Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla
Transkrypt
Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla
Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) Autorzy: Jerzy Piszczek Sławomir Pasierb Łukasz Polakowski Szymon Liszka Katowice, październik 2009 Niniejszy dokument opracowany został dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej. Poglądy w niej wyrażone należą do Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii i nie odzwierciedlają w żadnym razie oficjalnego stanowiska Unii Europejskiej Spis treści: 1. 2. Wstęp .................................................................................................................. 2 Transpozycja krajowego celu indykatywnego w zakresie oszczędności energii.. 5 2.1 Przełożenie krajowego celu na gospodarkę energetyczną miasta na tle założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe ...... 5 2.2 Ocena zasobów informacyjnych i dokumentacyjnych do budowy i monitorowania Lokalnego Planu Działań .............................................................. 8 3. Opis programów poprawy efektywności energetycznej ..................................... 10 3.1 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w obiektach oświatowych.......................................................................................................... 10 3.1.1 Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych .................................................................................. 10 3.1.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych .................................................................................. 11 3.2 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej......................................................................................... 16 3.2.1 Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej ................................................................. 16 3.2.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze użyteczności publicznej ................................................................... 17 3.3 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze transportu (z wyłączeniem lotnictwa i żeglugi) ....................................................................... 21 3.3.1 Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu ........................................................................................ 21 3.3.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu ........................................................................................ 22 3.4 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami ....................................................................................... 28 3.4.1 Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami ........................................................................... 28 3.4.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energie elektryczna i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami ........................................................................... 28 3.5 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw........................................ 30 3.5.1 Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw .................. 30 3.5.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw ..................... 31 4. Ocena efektów .................................................................................................. 34 4.1 Działania w ramach oceny efektów wdrażania Lokalnego Planu Działań .. 34 5. Podsumowanie .................................................................................................. 36 1 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. Wstęp Podstawą do opracowania „Lokalnego Planu Działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP)” jest umowa z dnia 07.03.2009 r. zawarta pomiędzy Gminą Miasto Częstochowa a Fundacją na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach. Podstawę formalno-prawną „Lokalnego Plan Działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP)” stanowią następujące dokumenty prawne planistyczne: - Ustawa Prawo Energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 z późniejszymi zmianami. - Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Załącznik 3 – Program Działań Wykonawczych na lata 2009 – 2012, Priorytet I. Poprawa Efektywności Energetycznej, Działanie 1.6. Zobowiązanie sektora publicznego do pełnienia wzorcowej roli w oszczędnym gospodarowaniu energią, punkt 4. Rozszerzenie zakresu założeń i planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe o planowanie i organizację działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promowanie rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy – 2010 r. - dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i rady z dnia 5 kwietnia 2006r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. - Projekt ustawy o efektywności energetycznej (w przygotowaniu, wersja lipiec 2009). - Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej (EEAP), 2007 rok. - Deklaracja współpracy pomiędzy Urzędem Miasta Częstochowa a Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w projektach europejskich 3-NITY, EURO-TOPTEN, SEC-BENCH, COOLREGION. - Ogólna strategia rozwoju miasta Częstochowy w perspektywie 2025 roku. - Założenia do planu zaopatrzenia Miasta Częstochowy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. - Rekomendację Rady na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Częstochowy przy Prezydencie Miasta Częstochowy. Opracowanie Planu ma spełnić następujące cele ogólne: - realizację „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Częstochowy”, których aktualizację Rada Miasta Częstochowy przyjęła w grudniu 2007 roku w części racjonalizacja zużycia energii; - zmniejszenie kosztów energii i obciążenia środowiska przez programowe działania i skoordynowane obowiązki i kompetencje wydziałów Urzędu Miasta Częstochowy; - przygotowanie Miasta Częstochowy do pełnienia wzorcowej roli w wypełnianiu obowiązku zmniejszenia zużycia energii w jednostkach sektora publicznego w myśl projektu Ustawy o efektywności energetycznej; - lokację Miasta Częstochowy w grupie przodujących miast Unii Europejskiej, zaangażowanych w zrównoważone gospodarowanie energią i ochronę klimatu ziemi – Convenant of Mayors Unii Europejskiej. Cele szczegółowe: - osiągnięcie celu indykatywnego oszczędności energii zgodnie z wymaganiami Dyrektywy 2006/32/WE tj. 9% w roku 2016 w stosunku do roku 2007; osiągnięcie celu pośredniego 2% oszczędności energii w roku 2010 w stosunku do roku 2007; 2 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - - rozwój zarządzania energią i środowiskiem w Mieście Częstochowa; zdobycie szczegółowej wiedzy o sytuacji energetycznej miasta na potrzeby określenia zapotrzebowania na energię, oceny postępu oraz skuteczności poszczególnych przedsięwzięć, a także na potrzeby podejmowania decyzji o nowych działaniach (zakres i priorytet działań); zwrócenie uwagi na zagadnienia związane z efektywnością energetyczną w sektorze transportu; zwiększenie efektywności wykorzystania energii w budynkach miejskich edukacyjnych oraz pozostałych obiektach miejskich o najwyższych priorytetach działań; wdrożenie działań pilotowych w zakresie czystych źródeł energii oraz poprawy efektywności wytwarzania energii; aktywizacja uczestników lokalnego rynku energii oraz intensyfikacja współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi a miastem; zwiększenie elementarnej wiedzy oraz świadomości użytkowników energii w zakresie efektywności energetycznej w różnych sektorach odbiorców; edukacja w zakresie możliwości prowadzenia inwestycji poprawiających efektywność wykorzystania energii przez końcowych odbiorców energii, z uwzględnieniem zagadnień technicznych i ekonomicznych; intensyfikacja wymiany informacji pomiędzy użytkownikami energii w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej w transporcie indywidualnym oraz gospodarstwach domowych. Umocowania instytucjonalne Planu: • • • Biuro Inżyniera Miejskiego odpowiedzialne za: - współpracę przy opracowywaniu Lokalnego Planu Działań, - stymulowanie, koordynację i monitorowanie działań jednostek administracyjnych Urzędu Miasta w zakresie tworzenia i realizacji Lokalnego Planu Działań, - inicjująca i koordynującą role w działaniach spółek komunalnych miasta, - promocję działań wśród podmiotów niezależnych od miasta. Włączenie Lokalnego Planu Działań do prac Rady na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Częstochowy w charakterze doradczej i monitorującej roli Rady. Przedstawienie rocznych informacji o realizacji zapisów Lokalnego Planu Działań Prezydentowi Miasta. Opracowując Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (EEAP) wykorzystano informacje pozyskiwane przy pomocy ankiet dostarczonych następującym podmiotom: • Przedsiębiorstwa energetyczne działające na terenie miasta Częstochowy: PKP Energetyka S.A. Polskie Sieci Elektroenergetyczne – Południe S.A. Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Górnośląska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Zakład Elektroenergetyczny H. Cz. Elsen S.A. Fortum Częstochowa S.A. Enion S.A. • Przedsiębiorstwa i Spółki zależne od miasta (pełna lista podmiotów którym dostarczono ankiety znajduje się w załączniku 5) takie jak: szpitale, ośrodki sportowe, ośrodki kulturalne oraz przedsiębiorstwa komunalne. • Spółdzielnie mieszkaniowe działające na terenie miasta Częstochowy (pełna lista spółdzielni mieszkaniowych którym dostarczono ankiety znajduje się w załączniku 4). 3 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ponadto w części opracowania dotyczącej transportu wykorzystano informacje uzyskane od MPK w Częstochowie Sp. z o.o. oraz informacji zawartych w dokumentach: • Polityka transportowa dla miasta Częstochowy, Częstochowa, lipiec 2004. • Zintegrowany plan rozwoju transportu publicznego dla miasta Częstochowy na lata 2009-2015, Częstochowa, czerwiec 2009. W części dotyczącej mieszkalnictwa wykorzystano informacje uzyskane poprzez ankietyzację spółdzielni mieszkaniowych, informacje uzyskane od ZBM-TBS Częstochowa Sp. z o.o. a także dane pozyskane z następujących dokumentów: • Strategia i polityka mieszkaniowa Gminy i Miasta Częstochowy, Częstochowa listopad 2004. • Wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy Częstochowa na lata 2005 – 2010, załącznik do Uchwały nr 508/XXXVII/2004 Rady Miasta Częstochowy z dnia 26 listopada 2004 roku. Część dotycząca efektywności energetycznej budynków oświatowych oraz budynków użyteczności publicznej wynika z dwóch opracowań, będących integralną składową Lokalnego Planu Działań • Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy, Katowice, sierpień 2009. • Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach użyteczności publicznej miasta Częstochowy, Katowice, sierpień 2009. Powyższe programy stanowią realizację zasady „wzorcowej roli sektora publicznego” w finalną wersję Lokalnego planu działań. Działania tej grupy oraz osiągnięte rezultaty stanowić będą główną informację dla społeczeństwa o sposobach oraz możliwościach oszczędzania energii. 4 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. Transpozycja krajowego celu indykatywnego w zakresie oszczędności energii 2.1 Przełożenie krajowego celu na gospodarkę energetyczną miasta na tle założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Tabela przedstawiająca obliczenie celu w zakresie oszczędności energii Całkowite zużycie energii finalnej w roku 2007 [GWh] 4465,8 w tym: sektor gospodarstw domowych [GWh] 1380,1 sektor użyteczności publicznej [GWh] sektor przemysłu [GWh] 109,7 1985,8 sektor małych i średnich przedsiębiorstw [GWh] 280,8 oświetlenie uliczne [GWh] 25,0 sektor transportu [GWh] 709,0 Cel dyrektywy 2006/32/WE (9% w 9 roku) przyjęty na 2016 rok [GWh] 4063,9* Cel pośredni określony na 2010 r (2%) [GWh] 4376,5** Zużycie energii osiągnięte w roku 2008 [GWh] 4208,2 * wartość całkowitego zużycia energii finalnej po zmniejszeniu o 9% w stosunku do roku 2007 ** wartość całkowitego zużycia energii finalnej po zmniejszeniu o 2% w stosunku do roku 2007 Przełożenie krajowego celu indykatywnego na gospodarkę energetyczną miasta wykonane zostało w oparciu o dane zebrane od przedsiębiorstw energetycznych, działających na terenie miasta Częstochowy, oraz istniejące założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe z roku 2007. Wartość całkowitego zużycia energii finalnej w roku 2007 jest wartością obejmującą wszystkie sektory odbiorców energii w mieście Częstochowa i nie obejmuje wyłączeń instalacji wymienionych w Zał.1 do dyrektywy 2003/87/WE. Cel w zakresie oszczędności energii określono w sposób przedstawiony w Krajowym Planie Działań, jednak ze względu na aktualność danych za rok odniesienia przyjęto ostatni rok przed wejściem w życie zapisów powyższej dyrektywy, a więc rok 2007. Kolejną zmianą w stosunku do Krajowego Planu Działań jest zmiana sektora usług na sektor małych i średnich przedsiębiorstw, zawierający całą lokalną branżę usługowohandlową jak również małe i średnie przedsiębiorstwa. Taka struktura odbiorców energii wynika ze sposobu operowania danymi przez przedsiębiorstwa energetyczne i pozwala na bezpośrednie odnoszenie się do pozyskiwanych informacji o zużyciu energii przez odbiorców w mieście. Sektor użyteczności publicznej dotyczy wszystkich obiektów użyteczności publicznej w mieście, m.in. tych, które zakwalifikowano do szczegółowej analizy w załączniku 2. Informacje na temat zużycia energii dla tej grupy odbiorców uzyskano dzięki współpracy z przedsiębiorstwami energetycznymi. 5 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Na poniższym wykresie przedstawiono udział procentowy w ogólnym zużyciu energii poszczególnych sektorów, takich jak: sektor gospodarstw domowych, sektor użyteczności publicznej, sektor mieszkalnictwa, sektor przemysłu, sektor małych i średnich przedsiębiorstw oraz sektor transportu. Ze względu na niewielki udział oświetlenia ulicznego w całkowitym zużyciu energii w mieście sektor ten pominięto w dalszej analizie. 2% 16% 0% 46% 30% 6% Budynki użyteczności publicznej Małe i średnie przedsiębiorstwa Oświetlenie uliczne Przemysł Mieszkalnictwo Transport Grupę odbiorców o najwyższym zużyciu energii w mieście Częstochowa stanowią odbiorcy przemysłowi. Zużycie w tym sektorze stanowi 46 % całkowitego zużycia energii. Drugą grupą odbiorców zużywającą najwięcej energii stanowią gospodarstwa domowe, zużywając 30 % energii całkowitej. Na poniższym rysunku przedstawiono zużycie energii finalnej w roku 2007, będącym punktem odniesienia dla osiągnięcia celu 9% oszczędności energii do roku 2016, a także poziom oszczędności energii w wysokości 2 % wyznaczony jako cel pośredni. Przedstawiono także zużycie energii osiągnięte w roku 2008. Zużycie energii w mieście Częstochowa w latach 2007 i 2008, cel inydkatywny końcowy i pośredni 4 500,00 4 000,00 G W h /ro k 3 500,00 3 000,00 2 500,00 2 000,00 1 500,00 1 000,00 500,00 Rok 2007 Cel pośredni - Cel - zużycie energii zużycie energii zmniejszone o 9% zmniejszone o 2% (rok 2016) (rok 2010) 6 Rok 2008 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Poniższy wykres przedstawia zużycie sieciowych nośników energii (ciepło sieciowe, gaz ziemny, energia elektryczna) w poszczególnych grupach odbiorców w latach 2004 – 2006. W obliczeniach wykorzystano informacje uzyskane dzięki współpracy przedsiębiorstw energetycznych działających na terenie miasta Częstochowy. Zużycie energii w latach 2004 - 2008 3 500 000 3 000 000 2 500 000 MWh/rok 2 000 000 1 500 000 1 000 000 500 000 - 2004 2005 2006 2 007 Budynki użyteczności publicznej Mieszkalnictw o Małe i średnie przedsiębiorstw a 2 008 Przemysł Rosnący trend całkowitego zużycia sieciowych nośników energii spowodowany jest rosnącym zużyciem energii w sektorze przemysłowym, będącym głównym odbiorcą energii w mieście. W grupach odbiorców użyteczności publicznej oraz mieszkalnictwa, w roku 2008 nastąpił spadek zużycia energii o kolejno 3% oraz 26% w stosunku do roku 2004. Poniższy rysunek przedstawia zużycie energii oraz przełożenie celu indykatywnego w sektorze użyteczności publicznej. Zużycie energii w sektorze użyteczności publicznej (z uwzględnieniem obiektów oświatowych) 140,00 120,00 80,00 60,00 40,00 20,00 7 Rok 2008 Cel - zużycie energii zmniejszone o 9% (rok 2016) Cel pośredni - zużycie energii zmniejszone o 2% (rok 2010) Rok 2007 Rok 2006 Rok 2005 Rok 2004 Rok 2003 GWh/rok 100,00 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- W poniższej tabeli przedstawiono zużycie energii w analizowanych sektorach w roku bazowym 2007, a także cel indykatywny 9% oszczędności energii do roku 2016. W celu obliczenia zużycia energii, oraz indykatywnego celu dla transportu, korzystano z informacji zawartych w „Zintegrowanym planie rozwoju transportu publicznego dla miasta Częstochowy na lata 2009 – 2015” , danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, informacji otrzymanych od MPK w Częstochowie Sp. z o.o. oraz informacji dostępnych w statystyce krajowej. Informacje dotyczące jednostkowych wskaźników zużycia energii elektrycznej w sektorze gospodarstw domowych znajdują się w załączniku 7. Sektory Sektor użyteczności publicznej Sektor przemysłu Małe i średnie przedsiębiorstwa Sektor gospodarstw domowych Oświetlenie uliczne Sektor transportu SUMA GWh Cel pośredni zużycie energii zmniejszone o 2% (rok 2010) GWh 109 682* 107 488 99 811 125 618 1 985 833 1 946 116 1 807 108 1 682 047** 280 426 274 818 255 188 274 827 1 380 834 1 353 218 1 256 559 1 397 905 25 709 002 4 465 802 25 694 822 4 376 487 23 645 192 4 063 881 17 727 801 4 208 215 Rok 2007 Cel - zużycie energii zmniejszone o 9% (rok 2016) Rok 2008 GWh GWh * obiekty miasta i innych jednostek administracji rządowej i samorządowej. ** zmniejszenie zużycia spowodowane w większej części kryzysem gospodarczym. 2.2 Ocena zasobów informacyjnych i dokumentacyjnych i monitorowania Lokalnego Planu Działań do budowy Miasto Częstochowa, poprzez Biuro Inżyniera Miejskiego, prowadzi ciągły monitoring zużycia oraz kosztów energii w budynkach edukacyjnych oraz budynkach użyteczności publicznej. Monitoring obejmuje także częściowo stan techniczny budynków w zakresie istniejących potrzeb termomodernizacyjnych. W celu całkowitej identyfikacji stanu technicznego budynku przekładającego się na zużycie oraz koszty energii, a także w celu monitorowania efektywności poszczególnych działań wykonywanych na obiektach należy rozszerzyć monitoring budynków miejskich o następujące informacje: - stan przegród zewnętrznych (ścian, stropodachów, dachów, stropów nad przejazdem) wyrażony jako udział powierzchni ocieplonej poszczególnych przegród w ich całkowitej powierzchni, - stan stolarki okiennej – wyrażony jako udział procentowy powierzchni stolarki wymienionej na nową energooszczędną w całkowitej powierzchni stolarki drzwiowej lub okiennej, - stan instalacji grzewczej (zawory termostatyczne, rodzaj grzejników, wiek instalacji), - koszty związane z przeprowadzanymi modernizacjami, mającymi wpływ na efektywność energetyczną budynków Powyższe informacje pozwolą na monitoring efektywności prowadzonych inwestycji, proponowanych w niniejszym Lokalnym Planie. Niewielki zasób informacji na temat transportu stanowi obecnie główną przeszkodę w planowaniu inwestycji, poprawiających efektywność w tej grupie użytkowników energii. Zainteresowanie tym tematem Urzędu Miasta Częstochowy w postaci Biura Inżyniera Miejskiego, stanowi główny determinant możliwych zmian w sektorze transportu. Innym czynnikiem pozwalającym na zmiany jest uchwalenie przez Radę Miasta Częstochowy 8 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- w dniu 29 czerwca 2009 roku „Zintegrowanego planu rozwoju transportu publicznego dla miasta Częstochowy na lata 2009 – 2015”, którego zawartość problematyczno-planistyczna w wielu miejscach zbiega się z ideą efektywnego energetycznie transportu. W obecnej chwili dostępność danych ogranicza się do zużycia energii przez tabor autobusowy oraz stan techniczny taboru autobusowego i tramwajowego. Szerokie spektrum zagadnienia efektywnego energetycznie transportu wymaga rozpoczęcia pozyskiwania danych w zakresie: - zużycia energii przez tabor autobusowy oraz tramwajowy, - liczby przewiezionych pasażerów w środkach komunikacji zbiorowej, - liczby rejestrowanych pojazdów o różnych parametrach technicznych. Powyższe informacje powinny pozwolić na monitorowanie skuteczności działań: - inwestycyjnych, związanych z infrastrukturą drogową oraz stanem technicznym taborów komunikacji miejskiej, - informacyjnych i promocyjnych skierowanych do prywatnych użytkowników pojazdów. Budynki mieszkalne wielorodzinne nie są w obecnej sytuacji monitorowane pod względem zużycia czy kosztów energii. Podstawową wiedzę jaką w sposób prosty można uzyskać, jest informacja o stanie technicznym budynków wielorodzinnych. Monitorowanie zużycia energii w budynkach wielorodzinnych, także tych zarządzanych przez ZGM – TBS, jest sprawą skomplikowaną, głównie ze względu na strukturę własności poszczególnych budynków. W celu szacowania efektów działań w budynkach zarządzanych przez ZGM-TBS należy pozyskiwać informacje o: - rodzaju, stanie technicznym przegród budynku, - stanie instalacji grzewczej, instalacji c.w.u., - zużyciu energii przez odbiorców (pozyskując dane np. bezpośrednio od dostawcy energii). Informacje te pozwolą na określenie efektywności prowadzonych działań. W grupie gospodarstw domowych nie należących bezpośrednio do miasta, należy przedsięwziąć działania na rzecz promocji efektywnego wykorzystania energii w budynkach mieszkalnych. Wskaźnikami działań promocyjnych oraz informacyjnych powinny być: - liczba przedsięwzięć dotyczących transferu wiedzy do administratorów i zarządców budynków, - liczba przeszkolonych administratorów i zarządców wielorodzinnych budynków mieszkalnych, - wzrost zainteresowania zagadnieniami proefektywnościowymi wyrażona liczbą obiektów zmodernizowanych także z pomocą dotacji, - liczba wzorcowych działań, budynków stanowiących dobry wzór w jaki sposób poprawić efektywność energetyczną budynków. 9 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3. Opis programów poprawy efektywności energetycznej 3.1 Środki służące oświatowych poprawie efektywności energetycznej w obiektach Szczegółowy „Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy” jest integralną częścią „Lokalnego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta (CEEAP)” i stanowi załącznik 1 do planu. Poniżej przedstawiono tabele zawierające podstawowe środki oraz opis działań poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych. 3.1.1 Lp. 1. 2. 3. Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Planowane środki poprawy efektywności energetycznej Działania organizacyjne i zarządcze Działania edukacyjne i informacyjne Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii Działania w celu poprawy efektywności energetycznej 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii 1.2 Zakup oraz wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu mediów energetycznych oraz wody 1.3 Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego 1.4 Wzmocnienie kadrowe Biura Inżyniera Miejskiego 2.1 Opracowanie „Programu działania dotyczącego efektywności energetycznej budynku/instalacji” 2.2 Szkolenia dla zarządców, administratorów, konserwatorów oraz obsługi urządzeń energetycznych 2.3 Konkursy dla szkół 2.4 rozszerzenie portalu informacyjnego 2.5 Kampanie informacyjne dla uczniów 3.1 Rozszerzenie funkcjonowania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy 3.2 Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy 3.3 Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy 10 Okres realizacji Od roku 2010 Lata 2010 - 2020 Lata 2010 - 2020 Od roku 2010 Wdrożenie od 2010 roku Od roku 2010 Od roku 2010 Lata 2010 - 2020 Lata 2010 - 2020 Lata 2010 - 2013 Lata 2013 - 2016 Lata 2016 - 2020 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3.1.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w obiektach oświatowych Nazwa Działanie 1. Działania organizacyjne i zarządcze 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii: Kontynuacja obecnego monitoringu mediów energetycznych i wody w obiektach oświatowych. Rozszerzenie monitoringu o: 1. Koszty inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej takich jak termomodernizacja, wymiana oświetlenia na energooszczędne, wymiana źródła ciepła etc. 2. Uszczegółowienie opisu przedsięwzięć prowadzonych w budynkach a także obecnego stanu obiektu. Opis powinien w sposób czytelny diagnozować obecny stan budynku, stopień jego modernizacji oraz stan źródeł ciepła, a także sygnalizować istniejące potrzeby w tym zakresie. 3. Proponuje się określić procentowy udział oświetlenia energooszczędnego 4. Przechowywanie dokumentów związanych z wykorzystaniem energii w budynkach oświatowych na potrzeby działań Biura Inżyniera Miejskiego, takich jak audyty energetyczne czy świadectwa charakterystyki energetycznej. Proponuje się przechowywanie tych dokumentów w formie papierowej bądź elektronicznej w miejscu umożliwiającym wgląd oraz uzupełnienie prowadzonego monitoringu 5. Tworzenie bazy danych o długości sezonów grzewczych Kontynuacja monitoringu oraz weryfikacja istniejących parametrów i danych dotyczących obiektów oświatowych: a. Powierzchnia ogrzewana obiektu b. Kubatura ogrzewana c. Rok budowy d. Liczba budynków wchodzących w skład obiektu e. Liczba kondygnacji f. Liczba użytkowników g. Rok ostatniego remontu h. Technologia budowy i. Źródła c.o., c.w.u. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Pozostałe działania ze strony Biura Inżyniera Miejskiego: 1. Wykonanie i koordynacja działań wg „Lokalnego planu działań...” w tym „Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych” 2. Kontynuacja obecnej aktywności w roli kreatora inwestycji związanych z efektywnością energetyczną w budynkach oświatowych, kierowanie propozycji przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną w budynkach oświatowych bezpośrednio do prezydenta miasta Częstochowy. 3. Uczestnictwo w negocjowaniu umów z dostawcami energii (działanie realizowanie) 4. Uzyskiwanie informacji od oraz przekazywania zaleceń do jednostek, wydziałów i placówek Urzędu Miasta, spółek miejskich i jednostek zależnych (działanie realizowanie) 5. Monitoring osiągania celu zmniejszenia zużycia energii finalnej w obiektach oświatowych o 1% rocznie (działanie realizowanie) Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Miasto Częstochowa, Obiekty oświatowe Środki miasta 11 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Udział procentowy obiektów oświatowych objętych w całości proponowanym monitoringiem, udział procentowy obiektów oświatowych dla których istnieje możliwość wyznaczenia wskaźników dotyczących zużycia i kosztów energii. Od roku 2010 1.2 Zakup oraz wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu mediów energetycznych oraz wody Mobilny, automatyczny system monitoringu, potrzebny dla weryfikacji stanu istniejącego oraz identyfikacji przyczyn porażki/sukcesu przedsięwzięć inwestycyjnych. Wyniki pomiarów można prezentować na stronie internetowej. System automatyczny zbudowany w tej konwencji pracuje autonomicznie. Propozycja obejmuje monitorowanie zużycia: • ciepła sieciowego • energii elektrycznej • wody • gazu Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki przy pomocy 5 przenośnych (poza elementami montowanymi na stałe, jak przepływomierze, wodomierze itd.) zestawów pomiarowych, które wykorzystują dodatkowo instalowane liczniki energii elektrycznej, ciepła, wodomierze i gazomierze, wyposażone w wyjścia przekazujące wyniki pomiarów poprzez przetworniki bezprzewodowe do stacji bazowej. Dalej poprzez Internet pomiary trafiają do bazy danych i systemu wizualizacji na stronie internetowej. Jeżeli jest to technicznie możliwe można wykorzystać istniejące liczniki poszczególnych mediów i podłączyć je do przetworników pomiarowych systemu. Kotłownie indywidualne powinny zostać wyposażone w liczniki wytwarzanego lokalnie ciepła, które również w przyszłości będą umożliwiały pomiar ilości faktycznie produkowanego ciepła, bez potrzeby analitycznego szacowania na podstawie ilości zużytego paliwa. Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty oświatowe 5 x 30 000 zł / Środki miasta Okres realizacji Działanie Liczba obiektów objętych monitoringiem zużycia energii i wody, informacje o zużyciu mediów w ocenianych (modernizowanych) obiektach oświatowych. Lata 2010 - 2020 1.3 Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego Wykonawca Grupa docelowa Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego w zakresie: • Współpraca z odpowiednimi komórkami urzędu w ramach sporządzania warunków zamówienia (SIWZ) zawierających wytyczne dla wykonawców prac projektowych bądź prac kompleksowych, w których skład wchodzi komponent projektowy, dotyczących modernizacji obiektów edukacyjnych. Współpraca powinna obejmować wydawanie opinii na temat specyfikacji przez pracowników Biura Inżyniera Miejskiego bezpośrednio w takcie tworzenia specyfikacji. • Współpraca z Wydziałem Inwestycji i Zamówień Publicznych przy wyborze obiektów przeznaczonych do finansowania w ramach Programu (propozycję tworzenia rankingu obiektów przedstawiono w poprzedniej części opracowania). Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty oświatowe 12 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Liczba działań prowadzonych wspólnie przez BIM oraz Wydział Inwestycji i Zamówień Publicznych, przy wyborze obiektów przeznaczonych do finansowania. Liczba opinii związanych z współtworzeniem SIWZ dotyczących obiektów oświatowych. Lata 2010 - 2020 1.4 Wzmocnienie kadrowe Biura Inżyniera Miejskiego Utworzenie w Biurze Inżyniera Miejskiego stanowiska pracy ściśle związanego z tworzeniem baz danych i przetwarzaniem informacji o obiektach, a także przeprowadzaniem analiz na podstawie zebranych informacji. Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty oświatowe Liczba prowadzonych działań/analiz informacji o obiektach oświatowych Od roku 2010 a także zasób gromadzonych Nazwa Działanie 2. Działania edukacyjne i informacyjne 2.1 Opracowanie „Programu działania dotyczącego efektywności energetycznej budynku/instalacji” w zakresie zarządzania oraz oszczędności energii w budynkach oświatowych, będącego zestawieniem działań, oraz możliwych do osiągnięcia efektów oszczędności energii w tej grupie budynków. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Biuro Inżyniera Miejskiego/Zewnętrzny Użytkownicy obiektów oświatowych 2000 zł / Możliwość dofinansowania przez WFOŚiGW Wykonawca Grupa docelowa Biuro Inżyniera Miejskiego Zarządcy, administratorzy, konserwatorzy, personel obsługi obiektów oświatowych. 4000 zł Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Wdrożenie od 2010 roku 2.2 Szkolenia dla zarządców, administratorów, konserwatorów oraz obsługi urządzeń energetycznych w zakresie działań i zachowań prooszczędnościowych, powiązanych ze wspomnianym wyżej „Programem działań dotyczącym efektywności energetycznej budynku/instalacji”. Szkolenia powinny odbywać się pod hasłem „Identyfikacja możliwości poprawy efektywnego wykorzystania energii w budynkach oświatowych”. Szkolenie powinno jednoznacznie i skutecznie określać sposoby i możliwości zmian w sposobie użytkowania energii poruszając takie aspekty jak: • Oszczędzanie energii w szkołach. Na co mam, a na co nie mam wpływu? • Identyfikacja słabych stron ze względu na efektywne wykorzystanie energii w obiekcie edukacyjnym, • Promowanie działań efektywnościowych wśród uczniów oraz kadry pracowniczej. Liczba osób objętych szkoleniem, liczba podmiotów objętych szkoleniem, liczba przeprowadzonych szkoleń. Od roku 2010 13 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie 2.3 Konkursy dla szkół Konkursy z nagrodami pieniężnymi lub rzeczowymi dla jednostek oświatowych, na temat efektywnego korzystania z energii. Istnieje co najmniej kilka możliwych tematów, w które zaangażować mogą się zarówno uczniowie jak i wychowawcy: - Najbardziej skuteczne sposoby oszczędzania energii w szkole (konkurs dla uczniów), - Konkurs na opracowanie świadectwa energetycznego szkoły (konkurs dla uczniów). Biuro Inżyniera Miejskiego / zewnętrzny Uczniowie, nauczyciele 8 000 zł / Możliwość współfinansowania nagród w konkursie przez WFOŚiGW. Liczba przeprowadzonych konkursów, liczba aktywnych uczestników konkursów. Od roku 2010 2.4 rozszerzenie portalu informacyjnego www.czestochowa.energiaisrodowisko.pl o ilustrację dobrych praktyk i wzorców działań miasta w zakresie wykorzystania energii w obiektach oświatowych. Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty edukacyjne, pozostali mieszkańcy Częstochowy Wzrost zainteresowania działaniami związanymi z efektywnym wykorzystaniem energii w obiektach oświatowych – liczba wejść na stronę internetową. Lata 2010 - 2020 2.5 Kampanie informacyjne dla uczniów w zakresie działań i zachowań prooszczędnościowych: - broszury, - postery, - lekcje okolicznościowe. Biuro Inżyniera Miejskiego / zewnętrzny Uczniowie szkół 3000 zł/ Współfinansowanie przez NFOŚiGW Liczba przeprowadzonych kampanii, liczba przeprowadzonych lekcji okolicznościowych, liczba uczniów objętych kampanią informacyjną, liczba rozprowadzonych broszur informacyjnych. Lata 2010 - 2020 3. Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 3.1 Rozszerzenie funkcjonowania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy Obiekty o najwyższym priorytecie działań: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Szkoła Podstawowa Nr 8, Szkoła Podstawowa Nr 13, Szkoła Podstawowa Nr 33, Szkoła Podstawowa Nr 39, Szkoła Podstawowa Nr 50, Gimnazjum Nr 5, Gimnazjum Nr 16, Zespół Szkół Ekonomicznych, 14 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9. 10. 11. 12. Zespół Szkół im. dr Biegańskiego, Zespół Szkół im. J. Kochanowskiego, Zespół Szkół im. Gen. Andersa, Zespół Szkół Technicznych i S Żeromskiego. Ogólnokształcących im. Wszystkie obiekty za wyjątkiem Gimnazjum nr 16 (RO = 12) posiadają ranking RO = 84, czyli najwyższy możliwy do osiągnięcia w przyjętym systemie. Ich potrzeby remontowe i modernizacyjne uwzględniono w WPI na lata 2009 – 2014 i zostały sporządzone audyty energetyczne. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Szacunkowe nakłady to ok. 20 mln zł. Szacunkowe efekty to zmniejszenie zużycia o ok. 18 000 GJ/rok, co dla bieżących cen energii daje ok. 0,77 mln zł/rok. Urząd Miasta Częstochowa Obiekty oświatowe 20 mln zł / Preferencyjna pożyczka (np. WFOŚiGW, NFOŚiGW), Fundusze pomocowe (krajowe i regionalne programy operacyjne). Wskaźniki jednostkowego zużycia energii oraz jednostkowych kosztów energii. Lata 2010 - 2013 3.2 Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy Obiekty w drugiej grupie priorytetowej to: 1. Gimnazjum nr 9, 2. Internat I Liceum Ogólnokształcącego, 3. V Liceum Ogólnokształcące, 4. Miejskie Przedszkole nr 9, 5. Miejskie Przedszkole nr 30, 6. Szkoła Podstawowa nr 38, 7. Szkoła Podstawowa nr 40, 8. Szkoła Podstawowa nr 52 i Gimnazjum nr 21, 9. Zespół Gimnazjów. Szacunkowe efekty to zmniejszenie zużycia o ok. 8 000 GJ/rok, co dla bieżących cen energii daje ok. 0,4 mln zł/rok. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Realizacja przedsięwzięć energooszczędnych w obu opisanych powyżej grupach pozwoli na zmniejszenie zużycia energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy o ok. 14%. Urząd Miasta Częstochowa Obiekty oświatowe 14,5 mln zł / Preferencyjna pożyczka (np. WFOŚiGW, NFOŚiGW), Fundusze pomocowe (Krajowe i regionalne programy operacyjne). Wskaźniki jednostkowego zużycia energii oraz jednostkowych kosztów energii. Lata 2013 - 2016 3.3 Kontynuacja wdrażania Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach oświatowych miasta Częstochowy Grupę stanowią następujące obiekty: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Gimnazjum nr 12 II Liceum Ogólnokształcące IV Liceum Ogólnokształcące IV Liceum Ogólnokształcące – hala sportowa VI Liceum Ogólnokształcące VII Liceum Ogólnokształcące Szkoła podstawowa nr 1 Szkoła podstawowa nr 2 15 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Szkoła podstawowa nr 2 - pływalnia Szkoła podstawowa nr 12 Szkoła podstawowa nr 19/Gimnazjum nr 19 ul. Orla Szkoła podstawowa nr 24/ Gimnazjum nr 20 Szkoła podstawowa nr 29/ Gimnazjum nr 14 Szkoła podstawowa nr 31 Szkoła podstawowa nr 32 Szkoła podstawowa nr 34 Szkoła podstawowa nr 35 Szkoła podstawowa nr 36 Szkoła podstawowa nr 48/ Gimnazjum nr 3 Szkoła podstawowa nr 48/ Gimnazjum nr 3 - pływalnia Szkoła podstawowa nr 49 Gimnazjum nr 22 Zespół szkół nr 1/ VIII Liceum Ogólnokształcące Zespół Szkół nr 2 Zespół Szkół im. Cypriana Kamila Norwida Zespół Szkół im. Władysława Stanisława Reymonta Zespół Szkół Samochodowo Budowlanych Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych Szacunkowe efekty to zmniejszenie zużycia o ok. 36 000 GJ/rok, co dla bieżących cen energii daje ok. 1,56 mln zł/rok. Z tych obiektów należy wyodrębnić ok. 10 – 12, dla których powinno się wykonać audyty energetyczne. Na tej podstawie możliwe będzie wykonanie analiz i zaproponowanie realizacji w latach 2016 – 2020. Urząd Miasta Częstochowy Obiekty oświatowe 55 mln zł / Preferencyjna pożyczka (np. WFOŚiGW, NFOŚiGW), Fundusze pomocowe (krajowe i regionalne programy operacyjne) Wskaźniki jednostkowego zużycia energii oraz jednostkowych kosztów energii Lata 2016 - 2020 3.2 Środki służące poprawie użyteczności publicznej efektywności energetycznej w obiektach Szczegółowy „Program poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach użyteczności publicznej miasta Częstochowy” jest integralną częścią „Lokalnego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej dla miasta (CEEAP)” i stanowi załącznik 2 do planu. Poniżej przedstawiono tabele zawierające podstawowe środki oraz opis działań poprawy efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej. 3.2.1 Lp. 1. Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w obiektach użyteczności publicznej Planowane środki poprawy efektywności energetycznej Działania organizacyjne i zarządcze Działania w celu poprawy efektywności energetycznej 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii 1.2 Wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu mediów energetycznych oraz wody 1.3 Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego 1.4 Wzmocnienie kadrowe Biura Inżyniera Miejskiego 16 Okres realizacji Od roku 2010 Lata 2010 - 2020 Lata 2010 - 2020 Od roku 2010 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. 3. 3.2.2 Działania edukacyjne i informacyjne Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 2.1 Opracowanie „Programu działania dotyczącego efektywności energetycznej budynku/instalacji” 2.2 Szkolenia dla zarządców, administratorów, konserwatorów oraz obsługi urządzeń energetycznych 2.3 Wykonanie audytów energetycznych 2.4 rozszerzenie portalu informacyjnego 3.1 Zainicjowanie program poprawy efektywności wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej miasta Częstochowy Wdrożenie w roku 2010 Od roku 2010 W sposób ciągły od roku 2010 Lata 2010 - 2020 Od roku 2010 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze użyteczności publicznej Nazwa Działanie 1. Działania organizacyjne i zarządcze 1.1 Rozwój systemu monitorowania zużycia energii: Proponuje się kontynuację prowadzonego obecnie monitoringu zużycia energii w obiektach użyteczności publicznej w następującym zakresie: 1. Monitorowanie zużycia ciepła sieciowego, gazu, energii elektrycznej. 2. Monitorowanie kosztów związanych ze zużyciem ciepła sieciowego, gazu sieciowego, energii elektrycznej. 3. Monitorowanie zużycia oraz kosztów mediów energetycznych generowanych przez pododbiorców. 4. Monitorowanie szczegółów dotyczących rozliczania się z dostawcą mediów bądź paliw. 5. Informacje o liczbach stopniodni dla poszczególnych lat bądź sezonów grzewczych. W celu umożliwienia identyfikacji parametrów energetycznych obiektów użyteczności publicznej, proponuje się pozyskiwanie lub weryfikację istniejących informacji o obiektach: a. Powierzchnia ogrzewana obiektu. b. Kubatura ogrzewana. c. Rok budowy. d. Liczba budynków wchodzących w skład obiektu. e. Liczba kondygnacji. f. Liczba użytkowników. g. Rok ostatniego remontu. h. Technologia budowy. i. Źródła c.o., c.w.u.. Powyższe informacje należy weryfikować i monitorować w kontekście zachodzących zmian w budynkach. Rozszerzenie prowadzonego obecnie monitoringu zużycia energii oraz kosztów mediów w budynkach użyteczności o następujące informacje: 1. 2. 3. 4. Monitorowanie zużycia wody. Monitorowanie zużycia paliw stałych. Monitorowanie zużycia oleju opałowego, gazu płynnego i biomasy Opis przedsięwzięć związanych z poprawą efektywności energetycznej obiektu oraz stanu technicznego obiektu. Opis 17 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- powinien w sposób czytelny diagnozować obecny stan budynku, dotychczasowy stopień jego modernizacji oraz stan źródeł ciepła, a także sygnalizować istniejące potrzeby w tym zakresie. Proponuje się procentowe określanie stopnia modernizacji przegród w zakresie stolarki, ścian, stropodachów a także udziału wymienionego oświetlenia na energooszczędne. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Ponadto proponuje się następujące działania ze strony Biura Inżyniera Miejskiego: 1. Kontynuacja obecnej aktywności w roli kreatora inwestycji związanych z efektywnością energetyczną w budynkach użyteczności publicznej, kierowanie propozycji przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną w budynkach użyteczności publicznej bezpośrednio do prezydenta miasta Częstochowy. 2. Uzyskiwanie informacji od oraz przekazywania zaleceń do jednostek, wydziałów i placówek Urzędu Miasta, spółek miejskich i jednostek zależnych. 3. Monitoringu osiągania celu zmniejszenia zużycia energii finalnej w obiektach użyteczności publicznej o 1% rocznie (kontynuacja). 4. Uczestnictwo w negocjowaniu umów z dostawcami energii (kontynuacja prowadzonych działań). Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty użyteczności publicznej Udział procentowy obiektów oświatowych objętych w całości proponowanym monitoringiem, udział procentowy obiektów oświatowych dla których istnieje możliwość wyznaczenia wskaźników dotyczących zużycia i kosztów energii. Od roku 2010 1.2 Wykorzystanie mobilnego systemu monitoringu mediów energetycznych oraz wody Mobilny, automatyczny system monitoringu, potrzebny dla weryfikacji stanu istniejącego oraz identyfikacji przyczyn porażki/sukcesu przedsięwzięć inwestycyjnych. Wyniki pomiarów można prezentować na stronie internetowej. System automatyczny zbudowany w tej konwencji pracuje autonomicznie. Propozycja obejmuje monitorowanie zużycia: • ciepła sieciowego, • energii elektrycznej, • wody, • gazu. Wykonawca Grupa docelowa przy pomocy 5 przenośnych (poza elementami montowanymi na stałe, jak przepływomierze, wodomierze itd.) zestawów pomiarowych, które wykorzystują dodatkowo instalowane liczniki energii elektrycznej, ciepła, wodomierze i gazomierze, wyposażone w wyjścia przekazujące wyniki pomiarów poprzez przetworniki bezprzewodowe do stacji bazowej. Dalej poprzez Internet pomiary trafiają do bazy danych i systemu wizualizacji na stronie internetowej. Jeżeli jest to technicznie możliwe można wykorzystać istniejące liczniki poszczególnych mediów i podłączyć je do przetworników pomiarowych systemu . Kotłownie indywidualne powinny zostać wyposażone w liczniki wytwarzanego lokalnie ciepła, które również w przyszłości będą umożliwiały pomiar ilości faktycznie produkowanego ciepła, bez potrzeby analitycznego szacowania na podstawie ilości zużytego paliwa. Zewnętrzny Obiekty użyteczności publicznej 18 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie Wykonawca Liczba obiektów objętych monitoringiem zużycia mediów energetycznych i wody, informacje o zużyciu mediów w ocenianych (modernizowanych) obiektach użyteczności publicznej. Lata 2010 - 2020 1.3 Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego Wzmocnienie instytucjonalne Biura Inżyniera Miejskiego w zakresie: • Wykonanie i koordynacja działań wg „Lokalnego planu działań...” w tym „Programu poprawy efektywności wykorzystania energii w obiektach użyteczności publicznej miasta Częstochowy”. • Współpraca z odpowiednimi komórkami urzędu w ramach sporządzania warunków zamówienia (SIWZ), zawierających wytyczne dla wykonawców prac projektowych, bądź prac kompleksowych, w których skład wchodzi komponent projektowy, dotyczących modernizacji budynków użyteczności publicznej. Współpraca powinna obejmować wydawanie opinii na temat specyfikacji, przez pracowników Biura Inżyniera Miejskiego bezpośrednio w takcie tworzenia specyfikacji. • Współpraca z Wydziałem Inwestycji i Zamówień Publicznych przy wyborze obiektów przeznaczonych do finansowania w ramach Programu (propozycję tworzenia rankingu obiektów przedstawiono w poprzedniej części opracowania). • Współpraca z Wydziałem Funduszy Europejskich i Wydziałem Inwestycji i Zamówień Publicznych w przygotowaniu wniosków do instytucji finansowych o dofinansowanie wdrażania przedsięwzięć, a także wprowadzenie do budżetu środków na prace przygotowawcze. Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty użyteczności publicznej Liczba wspólnych prowadzonych przez BIM oraz Wydziałem Inwestycji i Zamówień Publicznych, przy wyborze obiektów przeznaczonych do finansowania. Liczba opinii związanych z współtworzeniem SIWZ dotyczących obiektów oświatowych. Lata 2010 - 2020 1.4 Wzmocnienie kadrowe Biura Inżyniera Miejskiego Utworzenie w Biurze Inżyniera Miejskiego stanowiska pracy ściśle związanego z tworzeniem baz danych i przetwarzaniem informacji o obiektach, a także przeprowadzaniem analiz na podstawie zebranych informacji. Urząd Miasta Częstochowa / Biuro Inżyniera Miejskiego Biuro Inżyniera Miejskiego Liczba prowadzonych działań/analiz, zasób gromadzonych informacji o obiektach użyteczności publicznej. Od roku 2010 2. Działania edukacyjne i informacyjne 2.1 Opracowanie „Programu działania dotyczącego efektywności energetycznej budynku/instalacji”, w zakresie zarządzania oraz oszczędności energii w budynkach użyteczności publicznej, będącego zestawieniem działań, oraz możliwych do osiągnięcia efektów oszczędności energii w budynkach należących do tej grupy. Biuro Inżyniera Miejskiego / Zewnętrzny 19 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie Administratorzy, zarządcy, konserwatorzy, obsługa obiektów użyteczności publicznej 2000 zł / Możliwość dofinansowania przez WFOŚiGW Wdrożenie w roku 2010 2.2 Szkolenia dla zarządców, administratorów, konserwatorów oraz pracowników obsługi urządzeń energetycznych w zakresie działań i zachowań prooszczędnościowych, powiązanych ze wspomnianym wyżej „Programem działań dotyczącym efektywności energetycznej budynku/instalacji”. Szkolenia powinny odbywać się pod hasłem „Identyfikacja możliwości poprawy efektywnego wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej”. Szkolenie powinno jednoznacznie i skutecznie określać sposoby i możliwości zmian w sposobie użytkowania energii, poruszając takie aspekty jak: • Oszczędzanie energii w budynkach użyteczności publicznej. Na co mam, a na co nie mam wpływu? • Identyfikacja słabych stron ze względu na efektywne wykorzystanie energii w obiekcie użyteczności publicznej, • Promowanie działań efektywnościowych wśród użytkowników obiektu oraz kadry pracowniczej. Zewnętrzny Zarządcy, administratorzy, konserwatorzy, personel obsługi obiektów użyteczności publicznej. 4000 zł / Możliwość dofinansowania przez WFOŚiGW Liczba przeprowadzonych szkoleń, liczba jednostek zarządzających objętych szkoleniem, liczba osób objętych szkoleniem Od roku 2010 2.3 Wykonanie audytów energetycznych dla budynków zakwalifikowanych do grupy G1 oraz G2, a więc dla budynków o największym zużyciu energii oraz najwyższych kosztach ogrzewania, ze wskazaniem wyższego priorytetu dla grupy G1. Zewnętrzny Budynki użyteczności publicznej Środki miasta Liczba wykonanych audytów w poszczególnych grupach priorytetowych. W sposób ciągły od roku 2010 2.4 rozszerzenie portalu informacyjnego www.czestochowa.energiaisrodowisko.pl o ilustrację dobrych praktyk i wzorców działań miasta w zakresie wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej. Biuro Inżyniera Miejskiego/zewnętrzny Obiekty użyteczności publicznej, pozostali mieszkańcy Częstochowy Wzrost zainteresowania działaniami związanymi z efektywnym wykorzystaniem energii w obiektach oświatowych – liczba wejść na stronę internetową. Lata 2010 - 2020 3. Działania inwestycyjne 3.1 Zainicjowanie programu poprawy efektywności wykorzystania energii w budynkach użyteczności publicznej miasta Częstochowy Modernizacja następujących obiektów zaliczonych do grupy G1 (najwyższe 20 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- jednostkowe koszty energii): 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Dom Pomocy Społecznej Kontkiewicza 2 Młodzieżowy Dom Kultury Łukasińskiego 68 Miejska Galeria Sztuki Aleja Najświętszej Maryi Panny 64 MOSiR Boya-Żeleńskiego MOSiR Aleja Niepodległości 20/22 MPK Sp. z o.o. Aleja Niepodległości 30 Szpital im. Dra T. Chałubińskiego Bony 1/3 Szpital im. Dra L. Rydygiera Urząd Miasta Częstochowy Śląska 11/13 Teatr im. A. Mickiewicza Kilińskiego 15 dla których sumaryczne zużycie energii wynosi 53 100 GJ/rok, a roczne koszty energii to ponad 3,5 mln zł. Można bezpiecznie założyć, że realne jest zmniejszenie zużycia i kosztów energii o 25%, tzn. o 13 100 GJ/rok i 880 tys. zł rocznie. Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Obiekty użyteczności publicznej W celu oszacowania nakładów inwestycyjnych niezbędne jest wykonanie audytów energetycznych dla analizowanych budynków. Wskaźniki jednostkowego zużycia energii oraz jednostkowych kosztów energii. Od roku 2010 3.3 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze transportu (z wyłączeniem lotnictwa i żeglugi) 3.3.1 Lp. 1. Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu Planowane środki poprawy efektywności energetycznej Działania organizacyjne i zarządcze Działania w celu poprawy efektywności energetycznej 1.1 Monitoring zużycia energii w transporcie miejskim zbiorowym 1.2 Monitoring informacji o pojazdach rejestrowanych w Wydziale Spraw Obywatelskich 1.3 Integracja systemu transportowego zbiorowego na rzecz minimalizacji niekorzystnych efektów nadmiernego wykorzystywania transportu indywidualnego 1.4 Transpozycja dyrektywy PEiR 2009/33/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego 1.5 Planowanie optymalnych wariantów podróży dla instytucji, szkół, władz lokalnych, terenów zamieszkałych i przemysłowych 21 Okres realizacji Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2.1 Promocja „Efektywnego energetycznie prowadzenia pojazdów ECO-DRIVING” 2. 3. Działania edukacyjne i informacyjne Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 2.2 Propagowanie wspólnego używania samochodów oraz stylu życia mniej uzależnionego od samochodu 2.3 Propagowanie kontroli ciśnienia w oponach 2.4 Edukacja dzieci i młodzieży, jak również nauczycieli o konsekwencjach związanych z wyborem określonych środków komunikacji 2.5 Podnoszenie świadomości mieszkańców co do wpływu różnych środków transportu na środowisko 3.1 Zwiększenie roli transportu tramwajowego poprzez unowocześnienie oraz rozszerzenie zasięgu taboru tramwajowego 3.2 Wprowadzenie systemu zarządzania transportem jako środka do zwiększenia efektywności transportu 3.3 Tworzenie stref o ograniczonym lub regulowanym dostępie dla użytkowników transportu 3.4 Działania zwiększające bezpieczeństwo dla ruchu pieszego i rowerowego 3.5 Pomiary natężenia ruchu na głównych trasach przelotowych oraz głównych ulicach gminnych 3.3.2 Rok 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Lata 2010 - 2020 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze transportu Nazwa Działanie 1. Działania organizacyjne i zarządcze 1.1 Monitoring zużycia energii w transporcie miejskim zbiorowym Monitorowanie ilości energii zużywanej przez miejski transport zbiorowy. Gromadzenie informacji o ilości zużytego paliwa przez tabor autobusowy, oraz zużytej energii elektrycznej przez tabor tramwajowy, liczbie transportowanych pasażerów, liczbie kilometrów oraz wozokilometrów wykonanych przez pojazdy, stanie technicznym oraz ilościowym taboru autobusowego i tramwajowego, długości linii autobusowych i tramwajowych, stopniu wykorzystania poszczególnych pojazdów autobusowych i tramwajowych. Proponuje się pozyskiwanie informacji od przewoźników w formie rocznych raportów zawierających powyższe informacje. 22 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Podmioty transportu miejskiego zbiorowego, przewoźnicy, agencje transportowe Środki miasta Zasób informacji dotyczących zużycia energii w transporcie miejskim zbiorowym. Liczba uzyskanych raportów od przewoźników. Od roku 2010 1.2 Monitoring informacji o pojazdach rejestrowanych w Wydziale Spraw Obywatelskich Pozyskiwanie informacji o liczbie rejestrowanych pojazdów na terenie miasta Częstochowy, uwzględniając: rodzaj silnika (zapłon iskrowy/samoczynny), pojemność silnika, rodzaj paliwa, wiek pojazdu, rodzaj pojazdu (osobowy, bus, ciężarowy, motocykl). Ustalenie źródła informacji, oraz możliwości pozyskiwania danych. Obecnie Wydział Spraw Obywatelskich nie udziela powyższych informacji powołując się na bazę Ośrodka Informatyki Terenowego Banku Danych Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku. Powyższe informacje należy pozyskiwać w formie rocznych zestawień. Analiza struktury wiekowej i paliwowej rejestrowanych pojazdów pod względem efektywności energetycznej. Miasto Częstochowa Użytkownicy pojazdów osobowych, ciężarowych, busów, motocykli. Środki miasta Zasób informacji o liczbie pojazdów rejestrowanych na terenie miasta – roczne zestawienia. Struktura wiekowa, paliwowa pojazdów. Od roku 2010 1.3 Integracja systemu transportowego zbiorowego na rzecz minimalizacji niekorzystnych efektów nadmiernego wykorzystywania transportu indywidualnego. Tworzenie systemu zintegrowanego transportu publicznego w celu zwiększenia komfortu, bezpieczeństwa oraz efektywności transportu zbiorowego. Docelowo - integracja w dziedzinie planowania i tworzenia taryf. Pierwsze działania sformułowanie podstawowych warunków integracji, zasad współpracy pomiędzy uczestnikami systemu transportu zbiorowego, a także jednostkami samorządowymi: Koordynacja działań powinna dotyczyć przedsiębiorstw: - MPK Sp. z.o.o - PKP Przewozy Regionalne Sp. z o.o. - PKP Intercity - PKS Częstochowa S.A. - Pozostali przewoźnicy oraz jednostek administracji - Urząd Miasta Częstochowy - Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Inne działania: Racjonalizowanie układu linii (marszrutyzacja) i rozkładów jazdy, z uwzględnieniem godzin głównego obciążenia i zapotrzebowania na transport. Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Sektor transportu: przewoźnicy, organy administracji samorządowej, operatorzy pojazdów, agencje transportowe. 23 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie Miasto Częstochowa, przedsiębiorstwa komunikacyjne Liczba pasażerów wykorzystujących miejski transport zbiorowy w odniesieniu do liczby podróżujących osób, natężenie ruchu pojazdów osobowych i komunikacji zbiorowej w godzinach wzmożonego zapotrzebowania na transport. Od roku 2010 1.4 Transpozycja dyrektywy PEiR 2009/33/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów transportu drogowego. Uwzględnianie przy zakupie pojazdów transportu drogowego czynnika energetycznego i oddziaływania na środowisko podczas całego cyklu użytkowania pojazdu, w tym zużycia energii oraz emisji CO2. Wymiana starego taboru autobusowego. Średni wiek taboru (stan na 31. sierpnia 2009) wynosi blisko 13 lat. 29 autobusów spełnia normę Euro 4 a 9 spełnia Euro 3. Średnie zużycie paliwa przez pojazdy taboru autobusowego wyniosło w roku 2008 37,36 l/100 km, o 11% więcej niż w roku 2005 (patrz załącznik 4). Miasto Częstochowa, MPK w Częstochowie Sp. z o.o. Drogowy transport zbiorowy Zużycie paliwa na kilometr przez pojazdy zakupowane, koszt wyrażony przez jedną wartość pieniężną za jednostkę energii, koszty energii w cyklu użytkowania pojazdu, koszty CO2 związane z eksploatacją pojazdu podczas całego cyklu użytkowania. Od roku 2010 1.5 Planowanie optymalnych wariantów podróży dla instytucji, szkół, władz lokalnych, terenów zamieszkałych i przemysłowych Ponowna analiza potrzeb komunikacyjnych poszczególnych części miasta z uwzględnieniem ich specyfiki. Dostosowanie liczby kursów oraz wariantów tras do aktualnych potrzeb danych rejonów miasta. Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Drogowy transport zbiorowy Liczba przeprowadzonych analiz związanych z optymalnymi wariantami podróży na terenie miasta. Od roku 2010 2. Działania edukacyjne i informacyjne 2.1 Promocja „Efektywnego energetycznie prowadzenia pojazdów ECO-DRIVING” Prowadzenie stałej kampanii na rzecz efektywnego energetycznie prowadzenia pojazdów uwzględniając: • Styl prowadzenia pojazdu. • Planowanie podróży. • Dbałość o stan techniczny pojazdu. • Dobre nawyki związane z eksploatacją. Kampania może być łączona z częścią imprez organizowanych przez miasto, a także istnieć jako osobny element promocyjny na stronie www.czestochowa.energiaisrodowisko.pl . Inne sposoby dotarcia do użytkowników to: • Informacje w prasie lokalnej. 24 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie • Szkolenia. Promocja innowacji oraz dobrych praktyk w dziedzinie efektywnego wykorzystania energii w transporcie. Propagowanie wspólnego używania samochodów oraz stylu życia mniej uzależnionego od samochodu. Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Kierowcy pojazdów osobowych, ciężarowych, przewoźnicy, operatorzy pojazdów. Środki miasta, środki unijne Liczba kampanii informacyjnych adresowanych do grup docelowych, liczba odbiorców kampanii promujących ECODRIVING. Rok 2010 2.2 Propagowanie wspólnego używania samochodów oraz stylu życia mniej uzależnionego od samochodu Kampania zachęcająca do planowania wspólnych podróży pomiędzy pracą a miejscem zamieszkania. Propagowanie i wspieranie transportu rowerowego jako czystszego, zdrowszego oraz czasem szybszego środka transportu. Wsparcie transportu rowerowego jako alternatywy dla stylu życia uzależnionego może dotyczyć: • Zwiększenie liczby ścieżek i dróg rowerowych w obrębie miasta. • Zwiększenie liczby parkingów dla rowerów w pobliżu obiektów użyteczności publicznej i handlowych. Miejski Zarząd Dróg Użytkownicy pojazdów Liczba prowadzonych kampanii, liczba odbiorców kampanii Od roku 2010 2.3 Propagowanie kontroli ciśnienia w oponach Kampania informacyjna na temat wpływu zbyt niskiego ciśnienia w oponach na zużycie paliwa w pojazdach osobowych i dostawczych. Kampania powinna obejmować takie aspekty jak: • Zalecaną częstotliwość pomiaru ciśnienia w oponach. • Wpływ ciśnienia w oponach na komfort podróży, zużycie opony oraz zużycie paliwa (przykłady. • Punkty pomiaru ciśnienia zlokalizowane na terenie oraz w pobliżu miasta Częstochowy. Powyższe informacje można rozpowszechniać w następujący sposób: • broszury informacyjne, • informacje na stronie Urzędu Miasta, • informacje na stronie www.czestochowa.energiaisrodowisko.pl , • informacje w prasie lokalnej. Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Kierowcy pojazdów osobowych i dostawczych Środki miasta, środki unijne Liczba odbiorców kampanii informacyjnych, liczba wejść na stronę internetową o niniejszej tematyce, liczba wykonanych pomiarów w stosunku do całkowitej liczby zarejestrowanych pojazdów. Od roku 2010 2.4 Edukacja dzieci i młodzieży, jak również nauczycieli o konsekwencjach związanych z wyborem określonych 25 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki środków komunikacji Przedstawienie zagadnień związanych z „czystym” poruszaniem się po mieście w sposób przystępny dla dzieci i młodzieży. Wskazanie najbardziej i najmniej efektywnych energetycznie środków komunikacji. Edukacja w powyższym zakresie może dotyczyć: • lekcji okolicznościowych (związanych np. z dniem bez samochodu), • wprowadzenie zagadnienia ekologicznego transportu w tematy zajęć dotyczące ogólnie ekologii, • opracowania broszury informacyjnej tradycyjnej lub w postaci np. gry planszowej (co znacznie ułatwi przekazanie treści najmłodszym). Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Dzieci i młodzież oraz kadra nauczycielska Liczba uczniów i nauczycieli objętych kampanią. Liczba przeprowadzonych lekcji okolicznościowych. Liczba obiektów oświatowych objętych kampanią. Od roku 2010 2.5 Podnoszenie świadomości mieszkańców co do wpływu różnych środków transportu na środowisko Opracowanie broszur informacyjnych odnośnie wpływu poszczególnych środków transportu w formie porównawczej. Określenie w sposób prosty i rzeczowy które ze środków transportu prowadzą do zwiększonego zanieczyszczenia środowiska oraz w jaki sposób wybór odpowiedniego środka komunikacji może bezpośrednio wpłynąć na najbliższe otocznie. Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Mieszkańcy miasta 3000 zł Liczba rozprowadzonych broszur informacyjnych Od roku 2010 3. Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 3.1 Zwiększenie roli transportu tramwajowego poprzez unowocześnienie oraz rozszerzenie zasięgu taboru tramwajowego Modernizacja i rozwój sieci transportowej szynowej, zwiększenie znaczenia transportu elektrycznego, atrakcyjności przewozów tramwajowych poprzez: • modernizację istniejącego taboru tramwajowego składającego się obecnie z wagonów Typu 105Na zakupionych w latach do 1992 roku, • remont torowisk. W obecnej sytuacji duży problem związany z efektywnością taboru tramwajowego stanowi wiek poszczególnych wagonów. Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Miejski transport zbiorowy Wsparcie ze środków publicznych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 - 2013 Liczba pasażerów korzystająca z taboru tramwajowego. Liczba pasażerów podejmujących wybór transportu tramwajowego jako szybkiego, ekologicznego i bezpiecznego środka 26 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie transportu. Lata 2010 - 2020 3.2 Wprowadzenie systemu zarządzania transportem jako środka do zwiększenia efektywności transportu Opracowanie i wdrażanie Systemu Sterowania Ruchem Drogowym oraz Systemu Obszarowego Zarządzania Ruchem zgodnie z Polityką Transportową oraz Zintegrowanym Planem Rozwoju Transportu Publicznego. • System Sterowania Ruchem Drogowym. • System Zarządzania Transportem Publicznym. • System Informacji dla Kierowców i Pasażerów. • System Informacji Parkingowej. • Inne podsystemy. Miasto Częstochowa, jednostka organizacyjna sprawująca funkcję zarządzającego transportem Sektor transportu: przewoźnicy, organy administracji samorządowej, operatorzy pojazdów, agencje transportowe. Program Infrastruktura i Środowisko, Regionalny Program Operacyjny. Liczba działań związanych z rozwojem Systemu Sterowania Ruchem w mieście Częstochowa, liczba przeprowadzonych inwestycji w związku z implementacją Systemu Obszarowego Zarządzania Ruchem. Od roku 2010 3.3 Tworzenie stref o ograniczonym lub regulowanym dostępie dla użytkowników transportu Tworzenie stref o preferowanym ruchu pieszym lub rowerowym. Tworzenie stref o ograniczonym lub regulowanym dostępie dla użytkowników pojazdów ciężarowych. Miasto Częstochowa, Miejski Zarząd Dróg Uczestnicy ruchu indywidualnego i zbiorowego Liczba działań związanych z tworzeniem stref o regulowanym lub ograniczonym dostępie dla użytkowników transportu. Od roku 2010 3.4 Działania zwiększające bezpieczeństwo dla ruchu pieszego i rowerowego Rozwój sieci tras rowerowych i w miarę możliwości objęcie zasięgiem dróg rowerowych jak największej części miasta. Wydzielanie specjalnych pasów dla ruchu rowerowego w istniejącej obecnie powierzchni dróg oraz chodników. Uwzględnianie pasa ruchu rowerowego już na etapie projektowania nowych dróg. Opracowanie strategii komunikacji rowerowej w Częstochowie. Miejski Zarząd Dróg Uczestnicy ruchu pieszego i rowerowego Program Infrastruktura i Środowisko, Regionalny Program Operacyjny. Liczba kilometrów tras rowerowych, liczba działań inwestycyjnych związanych z poprawą stanu chodników oraz ścieżek rowerowych, opracowana strategia komunikacji rowerowej dla miasta. Od roku 2010 3.5 Pomiary natężenia ruchu na głównych trasach przelotowych oraz głównych ulicach miejskich Wykonywanie pomiarów natężenia ruchu pojazdów w celu szacowania „tła” dla monitorowania efektów wdrażania Lokalnego Planu Działań w dziedzinie transportu. Pomiary takie są niezbędne dla jednoznacznego określenia skuteczności 27 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji części działań proefektywnościowych. Miejski Zarząd Dróg Uczestnicy ruchu samochodowego Liczba przeprowadzonych pomiarów. Od roku 2010 3.4 Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami 3.4.1 Lp. 1. Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami Planowane środki poprawy efektywności energetycznej Działania organizacyjne i zarządcze 2. Działania edukacyjne i informacyjne 3. Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 3.4.2 Działania w celu poprawy efektywności energetycznej 1.1 Monitoring zużycia energii i wielkości dostaw energii 1.2 Aktywny udział w rynku energii 1.3 Współpraca Miasta z przedsiębiorstwami energetycznymi 2.1 Informacja o działaniach podejmowanych przez miasto i przedsiębiorstwa na portalu internetowym 3.1 Promocja inteligentnych systemów opomiarowania Okres realizacji Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Od roku 2010 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze zaopatrzenia miasta w ciepło, energie elektryczna i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami Nazwa Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki 1. Działania organizacyjne i zarządcze 1.1 Monitoring zużycia energii i wielkości dostaw energii: Uruchomienie sytemu stałego monitoringu zużycia energii - opracowanie metodologii - stworzenie bazy danych - uzgodnienie warunków dostarczania danych przez przedsiębiorstwa energetyczne - uruchomienie procesu monitorowania raportowania - okresowe przeglądy systemu w zakresie zgodności z wymaganiami krajowymi Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego we współpracy z przedsiębiorstwami energetycznymi Miasto Częstochowa Środki miasta Coroczne raporty o zużyciu nośników energii Mieście z rozbicie na sektory objęte Planem 28 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Okres realizacji Działanie Od roku 2010 1.2 Aktywny udział w rynku energii Monitorowanie cen energii na rynku krajowym. Monitorowanie cen nośników energii dostarczanych do obiektów miejskich. Ciągła ocena wielkości mocy zamówionych i zrealizowanych oraz propozycje zmian. Organizacja przetargów na zakup energii, Podejmowanie działań w zakresie wykorzystania innych możliwości racjonalizacji kosztów energii wynikających z dostępnych mechanizmów rynkowych: - tworzenie grup wewnętrznie bilansujących, - zarządzanie popytem. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Działanie powiązane – promocja systemów inteligentnego opomiarowania, pilotowe wdrożenie skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Miasto Częstochowa Liczba działań związanych z aktywnym udziałem w rynku energii. Od roku 2010 1.3 Współpraca Miasta z przedsiębiorstwami energetycznymi Monitoring planów rozwoju i działań przedsiębiorstw energetycznych w zakresie przedsięwzięć związanych z poprawą sprawności wytwarzania i dystrybucji energii Współpraca z przedsiębiorstwami w zakresie budowy i realizacji miejskich programów efektywności energetycznej Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie Wykonawca Grupa docelowa Współpraca z przedsiębiorstwami w zakresie wsparcia dla programów tworzonych przez przedsiębiorstwa Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego, Rada na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Częstochowy Miasto Częstochowa Dostęp do aktualnych planów rozwoju przedsiębiorstw, Liczba podjętych wspólnych działań, wielkość pozyskanych środków zewnętrznych. Od roku 2010 2. Działania edukacyjne i informacyjne 2.1 Informacja o działaniach podejmowanych przez miasto i przedsiębiorstwa na portalu internetowym Bieżące informowanie mieszkańców i wszystkich zainteresowanych, za pośrednictwem portalu www.częstochowa.energiaisrodowisko.pl o: • wielkości zużycia energii w mieście i realizacji celów Planu, • działaniach podejmowanych przez miasto w zakresie realizacji planu, • działaniach podejmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne, • działalności Rady na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Energetycznej Miasta Częstochowy Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Mieszkańcy Miasta 29 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji - Nazwa Działanie 3. Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 3.1 Promocja inteligentnych systemów opomiarowania Przygotowanie pilotowego wdrożenia sytemu inteligentnego opomiarowania w wybranych budynkach użyteczności publicznej, w oparciu o środki zewnętrzne. Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Budynki użyteczności publicznej - Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Liczba informacji zamieszczanych na portalu internetowym Od roku 2010 Liczba przeprowadzonych analiz z pomocą danych uzyskanych przez system opomiarowania, liczba zainstalowanych inteligentnych systemów opomiarowania. Od roku 2010 3.5 Środki służące poprawie efektywności energetycznej mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw 3.5.1 Lp. 1. 2. 3. w sektorze Tabela przedstawiająca środki poprawy efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw Planowane środki poprawy efektywności energetycznej Działania organizacyjne i zarządcze Działania edukacyjne i informacyjne Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii Działania w celu poprawy efektywności energetycznej 1.1 Monitoring zużycia energii w miejskich budynkach mieszkalnych wielorodzinnych 2.1 Szkolenia w zakresie możliwości działań inwestycyjnych poprawiających efektywność wykorzystania energii w budynkach mieszkalnych 2.2 Promowanie dobrych wzorów oraz benchmarkingu wskaźników energetycznych budynków mieszkalnych oraz budynkach małych i średnich przedsiębiorstw na stronach internetowych. 3.1 Działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej miejskich budynków mieszkaniowych (ZGM – TBS) 30 Okres realizacji Lata 2010 - 2020 Od roku 2010 Od roku 2010 Lata 2010 – 2020 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3.5.2 Opis poszczególnych środków poprawy efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw Nazwa Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania 1. Działania organizacyjne i zarządcze 1.1 Monitoring zużycia energii w miejskich budynkach mieszkalnych wielorodzinnych Inwentaryzacja stanu technicznego budynków pod kątem efektywności energetycznej. Ankietyzacja budynków w celu określenia dokładnego potencjału oszczędności wg struktury własnościowej (w pierwszej kolejności dla budynków należących w 100% do miasta). Implementacja monitoringu zużycia energii elektrycznej, ciepła oraz zużycia gazu: określenie możliwych sposobów monitorowania zużycia energii w budynkach np. współpraca dostawcy energii, ZGM oraz Urzędu Miasta w ramach corocznego sporządzania analiz zużycia energii w poszczególnych budynkach należących do ZGM. Konstruowanie audytów dla reprezentatywnych budynków. W efekcie uzyskanie informacji w których budynkach modernizacja spowodować może najwyższy efekt ekonomiczny i energetyczny, a także sposób przeprowadzenia i stopień modernizacji poszczególnych grup budynków. ZGM-TBS Sp. z o.o. Budynki w zarządzie ZGM-TBS Sp. z o.o., należące w 100% do miasta Częstochowy oraz osobno budynki z częściowym udziałem własności miasta, zarządzane przez ZGM-TBS Miasto Częstochowa/Środki ZGM-TBS Sp. z o.o. Zasób informacji o budynkach miejskich mieszkalnych: stan techniczny przegród, stolarki, analiza informacji o zużyciu energii dla poszczególnych budynków. Udział procentowy budynków miejskich mieszkalnych z pełną informacją o zużyciu energii w stosunku do wszystkich budynków mieszkalnych miejskich. Lata 2010 – 2020 2. Działania edukacyjne i informacyjne 2.1 Szkolenia w zakresie możliwości działań inwestycyjnych poprawiających efektywność wykorzystania energii w budynkach mieszkalnych Przeprowadzenie szkoleń dla zainteresowanych wspólnot mieszkaniowych a także dla zarządców, reprezentantów wspólnoty w zakresie działań inwestycyjnych termomodernizacyjnych uwzględniając zagadnienia techniczne: sposoby modernizacji budynków, instalacji, zastosowanie odnawialnych źródeł energii w budynkach, a także zagadnienia finansowe: koszty modernizacji, możliwe źródła dofinansowania, inżynieria kosztowa, sposób składania wniosków. Projekcja możliwych do osiągnięcia korzyści. Propozycja wprowadzenia punktu dotyczącego efektywności energetycznej do programu corocznych zebrań wspólnot mieszkaniowych. ZGM-TBS Sp. z o.o. Wspólnoty mieszkaniowe, zarządcy nieruchomości Środki ZGM-TBS Sp. z o.o. 31 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Działanie Liczba przeprowadzonych szkoleń, liczba odbiorców szkoleń. Od roku 2010 2.2 Promowanie dobrych wzorów oraz benchmarkingu wskaźników energetycznych budynków mieszkalnych oraz budynkach małych i średnich przedsiębiorstw na stronach internetowych. Promowanie dobrych wzorów wskazujących na korzyści oraz możliwości działań proefektywnościowych. Przykład „Likwidacji niskiej emisji w osiedlu Dźbów” – jako wzorzec działania pod względem planowania oraz przeprowadzenia inwestycji zwiększającej efektywność energetycznej budynków. W efekcie uzyskano roczną oszczędność kosztów ogrzewania dla etapów I – III wynoszącą łącznie 512 113,47 zł/rok Promowanie benchmarkingu wskaźników energetycznych budynków mieszkalnych wielo i jednorodzinnych oraz budynków małych i średnich przedsiębiorstw. Porównywanie wskaźników dla budynków o podobnej funkcji jako metody określenia własnych potrzeb i możliwości w zakresie poprawy efektywności wykorzystania energii w budynku. Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji Nazwa Działanie Poradnictwo energetyczne w zakresie efektywności energetycznej budynków mieszkalnych na stronie internetowej www.czestochowa.energiaisrodowisko.pl . Udzielanie wskazówek na temat: - stosowania wyrobów najbardziej efektywnych urządzeń - stosowania energooszczędnego oświetlenia - proefektywnościowych zachowań użytkowników energii Miasto Częstochowa Użytkownicy energii w gospodarstwa domowych oraz w małych i średnich przedsiębiorstwach, administratorzy budynków mieszkalnych oraz użytkowych Środki miasta Wzrost zainteresowania zagadnieniami efektywności energetycznej. Liczba tematów związanych z energią w gospodarstwach domowych oraz małych i średnich przedsiębiorstwach podejmowanych przez użytkowników energii, liczba wejść na stronę internetową. Od roku 2010 3. Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii 3.1 Działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej miejskich budynków mieszkaniowych (ZGM – TBS) Prowadzenie przedsięwzięć termomodernizacyjnych miejskich obiektów mieszkaniowych w tym: • Ocieplenie przegród zewnętrznych (udział powierzchni mieszkalnej docieplonej wynosi 36,88% powierzchni mieszkań wybudowanych przed 1995 rokiem) • Likwidacja nieefektywnych źródeł ciepła w postaci pieców węglowych oraz kotłowni węglowych. Szacuje się udział powierzchni 32 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Wykonawca Grupa docelowa Nakłady/sposób finansowania Ocena skuteczności/ Wskaźniki Okres realizacji ogrzewanej w ten sposób jako 25 % powierzchni mieszkań wybudowanych przed 1995 rokiem • Modernizacja istniejącej instalacji c.o. 16 % powierzchni ogrzewanej jest zasilane ze starej niezmodernizowanej instalacji Przybliżony potencjał oszczędności energii na potrzeby cieplne budynków zarządzanych przez ZGM-TBS wynosi ok. 546,6 tyś GJ. Założenia przyjęte przy obliczaniu potencjału znajdują się w załączniku 3. Budynki o najwyższym priorytecie działań charakteryzują się: - wysokim wskaźnikiem zużycia energii na potrzeby ogrzewania w odniesieniu do powierzchni ogrzewanej - złymi parametrami izolacyjnymi przegród zewnętrznych niską sprawnością instalacji ogrzewania ZGM –TBS Sp. z o.o. Budynki w zarządzie ZGM-TBS Sp. z o.o., należące w 100% do miasta Częstochowy oraz osobno budynki z częściowym udziałem własności miasta zarządzane przez ZGM-TBS Nakłady – konieczna analiza stanu budynków oraz wykonanie reprezentatywnych audytów. Możliwy preferencyjny kredyt z WFOŚiGW, Fundusz Termomodernizacji Liczba przeprowadzonych inwestycji, zużycie energii w odniesieniu do powierzchni ogrzewanej. Zużycie energii w odniesieniu do liczby mieszkańców. Kwota przyznanych premii, stanowiących pomoc państwa. Lata 2010 – 2020 33 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4. Ocena efektów 4.1 Działania w ramach oceny efektów wdrażania Lokalnego Planu Działań Rodzaje podejmowanych Działania organizacyjne i zarządcze działań Działania edukacyjne i informacyjne Działania inwestycyjne zmniejszające zużycie i koszty energii Kluczowi wykonawcy Koordynator działań kluczowych wykonawców Lokalnego Planu Działań – Urząd Miasta Częstochowy, Biuro Inżyniera Miejskiego Obszar działania Grupa docelowa Monitorowanie efektów Kluczowi wykonawcy: • Jednostki organizacyjne miasta Częstochowy, spółki miejskie • Przedsiębiorstwa energetyczne działające na terenie miasta • Przedsiębiorstwa transportowe, przewoźnicy • Spółdzielnie mieszkaniowe Miasto Częstochowa Administracja i obsługa obiektów oświatowych, uczniowie, kadra nauczycielska, administratorzy i zarządcy obiektów użyteczności publicznej, administratorzy i zarządcy budynków mieszkalnych, administracja miejskich budynków mieszkalnych, przedstawiciele wspólnot mieszkaniowych, użytkownicy energii w gospodarstwach domowych, użytkownicy energii w małych i średnich przedsiębiorstwach, przedsiębiorstwa energetyczne, przedsiębiorstwa transportowe, prywatni przewoźnicy, kierowcy pojazdów różnych kategorii, użytkownicy transportu miejskiego i indywidualnego. 1. Pozyskiwanie i analiza informacji od przedsiębiorstw energetycznych, przedsiębiorstw komunikacyjnych działających na terenie miasta, odpowiednich wydziałów samorządu terytorialnego niezbędnych do przeprowadzenia analizy zużycia energii i paliw, a także produkcji energii na terenie miasta Częstochowy w dalszych latach. Analiza wyników pod względem realizacji celu indykatywnego oszczędności energii. Proponuje się przeprowadzanie takiej analizy raz w roku. Zakres danych powyższego monitoringu przedstawiono w załączniku 8. Podstawowe wskaźniki monitorujące: • zużycie energii na mieszkańca, • koszty energii na jednostkę PKB*, *wskaźnik wymaga opracowania o aktywności gospodarczej w mieście. metody pozyskiwania danych Konieczna jest współpraca miasta Częstochowy z innymi miastami w celu wypracowania systemu wskaźników porównawczych. W tym celu pomocny może okazać się udział miasta w projekcie SEC-BENCH oraz aktywność w ramach działania Systemu Analiz Samorządowych. 2. Przygotowywanie rocznych raportów dotyczących realizacji wskazanych działań osobno dla każdego sektora objętego programem, a więc: • Obiekty edukacyjne • Obiekty użyteczności publicznej • Sektor transportu • Sektor zaopatrzenia miasta w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz w gospodarce odpadami • mieszkalnictwa oraz małych i średnich przedsiębiorstw Głównymi składowymi raportu powinny być: 1) Opis zrealizowanych lub realizowanych obecnie działań. 34 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2) Liczbę przeprowadzonych działań każdego rodzaju (organizacyjnych i zarządczych, edukacyjnych i informacyjnych oraz inwestycyjnych, zmniejszających zużycie energii) 3) Efekty poszczególnych działań: • Ilość zaoszczędzonej energii dzięki przeprowadzonym działaniom zmniejszającym zużycie energii. Zmiana (wzrost, spadek) zużycia w wielkościach bezwzględnych GJ/rok i względnie w % do roku poprzedniego. • Koszty energii zaoszczędzone dzięki przeprowadzonym działaniom zmniejszających zużycie energii. • Zmiana jednostkowego zużycia energii i kosztu energii u odbiorców, w tym również w warunkach przeliczonych na standardowe. • Liczbę odbiorców działań edukacyjnych i informacyjnych. • Liczba poszczególnych działań organizacyjnych i zarządczych wymienionych w planie (np. liczba wykonanych audytów dla obiektów użyteczności publicznej, liczba obiektów edukacyjnych objętych monitoringiem zużycia energii). • Wielkość nakładów poniesione na poszczególne działania oraz źródła finansowania. 4) Zmiana udziału energii odnawialnej w bilansie. Proponuje się wykonanie pierwszych raportu do końca marca 2011 roku. 35 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5. Podsumowanie „Lokalny plan działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP)” jest pilotowym przedsięwzięciem w skali kraju i w sposób bezpośredni odnosi się do wyzwań stawianych w „Krajowym Planie Działań dotyczącym efektywności energetycznej (EEAP)”. Realizacja Planu powinna angażować podmioty miejskie oraz niezależne od miasta, w zagadnienia związane z efektywnością energetyczną i stanowić podstawę działań organizacyjnych, inwestycyjnych, edukacyjnych oraz informacyjnych, wykonywanych w celu osiągnięcia zamierzonej redukcji zużycia energii do roku 2016 w wysokości 9%. Monitoring systemów bądź obiektów poddawanych zmianom stanowi podstawowe źródło informacji umożliwiających analizę skuteczności prowadzonych inwestycji, dlatego też ważne jest osiągnięcie odpowiedniego dostępu do wymaganych informacji, jak również możliwości wyznaczania, oraz benchmarking koniecznych do analizy wskaźników. Jednym z głównych warunków zaistnienia propozycji zawartych w niniejszym opracowaniu w działaniach prowadzonych przez miasto, jest akceptacja zarówno jego idei przez administrację miasta, jak i samych efektów wdrożenia programu przez użytkowników energii miasta Częstochowy. Dlatego też konieczna jest ciągła komunikacja z mieszkańcami, możliwa poprzez prowadzenie kampanii promocyjnych i informacyjnych. Należy wykorzystać narzędzie jakim jest strona internetowa www.czestochowa.energiaisrodowisko.pl, uruchamiając moduł poradniczy dla użytkowników energii. Samorząd miasta Częstochowy występuje w szczególnej roli - wykonawcy programu w odniesieniu do własnych budynków, lecz także koordynatora oraz nadzorcy działań prowadzonych przez spółki nie należące bezpośrednio do miasta. Istotną rolą jest także rola popularyzatora Planu wśród użytkowników energii w gospodarstwach domowych, małych i średnich przedsiębiorcach a także posiadaczy i użytkowników pojazdów. 36 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Załączniki 37 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Załącznik 3 Tabela 1. Wskaźniki zużycia energii na potrzeby ogrzewania dla budynków wg lat budowy (źródło Narodowa Agencja Poszanowania Energii) Zużycie energii do celów grzewczych Budynki w latach GJ/m2a GJ/m2a min maks do 1966 0,864 1,26 1967 do 1984 0,864 1,008 1985-1992 0,576 0,72 1993-1997 0,432 0,576 od 1998 0,324 0,432 Tabela 2. Struktura ogrzewania powierzchni mieszkalnej budynków administrowanych przez ZGM-TBS Sp. z o.o. w Częstochowie Powierzchnia budynków wg roku budowy od 1967 do od 1985 do od 1993 do od 1967 do Rodzaj do 1966 1985 1992 1997 1985 ogrzewania m2 m2 m2 m2 m2 kotłownia węglowa ciepło sieciowe ogrzewanie elektryczne 7074,93 233,15 - - - 407048,23 120783,47 3898,56 6515,6 4446,36 8316,42 - - - - kotłownia gazowa 5297,12 - - - 11997,26 - - - 13026,49 1594,51 1903,16 - - - 156273,37 597601,84 342,93 123262,71 3898,56 6515,60 17472,85 gazowe etażowe kotłownia olejowa piece węglowe SUMA 38 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Załącznik 4 Tabela 3. Lista spółdzielni oraz wspólnot od których pobrano informacje Lp. NAZWA ULICA MIEJSCOWOŚĆ 1. CZĘSTOCHOWSKA SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "NASZA PRACA" UL. OKÓLNA 113A 42-200 CZĘSTOCHOWA 2. KLUB SPÓŁDZIELCZY UL. BRONIEWSKIEGO 3 CZĘSTOCHOWA 3. KLUB SPÓŁDZIELCZY AL. ARMII KRAJOWEJ 66 CZĘSTOCHOWA 4. LOKALNE ZRZESZENIE WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI UL. KOPERNIKA 21 42-200 CZĘSTOCHOWA 5. MIĘDZYZAKŁADOWA SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "GÓRNIK" UL. MICKIEWICZA 16 42-200 CZĘSTOCHOWA 6. ROBOTNICZA SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "HUTNIK" AL.WOJSKA POLSKIEGO 118 42-200 CZĘSTOCHOWA 7. SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "JURA" UL. PALMOWA 1/9 42-208 CZĘSTOCHOWA 8. SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "LISINIEC" UL. WRĘCZYCKA 22/26 42-202 CZĘSTOCHOWA 9. SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "METALURG" UL. WIERZBOWA 12A 42-200 CZĘSTOCHOWA 10. SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "PARKITKA" UL. POPIEŁUSZKI 10/12 42-205 CZĘSTOCHOWA 11. SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "PÓŁNOC" UL. MICHAŁOWSKIEGO 17 42-224 CZĘSTOCHOWA 12. SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "SEGMENT" UL. KUTRZEBY 32 42-200 CZĘSTOCHOWA 13. ŚRÓDMIEJSKA SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA UL. ARMII KRAJOWEJ 1/3 42-200 CZĘSTOCHOWA 14. WŁASNOŚCIOWA SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA "NASZ DOM" UL. SZAJNOWICZAIWANOWA 57 42-218 CZĘSTOCHOWA 15. ZAKŁAD GOSPODARKI MIESZKANIOWEJ TOWARZYSTWO BUDOWNICTWO SPOŁECZNEGO SP. Z O.O. UL. POLSKIEJ ORGANIZACJI WOJSKOWEJ 24 42-200 CZĘSTOCHOWA 16. ZAKŁAD WSPÓLNOT MIESZKANIOWYCH WOJSKOWEJ AGENCJI MIESZKANIOWEJ UL. ŚLĄSKA 20 42-217 CZĘSTOCHOWA 17. ZARZĄD NIERUCHOMOŚCI ALEJA WYZWOLENIA 27/7 42-224 CZĘSTOCHOWA 18. ZARZĄD NIERUCHOMOŚCI UL. RACŁAWICKA 34 M 2 42-217 CZĘSTOCHOWA ZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI ALEJA NIEPODLEGŁOŚCI 20/22 42-216 CZĘSTOCHOWA 19. Kolorem niebieskim oznaczono podmioty które przysłały częściowe lub kompletne dane o budynkach. Budynki należące do tych podmiotów uwzględniono w szacowaniu potencjału oszczędności energii poprzez działania termomodernizacyjne. 39 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Załącznik 5 Tabela 4. Lista podmiotów ankietyzowanych ze względu na działania inwestycyjne i pozainwestycyjne w dziedzinie efektywności energetycznej Lp. Nazwa podmiotu 1. CZĘSTOCHOWSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNALNE SP. Z O.O. W SOBUCZYNIE 2. ENION SA ODDZIAŁ W CZĘSTOCHOWIE, ZAKŁAD ENERGETYCZNY CZĘSTOCHOWA 3. FORTUM CZĘSTOCHOWA SA 4. GÓRNOŚLĄSKA SPÓŁKA GAZOWNICTWA SP. Z O.O. 5. MIEJSKI SZPITAL ZESPOLONY 6. MIEJSKI OŚRODEK SPORTU I REKREACJI 7. MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNIKACYJNE W CZĘSTOCHOWIE SP. Z O.O. 8. OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW WARTA SA 9. OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH GAZ-SYSTEM S.A. ODZIAŁ W ŚWIERKLANACH 10. PKP ENERGETYKA SP. Z O.O. ZAKŁAD STAROPOLSKI 11. POLSKIE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE-POŁUDNIE S.A. 12. PRZEDSIĘBIORSTWO WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI OKRĘGU CZĘSTOCHOWSKIEGO S.A 13. ROZDZIELNIA GAZU W CZĘSTOCHOWIE 14. ZAKŁAD ELEKTROENERGETYCZNY H.CZ. „ELSEN” SP.Z O.O. 15. AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO W CZĘSTOCHOWIE S.A. 16. ZAKŁAD GOSPODARKI MIESZKANIOWEJ TBS SP. Z O.O. 17. MUZEUM CZĘSTOCHOWSKIE 18. MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA 19. MIEJSKI ZARZĄD DRÓG 20. BIURO TRANSPORTU 21. URZĄD MIASTA CZĘSTOCHOWA. WYDZIAŁ EDUKACJI 22. URZĄD MIASTA CZĘSTOCHOWA. WYDZIAŁ INWESTYCJI I ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH 23. URZĄD MIASTA CZĘSTOCHOWA. WYDZIAŁ ORGANIZACYJNY 24. URZĄD MIASTA CZĘSTOCHOWA. WYDZIAŁ KULTURY I SZTUKI 25. URZĄD MIASTA CZĘSTOCHOWA. WYDZIAŁ ZDROWIA I SPRAW SPOŁECZNYCH 26. WOJEWÓDZKI SZPITAK ZESPOLONY IM. PROF. WITOLDA ORŁOWSKIEGO 27. WOJEWÓDZKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY IM. NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY 28. CMENTARZ KOMUNALNY W CZĘSTOCHOWIE 29. FILHARMONIA CZĘSTOCHOWSKA 30. MIESJKA GALERIA SZTUKI W CZĘSTOCHOWIE 31. SP ZOZ STACJA POGOTOWIA RATUNKOWEGO W CZĘSTOCHOWIE 32. TEATR IM. ADAMA MICKIEWICZA W CZĘSTOCHOWIE 33. MIESJKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W CZĘSTOCHOWIE 40 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Załącznik 6 Wykres 1. Zużycie oleju napędowego przez tabor autobusowy w Częstochowie (źródło: MPK w Częstochowie Sp. z o.o.) 40 35 l/100 km 30 25 20 15 10 5 0 2005 2006 Lata 41 2007 2008 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Załącznik 7 Wykres 1. Wskaźniki jednostkowe zużycia energii elektrycznej w sektorze gospodarstw domowych w latach 2004 – 2008 Zużycie energii elektrycznej w gosp. dom. przez jednego mieszkańca [kWh/os./rok] 750 700 650 600 550 500 2004 2005 2006 2007 2008 2007 2008 Lata Zużycie energii elektrycznej w gosp. dom. na jedno mieszkaie [kWh/mieszk./rok] 1850 1800 1750 1700 1650 1600 2004 2005 2006 Lata 42 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Załącznik 8 Tabela 1 Monitorowanie danych dla oceny wielkości zużycia ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych Lp Wielkość monitorowana 1. Ciepło sieciowe 1.1 Liczba odbiorców: 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 1.1.5 - ogółem przemysłowych mieszkaniowych handlowo - usługowych w sektorze użyteczności publicznej pozostałych Jednostka Okres sprawozdawczy Pochodzenie i forma przekazania informacji Miejsce gromadzenia informacji odb. rok Fortum Częstochowa, Elsen Biuro Inżyniera Miejskiego MW rok Fortum Częstochowa, Elsen Biuro Inżyniera Miejskiego GJ rok Fortum Częstochowa, Elsen Biuro Inżyniera Miejskiego 1.1.6 1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 1.2.8 1.2.9 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 1.3.5 1.3.6 1.3.7 1.3.8 1.3.9 Zamówiona moc: - przez odbiorców - ogółem przez odbiorców przemysłowych przez odbiorców mieszkaniowych przez odbiorców handlowych - usługowych przez odbiorców w sektorze użyteczności publicznej przez pozostałych odbiorców przez odbiorców pary przez odbiorców c.w.u. Ciepło dostarczone do obiorców - przez odbiorców - ogółem przez odbiorców przemysłowych przez odbiorców mieszkaniowych przez odbiorców handlowych - usługowych przez odbiorców w sektorze użyteczności publicznej przez pozostałych odbiorców przez odbiorców pary przez odbiorców c.w.u. 1.4 Produkcja ciepła w źródłach własnych GJ rok Fortum Częstochowa, Elsen 1.5 Zakup energii ze źródeł odnawialnych GJ rok Fortum Częstochowa, Elsen 1.6 Liczba węzłów 43 Biuro Inżyniera Miejskiego Biuro Inżyniera Miejskiego Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lp 1.6.1 1.6.2 Wielkość monitorowana - grupowych indywidualnych 1.7 Liczba zainstalowanych liczników ciepła do zdalnego odczytu 2. Energia elektryczna 2.1 Zamówiona moc 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.1.6 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.3.5 2.3.6 2.4 - przez odbiorców ogółem wg taryf - taryfy A taryfy B taryfy C taryfy G taryfy inne Jednostka Okres sprawozdawczy Pochodzenie i forma przekazania informacji Miejsce gromadzenia informacji szt. rok Fortum Częstochowa, Elsen Biuro Inżyniera Miejskiego szt. rok Fortum Częstochowa, Elsen Biuro Inżyniera Miejskiego MW rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego MWh rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego odb. rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego MWh rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego Zużycie energii elektrycznej - przez odbiorców ogółem wg taryf - taryfy A taryfy B taryfy C taryfy G taryfy inne Liczba odbiorców - we grupach odbiorców ogółem wg taryf - taryfy A taryfy B taryfy C taryfy G taryfy inne Ilość dystrybuowanej energii elektrycznej korzystających z sieci przedsiębiorstwa energetycznego na zasadzie TPA 44 Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla miasta Częstochowy (CEEAP) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Wielkość monitorowana Jednostka Okres sprawozdawczy Pochodzenie i forma przekazania informacji Miejsce gromadzenia informacji 2.5 Liczba podmiotów korzystających z sieci przedsiębiorstwa na zasadach TPA odb. rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego 2.6 Zakup energii wytworzonej z odnawialnych źródeł energii oraz wyprodukowanej przez systemy CHP duże i CHP małe MWh rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego MWh rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego odb. rok Enion, Elsen, PKP Energetyka Biuro Inżyniera Miejskiego odb. rok Górnośląska Spółka Gazownictwa Biuro Inżyniera Miejskiego tys. m3 rok Górnośląska Spółka Gazownictwa Biuro Inżyniera Miejskiego m rok Górnośląska Spółka Gazownictwa odb. rok GAZ-SYSTEM tys. m3 rok GAZ-SYSTEM Biuro Inżyniera Miejskiego Biuro Inżyniera Miejskiego Biuro Inżyniera Miejskiego Lp 2.7 2.8 Produkcja energii w źródłach własnych, zlokalizowanych (także produkcja własna przez systemy CHP duże, CHP małe, oraz wytworzona ze źródeł OZE) Odbiorcy energii elektrycznej zlokalizowani na terenie miasta Częstochowa u których zainstalowano elektroniczne liczniki ze zdalną transmisją danych 3. Gaz ziemny 3.1 Liczba odbiorców gazu 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.1.5 Ogółem W gospodarstwach domowych - w tym ogrzewających mieszkania W przemyśle Wśród pozostałych odbiorców 3.2 Zużycie gazu ziemnego 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.2.5 Ogółem W gospodarstwach domowych - w tym ogrzewających mieszkania W przemyśle Wśród pozostałych odbiorców 3.3 Długość sieci gazowej 3.4 3.5 Liczba odbiorców zasilanych bezpośrednio z sieci przesyłowej Zużycie gazu przez odbiorców zasilanych bezpośrednio z sieci przesyłowej 45