decyzji i kontrola wyników
PROBLEM



jest „stwarzany” przez cele i ograniczenia w jego osiągnięciu
jest
stanem napięcia między celami a postrzeganiem przez decydentów
rzeczywistości
różnica między stanami : „jest” „ma być”
Wyróżniamy problemy :
 rzeczywiste - pozorne
 poznawcze - decyzyjne
Co jest, jakie
jest , jak zależy
Co osiągnąć,
jak osiągnąć
1. Problem – różnica między stanami
2. Kryteria – sposoby oceny stanów
3. Diagnoza przyczyn :
a. dotychczasowe doświadczenia nie potwierdzają się
b. odchyleniem między planem a realizacją
c. nowe źródła informacji – nowe problemy
d. konkurenci
Charakterystyka problemu w ujęciu przedmiotowym I :
Czego dotyczy problem – ogólna identyfikacja
Jaka jest jego struktura – strukturalizacja : dobra i zła
Jak jest złożony – stopień trudności rozwiązywania problemu ; przyszłe skutki
„ Stopień złożoności problemu oraz jego strukturalizacji wymagają wewnętrznej struktury
problemów; im problem jest bardziej złożony i cechuje go duża ilość współokreślających go
elementów oraz cechuje się złożonymi zależnościami między nimi, tym taki problem jest
słabiej ustrukturalizowany, tym mniejsze znaczenie mają wcześniej zaprogramowane
metody jego rozwiązywania”
Charakterystyka problemu w ujęciu przedmiotowym II:
Decydent
Cel
Sposób osiągnięcia
Otoczenie
Stan wątpliwości decydenta (poziom niepewności)
Klasyczny model rozwiązywania problemu opiera się na podejściu normatywnym
- 21 -
Made by IlonQa
-decydent postępuje racjonalnie, tzn. jego decyzje są zgodne z celami, ma pełną informację
o sytuacji ( o przyczynach podjęcia decyzji, o wariantach decyzji, ma możliwość
zredukowania stanu niepewności np. przez dodatkowe informacje co umożliwia nam
podjęcie najkorzystniejszej decyzji ze względu na cele organizacji).
Problem
Działania
Warianty
wybór
ET
ETAP I
A. Identyfikacja i analiza problemu
1. Kryteria oceny problemu zależy od :
- wartości wymienionych przez decydentów
- kwalifikacje, wiedza, doświadczenie
B. Analiza przyczyn powstania problemu:
- nowa sytuacja, nowe sposobności
- konkurenci uzyskują lepsze wyniki
- niewykonywanie zadań
C. Identyfikacja problemu:
- na czym polega
- jakie są jego granice
- z jakimi innymi problemami jest powiązany
- kiedy i gdzie „powstał”
D. Wstępna analiza problemu metodą dialektyczną:
- jak można by rozwiązać problem
- czy i jak sformułować „kontr problem” i jak go rozwiązać
- porównanie sposobów, rozwiązania problemów i „kontr problemu” w celu ustalenia
czy są inne sposoby rozwiązania problemu itp. <dialektyka>
E. Ocena problemu:
- co musimy zrobić? Co powinniśmy zrobić?
- w kontekście celu, który chce osiągnąć
F. Podsumowanie etapu I:
- definiowanie problemu
- określenie przyczyn problemu
- określenie ewentualnych skutków rozwiązania lub nie rozwiązania problemu
ETAP II
Alternatywy rozwiązań
Metody poszukiwania sposobów rozwiązywania problemu
Metody heurystyczne:
 preparacja
 inkubacja
 olśnienie
- zbieranie informacji , koncepcja modelu
- dojrzewanie pomysłów
- „ pomysł !!!”
- 22 -
Made by IlonQa
Techniki heurystyczne :
1. Zespołowe techniki rozwiązywania problemów
2. burza mózgów (BRAINSTORMING)
3. philips 66
ETAP III
1. ocena stopnia strukturyzacji problemu
2. ocena potencjalnej możliwości optymalizacji
3. ocena akceptowności technicznej, finansowej, społecznej
Ad.1
Skutki decyzji
Strukturalizacja
problemu
Dobra
Determinizm
zła
Probabilizm
Ocena skutków
Kwantyfikacja
(obiektywizm)
Kwalifikacja
(subiektywizm)
Ad.2.
OPTYMALIZACJA
Wszystkie
alternatywy
są znane
Wszystkie
skutki można
przewidzieć
trudności
Można ustalić
kolejność
użyteczności
każdej alternatywy
subiektywizm
względna racjonalność decyzji
ETAP IV
Wdrożenie i kontrola
 metody wdrażania decyzji
 sposoby wdrażania decyzji- procedury, instrukcje, harmonogramy
 sposoby
 systemy kontroli realizacji decyzji
Decydowanie polega na świadomym , a więc nielosowym
rozpatrywanych i uznanych za możliwy wariantów działania.
wyborze
jednego
Decyzja- świadome, nielosowe , uwzględniające wszystkie poznane możliwości realizacji,
są decyzjami racjonalnymi
Racjonalność- zgodność celów i działań z systemem wartości, działanie z celami i
okolicznościami, z aktualnym stanem wiedzy
Racjonalność może być oceniana ze względu na :
- cele organizacji
- cele grupy ludzi
- cele indywidualne
- cele otoczenia
- 23 -
z
Made by IlonQa
(substancjonalna, formalna, rzeczowa, metodologiczna)
Ograniczenie racjonalności:
- motywacyjne : zbieżność, rozbieżność interesów
- kompetencyjne
- osobowościowe
- (poznawczo-informacyjne)
KLASYCZNY MODEL PODEJMOWANIA DECYZJI:
Kierownik
w
sytuacji
decyzyjnej powinien:
-
uzyskać
pełne Podjąć decyzję zgodnie
celami organizacji
informacje
zredukować
niepewność
ocenić racjonalnie i
sytuacje i warianty
decyzji
z
Administracyjny model podejmowania decyzji:
1. Kierownicy dysponują informacją niepełną i niedoskonałą
2. Ograniczenia w swojej racjonalności
3. Wybierają wariant dopuszczający
WYKŁAD 7.
17-11-2005
SPÓŁKI:
Spółka- jest umownym związkiem wspólników i kapitałów w celu prowadzenia zarobkowej
działalności. Stronami spółki są wspólnicy – osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki nie
posiadające osobowości prawnej.
Przedmiotem wkładu kapitałowego może być kwota pieniężna jak i wartości rzeczowe.
Wkłady niepieniężne (rzeczowe) -> aporty
Wspólnicy łączą swoje kapitały i wysiłki albowiem każdy z nich osobno nie byłby w stanie
prowadzić przedsiębiorstwa w rozmiarze prowadzenie spółki
SPÓŁKI HANDLOWE:
- osobowe
- kapitałowe
// kodeks spółek handlowych
SPÓŁKI OSOBOWE:
- jawne
- partnerskie
- komandytowe
- komandytowo-akcyjne
Wspólnik odpowiada za zobowiązania bez ograniczeń całym majątkiem, solidarnie ze
wspólnikami oraz spółką.
Nie posiadają osobowości prawnej. Mogą nabywać prawa (własności nieruchomości),
zaciągać zobowiązania, pozywać inne podmioty do sądu i być pozwane do sądu
SPÓŁKI KAPITAŁOWE:
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
- spółka akcyjna
- 24 -
Made by IlonQa
Wspólnik(akcjonariusz) odpowiada solidarnie ze spółką za jej zobowiązania do wartości
wniesionego wkładu lub posiadanych akcji. Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną,
którą nabywają z chwilą wpisu do rejestru spółki kapitałowej do organizacji
SPÓŁKA Z O.O
I. Powstanie:
Z chwilą zawarcia umowy spółki powstaje sp. z o.o. w organizacji. Jest reprezentatywna
przez zarząd lub pełnomocnika powołanego jednomyślnie uchwałą wspólników wpisu sp. z
o.o. w organizację- staje się spółką i wtedy uzyskuje osobowość prawną.
II. Cel:
Każdy cel prawnie dopuszczalny
III. Założyciele:
1 lub więcej osób
Wszyscy wspólnicy mają równe prawa i obowiązki jeśli umowa nie stanowi inaczej.
Można określić w umowie, że udziały są uprzywilejowane (1 udział do 3 głosów)
IV. Umowa spółki w formie aktu notarialnego, musi być w nim określone
- firma i siedziba spółki
- przedmiot działań
- wysokość kapitału zakładowego
- czy wspólnicy mogą mieć więcej niż jeden udział
- czas trwania spółki
Zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru w sądzie ( w formie
aktu notarialnego)
Przedmiot wkładu- nie może to być prawo niezbywalne (??), świadczenie usług lub pracy
V. KAPITAŁ ZAKŁADOWY:
Co najmniej 50 tysięcy zł - dzieli się je na udziały – wartość nominalna nie mniejsza niż 50
zł. Wkład pieniężny bądź aport
Przedmiot wkładu zostaje do wyłącznej dyspozycji zarządu –ponieważ prowadzi księgę
udziałów
VI. ORGANY
- zarząd
- rada nadzorcza ( lub komisja rewizowa)
- zgromadzenie wspólników
ZARZĄD
1 lub więcej osób (mogą być spoza grona wspólników)
powoływany na 1 rok, w każdej chwili może być odwołany uchwałą.
Prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz.
Jeżeli zarząd kilkuosobowy- sposób prezentowania określa umowa, w przeciwnym wypadku
spółkę reprezentuje dwóch współdziałających członków lub jeden członek + prokurent (jest
powoływany za zgodą wszystkich członków zarządu)
- 25 -
Made by IlonQa
RADA NADZORCZA
Lub komisja rewizyjna (albo obie) mogą zostać ustanowione przez umowę spółki.
W tych spółkach gdzie kapitał jest większy od 500 tys. zł, a wspólników jest więcej niż 25
osób -> powinna występować albo rada nadzorcza, albo komisja rewizyjna.
Powoływana na 1 rok
Sprawuje nadzór stały nad działalnością spółki, oceną sprawozdania finansowego
zarządu, oceną wniosków zarządu (dot. podziału zysku lub pokrycia straty)
ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW
A. zwyczajne – w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrachunkowego
zajmuje się:
a. rozpatrzeniem sprawozdań finansowych
b. powzięciem uchwały o podziale zysku lub pokryciu straty
c. udzieleniem członkom organów absolutorium z wykonaniem
obowiązków
B. nadzwyczajne – zgromadzenie zwołuje się w przypadku określonych w
kodeksie szczególnie gdy:
a. bilans wykaże stratę większą niż suma kapitału zapasowego
+ rezerwy i połowę kapitału zakładowego zarząd ma
obowiązek niezwłocznie powołać Zgromadzenie Wspólników
( muszą się zastanowić co dalej)
VII. ODPOWIEDZIALNOŚĆ
- do wysokości posiadanych udziałów (wniesionego kapitału)
Wystąpienie wspólnika – możliwe poprzez zbycie udziałów w formie pisemnej z podpisem
notariusza poświadczonego za zgodą wspólników spółki
VIII. ROZWIĄZANIE I LIKWIDACJA SPÓŁKI :





przyczyny przewidziane w umowie spółki (czas określony)
uchwała wspólników
ogłoszenie upadłości spółki
sądownie
po przeprowadzeniu likwidacji z chwilą wykreślenia z rejestru – pod firmą spółki z
dopiskiem „ w likwidacji” – wtedy Sp. z o.o. zachowuje osobowość prawną
PROCESY INTEGRACJI PRZEDSIĘBIORSTW
Procesy integracji mogą być określane poprzez:
1. drogę wzrostu wewnętrznego
2. drogę wzrostu zewnętrznego
rozwój
przedsiębiorstwa
poprzez
rozwój
działalności produkcji i usług drogą inwestycji
przejawia się związkami
innymi przedsiębiorstwami
i
współdziałaniem
z
Formy integracji:
- ekonomiczna
- ekonomiczno – organizacyjna
- organizacyjna
Każda kolejna zmniejsza zakres samodziałalności
Integracja ekonomiczna- wszelkie formy współdziałania podmiotów gospodarczych oparte
na stosunkach rynkowych i odpowiadających im stosunkach cywilno-prawnych
- 26 -
Made by IlonQa
Integracja ekonomiczno-organizacyjna- polega na tworzeniu nowego, całkowicie
wyodrębnionego przedsiębiorstwa, będącego wspólną własnością dwóch lub więcej
podmiotów (przedsiębiorstwa łączą się kapitałowo, ale zachowują swoje przedsiębiorstwotworzone w celu wspólnego przedsięwzięcia)
Firma
A
Firma
B
Firma
C
Integracja organizacyjna- wszelkie formy integracji ujęte w ramy organizacyjne- tymi
ramami są określone instytucje, które sterują współdziałanie członków nowego podmiotu
Firma
A
Firma
B
Firma
C
Firma C posiada
większościowe
udziały
albo A i B
tracą
osobowość
prawną, stają się
zakładami nowego
przedsiębiorstwa
INTEGRACJE : <inny podział>
-
pozioma – łączenie przedsiębiorstw jednej branży lub fazy produkcji
(podobny proces technologii, podobne wyroby
np. kopalnia + kopalnia
-
pionowa – scalanie przedsiębiorstwa o zróżnicowanej produkcji,
należących do różnych branż, realizujące np. kolejne fazy
przeróbki tego samego surowca np. elektrownia + kopalnia ->
integracja pionowa w tył ( bo węgiel potrzebny elektrowni do
poprzedniej fazy produkcji, żeby wytworzyć energię) integracja
pionowa w przód – producent kupuje sieć przedsiębiorstwa
zajmującego się dystrybucją
-
skośna (diagonalna) – łączenie przedsiębiorstw w ogóle nie związanych
z prowadzoną działalnością -> powstaje konglomerat
np. zakłady mięsne + zakłady produkujące rowery – istotne
więzi kapitałowe
PODSTAWOWE FORMY:

ZRZESZENIE PRZEJŚCIOWE
Tworzone przez przedsiębiorstwa, zachowują osobowość prawną i odrębność
ekonomiczną. Łączą się dla wspólnego wykonania określonego wielkiego
przedsięwzięcia gospodarczego, którego osobno nie byłyby w stanie wykonać.
Po wykonaniu zrzeszenie ulega rozwiązaniu. Występuje gdy zleceniodawca np.
agencja rządowa chce pertraktować tylko z jednym przedsiębiorstwem, a ona nie jest
w stanie samo realizować przedsięwzięcia np. dobudowy autostrady (KONSORCJUM)
- 27 -
Made by IlonQa

KARTELE I SYNDYKATY
Kartel – opiera się na porozumieniu przedsiębiorstwa tej samej branży w sprawie
współpracy w tej samej dziedzinie w celu ograniczenia lub zlikwidowania konkurencji
i zapewnienia pozycji monopolistycznej
Przedsiębiorstwa zachowują osobowość prawną, zawierają umowy kartelowe
( dotyczące np. stosowania jednolitych warunków dostaw i cen) Ustala się limity
(kontyngenty) produkcji co sprzyja utrzymaniu monopolu
Syndykat – silniejsza forma porozumiewania się. Gdy umocniony na rynku kartel
tworzy własną organizację sprzedaży- odcięcie przedsiębiorstwa od rynku co
wzmacnia kierownictwo kartelu. Powstaje przedsiębiorstwo w celu sprzedaży
wyrobów w ramach kontyngentu

WSPÓLNOTA INTERESÓW
Opiera się na uregulowanej umowie współpracy kilku samodzielnych przedsiębiorstw.
Uczestniczy w niej niewielka liczba przedsiębiorstw.
Następuje np. wspólne inwestowanie , stałe współdziałanie w celu realizacji
przedsięwzięcia , wspólne zakupy, sprzedaż wyrobów itp.
Wspólny zysk gromadzi się do jednej puli stąd też forma ta to POOL i potem
rozdziela się między współpracującymi podmiotami. Jeżeli firmy wykupują nawzajem
swoje udziały, to powstaje koncern albo trust

KONGLOMERAT
Forma oparta na integracji skośnej. Przedsiębiorstwo tworzące konglomerat
charakteryzuje się bardzo silnie zróżnicowanym profilem działalności ( nie ma więzi
między nimi). Cechą jest wielobranżowa struktura lokat kapitałowych; wysoki stopień
dywersyfikacji (nie pozwala na zakwalifikowania do innej branży)
Przyczyny tworzenia konglomeratu :
- konieczność ulokowania nadmiernego kapitału w innej dziedzinie działalności
- dążenie do wzrostu korporacji (poszukiwanie nowych dziedzin działalności)
- rozłożenie i zmniejszenie ryzyka związanego z obniżeniem popytu (gdy z
jednego źródła zyski się zmniejszają to z innych wyrównuje stratę);
powiększenie asortymentu.
Znany w Polsce Kulczyk Holding -> konglomerat
Konsorcjum
przedsiębiorstwo
budowanie drogi
wspólne przedsięwzięcie
banki
przedsiębiorstwo
konsumpcji stabilnej
budowa odcinku
autostrady
biuro
projektów
przedsiębiorstwo
produkcji:
- półfabrykatów
- budynków
centrala
Główne cele integracji :
1. Wspólne realizowanie określonego przedsięwzięcia np. budowa
 Kontrolowanie konkurencji
 Wyłączenie konkurencji
2. Wykonywanie przedsięwzięć stanowiących dla poszczególnych przedsiębiorstw ich
wycinkowe funkcje (zadania)
- 28 -
Made by IlonQa
3. Wspólna eksploatacja urządzeń
4. Badania i prace rozwojowe nad wybraną technologią lub grupą wyrobów
5. Zabezpieczenie zbytu lub zaopatrzenia
 Integracja w przód
/ zabezpieczenie zbytu
 Integracja w tył
/ zabezpieczenie zaopatrzenia
6. Wspólne przedsięwzięcia realizatorskie ( normalizacja, standaryzacja, specjalizacja,
obniżenie kosztów)
7. Zapewnienie jednolitych warunków osiągania zysku (pooling)
8. Wspólne reprezentowanie interesów wobec innych organizacji (np. budżetu centralnego,
terenowego, bankowego)
Połączenia przedsiębiorstw mogą być pełne lub ograniczone.
WYKŁAD 8.
24-11-2005
Koncern- grupa prawnie samodzielnych przedsiębiorstw należących do wspólnego
właściciela i prowadzonych pod jednolitym kierownictwem
Polega na wykupywaniu udziałów lub akcji innych przedsiębiorstw przez jedno co umożliwia
koordynację.
Występują koncerny :
- poziome / tej samej branży
- pionowe
Spółka dominująca na określoną ilość akcji – przy dużej koncentracji 51%;
przy małej- wystarczy nawet 20%.
W koncernie funkcje zarządzania sprawuje spółka dominująca, która również prowadzi
normalną działalność operacyjną. Niekiedy jednostką nadrzędną staje się czysta spółka
kierownicza, którym jedynym zadaniem jest kierowanie zgrupowaniem- > koncern przybiera
wówczas formę HOLDINGU.
Holding – grupa spółek kapitałowych, z której 1 spółka sprawuje kierownictwo nad
pozostałymi -> spółka matka; pozostałe spółki- córki.
Istotne cechy holdingu:
∗ jedność decyzyjna
∗ podporządkowanie przedsiębiorstw jednemu kierownictwu
∗ ograniczenie samodzielności podmiotów podporządkowanych
∗ osobowość prawna przedsiębiorstw nie jest znoszone- zachowuje ją
Podział ze względu na stopień centralizacji :
- holding finansowy
- holding kierujący
- holding mieszany
Holding finansowy- spółka dominująca wywiera wpływ na spółki zależne, ale tylko pod
kątem finansów, czyli dotyczy to :
- wielkości zysku
- polityki dywidendy
- strategii rozwojowej
Holding kierujący- spółka dominująca zajmuje się sprawami finansowymi i zarządzaniem
holdingiem. Ma rozbudowany aparat administracyjny. Następuje rozbudowa aparatu
realizującego funkcje pomocnicze
- 29 -
Made by IlonQa
Holding mieszany- jest formą pośrednią, posiadającą pewne cech dwóch poprzednich, co
oznacza, że spółka matka dominuje, w stosunku do jednych spółek zależnych zachowuje się
jak w holdingu finansowym, a w stosunku do słabszych – jak w holdingu kierującym
Trust- najwyższa forma organizacji; stanowi połączenie przedsiębiorstw w nowe
przedsiębiorstwa powstałe w miejscu tamtych. Tracą one całkowicie samodzielność i
osobowość prawną; stają się zakładami nowego przedsiębiorstwa. Całkowicie
wyeliminowana jest konkurencja ,a organem wykonawczym jest Centralna Rada
Wykonawcza Trustu.
Działa samodzielnie i jest w stanie przeprowadzić wielkie przedsięwzięcia np. zamykanie
przedsiębiorstw o wysokich kosztach.
Planowanie – wyznaczanie celów oraz analizowanie wewnętrznych i zewnętrznych
warunków przyszłego działania, a także obmyślanie środków i sposobów działania
dostosowanych do ustalonego celu, jaki i przewidywanych warunków w jakich przyjdzie nam
działać.
Fazy w procesie planowania:
a. prognozowanie – naukowe przewidywanie przyszłości oparte na
racjonalnych podstawach ( dotyczy okoliczności których zajście wydaje się
prawdopodobne); stopień racjonalności głównie zależy od horyzontu czasu
b. programowanie- w programie ustala się cele oraz w sposób wariantowy
środki i sposoby realizacji (program, projekt planu)
c. planowanie
właściwewybieramy
1
konkretyzujemy i on staje się naszym planem
wariant
,
zatwierdzamy,
Proces planowania w przedsiębiorstwie przebiega w kolejnych etapach :
- ustalenie celów
- określenie istniejącej sytuacji
- ustalenie co sprzyja, a co przeszkadza w realizacji celów
- opracowanie planu lub zbioru działań prowadzących do określonego celu
Plany:
1. strategiczne
2. operacyjne
Ad.1.
Prowadzą do osiągnięcia ogólnych celów organizacji tzn. do spełnienia misji stanowiącej
szczególny powód, dla którego dana organizacja istnieje
Cechy:
-
odległy horyzont czasowy
efekty tych planów są odroczone w czasie (ujawniają się w długim okresie
czasu)
ograniczają się do niewielkiej wiązki wszystkich celów
wszechobecność
strategia – centralna oś, wokół której obracjaa się wszystkie działania przedsiębiorstwa
Ad.2.
To nie są części składowe planów strategicznych; wcielają w życie plany strategiczne
Podział:
a) plany jednorazowe
b) plany ciągłe, trwale obowiązujące
Ad. a)
są opracowane do uzyskania konkretnych celów, tracą swoją ważność z chwilą
osiągnięcia danego celu. Do tych planów jednorazowych zalicza się:
- 30 -
Made by IlonQa
~ programy
~ projekty
~ preliminarze
Program – plan jednokrotnego użytku, dla szerszego zestawu działań, np. program
uruchomienia nowego zakładu naszej firmy , program wprowadzenia nowego asortymentu.
Projekt – przypomina program, różni się węższym zakresem i mniejszą złożonością
(np. wprowadzenie nowych produktów do nowego asortymentu, nowy typ premii)
Preliminarz – obejmuje zestawienie zasobów finansowych zarezerwowanych na określone
przedsięwzięcie w interesie
Związek między funkcją planistyczną a kontrolną.
Ad. b)
znormalizowany sposób poznania w powtarzających
sytuacjach. Zaliczamy do planów ciągłych:
~ wytyczne polityki
~ standardowe procedury działania
~ reguły postępowania
się
i
przewidywalnych
Wytyczna polityki – określa ogólną reakcję organizacji na pewien problem lub sytuację;
wyznacza granice decyzji , te które są dopuszczalne i wykluczane (te których podjąć nie
wolno)
Generalne wskazówki, procedury dopuszczają znaczną elastyczność
Standardowa procedura– jest bardziej konkretna niż wytyczna, opisuje sposób
postępowania w określonych warunkach sytuacji (opisuje kolejność działań), konieczny
przebieg działań
Reguły postępowania opisuje dokładnie sposób wykonania określonych działań
(bezpośrednia podstawa podejmowania decyzji) koncentruje się na działaniach
Cele i funkcje organizacji:
Cel- pewien pomysł , pożądany stan rzeczy lub procesu ukierunkowujący działania,
wyznaczający jego strukturę
Klasyfikacja celów:
 podejście podmiotowe
 podejście przedmiotowe
I punkt widzenia :
a. sformułowania
b. przeformułowania
ad.a.
Typy sformułowania celów:
- cel potrzeba ( stwierdzenie braku czegoś; stan niepożądany)
- cel działania (pożądany stan rzeczy, zaspakajający potrzebę)
Proce przeformułowania :
- cel potrzeba -> finalny cel działania
- finalny cel działania -> pośrednie cele działania
- 31 -
Made by IlonQa
Zwiększenie zdolności produkcyjnej
Cele pośrednie II rzędu
Następuje dekompozycje na cele pośrednie
II rzędu
- doskonalenie technologii systemu płac
- doskonalenie systemu płac
- wymiana urządzeń
- doskonalenie organizacji pracy
- modernizacja parku maszynowego
- poprawa wyników pracy
instrumenty do osiągnięcia celów finalnych
<”drzewo celów”>
Kryteria podmiotowe (Czyj cel?) :
- cele przedsiębiorstwa
- cele grup pracowników
- indywidualne cele pracowników
Kryterium przedmiotowe (Czego dotyczy cel?) :
- cele techniczno-produkcyjne
- cele ekonomiczne
- cele społeczne
- cele regionalne i ekologiczne
Tworzą wiązkę celów przedsiębiorstwa
CEL EKONOMICZNY
- długo i krótkoterminowy
zysk
- poprawa rentowności
- poprawa pozycji na
rynku
- wzrost produktywności
czynników wytwórczych
- innowacyjność
CEL
TECHNICZNOCEL SPOŁECZNY
PRODUKCYJNY
CELE
REGIONALNE
EKOLOGICZNE
I
- maksymalizacja
- cele ogólnospołeczne
produkcji
(zaspokajanie potrzeb rynku)
- poprawa jakości
- cele załogi
- reprodukcja zasobów
(wzrost zarobków, poprawa
kapitałowych
warunków pracy, wzrost
satysfakcji pracowników)
- rozwój infrastruktury
komunalnej i kulturalnej
- aktywizacja regionu
- ochrona i odnowa
środowiska
II punkt widzenia:
a. stopień osiągalności przyszłych stanów rzeczy
b. czas
wyróżniamy 4 podstawowe kategorie:
- ideał
- zamierzenie
- cel
- zadania
Ideał- doskonały stan lub rezultat , którego nie można osiągnąć w żadnym okresie czasu,
lecz ku któremu można i powinno się zmieniać (likwidacja absencji pracy, samokontrola
pracownicza)
Zamierzenie- określony przedmiotowo przyszły stan lub rezultat możliwy i przewidziany do
osiągnięcia w jakiejś na ogół dłuższej ale bliżej niesprecyzowanej perspektywie czasu
(zrównoważenie budżetu państw)
Cel- określony przedmiotowo i podmiotowo przyszły, pożądany stan możliwy do osiągnięcia
w przedziale czasu objętym wieloletnim lub krótkookresowym planem działania
(konkretyzacja zamierzeń, co kiedy, kto)
- 32 -
Made by IlonQa
Konkretyzacją celu są :
Zadaniawyodrębniona
przedmiotowo,
podmiotowo,
przestrzennie,
czasowo
i
proceduralnie część celu przewidziana do wykonania w ustalonym czasie (co ma być
zrobione, kto, gdzie, kiedy , jaki sposób)
Te zadania przekładamy na elementy działania, które prowadzą do realizacji zadań.
WYKŁAD 9.
1-12-2005
Misja- przedmiot aspiracji, trwałych dążeń organizacji wyznaczających zakres jej
społecznej działalności
Filozofia i racja bytu firmy
Posłannictwo i przeznaczenie firmy
Sens życia firmy
Organizacyjne
-
samookreślenie się w następujących kategoriach:
po co istnieje
do czego dąży
co ma osiągnąć
czyje i jakie cele zaspakajamy
jakie jest jego społeczne przeznaczenie
Nie jest kategorią planistyczną, ale socjologiczną.
Pełne określenie misji organizacji jest zwykle opisem 4 elementów:
1. oferowanych produktów i usług
2. obsługiwanych konsumentów (klientów firmy)
3. dziedzin specjalizacji (stosowanej technologii)
4. rynków, segmentów rynku
FUNKCJE
Wykonawcze
produkcyjne
Kierownicze :
pozaprodukcyjne
planowanie
przewodzenie
kontrolowanie
organizowanie
sfera realna
sfera regulacji
Sytuacja panująca w otoczeniu organizacji
Funkcje podstawowe – linia frontowa
Funkcje pomocnicze- zaplecze( nie mają charakteru rozstrzygającego)
Najważniejsze
Decydowanie – wieloetapowy proces informacyjno –decyzyjny, można
wyróżnić 3 fazy:
I. pozyskiwanie
gromadzenie
przetwarzanie
(funkcja pomocniczo-usługowa)
II. ocena informacji i przygotowanie wariantów decyzji
(funkcja doradczo- sztabowa)
- 33 -
Made by IlonQa
III. końcowy etap wyboru – decyzja (funkcja liniowa)
Faza III – charakter rozstrzygający (linia frontu)
Ograny podejmujące decyzje to- organy liniowe
Struktura liniowa:
komórki
1. liniowe
2. doradczo-sztabowe
3. pomocniczo- usługowe
Faza I i II – nie mają charakteru rozstrzygającego, są zapleczem do podejmowania decyzji
<zaplecze>
OGRANIZOWANIE
tworzenie struktur organizacyjnych
Szczegółowe
określenie pracy
Podział pracy
Łączenie pracy
Koordynacja
pracy
Sprawdzanie i
reorganizacja
Departamentalizację można prowadzić:
- wg funkcji
- wg rynku i wyrobu
- w postaci macierzowej
D
P
Z
PR
ZB
R
A
Organizacja- przez organizację w zależności od kontekstu rozumie się bądź czynność
organizowania bądź osiągnięty na skutek takiej czynności ustrój bądź sam obiekt tak
zorganizowany
Może być używany w trojakim znaczeniu :
1. czynnościowym
2. atrybutowym
3. rzeczowym
ad.1.
procesy organizowania np. organizacja nowo utworzonego wydziału posuwa się szybko na
przód
ad.2.
cecha rzeczy – układ wewnętrznych zależności (atrybut- właściwość, cecha)
ad.3.
konkretna rzecz zorganizowana – instytucja, jednostka organizacyjna
- 34 -
Made by IlonQa
STRUKTURA ORGANIZACYJNA- całokształt stosunków między elementami tej całości lub
między elementami a całością rozpatrywany ze względu na współprzyczynianie się
elementów do powodzenia całości i całości do powodzenia elementów
- zbiór relacji określony na zbiorze elementów
Podział stosunków nieformalnych:
Stosunki pozaformalne – wszelkie zachowania się indywidualne i grupowe wynikające
z niezgodności lub niepełnej zgodności celów indywidualnych i
grupowych z celami organizacji formalnej np. funkcjonowanie
kliki w przedsiębiorstwie
Stosunki niesformalizowane – pewien margines swobody dla członków organizacji
Organizacja formalna – ujęta w dokumentacji
-> postulowana sieć komunikacyjna organizacji
Więzi organizacyjne – wyróżniamy 4 rodzaje :
1. służbowa
2. funkcjonalna
3. techniczna
4. informacyjna
Ad.1.
Zależność podwładnego do przełożonego
Cecha : co podwładny powinien robić w godzinach pracy
Ad.2.
Polega na wspomaganiu, radzeniu itp.
Ad.3
wzajemne uzależnienie członków zespołu w zależności zasileń technicznych i materialnych
czynności jednego członka zespołów są uzależnione przez czynności innych członków;
silna więź techniczna
Ad.4.
Jednostronne, wzajemne informowanie się o wszelkich stanach rzeczy
Funkcje struktury organizacyjnej:
- pełni funkcje regulacyjne -> strukturalizacja elementów : z jednej strony kształtowany
ład organizacji, strukturalizacja działań organizacyjnych : z drugiej strony pożądane
sposoby zachowania się indywidualnego lub grupowego
Wielowymiarowa koncepcja struktury, koncepcja ASTOŃSKA
- charakteryzując i diagnozując strukturę organizacji należy się skupić na 5 parametrach:
1. konfiguracja
2. centralizacja
strukturalizacja elementów
3. specjalizacja
4. formalizacja
strukturalizacja działań
5. standaryzacja
Ad.1.
Kształt struktury organizacyjnej, rozczłonkowanie organizacji, jakie komórki w pionach,
usytuowanie komórek itp.
Ad.2.
Jak zostały rozmieszczone uprawnienia organizacji
- 35 -
Made by IlonQa
Ad.3.
Jak został dokonany podział pracy, czym się zajmują (czy mamy dublowane stanowiska)
Ad.4.
Kwestia systemów ,ujednoliconych przepisów, wzorców, sposobów postępowania, jaki jest
zakres , stopień szczegółowości, rygorystyczność (przestrzeganie) zachowań członków
organizacji
Ad.5.
System ujednoliconych sposobów organizacji
+ standaryzacja procedur dotycząca typowych działań
+ standaryzacja ról organizacyjnych
Czynniki wpływające na strukturę organizacji:
a) specyfikacja celów jakie organizacja ma osiągnąć
b) wielkość organizacji
c) zmienność i złożoność otoczenia
STRATEGIA
Chandler - struktura
podąża za strategią
OTOCZENIE
STRUKTURA
WYKŁAD 10
8-12-2005
KLASYFIKACJA STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH
Kryteria podziału (klasyfikacji):
1. wg przeważającego rodzaju więzi
a. liniowa
b. funkcjonalna
c. sztabowa
2. wg rozpiętości kierowania
- płaskie (spłaszczone)
- smukłe (wysmukłe)
3. wg stopnia zmienności warunków otoczenia
a. stabilne (mechanistyczne)
b. elastyczne (organiczne)
ad.1.
Te trzy rozważane typy są alternatywnie, są wzajemnie konkurencyjne
ad. a.
STRUKTURA LINIOWA
Kierownik
Więzi służbowe
Więzi funkcjonalne
Więzi służbowe pokrywają się z więziami funkcjonalnymi, ale przeważają więzi służbowe.
Jest tu silnie eksponowana zasada jednoosobowego kierownika. Cechuje je centralizacja
decyzji. Duża rozpiętość między najwyższym i najniższym szczeblem zarządzania (głównie
w małych przedsiębiorstwach, wojsko, policja itp.)
Podstawowa zaleta – jednoosobowe kierownictwo ( ściśle określona odpowiedzialność)
- 36 -
Made by IlonQa
Wadą- brak kompetencji
centralizacja decyzji
rady
w
warunkach
szybko
zmieniającego
się
otoczenia,
ad.b.
STRUKTURA FUNKCJONALNA
Kierownik naczelny
Kierownik liniowy
Mistrz
produkcji
Kierownik
remontów
Kierownik
kontroli
Kierownik
wysyłki
Kierownicy funkcjonalni
Wykonawcy
Przeważają więzi funkcjonalnie. Kierownicy funkcjonalni doradzają kierownikowi liniowemu.
Zaletą - kompetentna rada; większa elastyczność struktury.
Wada – naruszanie zasady jednoosobowego kierownictwa , trudności koordynacji czynności
kierowniczych; dążenie do autonomizacji kierowników funkcjonalnych, trudności w
rozgraniczeniu odpowiedzialności
ad. c.
STRUKTURA SZTABOWA
Kierownik naczelny
Kierownik
A
Kierownik
B
Kierownik
C
(komórki sztabowe)
- 37 -
Made by IlonQa
Wykonawcy
( tu powinno być więcej przerywanych linii, ale ciężko się to robi ;P )
Zasada
jednoosobowego
kierownika
,
kompetentna
porada,
ściśle
określona
odpowiedzialność.
Wady – możliwość konfliktów między komórkami liniowymi a sztabowymi; dążenie do
autonomizacji komórek sztabowych
Ad.2.
Rozpiętość kierowania – to liczba podwładnych podporządkowanych bezpośrednio
danemu przełożonemu
a) rozpiętość formalna
b) rozpiętość rzeczywista
c) rozpiętość potencjalna
ad. a)
wynika z dokumentacji organizacyjnej
ad. b)
rzeczywiste podporządkowanie (stan faktyczny) wg wakat na danym stanowisku (jest
stanowisko ale nie obsadzone) // duża rozbieżność
ad. c)
liczba podwładnych, którymi podwładny mógłby sprawnie kierować // na niej opieramy
strukturę organizacji
Struktura organizacji – powinna się opierać na rozpiętości potencjalnej (inaczej mówiąc
uwarunkować kwalifikacje kierownicze lub kontakty z przełożonymi są za rzadkie -> pilne
decyzje czekają na rozpatrzenie, ważne sprawy załatwione są bez kierownika)
STRUKTURA SMUKŁA
rozpiętość = 2
IV
III
II
I
16 pracowników wykonawczych
STRUKTURA PŁASKA
Rozpiętość = 4
II
- 38 -
Made by IlonQa
I
Struktura smukła ma rozpiętość mniejszą niż struktura płaska
Przepływ informacji jest krótszy w strukturze płaskiej
Im dłuższa droga przepływu tym większa możliwość zniekształcenia tych informacji
Mniejsze koszty administracyjne w strukturze płaskiej
Trudności koordynacji licznych jednostek organizacyjnych w strukturach smukłych
Większa częstotliwość reorganizacji w strukturach smukłych
Ad.3.
STRUKTURY
Własności struktur
mechanistyczne
organiczne
duża
mała
duża
duża
duża
słabe
mała
duża
mała
niewielka
niewielka
intensywne
niski
wysoki
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Liczba reguł formalnych
Rozpiętość kierowania
Liczba szczebli zarządzania
Centralizacja decyzji
Dokładność opisu stanowisk
Powiązanie personelu
administracyjnego z
produkcyjnym
7. Autorytet faktury kierowników
Struktury organiczne charakteryzuje duża płynność, pluralizm podporządkowań
8. Autorytet formalny kierowników
9. Dominująca forma kontaktów
między przełożonymi
wysoki
rady, polecenia
niski
rady, zalecenia
Struktury zadaniowe – są najczęstszą formą struktur organicznych ( podwładni pracują w
swojej komórce organizacyjnej i w zespole zadaniowym lub czasowo przekazywani są do
zespołu zadaniowego)
Struktury macierzowe- w sytuacji decyzyjnej mają przewagę określeni wcześniej
kierownicy ( dualizm decyzyjny)
Struktury dywizjonalne- działają
zakłady o znacznej samodzielności. Funkcje o
charakterze strategicznym ulokowane są na szczeblu głównego kierownictwa, a funkcje
operacyjne są na szczeblu zakładów. Na szczeblu głównego kierownictwa ulokowane są
również funkcje kosztowe i marketingowe.
WYKŁAD 11.
CZYNNIKI LUDZKIE <Gospodarowanie>
15-12-2005
Zarządzanie Zasobami Ludzkimi / ZZL
1. ARMSTRONG – ZZL to strategiczna, jednorodna i spójna metoda kierowania
najcenniejszym z kapitałów każdej organizacji, czyli ludzi – którzy osobistym i zbiorowym
wysiłkiem przyczyniają się do realizacji wszystkich celów, a tym samym budują i umacniają
jej przewagę konkurencji
- 39 -
Made by IlonQa
2. LISTWAN – ZZL to zbiór decyzji i działań związanych z ludźmi ukierunkowanych na
osiągnięcie celów organizacji i zaspokajanie potrzeb pracowników
3. SAJKIEWICZ – gospodarowanie zasobami pracy to działanie w kierowaniu firmą
zapewniającej jej liczebność i jakość kadr potrzebne dla konkurencyjnej działalności. Ważną
rolę odgrywają tu decyzje, których celem jest optymalne spożytkowanie potencjału pracy
dla wzrostu efektywności i wartości pracy
ZZL jest rozumiane w różnorodny sposób. Jest to proces definiowany w trzech wymiarach:
- funkcjonalnym
- instytucjonalnym
- instrumentalnym
Ad.1.
oznacza pewien ciąg czynności, niezbędnych działań do realizacji celów personalnych. Te
działania to np. planowanie działań rekrutacyjnych, zwolnień motywowanie itp.
Ad.2.
To odniesienie do podmiotów uprawnionych do podejmowania działań, decyzji personalnych
( zarząd, menedżerowie operacyjni, menedżer do spraw zasobów ludzkich)
Ad.3.
To metody i techniki wykorzystywane do realizacji funkcji personalnych (np. metody
planowania potrzeb personalnych, opis stanowiska pracy, techniki rekrutacji)
MISJA ORGANIZACJI
U
W
A
R
U
N
K
O
W
A
N
I
A
Uniwersalny cel zarządzania zasobami ludzkimi,
efektywne pozyskiwanie ,
spożytkowanie zasobów ludzkich
Polityka w sferze zasobów ludzkich
Zasady realizacji poszerzonej funkcji ZZL-u
Funkcje ZZL-u
Skutki decyzji personalnych
uwarunkowanie
STRATEGIA ORGANIZACJI
- 40 -
Stopień osiągnięcia
celów
Made by IlonQa
ekonomiczne
kierowanie
rekrutacja
uwarunkowanie
prawne
ocenianie
uwarunkowanie
techniczne
planowanie
ZZL
controlling
struktura
organizacji
uwarunkowanie
ekologiczne
wynagradzanie
rozwój
kształtowanie warunków i stosunków pracy
uwarunkowanie społeczno- kulturalne
kultura
organizacji
jest to kontekst zarządzania zasobami ludzkimi
uwarunkowanie prawne- to ogół regulacji prawnych istotnych dla ZZL-u (np. ustawa o
przedsiębiorczości, kodeks pracy)
uwarunkowania ekonomiczne- to czynniki wpływające na realizowanie poszczególnych
zadań (np. system społeczno-ekonomiczny w kraju, stopa bezrobocia)
uwarunkowania ekologiczne- to czynniki fizyczne środowiska pracy, dostępność
surowców, materiałów potrzebnych do funkcjonowania organizacji
uwarunkowania techniczne- to wszelkie zmiany w technice i technologii w jakich
organizacja jest zależna (np. baza techniczna)
uwarunkowania społeczno-kulturowe- to czynniki rzutujące na zachowanie
pracowników, stos. do kariery zawodowej, kreatywność
EWOLUCJA ZZL-U :
1) prekursorem był R. Owen w połowie XIX w. Wskazywał na duże znaczenie zasobów
ludzkich w ówczesnych organizacjach, gdzie motywowaniem była możliwość utraty
pracy
2) przełom XIX i XX w. – Tylor, Adamiecki. Podkreślali konieczność ciągłego szkolenia
pracowników, zajmowali się wzrostem wydajności pracy poszczególnego pracownika.
Motorem były bodźce finansowe;
3) Szkoła klasyczna – Fayol, Feber. Opracowali zasady, które pomagały kierownictwu
skutecznie zarządzać organizacją, podnoszących efektywność całej organizacji,
specjalizacji kierownictwa
4) Szkoła behawioralna – Mayo, Maslow, Argris, Herzberg. Najważniejsze zależności
między pracownikami. Widział potrzebę współdziałania. Zainteresował się potrzebami
pracowników i możliwościami ich zaspokajania, wspomaganiem pracowników,
skutecznym nadzorem.
Motorem jest realizacja potrzeb pracowników ( głównie potrzeb społecznych)
5) Szkoła ilościowa- połowa XX w. Do dziś. Pojawiły się nowe problemy, tj. partycypacja
pracowników w zarządzaniu, ochrona pracy, potrzeba inwestowania w pracownika.
Wyróżnić można takie trendy rozwojowe :
 biurokratyzacja ( lata 50) – nacisk na administrowanie rzetelne
 instytucjonalizacja (lata 60) – dążenie do centralizacji i specjalizacji z położeniem
nacisku na zatrudnianie i wynagrodzenie pracowników
 humanizacja (lata 70) – dochodzą nowe problemy, potrzeba humanizowania pracy i
doskonalenie kwalifikacji pracowników
- 41 -
Made by IlonQa
 ekonomizacja ( lata 80) – problemy z uogónalizacją i uelastycznieniem pracy.
Potrzeba odbiurokratyzowania funkcji personalnej
 partycypacja (lata 90) – nacisk na potrzebę włączenia pracowników w proces
kształtowania organizacji, zarządzania. U podstaw leży tez , że pracownik jest
najcenniejszym zasobem organizacji.
CELE ZZL-u
Cel nadrzędny ZZL-u : efektywne i skuteczne osiąganie jego celów. Powinny temu być
podporządkowane wszystkie działania cząstkowe składające się na personalną funkcję
przedsiębiorstwa, tj. pozyskiwanie ludzi, ich wynagrodzenie, ocenianie, rozwój. Warunkiem
realizacji celu nadrzędnego
Cel techniczny – uwzględnia punkt widzenia kierownictwa przedsiębiorstwa. Jest nim
osiągnięcie stanu optymalnego dostosowania ludzi do stanowisk. Cel ten będzie realizowany
wówczas, gdy:
 przedsiębiorstwo posiada odpowiednią liczbę wykonawców pracy, stosownie do
rodzaju i rozmiarów realizowanych zadań oraz możliwości finansowych
 ludzie wykonujący pracę na rzecz firmy osiągają wysoką wydajność i jakość pracy
 w przedsiębiorstwie nie występują poważniejsze problemy personalne, które mogły
rzutować na sprawność działania i wyniku finansowego
 wykonawcy pracy identyfikują się ze swoją firmą, dbają o jej interesy i mienie
 firma posiada niezbędne źródła kadr
Cel humanistyczny – uwzględnia punkt widzenia ludzi zaangażowanych w pracę firmy.
Celem tym jest zapewnienie właściwych warunków pracy oraz również potrzeb życiowych
(np. właściwe z punktu widzenia prawa i etyki traktowanie pracowników, stworzenie
możliwości udziału w decyzjach o tych sprawach, które dotyczą bezpieczeństwa
pracowników)
WYKŁAD 12.
05-01-2006
MOTYWOWANIE DO PRACY
Motywowanie- to siła motoryczna ludzkich zachowań i działań zachęcająca człowieka
do pracy i prowadząca do zwiększenia efektywności
Czynniki otoczenia wewnętrznego wpływające na motywowanie:
a) fizyczne warunki pracy
b) klimat pracy
Motywacja wewnętrzna- to pojawiające się samoczynnie bodźce sprawiające, że ludzi
zachowują się w pożądany sposób
te bodźce to np.:
- odpowiedzialność
- swoboda
- możliwość rozwoju
- możliwość awansowania
Motywacja zewnętrzna- to oddziaływanie na człowieka z zewnątrz. Składają się na nią
np.:
- wynagrodzenie
- nagrody
- pochwały
- 42 -
Made by IlonQa
-
awans
kary (działania dyscyplinarne)
Motywacja zewnętrzna wpływa na motywację wewnętrzną danego człowieka.
PROCES MOTYWACJI
a) wersja uproszczona
określenie celu
potrzeba
(brak)
podjęcie
działania
osiągnięcie celu
Proces ten inicjowany jest przez rozpoznanie niezaspokojonej potrzeby. Powoduje to
określenie celu i chęci działania.
Jest on procesem dwustronnym.
Motywowany pracownik na zasadzie sprzężenia zwrotnego wpływa na przyszłe decyzje
Szefa. Przełożony powinien znać czynniki, jakimi kierują się ludzie w pracy.
Z tego względu na proces motywowania trzeba spojrzeć od strony potrzeb pracowników.
- 43 -
Made by IlonQa
b) wersja rozszerzona
określenie celu pracy
formowanie zadań dla pracowników
ustalenie kryteriów , sposobów,
oceny i realizacji zadań
poznanie celów i oczekiwań pracowników
poszukiwanie środków motywacyjnych
ocena potencjalnych kierunków
i siły oddziaływania środków motywujących
negatywne
OCENA
Wdrożenie
Obserwacja zachowań pracowników
i wyników ich pracy
niezgodnie
z oczekiwaniami
zachowania i wyniki
REALIZACJA
Motywatory motywowania
narzędzia i instrumenty, dzięki którym można realizować proces
Dzielą się one na trzy grupy :
a) środki przymusu – stosowane są z założeniem, że wszelkie zachowania pracowników
są podporządkowane woli i interesom motywującego.
Ich podstawą są:
- normy
- instrukcje
- regulaminy
- zasady i reguły
Środki te opierają się na karaniu i strachu podwładnego i mają z reguły małą siłę
motywującą i motywowanego.
b) środki zachęty – mają charakter długotrwałego oddziaływania poprzez nagrody środki
te mają skłonność podwładnego do aktywności. Występować mogą
jako wzmocnienie (nasilenie motywacji) lub pobudzenie (doraźne lub
systemowe)
Zachęta pozostawia pracownikowi dużo swobody.
Środkami zachęty mogą być:
- 44 -
Made by IlonQa
-
premie
przywileje
nagrody
O sile zachęty decyduje jej wielkość i jakość. Wartość nagród jest różna dla różnych
pracowników.
c) środki perswazji- jest to porozumienie stron. Oparte na partnerstwie przełożonego i
podwładnego. Perswazja ingeruje w sferę emocjonalna i racjonalną
człowieka. Stwarza sytuację, w której przełożony i podwładny
określają i podejmują działania akceptowane przez te obie strony.
Nie ma tu elementu nakazu.
Perswazja może przyjąć postać:
- apelu
- konsultacji
- porozumienia
- doradztwa
Jest to motywator uzupełniający dwa pozostałe.
Siła perswazji rośnie ze zwiększeniem potrzeby uczestniczenia w zarządzaniu organizacją i
wykształceniem pracowników.
Motywowanie jest skuteczne, jeśli choć w minimalnym stopniu prowadzi do skutku
zamierzonego (celu)
Efektywność działania zależy od siły motywacji (czasu i energii jaką człowiek jest gotów
poświęcić dla realizacji zadania)
Siła motywacji zależy od:
a) atrakcyjności celu
b) przekonania o możliwości wykonania zadania
Modele motywacji:
a. tradycyjny (stosowanie zachęt pałacowych – Tylor)
b. stosunków współdziałania (uwzględnienie społecznej potrzeby pracowników – Mayo)
c. zasobów ludzkich (proponowanie zwiększonego zakresu odpowiedzialności, dział
działający- Maslow, McGregor)
Teorie motywacji:
- teorie treści – zajmują się tym co motywuje
- teorie procesu – zajmują się tym jak się motywuje
- teorie wzmocnienia - sposoby uczenia się określonych zachowań
ad.a)
teorie treści
Przedstawiciele : Maslow, McGregor, Herzberg
Koncentrują się na potrzebach. Podkreślają znaczenie wewnętrznych
powodujących, że człowiek zachowuje się w określony sposób.
Przełożony powinien wziąć pod uwagę , że :
 potrzeby pracowników różnią się
 potrzeby ulegają zmianie (czasem)
 zmieniają się motywy działania
 różne są reakcje pracowników na zaspokajanie potrzeb lub nie.
1) Teoria potrzeb Maslowa
- 45 -
czynników
Made by IlonQa
potrzeba
samorealizacji
p. wyższego rzędu
potrzeba uznania
potrzeba przynależności i użyteczności
p. niższego rzędu
potrzeba bezpieczeństwa
potrzeba fizjologiczna
Dopóki potrzeba niższego rzędu nie jest zaspokojona to odwoływanie się do potrzeb
wyższego rzędu nie jest możliwe i może budzić irytację człowieka
Zasady Maslowa:
 deficytu – ludzie dążą do zaspokajania kolejno pojawiających się potrzeb
 rozwoju – zachowanie człowieka będzie motywowanie przez najniższą w
hierarchii niezaspokojoną potrzebę
2.Teoria ERG Alterfera
Dotyczy subiektywnych stanów satysfakcji i pragnienia. Opiera się na 3 poziomach:
- egzystencji
- związków społecznych
- rozwoju
Teoria ta zakłada, że działania są motywowane przez kilka potrzeb jednocześnie. Jeśli dana
potrzeba nie zostanie zaspokojona to człowiek zejdzie na inny (niższy) poziom, by tam
szukać satysfakcji
3.Teoria potrzeb osiągnięć Atkinsona
Wszystkie zdrowe i dorosłe osoby posiadają zapas energii, którą są w stanie odpowiednio
wykorzystać.
Dążenia ludzi :
- do osiągnięć zawodowych i twórczości
- do władzy
- do przynależności i dobrych relacji z otoczeniem
Różni ludzie przejawiają różne dążenia.
4.Teoria zachowań przedsiębiorczych (doczytać nazwisko)
(David O. McClelland (??) )
Zidentyfikowana została potrzeba osiągnięć. Wiąże się ze stopniem motywacji do
właściwego wykonania zadania.
Trzy rodzaje potrzeb:
1. osiągnięć ( skorelował ją z wysoką efektywnością działania człowieka)
2. afiliacji (pragnienie akceptacji i ludzkiego towarzystwa)
3. władzy organizacyjnej
5. Dwuczynnikowa teoria Herzberga
Człowieka motywują :
- 46 -
Made by IlonQa
-
motywatory
czynniki higieniczne (higiena psychiczna)
czynniki higieniczne
motywatory
Gdy są
Brak
niezadowolenie
zadowolenie
Gdy nie ma
niezadowolenie
Brak
niezadowolenie
Czynniki higieniczne to np. : polityka firmy, życie osobiste, warunki pracy, stosunki z
przełożonymi, bezpieczeństwo, pozycja w pracy, polityka płacowa
Motywatory to : osiągnięcia w pracy, uznanie, teść pracy, odpowiedzialność, rozwój,
możliwość awansu, wynagrodzenia (są to czynniki wewnętrzne)
Etapy procesu motywowania:
- zapewnienie czynników higieny psychicznej
- zapewnienie motywatorów
ad. b)
teorie procesu
Zajmują się sposobem powstania motywacji. Odwołują się do tego jak ludzie zachowują się
dla zaspokojenia swoich potrzeb oraz jak oceniają swoje zaspokojenie po realizacji zadania.
Podstawą jest pojęcie oczekiwania
ad. c)
teorie wzmocnienia
Głównym przedstawicielem jest SKINER. Odwołuje się do tego w jaki sposób skutki
zachowań z przeszłości wpłyną na działanie ludzi w przyszłości. Wśród nich występują 4
rodzaje wzmocnienia:
- pozytywne
- unikanie
- karanie
- eliminacja
WYKŁAD 13.
12-01-2006
PODEJŚCIE PROCESOWE W ZARZĄDZANIU
Proces- to zbiór działań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziaływujących, które
przekształcają wejścia w wyjścia ( interesują nas przepływy pewnych wielkości)
Definiując proces należy określić:
- początek i koniec procesu
- wejście \ wyjście procesu
- dostawcę i klienta ( dostawcy są głównie zewnętrzni)
- właściciela \ lidera procesu
Podejście procesowezbiór
przekształcania wejść w wyjścia
działań,
w
których
wykorzystuje
się
zasoby
do
Przedsiębiorstwo jako zbiór procesów, korzyści:
o pozwala na zlokalizowanie działań w największym stopniu przyczyniających się do
sukcesu przedsiębiorstwa
o powstanie jej przewagi konkurencyjnej
- 47 -
Made by IlonQa
o
kierowania wartości z punktu widzenia klienta
Wartość dodana- jej miarą jest wyższa niż przeciętna stopa zysku w danym sektorze
Cechy podejścia procesowego :
- analizuje się i usprawnia główne relacje między podsystemami przedsiębiorstwa
- do analizy wykorzystuje się zespoły międzyfunkcjonalne zaangażowanie w dany proces
Ogólny cel zarządzania procesami
Wytwarzanie :
- właściwych produktów ( badania)
- we właściwym czasie (logistyka)
- przy minimalnym koszcie
Szczegółowe cele:
Za pomocą procesów można:
o określić sposób funkcjonowania organizacji
o dokonać pomiarów efektywności wykonywanych prac
o optymalizować procesy i na tej postawie
o przewidywać perspektywy rozwoju
Doskonalenie i rozwój organizacji wymaga:
a. przeprojektowania procesów
b. dostosowania do nich struktury organizacji firmy
c. opracowania systemu zarządzania jakością, środowiskiem ( zintegrowane systemy
zarządzania)
Kategorie procesów:
- procesy
- procesy
- procesy
- procesy
- procesy
związane z rozwojem biznesu
rozwoju produktów
zarządzania finansami
zarządzania kadrami
zarządcze i administracyjne
PROCESY ZWIAZANE Z ROZWOJEM BIZNESU:
- analiza konkurencyjna
- prognozowanie
- kierowanie i zarządzanie szansami biznesowymi
- badanie rynku
- ustalanie cen
- opracowywanie ofert
- działania promocyjne
- sprzedaż
PROCESY DOSTARCZANIA PRODUKTÓW:
- fakturowanie
- windykacja należności
- dystrybucja
- zarządzanie zapasami
- realizacja zamówienia
- planowanie produkcji
- zaopatrzenie materiałowe
- wybór dostawców i współpraca z nimi
PROCESY ZARZĄDZANIA FINANSAMI:
- zobowiązania
- należności
- audyting (??)
- budżetowanie
- 48 -
Made by IlonQa
-
wydatki kapitałowe
zarządzanie środkami płynnymi
raportowanie finansów
monitorowanie wyników
zarządzanie lokatami
PROCESY ZARZĄDZANIA KADRAMI:
- planowanie karier (ścieżki karier)
- zarządzanie płacami
- przeniesienia
- monitorowanie efektywności pracy ( zespołów, indywidualnej)
- nabór, zwalnianie pracowników
- szkolenia
PROCESY ZARZĄDCZE I ADMINISTRACYJNE
- zarządzanie środkami trwałymi
- zarządzanie informacją
- przydzielanie zasobów
- zarządzanie bezpieczeństwem pracy
- planowanie strategiczne i taktyczne
WSPÓŁCZESNY MOEDL PRZEDSIĘBIORSTWA
Cechy:
 bardziej opiera się na zasadach wirtualnych niż na fizycznych
 na równi z produktami fizycznymi sprzedaje informacje
 informacje wykorzystuje dla stworzenia nowych czynników
 znajduje nowe sposoby komunikowania się z klientami
 dla zdobycia przewagi konkurencyjnej zbiera, przetwarza i wykorzystuje informacje
a) wydajnością
meta procesy
procesy główne
subprocesy
Klasyfikacja procesu produkcyjnego:
Kryteria klasyfikacji:
1. obiekt odniesienia
2. złożoność
3. udział pracy
4. udział w produkcji towarowej
5. związek procesów \ operacji
6. struktura procesów
Obiekt odniesienia
- proces produkcyjny wyroby
- proces produkcyjny komórki produkcyjnej
Złożoność
Udział pracy
-
proces prosty
proces złożony
procesy pracy
- 49 -
radykalna reorganizacja procesu
celowe ulepszenie procesu
ciągłe ulepszenie wydajności
Made by IlonQa
-
procesy naturalne
Udział w produkcji towarowej
- proces podstawowy
- proces pomocniczy ( często kontraktowanie z zewnątrz)
Związek procesów
Operacje
technologiczne
Proces
technologiczny
Operacje
transportu
Operacje kontroli
z obciążeniem
samokontroli
Proces transportu
Proces kontroli
bez obciążenia
Operacje
konserwacji
Operacje
magazynowania
oczekiwanie
D
Proces konserwacji
Proces
magazynowania
Struktura procesu
- wg faz technologicznych
- wg części i zespołów
ETAPY ZARZĄDZANIA PROCESEM
Analiza procesu
Zagrożenia
Czynności krytyczne
Polityka
Procedury
zadania
usprawnienia i
odpowiedzialność
instrukcje robocze
WYKŁAD 14.
19-01-2006
FAZY ROZWOJU ZARZĄDZANIA
Główny problem i niedostatki w :
-
Sposób rozwiązania:
gospodarce kadrami wykwalifikowanymi
dostosowanie do otoczenia
orientacjach strategicznych
popytowej orientacji rynku
stanie .... i pożądanie
orientacji kosztowej
ujęciu ilościowym
1990
1980 zarządzanie strategiczne
1970 strategia | planowanie
1960 marketing | sprzedaż
1955 contolling | planowanie w przedsięb.
1950 rachunek kosztów | ekonomika przedsięb.
racjonalizacja , organizacja
Aliansy strategiczne
- to zarządzanie dynamiczne, w przyszłości będą pojawiać się nowe
rozwiązania, metody, np. zarządzanie chaosem w przedsiębiorstwie
Ewolucja koncepcji zarządzania
- 50 -
Made by IlonQa
2000
1990
1980
1970
1960
1950
Organizacja inteligentna, frontalna fabryka, reengenering
Organizacja ucząca się, kształtowanie kultury organizacji,
zarządzanie kompetencjami loan- management
Zarządzanie jakością, just in time
Kazein, Tom, kultura organizacyjna
Planowanie strategiczne, analiza wartości, budżet o podstawie
zerowej; zarządzanie partycypacyjne
Zarządzanie przez cele, praca grupowa, wzbogacanie pracy
TEORIA XIY
Prognozowanie
FRONTALNA FABRYKA- budowa organizacji modułowej ( budowa całości z części, całość
ma takie same cechy jak części)
Koncepcje
Zakres kooperacji
Rodzaj kooperacji
Pozytywna (współdziałanie)
Zewnętrzna
wewnętrzna
Negatywne (rywalizacja)
Strategia, holding, organizacja
wirtualna, ... , strategiczne
Koncepcja przewag
konkurencyjnych, teorie
konkurencji
Naukowa organizacja pracy,
kierunek administracyjny,
stosunki międzyludzkie,
zarządzanie systemowe
Rozwój organizacji zarządzania
przez konflikty koncepcyjne
zachowań organizacyjnych
TEORIA PORTERA – teoria przewag konkurencyjnych
Pojęcie aliansów strategicznych:
- sojusz nawiązywane między przedsiębiorstwem będącym faktycznymi lub
potencjalnymi konkurentami
- zmierzają do poprawy zarządzania jakimś przedsięwzięciem lub dziedziną
działalności poprzez koordynowanie kompetencji, środków i niezbędnych
zasobów
Przedsięb.
zainteresowane
Formy realizacji
Stosunki rynkowe
Fuzje i akwizycje
Kooperacja
Klienci- dostawcy
Transakcje
Integracja pionowa
Partnerstwo pionowe
konkurencja
Konkurencja
Koncentracja sektorowa
Alianse strategiczne
Cele aliansów strategicznych
- osiągnięcie lepszej pozycji konkurencyjnej przez wszystkich partnerów
- dokonanie między sobą fuzji, cesji, lub akwizycji jakieś dziedziny działalności
- 51 -