Aktualizacja POŚ dla Gminy Olesno [2]

Transkrypt

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno
Spis treści
1. Wstęp. ............................................................................................................................... 4
1.1. Cel i zakres opracowania. ........................................................................................... 4
1.2. Opis przyjętej metodyki. .............................................................................................. 5
2. Charakterystyka Gminy Olesno ......................................................................................... 6
2.1. Położenie i granice Gminy Olesno .............................................................................. 6
2.2. Demografia ................................................................................................................. 6
2.3. Obszary chronione ...................................................................................................... 7
2.4. Rozwój społeczny i gospodarczy ................................................................................ 8
2.5. Warunki klimatyczne ................................................................................................... 8
2.6. Gleby. ......................................................................................................................... 9
3. Założenia programu.......................................................................................................... 9
3.1. Uwarunkowania zewnętrzne. ...................................................................................... 9
3.1.1. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej państwa. ................................ 9
3.1.2. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej województwa. .......................10
3.1.3. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej powiatu. ................................11
3.2. Uwarunkowania wewnętrzne......................................................................................12
4. Dotychczasowa realizacja Programu Ochrony Środowiska dla gminy Olesno. .................12
5. Polityka ochrony środowiska w Gminie Olesno.................................................................13
5.1. Gospodarka wodno-ściekowa. ...................................................................................13
5.1.1. Charakterystyka stanu aktualnego. ......................................................................13
5.1.2. Cele krótkookresowe............................................................................................18
5.1.3. Cele średniookresowe. ........................................................................................18
5.1.4. Strategia realizacji celów. ....................................................................................19
5.2. Ochrona powierzchni ziemi i gleby .............................................................................19
5.2.1. Charakterystyka i ocena aktualnego stanu ..........................................................19
5.2.2. Cele krótkookresowe ...........................................................................................21
5.2.3. Cele średniookresowe .........................................................................................21
5.2.4. Strategia realizacji celów .....................................................................................22
5.3. Ochrona powietrza .....................................................................................................23
5.3.1. Charakterystyka stanu aktualnego .......................................................................23
5.4. Ochrona przyrody ......................................................................................................27
5.4.2. Cele krótkookresowe. ..........................................................................................30
5.4.3. Cele średniookresowe. ........................................................................................30
5.4.4. Strategia realizacja celów. ...................................................................................30
5.5. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym ...........................................31
5.6. Ochrona przed hałasem. ............................................................................................33
5.6.2. Identyfikacja problemów w zakresie ochrony przed hałasem ...............................35
5.6.3. Cel średniookresowy ...........................................................................................35
5.6.4. Strategia realizacji celu ........................................................................................36
5.7. Edukacja ekologiczna ................................................................................................36
5.7.1. Charakterystyka stanu aktualnego .......................................................................39
2
6. Plan operacyjny ................................................................................................................40
6.1. Wprowadzenie ...........................................................................................................40
6.2. Kryteria wyboru przedsięwzięć ...................................................................................41
6.3. Lista przedsięwzięć ....................................................................................................41
7. Wdrażanie i monitoring programu .....................................................................................42
7.1. Działania polityki ochrony środowiska ........................................................................43
7.2. Kontrola oraz dokumentacja realizacji programu ........................................................43
8. Analiza uwarunkowań finansowych Gminy Olesno. ..........................................................44
8.1. Potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych ................................44
8.1.1. Fundusze krajowe ...............................................................................................45
8.1.2. Fundusze Unii Europejskiej .................................................................................46
9. Streszczenie .....................................................................................................................56
10. Bibliografia......................................................................................................................57
Spis tabel
Tabela 1.Demografia na terenie Gminy Olesno (stan na 31.XII.2009 r.). ............................................... 6
Tabela 2. Formy ochrony przyrody na terenie Gminy Olesno. ................................................................ 7
Tabela 3.Wykaz wód płynących na terenie Gminy Olesno (stan na rok 2004). .................................... 13
Tabela 4.Wyniki badań jakości rzeki Budkowiczanka – 1,7 km (stan na rok 2008). ............................. 14
Tabela 5.Wyniki badań jakości rzeki Stobrawa – 3,1 km (stan na rok 2008). ....................................... 14
Tabela 6.Wyniki badań jakości rzeki Stobrawa – 12,4 km (stan na rok 2008). ..................................... 15
Tabela 7.Wodociągi i kanalizacja (stan na rok 2009). ........................................................................... 16
Tabela 8.Ilość wytwarzanych ścieków na terenie powiatu oleskiego, w tym Gminy Olesno (stan na rok
2008 – powiat, stan na rok 2010 – gmina). ........................................................................................... 16
Tabela 9.Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków na terenie powiatu oleskiego, w tym Gminy
Olesno (stan na rok 2008 – powiat, stan na rok 2010 – gmina)............................................................ 16
Tabela 10.Zużycie wody na terenie powiatu oleskiego, w tym Gminy Olesno (stan na rok 2008 –
powiat, stan na rok 2010 - gmina). ........................................................................................................ 16
Tabela 11.Wykaz oczyszczalni ścieków, występujących na terenie Gminy Olesno (stan na rok 2008).
............................................................................................................................................................... 17
Tabela 12.Wyniki badań dotyczących jakości gleb (powiat oleski, stan na rok 2006). ......................... 20
Tabela 12.Metale w glebie, wartości zalecane przez IUNG w Puławach. ............................................ 20
Tabela 14.Rodzaje oraz źródła zanieczyszczeń powietrza. .................................................................. 23
Tabela 15.Ocena jakości powietrza z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia
ludzi. ...................................................................................................................................................... 24
Tabela 16.Przeciętny skład spalin silnikowych (w % objętościowo). .................................................... 25
Tabela 17.Pomniki Przyrody na terenie Gminy Olesno. ....................................................................... 27
Tabela 18.Dane o leśnictwie na terenie Gminy Olesno (stan na 31.XII.2008r) .................................... 28
Tabela 19.Wyniki pomiarów poziomu pól elektromagnetycznych w 2009 roku. ................................... 32
Tabela 20.Wyniki pomiarów hałasu (stan na rok 2009). ....................................................................... 34
Tabela 21.Lista zadań przeznaczonych do realizacji w ramach planu operacyjnego na lata 2011-2018.
............................................................................................................................................................... 41
Tabela 22.Programy operacyjne przygotowane w ramach NPR oraz instytucje zarządzające
poszczególnymi programami. ................................................................................................................ 47
Tabela 23.Proponowani partnerzy inwestycyjni. ................................................................................... 51
Tabela 24.Proponowany system finansowania wyznaczonych zadań w latach 2010-2018. ................ 53
Tabela 25.Harmonogram realizacji zadań w latach 2010-2018. ........................................................... 55
3
1. Wstęp.
1.1. Cel i zakres opracowania.
„Program Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno na lata 2011-2014 z pespektywą do roku
2018” jest podstawowym narzędziem prowadzenia polityki ekologicznej na terenie gminy.
Według założeń, przedstawionych w niniejszym opracowaniu, realizacja programu
doprowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania
środowiskiem, zapewni skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją,
a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa.
Opracowanie jakim jest Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową,
a także wyznacza cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania
środowiskowego, które odnoszą się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych
według priorytetów.
Podczas tworzenia opracowania, przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia
pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie
zagadnień, będących zagadnieniami techniczno-ekonomicznymi, związanymi z przyszłymi
projektami.
Sporządzona aktualizacja zawiera między innymi rozpoznanie aktualnego stanu środowiska
w gminie, przedstawia propozycje oraz opis zadań, które niezbędne są do kompleksowego
rozwiązania problemów związanych z ochroną środowiska. Program wspomaga dążenie do
uzyskania w gminie sukcesywnego ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko źródeł
zanieczyszczeń, ochronę i rozwój walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie
z uwzględnieniem konieczności ochrony środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla
Program Ochrony Środowiska, a dowodów jego osiągania dostarcza ocena efektów
działalności środowiskowej, dokonywana okresowo co dwa lata. Struktura opracowania
obejmuje omówienie kierunków ochrony środowiska w gminie w odniesieniu do gospodarki
wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, ochrony powierzchni ziemi i gleb, ochrony
powietrza, ochrony przed hałasem, ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym,
ochrony przyrody, edukacji ekologicznej, z podaniem ich charakterystyki, oceną stanu
aktualnego i stanu docelowego umożliwiając tym samym identyfikację potrzeb w tym
zakresie. Identyfikacja potrzeb gminy w zakresie ochrony środowiska, w odniesieniu do
obowiązujących w kraju przepisów prawnych i regulacji prawnych Unii Europejskiej, polega
na sformułowaniu celów krótkookresowych (do 2014 roku) i średniookresowych (do 2018
roku) oraz strategii ich realizacji. Na tej podstawie opracowywany jest plan operacyjny,
przedstawiający listę przedsięwzięć jakie zostaną zrealizowane na terenie gminy do roku
2018.
4
1.2. Opis przyjętej metodyki.
Obowiązek wykonania Programu Ochrony Środowiska wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. – Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r., nr 25, poz. 150), a w szczególności:
Art. 17. 1. Organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki
ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programu
ochrony środowiska, uwzględniając wymagania, o których mowa w art. 14.
Projekty programów ochrony środowiska są opiniowane odpowiednio przez organ
wykonawczy jednostki wyższego szczebla lub ministra właściwego do spraw środowiska. W
miastach, w których funkcje organów powiatu sprawują organy gminy, program ochrony
środowiska obejmuje działania powiatu i gminy.
Art. 18. 1. Programy, o których mowa w art. 17 ust. 1, uchwala odpowiednio sejmik
województwa, rada powiatu albo rada gminy.
Z wykonania programów organ wykonawczy województwa, powiatu i gminy sporządza co 2
lata raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub
radzie gminy.”
Ustawa – Prawo ochrony środowiska nie określa treści i zakresu programu ochrony
środowiska, zwraca jednak uwagę (art. 17 pkt. 1), by uwzględniał on wymagania zawarte w
art. 14 wynikające z polityki ekologicznej państwa:
„Art. 14. 1. Polityka ekologiczna państwa, na podstawie aktualnego stanu środowiska,
określa w szczególności:
• cele ekologiczne,
• priorytety ekologiczne,
• rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
• środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i
środki finansowe.”
Politykę ekologiczną państwa przyjmuje się na cztery lata, z tym że przewidziane w niej
działania w perspektywie obejmują kolejne cztery lata.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy
z założeniami Polityki Ekologicznej Państwa.
Olesno
został
opracowany
zgodnie
Niniejsza aktualizacja będzie w dalszej części dokumentu nazywana „Programem Ochrony
Środowiska dla Gminy Olesno na lata 2011-2014 z perspektywą do roku 2018.”
5
2. Charakterystyka Gminy Olesno
2.1. Położenie i granice Gminy Olesno
Gmina Olesno znajduje się w północno-wschodniej części województwa opolskiego. Pod
względem fizyczno-geograficznym gmina leży na pograniczu Równiny Opolskiej
i Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. Gmina Olesno wchodzi w skład powiatu oleskiego,
województwa opolskiego. W gminie Olesno wyodrębniono 18 sołectw: Bodzanowice, Borki
Małe, Borki Wielkie, Boroszów, Broniec, Grodzisko, Kolonia Łomnicka, Kucoby, Leśna,
Łomnica, Łowoszów, Sowczyce, Stare Olesno, Świercze, Wachów, Wachowice,
Wojciechów, Wysoka.
Mapa. Położenie Gminy Olesno w powiecie Oleskim (Gmina Olesno – obszar zakreskowany).
2.2. Demografia1
Gminę Olesno zamieszkuje 18 624 osób z czego 9003 to mężczyźni, 9621 to kobiety.
Gęstość zaludnienia wynosi 77 osoby/km2, natomiast współczynnik feminizacji wynosi 107.
Dane demograficzne zestawione zostały w poniższej tabeli:
Tabela 1.Demografia na terenie Gminy Olesno (stan na 31.XII.2009 r.).
Ludność
Gmina
Olesno
1
ogółem
18 624
mężczyźni
kobiety
9003
9621
Źródło: GUS, Opole.
gęstość
zaludnienia
2
[os./km ]
77
Współczynnik
feminizacji
[ilość
kobiet/ilość
mężczyzn]
107
Stan na 31.XII.2008r.
6
2.3. Obszary chronione
Formy ochrony przyrody
Według Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony
Środowiska na terenie Gminy Olesno występują 4 pomniki przyrody, 7 użytków
ekologicznych oraz 1 Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy. Informacje na temat
poszczególnych form ochrony przyrody zestawione zostały w poniższej tabeli.
Tabela 2. Formy ochrony przyrody na terenie Gminy Olesno.
Lp.
Gmina
Miejscowość
Obręb
Opis formy
ochrony
grupa drzew
z gatunku dąb
szypułkowy
(Quercus
robur) - 3 szt.
głaz
narzutowy granit
szaroczerwony
grupa drzew
z gatunku buk
pospolity
(Fagus
silvatica)
- 2 szt.
pojedynczy
okaz z
gatunku dąb
szypułkowy
(Quercus
robur)
Numer rejestru
wojewódzkiego
Typ formy
ochrony
Data
utworzenia/
ustanowienia
33
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
200
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
448
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
449
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
1
Olesno
Olesno
Boroszów
2
Olesno
Olesno
Łomnica
3
Olesno
Olesno
Olesno
4
Olesno
Olesno
Olesno
5
Olesno
Olesno
Boroszów
Bagno
śródleśne
702
6
Olesno
Olesno
Boroszów
Bagno
śródleśne
703
7
Olesno
Olesno
Wojciechów
Bagno
śródleśne
704
8
Olesno
Olesno
Wojciechów
Bagno
śródleśne
707
9
Olesno
Olesno
Wachów
Bagno
śródleśne
708
10
Olesno
Olesno
Wysoka
Łąki śródleśne
709
11
Olesno
Olesno
Leśna
Bagno
śródleśne
710
Olesno
źródlisko i górny
odcinek rzeki
Stobrawa z
dobrze
wykształconymi
zbiorowiskami
łąkowymi i
leśnymi wraz ze
stanowiskami
chronionych
12
Olesno
Olesno
867
Użytek
ekologiczny
„Tarzanisko”
Użytek
ekologiczny
„Lęgowisko”
Użytek
ekologiczny
„Ostoja I”
Użytek
ekologiczny
„Torfowisko”
Użytek
ekologiczny
„Suchy Staw”
Użytek
ekologiczny
„Stawek”
Użytek
ekologiczny
„Bagienko”
zespół
przyrodniczokrajobrazowy
"Pradolina i
źródliska rzeki
Stobrawa"
22.12.2003r
22.12.2003r
10.01.1997r
10.01.1997r
10.01.1997r
10.01.1998r
10.01.1999r
29.12.2005r
7
Lp.
Gmina
Miejscowość
Obręb
Opis formy
ochrony
Numer rejestru
wojewódzkiego
Typ formy
ochrony
Data
utworzenia/
ustanowienia
gatunków roślin i
zwierząt
Źródło: RDOŚ, Opole.
2.4. Rozwój społeczny i gospodarczy
Pod względem potencjału gospodarczego gmina Olesno należy do średnich w województwie
opolskim. Ogólna liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie Gminy
Olesno wynosi 1 814, w tym w mieście Olesno 1 325. Według danych Głównego Urzędu
Statystycznego w Opolu przedmioty gospodarcze prowadzą działalność związaną z:
• Rolnictwem, łowiectwem i leśnictwem – 91 podmiotów gospodarczych, w tym
w mieście 35,
• Przemysłem (ogółem) - 182 podmioty gospodarcze, w tym w mieście 114,
• Budownictwem – 245 podmioty gospodarcze, w tym w mieście 152,
• Handlem i naprawami – 515 podmioty gospodarcze, w tym w mieście 410,
• Hotelarstwem i restauratorstwem – 52 podmioty gospodarcze, w tym w mieście 36,
• Transportem gospodarką magazynową i łącznością – 86 podmioty gospodarcze,
w tym w mieście 63,
• Pośrednictwem finansowym – 60 podmiotów gospodarczych, w tym 53 w mieście,
• Obsługą nieruchomości i firm – 231 podmiotów gospodarczych, w tym 195 w mieście.
2.5. Warunki klimatyczne2
Temperatura średnioroczna na terenie Gminy Olesno osiąga 7,6-8 °C, najcieplejszym
miesiącem jest lipiec (17,6-17,9 °C), natomiast najbardzi ej zimnym styczeń (1,5-2,2 °C).
Długość okresu wegetacyjnego wynosi od 210 do 220 dni. Układ temperatur jest korzystny
dla wegetacji roślin, roczny rozkład opadów jest mało zróżnicowany.
Średnia suma opadów zbliżona jest do 620 - 660 mm, z wyraźną kulminacją w okresie letnim
(ok. 260 mm), w miarę równomiernym rozkładem w pozostałych miesiącach. W okresie
zimowym odnotowywane są minima (ok. 140 mm). W okresie wegetacyjnym przypada 65 %
opadów sumy rocznej, przy czym optymalne są one dla gleb ciężkich, w glebach
średniozwięzłych zaznaczają się niewielkie niedobory. Pokrywa śnieżna występuje przez ok.
60 dni w roku. W okresie letnim dominują wiatry z kierunków zachodnich, w okresie
zimowym przeważają wiatry z kierunków północno - zachodnich.
Generalnie warunki anemometryczne korygowane są przez kompleksy leśne, w istotny
sposób zwiększające turbulencję w przyziemnej warstwie powietrza, co wpływa na
zmniejszenie prędkości wiatrów dolnych, ukierunkowanie strug powietrza i spadek ich
prędkości.
2
www.bibliosfera.olesno.pl
8
2.6. Gleby.
Większość gleb Miasta i Gminy Olesno należy do typów: pseudobielicowego, częściowo
brunatnego i czarnych ziem. Materiałem glebotwórczym są głównie piaski zwałowe , piaski
i piaskowce jurajskie oraz gliny morenowe. Doliny rzeczne stanowią gleby hydrogeniczne:
torfy, gleby mułowo-torfowe oraz gliny. Pod względem mechanicznym przeważają gleby
wytworzone na piaskach słabo gliniastych – około 65%, oraz piaskach gliniastych – około
30%, gleby wytworzone z glin zwałowych oraz piasków naglinowych lekkich i średnich.
Gleby w większości posiadają odczyn kwaśny, co niekorzystnie wpływa na odporność tych
gleb względem toksyn i metali ciężkich
3. Założenia programu.
3.1. Uwarunkowania zewnętrzne.
„Program Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno na lata 2011-2014 z perspektywą do roku
2018” powinien być zgodny z następującymi dokumentami strategicznymi szczebla
krajowego, wojewódzkiego oraz powiatowego:
• „Polityką Ekologiczną Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016”,
• „Krajowym Programem Ochrony Środowiska, Wojewódzkim Programem Ochrony
Środowiska dla województwa opolskiego, Powiatowym Programem Ochrony
Środowiska dla powiatu oleskiego”
• „Krajowym Planem Gospodarki Odpadami, Wojewódzkim Planem Gospodarki
Odpadami dla województwa opolskiego, Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami
dla powiatu oleskiego”
• „Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, Wojewódzkim
Program Usuwania Azbestu oraz wyrobów zawierających azbest dla województwa
opolskiego, Powiatowym Programem Usuwania Azbestu oraz wyrobów
zawierających azbest dla powiatu oleskiego”,
• „Strategią Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 roku”.
3.1.1. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej państwa.
Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016:
Główne cele wynikające z polityki ekologicznej państwa dotyczące gminy Olesno:
1. W zakresie poprawy jakości środowiska:
• osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych poprzez
uporządkowanie gospodarki ściekami komunalnymi oraz zmniejszenie ładunku
zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rozproszonych, trafiających do wód wraz ze
spływami powierzchniowymi,
• spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza,
• minimalizacja zagrożenia mieszkańców gminy ponadnormatywnym hałasem,
• wprowadzenie kompleksowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
2. W zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego:
• zachowanie różnorodności biologicznej i ochrona krajobrazu,
• utrzymanie i rozwój terenów zieleni miejskiej.
3. W zakresie zrównoważonego wykorzystania materiałów, wody i energii:
• wprowadzanie nowoczesnych technologii w przemyśle i energetyce w celu
zmniejszenia wodochłonności, materiałochłonności, energochłonności i odpadowości
produkcji oraz redukcji emisji zanieczyszczeń do środowiska,
9
•
wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
4. W zakresie zadań systemowych:
• zapewnienie włączenia celów ochrony środowiska do ustaleń zawartych we
wszystkich dokumentach strategicznych i przeprowadzenia oceny skutków
ekologicznych ich realizacji przed ich zatwierdzeniem,
• upowszechnienie Systemów Zarządzania Środowiskowego,
• zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie,
• współpraca z sąsiednimi gminami.
3.1.2. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej województwa.
Wojewódzki Program Ochrony Środowiska dla województwa opolskiego.
Główne cele wynikające z WPOŚ dotyczące gminy Olesno.
Cele strategiczne:
1) Ochrona przyrody i krajobrazu:
• zabezpieczenie cennych przyrodniczo i krajobrazowo obszarów poprzez objęcie ich
różnymi formami ochrony przyrody,
• stworzenie takich warunków i zasad prowadzenia działalności gospodarczej i rozwoju
osadnictwa, aby różnorodność biologiczna i krajobrazowa ulegała stopniowemu
wzbogaceniu, w szczególności dla ochrony lub przywrócenia bioróżnorodności
obszarów wodno-błotnych.
2) Ochrona i zrównoważone wykorzystanie lasów, łowiectwo:
• zwiększenie lesistości województwa,
• stworzenie takich warunków i zasad prowadzenia działalności gospodarczej w lasach,
aby funkcje ekologiczne (ochronne) i społeczne mogły być w pełni rozwijane.
3) Ochrona zasobów wodnych, w tym ochrona przed powodzią:
• optymalizacja wykorzystania i zrównoważone użytkowanie zasobów wód
podziemnych,
• ochrona głównych zbiorników wód podziemnych, które stanowią główne/strategiczne
źródło zaopatrzenia ludności w wodę,
• ochrona przed powodzią.
4) Ochrona zasobów kopalin i rekultywacja terenów poeksploatacyjnych:
• ochrona zasobów kopalin oraz zwiększenie efektywności wykorzystania
rozpoznanych i eksploatowanych złóż,
• rekultywacja terenów poeksploatacyjnych.
5) Ochrona powierzchni ziemi:
• ochrona i racjonalne wykorzystanie gleb z dostosowaniem formy zagospodarowania
oraz kierunków i intensywności produkcji do ich naturalnego potencjału
przyrodniczego,
• rekultywacja gleb zdegradowanych,
• ograniczenie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko
glebowe,
• wzrost powierzchni terenów przekazywanych do rekultywacji (wg PEP).
10
6) Wykorzystanie energii odnawialnej:
• wzrost udziału energii odnawialnej
województwa.
w
bilansie
zużycia
energii
pierwotnej
7) Racjonalne użytkowanie surowców:
• ograniczenie materiałochłonności i kontynuacja działań zmierzających do redukcji
odpadów gospodarczych
• kontynuacja działań zmierzających do zmniejszenia zużycia wody, w szczególności
do celów produkcyjnych oraz zmniejszenie strat wody w przedsiębiorstwach
wodociągowo-kanalizacyjnych w miastach,
• zmniejszenie zużycia energii w procesach produkcyjnych, rolnictwie i bytowaniu
człowieka.
8) Ochrona powietrza i przeciwdziałanie zmianom klimatu:
• spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza,
• spełnienie standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa,
• redukcja emisji z obiektów energetycznego spalania w kierunku pułapów emisyjnych
określonych w Traktacie Akcesyjnym.
9) Ochrona przed hałasem:
• Strategicznym celem działań w zakresie ochrony przed hałasem na obszarze
województwa opolskiego jest zmniejszenie skali uciążliwości akustycznej, na którą
narażeni są mieszkańcy województwa.
10) Promieniowanie niejonizujące:
• monitoring i badanie pól elektromagnetycznych.
3.1.3. Uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej powiatu.
Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla powiatu oleskiego.
Główne cele długoterminowe wynikające z PPOŚ dotyczące gminy Olesno.
1) Ochrona wód powierzchniowych:
• Ochrona zasobów wód powierzchniowych, poprawa ich jakości i zapobieganie
zanieczyszczeniu.
2) Ochrona wód podziemnych:
• Ochrona wód podziemnych i racjonalne ich użytkowanie oraz ochrona gleb
i powierzchni ziemi.
3) Gospodarka odpadami:
• Minimalizacja ilości powstających odpadów, wzrost odzysku i recyklingu i bezpieczne
składowanie pozostałych odpadów.
4) Różnorodność biologiczna, obszary leśne:
• Ochrona różnorodności biologicznej oraz ochrona lasów.
5) Ochrona powietrza i ochrona przed hałasem:
• systematyczna poprawa jakości powietrza i klimatu akustycznego, w szczególności na
terenach miejskich
6) Monitoring środowiska:
11
•
wprowadzanie nowych technik i doskonalenie istniejących, pozwalających analizować
zmiany zachodzące w środowisku i oceniać zagrożenia w środowisku.
7) Edukacja ekologiczna:
• Kształtowanie świadomości i edukacja społeczeństwa w ochronie środowiska.
3.2. Uwarunkowania wewnętrzne
„Program
Ochrony
Środowiska
dla
Gminy
Olesno
na
lata
2011-2014
z uwzględnieniem perspektywy do 2018 roku” powinien być zgodny z następującymi
dokumentami strategicznymi na szczeblu gminnym:
• „Strategia Rozwoju Gminy Olesno”,
• „Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Olesno na lata 2011-2014 z perspektywą do
roku 2018”.
4. Dotychczasowa realizacja Programu Ochrony
Środowiska dla gminy Olesno.
W latach 2004-2009 realizowano „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno na lata
2005-2008 z perspektywą do roku 2012” w ramach którego wyznaczono szereg zadań
mających na celu poprawę jakości środowiska na terenie Gminy Olesno. Zadania
wyznaczono w celu:
• Ochrony wód powierzchniowych,
• Ochrony wód podziemnych,
• Racjonalnego użytkowania i ochrony zasobów naturalnych,
• Ochrony gleb i powierzchni ziemi,
• Ochrony przyrody i różnorodności biologicznej oraz ochrony lasów,
• Ochrony powietrza i ochrony przed hałasem,
• Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym niejonizującym,
• Kształtowanie świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska.
W ramach „Programu Ochrony Środowiska na lata 2005-2008 z perspektywą do 2012 roku”
wyznaczono 81 zadań, z czego 31 nie zostały zrealizowane, 35 realizuje się na bieżąco, 7
zrealizowano całkowicie.
W związku ze znacznymi kosztami oraz problemami natury technicznej, Gmina odstąpiła lub
nie zrealizowała większości wyznaczonych zadań. Stopień realizacji powyższych zadań
zostanie wzięty pod uwagę przy określaniu nowego planu operacyjnego.
Szczegółowy opis zadań realizowanych w ramach „Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Olesno na lata 2005-2008 z perspektywą do roku 2012” znajduje się
w „Sprawozdaniu z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno”.
12
5. Polityka ochrony środowiska w Gminie Olesno.
5.1. Gospodarka wodno-ściekowa.
5.1.1. Charakterystyka stanu aktualnego.
W skład zasobów wodnych występujących na terenie Gminy Olesno wchodzą:
• śródlądowe wody powierzchniowe, w tym wody płynące w ciekach naturalnych, tj.
rzekach, kanałach, rowach i źródłach;
• wody stojące, znajdujące się w naturalnych i sztucznych zbiornikach wody;
• wody podziemne, ujęte poprzez studnie kopane i głębinowe.
Wody powierzchniowe
Gmina Olesno, pod względem hydrograficznym, pełni rolę wododziałową. Na jej terenie
większość rzek opisanych w poniższej tabeli ma swoje źródła i rozpoczyna swój bieg.
Tabela 3.Wykaz wód płynących na terenie Gminy Olesno (stan na rok 2004).
Lp.
Nazwa cieku – rzeki
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Budkowiczanka
Dobra
Łomnica
Młynówka Kucobska
Piaska
Borecki
Łomnicki
Prąd
Sowczycki
Stobrawa
Liswarta
OGÓŁEM :
Długość
odcinka
w Gminie
[mb]
2.735
4.356
19.980
5.600
3.622
8.150
3.230
6.895
12.045
13.849
5.565
86.027
Kilometraż
w gminie
od – do
Długość odcinka
uregulowanego
[mb]
Kilometraż
odcinka
uregulowanego
54+906-57+641
12+700-17+056
0+000-19+980
0+000-5+600
12+034-15+656
0+000-8+150
0+000-3+230
0+000-6+895
0+000-12+045
71+740-85+589
44+285-49+850
-
845
3.849
19.980
5.600
3.346
8.150
1.520
6.895
12.045
13.849
5.565
81.644
54+906-55+751
12+700-16+549
0+000-19+980
0+000-5+600
12+034-15+380
0+000-8+150
0+000-1+520
0+000-6+895
0+000-12+045
71+740-85+589
44+285-49+850
-
W skład wód stojących występujących na terenie Gminy Olesno wchodzą naturalne
i sztuczne zbiorniki wodne. Zbiorniki te zasilane są wodami rzek, rowów i kanałów.
Przeznaczone są do hodowli ryb, retencjonowania wody, a także wędkarstwa i rekreacji, co
więcej pełnią także funkcje zbiorników przeciwpożarowych. Czystość wód w omawianych
zbiornikach jest zadowalająca. W celu poprawy jej jakości należy podjąć działania mające na
celu wyeliminowanie nielegalnych odpływów ścieków do rzek i rowów.
W celu określenia stanu jakości wód powierzchniowych występujących na terenie Gminy
Olesno, w poniższej tabeli przedstawiono wyniki badań Wojewódzkiego Inspektoratu
Ochrony Środowiska w Opolu, dotyczące jakości rzek występujących na terenie
Województwa Opolskiego, w tym Gminy Olesno.
13
Tabela 4.Wyniki badań jakości rzeki Budkowiczanka – 1,7 km (stan na rok 2008).
Lp.
Parametr
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Temperatura wody
Zawiesina ogólna
Odczyn
Tlen rozpuszczony
BZT5
Amoniak
Azot amonowy
Niezjonizowany amoniak
Azotyny
Azot Azotynowy
Fosfor ogólny
Fosfor ogólny
Twardość ogólna
Cynk niesączony
Miedź
Jednostka
Wartość średnia
0
C
mg/l
mgO2/l
mgO2/l
mg NH4/l
mg N/l
mg NH3/l
mg NO2/l
mg N/l
mg P/l
mg PO4/l
mg CaCO3/l
mg Zn/l
mg Cu/l
9,692
7,508
7,508
9,542
2,058
0,188
0,146
0,004
0,065
0,02
0,12
0,36
106,4
0,015
0,006
Wartości
dopuszczalne
35
25
15
15
-
Źródło: WIOŚ Opole.
Wyniki zestawione w powyższej tabeli pochodzą z punktu pomiarowego zlokalizowanego
w miejscowości Stare Kolnie (Gmina Popielów) oddalonej o około 60 km od Olesna.
Tabela 5.Wyniki badań jakości rzeki Stobrawa – 3,1 km (stan na rok 2008).
Lp.
Parametr
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Temperatura wody
Zawiesina ogólna
Odczyn
Tlen rozpuszczony
BZT5
Amoniak
Azot amonowy
Azotyny
Azot Azotynowy
Fosfor ogólny
Fosfor ogólny
Twardość ogólna
Cynk niesączony
Miedź
Jednostka
Wartość średnia
0
C
mg/l
mgO2/l
mgO2/l
mg NH4/l
mg N/l
mg NH3/l
mg NO2/l
mg N/l
mg P/l
mg PO4/l
mg CaCO3/l
mg Zn/l
mg Cu/l
9,218
8,791
7,509
10,150
2,055
0,243
0,189
0,001
0,096
0,029
0,160
0,492
160,2
0,018
0,003
Wartości
dopuszczalne
35
25
15
15
-
w miejscowości Stobrawa (Gmina Popielów) oddalonej o około 65 km od Olesna.
14
Tabela 6.Wyniki badań jakości rzeki Stobrawa – 12,4 km (stan na rok 2008).
Lp.
Parametr
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Temperatura wody
Zawiesina ogólna
Odczyn
Tlen rozpuszczony
BZT5
Amoniak
Azot amonowy
Azotyny
Azot Azotynowy
Fosfor ogólny
Fosfor ogólny
Twardość ogólna
Cynk niesączony
Miedź
Jednostka
0
Wartość średnia
C
mg/l
mgO2/l
mgO2/l
mg NH4/l
mg N/l
mg NH3/l
mg NO2/l
mg N/l
mg P/l
mg PO4/l
mg CaCO3/l
mg Zn/l
mg Cu/l
10,08
8,008
7,283
8,442
2,392
0,3126
0,2428
0,0003
0,1339
0,0408
0,3061
0,9381
177,9
0,015
0,0035
Wartości
dopuszczalne
35
25
15
15
-
w miejscowości Karłowice (Gmina Popielów) oddalonej o około 65 km od Olesna.
Jak wynika z powyższych tabel, na rzeki występujące na terenie Gminy Olesno nie powinny
przekraczać dopuszczalnych wartości, a ich stan określa się jako dobry.
Wody podziemne
Zasoby wód podziemnych na terenie Miasta i Gminy Olesno kształtowane są przez Główne
Zbiorniki Wód Podziemnych GZWP 324 Dolina Stobrawy oraz GZWP 325 Zbiornik
Częstochowa. Wody te ujmowane są poprzez studnie głębinowe i w większości służą
zaspokojeniu potrzeb w zakresie zbiorowego zaopatrzenia miasta i w wsi w wodę poprzez
sieci wodociągowe.
Wody podziemne związane są z utworami czwartorzędowymi, stanowiącymi główny
użytkowy poziom wodonośny na terenie gminy Olesno .Budowa geologiczna terenu z dużym
udziałem gruntów o średniej i dużej przepuszczalności, stwarza zagrożenie degradacji
jakościowej wód. Badania fizyko – chemiczne wskazują na występowanie podwyższonej
zawartości żelaza i manganu oraz azotanów w wodach czwartorzędowych, co skutkuje
koniecznością prowadzania zabiegów uzdatniania wody dla celów pitnych. Pod względem
bakteriologicznym wody te nie budzą zastrzeżeń.
15
Gospodarka wodno-ściekowa
Ujęcia wód podziemnych znajdujące się na terenie Miasta Olesna, wsi Wysoka, Wygoda i
Starego Olesna wykorzystane są do zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę poprzez sieci
wodociągowe. Pozostałe ujęcia wody wykorzystywane są przez ich użytkowni-ków na
potrzeby produkcyjne i inne. Gmina Olesno ma rozdzielczą sieć wodociągową o długości
201,5 km posiadającą 3441 podłączeń. Sieć kanalizacyjna ma długość 16 km, a do sieci
podłączonych jest 611 budynków mieszkalnych. W 2009 roku zużycie wody wyniosło 483,4
dam3 co dało 26 m3 na mieszkańca gminy. Liczby odprowadzonych ścieków wynosi 297,8
dam3. Oczyszczalnia ścieków, do której odprowadzane są nieczystości płynne z terenu całej
gminy, znajduje się w Oleśnie przy ulicy Stobrówki. Jest to oczyszczalnia mechaniczna
o maksymalnej przepustowości 2400 m3/d. Zbiorcze informacje na temat gospodarki wodno
ściekowej znajdują się w poniższych tabelach.
Tabela 7.Wodociągi i kanalizacja (stan na rok 2009).
Sieć rozdzielcza w kilometrach
[km]
Połączenia prowadzące do
budynków mieszkalnych
Lokalizacja
wodociągowa
kanalizacyjna
wodociągowe
kanalizacyjne
Stan w dniu 31.12.2009r.
Gmina
Olesno
201,5
16
3441
611
Zużycie wody z
wodociągów w
gospodarstwach
domowych
Na 1
W
mieszkańca
dam3
w m3
483,4
Ścieki
odprowadzone
w dam3
26
297,8
Tabela 8.Ilość wytwarzanych ścieków na terenie powiatu oleskiego, w tym Gminy Olesno (stan
na rok 2008 – powiat, stan na rok 2010 – gmina).
oczyszczane
Wyszczególnienie
Ścieki
razem
mechanicznie
chemicznie i
biologicznie
w hm3
nieoszczyszczane
z
podwyższonym
usuwaniem
biogenów
razem
w hm3
w%
Powiat Oleski
1,2
1,1
Gmina Olesno
0,72
0,72
odprowadzone
siecią
kanalizacyjną
24,9
10,3
64,8
0,1
0,0
-
-
-
0,72
-
Źródło: GUS Opole, Gmina Olesno.
Tabela 9.Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków na terenie powiatu oleskiego, w tym
Gminy Olesno (stan na rok 2008 – powiat, stan na rok 2010 – gmina).
Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ludności ogółem
w tym z oczyszczalni
ogółem
chemicznych i
z podwyższonym
biologicznych
usuwaniem biogenów
42,4
6,7
34,5
38,8
38,8
Wyszczególnienie
Powiat Oleski
Gmina Olesno
Tabela 10.Zużycie wody na terenie powiatu oleskiego, w tym Gminy Olesno (stan na rok 2008 –
powiat, stan na rok 2010 - gmina).
Rolnictwo i
leśnictwo
3
hektometry szcześcienne [hm ]
Wyszczególnienie
Ogółem
Przemysł
Powiat Oleski
Gmina Olesno
2,3
0,6
0,1
0,06
0,3
-
Eksploatacja sieci
wodociągowej
2,0
0,00004
16
Oczyszczalnie ścieków
Oczyszczalnie ścieków znajdujące się na terenie Gminy Olesno zestawione zostały w poniższej tabeli.
Tabela 11.Wykaz oczyszczalni ścieków, występujących na terenie Gminy Olesno (stan na rok 2008).
Gmina
Użytkownik
Lokalizacja
zrzutu
ścieków
Zakład
Olesno Wodociągów 159.Olesno
i Kanalizacji
Olesno
ORAS
Olesno
Sp. z o.o.
161.Olesno
Bezpośredni
odbiornik
ścieków
Stobrawa
Kanał
RA-9
Kilometr
rzeki,
strona
81+280,
P
2+226
P
Rzeka
wyższego
rzędu
Teren
obsługiwany
za pomocą
sieci
kanalizacyjnej
Przepustowość
3
[m /d] RLM
Obciążenie
RLM
rzeczywiste
Średniodobowa
ilość ścieków
3
[m /d]
Roczna ilość
oczyszczanych
ścieków
3
[tyś.m /rok]
Redukcja
zanieczyszczeń,
wskaźnik
redukcji [%]
Odra
Olesno,
Świercze
2 400
8 040
11 510
1 456,0
531,4
BZT5 – 97
ChZT – 93
Zaw. Og. – 95
Azot og. 95
Fosfor og. - 82
Stobrawa
kanalizacja
zakładowa
48
-
-
16,8
5,1
BZT5 – 98
ChZT – 94
Zaw. og. – 98
Źródło: WIOŚ, Opole.
W przypadku oczyszczalni ścieków administrowanej przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji, typ zrzutu ścieków określony jest jako
przemysłowy, rodzaj oczyszczalni jako mechaniczna. W przypadku oczyszczalni administrowanej przez ORAS Olesno Sp. z o.o., typ zrzutu
ścieków określony jest jako przemysłowy, rodzaj oczyszczalni jako mechaniczno-biologiczno-chemiczna.
17
Ochrona przeciwpowodziowa
Ocena poziomu zagrożenia i zasięgu powodzi jest podstawą do określenia wydatków na
zabiegi i przedsięwzięcia ograniczające zagrożenie zalewowe, likwidację skutków powodzi
oraz system ostrzegawczy. Stopień zagrożenia powodziowego jest determinowany
czynnikami naturalnymi (warunki klimatyczne, natężenie i rozkład przestrzenny opadów,
powierzchnia i ukształtowanie zlewni) oraz antropogennymi (regulacja koryt rzeki, ich
zabudowa hydrotechniczna, stopień zagospodarowania dolin rzecznych, infrastruktura
komunikacyjna itp.).
Stopień zagrożenia powodziowego wynika również ze stanu i sprawności funkcjonowania
w warunkach kryzysowych wielu służb państwowych. Podstawą wszelkich działań z zakresu
ochrony przeciwpowodziowej na wszystkich szczeblach decyzyjnych, jest znajomość
obszarów, które w wyniku wezbrania mogą zostać zalane. Również na poziomie gminy
podjęcie jakichkolwiek działań w tym zakresie musi bazować na znajomości obszarów
potencjalnie zagrożonych zalaniem.
Tereny zalewowe występujące na obszarze Gminy Olesno, stanowiące zagrożenie dla
powierzchni terenu występują głównie w dolinie rzeki Liswarty (okolice miejscowości
Kucoby), a także w dolinie rzeki Łomnica (w miejscowościach Łomnica i Bodzanowice).
Do obszarów narażonych na zalewy powodziowe należy zaliczyć także obszar Miasta
Olesno w pobliżu rzeki Młynówki. Na skutek dekapitalizacji urządzeń melioracyjnych na
terenie Gminy Olesno, nie tylko ulegają przesuszeniu łąki, lecz również ubożeją żywe zasoby
przyrody ożywionej.
5.1.2. Cele krótkookresowe.
Cele krótkookresowe do 2014 roku:
•
•
•
•
Ograniczenie spływu zanieczyszczeń pochodzenia rolniczego z pól;
Racjonalizacja wykorzystania i ochrona istniejących zasobów wodnych;
Podjęcia działań zapobiegawczych i prewencyjnych związanych retencja wodną oraz
ochroną przeciwpowodziową;
Zwiększenia zasięgu oraz modernizacja infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej;
5.1.3. Cele średniookresowe.
Cele średniookresowe do 2018 roku:
•
•
•
Przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych;
Ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł:
komunalnych, przemysłowych i rolniczych;
Uporządkowanie gospodarki ściekowej w gminie poprzez budowę lub modernizację
sieci wodociągowych, kanalizacji sanitarnych, małych zbiorników retencyjnych i stopni
wodnych w ramach tzw. „małej retencji”, sieci kanalizacji deszczowych, stacji
uzdatniania wody;
18
5.1.4. Strategia realizacji celów.
W celu ochrony wód powierzchniowych pod względem jakościowym i ilościowym zaleca się
prowadzenie następujących działań:
1. Niezmieniania stosunków wodnych i nieregulowania cieków z wyjątkiem przypadków
uzasadnionych;
2. Respektowania przepisów dotyczących ustanawiania stref ochronnych źródeł i ujęć
wody;
3. Renaturalizacji cieków wodnych i terenów przyległych;
4. Przeciwdziałania migracji wodnej składników pokarmowych ze zlewni do wód
powierzchniowych poprzez:
• stosowanie właściwych zabiegów agrotechnicznych oraz racjonalną
gospodarkę nawozami w agroekosystemach;
• kształtowanie urozmaiconej struktury krajobrazu rolniczego, bogatej w takie
elementy jak wyspy leśne, zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne,
powierzchnie wodne;
• tworzenie stref buforowych na granicy ląd-woda, porośniętych trwałą
roślinnością;
• zabezpieczenie przeciwerozyjne zlewni.
W celu ochrony wód podziemnych pod względem jakościowym i ilościowym zaleca się
prowadzenie następujących działań:
1. Nieprzekraczaniu zasobów dyspozycyjnych zbiornika;
2. Ustanowieniu stref ochronnych dla wszystkich ujęć wody, dla których jest to
wymagane przepisami;
3. Likwidacji stwierdzonych ognisk zanieczyszczeń i zagrożeń dla wód podziemnych;
4. Racjonalnym nawożeniu gruntów nawozami sztucznymi i ograniczone stosowanie
środków ochrony roślin.
5.2. Ochrona powierzchni ziemi i gleby
5.2.1. Charakterystyka i ocena aktualnego stanu
Gleby Miasta i Gminy Olesno stanowią głównie pseudobielice. Materiałem glebotwórczym są
głównie pisaki zwałowe, piaski i piaskowce jurajskie, a także gliny morenowe. W skład dolin
rzecznych wchodzą gleby hydrogeniczne, takie jak torfy, gleby mułowo-torfowe oraz gliny.
Pod względem mechanicznym przeważają gleby wytworzone na piaskach słabo gliniastych
(około 65%), piaskach gliniastych (około 30%), a także glin zwałowych oraz piasków
naglinowych lekkich i średnich. W glebach występujących na terenie Miasta i Gminy Olesno
dominuje odczyn kwaśny, co ujemnie wpływa na odporność tych gleb względem toksyn
i metali ciężkich.
19
3
Wykres 1. Klasy bonitacyjne gruntów ornych na terenie Gminy Olesno, udział procentowy [%] .
Grunty orne oraz ich przydatność rolnicza:
• grunty IIIa – IVa klasy bonitacyjnej nadają się do intensyfikacji działań rolniczych,
głównie w kierunku pszenno-żytnim. Gleby te nadają się również pod sadownictwo.
• grunty IVb – V klasy bonitacyjnej, są to gleby średnioprzydatne dla rozwoju rolnictwa.
Kierunek zagospodarowania żytnio-ziemniaczany.
• grunty VI klasy bonitacyjnej stanowią gleby jałowe, nadają się pod zalesienie.
Występują z reguły w pobliżu obszarów leśnych.
Stan jakości gleb4
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Opolu, gleby powiatu oleskiego (w tym Miasta i Gminy Olesno), charakteryzują się wysoką
zawartością kadmu, który stanowi 0,51 mgCd/kg. Pozostałe wyniki badań zestawiono w
poniższej tabeli.
Tabela 12.Wyniki badań dotyczących jakości gleb (powiat oleski, stan na rok 2006).
Zawartość metali w glebie [mg metalu/kg gleby]
Lp.
Lokalizacja
Kadm
Miedź
Nikiel
Ołów
Cynk
0,51 mgCd/kg
6,93 mgCu/kg
8,07 mgNi/kg
24,80 mgPb/kg 43,61 mgZn/kg
1
Gmina Olesno
Źródło: WIOŚ, Opole
Tabela 13.Metale w glebie, wartości zalecane przez IUNG w Puławach.
Zalecana wartość metalu [mg metalu/kg gleby]
Kadm
Miedź
Nikiel
Ołów
0,3 – 1,0 mgCd/kg
10 - 25 mgCu/kg
10 - 50 mgNi/kg
20 - 60 mgPb/kg
Cynk
50 - 100 mgZn/kg
Źródło: IUNG w Puławach.
Jak wynika z powyższych tabel, na terenie powiatu oleskiego (w tym Miasta i Gminy Olesno)
zawartość poszczególnych metali nie przekracza wartości zalecanych przez Instytut Uprawy
Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Na tej podstawie stwierdzono, iż na omawianym
terenie nie występują zanieczyszczenia gleb metalami.
3
4
Według stanu ewidencyjnego na dzień 30.06.2004r.
„Stan środowiska w województwie opolskim w latach 2005-2006”, WIOŚ Opole.
20
Źródła zanieczyszczenia gleb oraz zagrożenia powierzchni terenu
Zanieczyszczeniami gleb oraz gruntów nazywamy wszelkie związki chemiczne, pierwiastki
promieniotwórcze oraz mikroorganizmy, które występują w glebach w zwiększonych
ilościach. Źródłem tych zanieczyszczeń mogą być stałe i ciekłe odpady przemysłowe, stałe i
ciekłe odpady komunalne, gazy i pyły emitowane z zakładów przemysłowych, gazy
wydechowe silników spalinowych, a także substancje stosowane w rolnictwie (np. środki
ochrony roślin).
Narażenie gruntów występujących na terenie Miasta i Gminy Olesno na denudację
naturogeniczną oraz antropogeniczną jest niewielkie. Zjawisko to ma charakter punktowy.
Degradacją naturogeniczną zagrożone są strome skłony wcięć erozyjnych, bądź
izolowanych, niewielkich wzniesień stanowiących fragment Wyżyny Wieluńskiej. Może tam
dochodzić do wzmożenia denudacji w postaci powierzchniowego zmywu w okresach
roztopów wiosennych lub opadów nawalnych. Jej przebieg osłabiać może porastająca
zbocza szata roślinna. Zjawisko erozji może występować w obszarach zboczy doliny
Stobrawy i jej dopływów.
Tereny zalewowe występujące na obszarze Gminy Olesno, stanowiące zagrożenie dla
powierzchni terenu występują głównie w dolinie rzeki Liswarty (okolice miejscowości
Kucoby), a także w dolinie rzeki Łomnica (w miejscowościach Łomnica i Bodzanowice).
Do obszarów narażonych na zalewy powodziowe należy zaliczyć także obszar Miasta
Olesno w pobliżu rzeki Młynówki. Na skutek dekapitalizacji urządzeń melioracyjnych na
terenie Gminy Olesno, nie tylko ulegają przesuszeniu łąki, lecz również ubożeją żywe zasoby
przyrody ożywionej.
5.2.2. Cele krótkookresowe
Cele krótkookresowe do roku 2014:
•
•
•
•
Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych;
Rekultywacja terenów zdegradowanych;
Kontrole emisji przemysłowych i podjecie działań zmierzających do ich eliminacji;
Wspieranie działań rolniczych, które nie wywołują degradacji gleby.
5.2.3. Cele średniookresowe
Cele średniookresowe do roku 2018:
• Rekultywacja terenów zdegradowanych;
• Współpraca przy tworzeniu baz danych dotyczących jakości, systemu monitoringu
środowiska;
• Kontrole i działania zmierzające do eliminacji wpływu zakładów przemysłowych na
gleby;
• Ograniczenie degradacji gleb wynikającego z wykorzystywanie ich w rolnictwie.
21
5.2.4. Strategia realizacji celów
Podejmując działania z zakresu ochrony powierzchni ziemi i gleb zaleca się
przeprowadzenie kontroli zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie gminy,
w celu sprawdzenia czy stężenie emitowanych zanieczyszczeń nie przekracza
obowiązujących norm. Przywracanie wartości użytkowej gruntom zdegradowanym może
odbywać się poprzez stosowanie odpowiednich upraw, które będą okresowo przeorywane,
przez co spełnią rolę naturalnego nawozu i bufora wysokiego odczynu pH (wyka, gorczyca,
łubin) oraz pozwolą na poprawę struktury gleby i wzmocnienie systemów korzeniowych
upraw produkcyjnych. Zaleca się także prowadzenie nadzoru nad rekultywacją terenów
zdegradowanych przez przemysł.
22
5.3. Ochrona powietrza
5.3.1. Charakterystyka stanu aktualnego
Źródła zanieczyszczeń powietrza
Głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego są:
• przemysł,
• spalanie paliwa stałego (węgiel, miał koksowy, koks),
• spalanie odpadów w piecach indywidualnych gospodarstw domowych,
• emisja niezorganizowana z kopalń (głównie pyły).
W okresie zimowym wzrasta emisja pyłów i zanieczyszczeń spowodowanych spalaniem
paliw stałych w kotłowniach indywidualnych i indywidualnych piecach centralnego
ogrzewania.
Negatywny wpływ na jakość powietrza atmosferycznego mają lokalne kotłownie pracujące
na potrzeby centralnego ogrzewania, a także małe przedsiębiorstwa spalające węgiel
w celach grzewczych lub technologicznych. Brak urządzeń oczyszczania bądź odpylania
gazów spalinowych powoduję, iż całość wytwarzanych zanieczyszczeń trafia do powietrza
atmosferycznego. Niska sprawność i efektywność technologii spalania są poważnym
źródłem emisji zanieczyszczeń. Co więcej, głównym paliwem w sektorze gospodarki
komunalnej jest węgiel, często zawierający znaczne ilości siarki. Rodzaje oraz źródła
zanieczyszczeń powietrza zestawiono w poniższej tabeli.
Tabela 14.Rodzaje oraz źródła zanieczyszczeń powietrza.
Zanieczyszczenia
Pył ogółem
SO2 (dwutlenek siarki)
NO (tlenek azotu)
NO2 (dwutlenek azotu)
NOx (suma tlenków azotu)
CO (tlenek węgla)
O3 (ozon)
Amoniak, metan
Źródło emisji
spalanie paliw, unoszenie pyłu w powietrzu;
spalanie paliw zawierających siarkę;
spalanie paliw;
spalanie paliw, procesy technologiczne;
sumaryczna emisja tlenków azotu;
produkt niepełnego spalania;
powstaje naturalnie oraz z innych zanieczyszczeń
będących utleniaczami;
transport, produkcja rolna, produkty spalania.
Ocena stanu jakości powietrza.
Z uwagi na fakt, iż na terenie gminy nie przeprowadzono dotąd pomiarów zanieczyszczenia
powietrza atmosferycznego, w celu oceny jego stanu posłużono się danymi pozyskanymi
z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu zawartymi w „Ocenie jakości
powietrza dla Województwa Opolskiego za rok 2009”. Na terenie Gminy Olesno prowadzone
są badania jakości powierza atmosferycznego metodą pasywną w zakresie SO2 i NO2. Na
terenie powiatu oleskiego, w samym Oleśnie są dwa punkty pomiarowe: przy ulicy Rynek
Solny 1 (Państwowa Straż Pożarna – średnie stężenie roczne SO2 wynosi 7,1 µg/m3,
natomiast NO2 22,9 µg/m3), Osiedle Walce ul. E. Kani 12 (posesja prywatna – średnie
stężenie roczne SO2 wynosi 10,1 µg/m3, natomiast NO2 19,1 µg/m3 ). W żadnym z ww.
przypadków wartości dopuszczalne nie zostały przekroczone.
23
Gmina Olesno zaklasyfikowana została do strefy namysłowsko-oleskiej. Poniższa tabela
przedstawia wyniki oceny jakości powietrza z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu
ochrony zdrowia ludzi.
Tabela 15.Ocena jakości powietrza z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony
zdrowia ludzi.
Klasa strefy
Obszar strefy
SO2 NO2 C6H6
CO PM10
Pb
As
Cd
Ni
B(a)P Ozon
powiat oleski
A
A
A
A
C
A
A
A
A
A
C
WIOŚ, Opole (stan na rok 2009).
Klasa A - poziom stężeń nie przekracza wartości dopuszczalnej/docelowej; nie jest
wymagane prowadzenie działań na rzecz poprawy jakości powietrza,
Klasa C - poziom stężeń przekracza wartość dopuszczalną/docelową lub wartość
dopuszczalną powiększoną o margines tolerancji; niezbędne jest opracowanie programu
ochrony powietrza POP.
Jak wynika z „Oceny jakości powietrza dla Województwa Opolskiego za rok 2009””, strefa
namysłowsko-oleska zakwalifikowana został do klasy „A” w przypadku SO2, NO2, C6H6, CO,
Pb, As, Cd, Ni, B(a)P oraz do klasy „C” w przypadku ozonu i pyłu PM10. Oznacza to, że w
przypadku ozonu i pyłu PM10 przekroczony został dopuszczalny poziom stężeń
powiększony o margines tolerancji. Niezbędnym zatem będzie podjęcie działań mających na
celu poprawę jakości powietrza w tym zakresie.
Wyniki oceny jakości powietrza na terenie województwa opolskiego skwalifikowane pod
kątem ochrony roślin dla strefy powiatu oleskiego osiągają wartości nie przekraczające
dopuszczalnych norm w przypadku SO2 i NOx. Odmienna sytuacja odnotowana została
w przypadku ozonu.
Emisja komunikacyjna
Negatywne oddziaływanie na środowisko niesie ze sobą emisja komunikacyjna, która
najbardziej odczuwalna jest w pobliżu dróg charakteryzujących się dużym natężeniem ruchu
kołowego. Emisja ta wpływa na lokalne obniżenie klasy jakości powietrza. W przypadku
Gminy Olesno jest to droga krajowa nr 11, droga wojewódzka nr 487, nr 494 i nr 901.
Głównymi zanieczyszczeniami emitowanymi w związku z ruchem samochodowym należą:
• tlenek i dwutlenek węgla,
• węglowodory,
• tlenki azotu,
• pyły zawierające metale ciężkie,
• pyły ze ścierania się nawierzchni dróg i opon samochodowych.
Dla stanu powietrza atmosferycznego istotne znaczenie ma emisja NOx oraz metali ciężkich.
Duże znaczenie ma również tzw. emisja wtórna z powierzchni dróg, która zależy w dużej
mierze od warunków meteorologicznych. Komunikacja jest również źródłem emisji benzenu,
benzo(a)piranu, toluen i ksylenu. Na wielkość tych zanieczyszczeń wpływa stan techniczny
samochodów, stopień zużycia substancji katalitycznych oraz jakość stosowanych paliw.
Gwałtowny rozwój transportu, przejawiający się wzrostem ilości samochodów na drogach
oraz aktualny stan i infrastruktury dróg spowodował, iż transport może być uciążliwy dla
środowiska naturalnego.
24
W przypadku substancji toksycznych emitowanych przez silniki pojazdów do atmosfery,
źródła te trudno zinwentaryzować pod kątem emisji zanieczyszczeń, gdyż zwykle nie ma dla
nich materiałów sprawozdawczych. Na podstawie znanych wartości średniego składu paliwa,
szacowany przeciętny skład spalin silnikowych jest następujący:
5
Tabela 16.Przeciętny skład spalin silnikowych (w % objętościowo).
Składnik
Azot
Tlen
Para wodna
Dwutlenek węgla
Tlenek węgla
Tlenki azotu
Węglowodory
Sadza
Aldehydy
Silniki benzynowe
24 - 77
0,3 - 8
3,0 - 5,5
5,0 - 12
0,5 - 10
0,0 - 0,8
0,2 - 3
0,0 - 0,04
0,0 - 0,2
Silniki wysokoprężne
76 - 78
2 - 18
0,5 - 4
1 - 10
0,01 - 0,5
0,0002 - 0,5
0,009 - 0,5
0,01 - 1,1
0,001 - 0,009
Uwagi
nietoksyczny
nietoksyczny
nietoksyczny
nietoksyczny
toksyczny
toksyczny
toksyczny
toksyczny
toksyczny
Na skutek powszechnej elektryfikacji, emisje do powietrza związane z ruchem kolejowym
mają znaczenie marginalne. Należą do nich jedynie emisje zanieczyszczeń pyłowych
związanych z ruchem pociągów, oraz niewielkie emisje z lokomotyw spalinowych używanych
głownie na bocznicach kolejowych.
Niska emisja
Negatywne oddziaływanie na stan jakości powietrza niesie ze sobą niska emisja z lokalnych
kotłowni i pieców węglowych, które używane są w indywidualnych gospodarstwach
domowych na terenie gminy. W lokalnych systemach grzewczych brak jest urządzeń
ochrony powietrza. Emisja z tych źródeł jest trudna do oszacowania i wykazuje zmienność
sezonową, która związana jest z okresem grzewczym. Poważnym problemem jest fakt, iż na
terenie gminy dochodzi do spalania odpadów komunalnych w piecach centralnego
ogrzewania. Na terenie Gminy Olesno zaleca się opracowanie „Programu Ograniczenia
Niskiej Emisji”, który przyczyni się do ograniczenia emisji z lokalnych kotłowni i pieców
węglowych, a także wpłynie korzystnie na poprawę stanu jakości powietrza
atmosferycznego.
Emisja niezorganizowana
Do tej kategorii zaliczane są inne nie wymienione źródła emisji. Znaczenie w tej kategorii ma
emisja pochodząca z zlokalizowanej na terenie gminy oczyszczalni ścieków. Do pozostałych
źródeł emisji można zaliczyć np. wypalanie traw, emisję lotnych związków organicznych
związanych z lakierowaniem.
5
Wg J. Jakubowski - „Motoryzacja a środowisko”.
25
Cel krótkookresowy do 2014 roku
Do celu tego należy:
• Przekształcanie istniejącego systemu ogrzewania w system bardziej przyjazny dla
środowiska, w szczególności ograniczenie „niskiej emisji”,
• Promowanie wykorzystania alternatywnych źródeł energii,
• Eliminacja paliw węglowych niskiej jakości.
Cele średniookresowe do 2018 roku
Do celów tych należą:
• Współpraca przy tworzeniu baz danych dotyczących powietrza atmosferycznego,
systemu monitoringu środowiska,
• Gazyfikacja, wprowadzenie nowych systemów ogrzewania,
• Edukacja ekologiczna i podnoszenie świadomości społecznej w odniesieniu zagrożeń
związanych z zanieczyszczaniem powietrza – głównie dotyczących spalania
odpadów komunalnych, opakowań i tworzyw sztucznych w prywatnych paleniskach,
• Poprawa stanu nawierzchni dróg (obniżenie emisji komunikacyjnej).
Ograniczenie emisji komunikacyjnej
W celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń związanej z ruchem komunikacyjnym zaleca się
podjęcie następujących działań:
• dbałość o stan nawierzchni dróg;
• polepszenie stanu technicznego pojazdów – stopniowa eliminacja pojazdów
niesprawnych technicznie i nieposiadających katalizatorów spalin;
• działanie mające na celu redukcję uciążliwości transportu samochodowego – głównie
w zakresie logistyki jak również poprzez kontrolę emisji spalin;
• przygotowanie warunków dla rozwoju ruchu rowerowego – wytyczenie i wykonanie
ścieżek rowerowych.
• stosowanie pasów zieleni i zadrzewienia.
Ograniczenie niskiej emisji
Z uwagi na wiejski charakter gminy, na jej terenie przeważa rozproszona zabudowa
jednorodzinna. Sprzyja to powstawaniu tzw. „niskiej emisji”, która jest istotnym problemem
środowiskowym. W celu jej ograniczenia zaleca się podjęcie następujących działań:
• sukcesywną wymianę przestarzałych kotłów węglowych CO używanych na terenie
posesji prywatnych i zastępowanie ich nowoczesnymi piecami o wyższej sprawności,
a tym samym niższym zapotrzebowaniu na paliwo i mniejszej emisji spalin;
• edukacja społeczna i uświadamianie o szkodliwości spalania różnego rodzaju
odpadów oraz węgla o słabej kaloryczności i dużym zasiarczeniu w paleniskach
domowych;
• promowanie działań zmierzających do eliminacji strat ciepła z budynków
mieszkalnych (docieplenia, wymiana okien itp.);
• promowanie stosowania paliw proekologicznych takich jak np. gaz ziemny, olej
opałowy.
26
5.4. Ochrona przyrody
Obszar gminy Olesno w związku ze
znacznym zróżnicowaniem siedlisk, obfituje
w chronione i rzadkie gatunki roślin. Występują tu taksony, których ochrona ma znaczenie
ponadregionalne. Flora badanego obszaru poniosła jednak także znaczne straty w przeciągu
ostatnich ok. 100 lat. Jest to związane z antropopresją, szczególnie rabunkową gospodarką
leśną i intensywnym rolnictwem, które w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat doprowadziły do
znacznego zubożenia flory.
Formy ochrony przyrody
Według Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony
Środowiska na terenie Gminy Olesno występują 4 pomniki przyrody, 7 użytków
ekologicznych oraz 1 Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy. Informacje na temat
poszczególnych form ochrony przyrody zestawione zostały w poniższej tabeli.
Tabela 17.Pomniki Przyrody na terenie Gminy Olesno.
Lp.
Gmina
Miejscowość
Obręb
Opis formy
ochrony
grupa drzew
z gatunku dąb
szypułkowy
(Quercus
robur) - 3 szt.
głaz
narzutowy granit
szaroczerwony
grupa drzew
z gatunku buk
pospolity
(Fagus
silvatica)
- 2 szt.
pojedynczy
okaz z
gatunku dąb
szypułkowy
(Quercus
robur)
Numer rejestru
wojewódzkiego
Typ formy
ochrony
Data utworzenia/
ustanowienia
33
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
200
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
448
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
449
Pomnik
przyrody
21.11.2005r
1
Olesno
Olesno
Boroszów
2
Olesno
Olesno
Łomnica
3
Olesno
Olesno
Olesno
4
Olesno
Olesno
Olesno
5
Olesno
Olesno
Boroszów
Bagno
śródleśne
702
6
Olesno
Olesno
Boroszów
Bagno
śródleśne
703
7
Olesno
Olesno
Wojciechów
Bagno
śródleśne
704
8
Olesno
Olesno
Wojciechów
Bagno
śródleśne
707
9
Olesno
Olesno
Wachów
Bagno
śródleśne
708
Użytek
ekologiczny
„Tarzanisko”
Użytek
ekologiczny
„Lęgowisko”
Użytek
ekologiczny
„Ostoja I”
Użytek
ekologiczny
„Torfowisko”
Użytek
ekologiczny
„Suchy
Staw”
22.12.2003r
22.12.2003r
10.01.1997r
10.01.1997r
10.01.1997r
27
Lp.
Gmina
Miejscowość
Obręb
Opis formy
ochrony
Numer rejestru
wojewódzkiego
10
Olesno
Olesno
Wysoka
Łąki śródleśne
709
11
Olesno
Olesno
Leśna
Bagno
śródleśne
710
Olesno
źródlisko i górny
odcinek rzeki
Stobrawa z
dobrze
wykształconymi
zbiorowiskami
łąkowymi i
leśnymi wraz ze
stanowiskami
chronionych
gatunków roślin i
zwierząt
12
Olesno
Olesno
Typ formy
ochrony
Data utworzenia/
ustanowienia
Użytek
ekologiczny
„Stawek”
Użytek
ekologiczny
„Bagienko”
10.01.1998r
10.01.1999r
zespół
przyrodniczokrajobrazowy
"Pradolina i
źródliska rzeki
Stobrawa"
867
29.12.2005r
Źródło: RDOŚ, Opole.
Obszary leśne
Informacje na temat obszarów leśnych przedstawione zostały w poniższej tabeli.
Tabela 18.Dane o leśnictwie na terenie Gminy Olesno (stan na 31.XII.2008r)
Wyszczególnienie
ogółem
w tym
lasy
Gmina Olesno
w tym Miasto
Olesno
10362
10125
80
79
Powierzchnia gruntów leśnych
z ogółem publiczne
w tym
własność
w zarządzie
w zarządzie
razem
Skarbu
Agencji
Lasów
Państwa
Nieruchomości
Państwowych
Rolnych
w hektarach [ha]
9075
9043
9043
15
28
28
23
1
własność
gminy
Lesistość
[%]
-
42,1
-
5,3
Źródło: GUS, Opole.
Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej Mroczkiewicza, lasy w Gminie Olesno należą do
Krainy Śląskiej – Dzielnicy Równiny Opolskiej i mezoregionu Borów Stobrawskich. Jak
wynika z powyższej tabeli na terenie Gminy Olesno grunty leśne stanowią 10 362 ha,
natomiast same lasy 10 125 ha. Lesistość kształtuje się na wysokim, 42,1 % poziomie.
Według żyzności i wilgotności siedlisk, wyodrębnić można 11 typów siedliskowych lasów: bór
suchy, bór świeży, bór wilgotny, bór mieszany świeży, bór mieszany wilgotny, las mieszany
świeży, las mieszany wilgotny, las świeży, las wilgotny, ols, ols jesionowy.
Dominującymi siedliskami w gminie są siedliska borowe: bór świeży i wilgotny, bór mieszany
świeży i wilgotny. Znaczne powierzchnie zajmuje także las mieszany świeży
i wilgotny. Najmniejszy udział w strukturze siedlisk ma bór suchy występujący tylko na
południe od miejscowości Łomnica, ols jesionowy i ols, oraz las wilgotny i świeży. Gatunkiem
dominującym jest sosna która zajmuje 94,27% powierzchni leśnej w gminie. Pozostałe
części powierzchni przypadają na:
• dąb
1,77% powierzchni,
• brzozę
1,74% powierzchni,
• świerk
1,06% powierzchni,
• olchę
0,82% powierzchni,
28
• buk
0,16% powierzchni,
• grab
0,09% powierzchni,
• modrzewie
0,07% powierzchni.
W niewielkich ilościach występuje także jodła, jesion, osika i jawor.
Walory przyrodnicze parków
Park w Boroszowie – położony w północno-wschodniej części wsi, zajmujący powierzchnię
5 ha. Drzewostan tworzą gatunki liściaste: lipa drobnolistna Tilia cordata, klon zwyczajny
Acer platanoides, klon jawor Acer pseudoplatanus, kasztanowiec zwyczajny Aesculus
hippocastanus, dąb szypułkowy Quercus robur, grab zwyczajny Carpinus betulus, jesion
wyniosły Fraxinus excelsior, brzoza brodawkowata Betula pendula, robinia akacjowa Robinia
pseudoacacia, wiąz górski Ulmus glabra, wiąz szypułkowy Ulmus laevis, olsza czarna Alnus
glutinosa, leszczyna turecka Corylus colurna, dąb czerwony Quercus rubra, lipa
szerokolistna Tilia platyphyllos, buk pospolity Fagus silvatica, buk pospolity w odmianie
czerwonolistnej Fagus silvatica „Atropunicea”, skrzydłorzech kaukaski Pterocarya fraxinifolia,
tpopla biała Populus alba, wierzba biała Salix alba. Pojedyńczo gatunki iglaste : modrzew
japoński Larix kaempferi, żywotnik olbrzymi Thuja plicata, świerk pospolity Picea abies,
choina kanadyjska Tsuga canadensis, jodła jednobarwna Abies concolor. W podszycie:
jarzębina pospolita Sorbus aucuparia, bez czarny Sambucus nigra, śnieguliczka biała
Symphoricarpos albus, jaśminowiec wonny Philadelphus sp., tawuła Spirea sp., kruszyna
pospolita Frangula alnus, bluszcz pospolity Hedera helix - gatunek objęty ochroną
gatunkową oraz jeżyna fałdowana Rubus plicatus.
Park w Starym Oleśnie – położony w centralnej części wsi, zajmuje powierzchnię 3 ha.
Drzewostan występuje tylko w wschodniej części parku, dominują gatunki liściaste: klon
jawor Acer pseudoplatanus, klon zwyczajny Acer platanoides, wiąz szypułkowy Ulmus laevis,
brzoza brodawkowata Betula pendula, dąb czerwony Quercus rubra, robinia akacjowa
Robinia pseudoacacia, jesion wyniosły Fraxinus excelsior, lipa drobnolistna Tilia cordata,
olsza czarna Alnus glutinosa oraz wierzba krucha Salix fragilis. Z gatunków iglastych
pojedyńczo występuje modrzew europejski Larix decidua, świerk pospolity Picea abies i jodła
jednobarwna Abies concolor. W podszycie i w pojedynczych nasadzeniach porzeczka czarna
Ribes nigrum, głóg Crataegus sp., tawuła Spirea sp., bez lilak Syringa vulgaris, bez czarny
Sambucus nigra, sumak octowiec Rhus typhina, czeremcha zwyczajna Padus racemosa,
jaśminowiec wonny Philadelphus coronarius, śliwa ałycza Prunus cerasifera, leszczyna
pospolita Corylus avellana, bluszcz pospolity Hedera helix - roślina pod ochroną gatunkową,
róża dzika Rosa canina, jabłoń Malus sp., pustokrężnik różnobarwny Holodiscus discolor,
aronia Aronia arbutifolia.
Park w Sowczycach – park położony w północnej części wsi, zajmujący powierzchnię 3 ha.
Drzewostan tylko we wschodniej części parku ogranicza się do gatunków liściastych: lipa
drobnolistna Tilia cordata, lipa szerokolistna Tilia platyphyllos, wiąz szypułkowy Ulmus laevis,
klon jesionolistny Acer negundo, dąb szypułkowy Quercus robur, dąb czerwony Quercus
rubra, dąb burgundzki Quercus cerris, brzoza brodawkowata Betula pendula, robinia
akacjowa Robinia pseudoacacia, buk pospolity Fagus silvatica, buk pospolity w odmianie
czerwonolistnej Fagus silvatica „Atropunicea”, grab pospolity Carpinus betulus oraz platan
klonolistny Platanus x acerifolia. Gatunki iglaste występują sporadycznie, a są to – świerk
pospolity Picea abies, modrzew europejski Larix decidua oraz sosna wejmutka Pinus
strobus. W podszycie wyróżnić możemy : bez czarny Sambucus nigra (licznie), trzmielina
pospolita Euonymus europaeus, czeremcha zwyczajna Padus racemosa, malina właściwa
Rubus idaeus, jeżyna fałdowana Rubus plicatus, kruszyna pospolita Frangula alnus,
29
leszczyna pospolita Corylus avellana, jarzębina Sorbus aucuparia, wierzba iwa Salix caprea,
bluszcz pospolity Hedera helix - roślina pod ochroną gatunkową.
Park w Oleśnie-Świerczu – park położony w północno-wschodniej części miasta, zajmujący
powierzchnię 2,5 ha. W drzewostanie dominują gatunki liściaste: dąb szypułkowy Quercus
robur, dąb bezszypułkowy Quercus petrea, dąb czerwony Quercus rubra, lipa drobnolistna
Tilia cordata, klon zwyczajny Acer platanoides, klon jawor Acer pseudoplatanus, klon
srebrzysty Acer saccharinum, jesion wyniosły Fraxinus excelsior, kasztanowiec zwyczajny
Aesculus hippocastanum, grab pospolity Carpinus betulus, topola osika Populus tremula,
topola biała Populus alba, topola czarna Populus nigra, brzoza brodawkowata Betula
pendula, buk pospolity Fagus silvatica, platan klonolistny Platanus x acerifolia, wiąz górski
Ulmus glabra, orzech czarny Juglans nigra. Z gatunków iglastych występują: sosna
wejmutka Pinus strobus, sosna pospolita Pinus silvestris, świerk pospolity Picea abies,
świerk pospolity w odmianie wiciowej Picea abies var.Viminalis, żywtnik olbrzymi Thuja
plicata, cyprysik groszkowy w odmianie pierzastej Chamaecyparis pisifera „Plumosa”,
miłorząb dwuklapowy Ginkgo biloba oraz unikat świerk likiangeński Picea likiangensis
var.purpurea. W podszycie tawuła Spirea sp., bez czarny Sambucus nigra, bez koralowy
Sambucus racemosa, leszczyna pospolita Corylus avellana, jarzębina Sorbus aucuparia,
czeremcha zwyczajna Prunus padus, wierzba Salix sp., bluszcz pospolity Hedera helix gatunek pod ochroną gatunkową, głóg dwuszyjkowy Crataegus oxyacantha, kruszyna
zwyczajna Frangula alnus, ligustr zwyczajny Ligustrum vulgare.
5.4.2. Cele krótkookresowe.
Cele krótkookresowe do 2014 roku:
•
•
•
•
Ochrona lasów;
Ochrona, zwiększenie ilości oraz uporządkowanie terenów zielonych;
Utrzymanie bioróżnorodności, zwłaszcza na terenach chronionych;
Uwzględnianie wartości przyrodniczych podczas ustalania polityki gminy.
5.4.3. Cele średniookresowe.
Cele średniookresowe do 2018 roku:
•
•
•
•
Utrzymanie i ochrona obszarów o wysokich warunkach przyrodniczych;
Zachowanie bioróżnorodności poprzez ochronę gatunkową roślin i zwierząt;
Powiązanie polityki środowiskowej z planowaniem przestrzennym;
Tworzenie ścieżek przyrodniczo – dydaktycznych na terenach cennych przyrodniczo i
bogatych krajobrazowo.
5.4.4. Strategia realizacja celów.
Jednym z zadań leżących w kwestii gminy jest zapewnienie mieszkańcom dostępu do dóbr
przyrody oraz ich ochrona i kształtowanie. Aby te warunki zostały spełnione należy spełnić
pewien zakres wymogów:
• Uwzględnić obowiązek tworzenia i ochrony terenów zieleni w studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego,
30
•
•
•
•
•
•
•
•
Uwzględnić granice polno-leśne w studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania
przestrzennego
gminy
oraz
w
miejscowym
planie
zagospodarowania przestrzennego,
Wdrażać propozycję obiektów i obszarów chronionych wyróżniających się walorami
przyrodniczymi,
Zachować ciągłość „korytarzy ekologicznych” znajdujących się na terenie gminy,
Prowadzenie gospodarki leśnej pozwalającej na prawidłowy rozwój drzewostanów,
Zmniejszenie presji wywieranej na kompleksy leśne przez odpowiednie
zagospodarowanie terenów do nich przylegających,
Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych połączone z rekultywacją terenów
zdegradowanych przy ich użytkowaniu,
Zachować
bioróżnorodność
agrocenoz,
rekultywowanych
terenów
poeksploatacyjnych, walorów krajobrazowych cennych fizjograficznie form
krajobrazu,
Podnosić świadomość ekologiczną lokalnych społeczności poprzez programy
edukacji ekologicznej koordynowanej przez organizacje, stowarzyszenia lub władze
gminy.
5.5. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym
Zagadnienia dotyczące ochrony ludzi i środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych regulowane są przepisami dotyczącymi:
• ochrony środowiska,
• bezpieczeństwa i higieny pracy,
• prawa budowlanego,
• zagospodarowania przestrzennego,
• przepisami sanitarnymi.
Jako promieniowanie niejonizujące określa się promieniowanie, którego energia oddziałująca
na każde ciało materialne nie wywołuje w nim procesu jonizacji. Promieniowanie to związane
jest ze zmianami pola elektromagnetycznego. Poniżej zestawiono potencjalne źródła
omawianego promieniowani
• urządzenia wytwarzające stałe pole elektryczne i magnetyczne,
• urządzenia wytwarzające pole elektryczne i magnetyczne o częstotliwości 50 Hz,
(stacje i linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia);
• urządzenia wytwarzające pole elektromagnetyczne o częstotliwości od 1 kHz do 300
GHz, (urządzenia radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne)
• inne źródła promieniowania z zakresu częstotliwości: 0 - 0,5 Hz, 0,5 - 50 Hz oraz
50-1000 Hz.
Zagadnienia dotyczące promieniowania niejonizującego są określone przez Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów
pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych
poziomów (Dz. U. 2003r., Nr 192, poz. 1883).
Dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, rozporządzenie ustala odrębną
wartość składowej elektrycznej pola w wysokości 1 kV/m.
Dla pozostałych terenów, na których przebywanie ludzi jest dozwolone bez ograniczeń,
rozporządzenie ustala wysokość składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego
31
o częstotliwości 50 Hz w wysokości 10 kV/m, natomiast składowej magnetycznej
w wysokości 60 A/m. ponadto rozporządzenie określa:
• dopuszczalne poziomy elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego;
• metody kontroli dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych;
• metody
wyznaczania
dotrzymania
dopuszczalnych
poziomów
pól
elektromagnetycznych, jeżeli w środowisku występują pola elektromagnetyczne
z różnych zakresów częstotliwości.
Źródła promieniowania
Główne źródła promieniowania elektromagnetycznego na terenie Gminy Olesno to:
• linie i stacje elektroenergetyczne wysokich napięć,
• urządzenia radiokomunikacyjne,
• radionawigacyjne i radiolokacyjne.
Stacje telefonii komórkowej znajdują się na terenie Olesna (2 stacje), Bodzanowic (1 stacja),
Wachowa (1 stacja), Nowego Wachowa (1 stacja).
Przez Gminę Olesno przebiega linia elektroenergetyczna wysokich napięć 110 kV. Na
terenie gminy zlokalizowane są dwa Główne Punkty Zasilające 110/SN kV i dwa nadajniki
telefonii bezprzewodowej.
Wyniki pomiarów poziomu pól elektromagnetycznych6
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu w 2009 roku, w ramach Państwowego
Monitoringu Środowiska, wykonał badania pól elektromagnetycznych w oparciu
o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu
i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645).
Wyniki pomiarów dla Gminy Olesno
przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 19.Wyniki pomiarów poziomu pól elektromagnetycznych w 2009 roku.
Współrzędne geograficzne punktów
pomiarowych
Szerokość N
Długość EO
Wartość średnia
zmierzona
E [V/m]
Lp.
Obszar
Miejsce pionu
pomiarowego
1
Olesno
ul. Kilińskiego
50°52’17,9’’
18°24’30,3’’
0,98
2
Olesno
ul. Reymonta
Poziom dopuszczalny
50°52’32,7’’
18°25’19,4’’
1,11
7,0
Analizując wyniki pomiarów można stwierdzić, iż w otoczeniu badanych źródeł pól
elektromagnetycznych będących przedmiotem pomiarów nie stwierdzono miejsc
występowania poziomów pól elektromagnetycznych o poziomach wyższych od
dopuszczalnych. Oznacza to, że na terenie Gminy Olesno spełnione są wymagania
odnośnie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych, jakie mogą występować
w środowisku.
6
„Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych w 2009 roku”, WIOŚ, Opole.
32
Cele krótkookresowe do 2014 roku
• kontrola
potencjalnych
źródeł
niejonizującego
promieniowania
elektromagnetycznego,
• edukacja ekologiczna mieszkańców w zakresie jakie rzeczywiste zagrożenia niesie
za sobą emisja pól elektromagnetycznych.
Cele średniookresowe do 2018 roku
• wprowadzenie zagadnienia pól elektromagnetycznych do planów zagospodarowania
przestrzennego,
• eliminacja emisji niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego ze źródeł
zagrażających zdrowiu ludzi i środowisku przyrodniczemu.
W celu ochrony przed niekorzystnym działaniem pól elektromagnetycznych należy zapewnić
jak najlepszy stan środowiska. Można to realizować poprzez następujące działania:
• utrzymanie poziomów elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego
poniżej dopuszczalnego lub co najwyżej na poziomie dopuszczalnym,
• zmniejszenie poziomu elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego co
najmniej do dopuszczalnego, wówczas gdy nie jest ono dotrzymane.
5.6. Ochrona przed hałasem.
5.6.1. Charakterystyka stanu aktualnego.
Stan akustyczny Gminy Olesno możemy ocenić na podstawie badań przeprowadzonych
w środowisku, jak również na podstawie sygnałów kierowanych przez mieszkańców
o uciążliwościach powodowanych hałasem. Źródła hałasu możemy podzielić w następujący
sposób:
a) komunikacyjne,
b) przemysłowe i rolnicze,
c) pozostałe (kolej, prace remontowe, hałas lotniczy).
Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego
środowiska, w szczególności poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego
lub co najmniej na tym poziomie, jak i na zmniejszaniu poziomu hałasu co najmniej do
dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.
Hałas definiuje się jako wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe
drgania mechaniczne ośrodka sprężystego oddziałujące na organizm ludzki. Zgodnie
z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2005 r., Nr 25, poz.
150), podstawowe pojęcia z zakresu ochrony przed hałasem są następujące:
• emisja - wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio energie do powietrza, wody lub
ziemi, związane z działalnością człowieka (takie jak hałas czy wibracje),
• hałas - dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do 16.000 Hz,
33
• poziom hałasu - równoważny poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB).
Hałas komunikacyjny
Głównym źródłem hałasu na terenie Gminy Olesno są szlaki komunikacyjne. Można do nich
zaliczyć drogi oraz trakty kolejowe. Najbardziej uciążliwymi emiterami hałasu
komunikacyjnego na terenie gminy są:
• droga krajowa nr 11,
• droga wojewódzka nr 487, nr 494 i nr 901,
• linia kolejowa Poznań - Katowice,
• drogi powiatowe,
• drogi gminne i drogi wewnętrzne.
Drogi te charakteryzują się zwiększonym natężeniem ruchu. Wraz z rozwojem motoryzacji
następuje stały wzrost natężenia ruchu, nakładanie się ruchu tranzytowego na ruch lokalny,
rozciągają się godziny szczytu komunikacyjnego oraz następuje stały wzrost uciążliwości
hałasu wywołanego przez ruch drogowy. Hałas kolejowy związany jest zarówno z ruchem
pasażerskim jak i towarowym w kierunku dużych aglomeracji miejskich takich jak Poznań czy
Katowice.
W związku ze stwierdzoną uciążliwością akustyczną hałasów komunikacyjnych Państwowy
Zakład Higieny opracował skalę subiektywnej uciążliwości zewnętrznych tego rodzaju
hałasów. Zgodnie z dokonaną klasyfikacją uciążliwość hałasów komunikacyjnych zależy od
wartości poziomu równoważnego LAeq i wynosi odpowiednio:
- mała uciążliwość
LAeq < 52 dB
- średnia uciążliwość
52 dB < LAeq < 62 dB
- duża uciążliwość
63 dB < LAeq < 70 dB
- bardzo duża uciążliwość
LAeq > 70 dB
Wyniki pomiarów hałasu7
W 2009 roku na terenie województwa opolskiego a zarazem Gminy Olesno Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu, wypełniając swój ustawowy obowiązek,
przeprowadził pomiary hałasu. Punkty pomiarowe rozlokowano na terenie miasta Olesno (ul.
Gorzowska 41, ul. Opolska 46 i ul. Kluczborska 36). W poniższej tabeli przedstawiono
charakterystykę lokalizacji i wyniki pomiarów hałasu uzyskane w 2009 r.
Tabela 20.Wyniki pomiarów hałasu (stan na rok 2009).
Lp.
1
Miasto
Olesno
Lokalizacja
punktu
pomiarowego
Droga
wojewódzka
nr 487, ul.
Gorzowska 41,
10 m od drogi.
Tereny
zabudowy
mieszkaniowej-
Długość
geograficzna
EO
Szerokość
geograficzna
N
18°25’18,2”
50°53’29,7”
Wartość
średnia
dla pory
dnia
LAeqD
(dB)
Wartość
średnia
dla pory
nocy
LaeqN
(dB)
61,6
53,4
Dopuszczalne
poziomy hałasu
pora
dnia
pora
nocy
55
50
7
Na podstawie „Badania hałasu drogowego w wybranych punktach województwa opolskiego w roku
2009”, WIOŚ, Opole.
34
jednorodzinnej.
2
Olesno
3
Olesno
Droga
wojewódzka
nr 494,
ul. Opolska 46,
8 m od drogi.
Tereny
zabudowy
mieszkaniowejjednorodzinnej.
Droga krajowa
nr 11,
ul. Kluczborska
36, 6 m od
drogi. Tereny
zabudowy
mieszkaniowej –
jednorodzinnej.
18°24’13,7”
50°52’24,9”
62,0
53,5
55
50
18°24’28,5”
50°52’56,6”
60,2
52,1
55
50
Jak wynika z powyższej tabeli, pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie miasta Olesno
w 2009 roku, wykazują, że tereny zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanej w sąsiedztwie
głównych dróg (wojewódzkich i krajowych), narażona jest na występowanie
ponadnormatywnych poziomów hałasu, zarówno w porze dziennej jak i nocnej. Jednym
z głównych czynników uciążliwości na terenach zabudowy mieszkaniowej jest ruch pojazdów
ciężkich. Skutecznym sposobem jej ograniczenia jest eliminowanie go z obszarów gęstej
zabudowy mieszkaniowej i innych terenów chronionych.
Hałas przemysłowy
Hałas przemysłowy powodowany jest eksploatacją instalacji lub urządzeń zawiązanych
z prowadzoną działalnością przemysłową. Emisja zanieczyszczenia środowiska hałasem
regulowana jest w posiadanych przez podmioty gospodarcze zezwoleniach,
dopuszczających określone poziomy hałasu odrębnie dla pory dziennej i nocnej. Uciążliwość
hałasu emitowanego z obiektów przemysłowych zależy między innymi od ich ilości, czasu
pracy czy odległości od terenów podlegających ochronie akustycznej.
5.6.2. Identyfikacja problemów w zakresie ochrony przed hałasem
Jak wynika z przedstawionych powyżej danych, na terenie Gminy Olesno występują
problemy związane z nadmierną emisją hałasu. Sytuacja ta wynika z miejsko-wiejskiego
charakteru gminy oraz wysokiej presji motoryzacji na środowisko. Zaleca się podjęcie działań
mających na celu ograniczenie nadmiernej emisji hałasu komunikacyjnego.
5.6.3. Cel średniookresowy
Cele średniookresowe do 2018 roku8
• Zapewnienie sprzyjającego komfortu akustycznego środowiska,
• Rozbudowa oraz poprawa stanu infrastruktury drogowej.
8
Cel krótkookresowy (do 2014 roku) jest taki sam jak cel średniookresowy (do 2018 roku).
35
5.6.4. Strategia realizacji celu
W celu realizacji celu średniookresowego należy eliminować zagrożenia środowiska
nadmiernym hałasem. Eliminacja ta polegać może na poprawie stanu technicznego dróg
prowadzonej „na bieżąco” (obniżenie emisji komunikacyjnej), eliminacji ruchu pojazdów
ciężkich z obszarów gęstej zabudowy mieszkaniowej oraz monitoringu innych źródeł hałasu
występujących na terenie Gminy Olesno.
5.7. Edukacja ekologiczna
Warunkiem niezbędnym w realizacji celów „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno
na lata 2011-2014 z perspektywą do 2018 roku” jest świadomość ekologiczna mieszkańców.
Edukacja ekologiczna w gminie Olesno powinna być realizowana zgodnie z „Narodowym
Programem Edukacji Ekologicznej”.
Narodowy Program Edukacji Ekologicznej
Początki edukacji ekologicznej sięgają 1992 roku, kiedy to miał miejsce Szczyt Ziemi w Rio
de Janeiro. Wówczas powstał dokument „Globalny Program Działań”, z którego wynika
światowy nakaz powszechnej edukacji ekologicznej.
Stwierdzono w nim, że władze lokalne 179 państw, które podpisały dokument z Rio de
Janeiro, „powinny przeprowadzić konsultację ze swoimi obywatelami i sporządzić – lokalną
Agendę 21 dla własnych społeczności.”
W skali naszego kraju taki dokument to „Polityka Ekologiczna Państwa” przyjęta przez Sejm
w 1992 roku. Natomiast „Polska Strategia Edukacji Ekologicznej” jest rozwinięciem zadań
dotyczących edukacji ekologicznej i została opracowana przez samodzielny zespół ds.
Edukacji Ekologicznej w Ministerstwie Środowiska.
Zgodnie z zapisami art. 5 Konstytucji RP, uchwalonej w 1997 roku, Rzeczpospolita Polska
zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
„Narodowy Program Edukacji Ekologicznej” (NPEE), będący rozwinięciem i konkretyzacją
zapisów „Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej” (NSEE), jest pierwszym dokumentem
z zakresu tej problematyki, określającym podstawowe zadania edukacyjne, podmioty
odpowiedzialne za ich realizację, możliwości i źródła finansowania, a także harmonogram ich
wdrażania. Dokument ten, z uwagi na swoje przesłanie, sposób tworzenia i konstrukcję
powinien stać się swoistą polską AGENDĄ 21.
Doświadczenia gromadzone zarówno w trakcie prac nad NSEE jak i w procesie tworzenia
tego dokumentu wskazują, że różnorodne przedsięwzięcia określane mianem edukacji
ekologicznej, bardzo popularne w wielu kręgach, często nie noszą znamion działań
o charakterze systemowym o jasno sformułowanych celach i z poprawnie opisaną procedurą
ewaluacyjną.
Ten dokument powinien stać się podstawą tworzenia systemu edukacji ekologicznej (EE)
realizującej cele pożądane społecznie. Winien on eliminować działania pozorne i mało
efektywne, czerpiąc inspiracje z życia społeczeństwa pragnącego zachować zdrowe
środowisko oraz jego walory dla przyszłych pokoleń zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju.
36
Główne cele „Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej” to:
• Wdrożenie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej z uwzględnieniem
zmian zachodzących w procesie reformowania Państwa oraz integracji z Unią
Europejską;
• Stworzenie mechanizmów pozwalających sprostać wyzwaniom związanym
z wdrażaniem idei i zasad rozwoju zrównoważonego, pozwalających kształtować
świadomość ekologiczną w warunkach demokratyzacji życia społecznego
i wzrastającej roli komunikacji społecznej;
• Zwiększenie
efektywności
edukacji
ekologicznej
przez
promowanie
najskuteczniejszych jej form i najważniejszych treści, wskazanie sposobów
optymalnej alokacji środków finansowych, uporządkowanie przepływu informacji
i decyzji z wykorzystując najlepsze krajowe i zagraniczne doświadczenia.
Cele operacyjne „Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej”:
• Dokonanie kompleksowej, empirycznej diagnozy funkcjonowania edukacji
ekologicznej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem jej źródeł, priorytetów
i stosowanych w niej metod i procedur wdrożenia;
• Dostarczenie informacji o optymalnym systemie edukacji ekologicznej w kraju
i o warunkach dochodzenia do takiego systemu;
• Wypełnienie zobowiązań wynikających z sygnowanych przez RP porozumień
międzynarodowych;
• Inspirowanie potencjalnych podmiotów do tworzenia branżowych, resortowych,
regionalnych, lokalnych, instytucjonalnych oraz innych programów edukacji
ekologicznej;
• Stworzenie jednolitego dokumentu pozwalającego monitorować rozwój edukacji
ekologicznej w Polsce w kontekście oczekiwań społecznych i możliwości
realizacyjnych.
Program nauczania
Przedszkola i gimnazja
Przedszkola – w programie nauczania przedszkolnego treści ekologiczne zawarte są
w części haseł dotyczących środowiska, pór roku i towarzyszących im przemian
w przyrodzie. Od świadomości ekologicznej nauczyciela przedszkola zależy jak dalece
potrafi program nauczania w przedszkolu nasycić treściami ekologicznymi, co potrafi
przekazać uczniom w trakcie zabaw, spacerów, czy zajęć plastycznych.
Szkoła podstawowa i Gimnazjum – edukacja ekologiczna w szkołach podstawowych
prowadzona jest na przyrodzie lub na innych przedmiotach w postaci ścieżki edukacyjnej.
Ścieżka edukacyjna to zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym,
których realizacja może odbywać się w ramach nauczania przedmiotów (bloków
przedmiotowych) lub w postaci odrębnych zajęć.
Celami ogólnymi edukacji ekologicznej są:
• Uświadamianie zagrożeń środowiska przyrodniczego, występujących w miejscu
zamieszkania.
• Budzenie szacunku do przyrody.
• Rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym.
37
•
•
•
•
Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i ich opisu.
Poznanie współzależności człowieka i środowiska.
Wyrobienie poczucia odpowiedzialności za środowisko.
Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska.
Ścieżka edukacyjna:
Program ścieżki edukacyjnej łączy ogólne treści niezbędne w edukacji ekologicznej
w gimnazjum. Tymi koniecznymi treściami są:
• Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze
i litosferze.
• Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna, ekosystemów) – znaczenie jej
ochrony.
• Żywność – oddziaływanie produkcji żywności na środowisko.
• Zagrożenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii; energetyka
jądrowa – bezpieczeństwo i składowanie odpadów.
Program ten uszczegóławia powyższe treści, a w kilku miejscach wykracza poza nie.
Dotyczy to szczególnie tych treści, które mają nawiązywać do własnego doświadczenia
dziecka i jego znajomości najbliższej okolicy oraz regionu. Program koncentruje się wokół:
• Zagadnień zmienności w środowisku: naturalnej, jako tła porównawczego oraz
zależnej od działalności człowieka w środowisku.
• Najważniejszych problemów ekologicznych współczesnego świata.
• Sposobów gospodarowania w miejscu swojego zamieszkania.
• Wartości, jaką stanowi różnorodność biologiczna.
W realizacji programu tak w szkole podstawowej jak i w gimnazjum ważne jest:
• Prowadzenie lekcji terenowych: obserwacji i prostych badań w terenie
• Preferowanie metod aktywizujących uczniów, takich jak: praca z mapą w terenie,
zbieranie danych i ich opracowanie, dyskusje, debaty, wywiady, reportaże,
ankietowanie, podejmowanie decyzji – metodą drzewa decyzyjnego, tworzenie
„banków pomysłów”, metaplanów itp.
• Porównywanie zjawisk, procesów, problemów występujących w najbliższej okolicy
z podobnymi i odmiennymi w innych regionach, krajach, kontynentach.
• Stosowanie różnorodnych skal przestrzennych prowadzących do porównywania
i odróżniania zjawisk, procesów, przyczyn i skutków.
• Wykorzystywanie na lekcjach danych liczbowych, tabel, map, wykresów, zdjęć, rycin
w celu kształcenia umiejętności interpretacji zawartych w nich informacji.
• Organizowanie wspólnych, wcześniej zaprojektowanych przez uczniów działań
w najbliższym środowisku, prowadzących do pozytywnych zmian.
• Ukazywanie pozytywnej działalności człowieka w środowisku, jako dróg właściwego
i realnego rozwiązywania problemów ekologicznych.
• Głoszenie idei, haseł proekologicznych, które są zgodne z własnymi czynami.
• Integrowanie i korelowanie treści nauczania w obrębie różnych przedmiotów i bloków
przedmiotowych.
38
Szkoły średnie
Geografia – wśród celów nauczania geografii w szkole średniej możemy znaleźć: zdobycie
wiedzy o środowisku i relacjach w nim zachodzących; zrozumienie przez uczniów złożoności
procesów, którym podlega środowisko i konieczności zachowania równowagi w środowisku.
W treściach kształcenia problemy ekologiczne przewijają się często np.:
• zanieczyszczenie i ochrona wód, zanieczyszczenie i ochrona powietrza, zagrożenie i
ochrona lasów, motywy i zasady racjonalnej gospodarki, zasobami naturalnymi,
uciążliwość przemysłu dla środowiska i zdrowia ludzi, przemiany środowiska w
wyniku prowadzenia gospodarki rolnej;
• racjonalne gospodarowanie środowiskiem, wyczerpywanie się możliwości
produkcyjnych biosfery, urbanizacja, racjonalne gospodarowanie energią, zagrożenie
ekologiczne związane z transportem, oraz odpowiedzialność jednostek i
społeczeństw za lokalne środowisko, stanowiące część przestrzeni globalnej.
Biologia i ochrona środowiska – hasła programowe, które wchodzą w skład materiału z
ekologii i ochrony środowiska to m.in.:
• przyrodnicze podstawy kształtowania środowiska;
• populacja – struktura,
• dynamika; biocenoza – podstawowe poziomy troficzne;
• ekosystem – struktura krążenia materii i przepływ energii, produktywność
ekosystemów; homeostaza;
• sukcesja;
• stan zasobów w Polsce i na świecie;
• zasoby odnawialne i nieodnawialne;
• racjonalna gospodarka zasobami;
• planowanie przestrzenne;
• kształtowanie krajobrazu;
• degradacja środowiska i sposoby jej przeciwdziałania;
• ekologiczne podstawy rekultywacji środowisk zniszczonych;
• organizacja ochrony środowiska w Polsce.
Hasła te poparte są analizą materiałów źródłowych dotyczących aktualnych problemów
ochrony środowiska – parków narodowych, rezerwatów przyrody, roślin i zwierząt
chronionych, oraz wpływem zanieczyszczeń środowiska na zdrowie człowieka.
5.7.1. Charakterystyka stanu aktualnego
Obecnie edukacja ekologiczna na terenie gminy Olesno prowadzona jest przede wszystkim
w formalnym systemie kształcenia. Ponad to, na terenie gminy prowadzone są akcje
plakatowe na rzecz zmniejszenia się ilości odpadów, akcje sprzątanie świata, odbywają się
festyny ekoedukacyjne dla dzieci i dorosłych, które przyczyniają się do zwiększania
wrażliwości ekologicznej mieszkańców.
39
Cel średniookresowy do 2018 roku9
• Systematyczne zwiększanie świadomości ekologicznej społeczeństwa gmin,
• Prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, dotyczącej wszystkich
elementów i uciążliwości środowiska jest zadaniem nadrzędnym w polityce
ekologicznej województwa.
• Umożliwienie każdemu człowiekowi zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych
dla poprawy stanu środowiska,
• Tworzenie nowych wzorców zachowań, kształtowanie postaw, wartości i przekonań
jednostek, grup i społeczeństw, uwzględniających troskę o jakość środowiska.
Zadania wchodzące w zakres dostępu do informacji, edukacji ekologicznej i udziału
społeczeństwa w działaniach na rzecz środowiska uzupełnione zostaną poprzez działanie
zgodnie z „Narodową Strategią Edukacji Ekologicznej”, wsparcie finansowe, organizacyjne
i techniczne udzielane przez instytucje publiczne działaniom edukacyjnym i promocyjnym
realizowanym przez organizacje ekologiczne, usprawnianie przekazywania treści
dotyczących środowiska i zrównoważonego rozwoju w ramach edukacji szkolnej o profilu
ogólnym i zawodowym, a także rozwijanie edukacji ekologicznej przez placówki
funkcjonujące przy jednostkach zarządzających cennymi przyrodniczo obszarami
chronionymi (przede wszystkim parkami narodowymi i krajobrazowymi).
Edukacja ekologiczna na terenie gminy Olesno jest prowadzona będzie przede wszystkim
poprzez placówki oświaty.
6. Plan operacyjny
6.1. Wprowadzenie
Krótkoterminowe (2011–2014 r.) oraz średniookresowe (2015–2018 r.) cele ekologiczne
i strategia ich realizacji przedstawione w rozdziale 5 są podstawą dla planu operacyjnego na
lata 2011 – 2018, tj. konkretnych przedsięwzięć, mających priorytet w skali gminy.
W rozdziale 6.2. przedstawione zostały kryteria wyboru priorytetów, będących podstawą do
sformułowania przedsięwzięć przeznaczonych do realizacji w latach 2011–2018.
Poszczególne przedsięwzięcia zostały zebrane w tabeli 20. Tabela ta zawiera dodatkowo
informacje o instytucjach odpowiedzialnych za realizacje danego przedsięwzięcia,
partnerach oraz o kosztach realizacji10.
9
10
Cel krótkookresowy (do 2014 roku) jest taki sam jak cel średniookresowy (do 2018 roku).
Szczegółowy opis sposobów finansowania poszczególnych przedsięwzięć został przedstawiony w rozdz. 8.
40
6.2. Kryteria wyboru przedsięwzięć
Podstawą sformułowania przedsięwzięć przeznaczonych do realizacji w latach 2011 – 2018
są wymagania w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego użytkowania zasobów
naturalnych.
Do najważniejszych kryteriów należą:
• wymogi wynikające z następujących ustaw:
o Prawo ochrony środowiska,
o o odpadach,
o Prawo Wodne,
• zgodność z wymogami Traktatu Akcesyjnego,
• zgodność z wymogami „Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska
Województwa Dolnośląskiego na lata 2008-2011 z uwzględnieniem perspektywy
2012-2015”,
• zgodność z wymogami „Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do roku
2020”,
• zgodność z wymogami „Polityki Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012
z perspektywą do roku 2016”,
• zgodność z „Wieloletnim Planem Inwestycyjnym”.
6.3. Lista przedsięwzięć
Lista przedsięwzięć przeznaczonych do realizacji w latach 2011–2018 zostały przedstawione
w poniższej tabeli.
Ważnym jest aby podkreślić, iż zaproponowana lista przedsięwzięć nie blokuje możliwości
realizacji innych, charakteryzujących się mniejszym jednostkowym efektem. Oznacza to
możliwość realizacji przedsięwzięć nie wskazanych w poniższej tabeli, ale mieszczących się
w ramach celów wyznaczonych w rozdziale 5.
Tabela 21.Lista zadań przeznaczonych do realizacji w ramach planu operacyjnego na lata 20112018.
Prognozowane nakłady
Okres
Lp.
Opis przedsięwzięcia
inwestycyjne brutto
realizacji
[tys. zł]
Gospodarka wodno-ściekowa i edukacja ekologiczna
1. Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie – oś. Walce
2011 - 2012
4 092
2. Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie – etap II
2011 - 2012
1 240
Edukacja proekologiczna i kampania informacyjna w
3. sprawie racjonalnego korzystania z zasobów
2011 - 2018
150
wodnych.
Tworzenie i aktualizacja bazy danych korzystających
z bezodpływowych zbiorników ściekowych
4.
2011 – 2012
20
z bezodpływowych zbiorników ścieków oraz
przydomowych oczyszczalni ścieków.
Współudział w opracowaniu dokumentacji
5. określającej obszary narażone na niebezpieczeństwo 2011 – 2012
25
powodzi na terenie gminy.
Ochrona powietrza i ochrona przed hałasem
6. Opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji.
2011 – 2014
25
41
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Gazyfikacja, wprowadzenie nowych systemów
ogrzewania (termomodernizacja budynków),
ograniczenie „niskiej emisji”.
2011 - 2018
Koszta oszacowane
zostaną na podstawie
Programu Ograniczenia
Niskiej Emisji
200
6 005
Budowa drogi ul. Matejki w Oleśnie
2011 – 2012
Budowa drogi gminnej w m. Olesno (ul. Leśna)
2011 – 2012
Modernizacja dróg:
ul. Kościuszki,
ul. Kościelna,
2011 - 2012
1000
ul. Rynek,
ul. Steina.
Remont ul. Starowiejskiej (Wojciechów – Stare
2011 - 2012
200
Olesno)
Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetyczne
Kontrola potencjalnych źródeł niejonizującego
promieniowania elektromagnetycznego
2011-2018
50
występującego na terenie gminy.
Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna
Budowa ścieżek rowerowych na terenie gminy
2011 - 2013
375
Utrzymanie i ochrona obszarów o wysokich walorach
2011 - 2018
200
przyrodniczych występujących na terenie gminy.
Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony przyrody
2011 - 2018
90
Utrzymywanie terenów zielonych na terenie gminy.
2011 - 2018
150
Budowa nowych ścieżek dydaktycznych na terenie
2011 – 2014
80
obszarów przyrodniczo cennych.
Podnoszenie świadomości ekologicznej
mieszkańców poprzez: współudział w edukacji dzieci
2011 - 2018
90
i młodzieży oraz kształtowanie proekologicznych
postaw u dorosłych mieszkańców gminy.
Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii.
2011 – 2018
Ochrona powierzchni gleby i edukacja ekologiczna
Propagowanie „dobrych praktyk rolniczych” poprzez
2011 - 2012
10
wykłady, broszury, szkolenia.
Rekultywacja terenów zdegradowanych.
2011 - 2014
Gospodarka odpadami*
Koszta określone
Usunięcie materiałów zawierających azbest.
2011 - 2032 w Programie Usuwania
Azbestu
* Pozostałe zadania dotyczące gospodarki odpadami
zostały ujęte w aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Olesno.
7. Wdrażanie i monitoring programu
Właściwe wykorzystanie możliwych rozwiązań o charakterze organizacyjnym ma istotne
znaczenie w procesie wdrażania programu i jego realizacji. Wprowadzenie zasad
monitoringu umożliwi sprawną realizację działań, jak również pozwoli na bieżącą aktualizację
celów programu. Sformułowanie zasad zarządzania środowiskiem stanowi więc podstawę
sprawnej realizacji i kontroli działań programowych.
Zarządzanie programem to sukcesywna realizacja następujących zadań:
1) Wdrożenie programu i jego realizacja, a w szczególności:
• koordynacja przebiegu wdrażania i realizacji,
• bieżąca ocena realizacji i aktualizacja celów,
• raporty na temat wykonania programu,
2) Edukacja ekologiczna:
42
•
•
•
utworzenie systemu edukacji ekologicznej,
udostępnienie informacji o stanie środowiska,
publikacja informacji o stanie środowiska.
7.1. Działania polityki ochrony środowiska
Realizacja celów długookresowych wymaga podjęcia działań, które muszą być zgodne
z zasadami zawartymi w stosownych ustawach. Działania będące elementem zarządzania
środowiskiem można sklasyfikować w następujące grupy:
Działanie prawne – grupa działań mająca na celu respektowanie odpowiednich dyrektyw
i decyzji pozwalających na kształtowanie środowiska wg zamysłu władz. Do grupy tej należą
systemy wydawania pozwoleń (wprowadzanie do środowiska ścieków, gazów, pyłów,
odpadów) decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz koncesji.
Działania finansowe – polegają głównie na systemie pobierania opłat za korzystanie
z środowiska naturalnego (emisje zanieczyszczeń, składowanie odpadów itp.). Do tej grupy
działań należy doliczyć także system kar przewidziany za przekroczenie określonych limitów
w pozwoleniach i koncesjach.
Działania społeczne – polegają na współpracy i partnerstwie w zakresie realizacji polityki
ochrony środowiska. Sprowadzają się one do dwóch zasadniczych aspektów: edukacji
ekologicznej oraz budowy powiązań samorząd-społeczeństwo. Wiąże się to
z udostępnieniem i publikacją informacji o środowisku co jest obowiązkiem władz
samorządowych wynikającym z Prawa Ochrony Środowiska.
Działania strukturalne – polegają na formułowaniu i wdrażaniu polityk ekologicznych. Mowa
tu głównie o tworzeniu strategii, programów wdrożeniowych oraz wprowadzaniu narzędzi
wspomagających system zarządzania środowiskiem.
Wymienione wyżej sposoby realizacji pozwalają prowadzić działania z zakresu ochrony
środowiska przyczyniając się do osiągnięcia celów nie tylko lokalnych, ale i szczebla
wojewódzkiego oraz „Polityki Ekologicznej Państwa”. Są to działania umożliwiające
wprowadzenie przepisów, egzekwowanie ich oraz pozyskiwanie funduszy na działania
ograniczające wpływ degradacji środowiska związanej z działalnością człowieka.
Działania strukturalne to również opracowanie programu ochrony środowiska oraz jego
aktualizacji. Przedstawia on stan środowiska oraz główne cele i zadania umożliwiające jego
poprawę. Działania mające na celu poprawę stanu środowiska zawarte w Programie to
odpowiednie kombinacje działań prawnych, finansowych i strukturalnych.
7.2. Kontrola oraz dokumentacja realizacji programu
Kontrola realizacji Programu Ochrony Środowiska wymaga oceny zarówno stopnia realizacji
celów i zadań jak i terminowości ich wykonania. Istotne znaczenie ma tu również analiza
rozbieżności pomiędzy założeniami a realizacją.
Ustawa Prawo Ochrony Środowiska zakłada sporządzenie raportów z realizacji programu co
dwa lata i przedstawienie go radzie gminy. Cały Program aktualizowany winien być co cztery
lata uwzględniając rozbieżności oraz wprowadzając nowe zadania i cele.
43
Ocena realizacji programu polega na monitorowaniu zmian w wielu wzajemnie powiązanych
strefach. System monitorowania w celu uzyskiwania kompatybilnych informacji w skali
regionu powinien uwzględniać następujące działania:
• zebranie danych liczbowych,
• uporządkowanie, przetworzenie, analiza zebranych danych,
• przygotowanie raportu,
• analiza porównawcza,
• aktualizacja.
W celu kontroli nad terminową realizacją zadań określonych w niniejszym programie zaleca
się powołanie przez Radę Gminy Olesno osób (komisji), której obowiązkiem będzie
dokonywanie analizy realizacji zadań Programu z uwzględnieniem następujących mierników:
- liczby mieszkańców gminy korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej;
- % wytworzonych ścieków w gminie podlegających oczyszczeniu;
- ilości nasadzeń drzew i krzewów dokonanych przez gminę;
- liczby szkoleń, konkursów i ich uczestników, organizowanych przez placówki
oświatowe, ODR itp;
- wskaźników emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz o stanie wód (na podstawie
raportów WIOŚ);
- informacji o prowadzonych inwestycjach drogowych;
- informacji o realizacji inwestycji dotyczących zabezpieczenia przed hałasem
przemysłowym i komunikacyjnym;
- informacji o prowadzonej rekultywacji terenów zdegradowanych;
- wysokości nakładów z budżetu gminy i źródeł pozabudżetowych na wykonanie
zadań;
- efektach redukcji niskiej emisji, oraz ilości energii pozyskiwanej ze źródeł
alternatywnych;
- innych działań wynikających z realizacji zadań ujętych w harmonogramie (zalesianie
gruntów, przebudowa drzewostanu, wprowadzenie nowych form ochrony przyrody,
wdrażanie limitów zużywania energii i wody przez zakłady).
Postuluje się, aby ocena dokonywana była co najmniej raz w roku. Z przeprowadzonej
analizy sporządzany będzie raport, który zostanie przedłożony Radzie Gminy. Ponadto na
poziomie decyzyjnym w odniesieniu do nowo realizowanych inwestycji, wszystkie aspekty
projektów winny być wnikliwie przeanalizowane pod kątem zgodności z zaleceniami
Programu Ochrony Środowiska.
8. Analiza uwarunkowań finansowych Gminy Olesno.
8.1. Potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych
Realizacja zadań inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska wymaga nakładów
finansowych znacznie przewyższających możliwości budżetowe jednostek samorządu
terytorialnego. Istnieje zatem potrzeba pozyskania zewnętrznych źródeł finansowego
wsparcia przedsięwzięć inwestycyjnych.
Dla jednostek samorządowych dostępnymi sposobami finansowania inwestycji są:
• środki własne,
• kredyty i pożyczki udzielane w bankach komercyjnych,
• kredyty i pożyczki preferencyjne udzielane przez instytucje wspierające rozwój gmin,
• dotacje państwowe z funduszy krajowych i zagranicznych,
• emisja obligacji.
44
8.1.1. Fundusze krajowe
Wszelkie działania związane z ochroną środowiska i ekologią są wspierane finansowo
poprzez różne krajowe i zagraniczne fundusze ekologiczne oraz programy a także środki
własne inwestorów.
Do publicznych funduszy ochrony środowiska w Polsce zalicza się:
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW),
• Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Ministerstwo Środowiska (MŚ).
Budżety czterech pierwszych funduszy są tworzone głównie z:
• opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska – wszelkie firmy, które korzystają z
zasobów naturalnych środowiska poprzez m.in. zużywanie wody, zanieczyszczając
powietrze atmosferyczne czy wytwarzając odpady płacą za to zgodnie ze stawkami
wyznaczanymi przez Ministra Środowiska. Każda firma otrzymuje pozwolenie na
korzystanie z określonej ilości tych zasobów.
• kar za przekroczenie dopuszczalnych norm - płacą je firmy, które korzystają z
większych ilości zasobów środowiska niż im na to zezwolono oraz wszystkie inne
instytucje nie przestrzegające wymogów ochrony środowiska.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest największą instytucją
realizującą Politykę Ekologiczną Państwa poprzez finansowanie inwestycji w ochronie
środowiska i gospodarce wodnej, w obszarach ważnych z punktu widzenia procesu
dostosowawczego do standardów i norm Unii Europejskiej. Narodowy Fundusz działa od
1 lipca 1989 roku, a powstał na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1980 roku o ochronie
i kształtowaniu środowiska.
Celem działalności Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji
ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadań
lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska.
Dystrybucja środków finansowych z Narodowego Funduszu
i Gospodarki Wodnej odbywa się w ramach następujących dziedzin:
• Ochrona powietrza
• Ochrona wód i gospodarka wodna
• Ochrona powierzchni ziemi
• Ochrona przyrody i krajobrazu oraz leśnictwo
• Geologia i górnictwo
• Edukacja ekologiczna
• Państwowy Monitoring Środowiska
• Programy międzydziedzinowe
• Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
• Ekspertyzy i prace badawcze
Ochrony
Środowiska
W Narodowym Funduszu stosowane są trzy formy dofinansowywania:
45
•
•
•
finansowanie pożyczkowe ( pożyczki udzielane przez NF, kredyty udzielane przez
banki ze środków NF, konsorcja czyli wspólne finansowanie NF z bankami, linie
kredytowe ze środków NF obsługiwane przez banki).
finansowanie dotacyjne ( dotacje inwestycyjne, dotacje nieinwestycyjne, dopłaty do
kredytów bankowych, umorzenia) .
finansowanie kapitałowe ( obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych bądź już
istniejących spółkach w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska ma bardzo istotne znaczenie dla ochrony
środowiska i gospodarki kraju:
• finansuje ochronę środowiska,
• uruchamia środki innych inwestorów,
• stymuluje nowe inwestycje,
• wspomaga tworzenie nowych miejsc pracy,
• ważny dla zrównoważonego rozwoju.
Szczegółowy zakres działalności NFOŚiGW, lista programów i przedsięwzięć priorytetowych,
kryteria i zasady udzielania wsparcia finansowego, a także wzory wniosków i procedury ich
rozpatrywania dostępne są w oficjalnym serwisie internetowym: www.nfosigw.gov.pl oraz
w siedzibie Funduszu w Warszawie przy ul. Konstruktorskiej 3a.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu
Misją Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest finansowe
wspieranie przedsięwzięć służących ochronie środowiska i poszanowaniu jego wartości, w
oparciu o konstytucyjną zasadę zrównoważonego rozwoju przy zachowaniu bezpieczeństwa
ekologicznego kraju i realizacji programów ekologicznych państwa i województwa w celu
wypełnienia zobowiązań wynikających z Traktatu Akcesyjnego.
Szczegółowe informacje odnośnie zasad dofinansowań poszczególnych zadań przez
WFOŚiGW w Opolu znajdują się na stronie internetowej http://www.wfosigw.opole.pl/ lub
można otrzymać pod numerem telefonu: 77 45 37 611.
8.1.2. Fundusze Unii Europejskiej
W maju 2004 roku Polska stała się oficjalnie członkiem Unii Europejskiej. Jedną
z istotniejszych zalet obecności naszego państwa we Wspólnocie Europejskiej będzie
możliwość korzystania ze środków finansowych pochodzących z Funduszy Strukturalnych i
z Funduszu Spójności.
Kraj, który chce wykorzystać środki funduszy unijnych musi najpierw przedstawić Komisji
Europejskiej dokumenty, które opisują ramy i systemy wykorzystywania instrumentów
strukturalnych. Pierwszym takim dokumentem przyjętym przez Radę Ministrów w styczniu
2003 r. był Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 (NPR). Dokument ten określał wielkość
pomocy przyznanej Polsce jako krajowi członkowskiemu UE na realizację celów określonych
w NPR oraz wielkość środków krajowych na współfinansowanie. Obecnie nowym
dokumentem tego typu jest Narodowy Plan Rozwoju 2007-2013. W odróżnieniu od
Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006, który jest dokumentem programującym
wykorzystanie przez Polskę funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej,
Narodowy Plan Rozwoju (NPR) na lata 2007-2013 będzie strategią obejmującą całokształt
działań rozwojowych kraju, bez względu na pochodzenie środków finansowych. Tak więc
46
poza przedsięwzięciami współfinansowanymi z budżetu UE, uwzględnione w niej zostaną
działania finansowane wyłącznie z zasobów krajowych.
Obecnie w Unii Europejskiej funkcjonują cztery fundusze strukturalne:
• Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
• Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR)
• Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (EIOR);
Tabela 22.Programy operacyjne przygotowane w ramach NPR oraz instytucje zarządzające
poszczególnymi programami.
Lp.
1.
Programy horyzontalne
(kierunki rozwoju - wg
ustawy o NPR)
Wzmocnienie potencjału
rozwojowego regionów i
przekształcenia strukturalne
obszarów wiejskich
(koordynacja minister
właściwy ds. rozwoju
regionalnego)
2.
Infrastruktura transportowa
właściwy ds. transportu)
3.
Zasoby naturalne
(minister właściwy ds.
środowiska)
4.
Innowacje, inwestycje,
badania i rozwój
właściwy ds. gospodarki)
5.
Rozwój zasobów ludzkich i
kapitału społecznego
właściwy ds. pracy)
Programy operacyjne
16 Regionalnych programów
operacyjnych
PO – Spójność terytorialna
i konkurencyjność regionów
PO Rozwój kultury i
zachowanie dziedzictwa
kulturowego
Programy operacyjne
europejskiej współpracy
terytorialnej
PO Rozwój obszarów
wiejskich
PO Zrównoważony rozwój
sektora rybołówstwa i
nadbrzeżnych obszarów
rybackich
PO Infrastruktura drogowa
PO Konkurencyjność
transportu
PO Środowisko
PO Innowacje-inwestycjeotwarta gospodarka
PO Nauka, nowoczesne
technologie i społeczeństwo
informacyjne
PO Wykształcenie i
kompetencje
PO Zatrudnienie i integracja
społeczna
PO Społeczeństwo
Obywatelskie
Instytucja
zarządzająca
właściwe zarządy
województw
minister właściwy ds.
rozwoju regionalnego
kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego
rozwoju
regionalnego/właściwe
zarządy województw
rozwoju wsi
rybołówstwa
transportu
transportu
środowiska
gospodarki
nauki
oświaty
pracy
zabezpieczenia
społecznego
47
Lp.
Programy horyzontalne
(kierunki rozwoju - wg
ustawy o NPR)
Instytucja
zarządzająca
Programy operacyjne
PO Administracja sprawna i
służebna
6.
Pomoc Techniczna
PO Pomoc Techniczna
KPRM / minister
właściwy ds.
administracji
rozwoju regionalnego
Istnieją dwa główne źródła dofinansowania wszelkich działań związanych z ochroną
środowiska. Są to Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Fundusz Spójności.
Głównym zadaniem tego pierwszego jest niwelowanie dysproporcji w poziomie rozwoju
regionalnego krajów należących do UE. Natomiast z Funduszu Spójności pochodzą środki
finansowe na duże projekty infrastrukturalne w zakresie ochrony środowiska oraz
transeuropejskich sieci transportowych.
W dalszej części niniejszego opracowania zostały przedstawione najważniejsze źródła
dofinansowania z punktu widzenia realizacji przedsięwzięć w ramach „Programu Ochrony
Środowiska dla Gminy Olesno”, tj. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW).
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund –
ERDF) został powołany w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju
regionów (spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i
Irlandii).
Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego określa art. 160 Traktatu
ustanawiający Wspólnotę Europejską: „Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na
celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we
Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w
rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych”.
Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 2007-2013 koncentruje się na
następujących dziedzinach:
• Wsparcie trwałego i zrównoważonego rozwoju regionów
• Rozwój infrastruktury, finansowanie badań, wspieranie
• innowacyjności
• Innowacyjność i gospodarka oparta na wiedzy, ochrona
• środowiska, poprawa dostępu do infrastruktury transportowej oraz technologii IT
• Wspieranie współpracy transgranicznej i transnarodowej,
• Wymiana najlepszych praktyk i doświadczeń.
EFRR współfinansuje projekty realizowane w ramach
operacyjnych:
• Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego
• SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw
• SPO Transport
• PO Pomoc Techniczna
następujących
programów
48
Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego
Celem strategicznym programu jest tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów
oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać
długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i
terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską.
Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw
Celem głównym programu jest poprawa pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki
funkcjonującej w warunkach otwartego rynku. Będzie on osiągany poprzez koncentrację
środków finansowych kierowanych bezpośrednio do sektora przedsiębiorstw, sektora
naukowo-badawczego oraz instytucji otoczenia biznesu, na najbardziej efektywne projekty i
przedsięwzięcia, gwarantujące wzrost innowacyjności produktowej i technologicznej. Niski
poziom konkurencyjności polskiej gospodarki wymusza konieczność podjęcia działań
wspierających rozwój firm, które przede wszystkim są zdolne do tworzenia i absorbowania
innowacji - o największym potencjale wzrostu oraz możliwościach eksportowych.
Sektorowy Program Operacyjny Transport
Celem strategicznym programu jest zwiększenie spójności transportowej kraju oraz
polepszenie dostępności przestrzennej miast, obszarów i regionów Polski w układzie Unii
Europejskiej. Osiągnięciu celu strategicznego programu sprzyjać będzie realizacja jego
celów cząstkowych - przyspieszenie procesu modernizacji i rozbudowy infrastruktury
transportowej poprzez modernizację głównych linii kolejowych, rozbudowę sieci drogowej,
poprawę dostępu do portów morskich ważnych dla gospodarki narodowej.
Program Operacyjny Pomoc Techniczna
Program Pomoc techniczna ma za zadanie zapewnić efektywność zarządzania funduszami
strukturalnymi oraz prawidłowość interwencji i przejrzystość operacji środków pomocowych,
a także podnieść poziom wiedzy potencjalnych beneficjentów oraz ogółu społeczeństwa na
temat pomocy strukturalnej. Obejmuje on działania przygotowawcze, monitorujące,
oceniające i kontrolne oraz z zakresu informacji i promocji, niezbędne dla wdrażania
funduszy strukturalnych i realizowane na poziomie Podstaw Wsparcia Wspólnoty.
Procedura aplikacyjna
Instytucją przyjmującą wnioski o dofinansowanie zadań z funduszu ERDF są Urzędy
Marszałkowskie (odpowiednie dla każdego z województw). Na podstawie rekomendacji
Regionalnego Komitetu Sterującego, Zarząd Województwa będzie podejmował decyzję o
wyborze projektów z określoną kwotą dofinansowania. Wybrane projekty zostaną następnie
przekazane do Urzędu Wojewódzkiego. Po formalnej ocenie zgodności projektów z zapisami
ZPORR oraz Uzupełnienia Programu, wydanej przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i
Polityki Społecznej, Wojewoda podpisuje umowy finansowe z beneficjentami końcowymi.
Cała procedura przygotowania, oceny, wyboru i wdrażania projektów będzie się zatem
odbywała na poziomie regionalnym, a władze samorządowe będą odpowiedzialne za
umiejętne wykorzystanie dostępnych środków.
Beneficjentami końcowymi pomocy udzielanej z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego są przede wszystkim województwa, powiaty, gminy, związki gmin i powiatów,
instytucje naukowe, instytucje rynku pracy, agencje rozwoju regionalnego i instytucje
wspierania przedsiębiorczości, a za ich pośrednictwem przedsiębiorstwa, w tym głównie
małe i średnie.
49
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW)
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 jest instrumentem realizacji
polityki Unii Europejskiej w zakresie rozwoju obszarów wiejskich (ROW). Dokument określa
cele, priorytety oraz zasady, na podstawie których będą wspierane działania dotyczące tej
problematyki.
PROW jest końcowym elementem procesu programowania zorganizowanego zgodnie ze
strategicznym podejściem zaproponowanym przez Komisję Europejską. Zgodnie z nim na
poziomie unijnym opracowywany jest dokument strategiczny identyfikujący silne i słabe
strony obszarów wiejskich na poziomie UE, wspólne dla krajów członkowskich osie
priorytetowe oraz wskaźniki dla mierzenia postępu w osiąganiu unijnych priorytetów. W
oparciu o strategię UE przygotowywana jest strategia krajowa ROW, która przekłada
priorytety wspólnotowe na sytuację w kraju. Głównym narzędziem realizacji strategii jest
właśnie PROW.
Program Rozwój Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 będzie realizowany na terenie
całego kraju. Podstawą realizacji jego założeń strategicznych są działania na rzecz rozwoju
obszarów wiejskich w ramach czterech osi priorytetowych:
1. Oś: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego;
1.1. Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie;
1.2. Ułatwienie startu młodym rolnikom;
1.3. Renty strukturalne;
1.4. Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów;
1.5. Modernizacja gospodarstw rolnych;
1.6. Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej;
1.7. Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem
rolnictwa i leśnictwa;
1.8. Uczestnictwo rolników w systemie jakości żywności;
1.9. Działania informacyjne i promocyjne;
1.10. Grupy producentów rolnych;
2. Oś: Poprawa stanu środowiska naturalnego i obszarów wiejskich;
2.1. Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich niekorzystnych i innych
obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW);
2.2. Program rolnośrodowiskowy;
2.3. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne;
2.4. Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz
wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych;
3. Oś: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej;
3.1. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej;
3.2. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw;
3.3. Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej;
3.4. Odnowa i rozwój wsi;
4. Oś: LEADER.
4.1. Lokalne strategie rozwoju;
4.2. Współpraca międzyregionalna i międzynarodowa;
4.3. Nabywanie umiejętności, aktywizacja i koszty bieżące lokalnych grup działania;
Wszystkie te działania w ramach tych czterech osi będą współfinansowane z Europejskiego
Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz ze środków krajowych
50
przeznaczonych na ten cel w ustawie budżetowej. Na finansowanie PROW przewidziano 17
217 817 541 euro. Ludność wiejska to główni beneficjenci programu.
Tabela 23.Proponowani partnerzy inwestycyjni.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie –
oś. Walce
etap II
Edukacja proekologiczna i kampania
informacyjna w sprawie racjonalnego
korzystania z zasobów wodnych.
Tworzenie i aktualizacja bazy danych
korzystających z bezodpływowych
zbiorników ściekowych
określającej obszary narażone na
niebezpieczeństwo powodzi na terenie
gminy.
Opracowanie Programu Ograniczenia
Niskiej Emisji.
Prognozowane
nakłady inwestycyjne
brutto [tys. zł]
Środki
własne
[%]
Wysokość i źródło
możliwego
dofinansowania [%]
4 092
15%
85%
1 240
15%
85%
150
50%
50% (WFOŚiGW)
20
100%
-
25
100%
-
25
100%
-
Koszta oszacowane
Programu Ograniczenia
Niskiej Emisji
15%
85% (RPO WO)
200
30%
7.
Gazyfikacja, wprowadzenie nowych
systemów ogrzewania (termomodernizacja
budynków), ograniczenie „niskiej emisji”.
8.
9.
Budowa drogi gminnej w m. Olesno (ul.
Leśna)
6 005
30%
10.
Modernizacja dróg:
ul. Kościuszki, ul. Kościelna, ul. Rynek,
ul. Steina.
1000
30%
11.
Remont ul. Starowiejskiej (Wojciechów –
Stare Olesno)
200
30%
50
100%
-
375
15%
85%
(POIiŚ, działanie 5.1)
200
15%
85% (RPO WO,
działanie 4.4)
90
50%
50% (WFOŚiGW)
150
100%
-
80
15%
85%
90
50%
50% (WFOŚiGW)
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Kontrola potencjalnych źródeł
niejonizującego
występującego na terenie gminy
Budowa ścieżek rowerowych na terenie
gminy
Utrzymanie i ochrona obszarów o wysokich
walorach przyrodniczych występujących na
terenie gminy.
Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony
przyrody
Utrzymywanie terenów zielonych na terenie
gminy.
Budowa nowych ścieżek dydaktycznych na
terenie obszarów przyrodniczo cennych.
mieszkańców poprzez: współudział w
edukacji dzieci i młodzieży oraz
70% (WFOŚiGW,
RPO WO działanie
9.1)
70%
(WFOŚiGW,
RPO WO działanie
9.1)
70% (WFOŚiGW,
RPO WO działanie
9.1)
70%
(WFOŚiGW,
RPO WO działanie
9.1)
51
Lp.
21.
kształtowanie proekologicznych postaw u
dorosłych mieszkańców gminy.
Wykorzystywanie odnawialnych źródeł
energii.
Propagowanie „dobrych praktyk rolniczych”
poprzez wykłady, broszury, szkolenia.
22.
19.
20.
suma
Prognozowane
nakłady inwestycyjne
brutto [tys. zł]
Środki
własne
[%]
Wysokość i źródło
możliwego
dofinansowania [%]
-
-
-
10
15%
Koszta określone w
Programie Usuwania
Azbestu
14 002
-
85%
-
-
Ministerstwo
Gospodarki
-
-
52
Tabela 24.Proponowany system finansowania wyznaczonych zadań w latach 2010-2018.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
oś. Walce
etap II
Edukacja proekologiczna i kampania
informacyjna w sprawie racjonalnego
Tworzenie i aktualizacja bazy danych
korzystających z bezodpływowych
określającej obszary narażone na
niebezpieczeństwo powodzi na terenie
gminy.
Opracowanie Programu Ograniczenia
Niskiej Emisji.
Gazyfikacja, wprowadzenie nowych
systemów ogrzewania (termomodernizacja
Budowa drogi gminnej w m. Olesno (ul.
Leśna)
Modernizacja dróg:
ul. Kościuszki,
ul. Kościelna,
ul. Rynek,
ul. Steina.
Remont ul. Starowiejskiej (Wojciechów –
Stare Olesno)
Kontrola potencjalnych źródeł
niejonizującego
Budowa ścieżek rowerowych na terenie
gminy
Utrzymanie i ochrona obszarów o wysokich
walorach przyrodniczych występujących na
terenie gminy.
Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony
przyrody
Utrzymywanie terenów zielonych na terenie
gminy.
Budowa nowych ścieżek dydaktycznych na
terenie obszarów przyrodniczo cennych.
mieszkańców poprzez: współudział w
edukacji dzieci i młodzieży oraz
kształtowanie proekologicznych postaw u
Wykorzystywanie odnawialnych źródeł
energii.
Propagowanie „dobrych praktyk rolniczych”
poprzez wykłady, broszury, szkolenia.
Prognozowane
nakłady
inwestycyjne brutto
[tys. zł]
Środki
własne
[tyś. zł]
Wysokość możliwego
dofinansowania [tys.
Zł]
4 092
613,8
3478,2
1 240
186
1 054
150
75
75
20
20
-
25
25
-
25
25
-
Koszta oszacowane
Programu
Ograniczenia Niskiej
Emisji
200
-
-
60
140
6 005
1801,5
4203,5
1000
300
700
200
60
140
50
50
-
375
56,25
318,75
200
30
170
90
45
45
150
150
-
80
12
68
90
45
45
-
-
-
10
1,5
8,5
-
-
-
53
Lp.
22.
Usunięcie materiałów zawierających
azbest.
suma
Prognozowane
nakłady
inwestycyjne brutto
[tys. zł]
Środki
własne
[tyś. zł]
Wysokość możliwego
dofinansowania [tys.
Zł]
-
-
-
14 002
3 556
10 446
54
Tabela 25.Harmonogram realizacji zadań w latach 2010-2018.
Rodzaj zadania
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie – oś. Walce
Budowa kanalizacji sanitarnej w Oleśnie – etap II
Edukacja proekologiczna i kampania informacyjna w sprawie racjonalnego
Tworzenie i aktualizacja bazy danych korzystających z bezodpływowych
z bezodpływowych zbiorników
ścieków oraz przydomowych oczyszczalni ścieków.
Współudział w opracowaniu dokumentacji określającej obszary narażone na
niebezpieczeństwo powodzi na terenie gminy.
Opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji.
Gazyfikacja, wprowadzenie nowych systemów ogrzewania (termomodernizacja
Budowa drogi gminnej w m. Olesno (ul. Leśna)
Modernizacja dróg: ul. Kościuszki, ul. Kościelna, ul. Rynek, ul. Steina.
Remont ul. Starowiejskiej (Wojciechów – Stare Olesno)
Kontrola potencjalnych źródeł niejonizującego
Budowa ścieżek rowerowych na terenie gminy
Utrzymanie i ochrona obszarów o wysokich walorach przyrodniczych
występujących na terenie gminy.
Edukacja ekologiczna w zakresie ochrony przyrody
Utrzymywanie terenów zielonych na terenie gminy.
Budowa nowych ścieżek dydaktycznych na terenie obszarów przyrodniczo
cennych.
Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców poprzez: współudział w
edukacji dzieci i młodzieży oraz kształtowanie proekologicznych postaw u
Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii.
Propagowanie „dobrych praktyk rolniczych” poprzez wykłady, broszury, szkolenia.
55
9. Streszczenie
Cel i zakres opracowania:
„Program Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno na lata 2011-2014 z pespektywą do roku
2018” jest podstawowym narzędziem prowadzenia polityki ekologicznej na terenie gminy.
Według założeń, przedstawionych w niniejszym opracowaniu, realizacja programu
doprowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania
środowiskiem, zapewni skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a
także stworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa.
Opracowanie jakim jest Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową,
a także wyznacza cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania
środowiskowego, które odnoszą się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych
według priorytetów.
Podczas tworzenia opracowania, przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia
pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie
zagadnień, będących zagadnieniami techniczno-ekonomicznymi, związanymi z przyszłymi
projektami.
Charakterystyka gminy:
Gmina Olesno znajduje się w północno-wschodniej części województwa opolskiego. Pod
względem fizyczno-geograficznym gmina leży na pograniczu Równiny Opolskiej
i Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. Gmina Olesno wchodzi w skład powiatu oleskiego,
województwa opolskiego. W gminie Olesno wyodrębniono 18 sołectw: Bodzanowice, Borki
Małe, Borki Wielkie, Boroszów, Broniec, Grodzisko, Kolonia Łomnicka, Kucoby, Leśna,
Łomnica, Łowoszów, Sowczyce, Stare Olesno, Świercze, Wachów, Wachowice,
Wojciechów, Wysoka.
Dotychczasowa realizacja Programu Ochrony Środowiska:
W ramach „Programu Ochrony Środowiska na lata 2005-2008 z perspektywą do 2012 roku”
wyznaczono 81 zadań, z czego 31 nie zostały zrealizowane, 35 realizuje się na bieżąco, 7
zrealizowano całkowicie.
Szczegółowy opis zadań realizowanych w ramach „Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Olesno na lata 2005-2008 z perspektywą do roku 2012” znajduje się
w „Sprawozdaniu z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno”.
Aktualny stan środowiska na terenie Gminy Olesno:
W niniejszym opracowaniu opisano stan środowiska na terenie gminy. Wyznaczono w tym
zakresie następujące kategorie:
• Gospodarka wodno-ściekowa (uwzględniająca stan aktualny wód powierzchniowych i
podziemnych, identyfikujący zagrożenia i źródła zanieczyszczeń środowiska
wodnego),
• Ochrona powierzchni ziemi (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia
i źródła zanieczyszczeń środowiska glebowego),
• Ochrona powietrza (uwzględniająca stan aktualny, identyfikująca zagrożenia i źródła
zanieczyszczenia powietrza),
56
•
•
•
Ochrona przyrody (uwzględniająca stan aktualny, identyfikująca zagrożenia dla
występujących na terenie gminy form ochrony przyrody),
Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym (uwzględniająca stan
aktualny,
identyfikująca
zagrożenia
wynikające
z
promieniowania
elektromagnetycznego),
Ochrona przed hałasem (uwzględniająca stan aktualny, identyfikujący zagrożenia
i źródła zanieczyszczeń środowiska nadmiernym hałasem).
Cele i strategia ich realizacji:
W niniejszej aktualizacji zestawiono cele wynikające z dokumentów wyższego szczebla. Na
ich podstawie wyznaczono cele i strategię ich realizacji na poziomie gminnym. Narzędziem
pomocniczym w realizacji założonych celów są zadania przedstawione w rozdziale „Program
operacyjny”. Wyznaczone zadania są spójne z planowanymi inwestycjami gminnymi oraz
obowiązującym prawem lokalnym.
Wdrażanie i monitoring programu:
Właściwe wykorzystanie możliwych rozwiązań o charakterze organizacyjnym ma istotne
znaczenie w procesie wdrażania programu i jego realizacji. Wprowadzenie zasad
monitoringu umożliwi sprawną realizację działań, jak również pozwoli na bieżącą aktualizację
celów programu. Z tego powodu w rozdziale 7 „Wdrażanie i monitoring programu”
sformułowano zasady zarządzania środowiskiem, które stanowią podstawę sprawnej
realizacji i kontroli działań programowych.
Analiza uwarunkowań finansowych gminy.
Realizacja zadań inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska wymaga nakładów
finansowych znacznie przewyższających możliwości budżetowe jednostek samorządu
terytorialnego. Istnieje zatem potrzeba pozyskania zewnętrznych źródeł finansowego
wsparcia przedsięwzięć inwestycyjnych. W tym celu w rozdziale 8 „Analiza uwarunkowań
finansowych gminy” przedstawiono potencjalne źródła finansowania wyznaczonych zadań.
W niniejszym dokumencie przedstawiono także harmonogram realizacji poszczególnych
przedsięwzięć oraz streszczenie w języku niespecjalistyczny.
10. Bibliografia.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Opolskiego na lata 2007-2014,
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu oleskiego na lata 2008-2015,
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Olesno, Olesno 2004,
Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego,
Strategia Rozwoju Gminy Olesno,
Roczniki Statystyczne Województwa Opolskiego, GUS 2009,
www.opole.pios.gov.pl,
www.funduszeeuropejskie.gov.pl,
www.olesno.pl,
http://opole. rdos.gov.pl,
57

Aktualizacja POŚ dla Gminy Olesno [2]

Transkrypt

Podobne dokumenty

Powiatowy Urząd Pracy w Oleśnie

Nr oferty Nazwa i siedziba firmy Streszczenie oceny i porównanie

Powiatowy Urząd Pracy w Oleśnie

Formularz zgłoszenia przykładu dobrej praktyki Temat DP

Pola jasne wypełnia właściciel nieruchomości. Wypełniać

Regulamin BIEG NA ROLKACH

Wykaz Adwokatów i Radców Prawnych

kelner/recepcjonista - Powiatowy Urząd Pracy w Kluczborku