SZTUKA ŚREDNIOWIECZNA

SZTUKA ŚREDNIOWIECZNA - ARCHITEKTURA
1. Wskaż, które cechy są właściwe dla stylu gotyckiego (G), a które dla stylu romańskiego (R).
pierwszy powszechny kierunek sztuki średniowiecznej, rozwijający się w XI-XII w. w Europie
styl powstały ok. 1140 we Francji, który początkowo rozwijał się w rejonie Ile-de-France, jego
apogeum przypada na późne średniowiecze
nazwa pojawiła się jako negatywne określenie sztuki powstałej między sztuką romańską a
renesansem, mylnie uważanej za wytwór barbarzyńskich Gotów odcinających się od tradycji
antyku
termin wprowadzony w XIX wieku dla sztuki i architektury inspirowanej sztuką starożytnego
Rzymu
styl oparty na systemie myśli religijnej związanej ze scholastyką, jej zasadzie jedności i
podporządkowania w traktowaniu świata jako tworu Bożego
uniwersalizm realizowany przez język artystyczny operujący symbolem, alegorią, schematem i
typem ikonograficznym
styl będący odbiciem ścisłej hierarchizacji stosunków społecznych i surowości w ujmowaniu
spraw religii
dominowały formy strzeliste, smukłe (wertykalizm)
użycie kamienia jako najczęściej stosowanego budulca oraz obronny charakter budowli miały
duży wpływ na kompozycję bryły budowli; budynki złożone były z prostych brył
(prostopadłościanów, walców, ostrosłupów) o surowym, ciężkim i monumentalnym charakterze;
grube mury, wąskie otwory okienne i masywne wieże podkreślały charakter obronny budowli
cechą charakterystyczną jest stosowanie nowych rozwiązań
architektonicznych: łuku ostrego, sklepienia krzyżowo-żebrowego i
systemu łuków przyporowych, odciążających ściany budowli – pozwoliły
one na zdjęcie części ciężaru ze ściany, znaczne jej podwyższenie oraz
wprowadzenie dużych okien witrażowych
kościoły pełniły w tym okresie podwójną rolę: były ośrodkami kultu oraz często spełniały funkcję
obronną, dając schronienie podczas oblężeń; charakter sakralny związany był z działalnością
zakonów, zwłaszcza benedyktynów i cystersów
rzeźba i malarstwo są podporządkowane architekturze; tematyka rzeźby: hagiografia oraz sceny
ze starego testamentu przeplatane motywami roślinnymi i zwierzęcymi, Biblia Pauperum,
stosowano tzw. prawo ram (komponowanie postaci ludzkie tak, aby mieściły się w polu
przedstawienia) – efektem tego prawa były nierealistyczne proporcje przedstawianych sylwetek
ornamenty rzeźbiarskie (np. zdobione kapitele kolumn) mają kształt odwzorowujący motywy
roślinne, zwierzęce; występują także fantazyjne stwory (maszkarony), niekiedy pełniące rolę
rzygaczy; rzeźbę cechuje realizm i coraz wyraźniejsza ekspresja
kunsztowne rozety; wielobarwne światło wpada do wnętrza przez kolorowe witraże wbudowane
w okna podzielone na mniejsze pola maswerkami, których układ stawał się coraz bogatszy i
bardziej skomplikowany
tematy rzeźby: pieta, krucyfiks, Madonna z Dzieciątkiem na ręku, Chrystus Bolesny.
malarstwo: freski D.B. Giotta, malarstwo flamandzkie stanowiące połączenie świata biblijnego z
realiami współczesnymi o głębokich treściach religijnych i symbolicznych (J. van Eyck, H.
Memling), malarstwo niemieckie A. Dürera.
2. Przyporządkuj nazwy obrazkom:
A) sklepienie krzyżowe B) sklepienie krzyżowo – żebrowe C) sklepienie kolebkowe.
Wskaż, które typy sklepień występowały w stylu gotyckim, a które w romańskim.
3. Podaj nazwy wskazanych na rysunkach elementów stylu gotyckiego: sklepienie żebrowe,
system łuków przyporowych, rozeta, maswerk, ostrołuk, kwiaton*.
*Pinakle (inaczej fiala, sterczyna) - w architekturze gotyckiej pionowy element dekoracyjny w postaci smukłej czworobocznej
wieżyczki, zakończonej od góry ostrosłupem, którego krawędzie dekorowane są żabkami i zwieńczonej kwiatonem.
4. Określ styl architektoniczny budowli przedstawionych na rysunkach.