Zobacz artykuł

66
wyroby przeciwwybuchowe
Wyroby przeciwwybuchowe
firmy Belma
Adam Potapenko
W artykule omÛwiono tworzywa sztuczne, jako materia≥y na zewnÍtrzne czÍúci obudÛw elektrycznych urzπdzeÒ przeciwwybuchowych w úwietle najnowszych edycji norm zharmonizowanych z Dyrektywπ ATEX. Pokazano ofertÍ wyrobÛw tego typu Bydgoskich Zak≥adÛw Elektromechanicznych Belma.
W
przemyúle elektrycznym i elektrotechnicznym
tworzywa
sztuczne sπ powszechnie stosowane z uwagi na swoje w≥aúciwoúci. Stanowiπ one doskona≥y element izolacyjny
wykorzystywany do separowania czÍúci
i elementÛw znajdujπcych siÍ pod napiÍciem, od innych elementÛw, w ktÛrych ze
wzglÍdÛw bezpieczeÒstwa lub konstrukcyjnych nie powinno siÍ pojawiÊ napiÍcie.
Tworzywa sztuczne bardzo czÍsto stosowane sπ jako zewnÍtrzne obudowy urzπdzeÒ elektrycznych. Przede wszystkim
z uwagi na swojπ podstawowπ w≥aúciwoúÊ
elektroizolacyjnπ, ale takøe z powodu dobrej wytrzyma≥oúci mechanicznej, wysokiej odpornoúci na agresywne úrodowisko
zewnÍtrzne, niewraøliwoúÊ na korozjÍ oraz
niøszπ gÍstoúÊ w stosunku do innych materia≥Ûw elektroizolacyjnych. Dodatkowo ≥atwoúÊ tworzenia rÛønych kszta≥tÛw przy
stosunkowo taniej technologii wytwarzania elementÛw z tworzyw sztucznych,
przyczyni≥a siÍ do powszechnego wyko-
Rys. 1. Kaseta sterownicza KS-1
66
rzystywania tego materia≥u elektroizolacyjnego.
Gromadzenie ≥adunku
elektrostatycznego
Biorπc pod uwagÍ szereg zalet tworzyw
sztucznych naleøy pamiÍtaÊ o jednej istotnej
ich w≥aúciwoúci, a mianowicie o zdolnoúci
do bardzo ≥atwego wytwarzania i gromadzenia ≥adunku elektrostatycznego. W normalnych úrodowiskach pracy urzπdzeÒ
elektrycznych powstawanie ≥adunku elektrostatycznego nie stanowi istotnego zagroøenia. Natomiast w úrodowiskach i atmosferach zagroøonych wybuchem, w≥asnoúÊ ta
nabiera kluczowego znaczenia z punktu widzenia bezpieczeÒstwa, gdyø zgromadzony
na powierzchni zewnÍtrznej ≥adunek elektrostatycznych moøe staÊ siÍ inicjatorem zap≥onu atmosfery wybuchowej.
Norma EN-60079-0: 2009
Kwestie zwiπzane ze stosowaniem na
zewnÍtrzne czÍúci obudowy urzπdzeÒ
przeciwwybuchowych tworzyw sztucznych sπ opisane w pkt. 7.4. normy EN-60079-0: 2009 ÑAtmosfery wybuchowe
ñ CzÍúÊ 0: SprzÍt ñ podstawowe wymaganiaî. Najnowsza edycja tej normy z roku
2009 okreúla, w jakich przypadkach moøna stosowaÊ w urzπdzeniach elektrycznych
przeciwwybuchowych obudowy z tworzyw sztucznych.
I tak w przypadku Grupy II (EPL Ga,
Gb, Gc) stosowanie na zewnÍtrzne czÍúci
obudowy tworzyw sztucznych o rezystancji ≥ 109Ω zosta≥o ograniczone miÍdzy innymi poprzez maksymalne pole powierzchni obudowy wykonanej z tego materia≥u.
Przyk≥adowo dla urzπdzeÒ Grupy II B
i strefy 1 i 2 rzut powierzchni czynnej nie
moøe byÊ wiÍkszy niø 10 000mm2, natomiast w tych samych strefach, lecz dla
Grupy II C powierzchnia ta juø nie moøe
przekroczyÊ 2 000mm2 (!), czyli wymiary
takiej obudowy nie mogπ byÊ wiÍksze niø
np. 50 x 40 mm. W przypadku stref py≥owych (Grupa III ñ EPL Da, Db, Dc) wy-
Rys. 2. Skrzynka PSZC
paüdziernik 2013
67
wyroby przeciwwybuchowe
Rys. 3. £πcznik krzywkowy P£K-10
magania w tym zakresie sπ jeszcze bardziej
restrykcyjne, gdyø nie dopuszcza siÍ
w ogÛle stosowania na obudowy tworzyw
sztucznych o rezystancji rÛwnej i wyøszej
109Ω. W tej sytuacji, aby mÛc wykorzystaÊ zalety tworzyw sztucznych, jako materia≥Ûw na zewnÍtrzne czÍúci obudÛw,
najlepszym rozwiπzaniem jest stosowaÊ
tworzywa sztuczne, ktÛrych rezystancja
jest mniejsza niø 109Ω.
Wyroby w wykonaniu
przeciwwybuchowym
firmy Belma
Bydgoskie Zak≥ady Elektromechaniczne Belma S.A. od 2010 roku sukcesywnie
wprowadzajπ do swojej oferty urzπdzenia
Rys. 5. Kaseta sterownicza KS-2
elektryczne dla II i III grupy wybuchowoúci, w ktÛrych na obudowy zewnÍtrzne
wykorzystywane sπ tworzywa sztuczne
o rezystancji niøszej niø 109Ω. DziÍki temu urzπdzenia nadal posiadajπ zalety tworzyw sztucznych (odpornoúÊ na agresywne
úrodowisko, ma≥π wagÍ, duøπ odpornoúÊ
mechanicznπ, niewraøliwoúÊ na korozjÍ),
a jednoczeúnie znaczπco podnoszπ bezpieczeÒstwo przeciwwybuchowe. Dodatkowo
dziÍki ograniczeniu moøliwoúci powstawania i gromadzenia ≥adunku elektrostatycznego na obudowie urzπdzeÒ, wyeliminowano potrzebÍ zbierania i odprowadzania tego ≥adunku (przed przystπpieniem
elektromonterÛw do pracy) np. poprzez
przecieranie wilgotnπ szmatkπ, co jest wymagane w rozwiπzaniach konstrukcyjnych
innych producentÛw.
Aktualnie Belma w swojej ofercie asortymentowej posiada nastÍpujπce urzπdzenia, w ktÛrych na obudowy zewnÍtrzne zastosowano tworzywa sztuczne o rezystancji mniejszej niø 109Ω:
ï puszki po≥πczeniowe (PSZC) ñ Un-690V, In-32A;
ï kasety sterownicze jedno- (KS-1) i dwuelementowe (KS-2) z rÛønymi rodzajami
napÍdÛw,
ï ≥πcznik krzywkowy (P£K-10) ñ Un-400V,
prπd ≥πczeniowy 10A.
Dodatkowo Belma oferuje puste obudowy w wykonaniu przeciwwybuchowym
(PO), ktÛre moøna wykorzystaÊ do zabudowy elementÛw i podzespo≥Ûw elektrycznych. Oferta przedsiÍbiorstwa w kaødym
roku poszerzana jest o nowe produkty dla
tego segmentu rynku. Dodatkowo wszystkim klientom oferowana jest pomoc i doradztwo w zakresie doboru i certyfikacji
urzπdzeÒ przeciwwybuchowych, przy
uwzglÍdnieniu ich wymagaÒ.
Adam Potapenko
Autor jest szefem dzia≥u rozwoju
wyrobÛw elektrycznych Belma
BYDGOSKIE ZAK£ADY
ELEKTROMECHANICZNE
ÑBELMAî S.A.
ul. £ochowska 69
86-005 Bia≥e B≥ota
tel. (52) 36 36 201
fax (52) 36 36 203
www.belma.pl
Rys. 4. Obudowy PO
67