Almanach CH 2013_2014

Transkrypt

ISSN 2081-1683
Cena 98 (w tym 8% VAT)
Almanach
2013/2014
ALMANAC
OF SHOPPING
CENTRES
CENTRÓW HANDLOWYCH W POLSCE
WYDANIE 4
Almanach Centrów Handlowych w Polsce 2 0 1 3 /2 0 1 4
Partner strategiczny / Strategic Partner
Partnerzy merytoryczni / Contents Partners
Partnerzy / Partners
C
T
zwarta edycja Almanachu Centrów Handlowych powstawała w szczególnym dla
branży okresie. Po raz pierwszy od długiego czasu mamy do czynienia ze spadkiem dynamiki sprzedaży detalicznej, choć maj zaskoczył
pozytywnie. To wyzwanie zarówno dla najemców,
jak i właścicieli powierzchni handlowych. Kolejnym problemem jest starzenie się budynków. Aby
nie wypaść z gry, trzeba trzymać rękę na pulsie
i w odpowiednim momencie zdecydować się na
unowocześnienie centrum, zanim konkurencja
przejmie klientów. Coraz większe znaczenie odgrywa też e-handel. Dla jednych jest on zagrożeniem, inni traktują go jak wyzwanie. Do głosu
dochodzi pokolenie, dla którego świat wirtualny
nie jest wcale tak odległy od rzeczywistego. Podejmowanie decyzji w takich warunkach nie jest
łatwe i wymaga odpowiedniej wiedzy.
W Almanachu przedstawiamy praktyczne informacje, które pozwolą na budowanie strategii
zarówno dla sprzedających w centrach handlowych, jak i dostarczających powierzchnię handlową i zarządzających nią. Jak co roku przygotowaliśmy kompleksowe zestawienie najnowszych
informacji na temat rynku centrów handlowych
w Polsce. Na czytelników czeka solidna porcja
specjalistycznej wiedzy, którą dzielą się eksperci,
oraz teksty przygotowane przez naszą redakcję,
poruszające najistotniejsze zagadnienia, z którymi mierzy się obecnie rynek.
Współpracujemy z wieloma ekspertami z branży. Udział w przygotowaniu Almanachu mieli przedstawiciele m.in. TPA Horwath, BNP Paribas Real
Estate Poland, DTZ, CBRE, Colliers International.
Partnerem strategicznym wydawnictwa jest Metro
Properties, a partnerami: Apsys, ECE, Carrefour,
Immochan, CH Forum, Park Handlowy Kwadrat
i CH Sukcesja.
W publikacji zamieściliśmy też zestawienie
ponad 300 obiektów handlowych funkcjonujących na rynku oraz tych, które mają być otwarte
w najbliższych kwartałach.
Zapraszamy Państwa do lektury Almanachu
Centrów Handlowych 2013/2014.
Tomasz Szpyt, redaktor naczelny
he fourth edition of The Almanac of Shopping Centres was being created in a period
which has been special to the industry. For
the first time in a long time we are observing a decrease in the dynamics of retail sales, although
May turned out to be a positive surprise. This is
a challenge for both the tenants and the owners of retail space. Aging buildings are another
problem. In order to stay in the game, you must
constantly keep an eye on the situation and decide to modernise your shopping centre at the
right moment, before your competitors take your
customers. E-commerce plays an increasingly
important role as well. For some it is a threat,
while others consider it a challenge. The generation which does not think the virtual world is that
far from the real world has more and more to say.
Making a decision is these conditions is not easy
and requires adequate knowledge.
In the Almanac we provide you with practical
information which will allow you to develop strategies, both for those who sell in shopping centres
and those who deliver retail space and manage
it. Like every year, we have prepared a comprehensive summary of the latest information on the
shopping centre market in Poland. The industry
experts and text prepared by our editorial team
will provide you with a large portion of specialised
knowledge concerning the most important issues
the market is currently dealing with.
We have worked with numerous industry experts. This issue of the Almanac has been prepared in cooperation with representatives of TPA
Horwath, BNP Paribas Real Estate Poland, DTZ,
CBRE and Colliers International. Metro Properties is the strategic partner of the publication
while Apsys, ECE, Carrefour, Immochan as well
as CH Forum, Retail Park Kwadrat and CH Sukcesja are the partners.
The publication contains a summary of over 300
retail projects operating in the market and those
that are to be launched in the nearest quarters.
Enjoy the reading of The Almanac of Shopping Centres 2013/2014.
Tomasz Szpyt, Editor in Chief
Retail is
changing
Retail się
zmienia
03
OD WYDAWCY / EDITORIAL
04
SPIS TREŚCI / CONTENT
Partnerzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05
Retail kluczowy dla gospodarki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 09
Sytuacja na rynku powierzchni handlowych w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Rynek handlowy w mniejszych miastach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Zachęty dla najemców centrów handlowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Zarządzanie centrum handlowym z przewagą marek premium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Ekologia się opłaca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Jakie wyzwania stoją przed zarządcą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Księgowi w nieruchomościach, czyli bez obsługi finansowej ani rusz . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Kontrola podatkowa nie musi być koszmarem przedsiębiorcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Centrum handlowe – reaktywacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Zaplanuj swój sukces – efektywne zbycie inwestycji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Komentarze i opinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Supermarket nie przyciąga klientów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Nagroda za zakupy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Zdążyć przed internetem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Lista centrów handlowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Partners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05
Retail vital to economy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 09
Current situation in the retail market . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Retail markets in smaller Polish cities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Incentives for shopping centre tenants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Managing a shopping centre offering predominantly premium brands . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Ecology pays off. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
What are the challenges to be faced by property managers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Accountants in real estate or no can do without financial services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Tax inspection not necessarily needs to be a businessman’s nightmare . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Shopping centre reactivation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Plan your success – effective sales of investment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Commentary and opinions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Supermarket will not attract customers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Reward for shopping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Make it before the Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
List of shopping centres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Redakcja:
ul. Stępińska 22/30
00-739 Warszawa
tel. + 48 (22) 840 65 21
tel. + 48 (22) 841-31-52
www.thecity.com.pl
Tomasz Szpyt – redaktor naczelny
[email protected]
Magdalena Fabijańczuk-antkowicz – redaktor
[email protected]
Łukasz Marynowski – redaktor prowadzący
[email protected]
Marta Ryczwolska – dziennikarz
[email protected]
Tomasz Papiernik – dziennikarz/tłumacz
[email protected]
ewa cichocka – korektorka
arkadiusz chorąży
DFG studio – skład, łamanie
i opracowanie graficzne
ReklaMa:
daniel jabłoński – dyrektor zarządzający
[email protected]
Hubert Wasiak – project manager
[email protected]
cezary Goss – project manager
[email protected]
Zdjęcie na okładce / Cover photo: Fotolia.pl
Jeśli nie zaznaczono inaczej, fotografie i wizualizacje zamieszczone w magazynie pochodzą z materiałów prasowych. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadsyłanych tekstów
oraz nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń.
Unless otherwise stated, photographs and visualisation published in the magazine come from press releases. Property Media Group does not take any responsibility for the contents of the advertisements published in the magazine.
PARTNERZY / PARTNERS
A
psys jest globalnym operatorem w branży centrów handlowych istniejącym
w Polsce od 1996 r. Firma działając jako inwestor, deweloper, agent ds.
najmu, menedżer projektu oraz zarządca nieruchomości świadczy kompleksowe usługi zarówno w odniesieniu do centrów należących do spółki, jak również
tych pozostających pod jej zarządzaniem. Fachowa wiedza, znajomość oczekiwań konsumentów oraz długoletnie doświadczenie pozwalają Apsys planować
i realizować projekty, które pomimo upływu czasu wciąż pozostają atrakcyjne dla
klientów. W Polsce Apsys zarządza obecnie 18 centrami handlowymi o całkowitej
powierzchni GLA 650 000 mkw. zlokalizowanymi w 13 największych miastach i
prowadzi prace nad budową swojego nowego flagowego projektu – zlokalizowanego w Poznaniu centrum handlowego Łacina o powierzchni GLA 99 000 mkw.
B
NP Paribas Real Estate jest wiodącą międzynarodową firmą działającą na rynku nieruchomości, oferującą swoim klientom szeroki zakres
usług, który obejmuje cały cykl życia nieruchomości: property development, transaction, consulting, valuation, property management i investment management.
BNP Paribas Real Estate posiada doskonałą znajomość lokalnych rynków
i globalne doświadczenie. Firma jest obecna w 36 krajach. Działa poprzez
sieć ponad 180 biur. Zatrudnia ponad 3400 pracowników. BNP Paribas Real
Estate jest częścią grupy BNP Paribas.
Więcej informacji na stronie: www.realestate.bnpparibas.pl
G
A
psys is a global operator in the shopping centers’ industry founded in 1996.
Acting as investor, developer, leasing agent, project manager and property &
asset manager, the Company provides complex services both for its shopping
centers, as well as for those under its management. Apsys responds to consumers’
behavior by adopting an original approach and using its expertise, which enables it
to design its schemes and to make them evolve over time. In Poland Apsys is currently managing the portfolio of 18 shopping centers located in 13 biggest cities
with total area of 650 000 sqm of GLA and is developing its new flagship project
– Łacina – a 99 000sqm of GLA shopping center located in Poznań.
B
NP Paribas Real Estate, leading international real estate provider, offers
to its clients a comprehensive range of services that span the entire
real estate lifecycle: property development, transaction, consulting, valuation, property management and investment management.
BNP Paribas Real Estate has local expertise on a global scale through its presence in 36 countries through more than 150 offices and 3,400 employees.
BNP Paribas Real Estate is a subsidiary of BNP Paribas.
For more information: www.realestate.bnpparibas.com
T
rupa Carrefour Polska, należąca do francuskiej sieci Carrefour, to lider
wielkiej dystrybucji posiadający w swoim portfelu sieć centrów handlowych zlokalizowanych w dużych oraz średnich miastach. Cechą wspólną
posiadanych obiektów jest siła marki Carrefour, która obecna jest w Polsce od
16 lat. Obecnie Carrefour Polska zarządza ponad 220 000 mkw. powierzchni
handlowej zlokalizowanej w 20 obiektach na terenie całego kraju. Carrefour
Polska prowadzi również intensywne działania rekomercjalizacyjne posiadanych
obiektów w połączeniu z ich częściową lub całkowitą modernizacją.
he Carrefour Polska Group, owned by the French Carrefour chain, is a leader in large distribution, having a network or shopping centres in large
and medium sized cities in its portfolio. The common trait of all the premises is the strength of the Carrefour brand which has been present in Poland
for 16 years. Currently, Carrefour Polska manages over 220,000 sqm of retail
space situated in 20 locations across the country. Carrefour Polska is also preforming an intensive re-commercialisation of its premises combined with their
partial or total modernisation.
C
C
BRE to największa na świecie firma doradcza i inwestycyjna działająca
w sektorze nieruchomości komercyjnych (pod względem przychodów za
rok 2012), a także jedna z 500 wiodących firm świata według rankingów
magazynu Fortune oraz agencji ratingowej Standard & Poor’s. CBRE, z siedzibą główną w Los Angeles, zatrudnia około 37 000 pracowników i obsługuje inwestorów, właścicieli oraz najemców nieruchomości w ponad 300 biurach na
całym świecie (nie wliczając firm stowarzyszonych i partnerskich). Zakres usług
świadczonych przez CBRE obejmuje: doradztwo strategiczne w zakresie inwestycji i wynajmu, usługi korporacyjne, usługi zarządzania nieruchomościami oraz
projektami, administrację firm, bankowość hipoteczną, wyceny, usługi deweloperskie, usługi zarządzania inwestycjami oraz usługi konsultingowe i analityczne.
Zapraszamy do odwiedzenia naszej strony internetowej www.cbre.com.
BRE Group, Inc. (NYSE:CBG), a Fortune 500 and S&P 500 company
headquartered in Los Angeles, is the world’s largest commercial real
estate services and investment firm (in terms of 2012 revenue). The
Company has approximately 37,000 employees (excluding affiliates), and serves real estate owners, investors and occupiers through more than 300 offices
(excluding affiliates) worldwide. CBRE offers strategic advice and execution for
property sales and leasing; corporate services; property, facilities and project
management; mortgage banking; appraisal and valuation; development services; investment management; and research and consulting. Please visit our
website at www.cbre.com
C
olliers International jest globalną firmą doradczą działającą w obszarze rynku
nieruchomości komercyjnych poprzez sieć 482 biur w 62 krajach i zatrudniającą ponad 13 500 pracowników. Jako część spółki giełdowej FirstService
Corporation Colliers oferuje pełen zakres usług podmiotom związanym z rynkiem
nieruchomości. Colliers doradza najemcom komercyjnym, właścicielom nieruchomości oraz inwestorom. Zajmuje się pośrednictwem w zakresie wynajmu, sprzedaży
i zarządzania nieruchomościami, a także doradztwem na rynku inwestycji hotelowych
i rekreacyjnych, nadzorem budowlanym, wyceną oraz badaniami rynku. W Polsce
firma jest obecna od 1997 r. i posiada swoje placówki w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu i Szczecinie zatrudniając w nich łącznie ponad 190 osób.
D
TZ jest międzynarodowym liderem świadczącym usługi na rynku nieruchomości. Firma dostarcza klientom biznesowym, najemcom powierzchni
komercyjnych oraz inwestorom kompleksowych usług, w skład których
wchodzą: pośrednictwo w wynajmie powierzchni handlowych, biurowych i magazynowych, zintegrowane usługi z zakresu property i facility management, doradztwo w zakresie rynków kapitałowych, zarządzanie portfelami klientów korporacyjnych, doradztwo inwestycyjne, wyceny, doradztwo inwestycyjno-budowlane.
Dodatkowo dzięki najwyższej jakości usługom z zakresu badań i doradztwa rynkowego dostarczamy naszym klientom wiedzy na temat globalnych i lokalnych rynków. Prognozujemy rozwój sytuacji i trendów na rynkach, przez co wspomagamy
naszych klientów w podejmowaniu najlepszych, długoterminowych decyzji. DTZ
zatrudnia 47 000 osób, wliczając w to podwykonawców, którzy pracują poprzez
sieć 217 oddziałów zlokalizowanych na terenie 52 krajów. W Polsce DTZ zatrudnia
ponad 280 osób. Więcej informacji znajduje się na stronie: www.dtz.com.
J
uż od roku 1965 ECE działa jako projektant i deweloper centrów handlowych.
Swoje obiekty ECE wynajmuje samodzielnie oraz podejmuje się zarządzania
nimi w długiej pespektywie. Na rynku europejskim jest w tym segmencie niekwestionowanym liderem. W 183 galeriach handlowych zarządzanych przez ECE
(z tego 38 przez MEC METRO-ECE Centermanagement GmbH & Co. KG ) w 16 krajach ok. 17 500 sklepów mieszczących się na powierzchni 6 mln mkw. osiąga obroty na poziomie 19 miliardów euro rocznie. Do centrów tych zaliczają się w Polsce
m. in. Galeria Bałtycka w Gdańsku i Galeria Krakowska w Krakowie, a w Niemczech
Potsdamer Platz Arkaden w Berlinie, Promenaden na Dworcu Głównym w Lipsku,
Alstertal-Einkaufszentrum w Hamburgu oraz Schloss-Arkaden w Brunszwiku. Obecnie w fazie projektowania i budowy na terenie Europy znajduje się kolejne 12 galerii
handlowych, w tym Galeria Kujawska w Bydgoszczy, Skyline Plaza we Frankfurcie
nad Menem, Milaneo w Stuttgarcie . W połowie października bieżącego roku oddane zostały do użytku Marmara Park w Istambule (Turcja) oraz Central w Bratysławie
(Słowacja). W ramach swoich działów Office Traffic i Industries firma ECE realizuje
także obiekty o innym przeznaczeniu, jak choćby niemiecką centralę firmy Philips
w Hamburgu, siedzibę firmy ThyssenKrupp w Essen czy hotel Steigenberger na
nowym stołecznym lotnisku w Berlinie (BER).
Udziałowcami funduszu ECE Prime European Shopping Centre Fund są czołowi
inwestorzy instytucjonalni z całego świata. Fundusz ten zajmuje się głównie nabywaniem działających centrów handlowych posiadających duży potencjał wzrostu
wartości
C
olliers International is a global leader in commercial real estate services, with over 13,500 professionals operating out of 482 offices in 62
countries. A subsidiary of FirstService Corporation, Colliers International delivers a full range of services to real estate users, owners and investors
worldwide, including global corporate solutions, brokerage, property and asset
management, hotel investment sales and consulting, valuation, consulting and
appraisal services, mortgage banking and insightful research. Colliers International has been active in the Polish market since 1997 and operates through
offices in Warsaw, Kraków, Wrocław, Poznań and Szczecin with over 190 employees in total.
D
TZ is a global leader in property services. We provide occupiers and
investors around the world with industry leading, end-to-end property solutions comprised of leasing agency and brokerage, integrated
property and facilities management, capital markets, CREM (corporate real
estate management), investment and asset management, valuation, building
consultancy and project management.
In addition, our award winning research and consulting services provide our
clients with global and local market knowledge, forecasting and trend analysis to make the best long-term decisions for their continuous success far
into the future.
DTZ has 47,000 employees including sub-contractors, operating across 217
offices in 52 countries. DTZ in Poland employs over 280 staff. For further
information, visit: www.dtz.com.
E
CE develops, plans, builds, leases out, and manages large commercial
real estate in the sectors Shopping, Office, Traffic, and Industries since
1965 and is active in 16 European countries. The company is European
market leader with 183 managed shopping centers (thereof 38 managed by
MEC METRO-ECE Centermanagement GmbH & Co KG. On an overall sales
area of 6 million square meters, about 17,500 retail businesses generate
19 billion euros in annual sales. Among these centers are in Poland Galeria
Baltycka in Gdansk and Galeria Krakowska in Cracow as well as in Germany
Potsdamer Platz Arkaden in Berlin, „Promenaden” at Leipzig central station,
Alstertal-Einkaufzentrum in Hamburg, and Schlossarkaden in Brunswick. Another 12 shopping centers are currently under construction or planned throughout Europe, among them the shopping center in Bydgoszcz, Skyline Plaza
in Frankfurt/Main, and Milaneo in Stuttgart. In the middle of October 2012
Marmara Park in Istanbul (Turkey) and Central in Bratislava (Slovakia) were delivered for use. In the business units Office, Traffic and Industries, ECE realizes
also other commercial properties such as the German Philips headquarters in
Hamburg, the ThyssenKrupp Quarter in Essen or the Steigenberger hotel at the
new Berlin Capital Airport BER.
Globally leading investors are holding shares of the ECE Prime European
Shopping Centre Fund. The Fund concentrates on the acquisition of existing
shopping centers with value appreciation potential.
S
ukcesja to powstające w Łodzi nowoczesne, wielofunkcyjne Centrum
Handlowo-Rozrywkowe, którego inwestorem jest Fabryka Biznesu
Sp. z o.o. Będzie w pełni „zielonym” obiektem, pierwszym tego typu
w regionie z międzynarodowym certyfikatem BREEAM. Znajdą się w niej
m.in. galeria handlowa (około 170 lokali), strefa rozrywkowo-rekreacyjna
z 9-salowym kinem „Helios”, klubem Pure Jatomi Fitness i placem zabaw
oraz dwupoziomowy parking na ponad 1000 miejsc. Zostanie oddana do
użytku w 2014 r.
www.sukcesja.eu
F
S
ukcesja is a modern mixed-use shopping and entertainment centre under
construction in Łódź with Fabryka Biznesu Ltd. being the investor. Sukcesja is going to be a „green” building – the first one in the region to
have the BREEAM certificate. It will house, among others, a shopping gallery
(approx. 170 units), an entertainment and recreation zone with a 9-screen
Helios cinema, the Pure Jatomi Fitness club and a playground as well as
a two-storey car park with 1,000 parking spaces. The building will be commissioned in 2014.
www.sukcesja.eu
F
ORUM – centrum handlowo-rozrywkowe położone w ścisłym centrum Gliwic.
43 000 mkw. pow. handlowej i 140. najemców czyni z niego jedno z największych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu. Świetna lokalizacja, doskonałe połączenie z siecią drogową i transportem publicznym, wysokie obroty oraz rzesza lojalnych
klientów to główne czynniki sukcesu CH FORUM. 70 proc. najemców CH FORUM to
marki modowe, w tym znane firmy odzieżowe, i z sektora „Zdrowie i uroda”. Część
rozrywkowa CH FORUM to m.in. 13-ekranowe Cinema City oraz pierwszy w regionie
klub sieci Pure Jatomi Fitness. FORUM Gliwice jest laureatem prestiżowych nagród
branżowych, w tym:
 Silver Solal Marketing Awards by ICSC w latach 2009-2013
 2011 International Property Awards – Highly Commended
 Nagroda główna w programie 2012 PRCH Retail Awards
ORUM – a shopping and entertainment centre in the centre of Gliwice. With
its 43 000 sqm GLA and over 140 tenants is one of the largest facility of this
kind in Upper Silesia and in Zagłębie. A great location, excellent connection
to the road and public transport networks, high turnover and a large group of loyal
customers are main reasons for success of FORUM S/C. 70 percent of tenants
of FORUM S/C are fashion or health&beauty brands. The entertainment part of
FORUM S/C includes, among others, 13-screen Cinema City and the first in the
region Pure Jatomi Fitness club. FORUM is the laureate of prestigious industry
awards, incl.:
 Silver Solal Marketing Awards by ICSC 2009-2013
 2011 International Property Awards – Highly Commended
 2012 PRCH Retail Awards prize
I
I
mmochan jest oddziałem Auchan Polska sp. z o.o., działającym jako deweloper, inwestor, komercjalizator i zarządca galerii oraz parków handlowych
Auchan. Immochan na świecie, jako część międzynarodowej Grupy Auchan,
prowadzi działalność w 12 krajach, uczestnicząc w rozwoju centrów handlowych Auchan. W Polsce Immochan posiada i zarządza 21 centrami handlowymi o łącznej powierzchni najmu ok. 571 000 mkw. Największe z galerii –
liczące ponad 80 butików odzieżowych, punktów usługowych i restauracji to
Port Rumia Centrum Handlowe Auchan w Rumi oraz Park Handlowy Auchan
Bielany we Wrocławiu. Ofertę centrów z galerią handlową i hipermarketem
Auchan wzmacniają Decathlon, Leroy Merlin oraz Norauto, których łączna
powierzchnia sprzedaży wynosi ok. 168 500 mkw. GLA. Powierzchnia najmu
galerii nowych projektów wynosi ok. 300 000 mkw. Więcej informacji na
www.centraauchan.pl.
mmochan is a branch of Auchan Polska sp. z o.o., operating as a developer, investor, entity responsible for lease-up and manager of Auchan
shopping centres and retail parks. In the world, Immochan being a part
of an international Auchan Group operates in 12 countries, participating in
development of Auchan shopping centres. In Poland, Immochan owns and
manages 21 shopping centres with a total lettable space of approx. 571,000
sqm. The largest centres those with over 80 fashion boutiques, services
points and restaurants – are the Port Rumia shopping centre and the Auchan Bielany retail park in Wrocław. The offer of shopping centres with a
shopping gallery and an Auchan hypermarket is extended by brands such
as Decathlon, Leroy Merlin and Norauto, whose aggregate retail space amounts to approx. 168,500 sqm GLA. Leasable space of new projects totals
300,000 sqm. More information can be found at www.centraauchan.pl
P
T
ark Handlowy KWADRAT to nowy i największy obiekt handlowy w Polsce
północno-wschodniej, łączący galerię handlową z parkiem handlowym.
Łączna handlowa powierzchnia najmu (GLA) KWADRATU to około 51
000 mkw. Liczba miejsc parkingowych przeznaczonych dla przyszłych klientów to 1500. Data otwarcia całego obiektu planowana jest w IV kw. 2014 r.
Z kolei planowana data otwarcia marketu OBI, to III kw. 2014 r. Generalnym
Wykonawcą KWADRATU jest przedsiębiorstwo budowlane Unibep S.A. Dwaj
główni najemcy to Tesco Extra i OBI. Procesem komercjalizacji zajmuje się
firma Colliers International.
he KWADRAT retail park is the newest and largest retail project in northeastern Poland which combines a shopping gallery and a retail park. The
total leasable space of KWADRAT is approx. 51,000 GLA. The number
of parking spaces for the future customers is 1,500. The opening of the entire
facility is scheduled for Q4 2014, whereas the opening of the OBI market is
Q3 2014. The general contractor of KWADRAT is Unibep S.A. Two anchor
tenants are Tesco Extra and OBI. Colliers International is responsible for the
lease-up process.
M
M
T
T
ETRO PROPERTIES to firma zajmująca się kompleksową obsługą wielkopowierzchniowych obiektów handlowych. METRO PROPERTIES jest
częścią międzynarodowego koncernu METRO Group, obecnego w 31
krajach na świecie, z centralą w Niemczech w Düsseldorfie. Firma na polskim
rynku działa od połowy lat 90-tych i zarządza komercyjnymi powierzchniami
handlowymi, a także zajmuje się budową obiektów handlowych.
METRO PROPERTIES zarządza 9 Centrami Handlowymi M1 oraz Centrum
Handlowym Kometa w Toruniu, Centrum Handlowym Tulipan w Łodzi, Centrum Handlowym Ursynów w Warszawie, a także Centrum Handlowym Ster
w Szczecinie. Dodatkowo METRO PROPERTIES Services obsługuje w zakresie Facility Management 27 hal Makro Cash & Carry, 50 hipermarketów Real,
11 obiektów Media Markt i 2 obiekty biurowe, w tym siedzibę METRO Group
w Polsce, a także prowadzi działalność inwestycyjną na rzecz MAKRO C&C
i Centrów Handlowych M1.
PA Horwath to wiodąca międzynarodowa grupa doradcza, członek Crowe Horwath International – globalnego stowarzyszenia niezależnych firm doradczych
i audytowych, należącego do czołowych grup konsultingowych na świecie.
Zapewniamy efektywne rozwiązania biznesowe z zakresu strategicznego doradztwa
podatkowego, audytu finansowego, doradztwa transakcyjnego, outsourcingu księgowego i płacowego oraz doradztwa personalnego. Oferujemy wyspecjalizowane
branżowo usługi doradcze, kierowane w szczególności do sektora nieruchomości
i budownictwa oraz branży energetycznej. Pod marką Horwath HTL dostarczamy
specjalistyczne usługi doradcze dla hotelarstwa oraz turystyki.
ETRO PROPERTIES is a firm operating in the field of comprehensive services for large-area retail projects. METRO PROPERTIES is a part of the
international METRO Group, which is present in 31 countries all over the
world and headquartered in Düsseldorf, Germany. The firm has been operating
in the Polish market since the mid-90s; it manages commercial retail space and
deals with the construction of retail premises.
METRO PROPERTIES manages 9 M1 Shopping Centres and the Kometa Shopping
Centre in Toruń, the Tulipan Shopping Centre in Łódź, the Ursynów Shopping
Centre in Warsaw as well as the Ster Shopping Centre in Szczecin. Furthermore,
METRO PROPERTIES Services provides services in the area of Facility Management to 27 Makro Cash & Carry facilities, 50 Real hypermarkets, 11 Media Markt
facilities and 2 office buildings, including the registered office of METRO Group
in Poland and conducts investment activities on behalf of MAKRO C&C and M1
Shopping Centres.
PA Horwath is a leading international consulting group, a member of Crowe
Horwath International (CHI). It is a global association of independent consulting and auditing firms. We provide effective business solutions in the
field of strategic tax advisory, transaction advisory, financial audit, accounting
and payroll outsourcing as well as corporate finance and HR advisory services.
We also offer highly specialised advisory services to the real estate, construction and energy sectors. We provide specialist advisory services to the hotel and
tourism sectors under a separate brand: Horwath HTL.
Centra handlowe i retailerzy mają
fundamentalne znaczenie dla stanu
europejskiej gospodarki, orzekli liderzy
rynku nieruchomości handlowych w rozmowie z przedstawicielami Parlamentu Europejskiego podczas spotkania
zorganizowanego przez Międzynarodową Radę Centrów Handlowych (ICSC)
w Brukseli w maju 2013 r. Według
danych UE ok. 20 proc. europejskiej
gospodarki obraca się wokół handlu,
co stanowi blisko 2,5 bln euro spośród
zeszłorocznej wartości towarów i usług,
która wyniosła 13 bln euro.
Shopping centres and retailers are
critical to Europe’s economic health
European retail real estate leaders
told European Parliament officials in
Brussels, in a meeting organised by
The International Council of Shopping Centres (ICSC) Europe in May
2013. Roughly 20 percent of the European economy revolves around
retail, amounting to €2.5 trillion of last
year’s nearly €13 trillion in total goods
and services, according to European
Union data.
Nicky Godding, European Press Officer, Międzynarodowa Rada Centrów Handlowych / European Press Officer, International Council Shopping Centres
G
ospodarka europejska jest zależna od
centrów handlowych. Około 25 proc.
sprzedaży detalicznej w Europie ma miejsce w centrach handlowych, a w 2015 r. wartość
sprzedaży generowanej przez centra handlowe
wyniesie ponad 0,5 bln euro. Branża handlowa
jest także jednym z większych pracodawców, dostarczając 18,5 mln miejsc pracy – niemal 14 proc.
pracowników niefinansowych w 27 krajach UE.
Dzięki swojej jedności i wiedzy ICSC zaczyna odnosić sukcesy w Parlamencie Europejskim.
Wskutek wywierania nacisku w imieniu członków
ICSC zostały dostosowane sformułowania związane z wprowadzeniem gospodarki cyfrowej
w niedawno opublikowanym europejskim planie
działania na rzecz sektora detalicznego. Zamiast
promować e-handel za wszelką cenę, dokument
odnosi się teraz do strategii wielokanałowych, co
stanowi bardziej zrównoważone podejście. Tak
mała zmiana może się wydawać nieistotna, jednakże w skali kuluarów Parlamentu Europejskiego
jest to znaczący krok naprzód. Pomagając osiągnąć ten cel, nasz zespół lobbingowy skupia się na
strategii mającej promować tę informację i zachęcać kolejnych członków ICSC do zaangażowania.
T
he European economy is highly dependent
on shopping centers. Twenty-five percent
of retail sales in Europe occur in shopping
centers, and by 2015, shopping centers’ sales will
be over €half a billion. Retail is also a massive employer, providing some 18.5 million jobs — nearly 14 percent of the nonfinancial workforce in the
27-country EU.
ICSC’s unity and knowledge is starting to
achieve results within the European parliament.
As a result of lobbying on ICSC members’ behalf, the recently published EU Retail Action Plan
has adjusted its language in relation to the adoption of a digital economy. Rather than promoting
pure e-commerce at all costs, it is now referring
to multi-channel strategies – a much more balanced approach. Such a small change of emphasis
might seem insignificant but in European Parliament corridors of power this is an important step
forward. Having helped achieve this, our lobbying
team is rolling out a strategy to drive this message
further and is encouraging more ICSC members
to get involved.
Shopping centers have generated over 4 million jobs in Europe and there is a strong impact in
Retail vital
to economy
Retail
kluczowy dla
gospodarki
09
RYNEK / MARKET
RYNEK / MARKET
Centra handlowe wytworzyły ponad 4 mln
miejsc pracy w Europie, mają również silny
wpływ na pośrednie zatrudnienie w powiązanych branżach, takich jak: budowlana, architektoniczna, projektowa i inne z sektora usługi.
ICSC szacuje, że branża generuje ok. 2 mln pośrednich miejsc pracy.
Centra handlowe zmieniają również krajobraz europejski; wiele spośród nowych inwestycji
jest nastawionych na rewitalizację starych terenów i rozwijanie węzłów komunikacyjnych. Trinity
Leeds, projekt o powierzchni ok. 93 tys. mkw.,
który Land Securities otworzyło w marcu, pomógł ożywić miasto Leeds na północy Wielkiej
Brytanii. Obiekt przyciągnął ok. 2,7 mln odwiedzających w pierwszym miesiącu.
Spuścizna po igrzyskach olimpijskich 2012
Westfield Stratford City to warte 1,45 mld funtów centrum handlowe zbudowane w pobliżu
jednej z lokalizacji olimpijskich we wschodnim
Londynie; zapewnia ok. 8,5 tys. stałych miejsc
pracy, niemal 196 tys. mkw. przestrzeni handlowej i węzeł komunikacyjny. Według jednej
z prognoz ekonomicznych z 2011 r. rozwój Stratford City, na który składa się centrum handlowe Westfield, wygeneruje blisko 140 mln funtów
w postaci podatków rocznie do 2020 r.
Wiele inwestycji ma miejsce w zintegrowanych
lokalizacjach. Są pośród nich projekty wielofunkcyjne, zrewitalizowane dworce kolejowe i węzły
komunikacyjne; ich realizacja często trwa wiele
lat w ścisłej współpracy z władzami miast.
Europejski rynek retail liczy 500 mln klientów
w samej tylko Unii oraz wielu spoza Europy. Trzy
10
Zdjęcie ICSC/ Photographs supplied by ICSC
indirect employment in related industries such as
construction, architecture, design and other types
of services. ICSC estimates that there are up to
two million indirect jobs generated by this industry.
Shopping centers are transforming Europe’s
physical environment too; much of the new retail real estate investment is now geared toward
revitalizing older areas and enhancing public
transportation hubs. Trinity Leeds, a 1 million-square-foot (approx. 93 000 sqm) project that Land
Securities opened in March, has helped revive the
northern UK city of Leeds. The shopping centre attracted some 2.7 million visitors in its first month.
The post-Olympic legacy of Westfield Stratford
City, the £1.45 billion mall built next to one of the
2012 Olympic Games’ East London venues, includes some 8,500 permanent jobs, nearly 2 million
square feet (approx. 196 000 sqm) of shopping
space and a public transportation hub. According
to one economic forecast from 2011, the Stratford
City development that encompasses the Westfield
mall will be generating up to £140 million in taxes
per year by 2020.
A lot of investment is really taking place in integrated locations. They include mixed-use projects,
revitalised train stations and traffic hubs, and often
are really developed over many years in close
conjunction city governments.
Europe’s retailers now reach 500 million consumers within the EU, plus many more outside
Europe. Three of the world’s top 10 apparel and
footwear retailers are European – Inditex, which
owns Zara; Hennes & Mauritz, and Next – according to the 2013 Forbes Global 2000. Similarly, four
Success requires the careful association of many elements.
Apsys brings knowledge and experience to their full service management of shopping malls.
Our expertise on Polish market:
Real estate management – 14 shopping malls in 12 cities in Poland
Rental management – 750 lease agreements under management with rent collection at 99,8%
Leasing – 300 lease agreements signed annually
Marketing – more than 70 million visitors and 400 marketing campaigns every year
Project management – from defining the needs to completion of the works
Green approach – Apsys is the Pioneer in Poland in obtaining the Breem-In-Use certificates for shopping centers
As a leader, we know that creating a friendly space requires something more than just experience.
It is our sensibility and passion that allow us to create shopping malls, that connect with visitors. Places that have magic.
This magic is the object of our interest, and your smile is our greatest reward.
APSYS POLSKA S.A., ATRIUM CENTRUM, AL. JANA PAWŁA II 27, 00-867 WARSZAWA
TEL.: 22 701 92 00, FAX: 22 701 92 01 - [email protected], WWW.APSYSGROUP.COM
RYNEK / MARKET
spośród największych 10 marek odzieżowych
i obuwiowych pochodzą z Europy – Inditex, który
ma w swoim portfolio Zarę, Hennes & Mauritz,
oraz Next – zgodnie z rankingiem Forbes Global
2000 z 2013 r. Analogicznie, swoje siedziby w Europie mają 4 z 10 największych marek spożywczych
na świecie – Tesco, Carrefour, Ahold i J Sainsbury – tak jak i 5 z najlepszych 10 marek z sektora
moda i akcesoria: Christian Dior, Adidas, Swatch
Group, Hermès International i Prada.
Według Euromonitora sprzedaż detaliczna
w Europie urosła z 2,272 bln euro w 2007 r. do
2,372 bln w 2012 r.
Globalna zmiana w strukturze własności
centrów handlowych
Nie brak okazji do inwestycji handlowych
w Turcji i Rosji, jednak inwestorzy nadal nie są
skłonni inwestować w obszary uznawane za
strefy wysokiego ryzyka.
W Europie motywem przewodnim ostatnich
18 miesięcy jest stabilność i płynność finansowa. Kapitał koncentruje się w określonych obszarach, jak Wielka Brytania czy Niemcy oraz
rynki północne i zachodnie.
Niektórych może zdziwić fakt, że część inwestorów ponownie rozważa rynek hiszpański
pomimo jego trudnej sytuacji gospodarczej. Pojawiło się długo oczekiwane zainteresowanie
południową Europą i Hiszpanią, w której rynek
zaczyna się uspokajać, oraz Włochami.
Dla niektórych członków ICSC, którzy zajmują się zarządzaniem inwestycjami, bezpośrednia
przyszłość to nie tyle szeroka ekspansja, co raczej
12
of the top 10 food retailers in the world are European – Tesco, Carrefour, Ahold and J Sainsbury
– and so are five of the top 10 apparel/accessories
companies: Christian Dior, Adidas, Swatch Group, Hermès International and Prada.
According to Euromonitor, European retail sales totals have grown from €2.272 trillion in 2007 to
€2.372 trillion in 2012.
Global shift in shopping centre ownership
Retail investment opportunities exist across
Turkey and Russia but investors’ appetite still hasn’t recovered for areas still considered higher up
the risk scale.
Across Europe, the theme of the last 18 months has been on stability and liquidity, with capital
focusing on defined areas such as the UK & Germany and prime in northern and western markets.
Surprisingly, considering its difficult economy, some investors are now reconsidering Spain.
There is interest in Southern Europe and in Spain
where the market is starting to sort itself out, and
also in Italy.
For some ICSC members who are real estate investment management companies, the
immediate future is less about wider expansion
than about the refurbishment and improvement
of existing stock. Turkey is growing and demographically sound, and they have opportunities
for retail development, as does Russia, but investors do not want to go there. Looking at Western European markets, there are still difficulties and the banks have to clear their balance
sheets.
13
RYNEK / MARKET
Elsewhere across the world, there are significant opportunities across parts of Africa. South Africa has had two decades of growth, and
there was a very strong development phase in
the decade leading up to 2008. Since then it has
slowed but because of relatively high yields and
a stable market we came through the recession
in pretty good shape. Capital is coming in but
larger funds are eating up the smaller funds.
There is still a huge undersupply of retail and
the economy is not huge but we have seen a sizable amount of first world capital coming into
our economy, which is still growing.
Across Africa, there are investor-friendly
countries with the right treaties in place that
will help protect investment. The right infrastructure and efficiency in import processes
are also important.
The big focus is Nigeria and Ghana, which
have exploding economies on the back of oil.
A key component is to make sure retailers are
offered enough of a footprint to make their entry and investment into a country is worthwhile.
Over the last few years, South America has
seen a huge growth in retail development and
for some, Colombia is currently the hottest investment destination with ten cities with over
a million people and 25 cities with over half a
million in population. The country has a peace
process that is working, a strategic geographical position, bordering both the Atlantic and
Pacific and the third largest population after
Brazil and Mexico.
European investors are interested in Latin
America and are already investing in Brazil
and looking at Mexico but the South American culture is different and the continent is still
developing the structures which are well established in Europe. Shopping Centres in Latin
America are largely family owned, with currently little corporate ownership.
modernizacja i ulepszanie istniejącej przestrzeni.
Turcja się rozwija, ma stabilną bazę demograficzną i oferuje szanse na rozwój obiektów handlowych, tak samo jak Rosja, ale inwestorzy nie są
zainteresowani tamtymi rynkami. Patrząc na rynki zachodnioeuropejskie, wciąż można dostrzec
problemy, a banki muszą się oddłużać.
W innych częściach świata szanse na wzrost
można zaobserwować w Afryce. Południowa Afryka ma za sobą dwie dekady wzrostu gospodarczego, w dziesięcioleciu poprzedzającym 2008 r.
odnotowano tam intensywną fazę rozwoju. Od
tamtej pory rozwój nieco spowolnił, ale dzięki stosunkowo wysokim zyskom i stabilnemu rynkowi
udało się przetrwać recesję w całkiem dobrym
stanie. Kapitał napływa, jednak duże fundusze
pożerają te mniejsze. Nadal mamy do czynienia
z niewystarczającą podażą powierzchni handlowej, a rynek nie jest zbyt wielkich rozmiarów,
jednakże odnotowaliśmy znaczącą ilość kapitału
napływającego z Pierwszego Świata, który zasili
wciąż rosnącą gospodarkę.
Są w Afryce kraje przyjazne inwestorom, będące sygnatariuszami traktatów służących ochronie inwestycji. Równie ważne są właściwa infrastruktura i wydajność przebiegu importu.
Nigeria i Ghana stały się języczkiem u wagi
dzięki gospodarkom wzrastającym na bazie eksportu ropy. Kluczowym czynnikiem jest zaoferowanie retailerom powierzchni, która wystarczy, aby
uczynić ich wejście na dany rynek i inwestycje
w kraju opłacalnymi.
W zeszłych latach Ameryka Płd. doświadczyła
znacznego wzrostu w sektorze handlowym – niektórzy postrzegają Kolumbię jako świetne miejsce
do prowadzenia inwestycji dzięki potencjałowi
10 miast powyżej 1 mln mieszkańców i 25 o populacji powyżej 0,5 mln. Kraj ten może się poszczycić przynoszącym postępy procesem pokojowym,
strategicznym położeniem na mapie dającym
dostęp zarówno do Oceanu Atlantyckiego, jak
14
RYNEK / MARKET
i Pacyfiku oraz trzecią największą populacją w regionie, po Brazylii i Meksyku.
Inwestorzy europejscy są zainteresowani
Ameryką Łacińską i już inwestują w Brazylię
oraz przyglądają się Meksykowi, jednak kultura
południowoamerykańska jest inna, a struktury,
w Europie obecne od wielu lat, są dopiero rozwijane na tym kontynencie. Właścicielami centrów
handlowych w Ameryce Łacińskiej są w dużym
stopniu rodziny, a nie korporacje.
W Brazylii w ciągu następnych 18 miesięcy powstaną 44 centra handlowe, a w Chinach w budowie znajduje się obecnie 2,5 mln mkw. powierzchni handlowej. Rozwój rynku handlowego można
zaobserwować także na Bliskim Wschodzie.
Wzrost jest spowodowany gwałtownym rozwojem klasy średniej, szczególnie w krajach
BRIC.
Brak powierzchni w odpowiednim miejscu
Brak powierzchni położonej we właściwych
lokalizacjach jest główną przeszkodą dla marek wchodzących na nowe rynki europejskie, co
powoduje, że wiele z nich najpierw wchodzi poprzez kanały internetowe, aby ugruntować markę, zanim powstaną fizycznie istniejące sklepy.
Jednakże e-handel nie stanowi zagrożenia dla tradycyjnego handlu, czego obawiano się w branży
jeszcze kilka lat temu.
E-handel jest po prostu kolejnym z wielu wykrytych aczkolwiek niespełnionych zagrożeń
dla nieruchomości handlowych w ciągu ostatnich 50 lat. Jednak wielu postrzega e-handel
coraz bardziej jako najnowsze zagrożenie dla
tradycyjnego retailu. Hipermarkety stanowiły
zagrożenie dla staromodnych domów handlowych w latach sześćdziesiątych, co nie znaczy,
że nie ma już domów handlowych. W latach
siedemdziesiątych branża centrów handlowych
zagrażała ulicom zakupowym, ale odkryliśmy,
że mogą się one uzupełniać. E-handel to po prostu najnowszy format. Centra handlowe muszą
oferować lepszych najemców i bardziej zróżnicowany asortyment.
Koszta związane ze sprzedażą online zostały
wreszcie dostrzeżone przez tradycyjnych sprzedawców, którzy zaczęli przyznawać, że logistyka
dostaw i zwrotów wcale nie jest taka prosta.
Ale nawet po wchłonięciu handlu wielokanałowego centra handlowe muszą wciąż być innowacyjne, aby przetrwać. Nie wystarczy wybudować
miejsce, w którym ludzie chcą się spotykać, ale
musi ono być takie, w którym będą chcieli pomarzyć. Architektura i wystrój wnętrz to podstawa, tak
jak zaangażowane zarządzanie, dobra oferta rozrywkowa oraz nowe, wspaniałe marki.
n
In Brazil, 44 malls will be built in the next 18
months, and across China, 2.5 million square
metres of shopping centre stock is being built right
now. Retail development is also exploding in the
Middle East.
The huge increase in growth is due to the
explosion of the middle class, especially in the
BRIC countries.
Lack of space in the right place
A lack of space in the right place is the main
barrier for retailers entering new European
markets, driving many to enter via the internet
to establish their brand before building physical stores, but e-commerce does not pose the
threat to traditional retail that the industry feared just a few years ago.
E-commerce is just the latest in a long line of
perceived but unfulfilled threats to the retail real
estate industry over the last fifty years but many
are increasingly viewing E-commerce as the latest in traditional retail competition. Hypermarkets were a threat to old-fashioned department
stores in the 1960s, but department stores are
not dead. In the 70s the shopping centre industry threatened high streets, but we discovered
they are complementary. E-commerce is the latest format. To manage this, shopping centres
need to offer better tenants and a diverse offer.
The costs of selling on-line are now also being acknowledged by retailers which are finally
admitting that the logistics of delivery and return are not simple.
But having apparently absorbed multi-channel retailing, shopping centres must still innovate
to survive. The key is not only to develop somewhere people want to meet but also where people want to dream. Architecture and design are
crucial, as is hands-on management, a good leisure offer and new and great brands.
n
16
RYNEK / MARKET
Sytuacja
na rynku
powierzchni
handlowych
w Polsce
Current
situation
in the retail
market
Rynek powierzchni handlowych zaczął
się rozwijać w największych polskich
aglomeracjach już w połowie lat 90.
Pierwszymi nowoczesnymi obiektami
handlowymi łączącymi w sobie ofertę
spożywczą i odzieżową były hipermarkety. Wraz z rozwojem rynku pojawiły
się nowe formaty obiektów handlowych oraz centra handlowe nowych
generacji.
The retail market started developing in the largest Polish agglomerations in the mid-90s. The first modern
retail projects to combining food and
fashion offers where hypermarkets.
Together with the development of the
market, new formats of retail projects
and new generation shopping centres
emerged.
agata czarnecka – starszy konsultant w dziale doradztwa i badań rynku w cBre / Senior consultant, consultancy & research, cBre
C
entra drugiej generacji oferowały swoim
klientom większą i bardziej zróżnicowaną galerię handlową – stanowiącą ok.
70 proc. powierzchni obiektu. W 2002 r. powstał
pierwszy obiekt o charakterze centrum wyprzedażowego – Factory Ursus, zlokalizowany
w Warszawie.
Obecnie, po niemal dwudziestu latach
funkcjonowania centrów handlowych w Polsce,
obiekty te weszły w kolejny etap rozwoju. W warunkach rosnącej konkurencji oraz spowolnienia
gospodarczego obiekty handlowe oraz najemcy
z tego sektora decydują się na wiele przekształceń, które pomogą im dopasować się do zmie-
S
econd generation shopping centres offered their customers larger and more
varied shopping gallery constituting approx. 70% of centre’s space. In 2002, the first
outlet centre was created – Factory Ursus in
Warsaw. Nowadays, after almost twenty years
of shopping centres’ presence in Poland, these
schemes entered another phase of development. Faced with growing competition and the
economic slowdown, retail projects and tenants
from this sector decide for a number of transformations to allow them to adapt to the changing market conditions, including the increasing
popularity of e-commerce.
18
RYNEK / MARKET
Podaż Powierzchni centrów handlowych w 7 aglomeracjach / ShoPPing centre SuPPly in 7 agglomerationS
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
KraKów
ŁódŹ
Powierzchnia istniejąca
existing
wrocŁaw
Powierzchnia w budowie
under construction
niających się warunków rynkowych, w tym wzrostu popularności handlu elektronicznego.
Czy rynek jest już nasycony?
Całkowita podaż powierzchni handlowej,
obejmująca 420 obiektów, to ponad 9,3 mln. mkw.
powierzchni najmu. Z powyższej liczby ponad
połowa zlokalizowana jest w wiodących polskich
aglomeracjach: warszawskiej, łódzkiej, krakowskiej, wrocławskiej, poznańskiej, trójmiejskiej
oraz katowickiej. Nowoczesna powierzchnia
handlowa to przede wszystkim tradycyjne centra handlowe (niemal 90 proc.), ale także parki
handlowe oraz centra wyprzedażowe. Całkowity
wolumen powierzchni handlowej w Warszawie
to ponad 1,3 mln. mkw. w 42 obiektach, w aglomeracji katowickiej 1,03 mln. mkw., w Trójmieście
– niemal 620 tys. mkw., we Wrocławiu – 540 tys.
mkw., w Łodzi i w Poznaniu – po 510 tys. mkw.,
natomiast w Krakowie – 495 tys. mkw.
Do największych centrów handlowych należy zaliczyć Manufakturę o powierzchni niemal
110 tys. mkw. zlokalizowaną w Łodzi, warszawskie centrum Arkadia wybudowane w 2004 r.
o powierzchni 103 tys. mkw., Bonarkę w Krakowie (91 tys. mkw.) oraz Port Łódź oferujący
70 tys. mkw. powierzchni najmu.
Wskaźnikiem, który precyzyjniej przedstawia
aktualną sytuację na rynku, jest współczynnik
nasycenia powierzchnią handlową. Najwyższe
nasycenie jest rejestrowane w aglomeracji trójmiejskiej, gdzie na 1000 mieszkańców przypada
ponad 500 mkw. powierzchni handlowej. Z kolei
najniższy wskaźnik jest odnotowany w Krako-
PoznaŃ
trójmiaSto
ŚlĄSK
Powierzchnia planowana do 2015 r.
Planned till 2015
warSzawa
Źródło: cBre
Source: cBre
Is the market saturated yet?
The total retail stock includes 420 projects
with over 9.3 million sq m of leasable space.
Out of the above, over a half is located in
leading Polish agglomerations: Warsaw Łódź,
Kraków, Wrocław, Poznań, Tri-City and Katowice. Modern retail space consists primarily
of regular shopping centres (almost 90%) but
also of retail parks and outlet centres. The total
volume of retail space in Warsaw is over 1.3
million sq m in 42 developments; in Katowice it
is 1.03 million sq m; in Tri-City – almost 620,000
sq m; in Wrocław – 540,000 sq m; Łódź and
Poznań have 510,000 sq m each, while Kraków
offers 495,000 sq m.
Among the largest shopping centres there
is Manufaktura with an area of almost 110,000
sq m, situated in Łódź; Arkadia shopping centre
in Warsaw developed in 2004 with an area of
103,000 sq m; Bonarka in Kraków (91,000 sq m)
and Port Łódź, which offers 70,000 sq m.
The measure which more precisely illustrates the current situation of the market is the retail space density ratio. Tri-City boasts the highest density with over 500 sq m of retail per 1,000
inhabitants. On the other hand, the lowest ratio
is noted in Kraków – 250 sq m/1,000 inhabitants.
The average density for all seven agglomerations is 418 sq m/1,000 inhabitants, and taking
into account the premises currently under construction it is 451 sq m/1,000 inhabitants.
In average, a market is believed to be saturated if the density rate is 750 sq m per 1,000 inhabitants. However, it is worth bearing in mind
Nowe formaty, kolejne otwarcia
W 2012 r. pod względem formatów nastąpił
szybki wzrost liczby małych centrów handlo-
that each city needs to be treated individually
and, apart from the saturation with traditional
retail space, there are also market niches for
other projects such as retail parks, outlet centres and specialized shopping centres.
The vacancy rate remains at a relatively low
level and currently oscillates from around 1.6%
in Katowice conurbation to 4.5% in Kraków.
However, one shall keep in mind that vacant
space is usually located in less attractive premises, while there are no available units in the
most desired shopping centres.
New formats, new openings
In terms of formats, 2012 witnessed a rapid
increase of the number of small shopping centres and strip malls with leasable area under
5,000 sq m. Centres developed by Czerwona
Torebka, Dekada or Budrem may serve as an
illustration. Furthermore, the number of outlet
centres is increasing – in March 2013, Factory
Outlet Annopol was opened, while last year
saw completion of Szczecin Outlet Park and
Ptak Outlet in Rzgów near Łódź.
Among the largest centres completed in the
years 2012 and 2013, there were those located in the Warsaw metropolitan area: Auchan
Łomianki (two phases with a total area of 30,000
naSycenie PowierzchniĄ handlowĄ w aglomeracjach (w mKw. na 1000 mieSzKaŃców)
ShoPPing centre denSity in agglomerationS (in Sq m Per 1,000 inhaBitantS)
600
wie – 250 mkw./1000 mieszkańców. Średnie nasycenie dla wszystkich siedmiu aglomeracji to
418 mkw./1000 mieszkańców, a biorąc pod uwagę dodatkowo obiekty będące w trakcie budowy
– 451 mkw./1000 mieszkańców.
Przeciętnie, rynek uważa się za nasycony
w przypadku odnotowania wskaźnika na poziomie ok. 750 mkw. powierzchni na 1000 mieszkańców. Jednakże dokonując takiego stwierdzenia
warto mieć na uwadze fakt, że każde miasto
należy rozpatrywać indywidualnie i oprócz nasycenia typową powierzchnią handlową istnieją
też nisze rynkowe dla obiektów o innym charakterze, np. parków handlowych, centrów wyprzedażowych, centrów specjalistycznych.
Wskaźnik powierzchni niewynajętej utrzymuje się na relatywnie niskim poziomie i obecnie oscyluje w granicach od 1,6 proc. w aglomeracji katowickiej do 4,5 proc. w Krakowie.
Należy jednak mieć na uwadze fakt, że zazwyczaj te powierzchnie niewynajęte znajdują się
w mniej atrakcyjnych obiektach, a w najbardziej pożądanych centrach handlowych wolne
lokale nie są dostępne.
19
RYNEK / MARKET
500
400
200
100
0
KraKów
ŁódŹ
wrocŁaw
w budowie
under construction
PoznaŃ
istniejące
Stock
trójmiaSto
ŚlĄSK
warSzawa
Źródło: cBre
Source: cBre
300
20
RYNEK / MARKET
wych oraz centrów sąsiedzkich o powierzchni
najmu poniżej 5000 mkw. Przykładem mogą
być centra budowane przez spółki Czerwona
Torebka, Dekada czy Budrem. Ponadto przybywa centrów wyprzedażowych – w marcu 2013 r.
otwarto Factory Outlet Annopol, a w zeszłym
roku powstały Szczecin Outlet Park i Ptak Outlet
w Rzgowie pod Łodzią.
Do największych obiektów, których budowa
zakończyła się w 2012 i 2013 r., można zaliczyć
zlokalizowane w aglomeracji warszawskiej:
Auchan Łomianki (dwie fazy o łącznej powierzchni 30 tys. mkw.) oraz centrum wyprzedażowe Factory Annopol oferujące 19,7 tys. mkw.
We Wrocławiu ukończono budowę Sky Tower
o powierzchni 25 tys. mkw., natomiast w Trójmieście: centrum Szperk Gdynia (22 tys. mkw.)
oraz drugą fazę Morskiego Parku Handlowego
(17 tys. mkw.).
Obecnie w trakcie budowy znajduje się
ponad 315 tys. mkw. powierzchni w obiektach
handlowych, z czego najwięcej zlokalizowane
jest w Krakowie, gdzie budowana jest Galeria Bronowice o powierzchni ok. 60 tys. mkw.
W Trójmieście trwa rozbudowa Centrum Wzgórze w Gdyni (46,5 tys. mkw.), natomiast w Poznaniu dwa projekty są w trakcie budowy: Poznań
Główny City Center o powierzchni 58 tys. mkw.
oraz piąta faza parku handlowego Franowo
(14 tys. mkw.). Oferta handlowa w Warszawie do końca roku wzbogaci się o realizowane obecnie obiekty: Galerię Miejską Plac Unii
o powierzchni ponad 15 tys. mkw. oraz kolejną
rozbudowę Galerii Mokotów (5000 mkw.).
Planowane obiekty
W fazie planowania, na bardziej lub mniej
zaawansowanych etapach prac koncepcyjnych,
znajdują się kolejne obiekty, jednak w przypadku
wielu z nich brak jest dokładnych informacji odnośnie do terminu rozpoczęcia budowy. Niewykluczone, że wraz z rozwojem rynku i wzrostem
nasycenia powierzchnią handlową inwestorzy zmienią plany odnośnie do tych budynków
lub zweryfikują swoje założenia: zmiejszą powierzchnię lub format, gdyż rynek mógłby nie
wchłonąć projektu w jego pierwotnej formie.
Obecnie planowana jest budowa niemal
2,6 mln. mkw. powierzchni handlowej, z czego
ponad milion zlokalizowane jest w aglomeracji
warszawskiej. Do największych planowanych
obiektów w stolicy należy zaliczyć projekty GTC
w Wilanowie i na Białołęce, Galerię Młociny,
a także Park Handlowy Góraszka. W innych
miastach można wymienić: centrum handlowe
Łacina w Poznaniu (98 tys. mkw.), Gemini Ty-
sq m) and the Factory Annopol outlet centre offering 19,700 sq m. In Wrocław, the construction
of Sky Tower with an area of 25,000 sq m was
completed, while Tri-City saw the completion of
the Szperk Gdynia shopping centre (22,000 sq
m) and the second phase of Morski Park Handlowy (17,000 sq m).
Currently, there are over 15,000 sq m under
construction in retail projects, out of which most
is located in Kraków where Galeria Bronowice
with an area of approx. 60,000 sq m is being
constructed. In Tri-City, the extension of the
Wzgórze Gdynia shopping centre (46,500 sq
m) is underway, while in Poznań, there are two
projects under construction: Poznań City Center
with an area of 58,000 sq m and the fifth phase
of the Franowo retail park (14,000 sq m). In Warsaw, there is Galeria Miejska Plac Unii with an
area of over 15,000 sq m being constructed and
Galeria Mokotów being expanded by additional 5,000 sq m.
Projects in the pipeline
There are many further projects on varied
stages of planning; however, in the case of
many of them, there is no detailed information
concerning the date of the start of the construction. It is possible that, together with the ongoing development of the market as well as increasing shopping center density, investors will
change their plans related to some projects or
verify their assumptions by reducing the leasable area or format, as the market may not accept a project in its original form.
There are almost 2.6 million sq m of retail
space in the planning phase, out of which over
a million is located in the Warsaw metropolitan area. The largest projects in the pipeline in
Warsaw are GTC in Wilanów and Białołęka districts, Galeria Młociny, as well as the Góraszka
retail park. Significant planned schemes in
other agglomerations include: Łacina shopping
centre in Poznań (98,000 sq m), Gemini Tychy in
Upper Silesia (40,000 sq m) or two projects in
Gdańsk: Forum Radunia (62,000 sq m) or Young
City (61.000 sq m).
Retail tenants and brands in the market
Warsaw and the remaining largest cities
in Poland are attractive locations for international retail chains – over the last few years,
there were about thirty brans entering the Polish market annually. The most popular would
include: GAP, Next, The Body Shop, Jennyfer,
Palmers, Spring, Guess by Marciano, Pollini,
Cacharel, Ermenegildo Zegna, Hugo Boss, Em-
Galeria Dominikańska,
Wrocław, 2001
Galeria Krakowska,
Kraków, 2006
Galeria Bałtycka,
Gdańsk, 2007
Galeria Łódzka,
Łódź, 2002
Alfa Centrum,
Gdańsk, 2006
Galeria Kaskada,
Szczecin, 2011
ECE Projektmanagement Polska Sp. z o.o.
ul. Fabryczna 5a, 00-446 Warszawa, Poland
Phone +48 22 310 60 00, fax: +48 22 310 60 02
www.ece.com, [email protected]
22
RYNEK / MARKET
StawKi najmu za najlePSze Powierzchnie handlowe w 2013 r. (euro za 1 mKw. mieSięcznie)
Prime ShoPPing centre rentS in 2013 (in eur/Sq m/month)
ŁódŹ
PoznaŃ
trómiaSto
wrocŁaw
KraKów
ŚlĄSK
warSzawa
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Źródło: cBre
Source: cBre
chy (40 tys. mkw.) czy dwa projekty w Gdańsku:
Forum Radunia (62 tys. mkw.) czy Young City
(61 tys. mkw.)
Najemcy, marki obecne na rynku
Warszawa, wraz z pozostałymi największymi miastami w Polsce, jest atrakcyjną lokalizacją dla międzynarodowych sieci handlowych
– w ostatnich latach odnotowywano pojawienie
się ok. 30 nowych marek rocznie, m.in. następujących sieci: GAP, Next, The Body Shop, Jennyfer, Palmers, Spring, Guess by Marciano,
Pollini, Cacharel, Ermenegildo Zegna, Hugo
Boss, Emporio Armani, Church’s, J.M. Weston,
TK Maxx, Desigual.
W 2013 r. już pojawiło się osiem nowych sieci handlowych, niefuncjonujących do tej pory
w Polsce, a kolejne zapowiedziały swoje wejście na polski rynek. Przykładem są marki: Hollister (z grupy Abercrombie & Fitch) czy & Other
Stories (marka z grupy H&M).
Stawki czynszu
Warszawa jest zdecydowanie najdroższą
lokalizacją dla handlu w Polsce, z rosnącymi
stawkami czynszu na obecnym poziomie ok.
75–90 euro za 1 mkw. miesięcznie za najlepsze
lokale, o powierzchni ok.100 mkw. Przeciętne
czynsze szacowane są na poziomie 35–45 euro
za 1 mkw. miesięcznie.
W pozostałych miastach stawki najmu powierzchni handlowej są niższe i mieszczą się
porio Armani, Church’s, J.M. Weston, TK Maxx
or Desigual.
It is expected, that in 2013 the trend will continue, as so far, this year saw eight new retail
chains which had not operated in Poland previously, with further ones such as Hollister (Abercrombie & Fitch Group) or &Other Stories (H&M
Group) announcing the willingness to enter the
Polish market.
Rental rates
Warsaw is definitely the most expensive
retail destination in Poland; with rent rates at
the level of approx. EUR 75-90 /sq m/month for
prime units with area about 100 sq m. Average
rent rate is estimated at EUR 35-45/sq m/month.
In remaining cities, the retail space rent
rates are lower and range between EUR 35/sq
m/month in Łódź to approx. EUR 50/sq m/month
in Upper Silesia or in Wrocław.
Trends
The rising popularity of e-commerce already has a great impact on the retail market.
Although currently the e-commerce market is
complementary and not competitive to the offer
of brick and mortar shops, yet the possibility of
shopping on the Internet significantly increases
the brand and offer awareness among customers, which is followed by a change of expectations. Increasingly often are traditional shops
going to respond to changing expectations of
There are almost
2.6 million sq m of retail
space in the planning
phase, out of which over
a million is located
in the Warsaw
metropolitan area.
Trendy
Duży wpływ na rynek powierzchni handlowych ma wzrost popularności handlu elektronicznego. Co prawda, obecnie rynek handlu
elektronicznego stanowi dopełnienie oferty ze
sklepów tradycyjnych, a nie konkurencję, ale
możliwość robienia zakupów za pośrednictwem
internetu znacząco zwiększa świadomość marek i oferty wśród klientów, a co za tym idzie, nabywcy zmieniają swoje oczekiwania. Tradycyjne
sklepy będą coraz częściej wychodzić naprzeciw zmieniającym się oczekiwaniom klientów,
oferując coraz więcej usług czy poszerzając
ofertę.
Właściciele centrów handlowych także podejmują różne kroki w celu uatrakcyjnienia swojego
projektu, do najczęściej spotykanych można zaliczyć: modernizacje i remonty, rozbudowy, zmiany
pozycjonowania, wprowadzanie oferty tematycznej czy też kampanie reklamowe. Przykładem
procesu zmiany pozycjonowania jest centrum
handlowe Klif, które wraz z modernizacją i zmianą fasady zewnętrznej oraz rekomercjalizacją
zostało przekształcone w Dom Mody Klif i adresuje swoją ofertę do osób zamożnych.
Jednym z nowych elementów zauważalnych na rynku powierzchni handlowych jest
pojawienie się nowych konceptów istniejących
już sieci handlowych. Przykładem jest format
hipermarketu – Tesco Extra projektowany na
wzór minigalerii, już funkcjonujący w ok. 20 lokalach w kraju czy też sklepy meblowe Mega
Abra, które w przeciwieństwie do znanych już
klientom sklepów meblowych Abra będą mieć
o wiele bardziej rozbudowaną ofertę i będą
zlokalizowane w parkach handlowych. Innym
przykładem może być koncept XS sklepu sportowego Decathlon, który do tej pory lokalizował
się w wolno stojących obiektach, natomiast
nowy format będzie dostosowany do najmu powierzchni w centrum handowym. Także drogierie Douglas wprowadzają nowy koncept – Douglas Beauty Studio, występujący w postaci
wysp o powierzchni ok. 5 mkw. i zlokalizowany
w pasażach galerii handlowych.
Przewiduje się, że wciąż będą się pojawiać
w centrach handlowych tzw. sklepy tymczasowe (pop-up shops), które działają przez określony czas, głównie w celu przeprowadzenia
rozpoznania rynku, zidentyfikowania grupy
docelowej czy też sprawdzenia atrakcyjności
oferty.
n
the customers by offering more services or extending the range of products.
Owners of shopping centres have also
taken steps to make their projects more attractive; among the most common ones there are:
refurbishment and redevelopment, extensions,
positioning changes, introducing theme offer
or publicity campaigns. The Klif shopping centre may serve as an illustration of a positioning
change. Together with a modernisation and
the change of its façade, the centre has been
turned into Dom Mody Klif, aiming at affluent
clients.
One of the new noticeable elements in the
retail market are the new concepts of already
existing retail chains. As an example, the Tesco
Extra hypermarket format, designed as a mini
shopping arcade, may be served; or Mega
Abra furniture stores which, contrary to Abra
furniture stores that are already familiar to the
customers, will offer a wider range of products
and will be located in retail parks. Another example would be the XS concept by the Decathlon sports shop - until now it used to be located
in free-standing premises, whereas the new
format will be adjusted to space in shopping
centres. Also Douglas health & beauty store has
introduced a new concept – Douglas Beauty
Studio of about 5 sq m area located as a stand
in shopping passages.
It is also expected, that so-called pop-up
shops, will still be present in shopping centers.
These projects usually operate for a specified
period of time, their purpose being only to analyze the market, identify the target group or
check the attractiveness of the offer.
n
w przedziale od 35 euro za 1 mkw. miesięcznie
w Łodzi do ok. 50 euro za 1 mkw. miesięcznie na
Górnym Śląsku czy we Wrocławiu.
23
RYNEK / MARKET
24
RYNEK / MARKET
Rynek
handlowy
w mniejszych
miastach
Retail
markets
in smaller
Polish cities
Rynki handlowe w mniejszych miastach w Polsce są zróżnicowane pod
względem rozwoju nowoczesnej powierzchni. W miastach z 200–400 tys.
mieszkańców, takich jak Lublin, Kielce,
Radom, Bydgoszcz, Toruń, Białystok
czy Częstochowa, podaż nowoczesnej
powierzchni handlowej wynosi od nieco
ponad 100 tys. mkw. do blisko 200 tys.
mkw. Najwięcej powierzchni znajduje
się w Bydgoszczy (187 800 mkw.),
a najmniej w Toruniu (115 800 mkw.).
Retail markets in smaller Polish cities
vary in terms of the development of modern space. In cities with the population of
20400 thousands of inhabitants, such as
Lublin, Kielce, Radom, Bydgoszcz, Toruń,
Białystok and Częstochowa, the total
supply of modern retail space ranges
between just over 100,000 m2,
to nearly 200,000 m2. The biggest
amount of retail space can be found
in Bydgoszcz (187,800 m2), while
the smallest – in Toruń (115,800 m2).
Agnieszka Winkler, starszy analityk, Dział Doradztwa i Badań Rynku, Colliers International / Senior Analyst, Research and Consultancy, Colliers International
W
miastach tych zauważyć można dosyć
znaczące różnice w dostępności powierzchni handlowej. Najwyższy współczynnik pustostanów odnotowuje się w Radomiu,
Toruniu i Kielcach (powyżej 5 proc.), co wynika
głównie z dostarczenia na rynek w ostatnich latach
nowych obiektów handlowych, nie w pełni skomercjalizowanych.
Natomiast Lublin i Częstochowa cieszą się
obecnie najniższymi pustostanami na poziomie
poniżej 2 proc.
Q
uite significant differences in the
availability of retail space can be
noticed in those cities. The highest
vacancy rates (of more than 5%) are noted
in Radom, Toruń and Kielce, which is mainly
due to the delivery of not fully commercialized new shopping centres to the market in
recent years.
Lublin and Częstochowa have the lowest vacancy levels (less than 2%).
RYNEK / MARKET
PoDAż noWoCzeSnej PoWIeRzChnI hAnDLoWej W mIASTACh RegIonALnyCh (200–400 TyS. mIeSzKAńCóW)
ReTAIL SToCK In RegIonAL CITIeS (200 – 400 ThoUSAnDS oF InhABITAnTS)
200 000
180 000
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000
60 000
40 000
20 000
0
Miasto / CitY
LUBLIn
ByDgoSzCz
ToRUń
BIAŁySToK
Lublin charakteryzuje się również najniższym nasyceniem powierzchnią handlową, co
zostało dostrzeżone przez deweloperów i obecnie w przygotowaniu znajduje się kilka inwestycji handlowych, w tym Atrium Felicity, Tarasy
Zamkowe, Park Handlowy IKEA czy rozbudowa
Galerii Olimp.
RADom
KIeLCe
Podaż Pow.
handlowej M2
Lublin
166 430
Bydgoszcz
187 800
Toruń
115 800
Białystok
158 900
Radom
124 800
Kielce
154 300
Częstochowa
137 620
CzĘSToChoWA
Źródło: Colliers International
Source: Colliers International
Lublin is also characterized by the lowest
retail space density, which has already been
noticed by some developers. Currently there
are few retail projects in the pipeline, including Atrium Felicity, Tarasy Zamkowe, Park
Handlowy IKEA and the extension of Galeria
Olimp.
– nowy format na rynku handlowym
F
ormat Centrum Zakupów o charakterze convenience center wypełnił
dotąd niezagospodarowaną niszę. Jest to mały lub średniej wielkości
park handlowy bądź centrum handlowe, które znajduje się w centrum
miasta (miasta do 50 tys. mieszkańców) lub wielkiego osiedla mieszkaniowego. Klient otrzymuje dostęp do oferty kilku lub kilkunastu sklepów
wielkopowierzchniowych znanych marek, bez konieczności dojazdu samochodem. Lokalizacje centrów wybierane są tak, aby były to miejsca nienasycone nowoczesną powierzchnią handlową, a jednocześnie z dużym
potencjałem zakupowym.
Centrum Zakupów to zakupy obok domu z produktami istotnymi w hierarchii codziennych potrzeb, czyli żywność, kosmetyki, lekarstwa, poszerzone o ofertę odzieżową, w tym ubrania dla całej rodziny, elektronikę czy
meble. Dodatkowo format sprzyja budowaniu lokalnej społeczności jako
miejsce spotkań.
Centra Zakupów w Zgierzu k/Łodzi oraz w Ząbkach k/Warszawy działają
z powodzeniem od 2 lat. W tym roku planowane jest otwarcie Centrum
Zakupów w Czerwionce-Leszczynach, na Śląsku. Wkrótce rusza m.in. realizacja Centrum Zakupów Nowa Mleczarnia w Sochaczewie oraz Centrum
Zakupów Świdnik na terenie Osiedla Wschód w Świdniku.
Inwestorem i deweloperem Centrów Zakupów jest NAP Invest Group.
Komercjalizacja tel.: 601
Atrium Felicity, Lublin
06 06 06
25
26
RYNEK / MARKET
WSPóŁCzynnIK PUSToSTAnóW W mIASTACh RegIonALnyCh (200–400 TyS. mIeSzKAńCóW)
VACAnCy LeVeLS In RegIonAL CITIeS (200 – 400 ThoUSAnDS oF InhABITAnTS)
8%
VaCanCY
leVel
Miasto
7%
6%
Lublin
5%
Bydgoszcz
2,9%
4%
Toruń
5,9%
Białystok
4,2%
Radom
7,6%
Kielce
5,4%
3%
2%
1%
0%
1%
Częstochowa
LUBLIn
ByDgoSzCz
ToRUń
BIAŁySToK
RADom
KIeLCe
1,8%
CzĘSToChoWA
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Miasto
LUBLIn
ByDgoSzCz
ToRUń
BIAŁySToK
RADom
Najwyższe nasycenie powierzchnią handlową odnotowuje się natomiast w Kielcach, w których trwa walka o klienta między rozbudowaną
Galerią Echo a oddaną w 2012 r. Galerią Korona.
Wśród miast tej wielkości warto również zwrócić uwagę na Białystok, który cieszy się obecnie
dużym zainteresowaniem deweloperów planujących kilka nowych obiektów handlowych, takich
KIeLCe
CzĘSToChoWA
nasYCenie
Średnia
Lublin
477
559
Bydgoszcz
517
559
Toruń
565
559
Białystok
540
559
Radom
566
559
Kielce
765
559
Częstochowa
584
559
The highest retail space density is noted in
Kielce, where currently the extended Galeria
Echo and Galeria Korona, delivered to the market in 2012, compete for clients.
When speaking about regional cities it is
worth to mention Białystok. It is currently enjoying the increased interest of developers, who
are planning some new projects there such as
nASyCenIe PoWIeRzChnIą hAnDLoWą W mIASTACh RegIonALnyCh (nA 1000 mIeSzKAńCóW)
ReTAIL SPACe DenSITy In RegIonAL CITIeS
Park Handlowy Kwadrat, Białystok / Retail park Kwadrat, Bialystok
www.forumgliwice.pl
BIZNES
aromat
unikalnych
modowych
gali
centrum
handlowe
szczypta
lokalnej
tematyki
wydarzen'
Unikalna receptura
handlowa
nuta
gwiazdorskiego
wizerunku
marki
smak
i
branzowych
'
nagrod
ICSC i PRCH
RYNEK / MARKET
28
Wzorcownia Włocławek
jak Park Handlowy Kwadrat, Galeria Jurowiecka,
Galeria Jagiellońska. Co ciekawe, plany deweloperów obejmują aż trzy centra wyprzedażowe,
format handlowy do tej pory obecny jedynie w największych aglomeracjach.
Na mniejszych rynkach handlowych (w miastach między 100 a 200 tys. mieszkańców) sytuacja
jest jeszcze bardziej zróżnicowana, co odzwierciedla poziom nasycenia powierzchnią handlową, wahający się od 250 aż do 1430 mkw. na 1000
mieszkańców. Liderami pod względem nasycenia
są Opole, Rzeszów i Legnica. Natomiast w takich miastach jak Elbląg czy Olsztyn powierzchni
handlowej na mieszkańca jest jeszcze stosunkowo niewiele, co świadczy o potencjale tych miast
i pozwala przypuszczać, że w najbliższych latach
będziemy świadkami zmian na tych rynkach.
Park Handlowy Kwadrat, Galeria Jurowiecka
and Galeria Jagiellońska. What is more interesting, the pipeline also includes three outlet
centres, which have so far been present only in
the major agglomerations.
The situation is even more differentiated
in cities with the population of 100 – 200 thousands of inhabitants, which is reflected in the
retail space density levels, ranging between
250 and 1,430 m2 per 1,000 inhabitants. Opole,
Rzeszów and Legnica are the leaders in terms
of retail space density, while in cities, such as
Elbląg and Olsztyn, the amount of modern retail space is still not very impressive. It shows the
potential of these cities and suggests that we
might witness some changes on these markets
in the coming years.
nASyCenIe PoWIeRzChnIą W WyBRAnyCh mIASTACh mIĘDzy 100–200 TyS. mIeSzKAńCóW (nA 1000 mIeSzKAńCóW)
ReTAIL SPACe DenSITy In SeLeCTeD PoLISh CITIeS (100 – 200 ThoUSAnDS oF InhABITAnTS)
m2 na 1000 mieszkańców / m2 per 1,000 inhabitants
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
BIeLSKo-BIAŁA
eLBLąg
goRzóW
WLKP.
KALISz
KoSzALIn LegnICA oLSzTyn
oPLoe
PŁoCK
RyBnIK
RzeSzóW TARnóW
WŁoCŁAWeK
WAŁBRzyCh
zIeLonA góRA
30
NAJEMCY / TENANTS
Zachęty dla
najemców
centrów
handlowych
Incentives
for shopping
centre
tenants
Rynek powierzchni handlowych w Polsce stopniowo staje się coraz bardziej
wymagający dla wynajmujących.
Wynika to ze wzrostu nasycenia rynku
powierzchnią handlową i jednocześnie
słabnącego popytu konsumenckiego.
Siła negocjacyjna najemców rośnie
– wynajmujący, chcąc przyciągnąć do
siebie nowych najemców i utrzymać
obecnych, muszą się liczyć z coraz
bardziej atrakcyjnymi zachętami.
The commercial space market in Poland
is gradually becoming more and more
demanding for the landlords. This is
a result of market saturation with commercial space together with decreasing consumer demand. The negotiation power of tenants is growing – the
landlords, in order to draw the attention
of new tenants and to maintain the current ones must be prepared to provide
increasingly attractive incentives.
Małgorzata Dankowska, doradca podatkowy TPA Horwath / Tax advisors at TPA Horwath
Ewa Szelenbaum, doradca podatkowy TPA Horwath / Tax advisors at TPA Horwath
D
otyczy to w szczególności mniej nowoczesnych powierzchni handlowych, w mniej
korzystnych lokalizacjach, o mniejszym
potencjale sprzedażowym. Słabnąca koniunktura sprawia, że najemcy, licząc się z mniejszymi
wpływami ze sprzedaży, przywiązują coraz większą wagę do kosztów stałych, m.in. do całkowitych
kosztów najmu obejmujących efektywną kwotę
czynszu i opłat eksploatacyjnych (w tym koszty mediów), ale również zwracają uwagę np. na wydatki
na aranżację, remont czy modernizację lokalu.
Oferta wynajmujących w zakresie rodzaju i wysokości zachęt w ujęciu pieniężnym, a także ich zasięgu
czasowym jest pochodną kilku czynników. Pod uwagę
zazwyczaj brane są takie elementy, jak atrakcyjność,
lokalizacja i dostęp do infrastruktury, obłożenie i stan
techniczny centrum handlowego, kluczowość i prestiż
najemcy, okres wynajmu, stan koniunktury, tendencje
na rynku, wielkość i wzrost podaży powierzchni han-
T
his particularly applies to the less modern
commercial space, in less profitable locations, with a lower sales potential. Due to
the economic downturn, the tenants expecting
lower sales revenues are increasingly focused
on the fixed costs, including the total rental costs
including the effective amount of rent, and maintenance fees (including utility charges), but also
concentrate on the interior design costs, renovation and modernisation of the premises.
The offer of the landlords with regards to the
type and amount of incentives in monetary terms
as well as with regards to their time scope is a derivative of several factors. Usually, such elements
as: attractiveness, location, access to infrastructure, occupancy level and technical condition of
the shopping centre, the importance and prestige
of the tenant, lease period, market tendencies, the
demand for commercial space in the given region
Co na to fiskus?
Zagadnienie zachęt nie jest precyzyjnie uregulowane w prawie podatkowym. W zależności
od sposobu uregulowania zachęt między stronami skutki podatkowe nawet tego samego rodzaju
zachęt mogą być odmienne zarówno na gruncie
podatków dochodowych, jak i VAT.
W okresie bezczynszowym najemca jest zwolniony z czynszu. Korzystanie z lokalu przez najemcę
w tym okresie nie powinno być kwalifikowane przez
organy podatkowe jako nieodpłatne świadczenie,
w rzeczywistości nie jest to bowiem usługa nieodpłatna. Ekonomicznie najemca poniesie bowiem ciężar
czynszu (effective rent), tyle że będzie on odsunięty
w czasie na kolejne okresy rozliczeniowe i stąd odstępstwo od poziomu headline rent w trakcie okresu bezczynszowego. Istotne jest przy tym zawarcie
odpowiednich zapisów umownych wskazujących
na odpłatność ze strony najemcy, np. poprzez wskazanie, że w okresie bezczynszowym najemca będzie
ponosić opłaty eksploatacyjne. Wynajmujący, aby
uniknąć ryzyka kwalifikacji okresu bezczynszowego
jako nieodpłatnego świadczenia, może wystawić
pierwszą fakturę za dłuższy okres obejmujący okres
bezczynszowy, jak i pierwszy okres, za który najemca płaci czynsz (alternatywnie istnieje możliwość
stosowania rabatu lub czynszu w wysokości symbolicznej złotówki). Podatkowo, inaczej niż księgowo,
okres bezczynszowy będzie ujęty dopiero w momencie uzyskania pierwszego przychodu z czynszu
(odpowiednio jako przychód wynajmującego w momencie, gdy pierwszy czynsz stanie się należny, oraz
What will the tax authorities say?
The issue of incentives is not precisely regulated in the tax law. Depending on the method of
regulation of the incentives between the parties
the tax effects of the same type of incentives may
differ both in terms of income taxes and VAT.
During the rent free period, the tenant is released from the payment of rent. Using the premises by the tenant during that period should not
be considered by the tax authorities as gratuitous
performance, because in fact it is not a free of
charge service. In economic terms the rent will
be effective but it will be deferred in time for the
forthcoming accounting periods and hence the
departure from the headline rent level during the
rent free period. At the same time, it is crucial to
include the relevant contractual provisions indicating the payment by tenant, e.g. indicating that
during the rent free period the tenant will pay the
maintenance fees. The landlord, in order to avoid
the risk of qualifying the rent free period as gratuitous performance, may issue the first invoice for a
longer period including the rent free period as well
as the first period for which the tenant pays rent
(alternatively there is a possibility of a discount or
rent in the symbolic amount of PLN 1. In the tax
terms, as opposed to accounting terms, the rent
free period will be recognised only at the moment
of the first income from the rent (respectively, as
the revenue of the tenant at the moment when the
first rent becomes due and as the tenant’s expenditure when it is incurred). Due to the various ap-
and its increase are taken into account. The less
attractive location, lower occupancy, the older the
facility the more necessary it is to undertake actions and offer more attractive incentives in order
to win the tenants.
The commonly used incentives on the commercial space market are: rent free periods, the
lease agreement entry fees or prolongation fees,
financial backing or the interior decoration and
fit-out works in the premises by the landlord to
adjust the premises to the needs and standards
of the tenant, rent suspension for the renovation
period or waiver of rent indexation, reimbursement of moving costs, bonuses for the use of the
landlord’s logotype for marketing purposes, decreased tenant’s share in the maintenance fees.
In the case of new or fully restored/renovated facilities, the most common incentives are usually
applied in the initial period of the lease in order
to attract the potential tenants. In the case of older facilities, on the other hand, the incentives are
used at the end of the lease relationship in order
to maintain the tenants.
dlowej w danym regionie. Im mniej korzystna lokalizacja, niższe obłożenie, im bardziej przestarzały obiekt,
tym bardziej konieczne staje się podejmowanie bardziej aktywnych działań i oferowanie atrakcyjniejszych zachęt w celu pozyskania najemców.
Powszechnie stosowanymi zachętami na rynku powierzchni handlowej są: okresy bezczynszowe, wynagrodzenie za zawarcie lub przedłużenie
umowy najmu, dofinansowanie przez wynajmującego prac aranżacyjnych lub modernizacyjnych
lokalu do potrzeb i standardów najemcy, zawieszenie czynszu na okres remontu czy rezygnacja z indeksacji czynszu przez określony czas, zwrot kosztów przeprowadzki, wynagrodzenie za korzystanie
z logo najemcy w celach marketingowych, obniżenie udziału najemcy w kosztach opłat eksploatacyjnych. W przypadku nowych lub gruntownie
odrestaurowanych/odremontowanych obiektów
zachęty najczęściej stosowane są w początkowym
okresie najmu, aby przyciągnąć potencjalnych
najemców. Natomiast w przypadku obiektów starszych zachęty stosowane są pod koniec trwania
stosunku najmu w celu utrzymania najemców.
31
NAJEMCY / TENANTS
32
NAJEMCY / TENANTS
jako koszt najemcy w momencie jego poniesienia).
Z uwagi na odmienne ujęcie okresów bezczynszowych dla celów podatkowych i bilansowych w księgach spółki na dzień rozpoczęcia najmu powstanie
aktywo z tytułu okresów bezczynszowych i rezerwa
z tytułu podatku odroczonego, które powinny się zrealizować na koniec okresu najmu.
Odmienne ujęcie bilansowe i podatkowe dotyczy
także wynagrodzenia za zawarcie lub przedłużenie
umowy najmu wypłacanego najemcy. Jeśli wynagrodzenie nie jest związane z żadnym świadczeniem ze strony najemcy na rzecz wynajmującego,
podatkowo powinno być ono ujęte przez najemcę
jako przychód jednorazowy, w momencie jego otrzymania. Z kolei przez wynajmującego – jako koszt
w momencie poniesienia. Zasadniczo wynagrodzenie za samo zawarcie umowy powinno być poza
VAT, chyba że charakter wynagrodzenia wskazuje
na ekwiwalent w postaci usługi, np. powstrzymanie
się najemcy od najmu innego lokalu. Dla celów księgowych wynagrodzenie to powinno być zasadniczo
rozliczane przez okres trwania czynszu.
Zdarza się, że w wynagrodzenie za zawarcie lub
przedłużenie umowy najmu wkomponowana jest
usługa marketingowa lub reklamowa – w szczególności, gdy najemca cieszy się prestiżem, a jego obecność w centrum handlowym zwiększa atrakcyjność
obiektu wśród potencjalnych najemców. Z uwagi na
szczególne zainteresowanie organów podatkowych
usługami niematerialnymi, w celu uniknięcia ryzyka
zakwestionowania wykonania tych usług w wyniku ewentualnej kontroli podatkowej, konieczne jest
odpowiednie udokumentowanie wykonania tych
usług (np. umowa potwierdzająca okres i sposób
ich świadczenia, wyrażenie zgody przez najemcę
dla wynajmującego do korzystania z marki i materiałów marketingowych najemcy w ramach reklamy
obiektu itp.). Istotne jest przy tym, aby wynagrodzenie
otrzymywane przez najemcę za usługę marketingową/reklamową było rynkowe – dzięki temu można
uniknąć ryzyka zakwestionowania przez organy podatkowe wysokości kosztów odliczonych z tego tytułu
przez wynajmującego. Stąd dla pokaźnych zachęt
za zawarcie umowy nie zawsze można całą kwotę
zachęty wytłumaczyć usługą marketingową.
Wydatki adaptacyjne, kto za to zapłaci?
Wiele problemów sprawia prawidłowe rozliczenie wydatków adaptacyjnych zależne od sposobu
ukształtowania tych płatności między stronami. Wydatki na prace adaptacyjne mogą być poniesione
przez najemcę i następnie w całości lub w części
zwrócone najemcy przez wynajmującego lub też od
razu poniesione przez wynajmującego i następnie
częściowo refakturowane na najemcę. Alternatywą
jest również wypłata najemcy przez wynajmujące-
proaches to the rent free periods for tax and for
accounting purposes, in the company books as at
the day of the lease commencement an asset will
be created for the rent free periods and a provision for deferred income tax which should be realised at the end of the lease period.
The difference in the balance sheet approach and the tax approach also applies to
the entry fee or prolongation fee on the lease
agreement paid to the tenant. If the fee is not
connected with any service from the lessor in favour of the tenant, in the tax terms this should be
recognised by the tenant as one-off revenue at
the moment of its receipt. On the other hand, the
lessor should recognise it at the moment of its
incurrence. In principle, the fee just for entering
the agreement should be excluded from VAT, unless the nature of the fee indicates an equivalent
in the form of a service, e.g. the tenant refraining
from the lease of other premises. For accounting
purposes such a fee should in general be accounted during the period of the rent.
It is sometimes the case that the entry fee or
prolongation fee also includes the marketing or
advertising service, in particular when the tenant
enjoys prestige and its presence in the shopping
centre increases the attractiveness of the facility
among potential tenants. Due to the particular interest of the tax authorities in intangible services,
in order to avoid the risk of such service provisions being questioned, it is necessary to document such provisions in a proper manner (e.g. the
agreement confirming the period and manner of
the services provision, expressed consent of the
tenant for the landlord to use the brand and marketing materials of the tenant as part of the facility
advertising etc.). At the same time it is important
that the fee received by the tenant for the marketing/advertising service is market related – this
allows the risk of the tax authorities questioning
the costs deducted by the landlord respectively,
to be avoided. Therefore, in the case of large incentives, the entire amount may sometimes be
impossible to justify as a marketing service.
Fit-out expenses – who is to pay?
The proper settlement of the adaptation expenses causes many problems, depending on the
form of payments made between the parties. Fit-out
works expenses may be incurred by the tenant and
then reimbursed to the tenant by the landlord in part
or in full or may be initially borne by the landlord
and then partially charged back onto the tenant.
The alternative is also the payment of fee by the
landlord to the tenant for the purposes of performing
the fit-out works before the expenses are incurred.
The important issue is the form of establishing who
becomes the owner of the fit-out works during the
lease agreement period. The owner of the fit-out
works will be entitled to make depreciation writeoffs during the lease period. However, it must be remembered that some limitations result from the fact
of receipt of a part/total of the incurred expenses.
Depending on the agreement between the
parties and on the contractual provisions, the expenses reimbursed to the tenant will respectively
constitute the tenant’s income at the moment of the
receipt of the fee from the landlord or a depreciation write-off of the tenant (no right to recognise depreciation costs of the fixed asset part which was
returned to the taxpayer in any form), or an indirect
cost in the case of with re-invoicing a part of the
costs back to the tenant. The fee paid or the return
made in favour of the landlord will therefore be an
indirect cost (one-off incentive for interior decoration) or the cost in the form of depreciation writeoffs (execution of the interior decoration at their
own expense while keeping the ownership of the
expenditures), or the revenue and a cost directly
related to this revenue (in the case of backer-invoicing the tenant with parts of the expenses incurred for the interior decoration works. In the case
of fit-out works, it should also be remembered that
the relevant provision should be made in the lease
agreement regarding the method of settlement of
the finishing works remaining after the expiry of the
lease agreement. The lack of an applicable provision in the case of leaving the fit-in works owned by
the tenant in the premises unpaid puts the landlord
at risk of free of charge income. Such income is
estimated at the market price of the remaining expenditures, so there is still a margin remaining with
regards to the manner of establishing such value
for the tenant as at the day of leaving such works.
The method of incentives regulation in a lease
agreement and the method of their accounting in
time depends on the financial situation of the tenant and the landlord, however, it is often the case
that the interests of both parties are in conflict. For
instance, if the tenant incurs a tax loss in the given
period he may be more interested in obtaining
a one-off incentive and in recognising tax income
which will compensate the existing loss. On the
other hand, from his cash flows perspective, the
tenant may want to spread the incentive over several accounting periods.
Therefore, a tax advisor plays important role
during negotiations of the incentives and while
formulating the relevant provisions, in order to
avoid tax risks and to develop a solution which
would have incentive related tax results satisfactory to both parties of the lease agreement.
n
go wynagrodzenia przed poniesieniem wydatków
z przeznaczeniem na prace adaptacyjne. Istotny
jest sposób uregulowania kwestii, kto pozostaje właścicielem prac wykończeniowych w trakcie umowy
najmu. Właściciel prac wykończeniowych będzie
uprawniony do dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez okres najmu – należy jednak pamiętać o
pewnych ograniczeniach wynikających z faktu otrzymania zwrotu części/całości poniesionych wydatków.
W zależności od uzgodnień stron i zapisów umownych wydatki zwrócone najemcy będą odpowiednio
przychodem najemcy w momencie otrzymania wynagrodzenia od wynajmującego albo zmniejszeniem
odpisów amortyzacyjnych najemcy (brak prawa do
rozpoznania kosztu z tytułu amortyzacji od tej części
wartości środka trwałego, która została podatnikowi
zwrócona w jakiejkolwiek formie), albo kosztem pośrednim w przypadku refakturowania części kosztów
na najemcę. Wypłacane wynagrodzenie lub dokonywany zwrot dla wynajmującego będą natomiast
kosztem pośrednim (jednorazowa zachęta z przeznaczeniem na aranżację) albo kosztem w postaci
odpisów amortyzacyjnych (dokonanie aranżacji na
własny koszt przy zachowaniu własności nakładów),
albo też przychodem i kosztem bezpośrednio związanym z tym przychodem (w przypadku refakturowania
części poniesionych wydatków na prace aranżacyjne
na najemcę). W przypadku prac adaptacyjnych należy również pamiętać o odpowiednim zapisie w umowie najmu dotyczącym sposobu rozliczenia prac
wykończeniowych pozostawionych po wygaśnięciu
umowy najmu. Brak odpowiedniego zapisu w sytuacji
nieodpłatnego pozostawienia prac adaptacyjnych
będących własnością najemcy w lokalu naraża wynajmującego na ryzyko powstania nieodpłatnego
przychodu. Przychód taki szacuje się w wartości rynkowej pozostawionych wkładów, więc pozostaje jeszcze
margines co do sposobu ustalenia takiej wartości dla
wynajmującego na dzień ich pozostawienia.
Sposób uregulowania zachęt w umowie najmu
i wynikający z tego sposób ich rozliczenia w czasie
uzależniony jest od sytuacji finansowej najemcy i wynajmującego, przy czym często zdarza się, że interesy
obu stron są sprzeczne. Przykładowo, gdy najemca w
danym okresie ponosi stratę podatkową, może być on
bardziej zainteresowany uzyskaniem zachęty jednorazowej i rozpoznaniem przychodu podatkowego, który skompensuje dostępną stratę. Z kolei wynajmujący
z perspektywy przepływów pieniężnych może chcieć
rozłożyć zachętę na kilka okresów rozliczeniowych.
Przy negocjowaniu zachęt i formułowaniu odpowiednich zapisów umownych istotna jest zatem rola
doradcy podatkowego w celu uniknięcia ryzyk podatkowych i wypracowania takiego rozwiązania, aby
skutki podatkowe płynące z uzgodnionych zachęt
były satysfakcjonujące dla obu stron umowy najmu. n
33
NAJEMCY / TENANTS
34
ZARZĄDZANIE / MANAGEMENT
Zarządzanie
centrum
handlowym
z przewagą
marek
premium
Managing
a shopping
centre offering predominantly premium brands
Zarządzanie centrum handlowym
z przewagą marek premium wymaga
od zarządcy doświadczenia i odpowiedniego podejścia. Klienci zainteresowani luksusowymi towarami wymagają najwyższych standardów.
Managing a shopping centre offering
predominantly premium brands calls for
an experienced property manager with
a suitable approach. Customers interested in luxury goods require the highest
standards
Magdalena Czerwińska, dyrektor Domu Mody Klif Warszawa / Director of Klif Fashion Mall Warsaw
S
ieci handlowe oferujące marki luksusowe również mają wymagania co do
obiektu, w którym wynajmują powierzchnie, oraz wyglądu samego sklepu. Wymagają
od centrum handlowego wysokiej jakości oraz
indywidualnego, elastycznego podejścia do
ich wysokich wymagań.
Ważnym czynnikiem wyróżniającym centra handlowe z przewagą marek premium jest
ponadstandardowa jakość użytych materiałów
oraz wysoka funkcjonalność części wspólnych
zaprojektowanych w zgodzie z najnowszymi
światowymi trendami takimi jak: zagwarantowanie dużej przestronności, jasnych barw czy
lekkich kształtów.
Parkingi, toalety, miejsca odpoczynku czy
bezpośrednie otoczenie wejść do budynku to
R
etail chains providing luxury brands
have specific requirements as well, concerning the facility in which they rent
their space as well as the appearance of the
store itself. They expect the shopping centre
to provide top quality as well as individual and
flexible approach to their high requirements.
An important factor that distinguishes shopping centres offering predominantly premium
brands is the above standard quality of materials used as well as the high functionality of
common areas designed in keeping with the
latest worldwide trends which include: guarantee of generous space, light colours and soft,
gentle lines.
Car parks, bathrooms, rest areas and the
direct vicinity of the building’s entryways are
Lease Dept. Tel.: + 48 22 319 87 85 / Email.: [email protected] / Website.: www.centraauchan.pl
GLA 83000 sqm
OPENING 2015 !
220 SHOPS
3300 FREE PARKING SPACES !
36
Dom Mody Klif Warszawa / Klif Fashion Mall Warsaw
istotne elementy infrastruktury obiektu. Ich architektura, tak samo jak w przypadku sklepów,
musi być starannie zaprojektowana. Centrum
handlowe wyspecjalizowane w markach premium powinno oferować swoim klientom przestrzeń zadbaną i dopieszczoną w każdym detalu. Jednym z takich ważnych detali jest miły,
nienarzucający się zapach. Klient ocenia centrum handlowe na podstawie szczegółów, takich jak wygląd i funkcjonalność toalet, miejsc
do odpoczynku, czy też na podstawie zapachu
właśnie.
Zakupy pełną gamą zmysłów
Marketing zapachowy (aromamarketing) to
metoda wykorzystania zapachu w kampaniach
marketingowych. Polega ona na działaniu na
zmysły klienta za pomocą indywidualnie dobranych kompozycji zapachowych. Działanie
to ma na celu nie tylko zwiększenie komfortu
odwiedzających centrum handlowe, lecz także
pozytywny wpływ na ich decyzje zakupowe.
W obiektach koncentrujących się na ofercie premium usługi powinny być wynikiem indywidualnego, wyróżniającego klienta podejścia. Konsument zainteresowany luksusowymi
markami oczekuje oferty uszytej na miarę, ela-
crucial elements of the facility’s infrastructure.
Their design, similarly as in the case of the
stores, must be carefully considered. Shopping
centres specializing in premium brands should
offer its customers space that is well maintained and thought out in every detail. One of
such key features is a pleasant, non-imposing
aroma, for customers will judge a shopping
centre based on details such as the appearance and functionality of bathrooms, rest areas
as well as the mentioned aroma.
Shopping with all your senses
Aroma-marketing is a method using scents
in marketing campaigns. It involves stimulating the consumers’ senses using individually
selected fragrance compositions and is aimed
not only at increasing the comfort of those visiting a shopping centre, but also at positively
affecting their shopping decisions.
Services in shopping centres focusing on
premium brands should be result of individual,
customer oriented approach. Consumers interested in luxury brands expect “tailor made”
services, flexible approach to their needs,
impeccable manners and professional assistance provided by the staff.
W czym mogę pomóc?
Bardzo ważnym aspektem w tym kontekście jest zapewnienie klientom wartości dodanej. Dobrym przykładem jest np. indywidualne doradztwo w zakresie stylizacji czy asysty
w zakupach. Niektóre obiekty oferują usługi
typu concierge, polegające między innymi na
dostarczeniu dokładnej informacji nt. oferty
dostępnej w danym miejscu. W zakres usług
concierge wchodzą także:
 hands free shopping, czyli odbiór i przetransportowanie do samochodu zakupów,
przechowanie odzieży wierzchniej lub bagażu, zarezerwowanie stolika w kawiarniach lub
restauracjach, sprawdzenie dostępności konkretnych produktów lub usług;
 udzielenie klientom wyczerpujących odpowiedzi na ich pytania dotyczące oferty, a także obiektu, udogodnień;
 zarezerwowanie na nazwisko klienta
rzeczy w konkretnym sklepie;
 zamówienie taksówki;
 odprowadzenie w deszczowy dzień pod
parasolem do samochodu.
Wychodząc naprzeciwko potrzebom klienta, sprawiamy, że czuje się on wyróżniony. Inną
wartością dodaną może być zapewnienie muzyki granej na żywo przez pianistę czy dodatkowe aktywności marketingowe. Podczas tych
drugich klientowi poświęca się czas, dobierając kosmetyki, stylizacje czy udzielając indywidualnych konsultacji w określonych obszarach.
Centra handlowe z przewagą marek premium są doskonałą alternatywą dla ulic handlowych, cenionych przez wymagających i zamożnych klientów. Rynek luksusowych marek
nadal się w Polsce rozwija.
Powyższy opis ukazuje obszar tematyczny, którym muszą się zająć zarządcy w przypadku centrów handlowych nastawionych
na klientów z zasobnym portfelem. Liczba
elementów, które wpływają na atmosferę w
centrum handlowym, jest niezwykle obszerna.
Aby stworzyć niepowtarzalne miejsce, kojarzone z elegancją, elitarnością, kameralną
atmosferą, konieczne są doskonała znajomość rynków, w tym bardzo dobra znajomość
potrzeb klientów i wychodzenie im naprzeciw.
Podążanie za rynkowymi trendami, za specyficznymi wymaganiami marek premium jest
intensywną pracą, której podołać mogą jedynie doświadczeni zarządcy.
n
How may I help you?
A crucial aspect in this context is the provision of added value. A good example would
be individual advice in respect of styling and
a personal shopping assistant. Some shopping
centres offer concierge services which involve
amongst others the provision of detailed information regarding the range of goods and services available in the given facility. Other concierge services include:
 hands free shopping, i.e. collecting and
carrying purchases to the car, keeping outerwear and luggage in check and storage, making table reservations in cafes and restaurants,
checking the availability of specific goods and
services;
 providing customers with comprehensive answers to their enquiries concerning the
range of goods and services on offer as well as
the shopping centre itself and available amenities;
 reserving concrete items under the customer’s name in specific shops;
 calling a taxi;
 walking customers to their cars under an
umbrella on rainy days.
Through meeting the consumers’ expectations we make them feel special. Another added value would be the provision of live piano
music and additional marketing activities. Time
is dedicated to individual customers during the
latter ones, when cosmetic products and styling are carefully selected and individual advice is provided in specific areas.
As the luxury brand market in Poland is
continuing its growth due to its still untapped
potential, shopping centres offering predominantly premium brands constitute the perfect
alternative to the high street valued by demanding and wealthy customers.
The above provides a description of the
subject area to be taken into account by
property managers in respect of shopping
centres oriented towards wealthy consumers.
There are remarkably many factors affecting a shopping centre’s ambience. In order
to create a unique and elite place associated
with elegance and intimate atmosphere, it is
necessary to have a thorough knowledge of
the market which includes an in-depth understanding of consumers’ expectations and
meeting them. Following market trends and
the specific requirements of premium brands
is a work-intensive occupation which can
be coped with by only experienced property
managers.
n
stycznego podejścia do jego potrzeb, wysokiej
kultury osobistej oraz fachowej obsługi świadczonej przez personel.
37
38
Ekologia
się opłaca
Ecology
pays off
Metro Properties certyfikowało 11 centrów handlowych ze swojego portfolio
w Polsce. Rozmawiamy z prezes firmy
Renatą Kinde-Czyż, Elżbietą Urbańczyk, dyrektor Działu Zarządzania
Środowiskowego, i Pawłem Kurczem,
dyrektorem ds. Zarządzania Centrami
Handlowymi o technicznych aspektach certyfikacji, opłacalności całego
przedsięwzięcia i zielonych trendach
na rynku.
Metro Properties has certified 11
shopping centres from its portfolio in
Poland; we are talking to the CEO of
the firm, Renata Kinde-Czyż, Elżbieta
Urbańczyk, Facility Management
Director, and Paweł Kurcz Head of
Center Management about technical
aspects of the certification process,
the feasibility of the entire enterprise
and green trends in the market.
 Certyfikaty ekologiczne na rynku handlowym to tylko trend czy wymierna korzyść?
ReNata KiNDe-Czyż: Na
polskim rynku jest to zarówno
trend, jak i wymierna korzyść.
W skali światowej trudno mówić o trendzie, ponieważ pierwsze certyfikaty zaczęto robić już
przeszło 20 lat temu. W samym
tylko Breeamie certyfikowanych zostało ok. 250
tys. budynków w Europie. Co prawda w Polsce
jest to stosunkowe młode zjawisko, ale staje się
coraz bardziej popularne również w segmencie
handlowym. Certyfikacja to z pewnością wymierna korzyść, choćby dlatego, że można dzięki temu
zwiększyć wartość zarządzanych budynków.
 Are the ecological certificates only a trend
or a measurable profit in the retail market?
ReNata KiNDe-Czyż: In
the Polish market they are both
a trend and a measurable profit. It is hard to talk about a trend
in the global scale, because
the first certificates entered
into use over 20 years ago.
There are around 250,000 buildings in Europe
certified just in the Breeam system. Although in
Poland it has been a relatively new trend, ecological certificates are becoming increasingly
popular also in the retail segment. Certification certainly means measurable profits, if only
because it allows to increase the value of managed buildings.
 I właśnie dlatego zdecydowali się Państwo na certyfikację swoich obiektów?
Czy jeszcze coś za tym stało?
R.K.-C.: Powodów było kilka. Po pierwsze,
jesteśmy firmą, która ma w swojej strategii
zrównoważony rozwój, jest to dla nas istotna
sprawa. Po drugie, zaczynają się pojawiać na
rynku najemcy, którzy również mają w filozofii
swojego biznesu zrównoważony rozwój i politykę przyjazną dla środowiska. Jesteśmy firmą
 Is this why you have decided to certify
your buildings? Was there anything else
behind it?
R.K.-C.: There were a few reasons. First of all,
we are a firm whose strategy involves the sustainable development as an important element. Secondly, in the market there are also tenants whose
philosophy includes the sustainable development
and environmentally friendly policy. Our firm has
40
o europejskich korzeniach, korzystającą z doświadczeń płynących z bardziej dojrzałych rynków. Od początku naszego istnienia w Polsce
staraliśmy się stosować innowacyjne rozwiązania i nowoczesne technologie, które mają
wpływ na środowisko. Co więcej, byliśmy przekonani o tym, że zarówno nasze budynki, jak
i sposób zarządzania Metro Properties z całą
pewnością mają w sobie aspekt ekologiczny.
Dlatego stwierdziliśmy, że nadszedł czas, aby
przeprowadzić certyfikację. Na pewno dużo
łatwiej jest, kiedy robi się to na etapie projektowym i już wtedy myśli się o uzyskaniu takiego
dokumentu. My wybraliśmy drogę trochę trudniejszą, ale okazało się, że i w takim wypadku
można przeprowadzić certyfikację z sukcesem.
 Czy zielone budynki przyciągają inny typ
najemców?
R.K.-C.: Z całą pewnością. Powoli pojawiają
się już najemcy, którzy mają w swojej strategii
zrównoważony rozwój i przykładają większą
wagę do dbałości o środowisko. Jeśli jest tak,
że taka strategia istnieje w świadomości najemców, to zdarza się, że firmy matki wybierają budynki zielone. Taki najemca, realizując tę
strategię, musi wybrać zielony budynek.
Paweł KuRCz: Dodałbym
jeszcze, że niestety w naszym
kraju świadomość proekologiczna jest na stosunkowo niskim
poziomie, dlatego też na razie
zielone budynki przyciągają
specyficznych i nielicznych najemców, choć grono to powiększa się z roku na
rok. Na szczęście ta tendencja się zmienia. To,
że zdecydowaliśmy się zainwestować w innowacyjne i nieszablonowe rozwiązania, zapewne
przyniesie wymierne korzyści wszystkim stronom
w niedalekiej przyszłości.
 Czy certyfikat pomaga w obniżeniu
poziomu pustostanów?
R.K.-C.: Myślę, że ostatecznie tak. Z jednej
strony certyfikacja wychodzi naprzeciw strategii części najemców. Z drugiej strony zaś firma,
która rzeczywiście troszczy się o środowisko, jest
również w stanie zmniejszyć koszty eksploatacji
związane z istnieniem takiego najemcy w danym
budynku. W ten sposób budynki są bardziej atrakcyjne dla wszystkich najemców. Dla top brandów,
dlatego że spełniamy ich wymogi względem polityki proekologicznej, a dla innych najemców
w związku z tym, że jesteśmy w stanie zaoferować
im niższe koszty eksploatacyjne.
deep roots in Europe and we use experience from
more mature markets. Since the very beginning
of our operations in Poland, we wanted to apply
innovative solutions and modern technologies
which positively affect the environment. Moreover,
we were convinced that both our buildings and
the way Metro Properties manages its properties certainly involve ecological aspects. Therefore we decided it was the highest time for certification. The process is certainly easier when it
takes place at the design stage. We have chosen
a more difficult path, but it turned out that even
in that case it is possible to successfully complete
the certification process.
 Do green buildings attract different
tenants?
R.K.-C.: Certainly. Tenants whose strategy
involves sustainable development and who pay
more attention to environmental matters are
slowly starting to appear. If the brands' strategy
includes these elements, it happens that parent
companies select green buildings and tenants
have to follow.
Paweł KuRCz: I would
also like to add that, unfortunately, in Poland, ecological
awareness remains at a relatively low level; therefore, green
buildings attract few specific
tenants, although this group
is growing each year. Luckily, this tendency is
changing. The fact that we decided to invest in
innovative and out-of-the-box solutions will certainly provide measurable profits to all the parties involved.
 Does a green certificate help reduce
vacancies?
R.K.-C.: I think that eventually it does. On the
one hand, certification is a step toward the expectations of some of the tenants. On the other
hand, a firm which really cares about the environment is also able to decrease the maintenance costs of such a tenant in a building. Thus,
it makes the building more attractive for all tenants: for the top brands – owing to the fact that
their requirements concerning ecological policy are fulfilled, and for other tenants – because
we can offer lower exploitation costs.
 Tenants benefit in terms of image and lower
maintenance costs. Is there anything else?
R.K.-C.: The whole green philosophy is
about the comfort related to being in given
 Czy przed decyzją o certyfikacji przeprowadzali Państwo wywiad z najemcami,
czy była to suwerenna decyzja zarządcy?
R.K.-C.: Nie konsultowaliśmy tego z najemcami, dlatego że dla nas była to naturalna kolej
rzeczy. Już wcześniej mieliśmy mnóstwo procedur, które pomagały nam dbać o środowisko
i dla nas uzyskanie tej certyfikacji było kolejnym
krokiem, żeby potwierdzić, że to, co robimy, jest
realizowane w najlepszy możliwy sposób. Warto
również dodać, że sama certyfikacja przebiegała w sposób nieobciążający najemców.
P.K.: Najemcy ze względu na optymalizację
oraz redukcję kosztów wspólnych zdecydowanie popierają takie działania, gdyż bezpośrednio wpływają one na ich funkcjonowanie
w obiektach.
 Czyli de facto była to czysta formalność?
R.K.-C.: Nie do końca. Sam proces certyfikacji jest dość żmudny, nam udało się w rekordowo
krótkim czasie poddać ocenie 11 obiektów. W kategorii Building Managament otrzymaliśmy stopień Excellent, a tylko 2 proc. firm w całej Europie
może się poszczycić takim wynikiem.
 Czy wymagało to zatem od Państwa
większych nakładów finansowych
i ingerencji w już istniejące obiekty?
P.K.: Jako doświadczony zarządca doskonale znamy kondycję i specyfikę techniczną
obiektów, którymi zarządzamy, od momentu
ich powstania. Już na etapie projektowym stosowaliśmy rozwiązania i systemy będące dziś
niezbędnymi elementami obiektów certyfikowa-
 Did you perform a survey among tenants
before deciding to apply for the certification
or was it the manager's independent
decision?
R.K.-C.: We did not consult it with tenants as
it was a natural thing to do. We had had a number of procedures to help us take care about
the environment before; therefore, for us, obtaining the certificates was another step to confirm that what we do is done as well as possible.
It is also worth adding that the certification itself
was performed so as to not cause the tenants
any problems.
P.K.: Owing to the optimisation and reduction of shared costs, tenants support such actions, as they directly influence their operations
in shopping centres.
 So it actually was a pure formality.
R.K.-C.: Not entirely. The certification process itself is rather laborious; we managed to
have 11 facilities certified in a record time. In
the Building Management category we got an
Excellent, and only 2 percent of firms in all Europe can boast such a good result.
 Did it require increased capital expenditures and greater involvement in the existing
buildings?
P.K.: As an experienced manager we are
well familiar with the condition and technical
specification of the buildings we manage from
the moment they were constructed. Already at
the design stage we used solutions and systems which nowadays are indispensable elements of certified buildings, such as BMS.
Therefore, in the case of buildings we manage,
there was no need for the modernisation. The
costs related to the certification process were
environment. The sustainable development
strategy should provide the client with optimal
surroundings. One must also take into account
the fact that people tend to choose the environment which they feel most comfortable in. Certified buildings are friendlier to people who visit
them. This is why skylights are installed, which
increases the amount of daylight. Tenants, who
take into account the growing consumer awareness, stress the fact that they are environmentally friendly regardless of the industry they
operate in. From the food industry, through cosmetics, to the clothing sector. Tenants adapt to
the expectations of the consumers themselves,
and the latter find the natural environment
a more and more important topic.
 Korzyści dla najemców to wizerunek
i niższe koszty eksploatacji. Czy możemy
coś jeszcze dodać do tej listy?
R.K.-C.: Cała filozofia bycia zielonym wiąże
się z komfortem przebywania w danym środowisku. Ta strategia zrównoważonego rozwoju
powinna zapewnić klientowi optymalne środowisko. Trzeba też mieć na uwadze to, że człowiek wybiera środowisko, w którym czuje się
bardziej komfortowo. Budynki certyfikowane są
przyjaźniejsze dla osób, które je odwiedzają.
Dlatego stosuje się np. świetliki, czyli zwiększa
ilość światła dziennego w obiekcie. Najemcy,
mając na uwadze rosnącą świadomość wśród
konsumentów, sami często podkreślają, że są
proekologiczni niezależnie od branży. Od żywności, przez branżę kosmetyczną, aż po odzież.
Najemcy dostosowują się do oczekiwań samych konsumentów, wśród których ekologia
jest coraz ważniejszym tematem.
41
42
nych, np. system BMS. Dlatego też w przypadku
zarządzanych przez nas obiektów modernizacja nie była konieczna. Koszty, które ponieśliśmy
w związku z certyfikacją, były bardzo niewielkie
i zawierały głównie konieczność dostosowania
obowiązujących w Metro Properties procedur
do wymagań Breeam, dlatego też proces certyfikowania zajął jedynie kilka miesięcy. Biorąc
pod uwagę takie czynniki, jak stan techniczny
obiektów, wiele procesów optymalizacyjnych
w funkcjonowaniu obiektów, redukcje np. emisji
CO2, czy zużycia energii elektrycznej, podjęliśmy decyzję dotyczącą wystąpienia o certyfikaty Breeam.
R.K.-C.: W świecie biznesu pokutuje opinia,
że bycie zielonym to bardzo wysokie koszty i bardzo zaawansowane technologie, które mają długi okres zwrotu. Oczywiście takie też są, ale bycie
proekologicznym nie zawsze oznacza wyłącznie
te nowoczesne technologie. Przede wszystkim
trzeba się zastanowić nad tym, czy to, co robimy, można zrobić lepiej, w bardziej komfortowy
dla środowiska sposób, ale też, nie ukrywajmy
tego, z wymierną korzyścią dla siebie. Chociażby
w przypadku odpadów – segregacja zmniejsza
koszty z jednej strony, a z drugiej niektóre odpady można sprzedać i te wpływy w naszym przypadku trafiają do budżetu kosztów wspólnych,
które dzięki temu są niższe. Tego typu inicjatywy
nie muszą się od razu wiązać z instalacją bardzo
drogich paneli słonecznych czy innych kosztownych technologii. Warto skoncentrować się na
prostych działaniach, które ograniczają nasz
negatywny wpływ na środowisko i które każdy
może zrobić. Od dużego koncernu, aż po małego
sklepikarza, który ma kawałek zielonego terenu
przy swoim obiekcie. O tym mówi się zdecydowanie za mało.
 Breeam a polskie prawo i realia – na jakie
punkty zapalne można natrafić w trakcie
certyfikacji?
elżbieta
uRbańCzyK:
Certyfikacja Breeam in-use
w Polsce prowadzona jest na
podstawie przepisów i wytycznych obowiązujących w Wielkiej
Brytanii. Nie wszystkie normy
techniczne i wytyczne z Wysp
mają odpowiedniki w Polsce, i to jest największa
trudność. W tym przypadku można pójść w dwóch
kierunkach, zrezygnować z certyfikacji w danym
punkcie lub starać się przygotować swoje procedury na bazie tych, które obowiązują w Wielkiej
Brytanii. Problemem jest również to, że robiliśmy
certyfikat dla budynków użytkowanych. Breeam
insignificant and they involved the necessity of
adapting the procedures at Metro Properties
to those required by Breeam standards. This
is why the certification took only a few months.
Taking into account factors such as the technical condition of buildings, optimisation of their
operations, and reduction of the CO2 emission
or energy consumption, we decided to apply for
Breeam certificates.
R.K.-C.: In the business world, there is an
opinion that being green means significant
costs and cutting-edge technologies which
take long to pay back. They are there too;
however, being ecological does not have to
mean modern technologies. First of all, one
has to think whether things can be done better, in a more environmentally friendly way,
but also, let's not be shy about it, in a way
which brings measurable profits. Let's look
at the waste issue – segregation decreases
costs on the one hand and on the other, some
waste can be sold, and the resulting income
leads to decreased shared costs. Such initiatives do not have to involve installing extremely expensive solar panels or other
costly technologies. It is worth focusing on
simple activities which limit our negative influence on the environment and which can
be done by both a large corporation and a
small shopkeeper who has a small grassy
plot grass next to the shop. Too little is being
said about that.
 Breeam vs. the Polish law and reality
– are there any flashpoints to be encountered in the certification process?
elżbieta uRbańCzyK:
The Breeam in-use certification in Poland takes place in
accordance with regulations
and guidelines applicable in
Great Britain. Not all technical standards and guidelines
from the UK have their equivalents in Poland,
and this is the biggest difficulty. There are
two approaches to that problem: one can resign from the certification in the problematic
area or try to adapt the procedures to those
in force in Great Britain. Another problem is
the fact that we applied for certificates for
buildings in use. Breeam has been prepared
with new buildings in mind and all the procedures and instructions have been adapted to
new facilities. Consequently, there were many
problems related to the interpretation of the
question and the expected answer.
44
jest głównie przygotowany dla budynków nowych
i wszelkie procedury i instrukcje są przygotowane
pod nowe obiekty. W związku z tym często pojawiały się problemy z interpretacją pytania i tego,
jak ma wyglądać na nie odpowiedź.
 Jak wiele było takich punktów i jak sobie
z tym radzić?
e.u.: Można obrać dwie drogi. Na podstawie powyższych przepisów i wytycznych przygotować dowody potwierdzające wypełnienie
zaleconego działania lub zrezygnować z certyfikacji w danym zaleconym działaniu, lecz
jest to równoznaczne z rezygnacją z dodatkowych punktów podczas certyfikacji. Nie ma np.
przepisów – PPG 21 ( Pollution Prevention Guidelines), wskaźnika EPC (Energy Performance
Certificate), Site Biodiversity Action Plan czy obszaru zarządzania jakością powietrza AQMA
(Air Quality Management Area).
 Mimo to udało się Państwu uzyskać ocenę
Excellent w kategorii Building Management
i Very Good w kategorii Asset Rating.
W przypadku Building Management
– jakie procedury trzeba było zmienić
czy usprawnić, aby otrzymać Excellent?
e.u.: Od lat prowadzimy wewnątrz firmy
politykę ekologiczną między innymi po to, aby
zmniejszyć koszty wspólne. W ramach certyfikatów poszerzyliśmy i zaktualizowaliśmy
nasze rozwiązania. Kluczowymi aspektami
są: gospodarka wodno-ściekowa, ochrona
powietrza, ochrona powierzchni ziemi, optymalizacja zużycia surowców, materiałów i paliw, oszczędność zużycia energii elektrycznej,
ochrona zasobów przyrodniczych czy zrównoważona budowa i modernizacja obiektów.
W ramach certyfikacji zrobiliśmy również audyt ekologiczny, do którego zaprosiliśmy niezależnych konsultantów, aby ocenili, co trzeba jeszcze zmienić i poprawić. Położyliśmy
duży nacisk na bioróżnorodność. Poszliśmy
w kierunku ekologii, czyli poprawy warunków
bytowych zwierząt, które żyją w okolicach centrów, i to zarówno dla kręgowców, jak i bezkręgowców. Zbudowaliśmy budki dla ptaków
i nietoperzy. Zrobiliśmy również dodatkowe
nasadzenia, ale co warto podkreślić, roślinnością, która jest rodzima dla danego terenu.
Część zielonych terenów kosimy tylko dwa
razy w roku, aby nie zaburzać ekosystemu dla
żyjących tam owadów.
R.K.-C.: Certyfikacja w kategorii Building
Management to była w pewnym stopniu forma
sprawdzianu dla nas, aby się upewnić, czy to,
 How many such points were there
and how to cope with them?
e.u.: There are two methods. Either you
can prepare proofs confirming having fulfilled
the recommended requirements or resign
from the certification in the given field, which
means loosing additional scores in the certification process. There are no regulations
concerning PPG 21 (the Pollution Prevention
Guidelines), the EPC indicator (the Energy
Performance Certificate), the Site Biodiversity
Action Plan or the Air Quality Management
Area (AQMA).
 Despite that you have managed to score
an Excellent in Building Management and
a Very Good in Asset Rating. Which procedures required changing or improving in order
to obtain an Excellent in Building Management?
e.u.: For many years we have been using
ecological policy inside the firm in order to
decrease shared costs among others. During the certification process we extended the
range and updated our solutions. The key
aspects are the water and sewage management, air and the earth's surface protection,
optimization of the use of raw materials and
fuels, reduction of energy consumption, protection of natural resources and sustainable
development and modernisation of buildings.
Certification included an ecological audit
performed by independent consultants who
assessed which elements needed changing
and improving. We paid a lot of attention to
biodiversity. We took action to improve the living conditions of the animals that habit in the
vicinity of shopping centres, both vertebrates
and invertebrates. We have built bat and bird
boxes. We have also planted additional indigenous flora of given areas. We mow the green
areas only twice a year in order to prevent the
ecosystem inhabited by the local insects from
any disruptions.
R.K.-C.: Certification in the Building Management category was a form of a test to check
whether what we do is actually the best way.
I would like to get back to the example with local flora. If we take a ride around the nearest
shopping centres we will find many beautiful
exotic plants there. Such a plant requires special care, which obviously means high maintenance costs. And this special care involves
many things the plant needs apart from human
labour. This simple example shows how to easily reduce costs.
 Czy cały proces certyfikacji przebiegł
bez większych problemów?
e.u.: Wspomniane budki dla ptaków i nietoperzy okazały się tak innowacyjnym pomysłem,
że nawet audytorzy mieli problem, czy zaliczyć
je w punktacji, i musieli konsultować to z siedzibą główną BRE w Wielkiej Brytanii. Był to nasz
autorski pomysł i jak się okazało, był strzałem
w dziesiątkę. Większość obiektów poddawanych certyfikacji otrzymuje ocenę na poziomie
Very Good. Żeby iść wyżej, trzeba zrobić coś
więcej i wykazać się kreatywnością.
R.K.-C.: Od początku naszym celem była
ocena Excellent i trudności, które niekiedy napotykaliśmy, w ostatecznym rozrachunku nie
mają większego znaczenia.
 Ile czasu zajęło Państwu zebranie wszystkich dokumentów i dostosowanie procedur?
P.K.: Wprowadziliśmy jedynie pewne modyfikacje, które miały na celu dostosowanie ich do
wymogów certyfikacji. Jesteśmy jedną z niewielu firm zarządczych, która posiada podręcznik
zawierający zbiór instrukcji dotyczących funkcjonowania zarządzanych przez nas obiektów.
Dzięki nim już na wstępnym etapie certyfikacji
byliśmy na mocno zaawansowanej pozycji, co
przyczyniło się do krótkiego okresu certyfikowania.
e.u.: W dwa miesiące udało nam się certyfikować 11 centrów. To tylko potwierdza, że
procedury, które stosowaliśmy do tej pory, były
dobre, a polityka zrównoważonego rozwoju stosowana w naszej firmie już wcześniej, bez certyfikatów, była zielona i proekologiczna.
 Asset Rating i ocena Very Good – czy
wiązało się to z koniecznością dużych
remontów i modernizacji w obiektach?
P.K.: W naszych centrach od początku ich
funkcjonowania planujemy budżet maintenance
i repair. Jest on nieodzownym elementem każ-
 How much time did it take you to gather
all the documents and adapt the procedures?
P.K.: We have only introduced some modification meant to adapt the procedures to the
certification system requirements. We are one
of few management firms which have a manual
including instruction regarding the operations
of the facilities under our management. It allowed us to be a few steps ahead in the early
certification phase, what shortened the entire
process.
e.u.: We have managed to certify 11 centres in two months. This merely confirms that
the procedures we have been using so far are
good and sustainability development policy in
our company, even without the certificates, is
green and environmentally friendly.
 Asset Rating and a Very Good – did it
involve some significant redevelopment and
refurbishment in centres?
P.K.: We prepare the maintenance and
repair budget in our centres from the day of
their launching. It is required by every professional manager. These budgets are planned
for a year or a few years, even in a 20-year
perspective. Every year we verify plans and
every year we perform many necessary repairs and modernisations. Each year, we perform several dozen such tasks in each centre.
This kind of systematic and consistent actions
proved to be successful and we did not have
to perform any large-scales renovations or
modernisations.
 This must be a really comfortable
situation. But what needs particular
attention in the course of certification?
P.K.: The basic responsibility is to perform
regular maintenance checks required by law
 Did the whole certification process
proceed without any major problems?
e.u.: The above-mentioned bird and bat
boxes turned out to be such an innovative idea
that even the auditors had trouble classifying
them in the scoring system and had to consult
the Breeam headquarters in the UK. It was our
own idea and, as it turned out, a great one.
Most buildings which undergo certification get
a Very Good. In order to do better, one must do
more and show some creativity.
R.K.-C.: From the very beginning we aimed
at the Excellent mark, and the difficulties we
came across did not really matter in the end.
co robimy, jest najlepszą drogą. Chciałabym
jeszcze wrócić do przykładu z roślinnością
lokalną. Jeśli przejechalibyśmy się po najbliższych centrach handlowych, zobaczylibyśmy
tam różne piękne egzotyczne rośliny. Taką
piękną roślinę trzeba objąć specjalną troską,
co oczywiście oznacza, że koszt jej utrzymania
jest naprawdę duży. A ta specjalna troska to,
oprócz pracy ludzkiej, jeszcze mnóstwo innych
rzeczy, których ta roślina potrzebuje. Ten przykład pokazuje, jak w prosty sposób można realnie ograniczyć koszty związane z pielęgnacją
zieleni.
45
46
dego profesjonalnego zarządcy. Budżety te
planujemy w perspektywie rocznej i kilkuletniej, nawet na okres 20 lat. Co roku weryfikujemy plany realizacji i każdego roku wykonujemy wiele niezbędnych napraw i modernizacji.
Rocznie wykonujemy po kilkadziesiąt takich
prac w każdym z obiektów. Takie systematyczne i konsekwentne działania przy certyfikacji
się sprawdziły i nie musieliśmy dokonywać
żadnych dodatkowych dużych remontów czy
modernizacji.
 To bardzo komfortowa sytuacja. Ale na
co trzeba zwrócić szczególną uwagę przy
certyfikacji?
P.K.: Podstawowym obowiązkiem jest prowadzenie regularnych, wymaganych prawem
przeglądów i co za tym idzie skrupulatne prowadzenie i archiwizowanie pełnej dokumentacji technicznej. W przyszłości zaowocuje to
dużą oszczędnością czasu podczas certyfikacji. Ze szczegółowych przypadków warto zwrócić uwagę na pomieszczenia, w których mogą
być przechowywane ciecze niebezpieczne dla
środowiska, np. pomieszczenia z agregatami
prądotwórczymi, w których są zbiorniki z paliwem, muszą posiadać obudowy, które w przypadku przecieku pomieszczą 110 proc. przechowywanej substancji.
 O korzyściach dla właściciela, zarządcy
i najemcy już rozmawialiśmy. Pomówmy
teraz o tych, dla których centra handlowe
są budowane. Czy klient odczuwa różnicę
wynikającą z certyfikacji?
R.K.-C.: Mówiąc wprost, klient się mniej
męczy w tego typu obiektach. Z drugiej strony
korzyścią jest też to, że wzrasta świadomość,
niektórzy konsumenci jeszcze nie teraz, ale
z czasem będzie to miało miejsce, będą zmieniali obiekty i firmy, w których robią zakupy, na
takie, które troszczą się o środowisko. I myślę,
że to jest podstawowa korzyść. Takie produkty,
po pierwsze są zdrowsze, a po drugie klient
może mieć poczucie, że sam na swój sposób
stosuje politykę przyjazną otoczeniu.
P.K.: Dodałbym do tego jeszcze, że proces
certyfikacji jest skrupulatny i wieloaspektowy
zarówno w systemach bezpieczeństwa, jak
i stanu technicznego obiektów. Największą
płynącą z tego korzyścią dla klientów jest poczucie, że robią zakupy w bezpiecznym, przyjaznym środowisku i dobrze funkcjonującym
obiekcie. Dodatkowo certyfikacja sprawdza
udogodnienia dla klientów i tym samym w naszym przypadku potwierdza dodatkową wartość dodaną dla naszych klientów.
n
and, what follows, to have a carefully maintained and archived technical documentation.
In the future, it is going to save a lot of time during the certification process. As far as some
special cases are concerned, it is worth noting
that rooms in which environmentally hazardous liquids can be stored, e.g. power generator
rooms with fuel containers must have protective casings which will contain 110 percent of
the stored substance in case of a leak.
 We have already talked about the benefits
to the owner, manager and tenant. Let's talk
about those for whom shopping centres are
being constructed. Do customers see differences resulting from certification?
R.K.-C.: To put it simply, the client gets less
tired in shopping centres like that. On the other
hand, another advantage is the fact that some
consumers – maybe not right now, but in the
future – will change brands and centres where
they do their shopping to those which actually
care about the environment. I think this is the
fundamental benefit. Those products are, first
of all, healthier and, secondly, the customers
may feel that they themselves are shaping the
environmentally friendly policy.
P.K.: I would also like to add that the certification process is meticulous and covers
many aspects both in terms of safety systems
and the technical condition of buildings. The
greatest benefit to the clients is the feeling that
they are doing the shopping in a safe, environmentally-friendly and well-functioning building. Furthermore, the certification provides
clients with additional amenities, which is an
additional confirmation of added value for our
customers.
n
For many years we have
been using ecological policy
inside the firm in order to
decrease shared costs
among others. During the
certification process we
extended the range and
updated our solutions.
Spadek optymizmu konsumentów
będący wynikiem kryzysu gospodarczego wpłynął na zmniejszenie obrotów
w centrach handlowych. W okresie
zmniejszonego apetytu konsumentów
na ryzyko spada sprzedaż produktów
drugiej potrzeby. Koncentrują się oni na
niezbędnych towarach. Rynkowym zawirowaniom szybko nie poddają się także
dobra luksusowe. W związku z powyższymi trendami sieci handlowe zmuszone są
dopasować swoją ofertę i zaprezentować
ją w odpowiedni sposób, by zachęcić
klientów do dokonania zakupu.
The fall in consumer optimism resulting from the economic crisis has contributed to a decrease in turnover in
respect of shopping centres. The sales
of secondary needs products fall in
a period of lower consumer appetite
for risk taking. Therefore, retail chains
are now forced to adapt their product
range and present it in a manner that
will persuade consumers to make
a purchase.
Jakie wyzwania What are the
stoją przed
challenges
zarządcą
to be faced
by property
managers
47
Z
auważalnym zjawiskiem jest spadek popularności wśród konsumentów hipermarketów i rosnące zainteresowanie ofertą sklepów dyskontowych. Konsumenci, oszczędzając
swój czas i pieniądze, coraz częściej wybierają na
zakupy innego rodzaju formaty niż hipermarkety.
Ta tendencja wpływa na wykształcanie się na polskim rynku nowych formatów handlowych, które
oferując powierzchnie handlowe pod wynajem,
nie mieszczą się w definicji centrum handlowego.
Są to np. convenience centres czy też stripmalls.
Obiekty te zlokalizowane są na osiedlach mieszkaniowych, w łatwo dostępnych miejscach, a ich
I
t is a noticeable phenomenon now that the idea
of shopping at a hypermarket is experiencing a
decline in popularity amongst consumers, while
there is a growing interest in what the discount
stores have to offer. In an attempt to save time and
money, increasingly more often consumers choose
formats other than hypermarkets to do their shopping. This trend is leading to the development on
the Polish market of new retail formats, which,
while offering retail space to rent, do not fall within
the definition of a shopping centre. These include
for instance convenience centres and strip malls.
in easily accessible locations, and with their leas-
Rafał Grzeszek, zastępca kierownika Działu Zarządzania Nieruchomościami, BNP Paribas Real Estate / Deputy Head of Property Management, BNP Paribas Real Estate
48
powierzchnia wynajmowalna nie przekracza 5000
mkw. Na polskim rynku zauważalna jest również
rosnąca rola e-handlu, który z pewnością wpłynie
na format obiektów handlowych.
Rosnąca popularność dyskontów czy też convenience centres pokazuje, jak szybko rynek reaguje
na zmieniające się uwarunkowania i jak zmiany te
wpływają na zachowania konsumentów oraz na
ilość i charakter podaży nowoczesnej powierzchni
handlowej. Miarą dobrego zarządcy jest możliwość
antycypacji pojawiających się trendów oraz umiejętność odpowiedniego zareagowania, tak by przy podobnych zmianach społecznych, ekonomicznych,
czy też technologicznych móc utrzymać lub wręcz
poprawić pozycję centrum handlowego.
Internetowe centra handlowe
Wzrost transakcji dokonywanych w internecie
jest jednym z podstawowych znaków naszych czasów, który pokazuje, jak zmieniają się zachowania
zakupowe konsumentów. W najbliższej przyszłości
większość sklepów i marek będzie oferowała możliwość zakupów online. Prognozujemy, że ok. 30–40
proc. sprzedaży dokonywana będzie w internecie.
Niektóre sieci handlowe, które wynajmowały duże
powierzchnie w obiektach handlowych, mogą
stopniowo zmniejszać liczbę wynajmowanych metrów kwadratowych. Największe zmiany dotkną te
branże, które już są bardzo popularne w internecie,
np. elektronikę, AGD czy dom i ogród. W przypadku pierwszej szacuje się, że już 30 proc. zakupów
jest dokonywanych w sieci. Wpływ internetu jest
jeszcze bardziej widoczny w przypadku poszukiwa-
able area not exceeding 5 000 sq m. Furthermore,
the growing importance of e-commerce is also observable on the Polish market which will certainly
have an impact on the format of retail facilities.
The growing popularity of discount stores and
convenience centres shows how rapidly the market
reacts to the changing conditions and the manner
in which the changes affect consumer behaviour as
well as the volume and type of modern retail space
being supplied. It is an indicator of an effective property manager to be able to anticipate the emerging
trends and react suitably so as to retain or even improve the position of a shopping centre given similar
social, economic and technological changes.
Internet-based “shopping centres”
The increase in transactions carried out on
the Internet is one of the key signs of our time
showing the changing patterns of consumer
shopping behaviour. The majority of stores and
brands will in the nearest future have the option of making a purchase online. We expect
that ca. 30%-40% of sales will take place on
the Internet. Certain retail chains which used
to rent large spaces in shopping centres might
gradually decrease the number of square meters rented. The most significant changes will
take place in respect of the sectors which are
already exceedingly popular on the Internet, i.e.
electronics, household appliances, as well as
interior decoration and garden goods. As far as
the first sector is concerned, it is estimated that
as many as 30% of purchases are made online.
The effect of the Internet is even more evident in
respect of searching for and initial selection of
goods with almost 60% of shoppers using
the Internet as the main source of information with regard to what products are
available on the market. At the moment
we continue to browse the Internet, while
in the majority of cases the shopping is
Kuszenie klienta
Jednym z najważniejszych zadań Property
Managera jest dbanie o jak najwyższą odwiedzalność centrum handlowego – biorąc pod uwagę,
że e-handel może ją znacznie uszczuplić, wyzwaniem będzie znalezienie pozahandlowych działań
przyciągających klienta do centrów. Najlepszym
rozwiązaniem jest dostarczenie interesującej
i atrakcyjnej oferty, zapewniającej rozrywkę, edukację, dodatkowe usługi itp. Podstawowym rozwiązaniem jest kino czy plac zabaw. Niemniej jednak
niektóre centra oferują również np. przestrzeń do
tzw. coworkingu, czyli miejsce przystosowane do
pracy dla studentów i osób mających wolne zawody. Tego typu miejsca posiadają darmowy dostęp
do internetu, biurka oraz dodatkowy sprzęt IT. Zarządcy powinni szukać nowych praktycznych i kreatywnych rozwiązań, dzięki którym potencjalni konsumenci z chęcią odwiedzą centrum handlowe.
Tempting the customers
One of the crucial responsibilities of a property
manager is to ensure that the shopping centre is
visited by the highest possible number of shoppers.
There will be a challenge, taking into account the
fact that e-commerce may considerably diminish
the numbers, to develop non-retail activities that will
draw consumers to shopping centres. The best solution is to provide an interesting and attractive range
of conveniences covering entertainment, education,
additional services, etc. A key solution example
would be a cinema and a playground. Nevertheless, certain shopping centres additionally offer the
so-called “co-working” spaces, i.e. working spaces
for students and freelancers, which provide free Internet access, desks and additional IT equipment.
Property managers should look for new practical
and creative solutions to ensure potential customers will be happier to visit a given shopping centre.
done in an actual store. With time, however, we
will buy on the Internet and choose from whatever we find there. This is proven for instance
by the rapidly growing e-commerce market in
respect of the clothing and footwear sector, despite the fact that only a couple of years ago, few
people could imagine purchasing these type of
items without assessing them by physical touch.
As far as e-commerce is concerned, trust in online stores is vital and applies to areas such as
timeliness, quality of goods and payment security.
The current legal and technological solutions
in respect of e-commerce have dispersed any
doubts, and the satisfaction level with regard to online shopping matches satisfaction from shopping
done in the most renowned shops.
Within the next 5 – 10 years the above trends
will have a great impact on shopping centre
management, which will first and foremost
be visible through the reduction in size of sale
premises within the sectors most sensitive to
Internet-based shopping, i.e. electronics and
household appliances. In a smuch as within the
next 5 – 10 years certain sectors will experience
a growth in the number of customers choosing
to shop online, there will always be those where
consumers will physically carry out their purchases in-store.
Shopping centres will certainly not disappear
from city maps, as the need to examine a product
before purchasing it remains a priority for many.
However, the format and position within urban
spaces of the facilities will change, i.e. the size of
premises where food and entertainment are offered will increase.
nia i wstępnej selekcji produktów. Prawie 60 proc.
kupujących korzysta z internetu jako głównego źródła informacji o dostępnej ofercie na rynku. Obecnie przede wszystkim przeglądamy sieć, a kupujemy w większości przypadków w rzeczywistym
sklepie. Z czasem jednak to, co znajdziemy w internecie, tam właśnie kupimy. Świadczy o tym choćby szybko rosnący rynek e-commerce w branży
odzieży i obuwia, choć jeszcze kilka lat temu mało
kto wyobrażał sobie, aby tego typu rzeczy kupować
bez wcześniejszego przymierzania. W przypadku
e-commerce istotne jest zaufanie do internetowych
sklepów, które obejmuje między innymi takie obszary, jak terminowość, jakość towarów czy bezpieczeństwo płatności. Obecnie rozwiązania prawne
i technologiczne handlu w sieci rozwiały te obawy,
a stopień satysfakcji z zakupów w sieci dorównuje
satysfakcji z zakupów w najbardziej renomowanych sklepach.
Powyższe trendy w ciągu najbliższych 5–10 lat
będą miały duży wpływ na zarządzanie centrami
handlowymi. W pierwszej kolejności będzie to polegało na zmniejszaniu powierzchni sprzedaży dla
branż najbardziej czułych na sprzedaż w internecie, czyli elektroniki i AGD. O ile w niektórych branżach liczba klientów decydujących się na zakupy
w sieci będzie rosła w ciągu najbliższych 5–10 lat, to
zawsze będą istniały takie, w których klient wybierze sklep i fizycznie dokona tam zakupu.
Centra handlowe na pewno nie znikną z map
miast. Potrzeba sprawdzenia produktu przed zakupem nadal dla wielu osób pozostanie priorytetem. Zmieni się natomiast formuła tych obiektów,
ich rola w przestrzeni miejskiej: powiększone zostaną powierzchnie, które zajmują punkty z ofertą
gastronomiczną i rozrywkową.
49
50
Walka o utrzymanie wartości nieruchomości
Coraz więcej obiektów na polskim rynku powierzchni handlowych wymaga ingerencji w postaci rozbudowy lub przebudowy, by dostosować
ofertę do zmieniających się warunków ekonomicznych, społecznych, technologicznych czy też
prawnych i zachować lub poprawić swoją rynkową pozycję. Rolą Property Managera jest opracowanie odpowiedniego planu, by osiągnąć cele
wyznaczone przez właściciela obiektu. Inna strategia będzie podjęta w przypadku nieruchomości, która w krótkim czasie będzie wystawiona na
sprzedaż, a inna w przypadku obiektu, który ma
generować przychody w dłuższym okresie. Przygotowanie planu dla danego centrum rozpoczyna
się od szczegółowej analizy nieruchomości. Na
podstawie wykonanych badań przygotowywany
jest plan, który może zakładać np. zmianę tenantmiksu, rozbudowę, czy też przebudowę obiektu
lub jego części. Proces taki należy przygotowywać
niezwykle starannie. W przypadku działających
centrów handlowych istotne jest zminimalizowanie wpływu prowadzonych robót na bieżącą działalność centrum handlowego. Źle zaplanowane
procesy mogą wywołać efekt przeciwny do zamierzonego. Kluczem jest dobra współpraca pomiędzy właścicielem, zarządcą i najemcami.
Struggle to retain a property’s value
An increasing number of facilities on the Polish
retail space market require an intervention in the
form of an extension or a conversion in order to
adapt to the ever changing economic, social, technological and legal environment and to retain or
improve their market position. The role of a property manager is to develop a suitable plan aimed
at achieving the targets set by the property owner.
A unique strategy will be implemented in respect
of a property which is to be put up for sale within
a short time, and a different one with regard to a
facility which is to generate income over a longer
term. The drawing up of a plan for a given shopping centre starts with a detailed property analysis. Subsequently, a plan is developed based on
the research carried out, which may provide for
tenant-mix change, extension or conversion of
the facility (or its part). The above process must
be developed with particular care. With regards
to shopping centres in operation, it is vital to minimize the impact that the work being carried out
has on the centre’s business. An inadequately
planned course of action may have an effect opposite to the intended one, and effective collaboration between the property owner, manager and
tenants is of key importance.
Znaczenie idei zrównoważonego rozwoju
dla działalności centrum handlowego
Wzrasta znaczenie zrównoważonego rozwoju
w przypadku centrów handlowych, co jest naturalne, zważywszy na funkcje pełnione przez te obiekty
w organizmach miejskich. Co więcej, dla wielu najemców z wizerunkowego punktu widzenia kluczowe
jest, by wynajmować przestrzeń w obiektach, które
działają z poszanowaniem środowiska naturalnego.
Choć najważniejsze elementy minimalizujące wpływ
obiektu na środowisko naturalne powinny być zaimplementowane już na etapie projektowania nieruchomości, to zarządca może również wprowadzić zielone rozwiązania do działającej już nieruchomości. To
właśnie zarządca jest odpowiedzialny za gospodarkę
odpadami czy optymalizację zużycia energii i wody.
Innym przykładowym rozwiązaniem jest np. zastąpienie dotychczasowo zastosowanego oświetlenia energooszczędnymi produktami typu LED.
Importance of the idea of sustainable
development in respect of the operations
of a shopping centre
The significance of sustainable development
in respect of shopping centres is ever increasing, which is a natural phenomenon given the role
played by such facilities within urban systems. Furthermore, for many tenants it is of key importance
from a reputation point of view to rent space within
a facility operating in an environmentally friendly
manner. As much as the crucial elements minimizing the property’s impact on the environment should
be implemented as early as at the property planning
stage, the property manager may also introduce
“green” solutions to an already operating property.
It is in fact the property manager who is responsible
for waste management and energy and water consumption optimization, while another solution could
be for instance to replace existing lighting with energy-efficient products, such as LED lighting.
A więc przyszłość to…
Kryzys oraz rosnąca sprzedaż online będą
głównymi czynnikami, które wpłyną na kształt
rynku. Tylko najlepiej zarządzane projekty mają
szansę na utrzymanie lub zwiększenie przychodów. Bez wątpienia jeszcze większego znaczenia
nabiorą ekologiczne rozwiązania zastosowane
w inwestycji.
n
So the future is …
The crisis and the increasing online sales will be
the key factors to influence the shape of the market.
Only the best-managed facilities will have a chance
to retain or increase their income, while environmentally friendly solutions used within a facility will
without doubt grow further in significance.
n
Nieruchomości
homości PKP S.A.
Strategiczne lokalizacje dla biznesu
• 107 000 działek o łącznej powierzchni
owierzchni ponad 102 000 ha
• 30 000 budynków o łącznej powierzchni użytkowej przekraczającej 6 mln m2
• 600 dworców kolejowych położonych
ch w ścisłym centrum miast
Oferujemy grunty i powierzchnie komercyjne w najlepszych lokalizacjach w kraju.
www.pkpsa.pl
52
zarządzanie / management
Księgowi
w nieruchomościach, czyli
bez obsługi
finansowej
ani rusz
accountants
in real estate
or no can
do without
financial
services
Property management to nie tylko
bieżące zarządzanie operacyjne
obiektem. Coraz większe znaczenie
odgrywają w nim usługi finansowe
i księgowe. to księgowi, w zaciszach
swoich gabinetów, dbają, żeby wszystkie wskaźniki się zgadzały. O tym, jak
wygląda ich praca i jak zmieniają się
oczekiwania właścicieli, opowiada
w wywiadzie małgorzata głowicka,
dyrektor finansowy dtz real estate
management Services.
Property management means not only
the ongoing operational management
of a project. Financial and accounting
services play an increasingly important role. it is accountants who make
sure that all indicators match. about
their work and changing expectations
of the owners, we talk to małgorzata
głowicka, Financial director, dtz
real estate management Services.
Małgorzata Głowicka, dyrektor finansowy DTZ Real Estate Management Services / Financial Director, DTZ Real Estate Management Services
 Czy właściciele nieruchomości chętnie
korzystają z usług property managerów?
to zależy od rodzaju właściciela i przyjętej
kultury organizacyjnej. najchętniej i w najszerszym zakresie na usługi property managerów
decydują się zagraniczne fundusze, które posiadają nieruchomości w Polsce. zdecydowanie częściej decydują się na to również właściciele centrów handlowych niż biurowców.
zasadnicze znaczenie odgrywa tutaj liczba
 Do property owners like to use services of property managers?
it depends on the owner and the organisational structure. in Poland, usually it is foreign
funds owning properties in Poland that decide
to use full range of services provided by the
property managers. Shopping centre owners
decide to do that more often than the owners
of office buildings. What is of significance is the
number of tenants - in shopping centres there
najemców – w obiektach handlowych
jest ich zdecydowanie więcej niż w biurowcach. za tym idzie również wyższy
poziom skomplikowania obsługi takiej
nieruchomości.
 Jakiego rodzaju usługi oferuje
DTZ w ramach property managementu?
W standardowym pakiecie jest bieżące zarządzanie operacyjne nieruchomością, np. wybór firm serwisowych i nadzór
nad realizacją przyznanych im zadań,
usługi facility management, obsługa finansowa i księgowa oraz wsparcie marketingowe. Jako firma dtz naszą przewagę
konkurencyjną budujemy poprzez kompleksowość usług, które oferujemy klientom, poczynając od etapu przygotowania
inwestycji, przez nadzór nad jej budową
i proces otwarcia, aż po codzienne funkcjonowanie obiektu.
 Które obiekty są bardziej wymagające: istniejące czy te, które dopiero
powstają?
W mojej opinii te drugie. W przypadku budynku, który dopiero powstaje, jest
więcej niewiadomych. Poza tym strategiczne decyzje podejmowane są, zanim
budynek powstanie, np. pozycjonowanie
obiektu, mix najemców, wybór usługodawców, zakup energii. trzeba już wtedy
być świadomym potencjalnych ryzyk, które mogą wystąpić. Część zagranicznych
funduszy jest wyspecjalizowana w zarządzaniu aktywami, ale niekoniecznie
nieruchomościami. tutaj jest miejsce dla
property managera, który może wskazać
na odpowiednie możliwości. Po wybudowaniu obiektu często jest już za późno na
niektóre rozwiązania lub ich wdrożenie
może być zbyt kosztowne. W tym miejscu
przyznać jednak należy, iż zarządzanie
obiektami starszego typu stanowi również
nie lada wyzwanie.
 A jak wygląda rozliczanie kompleksów wielofunkcyjnych?
Co do zasady, poszczególne części
takich kompleksów są rozliczane oddzielnie. tworzone są osobne opracowania dotyczące części handlowej, biurowej, hotelowej czy nawet mieszkalnej.
Każda z tych funkcji ma swoją specyfikę i wrzucanie wszystkiego do jednego
are much more of them than in office
buildings. it is followed by a higher level
of complexity related to handling such
a property.
 What services does DTZ offer within property management?
the standard package includes current operational management of a property, e.g. choosing service providers and
supervising their duties, facility management, financial and accounting activities
and marketing support. in dtz we create
competitive advantage through comprehensiveness of our services, which are offered to our clients from the set up stage
of an investment through supervising the
construction works to day to day operations of a project.
 Which developments are more
demanding: the existing ones or the
ones that are under construction?
in my opinion, the latter ones. in the
case of a building which is just being
constructed, there are more unknowns
factors. apart from that, strategic decisions are made by the tenants before
the building is complete, such as positioning of the project, selecting the
tenant-mix, choosing service providers
and purchasing electrical energy. One
must be aware of the potential risks that
may occur already at that stage. Some
foreign funds are specialised in asset management but not necessarily in
property management. this is where a
property manager comes to voice, who
can point out applicable solutions. after
the completion of a building, it is usually
too late for some of the solutions to be
implemented or their introduction may
be simply too expensive. However, it
must be said that managing older projects can also be quite a challenge.
 And how does accounting in mixed-use projects look like?
generally, each part of such a project is accounted separately. individual
reconciliations are carried out concerning the retail, office, hotel or even
residential parts. each of these uses has
its specific and putting them all in one
bag could distort the overall picture. e.g.
there are different methods of calculat-
54
worka zniekształca obraz. inne są np. sposoby
naliczania opłat dla najemców za części wspólne czy media w centrach handlowych, a inne
w biurowcach. dla klarowności wyniku trzeba
to robić oddzielnie.
 W skład property managementu wchodzą też usługi księgowe i finansowe. Jakie są
oczekiwania właścicieli nieruchomości wobec działów obsługi finansowej?
głównymi oczekiwaniami klientów, poza klasycznymi usługami związanymi z zarządzaniem
nieruchomościami, jest fakturowanie, raportowanie finansowe, budżetowanie, rozliczanie opłat
wspólnych, windykacja wymagalnych należności. Firma dtz oferuje również usługi księgowości korporacyjnej – dzięki nim jesteśmy w stanie
zapewnić szybszy przepływ informacji, z pominięciem zbędnych ogniw. dzięki wiarygodnej obsłudze finansowej inwestor zyskuje lepszą wiedzę na
temat nieruchomości, którą posiada.
 Jednym z zadań działów finansowych
jest dochodzenie należności od najemców.
Czy w okresie spowolnienia rynkowego
zwiększyła się liczba nieregularnie płaconych czynszów?
W tzw. dobrych centrach handlowych obecnie
średnio ok. 80 proc. należności z tytułu czynszu,
mediów i zaliczek na opłaty eksploatacyjne jest
regulowanych na czas. Wraz ze spowolnieniem
gospodarczym coraz więcej spraw kierowanych
jest na drogę sądową i do działów windykacji.
dział windykacji jest też dobrym miernikiem
sytuacji finansowej na rynku i kondycji najemców.
Obecnie zaobserwować można niższą odwiedzalność w centrach handlowych, spadające obroty
najemców i ich pogarszającą się kondycję finansową. za tym idą ograniczone możliwości terminowego regulowania należności. Jako pierwsi takie zjawiska wyłapują windykatorzy. Spora część
najemców to podmioty sieciowe, jeśli w jednym
obiekcie występują problemy płatnicze, to istnieje spora doza prawdopodobieństwa, że podobne
zjawiska spotkamy w innych centrach, w których
funkcjonuje dana sieć. Wymagane są więc czujność i szybkie reagowanie na takie opóźnienia.
 W jaki sposób poradzić sobie z brakiem
płynności najemcy?
można negocjować rozłożenie zaległości
na raty. Odpowiedzialny właściciel, jeśli zauważy spadek obrotów w swoim obiekcie, podejmuje rozmowy z najemcami na temat stawek
czynszów, proponuje upusty, rabaty… takie
postępowanie ma jednak swoje granice. Jeżeli
ing service charges for common areas or utilities in shopping centres and in office buildings.
it must be done individually in order to obtain
clear results.
 Property management includes accounting and financial services. What are the
expectations of the owners of properties towards financial services departments?
the main expectations of the customers,
apart from traditional services related to managing a property, include invoicing, financial
reporting, budgeting, reconciliation of service
charges and debt collection. dtz also offers
corporate accounting, which allows providing
faster information flow, omitting the unnecessary links. thanks to reliable financial services provided, the investor gains more complete
knowledge concerning the owned properties.
 One of the tasks of financial departments is dealing with amounts due from tenants. Did the amount of those paying rent
irregularly increase during the economic
downturn?
Currently, in the so-called ‚good’ shopping
centres, 80 percent of receivables from rents,
utilitiesand service charges prepayments are
paid in term. in the time of the economic downturn, an increasing number of cases are referred to court or debt collection departments.
the debt collection department is also a
good indicator of the market situation and the
condition of the tenants. Currently, we can observe decreased footfall in shopping centres,
declining turnover of tenants and their deteriorating financial condition. Consequently,
their ability to pay their dues in term is limited.
debt collectors are the first to find out about
this kind of troubles. a number of tenants are
part of retail chain – if the problem with payments occur in one centre, it is quite probable
that other centres, where a given chain operates, will come across the same situation. One
must remain alert and react quickly to such
delays.
 How to deal with the lack of liquidity
of a tenant?
We can negotiate paying the arrears in instalments. a responsible owner who observes
a turnover decrease in their centre, starts negotiating rents, proposes discounts and rebates... there must be, however, some limits. if
these actions do not give results, the only way
left is to take legal action to recover the debt.
56
nie przynoszą one rezultatów, pozostaje droga
prawna egzekucji należności.
 Jakimi narzędziami dysponuje właściciel?
Przede wszystkim są to gwarancje i zabezpieczenia określone w umowie najmu. zazwyczaj mamy do czynienia z gwarancjami bankowymi, depozytami na rachunkach bankowych
(najczęściej w wysokości trzymiesięcznego
czynszu), klauzulą o poddaniu się egzekucji (art.
777 KPC) lub poręczeniem spółki matki. Preferowane są jednak zabezpieczenia najbardziej
płynne, czyli takie, które zapewnią jak najszybsze uregulowanie długu. Kluczowe jest jednak
bieżące monitorowanie poziomu zadłużenia
i poziomu zabezpieczeń.
 Czy od razu uruchamiane są te procedury?
Jeśli opóźnienie jest tylko wynikiem „wypadku
przy pracy”, nie sięga się od razu po ciężką artylerię. gdy problem narasta, właściciele powinni
reagować szybko. Profesjonalny zarządca poinformuje również swój dział najmu o wynikłym problemie. Wtedy taki najemca może mieć problemy
ze znalezieniem powierzchni pod nowe salony
lub przedłużeniem najmu w już istniejących.
 Czy widoczne są jeszcze inne symptomy spowolnienia, poza opóźnieniami w płaceniu czynszów?
Problematyczne bywa zdobycie finansowania na finansowanie zakupu nieruchomości
i budowę nowych obiektów. Częściej niż wcześniej przygotowywane są też raportowania, np.
wybranych wskaźników do banku lub inne zestawienia wykazujące poziom obrotów klienta
i jego ogólną kondycje finansowa.
 Jak rysuje się przyszłość usług księgowych i finansowych?
Poziom oczekiwań klientów co do jakości usług
i szczegółowości raportowania jest dużo wyższy
niż jeszcze kilka lat wstecz. rynek ewoluuje, wprowadzane są nowe wskaźniki, rosną oczekiwania
względem szczegółowości i terminowości dostarczanych informacji finansowych. Coraz więcej funduszy decyduje się również na raportowanie nie
w oparciu o polskie ustawodawstwo, ale o międzynarodowe standardy mSSF. Pojawiają się też nowe
narzędzia informatyczne, coraz więcej danych
opracowywane jest automatycznie.
n
 What instruments do the owners have
at their disposal?
First of all, there are securities and collaterals specified in the lease agreement. Usually these are bank guarantees, bank deposits
(usually equivalent to three months rent), statements of enforcement(under article 777of the
Code of Civil Procedure) or a parent company
guarantee. Still, the preferred securities are
liquid collaterals which guarantee the fastest
repayment of debt. What is crucial, however,
is the ongoing monitoring of the debt level and
the collaterals level.
 Are these procedures initiated immediately?
if the delay results only from an ‚accident
at work’, one does not bring up the big guns
immediately. When the problem starts to grow
in size, the owner should react quickly. Professional mangers shall also inform their leasing
department about the fact. then, such a tenant
may have problems in finding space for new
premise or prolonging the lease agreement in
the already existing ones.
 Can we see any other symptoms of the
economic slowdown, apart from delayed rent
payments?
it sometimes is troublesome to get financing to purchase a property and construct a
new buildings. Bank reporting ofselected indicators or other summaries that show the client’s turnover level and their general financial
performance are prepared more often than
they used to be.
 How does the future of accounting and
financial services look like?
Clients’ expectations towards the quality
and the level of detail of reporting are much
higher than a few years ago. the market is
evolving; new indicators show up, the expectations concerning the detail and timeliness of
the provided financial information are growing.
an increasing number of funds have decided
to prepare their reports not pursuant to the
Polish accounting law but according to iFrS
(international Financial reporting Standards)
standards. there are also new software tools
being applied, more and more data is being
processed automatically.
n
Prowadzenie działalności gospodarczej
jest nierozerwalnie związane z kwestiami podatkowymi. Dobry menedżer, który
efektywnie zarządza prowadzonym biznesem, powinien uwzględniać aspekty
związane z opodatkowaniem w ramach
podejmowanych decyzji i dokonywanych wyborów. Wpływ opodatkowania
na przedsiębiorstwo jest dostrzegalny
w kontekście kosztów prowadzenia
działalności, możliwych oszczędności,
ale także – co niezwykle istotne – w kontekście możliwego ryzyka, w tym ryzyka
polemiki z organami podatkowymi.
Płaszczyzną podejmowania takiej
polemiki jest między innymi kontrola
podatkowa.
Running a business is inevitably related to tax issues. A good manager,
who effectively manages his or her
business, should take into account
aspects regarding taxation when
making decisions and choices. The
influence of taxes on a business is
visible in terms of operating costs as
well as possible savings and, what is
extremely important, in terms of possible risks, including the risk of getting
involved in a dispute with tax authorities. The area where such a dispute
may take place is, among others, tax
inspection.
Krzysztof Kaczmarek, partner zarządzający TPA Horwath / Managing Partner, TPA Horwath
Mariusz Stefaniak, doradca podatkowy TPA Horwath / Tax Advisor, TPA Horwath
G
dy zarządza się firmą, bez względu
na jej rozmiar należy brać pod uwagę
możliwość bycia kontrolowanym. Takiej
ewentualności nie należy jednak rozpatrywać
w kategoriach gospodarczej katastrofy, czy też konieczności podjęcia nierównej walki, w której druga strona jest na uprzywilejowanej pozycji. Świadomość uprawnień, jakie przysługują podatnikowi
w toku kontroli, obowiązków oraz procedur, jakich
W
hen managing a business, regardless of its size, one must take into account the possibility of being subject
to a control. This possibility, however, should
not be considered an economical catastrophe nor must it mean having to start an unequal struggle in which the other party is on
a privileged position. Being aware of rights
and obligations of the tax-payer as well as
Tax inspection
not necessarily
needs to be a
businessman’s
nightmare
Kontrola
podatkowa
nie musi być
koszmarem
przedsiębiorcy
57
PODATKI / TAXES
58
PODATKI / TAXES
przestrzegać powinny organy podatkowe, a także znajomość zasad komunikowania się z kontrolującymi i współpracy z nimi, metod unikania
nieporozumień i niewłaściwego przedstawienia
intencji pozwalają uzyskać właściwą równowagę
pomiędzy kontrolującymi a kontrolowanym, w ramach której kontrolowany pozostaje aktywnym
graczem, z kilkoma mocnymi kartami w ręku.
Kilka asów w talii
W pewnym uproszczeniu można powiedzieć,
że kontrola rozpoczyna się jeszcze przed przybyciem kontrolujących do firmy – z chwilą doręczenia
kontrolowanemu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Od momentu otrzymania tego zawiadomienia, kontrolowany ma przynajmniej 7 dni
na odpowiednie przygotowanie się. Co istotne, zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli zawiera informację odnośnie do jej zakresu. Tym samym
podatnik wie, jakie dokumenty – w zakresie jakich
podatków i za jaki okres – mogą być kontrolowane.
Już na tej podstawie można się zorientować, jakie
obszary ryzyka podatkowego mogą się stać źródłem sporu z organami, a zatem powinny zostać
zabezpieczone poprzez zgromadzenie odpowiedniej argumentacji, dokumentów i innych materiałów potwierdzających rację podatnika. Dokonując
przeglądu dokumentów i rozliczeń podatkowych,
które mogą się stać przedmiotem kontroli, może się
zdarzyć tak, że podatnik zidentyfikuje popełniony
przez siebie błąd. W takiej sytuacji warte rozważenia może być złożenie korekty deklaracji podatkowej – takie uprawnienie przysługuje bowiem podatnikowi, o czym powinien zostać poinformowany
w zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli.
Gdyby wszczęcie kontroli w danym momencie,
w danych okolicznościach było dla podatnika czynnikiem szczególnie dezorganizującym pracę i mogłoby skutkować negatywnymi konsekwencjami
(innymi niż wynikające z nieprawidłowości w rozliczeniach podatnika) dla prowadzonej działalności,
warto skorzystać z możliwości wystąpienia z wnioskiem o odroczenie rozpoczęcia kontroli. Taki wniosek, poparty mocną, rzeczową argumentacją, powinien zostać pozytywnie rozpatrzony przez organy
podatkowe, dając podatnikowi więcej czasu na
przygotowanie się do kontroli, a także pozwalając
przyjąć kontrolujących wtedy, gdy przedsiębiorca
może poświęcić im odpowiednią ilość czasu.
Nie jest tak, że od rozpoczęcia działań kontrolujących w firmie do momentu ich zakończenia
podatnik przestaje pełnić rolę aktywnego uczestnika postępowania. Wśród narzędzi, którymi
dysponuje kontrolowany, uwagę zwrócić należy
w szczególności na możliwość zapoznania się
z aktami postępowania oraz możliwość zgłasza-
of procedures, which the tax authorities must
follow during the inspection, as well as being
familiar with the principles of communication
and cooperation with the controllers as well
as with the methods of avoiding misunderstandings and wrong interpretations of intentions allow to maintain the balance between
the controllers and the controlled party, which
makes the latter an active player having a few
strong cards in hands.
A few aces in the deck
Roughly speaking, it can be said that the
inspection actually starts before the controllers arrive at the firm - upon delivery of the
notification of the intention to initiate tax inspection. From the moment of having been
delivered this notification, the controlled
party has at least 7 days to prepare. What
is important, the notification of the intention
to initiate control contains information on its
scope. Therefore, the taxpayer knows what
documents covering which taxes and periods
can be controlled. Even on this basis, one can
recognise which tax risk areas can become
subjects of a dispute with tax authorities, i.e.
which areas should be secured by gathering
proper arguments, documents and other materials supporting the taxpayer’s cause. When
revising the documents and tax settlements
which may become subject to inspection, it
may so happen that the taxpayer recognises a
mistake that had been made. In this situation,
it might be worthwhile to consider correcting tax declaration - this is one of the rights
of the taxpayer, about which they should be
informed in the notification of the intention to
initiate tax inspection.
Shall the initiation of the control in a given
moment and circumstances be a particularly
disorganising factor for the taxpayer’s business and could it result with negative consequences (other than those resulting from
irregularities in the taxpayer’s settlements),
it is worth to exercise the option to apply for
postponing the inspection. This application,
supported with strong and factual arguments,
should have a favourable response from tax
authorities, thus giving the taxpayer more time
to prepare for the inspection and allowing the
entrepreneur to spend enough time on them.
The taxpayer does not cease to be an active participant in the proceedings from the
moment of the start of the inspection until its
end. Among the tools of the controlled party,
there is particularly the possibility of getting
Bielsko-Biała
60
PODATKI / TAXES
nia wniosków dowodowych. Są to bowiem instrumenty, które pozwalają podatnikowi w realny
sposób wpływać na kształt postępowania, ale
także antycypować ruchy organów podatkowych,
wyprzedzać je i odpowiednio do nich dostosowywać przyjętą w ramach postępowania argumentację. Możliwość przeglądania akt postępowania,
na każdym etapie kontroli sprawia, że podatnik
może zapoznać się ze zgromadzonymi dotąd
dowodami, sprawdzić, w jakim kierunku zmierza
kontrola, na co należy zwrócić uwagę i jakie podjąć działania. Zgłaszanie konkretnych wniosków
dowodowych pozwala potwierdzić prawdziwość
i słuszność twierdzeń podatnika, wykazać istotne
okoliczności, co ma fundamentalny wpływ na sposób zakończenia kontroli i jej wynik.
Warto również pamiętać o tym, że kontrola
nie może trwać w nieskończoność. Przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej
przewidują bowiem maksymalny czas kontroli
u danego podatnika w ciągu roku – co do zasady
4 lub 8 tygodni – w zależności od wielkości firmy.
Śledzenie czasu kontroli umożliwia dziennik kontroli – powinny się w nim znaleźć zapisy dotyczące
rozpoczęcia oraz zakończenia kontroli.
Oprócz świadomości przysługujących podatnikowi praw oraz obowiązków organów podatkowych w toku kontroli niezwykle istotna jest również
odpowiednia polityka w zakresie komunikowania
się z organami podatkowymi. Współpraca z kontrolującymi powinna bowiem przebiegać w sposób, który zagwarantuje brak nieporozumień,
niewłaściwego zrozumienia intencji bądź zawiłości transakcji i umów, których stroną jest podatnik. W związku z tym nie jest zalecany pośpiech
w udzielaniu wyjaśnień w odniesieniu do pytań
organów, w szczególności w zakresie skomplikowanych zagadnień. Obowiązkiem podatnika nie
jest natychmiastowe udzielanie odpowiedzi na pytania organów podatkowych. Podatnik jest uprawniony zwrócić się do organów o przedstawienie
danego zapytania na piśmie tak, aby również pisemnie udzielić odpowiedzi. Takie postępowanie
zapewnia odpowiedni czas na przemyślenie pytania oraz udzielenie rozważnej, kompletnej i popartej dokumentami i właściwymi argumentami
odpowiedzi.
Podsumowaniem dokonanej kontroli jest protokół, w którym zebrane są ustalenia i wnioski kontrolujących. Jeżeli kontrolowany nie zgadza się z tymi
ustaleniami i wnioskami, ma możliwość ich zakwestionowania. Służy temu instytucja zastrzeżeń do
protokołu kontroli podatkowej, które podatnik może
wnieść w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu protokołu. Zastrzeżenia należy odpowiednio uzasadnić,
przywołując stosowne dowody i argumenty. W przy-
familiar with the records of proceedings and
of submitting evidence. These are the instruments that allow the taxpayer to influence the
proceedings and anticipate the actions of tax
authorities, stay ahead of them and adapt the
arguments used during the proceedings to
them. The possibility of viewing the records
of proceedings at every stage of the inspection allows the taxpayer to become familiar
with the evidence gathered thus far and check
where the inspection is headed, what should
be taken into consideration and what actions
to take. Submitting particular evidence allows
to verify whether the taxpayer’s statements
are true and to present important circumstances which have a tremendous impact on
the way the inspection is completed and its
results.
It is worth remembering that the inspection cannot take forever. According to the provisions on conducting business activity, the
maximal time for inspections in a given taxpayer’s business is, as a rule, 4 or 8 months,
depending on the size of a firm. The audit log
allows to keep track of how long the inspection takes; it should contain entries regarding
the date of the start and of the completion of
the inspection.
Apart from knowing the rights of taxpayer
and obligations of tax authorities, during an
inspection it is extremely important to follow
a proper policy of communication with the tax
authorities . Cooperation with the controlling
party should take place in a way which guarantees that there are no misunderstandings,
no wrong interpretation of intentions or any
intricacies of transactions and agreements to
which the taxpayer is a party. Therefore, haste
is not recommended when answering the inquires of tax authorities, particularly when
they regard complicated issues. It is not the
taxpayer’s duty to answer the questions of tax
authorities immediately. The taxpayers is entitled to ask the authorities to produce a given
inquiry in a written form and to give the answer in writing as well. This provides enough
time for considering the questions and giving
a thoughtful and complete answer, supported
by documents and proper arguments.
The inspection report which contains findings and conclusions of the controllers is the
summary of the inspection. If the controlled
party does not agree with findings and conclusions presented therein, they have the possibility to file objections. This can be done through
the objections and explanations to the tax in-
Warto skorzystać z doświadczenia
profesjonalistów
Wśród wielu podatników panuje fałszywe
przekonanie, zgodnie z którym, decydując się na
pomoc profesjonalnego doradcy, w toku kontroli
podatkowej, podatnik stawia się w niekorzystnym
świetle.
Powyższe przekonanie bazuje na niezasadnym założeniu, zgodnie z którym na współpracę
z doradcą podatkowym decydują się jedynie te
osoby, które mają coś na sumieniu. Takie postrzeganie współpracy z doradcą jest oczywiście
dalekie od jego faktycznej roli w trakcie kontroli.
W ramach kontroli podatkowej czy też postępowania podatkowego spotykają się bowiem z jednej strony pracownicy organów podatkowych, inspektorzy i kontrolerzy – a zatem osoby zajmujące
się na co dzień podatkami, profesjonaliści w tej
dziedzinie, a z drugiej strony podatnik, którego
kadra kierownicza i kluczowi pracownicy koncentrują się raczej na zasadniczej części prowadzonej działalności, tzw. core business i efektywnym
zarządzaniu prowadzonym przedsiębiorstwem.
Jest zatem przejawem profesjonalizmu zapewnienie dobrej i fachowej obsługi kontroli podatkowej,
w której doradca pełnić będzie rolę bufora pomiędzy kontrolującymi a podatnikiem.
Take advantage of experience
of professionals
There is a false belief among many taxpayers that when deciding to use assistance
of a professional tax advisor during a tax inspection, they put themselves in a bad light.
The above-mentioned belief is based
on an unjustified assumption, according to
which only those who have something to answer for decide to cooperate with a tax advisor. Such perception of cooperation with
advisors, of course, has nothing to do with
their actual role during the inspection. During the tax inspection or tax proceedings, two
parties meet: on the one hand, there are tax
authorities employees, inspectors and controllers, who deal with taxes on an everyday
basis, specialising in this field, while on the
other hand there is the taxpayer, whose management and key employees focus rather on
the firm’s core business and on managing
the enterprise effectively. Therefore, it seems
professional to use assistance of a specialised tax inspection external advisor who
spection report, which can be filed within 14
days from receiving the report. Objections shall
be justified using relevant evidence and arguments. Shall the taxpayer not file the objections,
it is considered that the taxpayer does not challenge the findings of the controlling party. It is
important due to the fact that any irregularities
in tax settlements being subject to verification
discovered by the controlling party result with
a number of consequences. E.g. they may result with launching of tax proceedings, which
will lead to a decision determining the amount
of tax liabilities along with interest to be paid.
What is more, as the result of discovering any
irregularities, the persons responsible for tax
settlements can be held penally and fiscally liable and imposed a fine on or, in extreme cases,
sentenced to the penalty of restriction or deprivation of liberty. This responsibility, however,
can be avoided even in case irregularities are
discovered during the inspection. When the taxpayer does not want to dispute with the results
of the tax inspection, they may correct relevant
tax declarations, pay the tax arrears with interest and avoid penal and fiscal liabilities resulting from those irregularities. Although the right
to correct the tax declaration is suspended for
the time of the inspection, after it has been completed, it may be exercised once again. It is important that the correction takes place before
launching of tax proceedings.
padku niewniesienia zastrzeżeń uznaje się, że podatnik nie kwestionuje ustaleń kontrolujących. Jest to
o tyle istotne, że wykrycie przez kontrolujących nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych będących przedmiotem weryfikacji związane jest z wieloma konsekwencjami. Może bowiem skutkować
wszczęciem postępowania podatkowego, którego
efektem będzie decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego – które będzie podlegać
wpłacie wraz z odsetkami. Co więcej, skutkiem wykrycia nieprawidłowości może być przypisanie osobom odpowiedzialnym za rozliczenia podatkowe
przedsiębiorstwa odpowiedzialności karnoskarbowej i nałożenie grzywny bądź w skrajnym przypadku – kary ograniczenia lub pozbawienia wolności.
Odpowiedzialności takiej można jednak uniknąć,
nawet w przypadku gdy w trakcie kontroli zostaną
zidentyfikowane nieprawidłowości. Gdy podatnik
nie zamierza polemizować z ustaleniami kontroli,
może bowiem skorygować odpowiednie deklaracje
podatkowe, zapłacić zaległy podatek wraz z odsetkami i w takim przypadku nie grożą mu sankcje karnoskarbowe z tytułu tych nieprawidłowości. Jakkolwiek bowiem prawo do złożenia korekty deklaracji
podatkowej pozostaje zawieszone na czas kontroli,
po jej zakończeniu ponownie można z niego skorzystać. Ważne jest, aby korekta została złożona przed
wszczęciem postępowania podatkowego.
61
PODATKI / TAXES
PODATKI / TAXES
62
Rolą doradcy w toku kontroli podatkowej jest
przede wszystkim odciążenie podatnika w zakresie związanych z kontrolą obowiązków, kontaktów
z kontrolującymi, budowania odpowiedniej argumentacji i taktyki na potrzeby prowadzonej kontroli.
Pomoc doradcy sprawia, że przedsiębiorca nie jest
całkowicie odrywany od swoich codziennych zadań związanych z prowadzeniem firmy, jako efektywna forma outsourcingu zapewnia oszczędność
czasu i zasobów. Posiadane doświadczenie pozwala doradcy nadawać kontroli pożądany kształt,
w optymalny sposób kształtować komunikację z organami podatkowymi, ale także weryfikować, czy
nie przekraczają one swoich uprawnień i dopełniają wynikających z przepisów obowiązków. Dobry
doradca wie, jakim kwestiom należy poświęcić
szczególną uwagę, z jakimi wnioskami dowodowymi warto wystąpić, jakie argumenty nadają odpowiednią moc podnoszonym twierdzeniom, a jakie
obszary wymagają szczególnego zabezpieczenia i
analizy na odpowiednim poziomie.
Warto sięgnąć po pomoc doradcy już z chwilą
otrzymania zawiadomienia o zamiarze wszczęcia
kontroli. Zdarza się bowiem, że podatnicy zwracają
się do profesjonalnego pełnomocnika, dopiero gdy
zostaje wydana decyzja określająca zaległość podatkową wraz z odsetkami, a osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe spółki, stając wobec
groźby zarzutów na gruncie przepisów karnoskarbowych. Tych negatywnych skutków często można
uniknąć poprzez podjęcie odpowiednich działań
już na etapie wszczęcia kontroli.
n
will act as a buffer between the controlling
party and the tax payer.
Advisor’s main role in the process of tax inspection is to relief the taxpayer from some obligations
related to the inspection, communicating with the
controllers and creating a relevant line of arguments and tactics for the needs of the ongoing inspection. Advisor’s help allows the entrepreneur to
still take part in his everyday tasks related to running a business and, being an effective form of outsourcing, it generates time and resources savings.
Advisor’s experience allows to give the inspection
a desired form, to optimally shape communication
with tax authorities, but also to verify whether they
not exceed their powers and abide the provisions
of the law. A good advisor knows which matters require particular attention, what evidence requires
displaying, what arguments support presented
statements and which areas require special protection and analysis on an appropriate level.
It is worth using advisor’s assistance at
the moment of receiving the notification of the
intention to initiate tax inspection. Sometimes
it happens that taxpayers ask for the advice
of a specialist only when the decision determining the amount of tax arrears along with
interest has been issued and the persons responsible for firm’s tax statements face the
threat of charges under the penal and fiscal
regulations. Those negative effects can often
be avoided by taking the right steps the moment the inspection is initiated.
n
Modernizacja,
rozbudowa czy remodeling?
Co czeka centra handlowe
drugiej generacji?
Modernisation, extension
or remodelling? What future
awaits second generation
shopping centres?
Rynek powierzchni handlowych w Polsce nadal jest
dość chłonny. Jednak oddanie w roku ubiegłym ponad
500 000 mkw. nowej powierzchni GLA i zapowiedź
kolejnych 664 000 mkw. w roku bieżącym będzie
powodowało jego stopniowe nasycenie.
The retail market in Poland remains absorptive. However,
500,000 sqm of modern space GLA delivered last year and
further 664,000 sqm in the pipeline for this year will cause
gradual saturation.
Ronan Martin
wiceprezes Carrefour Polska
vice president Carrefour Polska
M
imo że nadal istnieją w Polsce miejsca na nowe projekty, zwłaszcza we wschodnich rejonach Polski, to duży potencjał deweloperski tkwi w obecnych na rynku od ponad dziesięciu lat centrach drugiej generacji.
Obiekty te idealnie wpasowują się w bieżącą sytuację gospodarczą,
w której większość sieci handlowych osiągnęła zakładany procent udziałów
w rynku, a plany ich dalszego rozwoju są bardzo ostrożne. Priorytetem stała
się dla nich sprawdzona lokalizacja, optymalizująca stopień ryzyka biznesowego. Taką przewagą dysponują centra drugiej generacji. Fala prowadzonych
obecnie remontów wydaje się to potwierdzać. Szacuje się, że proces ten objął
już ponad 70 obiektów, a kolejnych 20 zostanie mu poddanych do końca
2014 r., w tym również centra handlowe z portfolio Carrefour Polska.
Decyzja dotycząca rozbudowy centrum jest kluczowa w perspektywie
jego dalszego pozycjonowania, dlatego też powinna być prowadzona na
podstawie bieżącego procesu komercjalizacji. Samo zwiększenie powierzchni nie może stanowić celu samego w sobie. Idealnym rozwiązaniem
jest rozbudowa wynikająca z pozyskania konkretnego najemcy lub grupy
najemców i dostosowanie od początku powierzchni do ich potrzeb. To pozwala nie tylko na optymalizację kosztów budowy, lecz także na dostarczenie na lokalny rynek precyzyjnej oferty handlowej.
Inną formą podniesienia wartości centrum jest jego remodeling
polegający w znacznej mierze na podwyższeniu standardów części
wspólnych oraz zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Dzięki takim zmianom centrum może być lepiej postrzegane zarówno przez potencjalnych, jak i obecnych najemców. Wyższa jakość
powierzchni handlowej daje możliwość wprowadzenia nowych marek
i pozyskania w ten sposób grona większej liczby klientów.
Przeprowadzony przez Carrefour Polska remodeling centrum handlowego Carrefour „Zielone Wzgórze” w Białymstoku zaowocował m.in.
poszerzeniem oferty handlowej grupy LPP. W centrum pojawiły się
sklepy takich marek jak: Mohito, Cropp oraz House.
Obserwując polski rynek centrów handlowych, warto podkreślić, że wiele
nowych polskich marek zawdzięcza swój rozwój właśnie centrom handlowym
drugiej generacji, które im go umożliwiły, zwłaszcza w początkowej fazie. To
wszystko sprawia, że w najbliższych latach możemy się spodziewać stopniowego, acz systematycznego repozycjonowania starszych centrów handlowych.
A
lthough there is still space left for new projects in Poland, particularly in the eastern part of the country, the major potential
for development is located in the second generation shopping
centres which have been present in the market for over 10 years.
These projects perfectly fit the current economic situation, where
most retail chains have achieved the expected market share and their
further development plans are very careful. A proven location which
optimises the business risk level has become their priority. This is the
advantage of the second generation shopping centres.
The wave of ongoing renovations would seem to confirm the latter.
It is estimated that over 70 developments have undergone the process
and 20 more will undergo it by the end of 2014, including shopping
centres from the portfolio of Carrefour Polska.
The decision to extend a centre is crucial from its future operations’
point of view; therefore, it must be made on the basis of the ongoing
lease up process. The increase of the amount of space cannot be a purpose in itself. A perfect solution is an extension resulting from getting
a new tenant or a group of tenants and adapting the space to their needs
from the beginning. This allows not only for optimisation of the construction costs but also for delivering a precise retail offer to the local
market.
Another form of increasing the value of a centre is remodelling it,
which mostly consists in improving the standard in the common areas
and using modern technological solutions. Owing to such changes,
a centre may be perceived as a better one by both potential and current
tenants. The higher quality of retail space allows for introducing new
brands and getting a more diversified tenant-mix.
The remodelling of the „Zielone Wzgórze” shopping centre in Białystok performed by Carrefour Polska resulted with more brands from
the LPP group. Brands such as Mohito, Cropp and House, appeared in
the centre.
When looking at the Polish shopping centre market, it is worth noting that many new Polish brands owe their development to the second
generation shopping centres, which helped them especially in the early
stage. To summarise, in the nearest years we may expect a gradual, but
systematic repositioning of older shopping centres.
64
Centrum
handlowe
– reaktywacja
Shopping
centre
reactivation
Rozbudowy i przebudowy obiektów
handlowych są coraz częstsze, angażują ogromne środki i są wyzwaniem
technologicznym i formalnym. Dobrze
zaplanowana i przeprowadzona
inwestycja to korzyść nie tylko dla
dewelopera, lecz także dla lokalnej
społeczności – mówi w wywiadzie
Rafał Paszkiewicz, dyrektor działu
doradztwa inwestycyjno-budowlanego
w DTZ.
Extensions and redevelopments of
retail projects take place increasingly
often; they require significant expenses and can be a challenge from
both technological and formal point of
view. A well-planned and successfully
carried-out investment gives benefits
not only to the developer but also to
the local community – says Rafał
Paszkiewicz, Head of Project
& Building Consultancy, DTZ.
Rafał Paszkiewicz, dyrektor działu doradztwa inwestycyjno-budowlanego w DTZ.
Rafał Paszkiewicz, Head of Project & Building Consultancy, DTZ.
 Jakie korzyści można osiągnąć, decydując
się na przebudowę bądź rozbudowę obiektu
handlowego?
Decyzja o rozbudowie lub przebudowie centrum handlowego skutkuje nie tylko zwiększeniem
wartości środka trwałego, wzmocnieniem pozycji
rynkowej czy zwiększeniem zysku operacyjnego,
lecz także poprawia strukturę najemców i zadowolenie klientów. Takie działanie może poprawić
również wartość środowiska przestrzennego.
Lecz to wymaga szerszego spojrzenia zarówno
od właściciela, jak i wszystkich zaangażowanych stron. Rachunek ekonomiczny to podstawa.
A świadomość potrzeb i wpływu zmian na szerzej rozumiany rynek, w tym na środowisko przestrzenne, ma również wymierną wartość.
 A czy po prostu nie jest łatwiej rozbudować istniejący już, znany obiekt, niż wprowadzać zupełnie nowy na rynek?
 What benefits can be achieved when
deciding to redevelop or extend a retail
project?
The decision to extend or redevelop a shopping centre results not only with the increased
value of the fixed asset, strengthening of the market position or increased income from operations
but also improves the tenant mix and the satisfaction level of the customers. It can also improve
the spatial environment. However, this requires
a broader view from both the owner and all parties involved. Economic calculation is crucial,
however being aware of needs and the effects of
changes in the broadly defined market, including
the spatial environment has tangible meaning.
 Wouldn't it be easier to extend an existing and well-known project rather than
introduce a completely new one to the
market?
 Kiedy zdecydować się na rozbudowę lub
przebudowę?
Doradzam klientom podjęcie decyzji o rozbudowie z wyprzedzeniem po szczegółowej
analizie stanu istniejącego, trendów i prognoz
dotyczących rynku oraz uwiarygodnienia możliwości zmiany struktury najemców. Jednak gdy
zauważalne są negatywne tendencje, jak spadek
obrotów, wzrost poziomu pustostanów, spadek
footfall, wtedy najwyższy czas na weryfikację modelu i niezwłoczne wypracowanie alternatywnych
scenariuszy planu naprawczego. Podstawowym
działaniem jest zmiana struktury najemców i korekta części błędów w lay-out popełnionych na
etapie pierwotnej realizacji. W dobrze zarządzanych obiektach handlowych zmiany przeprowadzane są na bieżąco.
 When to decide on an extension or
redevelopment?
My advise to clients is to make the decision
on extending in advance, after a detailed analysis of the current situation, trends and forecasts
concerning the market and having validated
the possibilities of introducing changes to the
tenant-mix. However, when negative tendencies
can be observed, such as a turnover decrease,
a vacancy rate increase, a drop of footfall
– then it is the highest time to verify the model
and prepare alternative scenarios of the recovery plan. The primary measure to be taken is
changing the tenant-mix and correcting some
of the mistakes in the layout, which had been
made during the planning stage. In properly
managed retail properties, changes are introduced on current basis.
 Jeśli jednak przebudowa jest nieunikniona, na co należy koniecznie zwrócić uwagę,
aby takie przedsięwzięcie odniosło sukces?
Jestem zwolennikiem przygotowania różnych wariantów i analizy porównawczej w celu
podjęcia decyzji o rozbudowie. Takie podejście
umożliwia wzięcie pod uwagę wszystkich szans
i zagrożeń. Niezbędne jest uwzględnienie potrzeb klientów, najemców, warunków wynikających z umów najmu i ograniczeń technicznych,
uwzględniając w tym organizację placu budowy i logistykę. Nie można przecenić roli skutecznej komunikacji z najemcami i klientami,
którzy są i powinni być partnerem w staraniach
właściciela o lepszy obiekt.
 Czy można się spodziewać zwiększenia
liczby przebudów w najbliższym czasie?
Mimo ogólnego pogorszenia sprzedaży detalicznej w roku 2012 wzrost odnotowały niektóre kategorie, w tym głównie: meble, RTV, AGD
 And if redevelopment is inevitable – what
must we pay attention to so that the project
is successful?
I encourage preparing different options
and performing a comparative analysis in order to make the decision to extend the building. This kind of approach allows us to take all
opportunities and threats into consideration.
One must include the needs of clients and tenants, the conditions resulting from the lease
agreements and technical limitations, such as
the organisation of the construction site and
logistics. The importance of effective communication with tenants and clients should not be
overlooked; they are and should be the owner's partners in the efforts to improve the quality of the project.
 Can we expect a greater number of redevelopments in the nearest future?
Building extension takes place in an operating facility and is a tremendously demanding
task. However, as time goes by, extensions of
existing developments will become the necessary factor that grows in parallel to construction
of new buildings. In 2012, 15 existing shopping
centres were extended, while 33 new projects
were constructed (including 19 shopping centres, 8 freestanding retail warehouses, 4 retail
parks and 2 outlet centres). Introducing changes in existing projects is justified by changes
in their context, e.g. competition from new
schemes, but also expansion of cities, including development of transporting system furthermore the desire to keep the market position and
the effects of normal everyday use.
Rozbudowa dotyczy obiektu działającego
i jest zadaniem niezmiernie wymagającym. Jednak wraz z upływem czasu rozbudowy istniejących obiektów będą zjawiskiem koniecznym
i narastającym, równoległym do realizacji nowych obiektów. W 2012 r. rozbudowano 15 istniejących centrów handlowych, a oddano do użytku
33 nowe projektz (w tym 19 centrów handlowych,
8 wolno stojących magazynów handlowych, 4 parki handlowe i 2 centra wyprzedażowe). Za zmianami obiektów istniejących przemawiają zmiany
kontekstu, na przykład konkurencja ze strony nowych realizacji, ale również rozwój miast, w tym
rozwój układu komunikacyjnego, ponadto chęć
utrzymania pozycji rynkowej oraz konsekwencje
normalnego użytkowania obiektu.
65
66
(16,1 proc.), jak również włókno, odzież i obuwie
(8,4 proc.), a 40 nowych marek handlowych pojawiło się na rynku. W roku 2013 analitycy z firmy
DTZ przewidują podaż 650 tys. mkw. powierzchni
handlowych, co oznacza wzrost o 19 proc. w stosunku do roku 2012. Spodziewam się więc, że
znaczący i rosnący w najbliższych latach udział
w tej liczbie będą miały rozbudowy obiektów istniejących. Wiele z tych budynków już nie spełnia
wymogów teraźniejszości, oczekiwań klientów i
najemców. Jednym z możliwych scenariuszy jest
zastąpienie obiektu wysłużonego lub niedostosowanego do potencjału rynku. Jest to duże wyzwanie finansowe oraz formalne w związku z umowami najmu, które często nie jest rozważane przez
deweloperów na etapie budowy i w trakcie zawierania pierwotnych umów najmu. Niemniej jednak
taki scenariusz jest całkowicie normalny i jeśli ma
uzasadnienie ekonomiczne, daje szansę na stworzenie zupełnie nowej oferty oraz poprawę jakości przestrzeni urbanistycznej. Na tym zyskuje nie
tylko inwestor, lecz także lokalna społeczność.
 Niektóre społeczności protestują jednak
przed burzeniem znanych im obiektów,
np. warszawskiego Supersamu, dworca
w Katowicach.
Rozumiem te argumenty i uważam je za
niezmiernie ważne. Są wyrazem szacunku dla
obiektów niejednokrotnie zapisanych w historii naszej architektury czy budownictwa, ale
też troski o zachowanie ciągłości, czasem też
niechęci do burzenia, którego w XX w. mieliśmy
w naszym kraju aż nadto. Uważam jednak, że
nasze najlepsze kompetencje oraz możliwości
ekonomiczne trzeba angażować z odwagą
stosowną do wyzwań współczesności i to na
naszym pokoleniu ciąży odpowiedzialność za
zmiany, za jakość decyzji, których dobre efekty
powinny trwale ulepszać środowisko, w którym
żyjemy.
 Rozmów brakuje, ale protestów przeciwko
nowym centrom handlowym nie. Lokalne
społeczności podnoszą argument, że taki
obiekt wysysa życie z ulic miast.
Proszę zwrócić uwagę, z jaką dbałością deweloperzy dużych centrów handlowych czy zarządzający takimi obiektami handlowymi z reguły podchodzą do jakości swoich inwestycji,
architektury, do odpowiedniego wyboru najemców. W miarę swoich możliwości nie szczędzą
na to środków. Podobną skrupulatność możemy nieraz zauważyć w przypadku przestrzeni
miejskich. Uzasadnione są pytania kierowane
do nas wszystkich, czyli do szerokiego grona
Despite the general drop in retail sales in 2012,
some sectors observed growth, such as: furniture,
electronics and household appliances (16.1 percent) as well as textiles, clothing and footwear (8.4
percent) while 40 new brands have appeared in
the market. In 2013 DTZ experts expect supply of
650,000 sqm of retail which means a growth of 19
percent as compared to 2012. I expect that the extension of already existing developments will constitute a significant share which will be growing
in the years to come. Many of these buildings no
longer meet expectations of the present, client’s
and tenant’s expectations. . One of the possible
scenarios is to replace properties which are worn
or no longer suit the potential of the market. It is a
great challenge in financial and formal terms in
relation to lease agreements, which are often not
taken into account by developers at the construction stage and during the initial lease-up. Nonetheless, this scenario is totally normal and, should
it be economically viable, it provides a chance to
create a completely new offer and improve the
quality of urban space. Not only the investor but
also the local community benefit from that.
 However, some communities protest
against demolitions of buildings they are
familiar with, such as Supersam in Warsaw
or the railway station in Katowice…
I understand their arguments and consider
them extremely important. They are a tribute to
buildings which have their place in the Polish
architecture or structural engineering but also
express care about continuity and reluctance
towards demolishing buildings in general – Poland experienced too much of that in the 20th
century. However, I believe that best of our skills
and economic capabilities must be adapted to
the challenges offered by the present time. It is
the current generation that has been burdened
with responsibility for changes, for the quality
of decisions whose effects should permanently
improve the environment we live in.
 There are few negotiations and plenty
of protests against new shopping centres.
Local communities argue that these developments suck life out of city streets.
Please note how carefully developers of
large shopping mall or managers of such retail
properties approach in general the quality of
their investments, their architecture and proper
tenant-mix. Whenever possible they spare no
expenses. Similar meticulousness can be often
observed in the case of urban space. There are
justified questions to be asked to all of us i.e. the
osób zaangażowanych w proces tworzenia
przestrzeni, w tym przestrzeni handlowych: czy
nasze wybory decydujące o ich charakterze są
profesjonalne, czy dobór najemców oparty jest
na znanych zasadach i sprawdzonych wzorcach. W przeciwnym razie mamy do czynienia
z przypadkowością, przestrzenie handlowe
ubożeją, pustoszeją albo zostają zdominowane
przez monofunkcje.
broadly defined group of people involved in the
process of space development, including retail space: are our choices which decide about
character of retail space professional,is our
selection of tenants based on well-known principles and best practices.If not, we are dealing with random choices, retail space quality
decreases, it becomes vacant or dominated by
mono-functions.
 Jak wygląda rola firmy doradczej w takim
procesie?
Kluczowe jest zrozumienie zjawisk rynkowych
oraz zarządzanie procesami. Nasze kompetencje obejmują znajomość rynku handlowego, najem, zarządzanie przygotowaniem i prowadzeniem inwestycji. Chętnie dzielimy się tą wiedzą
z inwestorami, pomagamy kontrolować ryzyko,
koszty i czas, a przede wszystkim pomagamy
zwiększać przychody. DTZ doradza obecnie przy
18 projektach handlowych, zarządza 22 centrami
handlowymi w całej Polsce. Nasza działalność
daje klientom DTZ ogromną przewagę przy planowaniu każdej nowej inwestycji.
n
 What is the role of a consulting company
in the process?
It is crucial to understand market phenomena and process management. Our competencies include knowledge of the retail market, the
lease-up process, preparing and running the investment. We are eager to share our knowledge
with investors, we help to control the risk, costs
and time and above all we help to improve the
revenue. DTZ is currently acting as the consulting company in 18 retail projects and manages
22 shopping centres across Poland. Our activities give the clients of DTZ enormous advantage
when planning every new investment.
n
67
Szanse i wyzwania przed
galeriami drugiej generacji.
Komentarz Carrefour Polska
Chances and challenges for second generation shopping centres.
Comment by Carrefour Polska
Centra handlowe pojawiły się w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych i od razu zdobyły serca Polaków. Z początku
funkcjonowały głównie w oparciu o hipermarket, a wraz z rozwojem świadomości konsumenckiej, narastających oczekiwań
oraz silnej konkurencji, zaczęły przekształcać się w „miasta
w mieście”. W ten sposób powstały nowoczesne kompleksy
łączące w sobie funkcje rozrywkowe, edukacyjne, a ostatnio
także biznesowe i mieszkaniowe.
Shopping centres arrived to Poland in the early 90s and, from
the very beginning, they conquered hearts of Poles. At first,
they operated mostly with a hypermarket as the anchor tenant;
together with the development of consumer awareness, growing
expectations and strong competition, they started transforming into ‚cities within cities’. That way, modern complexes
combining entertainment, educational and, more recently, even
business and residential functions, started to appear.
Ewa Karska
dyrektor Galerii Handlowych Carrefour Polska
Shopping Malls Director at Carrefour Polska
P
O
onad połowa z istniejących w Polsce centrów handlowych ma więcej niż
10 lat, co przekłada się nie tylko na ich wygląd zewnętrzny, ale również
na jakość i szerokość dostępnego w nich asortymentu. Bardzo często
obecny layout obiektu nie jest przystosowany do bieżących wymogów klientów.
Przykładem może być tu zarówno utrudniona komunikacja wewnątrz budynku
(mała liczba wind, słabo oznaczone wejścia na parkingi itp.), niewystarczająca liczba miejsc postojowych, jak również brak strefy dedykowanego eventom
czy wydarzeniom masowym. Czynniki te stanowią o słabszej stronie centrów
handlowych drugiej generacji i powodują ich niższe pozycjonowanie na rynku.
ver a half of the shopping centres in Poland are older than 10 years,
which can be seen not only looking at their external appearance, but
also at the quality and range of their offer. It often happens that the
current layout of a project does not suit expectations of modern customers.
A complicated traffic system within the building (few lifts, poorly marked
walkways to car parks etc.), an insufficient amount of parking spaces as
well as the lack of an area dedicated to special actions or mass events
may serve as examples. These factors result with worse positioning of the
second generation shopping centres.
Co więc w takim przypadku jest szansą dla tego typu konceptów?
Carrefour Polska posiadając w swoim portfelu sieć centrów handlowych
drugiej generacji na bieżąco monitoruje rynek handlowy, zwłaszcza pod kątem
rozwoju marek oraz zmieniających się zachowaniach konsumenckich.
Wieloletnie doświadczenie firmy pokazuje, że starsze obiekty, mocno
zakotwiczone w lokalnym rynku stanowią duży potencjał, tak dla ich właścicieli jak i pozostałych operatorów. Są to przede wszystkim obiekty, które
klienci znają od wielu lat, które stały się „ich miejscami”.
Atutem centrów handlowych drugiej generacji jest m.in ich prosty
układ funkcjonalny, nie powodujący u klientów efektu zagubienia oraz marnotrawienia czasu. Ostatnio przeprowadzone przez Carrefour wraz z Uniwersytetem Warszawskim badania etnograficzne, potwierdziły że klienci coraz
częściej cenią sobie oszczędność czasu podczas dokonywania zakupów,
stąd starsze centra handlowe nadal pozostają w kręgu ich zainteresowań.
Zwłaszcza jeśli dostarczają klientom ciekawą ofertę pod postacią znanych
i cenionych marek.
Warto również zaznaczyć, że w obecnych czasach konsument przekłada ofertę handlową nad płatną ofertę rozrywkową. Naprzeciw takim oczekiwaniom wychodzą centra handlowe drugiej generacji, które nie posiadając
takich operatorów jak kino, czy kręgielnia, cyklicznie organizują bezpłatne
eventy dla klientów. Przeważnie oscylują one wokół tematyki rodzinnej,
edukacyjnej lub prozdrowotnej.
Reasumując: umiejętne wykorzystanie z pozoru słabszych stron obiektów
drugiej generacji, a także dokładne określenie profilu klienta oraz postawienie
akcentu na wyróżnienie się, a nie dopasowanie do projektów konkurencyjnych,
będzie stanowić o dalszym rozwoju lub też stagnacji danego obiektu.
n
What are the prospects for such concepts?
Carrefour Polska, having the network of second generation shopping
centres in its portfolio, continuously monitors the retail market, especially
in terms of brand development and changing consumer behaviours.
Many years of experience show that older projects, which have strong
roots in the local market, have significant potential both for the owners and
the operators. These are primarily projects that customers have been familiar with for many years and which have become „their places”.
The advantage of the second generation shopping centres is their simple functional design, which does not make the customers feel that they
may get lost and are wasting their time. A recent ethnographic study performed by Carrefour in cooperation with the University of Warsaw has proven
that customers value the possibility of saving time during the shopping;
therefore, older shopping centres are still interesting for them. Especially
if they provide their customers with an interesting offer of well-known and
respected brands.
It is also worth noting that nowadays consumers prefer retail offer to
payable entertainment offer. Second generation shopping centres meet
these expectations. They do not have operators such a cinema or a bowling
lane but they periodically organise free events for their customers. Those
usually touch upon issues such as family, education or health.
To conclude: skilful exploitation of seemingly weak points of second
generation shopping centres, combined with the precise definition of the
profile of the target customer and emphasis placed on standing out in the
crowd, and not the attempts to adapt to the projects of the competition, are
key to the further development of the project.
n
W dzisiejszych czasach sukces nie jest
kwestią szczęśliwego zbiegu okoliczności,
a raczej efektem skrupulatnego planowania, w tym także – jeśli nie przede wszystkim – finansowego i prawno-podatkowego. Stąd również w przypadku projektów
nieruchomościowych coraz częściej
deweloperzy budują przyszłość swoich inwestycji na solidnych fundamentach, doceniając przy tym rolę doradców finansowych i prawno-podatkowych, angażując
ich już na etapie formułowania założeń
projektu. Dzięki takiemu podejściu biorą
oni pod uwagę aspekty oraz możliwości,
których inni często nie dostrzegają lub nie
doceniają ich wagi.
Nowadays, success is not a matter
of a stroke of luck but rather a result
of careful planning, including – if not
primarily consisting of – financial as
well as legal and tax planning. This is
why, also in the case of real property
projects, developers increasingly often
build the future of their investments
on solid foundations, appreciating the
role of financial as well as legal and
tax advisors, engaging them even at
the stage of creating project baseline.
This approach allows them to take
into account aspects and possibilities
which others often fail to see or simply
underestimate.
Agnieszka Owsiak, menedżer podatkowy w Zespole do spraw Nieruchomości TPA Horwath / Tax Manager, Real Estate Team, TPA Horwath
Tomasz Ożdziński, partner odpowiedzialny za Zespół do spraw Nieruchomości TPA Horwath / Partner responsible for Real Estate Team at TPA Horwath
P
lanowanie na każdym etapie projektu jest
bardzo istotne i może przynieść spektakularne efekty w postaci realnych oszczędności i poprawy rentowności inwestycji. Sporo
inwestorów zapomina jednak, iż im wcześniej
rozpocznie się etap projektowania odpowiednich
rozwiązań, tym większych efektów finansowych
można się spodziewać. A dylematów, które powinny zostać rozwiązane jeszcze przed rozpoczęciem
fazy budowy, jest całkiem sporo. Jednym z nich,
P
lanning is extremely important on every
stage of a project and can result with
spectacular effects, such as real savings
and increased profitability of an investment.
However, a lot of investors forget that the earlier they start designing proper solutions, the
better financial results they may expect. And
there are plenty of dilemmas to be solved before starting the construction phase. One of
them, which is often underestimated, is cre-
Plan your
success
– effective
sales of
investment
Zaplanuj swój
sukces
– efektywne
zbycie
inwestycji
69
INWESTYCJE / INVESTMENTS
70
który niesłusznie spycha się często na dalszy plan,
jest wypracowanie efektywnego sposobu wyjścia
z inwestycji. Oczywiście decyzję o spieniężeniu
inwestycji można odkładać w czasie i dokonywać
restrukturyzacji, jednak – jak pokazuje praktyka
– jest to zwykle rozwiązanie dużo bardziej kosztowne i pracochłonne. Tylko planując zawczasu,
można z góry określić pożądane parametry, które
być może nie dadzą oszczędności już na etapie
budowy i oddania nieruchomości do użytkowania,
ale z pewnością ułatwią osiągnięcie zamierzonych
celów w momencie podjęcia decyzji o jej zbyciu.
Przykładowo, jedną z najbardziej istotnych decyzji dewelopera wpływającą na efektywność strategii wyjścia z inwestycji będzie wybór formy prawnej
i struktury właścicielskiej, w jakiej prowadzony będzie
projekt. Jest to typowy przykład decyzji, która determinuje efektywność finansową na wszystkich etapach
realizacji przedsięwzięcia. Coraz częściej deweloperzy odchodzą od standardowej spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością, korzystając z mniej lub bardziej
wysublimowanych struktur alternatywnych: spółek
osobowych, funduszy inwestycyjnych czy struktur
międzynarodowych. Aby zatem oszczędzić sobie
kosztów restrukturyzacji w fazie operacyjnej, rozważny inwestor zaprosi do stołu jeszcze na etapie planowania doradcę, który wskaże zalety i wady każdej ze
struktur oraz pomoże w doborze odpowiedniego dla
danej inwestycji rozwiązania. Należy bowiem pamiętać, że nie dla każdej inwestycji to samo rozwiązanie
będzie optymalne – proces wyboru struktury powinien obejmować także analizę strategii biznesowej,
ograniczeń finansowania i wielu innych czynników,
które wpływają na możliwość zastosowania konkretnego scenariusza. Jak zatem wybór formy prawnej
i struktury może wpłynąć na strategię wyjścia?
Forma transakcji a efektywność
Generalnie na rynku spotyka się dwa typy
transakcji zbycia nieruchomości:
 sprzedaż nieruchomości lub przedsiębiorstwa (ewentualnie jego zorganizowanej
części), w skład którego wchodzi nieruchomość
(asset deal) albo
 sprzedaż udziałów w spółce będącej właścicielem nieruchomości (share deal).
Oczywiście każda z tych form pociąga za sobą
inne konsekwencje, w tym w szczególności podatkowe, i to nie tylko w zakresie podatku dochodowego, lecz także podatku od towarów i usług czy
też podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku od nieruchomości itd. Wybór formy prawnej
transakcji jest pochodną wielu czynników, w tym
również preferencji nabywcy. Dlatego też, aby nie
ograniczać sobie zbioru potencjalnych nabywców,
należy zastosować rozwiązania, które pozwolą na
ating an effective exit scenario. Of course, the
decision on cashing the investment can be
postponed and replaced with restructuring;
however, as life and practice show, this solution is usually much more expensive and laborious. Only when planning beforehand can
the desired parameters be determined in advance, which may not generate savings at the
construction and commissioning stages, but
which will certainly facilitate achieving aims
when deciding to sell the investment.
For instance, one of the most significant
decisions of a developer to affect the exit
scenario strategy is to choose the legal form
and ownership structure of the project. It is a
typical example of a decision which determines the financial effectiveness of all stages of
development of a project. Increasingly often
developers move away from the traditional limited liability company in favour of more or
less sophisticated alternative structures: partnerships, investment funds or international
structures. In order to save on restructuring
costs in the operational phase of a project,
a thoughtful investor will invite an advisor at
the planning stage to present advantages and
disadvantages of each of the structures and to
help in choosing the best solution for a given
investment. One must remember that there is
no single solution which would be optimal for
every investment; the process of choosing the
structure should also include an analysis of
business strategy, financing constraints and
many other factors which will affect the possibility of using a particular scenario. How can
choosing the legal form and structure affect
the exist scenario strategy?
Form of transaction and effectiveness
Generally, there are two types of selling
a property in the market:
 selling property or business (or its organised part) which contains the property (the
so-called asset deal) or
 selling shares in the company being
the owner of the property (the so-calledshare
deal).
Obviously both these forms are followed
by different consequences, particularly tax
consequences, be it the income tax or the tax
on goods and services, the tax on civil law
transactions or the property tax etc. Choosing
the legal form of the transaction is the result
of many factors, including preferences of the
buyer. Therefore, in order not to limit the potential purchasers group, one should use so-
Lepiej późno niż wcale
Co powinien zrobić inwestor, który nie zaplanował wyjścia z inwestycji na etapie formułowania jej
założeń i zdał sobie sprawę, że przyjęte przez niego
rozwiązanie nie jest idealne pod względem podatkowym? Może on nadal sięgnąć po rozwiązania,
które przyniosą ulgi, tyle że być może nie będą to
maksymalne oszczędności, jakie można było osiągnąć, planując strategię wyjścia przed rozpoczęciem inwestycji. Wdrożenie tych rozwiązań może
również generować koszty, których można było
uniknąć, decydując się na zaplanowanie strategii
wyjścia wcześniej. Warto jednak pamiętać, że koszty te w dalszym ciągu mogą być istotnie niższe niż
ewentualne korzyści – stąd tak długo, jak pozostaje jeszcze trochę czasu do zamknięcia transakcji,
nie jest też za późno na pomyślenie o optymalizacji
podatkowej wyjścia z inwestycji. Wybór takiej strategii opierać się będzie natomiast na ograniczeniu
czasowym, jakie obiektywnie istnieje w związku ze
zbliżającym się zawarciem transakcji (spieniężenia
inwestycji) oraz skłonnością dewelopera – a nierzadko także już przyszłego właściciela, który może
chcieć mieć wpływ na określenie kształtu docelowej struktury – do wdrożenia skomplikowanych,
często wielopoziomowych lub wieloetapowych rozwiązań optymalizacyjnych.
Better late than never
What should an investor do in case they
did not plan the investment exit scenario at
the stage of creating project baseline and realised that the solutions that have been adapted are not perfect in taxation terms? They
can still reach for solutions which will result
with some allowances, though these might
not be the maximal savings that could have
been achieved if planning the exit scenario
prior to starting the investment. Implementing these solutions may additionally generate expenses which could have been avoided
when deciding to plan the exist scenario earlier. It is worth remembering that these costs
may be still significantly lower than potential
benefits; therefore, as long as there is time
to close the transaction, it is not too late to
consider tax optimisation of the exit scenario.
Choosing such strategy will be based on the
time limit resulting from the due conclusion of
the transaction (cashing the investment) and
on the tendency of the developer – and often
of the future owner who may want to influence
the shape of the final structure – to implement
complicated, often multilevel or multiphase
optimisation solutions.
lutions which will allow for flexible shaping
of the exit scenario at the same time minimising financial costs, especially tax-deductible
expenses.
Apart from selling the investment itself, one
must also anticipate the strategy for further
use of the sales revenue, taking into account
whether it is to be reinvested or transferred to
end investors. Available options may be limited or constrained by inappropriate selection
of the ownership structure or the legal form of
running the project, as they may be related to
expenses lowering the final profitability of the
project.
Designing the legal form and the ownership structure properly allows for generating
savings both in the case of the asset and share deal. Not every structure can be equally
applicable due to varied implementation and
maintenance costs; it may not be optimal due
to objective restraints which prevent certain
structures from being implemented. For instance, some solutions are profitable only in
large enough investments, while other may
not be available for some participants in the
property market (e.g. public investors or investors from regulated markets) due to additional legal requirements.
elastyczne kształtowanie wyjścia z inwestycji przy
minimalizowaniu kosztów finansowych, w tym
przede wszystkim podatkowych.
Oprócz samego zbycia nieruchomości należy
również przewidzieć strategię dalszego wykorzystania przychodów ze sprzedaży, biorąc pod uwagę między innymi to, czy mają być one reinwestowane, czy też przekazane końcowym inwestorom.
Dostępne opcje mogą być obiektywnie ograniczone lub utrudnione poprzez niewłaściwy dobór
struktury właścicielskiej czy formy prawnej prowadzenia projektu, gdyż mogą wiązać się z kosztami
obniżającymi finalną rentowność projektu.
Zaprojektowanie formy prawnej oraz struktury
właścicielskiej w odpowiedni sposób pozwoli na
osiągniecie oszczędności zarówno w przypadku
transakcji na aktywie, jak i na udziałach. Nie każda
struktura będzie jednak tak samo adekwatna ze
względu na różne koszty wdrożenia i utrzymywania, a także może nie być optymalna ze względu
na istnienie obiektywnych ograniczeń eliminujących możliwość wdrożenia pewnych struktur. Przykładowo, niektóre rozwiązania mogą być opłacalne dopiero przy inwestycjach o odpowiedniej
skali, inne mogą nie być dostępne dla niektórych
uczestników rynku nieruchomości (np. inwestorów publicznych albo z rynków regulowanych) ze
względu na dodatkowe wymogi prawne.
71
72
Jak widać, planowanie podatkowe stanowi solidny fundament do osiągnięcia sukcesu w ramach
inwestycji deweloperskiej. Brak tego elementu
nierzadko może natomiast przyczynić się do porażki procesu, o ile na takie planowanie nie ma już
miejsca na żadnym etapie projektu. Stąd, mimo że
kwestie podatkowe nie są zwykle uważane za najważniejszy element planowania procesu inwestycyjnego, warto szukać wsparcia doradców i sprawdzić nie tylko, czy wybrana struktura jest najlepiej
dopasowana do typu przedsięwzięcia, jakie inwestor zamierza prowadzić (czy już prowadzi), lecz
także czy podejmowane na bieżąco, na poszczególnych etapach inwestycji decyzje nie generują
niepotrzebnych ryzyk podatkowych oraz pozwalają
na obranie prawidłowego kursu na efektywne wyjście z inwestycji. Doradca mający dużą wiedzę na
temat dostępnych narzędzi optymalizacyjnych oraz
doświadczenie w doborze indywidualnych rozwiązań na pewno pomoże skorygować ewentualne
odchylenia od kursu na sukces.
n
Apparently, tax planning is a solid foundation to attain success when dealing with a property development investment. Failing to include this element can often result with the failure
of the entire process shall there be no place for
such planning at any further stage of the project. Therefore, despite the fact that tax issues
are usually not considered the most important
element of planning investment process, it is
worth looking for support of advisors and checking not only whether a given structure suits the
type of the business the investor wants to run (or
is already running) but also whether the decisions made on each stage of the investment do
not generate unnecessary tax risks and whether they allow for a successful exit scenario.
An advisor equipped with extensive knowledge
about available optimisation instruments and
experienced in adapting individual solutions
will certainly help to correct any deviations from
the course for success.
n
74
KOMeNTARze I OPINIe / COMMeNTARy ANd OPINIONS
Agnieszka Mielcarz
dyrektor zarządzający CH Forum w Gliwicach, z ramienia Avestus Real estate
Managing director at CH Forum Gliwice on behalf of Avestus Real estate
W
marketingu koncentrujemy się na pozycjonowaniu CH Forum zgodnie z profilem obiektu, który jest centrum miejskim
z dominacją marek modowych. Stąd obecność
w naszych całorocznych kampaniach oraz podczas organizowanych wydarzeń osób wpływowych w świecie fashion. Wyrazem tego jest m.in.
współpraca z Małgorzatą Sochą. Innym przykładem są „Bitwy na trendy”, do których w charakterze jury zaprosiliśmy autorytety branży mody.
W sferze działań o profilu prosprzedażowym
CH Forum specjalizuje się w loteriach zakupowych, w których nagrodami są atrakcyjne podróże z programem obejmującym ekskluzywne sesje
zdjęciowe i zakupy w renomowanych miejscach.
Loterie zwykle organizowane są w oparciu o system klikomatów, czyli interaktywnych urządzeń,
które umożliwiają skanowanie paragonów i realizację nagród natychmiastowych.
Jesteśmy także społecznie odpowiedzialni:
inicjujemy regularnie kampanie z obszaru CSR
oraz akcje edukacyjne powiązane z bieżącymi
lub historycznymi wydarzeniami. Mają one duży
potencjał, o czym świadczą m.in. przyznane nam
branżowe nagrody.
M
arketing activities in our centre concentrate on positioning CH Forum in accordance with the profile of the project
which is an urban centre dominated by fashion
brands. Thus the presence of influential persons
from the fashion world in our yearly campaigns
and during the organised events. For example,
we cooperate with Małgorzata Socha, a well-know Polish actress; another example is the
event called „Bitwa na trendy” (trend battle),
where authorities from the fashion industry sit in
the jury.
As far as sales promotion activities are concerned, CH Forum excels in shopping lotteries
with attractive prizes such as tours, programme
of which includes exclusive photo-sessions and
shopping in renowned places. The lotteries are
organised on the basis of a system of the so-called „Clickomats”, i.e. devices, which allow to scan
a receipt and collect the prize instantly.
We are a socially responsible company: we
regularly initiate CSR campaigns and educational actions related to current or historical events.
They have a lot of potential which is proven among
others by branch awards we have received.
Leszek Sikora
dyrektor działu Rozwoju eCe Projektmanagement Polska
director of development at eCe Projektmanagement Poland
W
kolejnym roku będziemy konsekwentnie poszukiwać odpowiednich miejsc
dla własnych inwestycji w naciskiem
na najsilniejsze ośrodki, przede wszystkim Warszawę. Nie wykluczamy zaangażowania w miastach mniejszych, ale obecne wysycenie rynku
powoduje, że takich okazji jest coraz mniej. Odpowiedzią na taki rozwój rynku jest poszukiwanie
istniejących centrów – kandydatów do przejęcia,
pod warunkiem że w skali lokalnego rynku mają
te obiekty interesujące perspektywy. Tak jak
N
ext year, we are going to constantly look
for suitable places under our own investments, with an emphasis on the strongest
locations, especially Warsaw. We do not rule out
the possibility of getting involved in small cities, yet
due to the current saturation of the market, there
are fewer such opportunities. The answer to this
situation is to look for existing shopping centres
which are candidates to be taken over, provided
that these projects’ perspectives look interesting
enough against the local market background.
Krzysztof Apostolidis
Prezes Fabryki Biznesu, inwestora Centrum Handlowo-Rozrywkowego „Sukcesja” w Łodzi
President of the Management Board of Fabryka Biznesu, the investor
in the shopping and entertainment centre „Sukcesja” in Łódź
Ł
ódź ma handlowy potencjał, i to przynajmniej z dwóch powodów. Pierwszy – relatywnie niska w porównaniu z miastami podobnej wielkości podaż powierzchni w centrach
handlowych, zwłaszcza nowoczesnej. Na 12 tego
typu obiektów funkcjonujących w mieście tylko
trzy są nowej generacji.
Powód drugi to potencjał samego miasta i jego
dynamiczny rozwój. Łódź zmienia się na skalę niespotykaną od lat, m.in. pod względem infrastruktury drogowej i kolejowej. Jako miejsce potencjalnej
ekspansji Łódź jest języczkiem u wagi międzynarodowych i krajowych sieci handlowych.
z wielu dogłębnych analiz wynika, że w Łodzi
jest zapotrzebowanie na przynajmniej jeszcze
jedno nowoczesne, wielofunkcyjne centrum handlowe w dobrej lokalizacji, z odpowiednim tenant
mix najemców i atrakcyjną ofertą rozrywkową,
która – jak wykazały badania – w większości istniejących centrów jest uznawana przez klientów
za niewystarczającą. W mieście budowany jest
obecnie jeden nowy obiekt – Centrum Handlowo-Rozrywkowe „Sukcesja”, które będzie spełniać
inną rolę niż gros obecnie działających. Przejmie
mianowicie rolę przestrzeni publicznej, stając się
miejscem spędzania wolnego czasu.
Ł
ódź has retail potential for at least two reasons. The first one: relatively low stock of
retail space, especially in modern shopping centres, as compared to cities of similar
size. For 12 such buildings operating in the city,
only three are new generation shopping centres.
The second reason is the potential of the
city itself and its dynamic development. Łódź
is changing as it hasn’t done in many years,
among others in terms of the road and railway
infrastructure. As a place for potential expansion, Łódź has become a very important location for international and domestic retail chains.
According to many detailed analyses, Łódź
needs at least one modern mixed-use shopping
centre in a good location, with a proper tenant
mix and attractive entertainment offer, which,
as research has shown, customers considered
unsatisfactory in most existing centres. There
currently is only one new centre under construction in Łódź - the shopping and entertainment centre „Sukcesja” which is going to play
a different role than the majority of the existing
ones. „Sukcesja” will take the function of public
space, being a place to spend leisure time.
As in the case of Silesia in Katowice, those takeovers may take place with the participation of reliable syndicate partners, for whom competence of
eCe in the field of property management, leasing
it and its potential extension is the guarantee of
high quality of the project to be purchased.
Next year we are going to intensively develop
our new centre in Bydgoszcz; the construction
works are to start by the end of the year. We hope
that we will be able to advance preliminaries and
analyses of extensions in the existing centres that
are managed by eCe.
We will still be looking for opportunities to present ourselves as a service-providing firm, offering
the package of our services to other owners of
shopping centres who are interested in strengthening the position of their properties in the increasingly demanding market.
w przypadku Silesii w Katowicach przejęcia takie odbywać się mogą z udziałem wiarygodnych
partnerów konsorcjalnych, dla których kompetencja eCe w zakresie zarządzania centrum, jego
wynajmu i ewentualnej rozbudowy stanowi gwarancję trwałej jakości nabywanego obiektu.
W przyszłym roku będziemy intensywnie budować nasz nowy obiekt w Bydgoszczy, przy którym prace powinny się rozpocząć po koniec roku
obecnego. Mamy nadzieję znacznie bardziej zaawansować przygotowania i analizy rozbudów
istniejących centrów zarządzanych przez eCe.
W dalszym ciągu będziemy poszukiwać okazji do zaprezentowania się jako firma usługowa,
oferując pakiet naszych serwisów dla innych właścicieli obiektów handlowych, którym zależy na
umocnieniu pozycji ich nieruchomości w coraz
bardziej wymagającym rynku.
75
KOMeNTARze I OPINIe / COMMeNTARy ANd OPINIONS
76
OPERATOR SPOŻyWCzy / FOOD OPERATOR
Supermarket
nie przyciąga
klientów
Supermarket
will not attract
customers
zmieniające się potrzeby i zwyczaje
zakupowe polskich konsumentów zmuszają deweloperów i zarządców centrów
handlowych do ponownego przemyślenia roli, jaką w tych obiektach spełnia
operator spożywczy.
Changing needs and shopping habits
of Polish consumers force developers
and managers of shopping centres to
rethink the role of food operators.
Magdalena Fabijańczuk-Antkowicz redaktor The City / editor The City
W
ciągu ostatnich 10 lat z 50 do 74 proc.
wzrósł udział centrów handlowych,
wśród których galerie stanowią główną
siłę napędową w stosunku do projektów hipermarketowych – wynika z danych Jones Lang LaSalle. Badacze szacują, że do końca 2014 r. ten
udział wzrośnie do 78 proc.
Dlaczego tak się dzieje? – Przez ostatnie
kilkanaście lat bardzo zmieniły się zwyczaje
zakupowe Polaków. Jakieś 10–15 lat temu, czyli
w pierwszych latach funkcjonowania centrów
handlowych w Polsce, jeździliśmy na duże zakupy raz w tygodniu, i to zwykle całymi rodzinami. W hipermarketach kupowaliśmy wszystko: wędliny, nabiał, warzywa, środki czystości.
Mieliśmy dodatkowo poczucie dobrze zrobionego interesu, bo te zakupy były dużo tańsze niż
w sklepach osiedlowych – wyjaśnia Grzegorz
Łaptaś, project manager w firmie Roland Berger
Strategy Consultants. – Ten model nie przystaje
do współczesnych czasów. Dzisiejszy konsument
potrzebuje szeroko pojętego convenience – wygodnie, szybko, blisko. zmieniły się priorytety.
Społeczeństwo się bogaci. Pracujemy więcej niż
na zachodzie, a zakupy stały się dla nas w pewnym sensie wyborem między ceną i czasem.
A
ccording to Jones Lang LaSalle, over the
past 10 years, the share of shopping centres which are driven by shopping galleries and not hypermarkets increased from 50 to
74 percent. Market analysts estimate that by the
end of 2014 this share will increase even further
– up to 78 percent.
Why is that so? „Over the past several years,
the shopping habits of the Polish have changed
a lot. Around 10–15 years ago, when the first
shopping centres in Poland started to operate, we used to go for a large shopping once
a week, usually with the whole family. We used
to buy everything in hypermarkets: meat, dairy
products, vegetables or cleaning supplies. We
felt it was worth our time, as this shopping was
much cheaper than in local shops,” explains
Grzegorz Łaptaś, Project Manager at Roland
Berger Strategy Consultants. „This model no
longer suits contemporary standards. Modern
consumer needs broadly defined convenience
– comfortably, fast and nearby. Priorities have
changed. The society is getting richer. We work
more than in the West, and the shopping has
become a sort of a choice between the price
and the time.”
Łacina Shopping Center:
Located at the very heart of Poznań.
99 000 m² gLA.
300 commercial and service units, including: 40 medium sized units, 220 boutiques and 40 restaurants and cafes.
3 300 parking places.
Opening: Autumn 2015.
APSYS POLSKA SP. Z O. O., ATRIUM CENTRUM, AL. JANA PAWŁA II 27, 00-867 WARSZAWA
Tel.: 22 701 92 00, Fax: 22 701 92 01, [email protected], WWW.APSYSgROUP.COM
MAREK BŁĘDOWSKI, [email protected], TEL.: 22 701 92 57
EfEkt synErgiczny niE działa
Żeby ktoś zyskał, ktoś inny musi stracić.
Spożywka przestała być kategorią produktów,
po które chcemy daleko jechać, a potem jeszcze przemierzać kilometry między sklepowymi
półkami. Dlatego market spożywczy przestaje
być już głównym najemcą w galerii handlowej.
Według Magdaleny Frątczak, dyrektor Działu
Powierzchni Handlowych w CBRE, pierwsze hipermarkety, które powstawały w Polsce na początku lat 90. w Warszawie, generowały foot fall
na poziomie 15–18 tys. osób dziennie, a w weekendy nawet ponad 20 tys. osób. Ci sami ludzie robili jednocześnie zakupy w niewielkich
galeriach handlowych znajdujących się przy
supermarketach. – Ale już w centrach handlowych drugiej i trzeciej generacji zaczęła być
widoczna równowaga między galerią i marketem spożywczym. Swoje sklepy w Polsce otwierały kolejne marki modowe i zakupy spożywcze
niekoniecznie oznaczały odwiedziny w galerii
i na odwrót – opowiada Magdalena Frątczak.
– W pewnym momencie market spożywczy i galeria zaczęły działać jako dwa niezależne byty,
78
Sklep Piotr i Paweł / Piotr i Paweł grocery
synErgy EffEct doEs not work
Some must lose, while some must gain. The
food industry ceased to be a category of products we want to drive far for and then spend time
walking kilometres among shop shelves. This
is why the food market is no longer the anchor
tenant in shopping centres. According to Magdalena Frątczak, Retail Director of Retail Agency at CBRE, the first hypermarkets to be constructed in Poland in the early 90s in Warsaw,
generated footfall at the level of 15,000–18,000
people a day and up to 20,000 people at weekend. The same people used to do some shopping in small shopping galleries accompanying
the supermarkets. „However, in the second and
third generation shopping centres, the proportions between the gallery and food market
started to be more balanced. Further fashion
brands opened their shops in Poland and food
shopping not necessarily meant visiting the gallery and vice-versa,” says Magdalena Frątczak.
„In a way, the food market and shopping gallery
started operating like two independent entities,
each with its separate customers. Additionally,
dyskonty dEpczą supErmarkEtom
po piętach
Dodatkowo hiper- i supermarketom rośnie
konkurencja w postaci dyskontów. Lidl i Biedronka miały się dobrze już kilka lat temu, ale
druga fala kryzysu jeszcze bardziej przyspieszyła ich rozwój.
– Już ok. 25 proc. wszystkich zakupów spożywczych Polacy robią w dyskontach. Chcąc
się rozwijać, takie sieci jak Lidl czy Biedronka
musiały zacząć zabiegać również o klientów
z grubszym portfelem, dlatego wzbogaciły asor-
discounts wEnt in supErmarkEts’
tracks
Furthermore, discount stores are a growing competition for hyper- and supermarkets.
Lidl and Biedronka were doing well a few years
ago, but the second wave of the crisis has increased their development speed even more.
„The Polish do around 25 percent of all their
food shopping in discount stores. With a view
to developing, chains such as Lidl or Biedronka
had to start seeking customers with thicker wallets; therefore, they broadened their offers with
habits of consumers change, we spend much
more on clothes and pleasures than we used to
do 10 years ago.
The situation changed even more when
developers started constructing the so-called
fourth generation shopping centres, comprising additional entertainment offer. Shopping
centres have become popular places to spend
time in. The growing offer has forced the clients
to divide their visiting time between the food supermarket and adjacent gallery.
a każdy z nich miał swoich klientów. Poza tym
zmieniają się przyzwyczajenia konsumenckie,
zdecydowanie więcej niż 10 lat temu wydajemy
na ubrania i przyjemności.
Sytuacja zmieniła się jeszcze bardziej, gdy
deweloperzy zaczęli budować galerie czwartej
generacji, z dodatkową ofertą rozrywkową. Galerie handlowe stały się wtedy elementem bywania
i tak jest do dzisiaj. Rosnąca oferta niejako zmusiła klientów do rozdzielenia wizyt w supermarkecie spożywczym i sąsiadującej z nim galerii.
79
80
Sklep Alma/ Alma grocery
tyment o produkty z wyższego segmentu cenowego, jak drogie wina czy importowane wędliny
– mówi Grzegorz Łaptaś. Warto w tym miejscu
przypomnieć, że Biedronka do 2015 r. chce mieć
3 tys. sklepów, a liczba placówek Lidla do końca
2013 r. ma się zbliżyć do 500. Ta pierwsza gotowa
jest otwierać swoje dyskonty również w centrach
handlowych. Sklepy Biedronki z powodzeniem
działają na przykład w trzech obiektach należących do irlandzkiej grupy Caelum Development
– w Tarnowie, Szczecinie i w niewielkiej galerii
na parterze budynku mieszkalno-biurowego
przy ul. Bukowińskiej w Warszawie.
Grzegorz Mroczek, wiceprezes Caelum Real
Estate Asset Management, odpowiedzialnej za
zarządzanie obiektami Caelum, bardzo ceni
tego najemcę, uważa jednak, że wprowadzenie
Biedronki do centrum handlowego nie należy
do łatwych zadań, bo rynek wciąż kieruje się
stereotypami odnośnie do tej marki. – 80 proc.
najemców na wstępie źle oceni taką decyzję zarządcy, chociaż klienci mogą zagłosować zupełnie inaczej – mówi Mroczek. – Po rozwiązaniu
umowy z delikatesami Bomi w gorzowskiej galerii Askana rozpoczęliśmy poszukiwania nowego
sklepu spożywczego. Przeprowadziliśmy wiele
analiz i okazało się, że ogromna liczba naszych
klientów robi zakupy w Lidlu albo Biedronce. Te
sieci wiedzą, jak pozyskać klienta. Biedronka
remontuje swoje sklepy co dwa lata, czego nie
można powiedzieć o innych marketach. Mamy
jednak 113 najemców w tym centrum, z których
top-shelf products such as expensive wines or
imported cured meat,” says Grzegorz Łaptaś.
It is worth mentioning here that by the end
of 2015, Biedronka wants to have 3,000 stores,
while Lidl is going to reach 500 locations by the
end of 2013. The former is ready to open its discount stores also in shopping centres. Biedronka stores have been successfully operating in
three projects belonging to Irish Caelum Development – in Tarnów, Szczecin and in a small
centre on the ground floor of the residential and
office building in ul. Bukowińska in Warsaw.
Grzegorz Mroczek, Vice President of Caelum Real Estate Asset Management, who is
responsible for the management of Caelum
projects, appreciates this tenant; however, he
thinks that introducing a Biedronka store in a
shopping centre is not an easy task, as the market is still following stereotypes concerning this
brand. „80 percent of tenants will assess such
a decision of the manager negatively, although
the customers may think otherwise,” says Mroczek. „After terminating the agreement with the
Bomi delicatessen in Galeria Askana in Gorzów
we started looking for a new food operator. We
have performed many analyses and it turned
out that the majority of our clients do their shopping in Lidl or Biedronka. These chains know
how to attract customers. Biedronka refurbishes
its shops every two years, which cannot be said
about other markets. However, we have 113 tenants in this centre, most of which would criticise
mały możE więcEj
zgodnie z danymi Euromonitor International
w 2011 r. sprzedaż sieci hipermarketów wzrosła
o 3,8 proc., podczas gdy supermarketów o 13,8
proc., a dyskontów o 10 proc. W konsekwencji
hipermarkety tracą swój udział w rynku na rzecz
rosnącej liczby i popularności mniejszych sklepów spożywczych.
Jeszcze kilka lat temu duże hipermarkety
oprócz spożywki oferowały też artykuły przemysłowe i elektronikę. Przy dzisiejszej specjalizacji
kanałów dystrybucji nie są już w stanie konkurować cenowo z wyspecjalizowanymi marketami,
jak Euro RTV AGD, albo sprzedażą internetową. Coraz mniej w marketach sprzedaje się też
odzieży i zabawek. Te działy nie generują odpowiednich obrotów. W dzisiejszych supermarketach sprzedaje się przede wszystkim spożywka
i chemia domowa. Dlatego sieci spożywcze
przekształcają swoje formaty i modyfikują ofertę,
koncentrując się na produktach spożywczych, co
skutkuje zmniejszaniem sklepów.
Według Magdaleny Frątczak optymalną powierzchnią na sklep spożywczy w galerii handlowej jest dzisiaj 6–10 tys. mkw. w dużych i 3–6
tys. mkw. w mniejszych miastach. Na takiej powierzchni można z powodzeniem zmieścić całą
potrzebną ofertę. Dyrektor Działu Powierzchni
Handlowych w CBRE radzi też, żeby nie demonizować roli dyskontów, bo tam nie kupimy wszystkiego. Po ulubione sery, oliwki czy makaron pojedziemy do Almy, Piotra i Pawła czy Carrefoura.
A te marki też planują nowe otwarcia. Delikatesy Alma otwierają różne formaty – od 400 do
3 tys. mkw. Na koniec 2013 r. sieć będzie liczyła
co najmniej 45 sklepów. W tym roku operator
otworzył już trzy nowe obiekty – w Starej Papierni w Konstancinie-Jeziornie, w Wilanów Office
Center oraz warszawskim Klifie przy ul. Okopowej. Do końca 2013 r. dołączą do nich sklepy
w Centrum Europlex Warszawa, Gdyni, CH Alfa
Olsztyn i Kraków Grzegórzki Park.
Kolejne 10 sklepów w tym roku chce otworzyć Piotr i Paweł, m.in. w Skórzewie pod Poznaniem, Konstancinie-Jeziornie oraz w City Center
w Poznaniu. Sieć planuje rozwój przede wszystkim w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców.
– Nieustannie obserwujemy, co się dzieje na
rynku, i jeżeli się nie dostosujemy, wiemy, jakie jest
ryzyko. Przede wszystkim optymalizujemy nasz
asortyment, szczególnie poprzez dostosowanie
go zarówno lokalnie, jak i centralnie do oczeki-
LittLE can do morE
According to data from Euromonitor International, in 2011 sales of hypermarket chains
increased by 3.8 percent, while of supermarkets by 13.8 percent and of discount stores by
10 percent. Consequently, hypermarkets are
losing their share in the market in favour of the
growing number and popularity of small food
stores.
Even a few years ago, large hypermarkets,
apart from food products offered industrial
goods and electronics. Given the modern specialisation of distribution channels, they are no
longer able to compete, in term of prices, with
specialised markets such as Euro RTV AGD
or with online sales. There are also fewer and
fewer clothes and toys in markets. These segments do not generate sufficient turnover. Modern supermarkets are dominated primarily by
food products and cleaning supplies. Therefore, food chains are transforming their formats
and modifying their offers, focusing on food
products, which results with decreasing size of
stores.
According to Magdalena Frątczak, the
optimal space of a food store in a shopping
centre is 6,000–10,000 sqm in large cities and
3,000–6,000 in smaller ones. This amount of
space is enough for the entire necessary offer.
Retail Director at CBRE also advises that the
role of discount stores should not be demonized, as it is impossible to buy everything there.
To buy our favourite cheese, olives or pasta we
will go to Alma, Piotr i Paweł or Carrefour.
And these brands are planning new openings as well. The Alma delicatessen is opening varied formats: from 400 to 3,000 sqm. By
the end of 2013, the chain will have at least 45
stores. This year, the operator opened three
new shops – in the old paper mill in KonstancinJeziorna, in Wilanów Office Center and in the
Klif shopping centre in ul. Okopowa in Warsaw.
By the end of 2013, it will be joined by stores in
Centrum Europlex Warszawa and Gdynia, CH
Alfa Olsztyn and Kraków Grzegórzki Park.
Piotr i Paweł is planning to open further 10
stores this year, among others in Skórzewo
near Poznan, in Konstancin-Jeziorna and in City
Center in Poznań. The chain wants to develop
primarily in cities with over 100,000 inhabitants.
„We are constantly observing what is going on in
the market and we know what the potential risk
us for such a choice. Therefore, the question is
still valid – what is better: a good Biedronka or
poor Bomi.
większość miałaby do nas pretensje o taki wybór. Dlatego ciągle otwarte jest pytanie, co jest
lepsze – dobra Biedronka czy słabe Bomi.
81
82
wań klienta. Klientowi dajemy wybór. znajdzie on
w Piotrze i Pawle również marki własne: „ zawsze
jakość” oraz „Codzienne zakupy”, które są tańsze
niż liderzy rynkowi – mówi Piotr Woś, prezes Piotr
i Paweł SA. – O naszych sklepach mówi się jako
o delikatesach, ale my cały czas jesteśmy dobrym
supermarketem. zresztą nazwa „supermarket”
jest w naszym logo. Rozwijając kolejne sklepy,
Piotr i Paweł stawia na franszyzę, podobnie jak
Carrefour Polska, który w 2013 r. planuje otwarcie
200–250 sklepów franczyzowych w Polsce.
najEmca o spEcjaLnych wzgLędach
Operator spożywczy, chociaż już dawno
przestał generować ruch w centrum handlowym, to nadal funkcjonuje w nim na specjalnych warunkach. A to się deweloperom coraz
bardziej przestaje podobać. zwykle nie mają
jednak wyjścia, bo na rynku marketów spożywczych następuje konsolidacja i zostało tylko kilka sieci, które są skłonne podpisywać umowy
na duże powierzchnie.
– Operator spożywczy zawsze działał na
specjalnych warunkach. Jako największy najemca w centrum płaci nie tylko niższy czynsz,
ale i mniejsze opłaty serwisowe. Nie partycypuje w kosztach marketingowych obiektu, ba, ma
własny, dość rozbudowany marketing – wyjaśnia Magdalena Frątczak. – Jednocześnie nie
można zapominać o tym, że ciągle jest to jeden
z niewielu najemców gotowych podpisać umowę najmu nawet na 30 lat.
Jeżeli sklep spożywczy w centrum handlowym sprawia przede wszystkim kłopoty, to może
warto jednak pomyśleć o tym, czy z niego nie
zrezygnować. Co prawda książkowe centrum
handlowe to zwykle operator spożywczy i galeria, ale nie ulega kwestii, że ten podręcznik jest
sprzed co najmniej 10 lat.
Magdalena Frątczak nie wyobraża sobie
galerii handlowej bez sklepu spożywczego
– dom handlowy, tak, galerii – nie. – Być może
niektóre galerie z miejską lokalizacją poradziłyby sobie bez operatora spożywczego, jednak
musimy pamiętać, że nadal to sklep spożywczy
w galerii handlowej jest jednym z największych
najemców i jego obecność wpływa na pozycjonowanie obiektu.
Innego zdania jest Grzegorz Mroczek. Według niego wszystko zależy od projektu. Doskonałym przykładem na poparcie tezy jest
zarządzana przez CREAM Galeria Młyńska
w Raciborzu, która po zastąpieniu operatora
spożywczego silną marką modową znacznie
polepszyła swoje wyniki. Nad podobnym rozwiązaniem zarządca zastanawiał się w przypad-
is if we do not adapt. First of all, we want to optimise our offer, particularly by adapting it on the
local level and, generally, to the needs of the client. We give our clients choice. They can find our
own brands in Piotr i Pawel: ‚zawsze jakość’ (always quality) and ‚Codzienne zakupy’ (everyday
shopping), which are cheaper than the market
leaders,” says Piotr Woś, President of the Board
at Piotr i Paweł SA. „Our stores are being called
delicatessen, but we still are a good supermarket.
Besides, the name ‚supermarket’ is in our logo.
Developing further stores, Piotr I Paweł bets on
the franchise business model, like Carrefour
Polska, which plans to open 200-250 franchise
stores in Poland in 2013.
tEnant trEatEd favourabLy
Food operators, even though they stopped
generating footfall in shopping centres, still
enjoy special treatment. And developers like
it less and less. Usually, however, they have
no choice, as the food market is consolidating
and there are only a few chains willing to sign
agreements for large areas.
„Food operators have always operated subject to special conditions. As the largest tenant
in the centre, not only they pay lower rents but
also lower service charges. They do not participate in the marketing costs of the centre;
what’s more, they even have their own marketing,” Magdalena Frątczak explains. „At the
same time, one should remember that they are
among few tenants who are ready to sign the
lease agreement for even 30 years.”
If the food store in the shopping centre is primarily the source of problems, it might be worth
considering getting rid of it. Although a textbook
shopping centre usually consists of a food operator plus a gallery, there is no doubt that this
textbook is at least 10 years old.
Magdalena Frątczak cannot imagine
a shopping centre without a food store; a department store – yes, but not a centre. „Maybe
some urban shopping centres could cope without a food operator; however, we must bear in
mind that a food store is still one of the anchor
tenants of a centre and its presence affects the
positioning of the facility.
Grzegorz Mroczek disagrees. In his opinion,
everything depends on the project. A great example to support his view is Galeria Młyńska
in Racibórz, managed by CREAM, which, having replaced the food operator with a quality
fashion brand improved its performance significantly. The manager of Galeria Askana in
Gorzów, in which the Bomi delicatessen had
been operating without much success for the
first two years, was thinking about a similar solution. In July last year the shop was closed and
the next operator, Chata Polska, did not move in
until October. What surprised the manger was
the fact that footfall did not drop at all during
that period.
„In a first generation shopping centre,
where tenants visit mostly the hypermarket,
such a downtime could be a serious problem.
In Galeria Askana we have considered numerous options, including resigning from a food
operator at all due to the fashion positioning
of the centre and its location in the core centre of the city. However, the idea aroused much
controversy. The market bases on schemes
and it is hard to propose more pioneering solutions, even if studies and numbers say that it
will work,” says the Vice-President of CREAM.
„Eventually, we have signed the agreement
with a food operator in Galeria Askana for two
reasons. First, the market is a central point for
a part of the market, with service points located
opposite the checkout area. It was not designed
to operate in a different layout in the long-term.
Second, if the centre was to be sold, although
there are no such plans today, the potential
purchaser would ask us about the food operator, because of the existing market standard,”
Grzegorz Mroczek explains.
n
ku gorzowskiej Galerii Askana, w której przez
pierwsze dwa lata bez większych sukcesów
funkcjonowały delikatesy Bomi. W lipcu ubiegłego roku sklep został zamknięty, a następny operator – Chata Polska – wprowadził się dopiero
w październiku. I co zdziwiło zarządcę, footfall
nie spadł w tym czasie w ogóle.
– W centrum pierwszej generacji, gdzie najemcy przychodzą głównie do hipermarketu,
taki przestój mógłby być poważnym problemem.
W Galerii Askana rozważaliśmy różne opcje, łącznie z całkowitą rezygnacją z operatora spożywczego ze względu na modowy charakter obiektu
i jego lokalizację w ścisłym centrum miasta. Jednak
pomysł wzbudził duże kontrowersje. Rynek opiera
się na schematach i trudno jest zaproponować
bardziej pionierskie rozwiązanie, nawet jeśli badania i liczby mówią, że się sprawdzi – mówi wiceprezes CREAM. – Ostatecznie w Galerii Askana
podpisaliśmy umowę z operatorem spożywczym.
z dwóch powodów. Przede wszystkim dlatego, że
część centrum jest zaprojektowana wokół marketu, z punktami usługowymi naprzeciwko kas. I ta
część galerii na dłuższą metę faktycznie mogłaby
sobie nie poradzić w innej konfiguracji. Poza tym,
gdyby w przyszłości centrum miało być sprzedane, chociaż dzisiaj nie ma takich planów, właśnie
ze względu na obowiązujące na rynku standardy, potencjalny kupujący zapyta nas o operatora
spożywczego – wyjaśnia Grzegorz Mroczek.
n
83
Sklep Alma/ Alma grocery
84
MARKETING
Nagroda
za zakupy
Reward
for shopping
Huczne koncerty i fajerwerki
w galeriach handlowych przechodzą
do historii. Zastępują je cichsze, ale za
to przynoszące dużo lepsze efekty,
kampanie prosprzedażowe.
Grand concerts and fireworks
in shopping centres are going down
in history. They are being replaced by
more quiet, but having a much better
effect, sales promotion campaigns.
Z
M
Otwarcie bez przepychu
Zmiany. Widać je już podczas otwarć nowych
galerii handlowych. – Zarządcom cały czas zależy na wyjątkowości tego wydarzenia, ale już zupełnie inaczej niż kilka lat temu zabierają się do
jego organizacji – przyznaje Agnieszka Drucis,
dyrektor ds. marketingu w Dziale Zarządzania
Nieruchomościami Echo Investment. – Koncerty
na otwarciach to rzadkość, czasami pojawiają
się celebryci, ale i tak większość budżetów przeznaczona jest na zabawy prosprzedażowe i bony
zakupowe.
I w takim właśnie duchu odbyło się otwarcie projektu Echo Investment – Galerii Veneda
w Łomży. Trwało trzy dni, ale przyniosło też oczekiwane rezultaty. Od 7 do 10 marca w Venedzie
wystawiono blisko 94 tys. paragonów. Rekordowe zakupy miały miejsce w hipermarkecie Tesco
Extra, gdzie wydano 26 660 paragonów, zadziwiająco dobry wynik odnotował również sklep
CCC – w ciągu czterech dni sprzedawcy odnotowali 18 209 transakcji.
NO glamOrOus OpeNiNgs
Changes. They can be seen even during
openings of new shopping centres. „Managers still want this event to be spectacular, but in
a completely different way than a few years ago,”
admits Agnieszka Drucis, Marketing Director at
Echo Investment’s Property Management Department. „Concerts during such openings have
become a rarity; sometimes, there appear some
celebrities, but most of the budget is devoted
to pro-sales events and shopping vouchers.
This is how the opening of Echo Investment’s
project, Galeria Veneda in Łomża, looked like. It
lasted three days, but it yielded expected results.
Between 7 and 10 March almost 94,000 receipts
were issued in Veneda. The record shopping
took place in the Tesco Extra hypermarket, where
26,660 receipts were issued; a remarkably good
result was noted by the CCC shop which saw
18,209 transactions made within the four days.
Monika Olejnik-Okuniewska, Marketing &
PR manager at Neinver Polska, adds that inves-
arządcy galerii handlowych twierdzą, że
dysponują dzisiaj mniejszymi budżetami
na marketing niż jeszcze kilka lat temu.
Każdą złotówkę oglądają trzy razy, a robiąc
badania, dowiadują się, że i koncerty, i pokazy
sztucznych ogni przestały już działać. Recepta
na dobry marketing jest prosta: nie chodzi tylko
o to, żeby do galerii przyciągnąć klientów, ale
o to, żeby zrobili w niej zakupy.
anagers of shopping centres claim that
they have significantly smaller budgets
for marketing than a few years ago.
Each zloty to be spent is analysed meticulously
and research shows that concerts and fireworks
displays have stopped working. The successful
marketing receipt is simple: it is not only about
attracting customers to a centre, but about convincing them to do the shopping there.
85
Monika Olejnik-Okuniewska, marketing & PR
manager w Neinver Polska, dodaje, że inwestorzy
rezygnują też z przyjęć otwarciowych. – Zbadaliśmy rynek i okazało się, że taka inwestycja w ogóle nie przekłada się na odwiedzalność centrum
i późniejsze obroty najemców. Podobnie jest w całej Europie. Ostatnio rozmawiałam na ten temat
z kolegami z Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Włoch
i Francji i oni potwierdzają ten trend – dodaje.
Oficjalna inauguracja z udziałem przedstawicieli
inwestora i zaproszonych gości zwykle odbywa
się kilka godzin przed otwarciem centrum dla
klientów i jest o wiele skromniejsze niż bankiety,
które kiedyś organizowano dzień wcześniej.
W marcu 2013 r. Neinver zrezygnował z hucznego otwarcia Factory Warszawa Annopol.
W zamian na klientów czekały takie atrakcje, jak
stylowy recykling. Za kilogram oddanych używanych ubrań można było dostać bon na 10 zł do
zrealizowania w outlecie. Zgromadzone rzeczy
zarządca przekazał PCK. – Stylowy recykling
umożliwił naszym klientom połączenie wiosennego sprzątania szafy z zakupami. Jednocześnie
tors also resign from opening parties. „We have
analysed the market and it turned out that such
investments do not translate into footfall and subsequent tenant turnover at all. It looks the same
all over Europe. Recently, I have spoken with
some colleagues from Great Britain, Spain, Italy
and France about that, and they confirmed this
tendency,” she adds.
The official inaugurations with representatives of the investor and invited guests usually
takes place a few hours before the opening of
a centre for the customers and is much more
modest than banquets which used to be organised a day before.
In March 2013, Neinver resigned from
a pompous opening of Factory Warszawa Annopol. Instead of that, clients could see attractions such as stylish recycling. In return for 1 kg
of used clothes left, one could get a voucher
worth PLN 10 to spend in the outlet. The manager donated the clothing left to PCK (the Polish
Red Cross). „Stylish recycling allowed our
customers to combine spring cleaning in ward-
Otwarcie Galerii Veneda / Grand opening Galeria Veneda
MARKETING
86
MARKETING
drobny gest każdego z uczestników tej zabawy
to tak naprawdę realna pomoc potrzebującym
– komentuje Monika Olejnik-Okuniewska, która
dodaje, że otwarcie Factory Warszawa Annopol
było niemal połowę tańsze od otwarcia poprzedniego obiektu dewelopera.
Krócej trwają też kampanie informacyjne.
Jeszcze 3–5 lat temu reklamy w prasie, lokalnym
radiu czy na billboardach pojawiały się już miesiąc przed otwarciem. Dzisiaj taka kampania
skróciła się do dwóch tygodni.
DObry pOmysł i sOcial meDia
Najważniejsze, żeby po udanym otwarciu nie
osiąść na laurach. Wszystkie centra celebrują dni:
dziecka, babci, dziadka, matki, kobiet, walentynki
itd. Intensywna promocja towarzyszy również wymianom kolekcji i wyprzedażom, które odbywają
się dwa razy w roku. – Kiedyś wprowadzanie nowych kolekcji i wyprzedaże starych to były bardziej
regularne działania, dzisiaj już tak nie jest. Często
wyprzedaż zimowa trwa już od połowy grudnia
i przeciąga się do połowy lutego. Dział marketingu centrum musi być uważny na tego typu zmiany
i elastycznie wspierać działania najemców. Dlatego też bez przerwy rozmawiamy z handlowcami,
apelując, żeby informowali nas o swoich planach
– mówi Krzysztof Sajnóg, dyrektor marketingu
w Blue City. – To najtrudniejsza część naszej pracy – musimy skoordynować kilkaset podmiotów,
w tym małe sklepy, które często nie tworzą takich
planów z wyprzedzeniem. Komunikacja przebiega wielokanałowo. Rozmawiamy z centralą, na
bieżąco jesteśmy w kontakcie z kierownikami
sklepów oraz z działami marketingu sieci handlowych.
Budżety marketingowe centrów handlowych
to od kilkuset tysięcy do kilku milionów złotych
rocznie. Głównym kosztem nadal jest zakup mediów, bo centrom zależy na zwiększaniu zasięgu
oddziaływania. Jak je spożytkować, żeby działania przyniosły wymierne efekty?Żadne centrum
nie może zignorować Dnia Dziecka czy walentynek, ale na konkurencyjnym rynku to już nie
liczba kolorowych balonów czy wymalowanych
dziecięcych buziek decyduje o sukcesie obiektu.
Każdy ma swój – lepszy albo gorszy – pomysł na
to, żeby się na rynku wyróżnić.
Warszawskie Blue City postawiło na rozrywkę. Oprócz oferty handlowej, która kilka lat
temu bardzo się poprawiła w galerii, zarządca
oferuje swoim klientom 70–80 różnorodnych imprez rocznie. – Tutaj bez przerwy coś się dzieje.
Wybraliśmy dość energochłonną strategię, ale
jesteśmy zadowoleni – komentuje dyrektor marketingu galerii. Centrum chętnie odwiedzają ro-
robe with some shopping. At the same time, the
small gesture of each participant of this play was
actually real help to those in need,” comments
Monika Olejnik-Okuniewska, who adds that the
opening of Factory Warszawa Annopol had been
almost half as cheap as the opening of the previous project by the developer.
Information campaigns are also shorter. 3
to 5 years ago, advertisements in the press, in
local radio or on the billboards appeared even
a month before the planned opening. Nowadays,
such a campaign can be as short as two weeks.
gOOD iDea aND sOcial meDia
What is most important is not to rest on one’s
laurels after a successful opening. All centres
celebrate special days: Children’s, Grandmother’s, Grandfather’s Mother’s Women’s, Valentine’s etc. Intensive promotions accompany also
changes of fashion collections and sales which
take place twice a year. „Previously, introducing
new collections and organising sales of old ones
used to be regular actions. This is not the case
anymore. Often, the winter sales start in midDecember and can continue until mid-February.
The centre’s marketing department must be very
sensitive about this king of changes and flexibly
support activities of tenants. This is why we constantly talk to retailers, asking them to inform us
about their plans,” says Krzysztof Sajnóg, Marketing Director at Blue City. „This is the most difficult part of our job – we must coordinate several
hundred entities, including small shops, which
often do not create such plans in advance. Communication takes place over many channels. We
talk to the headquarters and are still in touch with
the managers of shops and retail chains’ marketing departments.
Marketing budgets of a shopping centre
amounts from several hundred to a few million
zlotys a year. The primary cost is still the price
of promotion in the media, as centres want to
increase their catchment areas. How to spend
them so that these activities bring measurable
results? No centre can ignore Children’s Day or
Valentine’s Day, but in a competitive market, it
is not the amount of colour balloons or painted
children’s faces that make a project successful.
Everyone has a better or worse idea on how to
stand out in the market.
Blue City in Warsaw bet on entertainment.
Apart from the shopping offer, which was significantly improved over the past few years, the
manager offers its clients 70-80 various event
a year. „There is always something going on in
here. We have chosen a rather energy-consum-
lOteryjNa reaktywacja
Social media to moda ostatnich lat, ale
wydawałoby się, że loterie z nagrodami to już
raczej przeżytek z poprzedniej epoki, a jednak
w centrach handlowych przeżywają swoją drugą młodość.
– Najważniejsze, żeby premiować zakupy,
a nie samo przyjście do galerii i tutaj sprawdzają
się konkursy i loterie – mówi Agnieszka Drucis,
ale od razu zaznacza, że nie wszystkie. – Klienci
nie mają dzisiaj czasu, są niecierpliwi i znudzeni
koniecznością zbierania stempelków albo kuponów. Chcą powalczyć o nagrody, ale tu i teraz.
Dzisiaj zrobiłem zakupy za określoną kwotę i od
razu chcę wiedzieć, czy coś wygrałem. Dlatego
naszym zadaniem jest tworzenie jak najprostszych mechanizmów. Loterie mają też minusy: są
bardzo kosztowne, dlatego w naszych centrach
robimy je dwa, trzy razy w roku, organizowanie
ich częściej przestaje być efektywne.
Dość kosztownym wydarzeniem była też zeszłoroczna loteria w centrach M1. Główna nagroda to bagatela – 1 mln zł. Żeby wziąć udział
w akcji, wystarczyło się zarejestrować, a potem
na specjalnej karcie nabijać paragony ze sklepów w centrum M1.
liczą się ObrOty, Nie fOOtfall
Zdaniem Polskiego Stowarzyszenia Najemców Powierzchni Handlowych (PSNPH) działania marketingowe centrów handlowych często
nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. – Najemcy nie znają rocznych planów marketingowych. Tylko nieliczni zarządcy spotykają się
z nami i informują o rocznym kalendarzu dzia-
lOttery reactivatiON
Social media have been fashionable over the
past years, but it would seem that lotteries with
rewards are a relict of the era gone by; and yet,
in shopping centres, they are having a revival.
„What is most important is to provide bonuses for
doing the shopping and not only coming to the
centre; this is where the contents and lotteries
seem to work,” says Agnieszka Drucis, yet she
stresses the fact that not all of them. „Nowadays,
customers do not have the time, they are impatient
and it bores them to collect stamps or coupons.
They want to win some prizes, but here and now.
If they have done the shopping for the specified
amount of money, they immediately want to know
whether they won something or not. Therefore, it
is our task to make the mechanism as simple as
possible. Lotteries have some drawbacks: they
are expensive, therefore we do them in our centres two or three times a year, as organising them
more often is no longer effective.”
The last year’s lottery in M1 centres was
a quite expensive event as well. The first prize
was PLN 1 million. In order to participate, it was
enough to register and collect receipts from the
shopping in M1 centres at a special card.
it is turNOver aND NOt fOOtfall,
that cOuNts
According to The Polish Association of Commerce Services Tenants (PSNPH), marketing activities in shopping centre often do not produce
ing strategy, yet we are satisfied,” comments the
centre’s marketing director. The centre is eagerly
visited by families with children, mostly owing to
the fact that it houses the Inca Play playground
and the first store of Toys R Us in Poland. Despite
that, Blue City is not positioned as a family shopping centre, but rather as a fashion one. In this
field, it asked for help of bloggers. For over three
years, the centre has been cooperating with girls
who run fashion blogs. One of the effects is the
joint blog: Szafanaszpilkach.pl.
„We have created a blogger-friendly environment in Blue City. At least once a month we
organise a photo session with a professional
photographer for them. Each of the bloggers creates her own outfits from clothes and accessories
borrowed from our tenants. The information goes
public quickly on the Internet and our centre is
visited by more and more girls interested in fashion,” Sajnóg tells. „The time of large-scale expensive billboard campaigns is over. Nowadays,
social media are one of the strongest marketing
tools.”
dziny z dziećmi, m.in. ze względu na plac zabaw
Inca Play, tutaj też swój pierwszy sklep w kraju
otworzyła sieć z zabawkami Toys R Us. Mimo to
Blue City nie pozycjonuje się jako centrum rodzinne, a modowe. I w tym mają pomóc mu blogerki. Od ponad trzech lat centrum współpracuje
z dziewczynami, które prowadzą blogi modowe.
Jednym z efektów jest ich wspólny blog: Szafanaszpilkach.pl.
– Stworzyliśmy w Blue City środowisko przyjazne blogerkom. Co najmniej raz w miesiącu na terenie centrum organizujemy im sesję z profesjonalnym fotografem. Każda tworzy własne kompozycje
z ubrań i dodatków wypożyczonych od naszych
najemców. Informacja szybko rozchodzi się w sieci i nasze centrum odwiedza coraz więcej dziewczyn zainteresowanych modą – opowiada Sajnóg.
– Skończyły się czasy wielkich, drogich kampanii
billboardowych. Dzisiaj jednym z najsilniejszych
narzędzi marketingowych są social media.
87
MARKETING
88
MARKETING
łań. Jednak w większości obiektów jest tak, że po
prostu wiemy, ile musimy płacić, i na tym nasz
wpływ na marketing się kończy – mówi Anna
Klinowska, prezeska PSNPH. – Nie wszystkie
akcje proponowane przez zarządców są dla
nas opłacalne. Koncerty przekładają się wyłącznie na podwyższenia footfallu i wręcz uniemożliwiają osobom zainteresowanym zakupami
dotarcie do sklepów. Bardzo często najemcy
nie są zadowoleni też z nocy wyprzedaży. Sieci
handlowe ponoszą wtedy duże koszty –po pierwsze muszą zrezygnować z części swojej marży,
a po drugie zapłacić nadgodziny sprzedawcom.
Z punktu widzenia najemców sensowne są akcje
szyte na miarę konkretnego obiektu i uwzględniające jego profil – pokazy mody w centrach
modowych albo akcje z udziałem projektantów
organizowane w retail parkach z przewagą najemców z segmentu DIY. Anna Klinowska zaznacza, że najemcy popierają również przemyślane
akcje prosprzedażowe, ale tylko jeśli uwzględniają one politykę najemców, którzy mają własne akcje, karty rabatowe, kupony itd. – Wielu
najemców nauczyło się już ze sobą współpracować poza zarządcą, bo zauważyli, że to przynosi efekty. Na przykład sklep obuwniczy współpracuje z siecią oferującą pończochy, rajstopy,
legginsy. Kupując w jednym butiku, klient dostaje kupon na zakupy w innym – mówi prezeska
PSNPH.
gOtOwi Na kryzys?
Niezadowoleni najemcy mogą być jednym ze
źródeł kryzysu w centrum handlowym. Innym powodem kłopotów może się stać oburzony klient,
który został źle obsłużony, arogancko potraktowany przez pracowników ochrony czy ekipę
sprzątającą.
– W epoce mediów społecznościowych nawet
drobny incydent może urosnąć do rangi dużego
problemu – mówi Bartosz Sawicki, redaktor naczelny PRoto.pl. – Wyobraźmy sobie, że klient jednego
ze sklepów zostanie nieuprzejmie obsłużony albo
co gorsza oszukany. Nagra całe zajście na telefon
i zamieści na Facebooku, Twitterze albo innym serwisie. W zależności od rangi wydarzenia, a czasami po prostu od zbiegu okoliczności taki film w bardzo krótkim czasie mogą obejrzeć tysiące osób.
Potem zainteresują się nim tradycyjne media i efekt
kuli śniegowej gotowy – przestrzega.
Według Bartosza Sawickiego podobnym wydarzeniom zapobiec może jedynie dobrze dobrany i systematycznie szkolony personel. Bo jak
się okazuje, o błąd człowieka nietrudno.
Do sytuacji kryzysowej doprowadzić mogą
usterki techniczne, jak niedziałające toalety czy
expected results. „Tenants are not familiar with
annual marketing plans. Few managers meet us
and inform about their calendar of events. However, in most centres, we only know how much we
have to pay, and this is where our influence on
marketing activities ends,” says Anna Klinowska,
President of PSNPH. „Not all actions proposed
by managers are profitable for us. Concerts only
increase footfall and practically prevent those
interested in doing the shopping from getting
to the shops.” Frequently, tenants are not satisfied from sales nights. Retail chains often incur
significant expenses – firstly, they must resign
from a part of their margin and secondly, they
have to pay extra-hours to the shop assistants.
From the tenant’s point of view, what makes
sense are activities suited to a particular project and including its profile – fashion shows in
fashion based shopping centres or events with
participation of interior designers organised in
retail parks anchored by the DIY segment. Anna
Klinowska emphasises the fact that tenants support well-thought pro-sales actions, but only if
they include tenant’s policy, as tenants have their
own actions, vouchers, coupons etc. „Many tenants have learnt to cooperate omitting the manager, as they realised it gives better results. E.g.
a footwear shop cooperates with a tenant offering stockings, tights and leggings. When buying
in one shop, the client gets a voucher for shopping in the other one,” says President of PSNPH.
reaDy fOr the crisis?
Dissatisfied tenants may be one of the sources of a crisis in a shopping centre. An indignant
client, who was serviced poorly or treated arrogantly by security employees or a cleaning team
may be another cause of trouble.
„In the era of social media, even a small incident may grow to become a big problem,” says
Bartosz Sawicki, Chief Editor of PRoto.pl. „Let
us imagine that the client of one shop has been
rudely handled or, what is even worse, cheated.
He will record the whole incident using a phone
and put it on Facebook, Twitter or some other website. Depending on the scale of the incident, and
sometimes by pure coincidence, such a recording
may be watched by thousands of people. Next, the
traditional media will take an interest in it and we
won’t have to wait long for the snowball effect.”
According to Bartosz Sawicki, only a well-selected and systematically trained staff can prevent
this kind of incidents from happening. The human
error, as it turns out, is nothing out of the ordinary.
A crisis situation may also be caused by technical faults such as out-of-order toilets or a mal-
function of escalators, a car collision in the car
park or a dishonest offer of a retail chain present
in the centre. In business terms, all modernisations, extensions and replacements of tenants
may cause a crisis situation. If the manager fails
to announce it, such a situation may result with
disinformation and a decreased footfall.
„Customers often have various claims and
complaints against shopping centres. They often share their views on Internet forums or in social media. We are able to find the problem by
monitoring the social media systematically, and
if it actually is the centre’s fault, some compensation should be offered in order to handle the
situation,” advises Bartosz Sawicki and adds that
we need to remain cautious also about relations
between manager and tenant and its employees. „Anger, thirst for revenge, and the attempts
of leaking information to the media have caused
harm to more than one firm,” he adds.
How to prepare? Every shopping centre
should have a crisis management manual.
This document contains action plans and procedures for unexpected situations. It specifies
the information flow system, the responsibilities
of each person and the contact list. Previously
prepared procedures allow to act faster, more
efficiently and without any unnecessary information.
However, no crisis management manual will
help if our reputation has already been undermined. Trust is built by little things. A few years
ago, one of foundations asked Echo Investment
whether it is possible for a blind person with
a guide dog to enter an Echo shopping centre.
The manager answered that it was possible,
and the foundation marked the centre as friendly to blind persons. Some time later, in another
centre belonging to Echo Investment, a security
employee did not allow a person on a wheelchair in a glass elevator (shopping trolleys are
not allowed in glass elevators). One of the customers called the media and we did not have
to wait long for the crisis. „Unfortunately we are
unable to predict certain situation, we cannot
influence actions of individuals and, from time
to time, it happens that something simply surprises us,” says Wojciech Gepner, Public Relations Manager at Echo Investment and adds:
„in such situations, especially if we are dealing
with a potential source of crisis, previously tested actions and well-built position can help. In
the above-mentioned case, we could evoke the
fact of having cooperated with the foundation,
which proved that our centres are handicapped
friendly – it was very helpful.”
n
szwankujące ruchome schody, stłuczka na parkingu albo nierzetelna oferta sieci handlowej
obecnej w galerii. Z punktu widzenia biznesu
sytuacją kryzysogenną są też wszelkie przebudowy, rozbudowy, wymiany najemców. Jeśli
zarządca odpowiednio tego nie zakomunikuje,
taka sytuacja może spowodować dezinformację
i spadek odwiedzalności.
– Klienci mają różne zażalenia i pretensje
do centrów handlowych. Często piszą o tym na
forach i w portalach społecznościowych. Dlatego systematycznie monitorując media społecznościowe, możemy szybko wychwycić problem,
a jeśli wina faktycznie leży po stronie galerii,
to zaproponować zadośćuczynienie i załatwić
sprawę – podpowiada Bartosz Sawicki i dodaje, że dużą czujność trzeba zachować również
w relacjach między zarządcą i najemcą oraz
jego pracownikami. – Złość, chęć odwetu i próby kontrolowanych wycieków informacji do prasy
zaszkodziły już nie jednej firmie – dodaje.
Jak się przygotować? Każda galeria handlowa powinna posiadać księgę zarządzania
kryzysowego. Taki dokument zawiera plan działań i procedury postępowania w zaskakujących
sytuacjach. Precyzuje system przepływu informacji, odpowiedzialność poszczególnych osób
oraz ich listę z numerami telefonów. Z góry określone procedury pozwalają działać szybciej,
sprawniej i bez niepotrzebnych emocji.
Na nic jednak zdadzą się kryzysowe manuale,
jeśli nasza pozycja od dawna jest nadszarpnięta.
Zaufanie do firmy tworzą małe rzeczy. Kilka lat
temu do firmy Echo Investment jedna z fundacji
zwróciła się z pytaniem, czy do galerii Echo może
wejść niewidomy z psem przewodnikiem. Zarządca odpowiedział, że tak i fundacja oznakowała
galerię jako przyjazną niewidomym. Jakiś czas
później w innym centrum należącym do Echa pechowo ochroniarz nie wpuścił osoby na wózku inwalidzkim do przeszklonej windy (do przeszklonej
windy nie można wchodzić z wózkami na zakupy).
Któryś z klientów zadzwonił do mediów i kryzys
gotowy. – Niestety nie jesteśmy w stanie przewidzieć niektórych sytuacji, nie mamy wpływu na
incydentalne zachowania pojedynczych osób i od
czasu do czasu zdarza się coś, co po prostu nas
zaskakuje – opowiada Wojciech Gepner, Public
Relations Manager w Echo Investment. – W takich
przypadkach, szczególnie jeśli mamy do czynienia
z zarzewiem kryzysu, bardzo pomocne są dotychczasowe działania i wypracowana pozycja. We
wspomnianym przypadku w wyjaśnieniu sytuacji
bardzo pomogło nam przypomnienie współpracy
z fundacją, dokumentujące przyjazność galerii dla
osób niepełnosprawnych – dodaje.
n
89
MARKETING
90
MARKETING
Zdążyć
przed
internetem
Make it
before the
Internet
Deweloperzy i zarządcy centrów
handlowych twierdzą, że dynamiczny
rozwój handlu online to naturalny etap
rozwoju rynku, a nie zagrożenie dla
przyszłości budowanych i zarządzanych przez nich obiektów. Tymczasem
sieci handlowe otwierają kolejne sklepy w internecie.
Developers and managers of shopping
centres claim that dynamic development of e-commerce is a natural stage
of the market development and not a
threat to the future of shopping centres
they manage and develop. Meanwhile,
retail chains open more and more
shops on the Internet.
P
T
Ciuchy się obronią
Sieci handlowe szybko reagują na zmieniające się przyzwyczajenia i potrzeby konsumentów. Z badania CBRE „How Active are Retailers
in EMEA?” wynika, że międzynarodowi najemcy aktywnie rozbudowują swoją dostępność na
nowych rynkach – 40 proc. z nich chce zwięk-
Clothes will make it
Retail chains respond quickly to the changing habits and needs of the customers. According to CBRE research “How Active are
Retailers in EMEA?”, international tenants
actively develop their availability in new mar-
olski rynek e-commerce jest jednym z najszybciej rozwijających się w Europie. Jeszcze kilka lat temu Polacy przez internet
kupowali przede wszystkim książki, płyty i AGD.
Dzisiaj coraz większe udziały w e-sprzedaży
notują sklepy odzieżowe, z artykułami dziecięcymi, a nawet spożywczymi.
Blisko 72 proc. przebadanych przez Gemius
na zlecenie e-Commerce Polska internautów
deklaruje, że miało kiedykolwiek okazję zrobić
zakupy online, a 20 proc. z nich zakupy w sieci
robi minimum kilka razy w miesiącu. Co piąty
z ankietowanych kupujących online deklaruje,
że w przyszłości zamierza zwiększyć częstotliwość zakupów robionych przez internet. Decydujemy się na zakupy w sieci, bo są tańsze,
szybsze i wygodniejsze, a zamówienie można
złożyć o dowolnej porze. Kusząca jest też możliwość dostawy do domu. Część internautów korzysta z serwisów innych niż polskie – 15 proc.
kupujących przez internet robi zakupy w zagranicznych e-sklepach, a 11 proc. bierze udział
w zagranicznych aukcjach internetowych.
he Polish e-commerce market is one of
the fastest developing in Europe. A few
years ago, the Polish used to mostly buy
books, CDs and household appliances online.
Nowadays, there is a higher share of clothing,
children articles and even food products.
Almost 72 percent of Internet users surveyed by Gemius in a survey ordered by
e-Commerce Polska declared that they had
a chance of doing the shopping on the web,
while 20 percent of them do online shopping
at least a few times a month. One in five of
the surveyed who do their shopping online
declare that in the future they are going to increase the frequency of doing the shopping on
the Internet. We are turning to online shopping
because it is cheaper, faster and more comfortable, and we can make the order at any
time of day and night. A home delivery is also
a tempting possibility. Some Internet users
use online shopping portals other than Polish
ones – 15 percent of online shoppers purchase
products in foreign e-stores, while 11 percent
participate in foreign online auctions.
92
MARKETING
szyć zasięg geograficzny swoich sklepów internetowych. W 2011 r. takie deklaracje składało
zaledwie 28 proc. sieci.
Rozwój internetu najbardziej dotyka elektromarkety handlujące sprzętem komputerowym,
RTV i AGD. Coraz częściej się zdarza, że klienci sprawdzają ofertę w sklepach online, potem
idą do salonu, oglądają produkty i wracają do
swoich komputerów, żeby dokonać zakupu.
Nic więc dziwnego, że sieć RTV Euro AGD zainicjowała już nowy format mniejszych sklepów
pokazowych (ok. 200 mkw.). Jesienią ubiegłego
roku zadebiutowały sklepy internetowe Saturn
i Media Markt należące do spółki Media Saturn
Holding. Zakupy zrobione online klienci mogą
odebrać w wybranym markecie albo zamówić
z dostawą do domu.
Podobny trend w swojej pracy zauważa
Magda Chachulska, dyrektor Asset Managment w Neinver Polska. – Takie branże jak
RTV/AGD czy sportowa preferują mniejsze
powierzchnie, zdając sobie sprawę, że klienci potraktują ich sklep jak showroom. Tworzą
mniejsze, ale wygodniejsze dla klientów sklepy, z większą liczbą atrakcji, nastawionych na
doświadczenie i zapoznanie się z produktem
– twierdzi Chachulska.
Polacy coraz chętniej przez internet kupują również żywność. W konsekwencji swoje
e-sklepy mają już największe sieci funkcjonujące na naszym rynku, jak: Auchan, Tesco, Alma
czy Piotr i Paweł. Według danych Gemiusa odsetek internautów kupujących artykuły spożywcze o-line wzrósł z 8 do 13 proc. w porównaniu
z 2012 r. Konsumenci najczęściej korzystali
ze sklepów: alma24.pl, Ezakupytesco.pl oraz
E-piotripawel.pl.
Respondenci GFK Polonia deklarują, że w internecie kupują: odzież i obuwie (55 proc.), multimedia i zabawki (50 proc.), kosmetyki i perfumy (45 proc.), małe AGD i sprzęt elektroniczny
(43 proc.). – Wyniki te nie oznaczają, że np. dla
55 proc. populacji wszystkie potrzeby zakupowe
związane z ubraniem się realizowane są tylko
dzięki zakupom internetowym. Oznacza to, że
55 proc. populacji miało styczność z zakupami
online – wyjaśnia Przemysław Dwojak, dyrektor działu badań klientów i strategii sprzedaży
w GfK Polonia. – W aglomeracji warszawskiej
80 proc. mieszkańców regularnie robi zakupy
modowe w centrach handlowych i jednocześnie ok. 45 proc. konsumentów przyznaje się
do kupowania odzieży w hipermarketach, sklepach sportowych oraz właśnie w internecie. Co
to oznacza? Że konsumenci kupują modę wszędzie, gdzie znajdą dla siebie okazję.
kets – 40 percent of them want to increase the
geographic catchment of their internet shops.
In 2011, only 28 percent of retail chains made
this kind of declaration.
The development of e-commerce has the
greatest impact on electronics megamarkets
which sell computer equipment, electronics and household appliances. Increasingly
often it happens that customers check the
offer in online shops, then go to a brick and
mortar shop, watch the products and return
home to purchase via the internet. Therefore,
it should not be surprising that RTV Euro AGD
has already launched a new format of showcase shops (approx. 200 sqm). Last month witnessed the débuts of internet shops of Saturn
and Media Markt which both belong to Media
Saturn Holding. Purchases done online can be
picked up by the clients in a chosen market or
delivered to their homes.
Magda Chachulska, Asset Management
Director at Neinver Polska has observed a similar tendency in her work. “Industries such as
RTV/AGD or sports prefer smaller areas, well
aware of the fact that the customers will treat
their shops as a showroom. They are developing smaller, but more convenient stores, with
more attractions, aiming at experience and
getting familiar with the product,” Chachulska
says.
The Polish increasingly often buy food online. Consequently, we have e-stores of the
largest chains in the Polish market, such as
Auchan, Tesco, Alma or Piotr i Paweł. According to data by Gemius, the share of Internet
users who purchase food products has increased from 8 to 13 percent as compared to
2012. Consumers most often visited: Alma24.pl,
Ezakupytesco.pl and E-piotripawel.pl.
Respondents of GfK Polonia declared that
on the Internet they buy: clothing and footwear
(55 percent), multimedia and toys (50 percent),
cosmetics and perfumes (45 percent), small
household appliances and electronics (43 percent). “These results do not mean that e.g. for
55 percent of the population all the shopping
needs are only satisfied via online shopping. It
means that 55 percent of the population had a
chance to do some online shopping,” explains
Przemysław Dwojak, Customer Analytics &
Sales Strategies Department Director at GfK
Polonia. “In the Warsaw metropolitan area, 80
percent of inhabitants regularly do their fashion shopping in shopping centres, and at the
same time approx. 45 percent of consumers
admit buying clothes in hypermarkets, sports
Houston, żaden problem
Deweloperzy i zarządcy obiektów handlowych nie obawiają się tego, że w związku z dynamicznym rozwojem e-commerce w przyszłości galerie handlowe mogą się stać po prostu
zbędne. Podkreślają, że e-sprzedaż w Polsce
to nadal zaledwie ok. 3 proc. handlu w ogóle.
– E-commerce nie jest i w przyszłości również
nie będzie zagrożeniem dla tradycyjnych form
sprzedaży. Rynek zakupów online rozwija się
bardzo dynamicznie, ale należy traktować
go jako kolejną gałąź biznesu – mówi Marcin
Gudz, menedżer ds. wynajmu powierzchni handlowych w BNP Paribas Real Estate. – Planując
nowe centrum handlowe, inwestorzy za każdym
razem biorą pod uwagę wiele zmiennych, jak
zasobność portfela potencjalnego konsumenta,
nasycenie rynku w rozumieniu lokalnym i regionalnym, w tym także rozwój e-commerce – ale
jedynie jako jednego z elementów – dodaje
O tradycyjne formy handlu nie obawia się
również Przemysław Dwojak, twierdząc, że
choć sprzedaż internetowa z roku na roku osiąga dwucyfrowe przyrosty, to ok. 45 proc. wartości e-handlu zagospodarowuje Allegro, a to
taki cyfrowy bazar. – Sprzedaje się tu wszystko,
produkty nowe i używane. Pozostała kwota obrotów generowana jest przez tysiące sklepików
internetowych – uzasadnia Dwojak.
Na zakupy i do kościoła
Czy e-commerce rzeczywiście nie jest żadnym zagrożeniem dla przyszłości rynku nowoczesnej powierzchni handlowej? Czy wystarczy
robić swoje, nie myśląc za wiele o zyskach odpływających do sieci? Przecież marki handlowe chcą sprzedawać swoje produkty, osiągając jak największe przychody przy niewielkich
kosztach. Jeśli duża część klientów przeniesie
się do internetu, to nie będzie opłacało im się
utrzymywać całej sieci wielkopowierzchniowych sklepów, służących głównie za przymierzalnie.
Houston, we haven’t got a problem
Developers and managers of retail projects are not afraid that due to the dynamic development of e-commerce, shopping centres
may become unnecessary in the future. They
stress the fact that e-sales in Poland still constitute only around 3 percent of retail in general. “E-commerce is not a threat to traditional
forms of sales nor will it be in the future. The
online shopping market is developing very dynamically, but it should be treated as another
branch of business,” says Marcin Gudz, Retail
Leasing Manager Poland at BNP Paribas Real
Estate. “When planning a new shopping centre, investors take into account many variables
such as wealth of the potential customers, the
density of the local and regional market, as
well as the development of e-commerce which,
however, is only one of the elements,” he adds.
Przemysław Dwojak is also not afraid about
traditional forms of retail. He believes that although online shopping is starting to display
two-digit increases each year, approx. 45
percent of the value of e-commerce comes
from Allegro which is a kind of “digital marketplace”. “Everything can be sold there, new
and used products. The remaining turnover
is generated by thousand of online stores,”
Dwojak explains.
For shopping and to church
Does e-commerce really not pose any threat
to the future of the modern retail market? Or is it
enough to do one’s bit and not worry about the
incomes going to online sellers? The fact is that
retail brands want to sell their products so as
to obtain the highest income possible with low
costs. If a large number of customers start doing
their shopping on the Internet, it simply will not
pay off to maintain the entire network of largearea stores serving primarily as fitting rooms.
“Developers, owners and managers must
stores and the Internet. What does it mean? It
means that consumers buy fashion wherever
they have the chance.”
And, according to Beata Kokeli, Senior Retail Agency Director at CBRE, the interest in
space leasing among the tenants from this sector is not getting weaker. “The largest groups
such as LPP or Inditex are not decreasing the
size of their shops; on the contrary. Inditex is
opening larger and larger units, e.g. Bershka,
which until now operated in areas of 350–400
sqm, now leases 600–700 sqm. And Smyk is
building megastores,” Kokeli enumerates.
A sklepy modowe to znakomita większość
najemców w centrach handlowych i jak twierdzi
Beata Kokeli, senior dyrektor działu powierzchni handlowych w CBRE, nie słabnie zainteresowanie wynajmem powierzchni wśród najemców z tego segmentu. – Największe grupy, jak
LPP albo Inditex, w ogóle nie zmniejszają powierzchni swoich sklepów, a wręcz przeciwnie.
Inditex otwiera coraz większe lokale, np. Bershka, która do tej pory działała na powierzchni do
35 400 mkw., teraz wynajmuje 60 700 mkw. Smyk
buduje megastory – wylicza Kokeli.
93
MARKETING
94
MARKETING
– Deweloperzy, właściciele i zarządcy muszą zmienić swoje myślenie o centrach handlowych, wzbogacając je o dodatkowe ciekawe funkcje, jak kina, place zabaw dla dzieci,
przychodnie czy szkoły językowe. Coraz większe znaczenie ma też część gastronomiczna
– twierdzi Beata Kokeli i dodaje, że według niej
centrum przyszłości będzie swoistą namiastką
przestrzeni miejskiej. – Już dzisiaj wizyta w takim obiekcie jest elementem życia miejskiego
i sposobem spędzania wolnego czasu. Na terenie centrów handlowych powstają prywatne
ośrodki zdrowia, szkoły tańca, a nawet kaplice.
change the way they perceive shopping centres and start enriching them with additional
interesting functions such as cinemas, playgrounds for children, clinics or foreign language schools.” The food court is even more
important, says Beata Kokeli and adds that in
her opinion, a shopping centre of the future
should substitute urban space: “even today,
visiting such building is the part of the urban
lifestyle and a way of spending free time. There
are private medical clinics, dance schools and
even chapels being created in shopping centres.”
Można też współpracować
Sklepy online i ofline nie muszą wyłącznie zabierać sobie nawzajem zysków, mogą też współpracować. – E-sklepy są olbrzymią alternatywą
dla wszystkich, którzy dostępnych tam produktów nie mogą kupić w swojej okolicy. Wpływają
na zwiększenie świadomości marki i jej lepszy
odbiór, jeśli sieć pojawi się w nowo budowanym
centrum handlowym w mieście albo mieszkańcy
wybiorą się na zakupy do sąsiedniej miejscowości – podpowiada Beata Kokeli. – Wszyscy korzystają też na możliwości zrobienia zakupów w internecie i odebrania ich w tradycyjnym sklepie.
Nawet jeśli jeden klient wejdzie do centrum tylko
po swoją przesyłkę, to kolejny odwiedzi jeszcze
pięć innych sklepów i coś dokupi – dodaje.
Właściciele obiektów handlowych liczą też
na konsumentów, którzy nie robią zakupów
online. To ponad 70 proc. osób w wieku 45-65
lat, które z mniejszą swobodą poruszają się
w świecie cyfrowym – mówi Przemysław Dwojak. Magda Chachulska dodaje, że grupą
chętniej odwiedzającą centrum handlow, niż
e-sklepy są klienci lubiący bardziej luksusowe
zakupy. – W tym segmencie ważne jest zetknięcie się ze sprzedawcą, który jest wówczas swoistym konsultantem, specjalistą w danej dziedzinie. Ma doradzić i zachęcić do zakupu, ale
też przejąć trochę odpowiedzialności za dobry
wybór kupującego. Trzeba jednak pamiętać, że
ludzie, którzy wykazują zmęczenie internetem
i brakiem bezpośrednich relacji, mają jednocześnie wysokie wymagania, oczekując traktowania w specjalny sposób. Przed nami zatem
sporo pracy – mówi Chachulska.
Kompetentna i uprzejma obsługa w tradycyjnych sklepach mogłaby być poważnym orężem
w konkurencyjnej walce z bezdusznym internetem. Mogłaby, ale nie jest, bo jak wiemy, to właśnie
obsługa jest najsłabszym ogniwem w naszych
sklepach. Trudno o profesjonalnych sprzedawców, a co dopiero mówić o doradztwie.
n
How about cooperation
Online and offline shops do not have to
compete; they can also cooperate. “E-stores
are a great alternative for those who cannot
purchase products available there in their
area. They increase the brand awareness and
have a positive effect on its reception when
the retail chain enters a new shopping centre
in the town or if the residents go shopping in
a neighbouring city,” Beata Kokeli points out.
“Everybody can also benefit on the possibility
of doing the shopping online and picking it up
in a brick and mortar shop. Even if one customer goes to the centre only to pick up the
package, another one will visit five more stores
and buy something there,” she adds.
Owners of shopping centres also count
on customers who do not do the shopping online. “This is over 70 percent of people aged
45–65, who feel less comfortable in the digital world,” Przemysław Dwojak says. Magda
Chachulska adds that another group which is
more willing to visit shopping centres rather
than e-stores are clients who like more luxurious products. “In this segment, the contact
with the shop assistant, who becomes a consultant and an expert on the topic, is important. Shop assistants are there to advise and
encourage purchasing, but also taking some
responsibility for clients’ choices. One must,
however, remember, that the people who are
tired of the Internet and the lack of face-to face
relations, also have high requirements and expect to be treated specially. It means there is
a lot of work ahead of us,” says Chachulska.
Competent and polite customer service in traditional shops could be a great weapon in the
fight with the soulless web. It could be, but it is
not. As we know, customer service is the weakest link in our shops. It is hard enough to find
professional sales assistants, not to mention
consultants.
n
96
CENTRUM HANDLOWE / SHOPPING CENTRE
centrum handlowe
shopping centre
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
tenants
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
firma
komercjalizująca
DOLNOŚLĄSKIE
Centrum Handlowe Arkady Wrocławskie
ul. Powstańców Śląskich 2-4
53-333 Wrocław
tel. +48 71 776 11 11, faks +48 71 797 76 04
[email protected]
http://arkadywroclawskie.pl
bd
29 961
110
1 000
2007
Arkady
Wrocławskie
Arkady Wrocławskie
Centrum Handlowe Borek
ul. Gen. Hallera 52, 50-984 Wrocław
tel. +48 71 783 18 88
[email protected]
http://galeria-borek.pl
42 815
37 328
23
1 200
1999
DTZ
Management
Polska
Balmain Asset
Management CEE
Centrum Handlowe Echo
al. Jana Pawła II 51, 58-506 Jelenia Góra
tel. +48 75 767 13 35
http://echo.com.pl
21 458
18 979
30
721
2000
bd
Echo Investment
Centrum Handlowe Korona
ul. Krzywoustego 126, 51-421 Wrocław
tel. + 48 71 350 13 00, faks. +48 71 350 13 01
[email protected]
http://centrum-korona.pl
bd
50 000
74
2 000
1999
Apsys Polska
Valad
Apsys Polska
Centrum Pogodne Oleśnica
rejon ulic Wojska Polskiego i Oliwkowej
tel. +48 76 746 77 66, faks +48 76 746 77 70
[email protected],
http://rankprogress.pl
6 000 - 7 000
bd
20
250
1 Q 2014
Rank Progress
Rank Progress
Cuprum Arena
ul. Sikorskiego 20, 59-300 Lubin
tel. +48 76 746 94 00, faks +48 76 746 94 10
[email protected]
http://cuprum-arena.pl
76 000
35 000
130
800
2009
Cuprum Arena
bd
Dom Handlowy Renoma
ul. Świdnicka 40, 50-950 Wrocław
tel. +48 71 772 58 27, faks +48 71 77 25 824
[email protected]
http://renoma-wroclaw.pl
http://griffin-re.com
99 500
41 158
120
630
2009
CDI Polska
Griffin Real
Estate
Griffin Real Estate
Factory Wrocław
ul. Graniczna 2, 54-610 Wrocław
tel. +48 71 374 00 45, faks +48 71 374 00 51
[email protected]
http://wrocław.factory.pl
19 453
13 735
88
1 200
2006
Neinver Asset
Management
Polska
Neinver Polska
Family Point Głogów
ul. Ks. Poniatowskiego 12, 67-200 Głogów
tel. +48 509 477 865
[email protected]
http://familypoint.glogow.pl
4 600
4 600
8
175
2013
CBRE
Tradeland
Futura Park Wrocław
ul. Graniczna 2a, 54-610 Wrocław
tel. +48 71 374 00 45, faks +48 71 374 00 51
[email protected]
http://futurapark.pl
20 211
18 000
19
1 200
2008
Neinver Asset
Management
Polska
Neinver Polska
Galeria Dominikańska
pl. Dominikański 3, 50-159 Wrocław
tel. +48 71 344 95 10, faks +48 71 344 95 29
[email protected]
http://galeria-dominikanska.pl
bd
26 000
97
915
2001
ECE Projektmanagement
ECE
Projektmanagement
Galeria Handlowa SKY TOWER
ul. Powstańców Śląskich 95, 53-332 Wrocław
tel. +48 71 738 31 11, faks +48 71 738 31 03
[email protected]
http://galeria.skytower.pl
bd
30 000
80
1 500
2012
LC Corp Sky
Tower
LC Corp Sky Tower
Aktualna i rozszerzona baza centrów handlowych dostępna
w elektronicznej wersji na stronie www.thecity.com.pl w zakładce nieruchomości.
Kontakt: [email protected].
leasable area
in sqm (gla)
Galeria Piastów
ul. Najświętszej Marii Panny 9
59-220 Legnica
tel. +48 76 721 29 70
faks +48 76 721 29 71
[email protected]
http://galeriapiastow.pl
35 000
Galeria Słowiańska Carrefour
ul. Jeleniogórska 42, 59-900 Zgorzelec
tel. +48 75 645 81 67, faks +48 75 645 81 68
[email protected]
http://galeriaslowianska.pl
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
firma
komercjalizująca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
24 850
100
400
2006
Rank Progress
Rank Progress
18 415
12 741
38
728
2006
Carrefour Polska
Carrefour Polska
Galeria Świdnicka
ul. Westerplatte 29, 58-100 Świdnica
tel. +48 74 639 90 01
[email protected]
http://galeria-swidnicka.pl
24 000
23 000
46
400
2012
Rank Progress
Rank Progress
Galeria Twierdza
ul. Noworudzka 2, 57-300 Kłodzko
tel. +48 74 660 44 11faks +48 74 867 19 02
[email protected]
http://galeriatwierdza.pl
33 000
31 000
60
1 100
2009
Master
Management
Group
bd
Galeria Victoria
ul. 1 Maja 64, 58-300 Wałbrzych
tel. +48 74 632 30 00
http://galeriavictoria.pl
80 000
43 000
120
1 390
2010
Keen Property
Management
Keen Property
Management
Magnolia Park
ul. Legnicka 58, 54-204 Wrocław
tel. +48 71 338 44 66, faks +48 71 338 44 56
[email protected]
http://magnoliapark.pl
120 000
77 595
230
3 018
2007
Master
Management
Group
Master
Management
Group
OK Centrum
ul. Mazowiecka 3, 58-300 Wałbrzych
6 700
5 200
2
200
2006
CREAM
CREAM
OK Centrum
ul. Witosa 5, 58-150 Strzegom
9 400
5 100
4
120
2006
CREAM
CREAM
Park Handlowy Auchan Bielany
ul. Francuska 6, 55-040 Wrocław
tel. +48 71 83 15 50
[email protected]
http://auchanbielany.pl
50 060
i 21 056
partnerzy
42 439
i 17 309
partnerzy
120
3 300
2003
Immochan
Immochan
Park Handlowy Bielany
ul. Czekoladowa 5-22, 55-040 Kobierzyce
tel. +48 71 360 77 34
faks +48 71 360 77 38
[email protected]
http://parkhandlowy.pl
107 000
80 000
80
4 000
1998
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
Park Handlowy Eden
ul. Jeleniogórska 40, 59-900 Zgorzelec
tel. +48 75 645 63 00
[email protected]
http://eden.zgorzelec.pl
10 000
8 500
około 30
318
2008
Master
Management
bd
Park Handlowy Młyn
ul. Krzywoustego 110, 51-241 Wrocław
tel. +48 71 725 40 10
[email protected]
http://parkhandlowy-mlyn.pl
11 000
10 000
9
250
2008
Colliers
International
REMS
Helical Poland
Pasaż Grodzki
ul. Grodzka 7, 58-500 Jelenia Góra
tel. +48 75 641 48 11, faks +48 75 641 48 11
[email protected]
http://pasazgrodzki.pl
10 500
5 012
bd
70
2010
Rank Progress
Rank Progress
shopping centre
The updated and expanded database of shopping
centres which is available at www.thecity.com.pl under the tab „Real Estate”.
Contact us: [email protected]
total space
in sqm
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
powierzchnia
najmu
w mkw.
całkowita
powierzchnia
w mkw.
centrum handlowe
97
98
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Pasaż Grunwaldzki
pl. Grunwaldzki 22, 50-363 Wrocław
tel. +48 71 33 58 777, faks +48 71 33 58 778
[email protected]
http://pasazgrunwaldzki.pl
130 000
Zgorzelec Plaza
ul. Armii Krajowej 52 A, 59-900 Zgorzelec
tel. +48 75 649 67 67
[email protected]
http://zgorzelec-plaza.pl
25 420
centrum handlowe
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
firma
komercjalizująca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
50 000
200
1 400
2007
Echo Investment
Property
Management
Echo Investment
12 927
25
293
2010
EDMC
Plaza Centers
(Poland)
KUJAWSKO-POMORSKIE
Alfa Centrum
ul. Chełmińska 4, 86-300 Grudziądz
tel. +48 56 662 87 30, faks +48 56 643 15 26
[email protected]
http://alfacentrum.com.pl
49 552
bd
90
700
2012
Alfa Plaza
bd
Atrium Copernicus
ul. Żółkiewskiego 15, 87-100 Toruń
tel. +48 56 658 88 45, faks +48 56 658 88 44
[email protected]
http://atrium-copernicus.pl
35 937
30 661
90
850
2005
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
28 334
i 15 654
partnerzy
24 427
i 11 666
partnerzy
57
4 300
2001
rozbudowa
w 2011
Immochan
Immochan
29 839
22 888
34
1 300
2002
DTZ
Management
DTZ Management
Centrum Handlowe Kometa
ul. Grudziądzka 162, 87-100 Toruń
tel. +48 56 623 38 89
[email protected]
http://chkometa.pl
bd
22 000
21
852
1999
Apsys
Management
Apsys Polska
Centrum Handlowe Kometa
ul. Grudziądzka 162, 87-100 Toruń
tel. +48 56 623 38 89, faks +48 56 623 39 28
[email protected]
http://chkometa.pl/"
bd
20 000
20
852
1999
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
Centrum Handlowe Rondo
ul. Kruszwicka 1, 85-213 Bydgoszcz
tel. +48 52 348 79 56, faks +48 52 348 79 59
[email protected]
http://chrondo.pl
bd
25 000
46
850
1999
Apsys
Polska
Valad
Apsys Polska
Dom Mody Drukarnia
ul. Jagiellońska 1, 85-067 Bydgoszcz
tel. +48 52 321 38 08, faks +48 52 321 37 98
[email protected]
http://drukarniadommody.pl
bd
10 500
43
166
2007
Apsys
Polska
Apsys Polska
Focus Mall Bydgoszcz
ul. Jagiellońska 39-47, 85-097 Bydgoszcz
tel. +48 52 554 35 00, faks +48 52 554 35 01
[email protected]
http://focusmall-bydgoszcz.pl
90 000
44 000
140
1 000
2008
Alfa Asset
Management
Alfa Asset
Management
BOIG
CBRE
Galeria Grudziądzka Carrefour
ul. Konarskiego 45, 86-300 Grudziądz
tel. +48 56 451 27 50, faks +48 56 451 26 57
[email protected]
http://galeria-grudziadzka.pl
16 110
11 038
32
651
2006
Carrefour Polska
Carrefour Polska
Centrum Handlowe Auchan Bydgoszcz
ul. Rejewskiego 3, 85-791 Bydgoszcz
tel. +48 22 319 87 85, 52 323 86 44
[email protected]
http://auchanbydgoszcz.pl
Centrum Handlowe Bielawy
ul. Olsztyńska 8, 87-100 Toruń
tel. +48 56 662 26 05
[email protected]
http://bielawy-torun.pl
PREZENTACJA
CENTRA ECE
– Najwyższy standard jakości wykonania i zarządzania
ECE Projektmanagement Polska Sp. z o.o. rozwija się w Polsce
od 1997 roku i jest częścią niemieckiej firmy ECE Projektmanagement GmbH
– lidera na rynku europejskim w sektorze śródmiejskich centrów handlowych.
Centra ECE wyznaczają najwyższy standard jakości wykonania i zarzadzania,
ECE Polska kompleksowo realizuje każdą inwestycję, od projektowania, poprzez
solidne wykonanie, kończąc na długofalowym zarządzaniu swoimi obiektami.
Galerie są położone w centralnych punktach największych miast, nawiązują
do ich historii i harmonijnie wpisują się w otoczenie.
ECE Polska zarządza obecnie siedmioma nowoczesnymi centrami handlowymi, których grono w 2015 r. poszerzy się o galerię w Bydgoszczy. Nowy obiekt
handlowy w Bydgoszczy powstanie przy al. Wojska Polskiego i pomieści ok. 180
lokali, będzie liczył ok. 50 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni wynajmu
oraz 1250 miejsc parkingowych. Będzie to największy obiekt łączący funkcje
handlowo – usługowo – rozrywkowe zlokalizowany w Bydgoszczy.
Firma zarządzająca: ECE Projektmanagement Polska Sp. z o.o., ul. Fabryczna 5a, 00-446 Warszawa
Dział Wynajmu: Katarzyna Słodyczka, Szymon Skwierczyński
Kontakt: Tel. +48 22 310 60 70 / Fax +48 22 310 60 02 / www.ece.com
100
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Galeria Pomorska
ul. Fordońska 141, 85-739 Bydgoszcz
tel. +48 52 585 56 20, faks +48 52 585 56 21
[email protected]
http://galeriapomorska.pl
bd
Galeria Solna
ul. Wojska Polskiego 16, 88-100 Inowrocław
tel. +48 52 527 01 08
[email protected],
http://galeria-solna.com.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
30 000
100
1 450
2003
Balmain Asset
Management
& DTZ
Balmain Asset
Management
Jones Lang LaSalle
36 524
31 000
100
1 000
2013
DTZ
Management
Polska
Acteeum Central
Europe
Libra Project
Park Handlowy w Grudziądzu
ul. Konarskiego 86-300 Grudziądz
tel. +48 76 746 77 66, faks +48 76 746 77 70
[email protected]
5 500
5 250
5
160
3 Q 2013
Rank Progress
Rank Progress
Toruń Plaza
ul. Broniewskiego 90, 87-100 Toruń
tel. +48 56 470 45 01
[email protected]
http://torun-plaza.pl
74 451
39 438
bd
1 090
2011
EDMC
Plaza Centers
(Poland)
Wzorcownia
ul. Kilińskiego 3, 87-800 Włocławek
tel. +48 54 252 35 00, faks +48 54 252 35 03
[email protected]
http://wzorcowniawloclawek.com
30 000
25 500
100
400
2009
Master
Management
Group
bd
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
firma
komercjalizująca
LUBELSKIE
164 000
75 000
120
3 100
2014
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
Cushman
& Wakefield
Centrum Handlowe Graf
ul. Lwowska 82
22-100 Chełm
5 900
4 500
około 20
150
2008
bd
bd
Centrum Handlowe MAX
ul. Kolejowa 8, 22-500 Hrubieszów
tel. +48 602 590 320
[email protected]
6 500
5 100
30
220
2001
bd
bd
Centrum Handlowo-Rozrywkowe Lublin Plaza
ul. Lipowa 13, 20-024 Lublin
tel. +48 81 536 22 03, faks +48 81 536 22 04
[email protected]
http://lublinplaza.pl
74 194
24 680
99
683
2007
Klepierre
Management
Polska
Klepierre
Management Polska
Galeria Olimp
al. Spółdzielczości Pracy 34
20-147 Lublin
tel. +48 81 444 14 03, faks +48 81 444 14 30
http://www.galeriaolimp.com.pl/
bd
90 000
300
1 500
2000
bd
Colliers International
Poland
Galeria Orkana
ul. Orkana 6, 20-504 Lublin
tel. +48 81 463 27 73, faks +48 81 527 82 08
[email protected]
http://www.orkana.pl
11 000
8 000
około 50
245
2006
Master
Management
Group
Master Management
Group
Galeria Twierdza
ul. Przemysłowa 10, 22-400 Zamość
tel. +48 84 530 05 01, faks +48 84 530 05 09
[email protected]
http://galeriatwierdzazamosc.pl
31 500
24 000
90
850
2011
Master
Management
Group
bd
Outlet Center w Lublinie
ul. Mełgiewska 16, Lublin
tel. +48 22 851 43 63, faks +48 22 840 54 68
16 000
12 100
100
800
1 Q 2014
bd
CBRE
Atrium Felicity
al. Witosa / ul. Grygowa, Lublin
http://atrium-felicity.pl
centrum handlowe
shopping centre
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
tenants
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
101
firma
komercjalizująca
29 100
111
1 000
2008
Alfa Asset
Management
Alfa Asset
Management
BOIG
CBRE
Galeria Askana
al. Konstytucji 3 Maja 102
66-400 Gorzów Wielkopolski
tel. +48 95 737 26 00
faks +48 95 737 26 01
[email protected]
http://galeria-askana.pl
55 000
18 227
114
547
2007
CREAM
CREAM
Galeria Grafitt
ul. Bohaterów Westerplatte 24
65-074 Zielona Góra
tel. +48 68 322 18 80
[email protected]
http://galeriagrafitt.pl
9 650
3 500
22
150
2004
bd
Centrum
Parkingowe
Galeria przy Parku
ul. Kombatantów / ul. Okulickiego 160
tel. +48 22 256 08 00
21 800
11 000
bd
bd
2011
bd
bd
NoVa Park
ul. Przemysłowa 2
tel. +48 95 714 00 01
[email protected]
http://nova-park.pl
75 000
32 400
140
910
2012
Apsys Polska
Futureal
Apsys Polska
ŁóDzKIE
ul. Sikorskiego 13/17
97-300Piotrków Trybunalski
tel. +48 44 649 34 64
18 200
17 400
bd
790
2000
bd
bd
ul. Zamkowa 31, 95-200 Pabianice
tel. +48 42 227 16 00
17 100
15 000
około 50
570
2002
Echo Investment
Property
Management
bd
Centrum Handlowe Guliwer
ul. Kolumny 6/36, 93-610 Łódź
tel. +48 42 646 06 90
[email protected]
19 533
17 403
19
1 100
1997
DTZ
Management
DTZ
Management
Centrum Handlowe Port Łódź
ul. Pabianicka 245, 93-457 Łódź
tel. +48 42 298 12 12
faks +48 42 298 11 77
[email protected]
http://portlodz.pl
127 000
103 000
153
4 500
2010
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
Centrum Handlowe Tulipan
ul. Piłsudskiego 94, 92-202 Łódź
tel. +48 42 676 79 22
faks +48 42 676 79 25
[email protected]
http://chtulipan.pl/
bd
41 597
60
bd
1997
120 651
51 292
bd
1 017
2014
Centrum Handlowo-Rozrywkowe Sukcesja
al. Politechniki 5, 93-590 Łódź
tel. +48 42 634 37 83
faks +48 42 634 37 83
[email protected]
http://www.sukcesja.eu
METRO
Poroperties
Fabryka
Biznesu
METRO
Poroperties
Savills
Fabryka Biznesu
48 000
Focus Mall Zielona Góra
ul. Wrocławska 17
65-427 Zielona Góra
tel. +48 68 410 70 00
faks +48 68 410 70 01
[email protected]
http://focusmall-zielonagora.pl
LUBUSKIE
102
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Centrum Zakupów Zgierz
ul. Łódzka 77-79, 95-100 Zgierz
tel. +48 22 743 00 23
[email protected]
http://centrum-zakupow.pl
3 300
Dekada Sieradz
ul. Wojska Polskiego 11, 98-200 Sieradz
tel. +48 22 851 34 65
faks +48 22 851 34 65
[email protected]
http://galeriadekada.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
3 100
7
50
2011
NAP Invest
NAP Invest
12 000
9 840
30
340
2011
Dekada Realty
BOIG Property
Consulting
Dekada Skierniewice
ul. Reymonta 8a, 96-100 Skierniewice
tel. +48 22 851 34 65
faks +48 22 851 34 65
[email protected]
4 770
3 410
16
60
2011
Dekada Realty
BOIG Property
Consulting
Focus Mall Piotrków Trybunalski
ul. Słowackiego 123
97-300 Piotrków Trybunalski
tel. +48 44 715 90 00
faks +48 44 715 90 01
[email protected]
http://focusmall-piotrkowtrybunalski.pl
75 000
35 000
110
740
2009
Alfa Asset
Management
Alfa Asset
Management
BOIG
CBRE
Galeria Łódzka
al. Piłsudskiego 15/23, 90-307 Łódź
tel. +48 42 639 15 00
faks +48 42 639 15 20
[email protected]
http://galeria-lodzka.pl
110 730
45 000
164
1 400
2002
ECE Projekt
management
ECE Projekt
management
Galeria Olimpia
ul. Kolejowa 6, 97-400 Bełchatów
tel. +48 44 71 53 004
faks +48 44 715 30 00
[email protected]
http://galeriaolimpia.pl
55 000
32 900
85
1 050
2012
Echo Investment
Property
Management
Echo Investment
Galeria Sieradzka
al. Grunwaldzka 1, 98-200 Sieradz
tel. +48 43 827 90 35
10 500
8 200
około 50
246
I etap
– 2008
II etap
– 2010
bd
CBRE
M1 Centrum Handlowe Łódź
ul. Brzezińska 27/29, 92-103 Łódź
tel. +48 42 616 37 01
faks +48 42 616 37 10
[email protected]
http://lodz.m1-centrum.pl
51 164
36 528
73
2 382
1999
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
Manufaktura
ul. Drewnowska 58, 91-002 Łódź
tel. +48 42 664 92 60, faks +48 42 664 92 90
[email protected]
http://manufaktura.com
bd
127 000
306
3 000
2006
Apsys Polska
Apsys Polska
Pasaż Łódzki
al. Jana Pawła II 30, 93-570 Łódź
tel. +48 42 638 01 10
faks +48 42 638 01 29
[email protected]
http://chpasazlodzki.pl
bd
37 000
73
1 250
2000
Apsys Polska
Apsys Polska
5 900
5 705
18
142
I połowa
2014 r.
Grupa Capital
Park
The Blue Ocean
Investement Group
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
Street mall Vis a Vis
ul. Zgierska 211, 91-497 Łódź
tel. +48 22 318 88 88
faks +48 22 318 88 89
[email protected]
http://visavis-streetmall.pl
firma
komercjalizująca
PREZENTACJA
SukceSja – nowa jakość w Łodzi
C
entrum Handlowo-Rozrywkowe „Sukcesja” to wielofunkcyjny kompleks, który
stworzy nową jakość w Łodzi. Będzie miejscem nie tylko robienia zakupów,
ale przede wszystkim spędzania wolnego czasu, przyjaznym dla mieszkańców, najemców i środowiska, łączącym nowoczesną architekturę i najnowsze technologie z tradycją. Inwestorem jest łódzka spółka Fabryka Biznesu.
Obiekt powstanie w pobliżu kampusu Politechniki Łódzkiej, Międzynarodowych Targów Łódzkich i nowego osiedla mieszkaniowego, w miejscu doskonale skomunikowanym ze wszystkimi dzielnicami Łodzi. To jeden z najdynamiczniej rozwijających
się rejonów miasta, który przekształca się w jego nowe centrum.
adres (lokalizacja):
kontakt telefon/e-mail:
„Sukcesja” ma być ekoliderem wśród tego typu obiektów w regionie, budowanym i funkcjonującym według najnowszych standardów międzynarodowego certyfikatu BREEAM.
Inwestor postawił na dużą funkcjonalność, m.in. intuicyjną komunikację oraz wygodne
parkingi o czytelnym układzie miejsc i łatwym systemie identyfikacji. Przewidziane
są liczne udogodnienia dla rodzin z dziećmi. Atrakcyjnie zagospodarowany, z zielenią
i fontannami, teren wokół kompleksu zostanie otwarty na przestrzeń publiczną.
Na placu budowy trwają intensywne prace, zgodnie z harmonogramem. Do końca
2013 roku obiekt znajdzie się pod dachem, a pierwszych klientów przyjmie jesienią
2014 r. Komercjalizację prowadzą zespoły Savills i Fabryki Biznesu.
al. Politechniki 5, 93-590 Łódź (woj. łódzkie)
tel. +48 (42) 634 37 83, faks +48 (42) 634 37 83, [email protected], www.sukcesja.eu
data otwarcia obiektu:
2014 r.
nazwa wŁaŚCICIeLa:
Fabryka Biznesu Sp. z o.o.
Inwestor
Fabryka Biznesu Sp. z o.o.
pow. najmu obIektu:
pow. CaŁkowIta obIektu:
kLuCzowI najemCy (najwięksi):
pLany rozwoju
parkIng (ilość miejsc/powierzchnia):
www.sukcesja.eu
51 292 mkw.
120 651 mkw.
PIOTR I PAwEŁ S.A., LPP S.A., ROSSMANN, HELIOS S.A., LPP TEX S.A., PuRE HEALTH & FITNESS, TOP SECRET, MOuNT BLANC,
EuROTEL S.A., CEFARM wARSzAwA S.A., ORANgE, ITAKA, LODzIARNIE FIRMOwE gRyCAN, ANIA KRuK, CuKIERNIA SOwA
zakończenie budowy i oddanie do użytku w 2014 r.
1017
104
centrum handlowe
shopping centre
całkowita
powierzchnia
w mkw.
total space
in sqm
powierzchnia
najmu
w mkw.
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
number of
leasable area
parking
tenants
in sqm (gla)
spaces
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
opening
year
management
company
lease company
firma
komercjalizująca
MAŁOPOLSKIE
Bonarka City Center
ul. Kamieńskiego 11, 30-644 Kraków
tel. +48 12 298 60 01, faks +48 12 298 60 02
[email protected]
http://bonarkacitycenter.pl
234 000
92 000
195
3 200
2009
Trigranit
Management
Polska
Trigranit
Management Polska
bd
60 000
160
2 800
2013
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Czyżyny
ul. Medweckiego 2, 31-870 Kraków
tel. +48 12 297 30 12
[email protected]
34 664
32 000
53
860
2002
DTZ
Management
DTZ Management
ul. Błonie 2, 33-100 Tarnów
tel. +48 14 62 51 438
21 300
20 200
bd
810
2000
bd
bd
Centrum Handlowe Gołąbkowice
ul. Prażmowskiego 11, 33-302 Nowy Sącz
tel. +48 18 414 39 00, faks +48 18 414 39 01
[email protected]
http://golabkowice.pl/
42 500
17 900
50
700
2011
bd
bd
bd
28 000
55
1 230
I etap 1997,
II etap 1998
Apsys Polska
Valad
Apsys Polska
Centrum Handlowe MAX
ul. Szkotnik 1A, 33-100 Tarnów
tel. +48 14 620 14 25, faks +48 14 620 14 26
[email protected]
http://chmax.com.pl
5 700
4 400
40
80
2001
CREAM
CREAM
Centrum Handlowe Zakopianka
ul. Zakopiańska 62, 30-418 Kraków
tel. +48 12 293 31 00
http://parkhandlowy-zakopianka.pl
69 805
52 846
77
2 200
1998
DTZ
Management
Balmain Asset
Management CEE
Centrum Handlowo-Rozrywkowe Kraków
Plaza
al. Pokoju 44, 31-564 Kraków
tel. +48 12 684 16 00, faks +48 12 684 16 10
[email protected]
http://krakowplaza.pl
58 987
29 423
65
1 420
2001
Klepierre
Managment
Polska
Klepierre
Managment Polska
Dekada Kraków
ul. Stojałowskiego 6, 30-611 Kraków
tel. +48 22 851 34 65, faks +48 22 851 01 21
[email protected]
3 500
3 410
16
110
2012
Dekada Realty
BOIG Property
Consulting
Dekada Myślenice
ul. Słoneczna 2d, 32-400 Myślenice
tel. +48 22 851 34 65, faks +48 22 851 01 21
[email protected]
3 600
3 430
14
70
2011
Dekada Realty
BOIG Property
Consulting
Europa II Plaza
ul. Nawojowska 1, 33-300 Nowy Sącz
tel. +48 18 449 51 00
faks [email protected]
http://europaplaza.com.pl"
17 500
bd
130
330
2001
bd
bd
Centrum Handlowe Auchan Bronowice
Kraków, rejon ul. Jasnogórskiej, Stawowej
i Sosnowieckiej
tel. +48 22 319 87 85
[email protected]
http://www.galeriabronowice.pl/
Centrum Handlowe Krokus
al. Bora Komorowskiego 37
31-876 Kraków
tel. + 48 12 413 33 90
faks +48 12 413 33 92
[email protected]
http://chkrokus.pl"
PREZENTACJA
ROZBUDOWA CENTRUM HANDLOWEGO
AUCHAN PIASECZNO
P
ierwsze Centrum Handlowe Auchan w Polsce czeka wielka rozbudowa.
Powierzchnia handlowa nowego trzykondygnacyjnego obiektu Immochan wyniesie ok. 83 tysiące mkw. i pomieści 220 sklepów. Po
otwarciu w 2015 roku Galeria Piaseczno stanie się centrum trzeciej
generacji z bogatą ofertą modową dla całej rodziny.
Immochan – Oddział nieruchomości grupy Auchan, inwestor, deweloper, komercjalizator i zarządca 21 galerii handlowych w Polsce przygotowuje rozbudowę
Centrum Handlowego Auchan Piaseczno. To pierwszy obiekt Auchan w Polsce,
który powstał w 1996 roku.
Kluczowa dla sukcesu rozbudowanego centrum jest jego lokalizacja. Obiekt znajduje się w sąsiedztwie południowych dzielnic Warszawy i Piaseczna – w obszarze
obejmującym zasięgiem tak zwane „sypialnie” stolicy. Atrakcyjność lokalizacji
podnosi bliskie umiejscowienie Leroy Merlin, Norauto, Decathlon i Fashion House.
„Znamy potrzeby mieszkańców południowej części stolicy i Piaseczna. Dlatego Immochan planuje stworzyć miejsce kultury i rozrywki, którego dziś bardzo
brakuje w tym rejonie” – mówi Małgorzata Rajkow-Krzywicka, Dyrektor Komercjalizacji Immochan.
W piaseczyńskiej galerii będą działać kluczowi operatorzy odzieżowi. Powstanie również duży market RTV AGD. Szerokiej ofercie odzieżowej i rozrywkowej
towarzyszyć będzie obszerna strefa restauracji i kawiarni. Aby obiekt stał się wiodącym regionalnym centrum rozrywki, Immochan przewiduje w nim dodatkowe
atrakcje, takie jak lodowisko, klub fitness oraz centrum rozrywki dla dzieci.
Adres
KotAKt
dAtA otwArciA
NAzwA zArządcy
NAzwA iNwestorA
PowierzchNiA hANdlowA obieKtu
liczbA NAjemców
ul. Puławska 46, 05-500 Piaseczno k. Warszawy
[email protected] , tel.: 22 319 87 85
2015
Immochan
Immochan
ok. 83 000 mkw.
220
106
centrum handlowe
shopping centre
total space
in sqm
powierzchnia
najmu
w mkw.
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
number of
leasable area
parking
tenants
in sqm (gla)
spaces
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
opening
year
management
company
lease company
firma
komercjalizująca
Factory Kraków
ul. Rożańskiego 32, 32-085 Modlniczka
tel. +48 12 297 35 00
faks +48 12 297 35 20
[email protected]
http://factory.pl
27 300
21 308
86
1 374
2011
Neinver Asset
Management
Cushman
& Wakefield
Neinver Polska
Futura Park Kraków
ul. Rożańskiego 32, 32-085 Modlniczka
tel. +48 12 297 35 00, faks +48 12 297 35 20
[email protected]
http://futurapark.pl
49 294
19 019
23
1 374
2011
Neinver Asset
Management
Cushman
& Wakefield
Neinver Polska
bd
14 000
około 50
bd
2007
bd
WP Investment
Galeria Kazimierz
ul. Podgórska 34, 31-536 Kraków
tel. +48 12 433 01 01, faks +48 12 433 03 33
[email protected]
http://galeriakazimierz.pl
112 000
38 220
160
1 800
2005
GTC
Jones Lang LaSalle
Galeria Krakowska
ul. Pawia 5, 31-154 Kraków
tel. +48 12 428 99 00, faks +48 12 428 99 20
[email protected]
http://galeria-krakowska.pl
123 000
60 000
260
1 385
2006
ECE
Projektmanagement
Galeria Niwa
ul. Powstańców Śląskich 1, 32-600 Oświęcim
tel. +48 33 484 19 41
http://galerianiwa.com.pl
16 000
13 500
około 50
500
2009
Master
Management
bd
Galeria Sandecja
ul. Węgierska 170, 33-300 Nowy Sącz
tel. +48 18 540 86 01, faks +48 18 540 86 03
[email protected]
http://galeria-sandecja.pl
40 000
17 200
100
850
2009
CB Richard Ellis
TK Development
Galeria Tarnovia
ul. Krakowska 149, 33-100 Tarnów
tel. +48 14 646 63 01, faks +48 14 646 63 02
[email protected]
http://galeria-tarnovia.com/
36 500
16 550
100
460
2009
CB Richard Ellis
TK Development
Gemini Park Tarnów
ul. Nowodąbrowska 127, 33-100 Tarnów
tel. +48 14 639 50 10, faks +48 14 639 50 11
[email protected]
http://geminipark.pl
77 200
42 500
100
1 050
2010
GREM Gemini
Real Estate
Management
BOIG
M1 Centrum Handlowe Kraków
al. Pokoju 67, 31-580 Kraków
tel. +48 12 299 27 57, faks +48 12 299 27 59
[email protected]
http://krakow.m1-centrum.pl
64 591
48 606
111
1 358
2001
rozbudowa
2011
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
Galeria Handlowa Solvay Park
ul. Zakopiańska 105, 30-481 Kraków
tel. +48 12 257 39 10
[email protected]
http://solvaypark.pl
całkowita
powierzchnia
w mkw.
MAZOWIECKIE
Arkadia
al. Jana Pawła II 82, 00-175 Warszawa
tel. +48 22 331 34 00
faks +48 22 331 34 01
[email protected]
http://arkadia.com.pl
287 000
110 000
250
4 300
2004
Unibail Rodamco
Unibail Rodamco
Atrium Mosty
ul. Tysiąclecia 2a, 09-402 Płock
tel. +48 24 369 12 00, faks +48 24 369 12 01
[email protected], http://atrium-mosty.pl
49 061
18 000
47
600
2010
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
PREZENTACJA
BONARKA CITY CENTER
B
onarka City Center to wielofunkcyjne centrum handlowe zlokalizowane w sąsiedztwie rozwijającej się zabudowy mieszkaniowej
i biurowej, 10 minut od starego miasta i 5 minut od obwodnicy Krakowa. Na obszarze 234 000 m² powierzchni użytkowej znajduje się 230
sklepów, restauracji, punktów usługowych, w tym: Auchan, Leroy Merlin,
ZARA, TK Maxx, Smyk Megastore oraz największy w Krakowie multipleks
kinowy Cinema City. Centrum oferuje klientom wyjątkowo komfortową
atmosferę zakupów, największy wybór marek modowych oraz bezpłatny
parking na ponad 3 200 samochodów.
B
onarka City Center is the multifunctional shopping center located close to the main residential and office developments of the
city, a 10-minute drive from the historical center of Krakow and
5 minutes from the express ring road. Within the gross building area of
234 000 m² there are 230 shops, restaurants and service points. Anchor
tenants include: Auchan, Leroy Merlin, ZARA, TK Maxx, Smyk Megastore
as well as the biggest cinema multiplex in Krakow, Cinema City. The center offers exceptional shopping experience, widest range of fashion brands
and free of charge parking for 3 200 vehicles.
Kontakt / Contact
Bonarka City Center
ul. Kamieńskiego 11, 30-644 Kraków, Polska
Tel.: +48 12 298 60 01
E-mail: [email protected]
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Atrium Promenada
ul. Ostrobramska 75c, 04-175 Warszawa
tel. +48 22 611 39 52, faks +48 22 611 72 72
[email protected]
http://warszawa.promenada.com
106 000
Atrium Reduta
al. Jerozolimskie 148, 02-326 Warszawa
tel. +48 22 823 94 00, faks +48 22 823 90 30
[email protected], http://atrium-reduta.pl
Atrium Targówek
ul. Głębocka 15, 03-287 Warszawa
tel. +48 22 675 80 00, faks +48 22 675 80 00
[email protected]
http://atrium-targowek.pl
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
55 710
197
1 741
1996
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
45 044
27 081
138
1 640
1999
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
114 104
31 332
140
1 790
1998
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
Centrum Handlowe Auchan Łomianki
ul. Brukowa 25, Łomianki
tel. +48 22 319 87 85
[email protected]
http://auchanlomianki.pl
bd
33 070
90
1 821
2012
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Modlińska
ul. Modlińska 8, 03-216 Warszawa
tel. +48 22 319 87 85, 22 339 86 44
[email protected]
http://auchanmodlinska.pl
15 884
14 684
16
1 800
1998
Immochan
Immochan
centrum handlowe
shopping centre
firma
komercjalizująca
108
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Centrum Handlowe Auchan Piaseczno
ul. Puławska 46, 05-500 Piaseczno
tel. +48 22 319 87 85, 22 715 86 44
[email protected]
http://auchanpiaseczno.pl
31 063
i 11 511
partnerzy
Centrum Handlowe Auchan Płock
ul. Wyszogrodzka 140, 09-400 Płock
tel. +48 22 319 87 85, 24 265 86 46
[email protected]
http://auchanplock.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
27 564
i 88 68
partnerzy
46
2 400
1996/1999
Immochan
Immochan
20 943
i 640
partnerzy
18 838 i 260
partnerzy
28
1 450
2001
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Bemowo
al. Powstańców Śląskich 126, 01-466
Warszawa
tel. +48 22 569 72 90, faks
http://galeria-bemowo.pl
34 715
27 935
65
1 400
1999
DTZ
Management
DTZ Management
Centrum Handlowe Blue City
al. Jerozolimskie 179, 02-222 Warszawa
tel. +48 22 311 70 20, faks +48 22 311 70 01
[email protected]
http://bluecity.pl
180 000
64
200
2 200
2004
Blue City
Blue City
ul. Żółkiewskiego 4, 26-617 Radom
tel. +48 48 333 21 56
20 615
19 488
około 40
831
2000
bd
bd
Centrum Handlowe Panorama
al. W. Witosa 31, 00-710 Warszawa
tel. +48 22 640-14-00, faks +48 22 642-83-33
http://www.panorama-centrumhandlowe.pl
27 000
21 111
80
350
1993
DHM
bd
Centrum Handlowe Ursynów
ul. Puławska 427, 02-801 Warszawa
tel. +48 22 648 45 72, faks +48 22 648 94 29
[email protected]
http://chursynow.pl
33 271
32 000
25
2 000
1997
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
Centrum Handlowe Warszawa Wileńska
ul. Targowa 72, 03-734 Warszawa
tel. +48 22 331 64 40, +48 22 331 64 45
faks +48 22 331 60 01
[email protected]
http://warszawa-wilenska.pl
110 000
53 000
105
1 250
2002
Unibail Rodamco
Unibail Rodamco
bd
73 000
104
2 700
1999
Apsys Polska
Valad
Apsys Polska
Centrum Makroregionalne Warszawa-Wschód
przy drodze krajowej nr 2 - Szosa Mińska,
Duchnów
tel. +48 76 746 77 66, faks +48 76 746 77 70
[email protected]
65 000
62 300
100
2 210
2 Q 2015
Rank Progress
SA
Rank Progress
Centrum Skorosze
ul. Sławoja-Składkowskiego 4, 02-497
Warszawa
tel. +48 22 589 54 80
[email protected]
http://centrum-skorosze.pl/
13 196
12 000
50
450
2007
I.I.C. Retail Sp.
z o.o.
I.I.C. Retail
Centrum Zakupów Ząbki
ul. Powstańców róg ul. Reymonta
05-091 Ząbki
tel. +48 22 743 00 23
[email protected]
http://centrum-zakupow.pl
3 000
2 900
6
112
2011
bd
NAP Invest
shopping centre
Centrum Janki
ul. Mszczonowska 3, 05-090 Janki
tel. + 48 22 711 30 00,
faks +48 22 711 30 03
[email protected]
http://chjanki.pl
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
firma
komercjalizująca
leasable area
in sqm (gla)
Dekada Grójec
ul. Armii Krajowej 50, 05-600 Grójec
tel. +48 22 851 34 65, faks +48 22 851 34 65
[email protected]
5 520
Dekada Żyrardów
ul. 1 Maja 40, 96-300 Żyrardów
tel. +48 22 851 34 65, faks +48 22 851 34 65
[email protected]
Dom Handlowy vitkAc
ul. Bracka 9, 00-107 Warszawa
tel. +48 22 310 73 13
http://www.vitkac.com/pl/
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
5 400
17
180
2013
Dekada Realty
BOIG Property
Consulting
5 500
3 840
15
50
2012
Dekada Realty
BOIG Property
Consulting
25 199
11 838
bd
bd
2011
bd
bd
Jones Lang LaSalle
firma
komercjalizująca
Dom Mody Klif
ul. Okopowa 58/72, 01-042 Warszawa
tel. +48 22 531 45 50, faks +48 22 836 92 00
[email protected]
http://klif.pl
24 879
18 071
100
909
1999,
moder
nizacja
2012
AEW Central
Europe
(Asset
Management)
BNP Paribas Real
Estate Advisory
Property
Management
Poland (Property
Management)
Domoteka
ul. Malborska 41, 03-286 Warszawa
tel. +48 22 334 45 71, faks +48 22 334 45 92
[email protected]
http://domoteka.pl
24 600
16 604
48
146
(Domoteka)
4647 (Park
handlowy)
2006
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
Factory Warszawa Annopol
ul. Annopol 2, 03-236 Warszawa
tel. +48 22 441 90 00, faks +48 22 441 90 20
[email protected]
http://annopol.factory.pl
26 342
19 700
122
800
2013
Neinver Asset
Managment
Polska
Neinver Polska
Factory Warszawa Ursus
pl. Czerwca 1976, nr 6, 02-495 Warszawa
tel. +48 22 478 22 70, faks +48 22 478 22 90
[email protected]
http://ursus.factory.pl/
17 635
13 453
80
447
2002
Neinver Asset
Managment
Polska
Neinver Polska
Fashion House Outlet Centre Warszawa
ul. Puławska 42E, 05-500 Piaseczno
tel. +48 22 737 31 15, faks +48 22 737 19 02
[email protected]
http://fashionhouse.pl
26 000
17 000
120
1 200
2005
Fashion House
Polska
BOIG Property
Consulting
Fort Wola
ul. Połczyńska 4, 01-377 Warszawa
tel. +48 22 535 04 80, faks +48 22 535 04 90
http://www.chfortwola.pl/
90 000
32 271
bd
2 025
2001
bd
bd
Galeria Białołęka
ul. Wołoska 5, 02-675 Warszawa
tel. +48 22 606 07 00, faks +48 22 606 04 10
[email protected]
http://gtc.com.pl
bd
63 500
200
2 000
2015/2016
GTC
bd
Galeria DH Maxim
ul. Siwińskiego 2, 05-120 Legionowo
tel. +48 22 784 64 71, faks +48 22 784 64 71
[email protected]
http://dhmaxim.pl
4 500
3 905
19
120
2006
RetPro Spółka
Jawna
RetPro Spółka
Jawna
Galeria Mazovia
tel. +48 24 367 85 00, faks +48 24 367 85 01
[email protected]
http://galeriamazovia.com.pl
54 500
28 000
120
780
2010
CBRE
Mallson Polska
total space
in sqm
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
powierzchnia
najmu
w mkw.
całkowita
powierzchnia
w mkw.
centrum handlowe
109
110
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
bd
Galeria Mrówka
ul. Niechodzka 5, 06-400 Ciechanów
tel. +48 22 331 84 00, faks +48 22 331 84 01
[email protected]
http://galeriamrowka.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
62 307
247
2 600
2000
Unibail
– Rodamco
Polska
Unibail - Rodamco
Polska
13 000
12 000
35
350
2008
RetPro Spółka
Jawna
RetPro Spółka
Jawna
Galeria NDM
ul. Wojska Polskiego, ul. Leśna
Nowy Dwór Mazowiecki
tel. +48 22 331 84 00, faks +48 22 331 84 01
[email protected]
http://galeriandm.pl
2 100
2 000
4
100
2012
RetPro Spółka
Jawna
RetPro Spółka
Jawna
Galeria pod Dębami
ul. Pasłęcka 8D, 03-317 Warszawa
tel. +48 22 331 84 00, faks +48 22 331 84 01
[email protected]
http://galeriapoddebami.pl
4 100
3 850
26
570
2004
RetPro Spółka
Jawna
RetPro Spółka
Jawna
bd
13 000
około 50
200
2008
bd
NAP Invest
60 000
34 000
160
850
I Q 2014
bd
ASPENN
Galeria Słoneczna Radom
ul. Bolesława Chrobrego 1, 26-600 Radom
tel. +48 48 612 20 00, faks +48 48 382 20 01
http://galeriasloneczna.pl
bd
42 000
około 130
1 220
2011
bd
bd
Galeria Słoneczna
ul. Bolesława Chrobrego 1, 26-609 Radom
tel. +48 48 612 20 10
http://www.galeriasloneczna.pl/
bd
42 000
bd
1 181
2011
bd
Poland
3 100
2 800
8
60
bd
CREAM
CREAM
Galeria Wilanów
tel. +48 22 606 07 00, faks +48 22 606 04 10
[email protected]
http://gtc.com.pl
bd
73 387
200
2 000
2015/2016
GTC
bd
Galeria Wisła
tel. +48 24 363 33 00, faks +48 24363 00 04
[email protected]
http://galeria-wisla.pl
39 043
23 023
116
540
2008
CREAM
CREAM
King Cross Praga
ul. Jubilerska 1/3, 04-190 Warszawa
tel. +48 22 611 49 31, faks +48 22 611 48 11
[email protected]
http://kingcrosspraga.pl
bd
23 972
66
1 344
1996
DTZ
Management
DTZ Management
M1 Centrum Handlowe Marki
ul. Piłsudskiego 1, 05-270 Marki
tel. +48 22 761 55 11, faks +48 22 771 21 54
[email protected]
http://marki.m1-centrum.pl
57 329
44 089
60
2 645
1999
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
Galeria Mokotów
tel. +48 22 541 41 41
[email protected]
http://galeriamokotow.pl
Galeria Rembielińska
ul. Rembielińska 20, 03-352 Warszawa
tel. +48 22 743 00 23
[email protected]
http://galeriarembielinska.pl/
Galeria S
ul. Wojskowa 3, Siedlce
Galeria Stokrotka
ul. Franciszka Żwirki 6, 06-500 Mława
http://galeria-stokrotka.pl
firma
komercjalizująca
leasable area
in sqm (gla)
M1 Centrum Handlowe Radom
ul. Grzecznarowskiego 28, 26-604 Radom
tel. +48 48 361 87 76
faks +48 48 361 87 32
[email protected]
http://radom.m1-centrum.pl
43 090
Park Handlowy Janki
pl. Szwedzki 3, Janki
05-090 Raszyn
tel. +48 22 711 24 36
faks +48 22 711 22 66
[email protected]
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
32 524
54
1 848
1998
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
57 000
53 000
41
2 300
1995
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
100 705
(24 600
Domoteka)
16 604
48
4 647
2006
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
Plac Unii
ul. Puławska 2, 02-566 Warszawa
tel. +48 22 571 44 44
faks +48 22 571 44 43
[email protected]
http://www.placunii.pl
28 000
15 500
bd
800
4 Q 2013
WeCare
Jones Lang LaSalle
Sadyba Best Mall
ul. Powsińska 31, 02-903 Warszawa
tel. +48 22 310 30 00
faks +48 22 310 30 10
[email protected]
http://sadyba.pl
54 103
22 508
92
983
2000
Klepierre
Management
Polska
Klepierre
Management Polska
bd
6 000
retail park
5 300
hipermarket
Carrefour
12
400
I Q 2014
bd
Poland
3 800
3 663
20
100
2011
Grupa Capital
Park
The Blue Ocean
Investement Group
Jones Lang LaSalle
shopping centre
Park Handlowy Targówek
ul. Malborska 51-53, 03-286 Warszawa
tel. +48 22 334 45 71
faks +48 22 334 45 92
[email protected]
Sochaczew Carrefour
ul. Warszawska 119, 96-500 Sochaczew
Street mall Vis a Vis
ul. Chrobrego 2, 26-609 Radom
tel. +48 22 318 88 88
faks +48 22 318 88 89
[email protected]
http://visavis-streetmall.pl
firma
komercjalizująca
65 988
4 0000 - retail
3 000 - offices
17100 Auchan
180
2 800
2002
AEW Central
Europe
(Asset
Management)
BNP Paribas Real
Estate Advisory
Property
Management
Poland (Property
Management)
bd
31 000
80
800
4 Q 2014
bd
CBRE
Zielony Park Handlowy
ul. Głębocka 13, 03-287 Warszawa
http://zielonyparkhandlowy.pl
24 985
24 985
12
bd
2007
DTZ
Management
CSAM
Złote Tarasy
ul. Złota 59, 00-120 Warszawa
tel. +48 22 222 22 00, +48 22 222 22 25
[email protected]
http://zlotetarasy.pl
159 626
66 000
224
1 600
2007
DTZ
Management
DTZ Management
Wola Park
ul. Górczewska 124, 01-460 Warszawa
tel. +48 22 533 40 03
faks +48 22 533 40 04
[email protected]
http://wolapark.pl
Wołomin Fabryka
ul. Geodetów, Wołomin
total space
in sqm
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
powierzchnia
najmu
w mkw.
całkowita
powierzchnia
w mkw.
centrum handlowe
111
112
centrum handlowe
shopping centre
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
tenants
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
firma
komercjalizująca
OPOLSKIE
Centrum Handlowe Karolinka
ul. Wrocławska 152/154, 45-837 Opole
tel. +48 77 462 48 02, faks +48 77 474 30 36
[email protected]
http://ch-karolinka.pl
78 500
70 000
119
2 500
2008
Mayland Real
Estate
Mayland Real Estate
Galeria Miodowa
ul. Byczyńska 101, 46-203 Kluczbork
tel. +48 77 444 75 02
[email protected]
http://galeriamiodowa.pl
12 500
11 000
24
345
2012
P.A. Nova
Management
P.A. Nova
Odrzańskie Ogrody
al. Armii Krajowej 38
47-220 Kędzierzyn-Koźle
tel. +48 77 545 83 27
[email protected]
http://odrzanskie-ogrody.pl
55 000
22 000
76
700
2012
P.A. Nova
Management
P.A. Nova,
Retail Concept
bd
18 500
86
390
2009
bd
Poland
40 000
38 000
70
1 600
2011
Colliers
International
REMS
Helical Poland,
Mallson
Solaris Center
pl. Kopernika 16, 45-040 Opole
http://solariscenter.pl/
Turawa Park
ul. Dębowa 1, 46-022 Zawada, Opole
tel. +48 77 410 90 98
[email protected]
http://turawa-park.com
PODKARPACKIE
Centrum Handlowe Auchan Krasne
Krasne 20B
36-007 Krasne k. Rzeszowa
tel. +48 22 319 87 85, 17 780 86 44
[email protected]
http://auchankrasne.pl
38 560
31 621
37
1 540
2006
Immochan
Immochan
Centrum Kulturalno-Handlowe Millenium Hall
al. Kopisto 1, 35-315 Rzeszów
tel. +48 17 77 00 700
[email protected]
http://milleniumhall.pl
110 000
56 612
około 250
1 000
2011
Develop
Investment
Develop Investment
bd
2 900
bd
50
2011
IVS Grupa
IVS Grupa
Galeria Aviator
ul. Powstańców Warszawy, Mielec
tel. +48 76 746 77 66
faks +48 76 746 77 70
[email protected]
33 500
25 800
75
1 200
3 Q 2014
Rank Progress
Rank Progress
Galeria Graffica
ul. Lisa-Kuli 19, 35-025 Rzeszów
tel. +48 17 858 05 65
faks +48 17 858 05 65
[email protected]
http://galeria-graffica.pl
22 000
20 000
około 120
120
2002
Star Europa
Star Europa
Galeria Nowy Świat
ul. Krakowska 20, 35-111 Rzeszów
tel. +48 17 717 90 01
[email protected]
http://galeria-nowyswiat.pl
30 771
24 000
około 110
600
2009
Womak Alfa
Womak Alfa
Galeria Aura
ul. Biernackiego 2, 39-300 Mielec
tel. +48 12 356 51 86,
tel. +48 12 356 51 87
faks +48 12 357 62 05
[email protected], http://galeriaaura.pl
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
bd
Galeria Rzeszów
al. Piłsudskiego 44, 35-001 Rzeszów
tel. +48 661 220 496,
faks +48 17 777 10 01
[email protected]
http://galeria-rzeszow.pl/
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
21 000
bd
700
1999
IVS Grupa
IVS Grupa
130 000
42 000
około 200
1 200
2012
Galeria Rzeszów
Galeria Rzeszów
Galeria Sanowa
ul. Wojciecha Brudzewskiego 1
37-700 Przemyśl
tel. +48 16 733 12 10
faks +48 16 733 12 11
[email protected]
http://galeriasanowa.pl
60 000
22 000
70
840
2010
P.A. Nova
Management
Cushman
& Wakefield
P.A. Nova
Korczowa Dolina
ul. Młyny 90, 37-550 Młyny
tel. +48 512 447 167
[email protected]
http://korczowadolina.pl
70 000
45 000
70
2 200
2011
Korczowa Dolina
Korczowa Dolina
Park Handlowy Miejsce Piastowe
ul. Handlowa, 38-430 Miejsce Piastowe
tel. +48 76 746 77 66
faks +48 76 746 77 70
[email protected]
4 900
4 800
5
640
3 Q 2013
Rank Progress
Rank Progress
Park Handlowy NOVA
ul. Rejtana 67, 35-959 Rzeszów
tel. +48 17 852 29 99
[email protected]
http://nova-rzeszow.pl
26 000
bd
około 30
500
2010
Autonika Holding
Star Europa
Park Handlowy Stalowa Wola
ul. Komisji Edukacji Narodowej 47 A
37-450 Stalowa Wola
tel. +48 32 400 41 00
faks [email protected]
2 700
2 700
około 10
127
2011
P.A. NOVA
P.A. NOVA
Rzeszów Plaza
ul. Rejtana 65, 35-959 Rzeszów
tel. +48 17 865 41 54, faks +48 17 865 41 54
[email protected]
http://www.plazarzeszow.pl/
32 000
19 500
około 90
1 360
I etap
– 2005,
II etap
– 2011
Keen Property
Management
bd
shopping centre
Galeria Raj
ul. Rzeszowska 114, 39-200 Dębica
tel. +48 12 356 51 86, tel. +48 12 356 51 87
faks +48 12 357 62 05
[email protected], http://raj-debica.pl
firma
komercjalizująca
powierzchnia
najmu
w mkw.
całkowita
powierzchnia
w mkw.
centrum handlowe
113
86 056
35 700
144
760
2008
Grupa JWK
Grupa JWK
Alfa Centrum
ul. Świętojańska 15, 15-277 Białystok
tel. +48 85 876 23 50
faks +48 85 876 23 54
[email protected]
http://www.alfacentrum.com.pl/bialystok
86 000
35 000
150
800
2008
GRUPA JWK
GRUPA JWK
Atrium Biała
ul. Czesława Miłosza 2, 15-265 Białystok
tel. +48 85 874 42 40, faks +48 85 874 42 41
[email protected]
http://www.atrium-biala.pl
44 564
37 710
95
966
2007
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
PODLASKIE
Alfa Centrum Białystok
ul. Świętojańska 15, 15-277 Białystok
tel. +48 85 876-23-55
faks +48 85 876-23-54
[email protected]
http://alfacentrum.com.pl
114
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Centrum Handlowe Auchan Hetmańska
ul. Hetmańska 16, 15-727 Białystok
tel. +48 85 874 86 71, 85 874 86 44
[email protected]
http://auchanhetmanska.pl
20 568
i 11 300
partnerzy
17 491
i 8 300
partnerzy
55
Centrum Handlowe Auchan Produkcyjna
ul. Produkcyjna 84, 15-680 Białystok
tel. +48 85 874 86 71, 85 664 86 44
[email protected]
http://auchanprodukcyjna.pl
31 617
i 11 303
partnerzy
25 799
i 8 034
partnerzy
Galeria BEM
ul. Magazynowa/Mazowiecka
Zambrów
tel. +48 22 331 84 00
faks +48 22 331 84 01
[email protected]
http://galeriabem.pl
17 000
Galeria Jurowiecka
skrzyżowanie al. Piłsudkiego
ul. Sienkiewicza, ul. Jurowiecka
Białystok
firma
zarządzająca
opening
year
management
company
lease company
1 822
2008
Immochan
Immochan
56
2 790
2000
Immochan
Immochan
13 000
23
339
3 Q 2013
RetPro Spółka
Jawna
RetPro Spółka
Jawna
62 000
25 000
140
450
II połowa
2014
bd
ASPENN
Galeria Łomża
ul. Piłsudskiego 14a i 14b, 18-400 Łomża
tel. +48 22 331 84 00
faks +48 22 331 84 01
[email protected]
http://galerialomza.pl
8 000
6 250
36
200
2005
RetPro Spółka
Jawna
RetPro Spółka
Jawna
Galeria Veneda
ul. Zawadzka 38, 18-400 Łomża
tel. +48 86 210 70 02
faks +48 86 210 70 03
[email protected]
http://galeriaveneda.com.pl
50 000
30 000
80
1 050
2013
Echo Investment
Property
Management
Echo Investment
Galeria Zielona
ul. Białostocka 4, 18-200 Wysokie
Mazowieckie
tel. +48 22 331 84 00
faks +48 22 331 84 01
[email protected]
12 000
10 000
30
300
2007
bd
RetPro Spółka
Jawna
Galeria Zielone Wzgórze Carrefour
ul. Wrocławska 20, 15-660 Białystok
tel. +48 85 663 76 17
faks +48 85 663 75 57
[email protected]
http://galeriazielonewzgorze.pl
24 159
14 237
54
896
2007
Carrefour Polska
Carrefour Polska
Park Handlowy Kwadrat
ul. Generała Andersa 38, 15-113 Białystok
tel. +48 85 831 01 00
[email protected]
http://parkhandlowykwadrat.pl/
57 700
51 000
80
1 500
4 Q 2014
Park Handlowy
Kwadrat
Poland
Outlet Center w Białymstoku
ul. Narodowych Sił Zbrojnych 17
Białystok
tel. +48 22 851 43 63
faks +48 22 840 54 68
20 403
14 500
100
700
3 Q 2014
bd
CBRE
Suwałki Plaza
ul. Dwernickiego 15, 16-400 Suwałki
tel. +48 87 618 20 40
faks +48 87 618 20 41
[email protected]
http://www.suwalkiplaza.com.pl/
44 305
20 483
46
455
2010
Plaza Centers
Plaza Centers
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
number of
parking
tenants
spaces
rok
otwarcia
centrum handlowe
firma
komercjalizująca
PREZENTACJA
Największy obiekt handlowy
w Polsce północno-wschodniej
Realizacja techniczna KWADRATU, największego w północno–wschodniej Polsce centrum handlowego,
stanowiącego połączenie galerii i parku handlowego została rozpoczęta!
W
dniu 29 maja 2013 r. Rada Nadzorcza spółki Park Handlowy Kwadrat
S.A. podjęła uchwałę na mocy której wyraziła zgodę na zawarcie umowy
z przedsiębiorstwem budowlanym Unibep S.A. na realizację w systemie
generalnego wykonawstwa obiektu handlowego Park Handlowy KWADRAT. Wartość kontraktu to około 85 mln PLN.
W czerwcu 2013 r. Inwestor przekazał Generalnemu Wykonawcy plac budowy. Po
jego wstępnym przygotowaniu i zabezpieczeniu od dnia 24 czerwca 2013 r. rozpoczął się, na podstawie prawomocnej decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę, pierwszy
etap prac wyburzeniowych. Swoim zakresem prace obejmą wyburzenie trzech istniejących budynków o powierzchni całkowitej 7.386 m2 i kubaturze wynoszącej
34.604 m3. Planowany termin zakończenia prac rozbiórkowych zaplanowanych na
pierwszy etap wyburzeń to sierpień 2013 roku. W przeciągu około miesiąca Inwestor spodziewa się otrzymać pozwolenie na budowę obiektu.
Ponadto firma Biazet S.A. uzyskała prawomocne pozwolenie na użytkowanie
nowo wybudowanego budynku produkcyjno-magazynowego. Aktualnie trwa przeprowadzka do nowej siedziby. Jej zakończenie przewidziane jest w połowie lipca 2013 r., co pozwoli całkowicie uwolnić obszar inwestycji Parku Handlowego
KWADRAT od dotychczasowych użytkowników.
W ramach prowadzonej przebudowy ulicy Andersa w czerwcu otwarto dla ruchu
samochodowego estakadę przebiegającą bezpośrednio nad skrzyżowaniem stanowiącym bezpośredni wjazd do KWADRATU. Termin zakończenia pozostałych prac
drogowych przewidywany jest na III kwartał 2013 roku.
Głównymi najemcami KWADRATU będą hipermarket spożywczy Tesco Extra czynny 24
godziny oraz market budowlany OBI. Inwestor uzgodnił już warunki finansowe z częścią
najemców kotwicznych reprezentujących międzynarodowe oraz krajowe sieci wielkopowierzchniowe. Coraz większe zainteresowanie wynajmem powierzchni przejawiają obok
podmiotów międzynarodowych i krajowych, również przedsiębiorcy lokalni. Procesem
komercjalizacji zajmuje się firma Colliers International posiadająca międzynarodowe
doświadczenie na rynku nieruchomości handlowych, komercyjnych i hotelowych.
KWADRAT będzie największym obiektem handlowym w Polsce północno-wschodniej,
z unikatowymi i atrakcyjnymi najemcami, zarówno dla mieszkańców regionu białostockiego oraz mieszkańców z za wschodniej granicy Polski. Obok Tesco i OBI, wielu innych
najemców KWADRATU będą stanowić wielkopowierzchniowe międzynarodowe sieci
handlowe, z których część nie posiada jeszcze sklepu w Białymstoku.
Łączna handlowa powierzchnia najmu (GLA) KWADRATU to około 51 000 mkw.
Liczba miejsc parkingowych to 1 500. Data otwarcia całego obiektu planowana
jest w IV kwartale 2014 roku. Z kolei planowana data otwarcia marketu OBI, to III
kwartał 2014 r.
gen. Wł. Andersa 38, 15-113 Białystok (woj. podlaskie)
tel. +48 (85) 83 10 100, [email protected], www.parkhandlowykwadrat.pl
IV kwartał 2014
nazwa zarządcy:
Park Handlowy Kwadrat S.A.
nazwa wŁaŚcIcIeLa:
Park Handlowy Kwadrat S.A.
pow. najmu obIektu:
pow. caŁkowIta obIektu:
LIczba najemców:
kLuczowI najemcy (wybrani):
51 000 m2
57 700 m2 (Powierzchnia zabudowy)
80
TESCO ExTRA, OBI
1.500
116
centrum handlowe
shopping centre
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
tenants
rok
otwarcia
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
firma
komercjalizująca
POMORSKIE
Centrum Handlowe Atrium Tczew
ul. Kwiatowa 4, 83-110Tczew
tel. +48 58 530 2677
[email protected]
5 124
4 624
13
180
2001
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland
Real Estate
Management
Centrum Handlowe Auchan Gdańsk
ul. Szczęśliwa 3, 80-176 Gdańsk
tel. +48 58 769 87 09, 58 769 86 44
[email protected]
http://auchangdansk.pl
33 278
i 16 598
partnerzy
28 990
i 13 127
partnerzy
58
3 400
1998
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Port Rumia
ul. Grunwaldzka 108, 84-230 Rumia
tel. +48 58 778 86 71, 58 778 86 44
www.auchanrumia.pl
46 122
i 14 947
partnerzy
38 142
i 9 863
partnerzy
80
2 000
2007
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Familia
al. Grunwaldzka 471, 80-309 Gdańsk
tel. +48 58 761 49 00, faks +48 58 761 49 01
[email protected]
http://centrum-familia.pl
3 400
2 900
13
160
2008
CREAM
CREAM
Centrum Handlowe Morena Carrefour
ul. Schuberta 102A, 80-172 Gdańsk
tel. +48 58 766 98 02, faks +48 58 766 98 18
[email protected]
http://galeriamorena.pl
28 135
18 111
64
1 375
2002
Carrefour Polska
Colliers
Centrum Handlowe Osowa
ul. Spacerowa 48, 80-299 Gdańsk
tel. +48 58 552 53 55, faks +48 58 552 54 52
[email protected]
http://chosowa.pl
bd
40 000
66
1 350
1998
Apsys Polska
Apsys Polska
Centrum Kowale
ul. Staropolska 32, 80-180 Gdańsk - Kowale
tel. +48 502 422 776
faks [email protected] http://centrumkowale.pl
5 295
6 100
30
162
2012
Impress
Impress
Centrum Riviera
ul. Kazimierza Górskiego 2, 81-304 Gdynia
tel. +48 58 66 99 480, faks +48 58 66 99 496
[email protected], http://wzgorze.pl
160 000
70 000
250
1 800
2013
Mayland RE
Mayland RE
BOIG
ETC Gdańsk
al. Rzeczpospolitej 33, 80-463 Gdańsk
10 231
8 715
65
bd
bd
DTZ
Management
bd
Fashion House Outlet Centre Gdańsk
ul. Przywidzka 8, 80-174 Gdańsk
tel. +48 58 320 99 44
faks +48 58 303 99 22
[email protected]
24 000
17 000
100
700
2005
Fashion House
Polska
BOIG Property
Consulting
Galeria Alfa Centrum
ul. Kołobrzeska 41 c, 80-391 Gdańsk
tel. +48 58 769 40 00, faks +48 58 769 40 04
http://alfacentrum.pl
55 100
20 000
75
bd
bd
bd
Galeria Bałtycka
al. Grunwaldzka 141, 80-264 Gdańsk
tel. +48 58 521 85 00, faks +48 58 521 85 55
[email protected]
http://galeriabaltycka.pl
103 000
39 500
197
1 050
2007
Galeria Handlowa Madison
ul. Rajska 10, 80-850 Gdańsk
tel. +48 58 766 75 30, faks +48 58 766 75 25
[email protected]
http://madison.gda.pl
29 000
18 000
100
111
2003
Javin
Investments
Javin Investments
BOIG Property
Consulting
leasable area
in sqm (gla)
Galeria Przymorze
ul. Obrońców Wybrzeża 1, 80-398 Gdańsk
tel. +48 58 785-98-50, faks +48 58 785 98 51
[email protected]
http://www.galeriaprzymorze.eu/
62 000
Galeria Rumia
ul. Sobieskiego 14a, 84-230 Rumia
tel. +48 58 77 10 797, faks +48 58 77 10 797
[email protected]
http://galeriarumia.eu
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
30 000
około 70
1 205
2009
bd
bd
40 800
15 000
60
420
2009
Skyline
Management
bd
Galeria Słupsk
ul. Tuwima 32-33, 76-200 Słupsk
tel. +48 59 842 51 51, faks +48 59 842 51 51
[email protected]
http://galeriaslupsk.eu
36 000
13 100
60
273
2 008
Skyline
Management
bd
Galeria Tęcza
ul. 3 Maja 1, 62-800 Kalisz
tel. +48 62 598 01 01, faks +48 62 598 01 02
[email protected]
http://galeriatecza.pl
33 000
16 100
84
250
2011
Master
Management
Group
bd
Galeria w Wejherowie
powstaje między ulicami: Sienkiewicza,
Wałową, Srebrny Potok i Św. Jana
tel. +48 76 746 77 66
faks +48 76 746 77 70
[email protected]
29 000
18 200
50
330
bd
Rank Progress
Rank Progress
Gdańskie Centrum Handlowe Manhattan
al. Gruwaldzka 82, 80-244 Gdańsk
tel. +48 58 76 77 016
faks +48 58 767 70 02
http://gchmanhattan.pl/
53 000
23 000
około 120
360
2004
Sirius
investments
Sirius investments
AEW Central
Europe (Asset
Management)
BNP Paribas Real
Estate Advisory
and Property
Management
Poland (Property
Management)
Jones Lang LaSalle
shopping centre
Klif Gdynia
al. Zwycięstwa 256, 81-525 Gdynia
tel. +48 58 664 90 49
faks +48 58 624 89 58
[email protected]
http://klif.pl
firma
komercjalizująca
42 000
33 000
143
1 200
1996,
rozbudowa
– 2009,
modernizacja
– 2013
bd
22 500
70
1 900
2002
bd
Poland
Multicentrum Victoria
ul. Zielona, ul. Derdowskiego
89-600 Chojnice
tel. +48 509 787 573
[email protected]
http://victoriachojnice.pl
34 000
14 000
80
500
I Q 2014
bd
DTZ
Park Handlowy Matarnia
ul. Złota Karczma 26, 80-298 Gdańsk
tel. +48 58 769 94 44
faks +48 58 769 94 49
[email protected]
77 351
53 132
54
2 076
2005
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
Regionalne Centrum Handlowe Brama
Pomorza
ul. Podmiejska, 89-620 Chojnice
tel. +48 76 746 77 66, faks +48 76 746 77 70
[email protected]
29 820
24 200
50
1 300
3 Q 2013
Rank Progress
Rank Progress
Morena Carrefour
ul. Franciszka Schuberta 102A, 80-172
Gdańsk
tel. +48 58 766 94 00, faks +48 58 766 97 01
http://www.galeriamorena.pl/
total space
in sqm
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
powierzchnia
najmu
w mkw.
całkowita
powierzchnia
w mkw.
centrum handlowe
117
118
centrum handlowe
shopping centre
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
number of
tenants
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
firma
komercjalizująca
ŚLĄSKIE
Agora
pl. Kościuszki 1, 41-902 Bytom
tel. +48 32 396 26 00
http://agorabytom.pl
bd
25 000
120
800
2010
Cushman
& Wakefield
Cushman
& Wakefield
35 348
31 138
69
1 435
2000
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
Centrum Handlowe 3 Stawy
ul. Pułaskiego 60, 40-028 Katowice
tel. +48 32 209 14 60
faks +48 32 209 14 59
[email protected]
http://3stawy.pl
bd
37 000
63
1 950
1999
Apsys Polska
Apsys Polska
Centrum Handlowe AKS Carrefour
ul. Parkowa 20, 41-500 Chorzów
tel. +48 32 772 66 07
faks +48 32 772 65 74
[email protected]
http://galeriaaks.pl
20 080
13 370
37
950
2005
Carrefour Polska
Carrefour Polska
Centrum Handlowe Auchan Bielsko-Biała
ul. Bohaterów Monte Cassino 421
43-300 Bielsko-Biała
tel. +48 22 319 87 85, 33 827 86 44
[email protected]
http://auchanbielskobiala.pl
23 350
i 21 331
partnerzy
19 630
i 15 554
partnerzy
40
2 400
2001
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Częstochowa
ul. Krakowska 10, 42-262 Częstochowa
tel. +48 22 319 87 85, 34 377 86 44
[email protected]
http://auchanczestochowa.pl
38 785
i 12 084
partnerzy
32 864
i 9 239
partnerzy
69
1 800
I Etap
– 2001,
II Etap
– 2009
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Gliwice
ul. Rybnicka, Gliwice
tel. +48 32 7810105/6, 22 319 87 85
http://auchangliwice.pl
26 524
i 9988
partnerzy
22 584 i 7956
partnerzy
44
1 900
2010
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Katowice
Trasa Nikodema i Józefa Renców 30
40-878 Katowice
tel. +48 32 781 01 05/6, 32 358 86 44
[email protected]
http://auchankatowice.pl
22 382
20 835
26
2 100
2000
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Mikołów
ul. Gliwicka 3, 43-190 Mikołów
tel. +48 32 781 01 05/6, 32 772 86 44
[email protected]
http://auchanmikolow.pl
27 011
23 481
51
2 093
2000
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Sosnowiec
ul. Zuzanny 20, 41-200 Sosnowiec
tel. +48 32 781 01 05/6, 32 789 86 44
[email protected]
http://auchansosnowiec.pl
25 626
i 18 582
partnerzy
21 949
i 14 100
partnerzy
49
2 440
1999
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Żory
ul. Francuska 11, 44-240 Żory
tel. +48 32 781 01 05/6, 32 756 86 44
[email protected]
http://auchanzory.pl
17 838
i 13 688
partnerzy
15 973
i 8 811
partnerzy
20
1 110
2001
Immochan
Immochan
33 000
23 154
41
800
1999
DTZ
Management
Balmain Asset
Management CEE
Atrium Plejada
al. Jana N. Jeziorańskiego 25, 41-923 Bytom
tel. +48 32 388 02 63, faks +48 32 388 02 55
[email protected]
http://atrium-plejada.pl
Centrum Handlowe Dąbrówka
al. Roździeńskiego 200, 40-315 Katowice
tel. +48 32 781 02 02
[email protected]
PREZENTACJA
119
Centrum Handlowo-Rozrywkowe Gemini Park Bielsko-Biała
C
entrum Handlowo-Rozrywkowe Gemini Park Bielsko-Biała otwarto
w maju 2009 roku. Inwestorem i deweloperem projektu jest Gemini
Holdings z siedzibą w Krakowie. Obiekt obok części rozrywkowej,
reprezentowanej m.in. przez Cinema City, oferuje kompleksową
ofertę handlową, którą obecnie tworzy 80 sklepów oraz punktów
gastronomicznych i usługowych usytuowanych na 27,5 tys. mkw powierzchni najmu. Wśród najemców Centrum znajdują się między innymi: hipermarket
Real, Douglas, Apart, znane zagraniczne marki odzieżowe, takie jak: H&M, C&A,
New Yorker oraz wiodący polscy detaliści m.in. Reserved, House, Mohito, Solar,
Carry, Martes Sport, 4F, Wojas czy Ryłko. Po rozbudowie, obiekt będzie dysponował jedną z największych powierzchni w regionie – ponad 40 tys. mkw., a grono
najemców powiększy się o kolejne 60 lokali. Nowa powierzchnia handlowa będzie
stanowiła całość z dotychczasowym budynkiem. Poszerzona zostanie oferta branż
odzieżowych, obuwniczych i multimedia, powiększy się także strefa restauracyj-
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
ul. Jagiełły 4
41-100 Siemianowice Śląskie
7 000
Centrum Handlowe Europa Centralna
ul. Pszczyńska 315, 44-100 Gliwice
tel. +48 32 778 50 00, faks +48 32 778 50 01
[email protected]
http://europacentralna.eu
na, rozrywkowa i usługowa. Wśród nowych najemców obiektu znajdą się m.in.:
Bershka, Stradivarius, Cropp, Sinsay, Kazar, Inglot, Pizza Dominium, lodziarnia
Grycan, cukiernia Sowa, RTV Euro AGD. Aktywne działania marketingowe Centrum
zyskały uznanie w branży centrów handlowych, czego dowodem jest nagroda dla
Najlepszego Centrum Handlowego roku 2009 w Polsce, uzyskana w prestiżowym
rankingu Shopping Center Forum & Awards 2010 oraz nagroda główna w kategorii
„Kampania prosprzedażowa centrum handlowego” otrzymana w drugiej edycji eksperckiego programu PRCH Retail Awards 2011. Oprócz Gemini Park Bielsko-Biała, spółka Gemini Holdings jest właścicielem Centrum Handlowego Gemini Park
Tarnów oddanego do użytku w sierpniu 2010 r.
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
6 400
bd
210
2000
Apsys
Management
Apsys Polska
80 000
67 000
120
2 300
03.2013
EC Property
Management
Helical Poland
Cushman&
Wakefield
Centrum Handlowe Forum
ul. Lipowa 1, 44-100 Gliwice
tel. +48 32 335 73 05, faks +48 32 335 73 01
[email protected]
http://forumgliwice.pl
98 340
43 000
140
1 000
2007
Avestus Real
Estate
Centrum Handlowe Platan
pl. Teatralny 12, 41-800 Zabrze
tel. +48 32 278 67 62, faks +48 32 278 60 55
[email protected]
http://chplatan.pl
bd
25 000
84
1 100
2003
Apsys Polska
Apsys Polska
Centrum Handlowe Pogoria
ul. Jana III Sobieskiego 6, 41-300 Dąbrowa
Górnicza
tel. +48 32 639 98 00, faks +48 32 262 40 00
[email protected]
http://ch-pogoria.pl
42 260
36 670
77
864
2008
Mayland Real
Estate
Mayland Real Estate
centrum handlowe
shopping centre
firma
komercjalizująca
120
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Centrum Handlowe Sarni Stok
ul. Sarni Stok 2, 43-300 Bielsko-Biała
tel. +48 33 828 30 41
[email protected]
http://sarnistok.pl
35 758
Centrum Handlowe Sarni Stok
ul. Sarni Stok 2, 43-300 Bielsko-Biała
tel. +48 33 828 30 41
faks +48 33 828 30 42
[email protected]
http://sarnistok.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
31 740
85
1 287
2001
DTZ
Management
DTZ Management
43 111
32 050
72
1 240
2001
DTZ
Management
Polska
DTZ Management
Polska
Centrum Handlowe Stara Kablownia
ul. Legionów 83
43-502 Czechowice-Dziedzice
tel. +48 32 515 18 07
[email protected]
http://starakablownia.pl
19 000
14 600
około 60
350
2013
A.M.G.
Development
A.M.G. Development
Centrum Handlowe Supersam
ul. Piotra Skargi 6, 40-114 Katowice
tel. +48 22 351 01 00
faks +48 22 351 01 01
[email protected]
http://centrumdi.com
http://griffin-re.com
46 000
21 000
90
400
2015
Griffin Real
Estate
CDI Polska
Griffin Real Estate
Centrum Handlowo-Rozrywkowe Rybnik
Plaza
ul. Raciborska 16, 44-200 Rybnik
tel. +48 32 755 73 70, faks +48 32 755 74 10
[email protected]
http://rybnikplaza.pl
25 167
18 097
65
383
2007
Klepierre
Management
Polska
Klepierre
Management
Polska
Centrum Sosnowiec
ul. Baczyńskiego 2, 41-200 Sosnowiec
tel. +48 32 297 17 60
faks +48 32 297 17 61
[email protected]
http://chsosnowiec.pl
bd
17 000
23
1 117
2001
Apsys Polska
Apsys Polska
City Point Tychy
al. Jana Pawła II 16/18, 43-100 Tychy
http://www.city-point.pl
bd
4 600
20
200
2005
bd
Poland
Fashion House Outlet Centre Sosnowiec
ul. Orląt Lwowskich 138, 41-208 Sosnowiec
tel. +48 32 296 50 22, faks +48 32 296 50 23
[email protected]
22 000
17 000
100
1 200
2004
Fashion House
Polska
BOIG Property
Consulting
Focus Mall Rybnik
ul. Bolesława Chrobrego 1, 44-200 Rybnik
tel. +48 32 755 55 55
faks +48 32 755 55 01
[email protected]
http://focusmall-rybnik.pl
42 000
17 800
66
310
2007
Alfa Asset
Management
Alfa Asset
Management
BOIG
CBRE
Galeria Jastrzębie
ul. Warszawska 2, 44-335 Jastrzębie Zdrój
tel. +48 32 470 48 22
faks +48 32 470 48 22
[email protected]
http://galeriajastrzebie.eu
16 500
8 500
40
140
2010
Skyline
Management
bd
Galeria Jurajska
al. Wojska Polskiego 207, 42-202
Częstochowa
tel. +48 34 399 10 30
faks +48 34 399 10 40
[email protected]
http://galeriajurajska.pl
130 000
49 430
200
2 000
2009
GTC
Jones Lang LaSalle
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
firma
komercjalizująca
PREZENTACJA
CH FORUM GLIWICE
FORUM – centrum handlowo-rozrywkowe położone w ścisłym centrum Gliwic. 43.000 m kw. pow. handlowej i 140. najemców
czyni z niego jedno z największych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu. Świetna
lokalizacja, doskonałe połączenie z siecią drogową i transportem publicznym,
wysokie obroty oraz rzesza lojalnych klientów to główne czynniki sukcesu CH
FORUM. 70 proc. najemców CH FORUM to marki modowe, w tym znane firmy
odzieżowe, i z sektora „Zdrowie i uroda”. Część rozrywkowa CH FORUM to m.in.
13-ekranowe Cinema City oraz pierwszy w regionie klub sieci Pure Jatomi Fitness. FORUM Gliwice jest laureatem prestiżowych nagród branżowych, w tym:
 Silver Solal Marketing Awards by ICSC w latach 2009-2013
 2011 International Property Awards – Highly Commended
 Nagroda główna w programie 2012 PRCH Retail Awards
ul. Lipowa 1, 44-100 Gliwice
tel. + 48 (32) 335 73 05, [email protected]
28 czerwca 2007 r.
nazwa zarządcy:
Avestus Real Estate
nazwa wŁaŚcIcIeLa:
DEKA Immobilien GmbH
pow. najmu obIektu:
43 000 m2
pow. caŁkowIta obIektu:
98 340 m2
LIczba najemców:
kLuczowI najemcy (najwięksi):
FORUM – a shopping and entertainment centre in the
centre of Gliwice. With its 43 000 sqm GLA and over 140 tenants is
one of the largest facility of this kind in Upper Silesia and in Zagłębie. A great
location, excellent connection to the road and public transport networks, high
turnover and a large group of loyal customers are main reasons for success of
FORUM S/C. 70 percent of tenants of FORUM S/C are fashion or health&beauty brands. The entertainment part of FORUM S/C includes, among others,
13-screen Cinema City and the first in the region Pure Jatomi Fitness club.
FORUM is the laureate of prestigious industry awards, incl.:
 Silver Solal Marketing Awards by ICSC 2009-2013
 2011 International Property Awards – Highly Commended
 2012 PRCH Retail Awards prize
140
CARREFOUR, CINEMA CITy, JATOMI PURE FITNESS, CARRy, RESERvED, ZARA, H&M, CUbUS, bERSHKA, NEW yORKER, RTv EURO AGD
1000
122
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
bd
Galeria Młyńska
ul. Mickiewicza 12, 47-400 Racibórz
tel. +48 32 755 11 00
faks +48 32 755 11 01
[email protected]
http://galeria-mlynska.pl
Galeria Sfera
ul. Mostowa 5, 43-300 Bielsko-Biała
tel. +48 33 498 70 00
[email protected]
http://sfera.com.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
53 000
250
1 200
3 Q 2013
GK Asset
Management
Cushman
& Wakefield
4 200
2 800
23
30
2008
CREAM
CREAM
140 000
59 800
250
2 200
galeria I 2001
galeria II 2009
Galeria Zabrze
ul. Wolności 273, 41-800 Zabrze
http://galeriazabrze.pl
9 218
7 647
25
bd
05.2013
DTZ
Management
SOFIS / TZB
Galeria Zdrój Carrefour
ul. Podhalańska 26, 44-335 Jastrzębie-Zdrój
tel. +48 32 478 16 07
faks +48 32 478 16 57
[email protected]
http://galeria-zdroj.pl
18 143
12 851
47
513
2009
Carrefour Polska
Carrefour Polska
Gemini Park Bielsko-Biała
ul. Leszczyńska 20, 43-300 Bielsko-Biała
tel. +48 33 484 07 00
faks +48 33 484 07 01
[email protected]
http://geminipark.pl
35 000
27 500
80
1 000
2009
GREM Gemini
Real Estate
Management
BOIG
M1 Centrum Handlowe Bytom
ul. Strzelców Bytomskich 96, 41-931 Bytom
tel. +48 32 283 65 52
faks +48 32 283 65 59
[email protected]
http://bytom.m1-centrum.pl
35 892
27 263
38
1 645
1998
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
M1 Centrum Handlowe Czeladź
ul. Będzińska 80, 41-250 Czeladź
tel. +48 32 296 25 52
faks +48 32 296 25 59
[email protected]
http://czeladz.m1-centrum.pl
67 935
49 701
106
1 680
1997,
rozbudowa
2008
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
M1 Centrum Handlowe Częstochowa
ul. Kisielewskiego 8/16, 42-200 Częstochowa
tel. +48 34 367 05 53
faks +48 34 367 05 59
[email protected]
http://czestochowa.m1-centrum.pl
34 164
28 792
31
1 568
1999
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
M1 Centrum Handlowe Zabrze
ul. Plut. R. Szkubacza 1, 41-800 Zabrze
tel. +48 32 373 75 51
faks +48 32 373 75 59
[email protected]
http://zabrze.m1-centrum.pl
66 946
49 114
105
3 655
1999,
rozbudowa
2011
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
Park Handlowy ARENA
al. Jana Nowaka Jeziorańskiego 1
44-102 Gliwice
tel. +48 32 775 10 01
faks +48 32 775 10 04
[email protected]
http://www.arena-gliwice.pl
42 000
36 000
75
1 300
2006
DTZ
Management
Polska
Balmain Asset
Management
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
Galeria Katowicka
ul. 3 Maja 30, 40-097 Katowice
tel. +48 22 820 12 00
faks +48 22 820 12 22
[email protected]
http://galeriakatowicka.eu/
Bielsko Business
Center 3
firma
komercjalizująca
Bielsko Business
Center 3
leasable area
in sqm (gla)
Park Handlowy Arena
al. Jana Nowaka Jeziorańskiego 1
44-102 Gliwice
tel. +48 32 775 10 01
[email protected]
http://arena-gliwice.pl
42 000
Park Handlowy Chorzów
ul. 3 Maja 169, 41-500 Chorzów
tel. +48 32 400 41 00
Park Handlowy Rawa
ul. Róździeńskiego 97, 40-203 Katowice
tel. +48 32 789 81 80
faks +48 32 789 81 90
[email protected]
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
28 918
104
1 300
2006
DTZ
Management
Balmain Asset
Management CEE
3 000
3 000
bd
bd
2010
Park Handlowy
Chorzów
P.A. NOVA
8 600
7 500
12
300
2006
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
Plejada
ul. Staszica 8b, 41-200 Sosnowiec
tel. +48 32 363 03 00
faks +48 32 363 03 05
[email protected]
http://plejada.com.pl
bd
26 000
110
1 300
2001
Cushman
& Wakefield
Cushman
& Wakefield
Ruda Śląska Plaza
ul. 1 Maja 310, 41-710 Ruda Śląska
tel. +48 32 344 00 11
faks +48 32 344 00 10
[email protected]
http://rudaslaskaplaza.pl
22 655
14 567
46
548
2001
Klepierre
Management
Polska
Klepierre
Management Polska
Silesia City Center
ul. Chorzowska 107, 40-101 Katowice
tel. +48 32 605 00 00
faks +48 32 605 00 12
http://www.silesiacitycenter.com.pl/
144 140
85 508
340
3 254
2005
ECE Projekt
management
ECE
Projektmanagement
Sosnowiec Plaza
ul. Sienkiewicza 2, 41-200 Sosnowiec
tel. +48 32 785 97 30
faks +48 32 785 97 31
[email protected]
http://plazasosnowiec.pl
31 468
13 111
63
385
2007
Klepierre
Management
Polska
Klepierre
Management Polska
shopping centre
firma
komercjalizująca
ŚWIĘTOKRzYSKIE
Centrum Galardia
ul. Iłżecka
27-200 Starachowice
21 950
17 720
38
475
3 Q 2014
Balmain Asset
Management
Balmain Asset
Management
Galeria Echo
ul. Świętokrzyska 20, 25-406 Kielce
tel. +48 41 332 12 90
faks +48 41 332 10 63
[email protected]
http://galeriaecho.pl
159 000
70 000
300
2 300
2011
Echo Investment
Property
Management
Echo Investment
Galeria Korona Kielce
ul. Radiowa 12, 25-317 Kielce
tel. +48 41 201 30 01
faks +48 41 201 30 10
[email protected]
http://www.galeria-korona.pl/
93 000
34 000
150
1 046
2012
Libra Project
Libra Project
Galeria Sandomierz
ul. Błonie 2, 27-600 Sandomierz
tel. +48 15 832 08 58
faks +48 15 832 08 58
[email protected]
http://galeria-sandomierz.pl
6 000
4 500
30
200
2009
Master
Management
Master Management
total space
in sqm
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
powierzchnia
najmu
w mkw.
całkowita
powierzchnia
w mkw.
centrum handlowe
123
124
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Makroregionalne Centrum Handlowe
w Kielcach
powstaje w obrębie węzła Kostomłoty Kielce
w ciągu drogi S7
tel. +48 76 746 77 66
faks +48 76 746 77 70
[email protected]
77 000
Pasaż Świętokrzyski
ul. Massalskiego 3, 25-636 Kielce
tel. +48 41 368-90-96, tel. + 48 533 401 901
faks +48 41 368-90-96
[email protected]
http://pasaz-swietokrzyski.pl
16 500
centrum handlowe
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
70 300
100
7 600
4 Q 2014
Rank Progress
Rank Progress
13 200
63
650
2006
Jones Lang
LaSalle Property
Management
Jones Lang
LaSalle Property
Management
firma
komercjalizująca
WARMIŃSKO-MAzURSKIE
Centrum Handlowe Alfa
al. Piłsudskiego 16, 10-576 Olsztyn
tel. +48 89 678 50 80, faks +48 89 678 50 81
[email protected]
http://alfaolsztyn.com
bd
24 500
98
622
2005, 2009
Balmain Asset
Management
CBRE
Balmain Asset
Management
Centrum Handlowe Ogrody
ul. Płk. Dąbka 152, 82-300 Elbląg
tel. +48 55 237 00 79, faks +48 55 237 00 99
[email protected], http://centrumogrody.pl
bd
41 000
130
1 045
2002,
po
rozbudowie
2014
DTZ
Management
Acteeum
CBRE
Dekada Olsztyn
ul. Partyzantów 63, 10-402 Olsztyn
tel. +48 22 851 34 65, faks +48 22 851 34 65
[email protected]
3 836
3 750
14
120
2012
Dekada Realty
BOIG Property
Consulting
Galeria Warmińska
ul. Sikorskiego / Tuwima, Olsztyn
tel. +48 22 630 63 40
[email protected]
http://www.galeria-warminska.com.pl/
116 675
41 497
170
1 200
2014
Libra Project
Libra Project
Makroregionalne Centrum Handlowe
w Olsztynie
rejon ulic Sikorskiego i Jarockie
tel. +48 76 746 77 66, faks +48 76 746 77 70
[email protected]
52 450
31 000
70
1 460
4 Q 2014
Rank Progress
Rank Progress
WIELKOPOLSKIE
Atrium Kasztanowa
al. Powstańców Wielk. 99, 64-920 Piła
tel. +48 67 387 60 00
faks +48 67 387 60 01
[email protected]
http://atrium-kasztanowa.pl
51 279
12 383
67
355
2008
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
Centrum Handlowe "Panorama"
ul. Górecka 30, 60-201 Poznań
tel. +48 61 650 01 03
[email protected]
http://galeriapanorama.pl
26 165
24 058
131
640
1993
DTZ
Management
Balmain Asset
Management
Centrum Handlowe Auchan Komorniki
ul. Głogowska 432, 60-004 Poznań
tel. +48 61 663 25 05, 61 656 86 44
[email protected]
27 878
i 15 067
partnerzy
23 581
i 11 368
partnerzy
49
2 500
2001
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Auchan Swadzim
ul. Św. Antoniego 2, 62-080 Poznań
tel. +48 61 663 25 05, 61 664 86 46
[email protected]
http://auchanswadzim.com.pl
28 627
i 19 580
partnerzy
24 483
i 15 027
partnerzy
53
3 750
2000
Immochan
Immochan
PREZENTACJA
Poznań City Center
– nowe centrum handlowo-komunikacyjne Poznania.
W
ścisłym centrum stolicy Wielkopolski powstaje w pełni zintegrowane, wielofunkcyjne centrum komunikacyjne i handlowe
(tzw. Zintegrowane Centrum Komunikacyjne) o wartości ok. 170
mln EUR. Pod jednym dachem znajdą się: nowoczesny dworzec kolejowy
i autobusowy, trzykondygnacyjny parking na 1500 aut, parking rowerowy
połączony z siecią miejskich ścieżek rowerowych oraz centrum handlowe
z 200 sklepami, 30 restauracjami i kawiarniami, a w bezpośrednim sąsiedztwie powstanie ponad 2,5 km nowych dróg i uruchomiony zostanie
nowy przystanek Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST). Wielkie otwarcie już jesienią!
Po latach dyskusji o zagospodarowaniu tzw. Wolnych Torów – ponad
100-hektarowego obszaru, przez lata zaniedbanego i zdegradowanego, leżącego w samym
sercu Poznania, w pobliżu stacji Poznań Główny i Międzynarodowych Targów Poznańskich,
udało się to miejsce przywrócić poznaniakom. Już wkrótce Wolne Tory, dzięki wzorcowej
współpracy pomiędzy TriGranit Development Corporation a PKP S.A i władzami lokalnymi,
mają bez wątpienia szansę stać się wizytówką nowoczesnego Poznania.
To właśnie dzięki tej wielomilionowej inwestycji w centrum miasta skrzyżują się teraz
wszystkie drogi tworząc nowe, tętniące życiem, serce Poznania. Bliskie sąsiedztwo Międzynarodowych Targów Poznańskich, które jeśli chodzi o liczbę imprez wystawienniczych,
koncertów i organizowanych konferencji są liderem na polskim rynku, ściągają do Poznania
tłumy gości z Polski i ze świata. W otoczeniu Poznań City Center swoje siedziby mają największe poznańskie uczelnie: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Ekonomiczny, Akademia Muzyczna, Wyższa Szkoła Bankowa, Uniwersytet Medyczny. Tu krzyżują się
linie kolejowe - regionalne i ogólnopolskie, linie autobusowe – lokalne i międzymiastowe
oraz tramwajowe zwykłego i szybkiego tramwaju. Stąd blisko do Starego Rynku i stadionu
Lecha Poznań, a na międzynarodowe lotnisko Ławica można dostać się w 15 minut.
Poznań City Center to pierwszy w Poznaniu, wielofunkcyjny obiekt tworzący w przestrzeni miasta zupełnie wyjątkowe, nowe centrum miejskie, gdzie pod jednym dachem udało
się skoncentrować cały transport publiczny wraz z centrum handlowym
i rozrywkowym. Z uwagi na swoje usytuowanie w ciągu roku miejsce to
ma potencjał do wygenerowania ruchu na poziomie ok. 15-17 mln osób.
Bogata oferta handlowa Poznań City Center, różnorodna oferta gastronomiczna, dogodna lokalizacja, komfortowy dojazd, możliwość wygodnego
zaparkowania auta jak również perspektywa stałego uzupełniania oferty
w przyszłości przez kolejnych inwestorów sprawią, że ten obiekt już wkrótce
stanie się najbardziej popularnym miejscem w Poznaniu.
Poznań City Center, to jedna z największych inwestycji handlowych w Polsce, realizowana przez węgierskiego developera TriGranit Development
Corporation we współpracy z Europa Capital i PKP S.A. Terminowa realizacja budowy pierwszego etapu, nowego dworca kolejowego Poznań Główny, oddanego
przed pierwszym gwizdkiem Euro 2012, imponujące tempo i rozmach budowy kolejnych
obiektów tworzących Zintegrowane Centrum Komunikacyjno-Handlowe i sukcesy komercjalizacyjne stawiają Poznań City Center oraz Inwestora w pozycji lidera na polskim rynku
developerskim.
Autorem projektu i koncepcji architektonicznej Zintegrowanego Centrum KomunikacyjnoHandlowego w Poznaniu jest międzynarodowe biuro architektoniczne Bose International
Planning and Architecture, autorem projektu architektoniczno-budowlanego poznańska
Pracownia Pentagram Architekci.
TriGranit Development Corporation jest obecny na polskim rynku od 2003 roku. Lokalne
doświadczenie budował realizując regionalne centrum handlowo-rozrywkowe Silesia
City Center w Katowicach, a następnie Bonarka City Center oraz kompleks biurowy B4B
w Krakowie. TriGranit Development Corporation, istniejący od siedemnastu lat jeden z największych developerów powierzchni komercyjnych w Europie, jest jedną z wiodących firm
kształtujących rozwój rynku nieruchomościowego.
www.trigranit.pl
www.poznanglowny.pl
126
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
6 700
Centrum Handlowe Ferio
ul. Ogrodowa 31a, 62-571 Stare Miasto
tel. +48 63 241 62 99, faks +48 63 241 62 91
[email protected]
http://feriokonin.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
6 500
bd
240
2002
bd
bd
bd
33 000
63
1 028
2008
Balmain Asset
Management
& DTZ
Balmain Asset
Management
DTZ
Centrum Handlowe Galeria Gniezno
ul. Pałucka 2, 62-200 Gniezno
tel. +48 61 428 62 49, faks +48 61 428 26 59
[email protected]
http://chgaleriagniezno.pl
bd
18 000
48
644
2005
Apsys Polska
Apsys Polska
Centrum Handlowe Łacina
ul. Jana Pawła II / ul. Krzywoustego
Poznań
tel. +48 22 70 19 200, faks +48 22 70 19 201
[email protected]
http://lacina.pl
255 000
99 000
300
3 300
2015
bd
Apsys Polska
Centrum Handlowe Tęcza
ul. 3 Maja 1, 62-800 Kalisz
tel. +48 62 598 01 01, faks +48 62 598 01 02
http://www.galeriatecza.pl/
33 750
18 200
około 70
240
2011
Kalisz Retail
Master Management
Centrum Handlowo-Rozrywkowe Poznań
Plaza
ul. Drużbickiego 2, 61-693 Poznań
tel. +48 61 664 59 00, faks +48 61 664 59 01
[email protected]
http://poznanplaza.pl
40 842
29 288
130
1 050
2005
Klepierre
Management
Polska
Klepierre
Management Polska
ETC Swarzędz
ul. Poznańska 6, 62-020 Swarzędz Jasin
http://centrumetc.pl
23 223
21 360
120
bd
bd
DTZ
Management
bd
Factory Poznań
ul. Dębiecka 1, 62-030 Luboń
tel. +48 61 652 30 30
faks +48 61 652 30 31
[email protected]
http://poznan.factory.pl
19 367
14 730
96
1 000
2007
Neinver Asset
Management
Polska
Neinver Polska
Galeria Handlowa Ferio
ul. Ogrodowa 31a, 62-571 Stare Miasto k/
Konina
tel. +48 63 241 62 99
[email protected]://feriokonin.pl
34 423
29 534
102
1 100
2008
DTZ
Management
DTZ Management
Galeria Kalisz Carrefour
ul. Poznańska 121-131, 62-800 Kalisz
tel. +48 62 501 41 03
faks +48 62 502 68 00
[email protected]
http://galeria-kalisz.pl
24 652
19 669
35
1 230
2005
Carrefour Polska
Carrefour Polska
Galeria Leszno
al. Konstytucji 3 Maja 12, 64-100 Leszno
tel. +48 65 537 69 00
[email protected]
http://galerialeszno.pl
33 400
32 500
75
797
2011
Master
Management
Group
bd
Galeria Malta
ul. Baraniaka 8, 61-131 Poznań
tel. +48 61 658 10 00, faks +48 61 658 10 20
[email protected]
http://galeriamalta.pl
162 000
54 000
167
1 900
2009
Neinver Asset
management
Polska
Cushman
& Wakefield
shopping centre
ul. Ogińskiego 33m
64-920 Piła
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
firma
komercjalizująca
Business in the City
06/(28) czerwiec 2012
11/(22) grudzień 2011
M A G A Z Y N
Cena 40 PLN / 10 Euro
ISSN 2081-1683
N I E R U C H O M O Ś C I
K O M E R C Y J N Y C H
¸
scieRa sie¸
z ekologia¸
(w tym 8% VAT)
Retail
Rozpoczyna
¸
TH
EC
ITY
Almanach 2012
czerwiec 2012
ekonomia
The CiTy Business Forum
– doing business in real estate
TH
EC
ITY
06/(28)
TH
EC
ITY
nr
pogon
za ceRtyfikatami
The CiTy
Commercial real estate magazine
News, interviews, reports, analyses
powieRzchnie
biuRowe
ISH
ION
RS
40
VEOM
PAGE
GL
THE EN
FR
i centRa logistyczne
na Rynkach Regionalnych
w polsce
Już wkrótce Almanach Centrów Handlowych
– więcej informacji na stronach 6 – 7
OKLADKA zcerwiec.indd 1
2012-06-10 20:56:51
centrów handlowych w Polsce
alManac oF shoPPInG centres
ISSN 2081-1683
cena 98
(w tym 8% VAT)
AlmANAch ceNTrów hANdlowych 2012 / AlmANAc oF ShoPPING ceNTreS 2012
The ALmAnAC oF shoPPinG CenTres
Yearbook, a compendium of knowledge about
the situation of retail property in Poland
Partne rzy me r yto r yc zni / Co nte nts Partne rs
S po nso rzy / S po nso rs
Patro ni h o no ro wi / Hon ora r y Pa rtn ers
2012-09-26 01:27:58
E S T A T E
ISSN 2081-1683
Cena 98 PLN (w tym 8% VAT)
01/ 2012
ProPerty FINaNCINg
in PolAnd
ProPerTy BooK
The only complete guide on the market
that presents new investments in commercial
real estate in Poland – shopping centres,
offices, warehouses
PROPERTY BOOK 2 0 1 3
R E A L
BOOK
ISSN 2081-1683
Partne r strate gic zny / Stra teg ic Pa rtn er
OKLADKA 2012 NOWA.indd 1
TH
EC
ITY
The PolISh
CommerCIAl
REAL ESTATE
REVIEW
Partnerzy Merytoryczni / Contents Partners
Partner
®
001 okladka RER 2013.indd 1
2013-02-06 17:34:07
FinAnsowAnie nieruchomości komercyjnych
Regulacje
pRawne
i podatkowe
due diligence
nieRuchomości
StRategie
finanSowania
OKLADKA.indd 1
2012-04-26 23:52:42
ProPerTy FinAnCinG in PoLAnd
Yearbook presenting sources of funding
real estate investments, legal regulations
and methods of tax optimisation
of real estate ventures
PorTAL i Codzienny newsLeTTer
Latest information, opinions and comments from the market
Property Media Group
tel. 22 851 03 05
[email protected]
www.thecity.com.pl
128
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Galeria MM
ul. Św. Marcin 24, 61-805 Poznań
tel. +48 61 855 22 94
faks +48 61 859 40 10
36 762
Galeria Nad Jeziorem
ul. Paderewskiego 8, 62-510 Konin
tel. +48 63 246 91 62
faks +48 63 246 92 62
[email protected]
http://chgalerianadjeziorem.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
16 147
około 70
280
2013
bd
bd
bd
20 000
67
765
2002
Apsys Polska
Apsys Polska
Galeria Ostrovia
ul. Kaliska 120
63-400 Ostrów Wielkopolski
tel. +48 62 737 87 70
[email protected]
http://www.galeriaostrovia.pl
42 000
37 000
ooło 100
1 700
2011
bd
bd
Galeria Pestka
al. Solidarności 47, 61-696 Poznań
tel. +48 61 667 36 70
faks +48 61 667 36 77
[email protected]
http://galeria-pestka.com
71 200
42 000
70
1 000
2008
Master
Management
Group
bd
Galeria Piła
ul. 14 lutego, 64-920 Piła
tel. +48 76 746 77 66, faks +48 76 746 77 70
[email protected]
30 060
24 200
70
520
3 Q 2014
Rank Progress
Rank Progress
M1 Centrum Handlowe Poznań
ul. Szwajcarska 14, 61-285 Poznań
tel. +48 61 874 57 70, faks +48 61 874 57 81
[email protected]
http://poznan.m1-centrum.pl
54 829
41 359
70
3 336
1998
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
Park Handlowy Franowo
ul. Szwedzka 6, 61-285 Poznań
tel. +48 61 879 99 13, faks +48 61 879 99 13
[email protected]
57 800
56 000
24
1 900
1995
Inter IKEA Centre
Polska
Inter IKEA Centre
Polska
Poznań City Center
ul. Taczaka 10, 61-818 Poznań
tel. +48 61 634 39 00, faks +48 61 634 39 00
[email protected]
http://poznanglowny.pl
150 000
58 000
230
1 500
4 Q 2013
Trigranit
Management
Polska
Trigranit
Management Polska
Stary Browar
ul. Półwiejska 42, 61-888 Poznań
tel. +48 61 859 60 22
faks +48 61 859 60 21
[email protected]
http://www.starybrowar5050.com
53 878
22 500
około 90
400
2003
Nowy Stary
Browar
Nowy Stary Browar
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
firma
komercjalizująca
zACHODNIOPOMORSKIE
Atrium Koszalin
ul. Paderewskiego 1, 75-736 Koszalin
tel. +48 94 344 69 10
faks +48 94 344 69 18
[email protected]
http://www.atrium-koszalin.pl
55 352
53 900
122
1 600
2008
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
Atrium Molo
ul. Mieszka I 73, 71-011 Szczecin
tel. +48 91 482 15 88
faks +48 91 482 22 13
[email protected]
http://atrium-molo.pl
28 018
27 214
45
856
2000 / 2010
Atrium Poland
Real Estate
Management
Atrium Poland Real
Estate Management
BĄDŹ DOBRZE
POINFORMOWANY
luty 2012
nr 3 / (35)
K O M E R C Y J N Y C H
Magic
ISSN 2081-1683
wynajmuje
nr 4 / (36)
(w tym 8% VAT)
Mayland reloaded
Polish projects at
MIPIM 2013
Budżetówka
targeted
investMent
MARZEC 2013
kwiecień 2013
ISSN 2081-1683
(w tym 8% VAT)
InWEsTYCYjnY
OdPłYW
Rossmann
of architecture
chce być
wszędzie
Zapraszamy do serwisu branży nieruchomości komercyjnych
www.thecity.com.pl
OKLADKA nowa.indd 1
ISSN 2081-1683
nr 6 / (38)
czerwiec 2013
ISSN 2081-1683
NOW
Zapraszamy do serwisu WWW.THECITY.COM.PL
01 okladka luty.indd 1
(w tym 8% VAT)
Refurbishment
Women
2013-01-30 13:35:29
MAJ 2013
Real
SALE
w dobie
kryzysu
FR
BIznEs
na kaMIEnICaCH
FOR
Projektowanie
ISH
ION
RS
41
VEOM
PAGE
GL
THE EN
nr 5 / (37)
kwiecień 2013
N I E R U C H O M O Ś C I
(w tym 8% VAT)
MARZEC 2013
02/(24) luty 2012
11/(22) grudzień 2011
M A G A Z Y N
ISSN 2081-1683
2013-02-10 09:57:02
CZERWIEC 2013
MAJ 2013
NajEMCa WYbIEra
z rOzWagą
2013-03-01 14:18:54
01 okladka kwiecien.indd 1
2013-04-08 14:38:20
(w tym 8% VAT)
The PolISh
CommerCIAl
REAL ESTATE
REVIEW
PLaża, słOńCE
I PIENIąDzE
BOOK
ISSN 2081-1683
ALMANAC
OF SHOPPING
CENTRES
ISSN 2081-1683
– rynek nieruchomości
wakacyjnych odżywa
Almanach
CENTRÓW HANDLOWYCH W POLSCE
WYDANIE 4
– wywiad z DIaNą PaszkOWską,
dyrektor operacyjną w sieci Centro
01 okladka marzec.indd 1
2013/2014
02/(24)
TH
EC
ITY
nr
KRYzYs zMIEnIa
OBLICzE HandLu
– WYWIad z MaCIEjEM KaRWOWsKIM
z MILLWaRd BROWn
Pociąg
do nieruchomości
wywiad z jarOsłaWEM baTOrEM,
dyrektorem zarządzającym ds. nieruchomości w PkP sa
HB REavIs:
Almanach Centrów Handlowych w Polsce 2 0 1 3 /2 0 1 4
Publiczno-Prywatne
PROPERTY BOOK 2 0 1 3
Podchody
1 MLd zł
na InWEsTYCjE
Partnerzy Merytoryczni / Contents Partners
Partner
®
01 okladka maj.indd 1
2013-05-07 21:08:15
01 okladka czerwiec.indd 1
2013-06-05 11:16:15
001 okladka RER 2013.indd 1
2013-02-06 17:34:07
001 okladka almanach.indd 1
2013-07-04 16:52:33
ZAMÓW PRENUMERATĘ
ZAMAWIAJĄC ROCZNĄ PRENUMERATĘ OTRZYMUJESZ 9 WYDAŃ THE CITY
+ WYDANIA SPECJALNE PROPERTY BOOK ORAZ ALMANACH CENTRÓW HANDLOWYCH
Property Media Group
tel. 22 851 03 05
[email protected]
www.thecity.com.pl
130
całkowita
powierzchnia
w mkw.
powierzchnia
najmu
w mkw.
total space
in sqm
leasable area
in sqm (gla)
Galeria Gryf Szczecin
ul. Wiosenna 32, 70-807 Szczecin
tel. +48 91 441 71 07
faks +48 91 441 70 57
[email protected]
http://galeria-gryf.pl
18 896
Galeria Handlowa Turzyn
ul. Bohaterów Warszawy 42
70-342 Szczecin
[email protected]
http://galeria-turzyn.pl
firma
zarządzająca
number of
tenants
number of
parking
spaces
opening
year
management
company
lease company
13 338
40
919
2007
Carrefour Polska
Carrefour Polska
62 843
27 503
89
800
2001
DTZ
Management
Balmain Asset
Management CEE
Galeria Kaskada
al. Niepodległosci 36, 70-404 Szczecin
tel. +48 91 810 28 00
faks +48 91 810 28 01
[email protected]
http://galeria-kaskada.pl
110 000
43 000
140
1 000
2011
ECE
Projektmanagement
Centrum Handlowo-Rozrywkowe Galaxy
al. Wyzwolenia 18-20, 70-554 Szczecin
tel. +48 91 48 39 130
faks +48 91 483 91 31
[email protected]
http://galaxy-centrum.pl
94 000
42 000
170
1 300
2003
Echo Investment
Property
Management
Echo Investment
Outlet Park Szczecin
ul. Struga 42, 70-784 Szczecin
tel. +48 91 810 67 01
faks +48 91 810 67 02
[email protected]
http://outletpark.eu
30 200
24 000
70
1 400
2012
Echo Investment
Property
Management
Echo Investment
Centrum Handlowe Ster
ul. Ku Słońcu 67, 71-047 Szczecin
tel. +48 91 486 90 41
faks +48 91 486 90 43
[email protected]
http://chster.pl/
39 516
31 845
60
1 500
1999
METRO
Poroperties
METRO Poroperties
Centrum Handlowe Auchan Kołbaskowo
Ustowo 45, 70-001 Szczecin
tel. +48 91 883 86 44
[email protected]
http://auchankolbaskowo.pl
24 544
19 997
48
1 505
I Etap
– 2008
II Etap
– 2009
Immochan
Immochan
Centrum Handlowe Stara Cegielnia
ul. Przyjaciół Żołnierza 128a
71-670 Szczecin
tel. +48 91 423 26 49
faks +48 91 420 15 48
[email protected]
http://stara-cegielnia.pl
7 210
2 658
16
107
2008
CREAM
CREAM
Galeria Kosmos
ul. Okrzei 3, 75-203 Koszalin
tel. +48 94 710 10 02
faks +48 94 710 10 02
[email protected]
http://www.galeria-kosmos.pl
8 100
5 300
18
60
2009
CREAM
CREAM
Galeria Emka
ul. Jana Pawła II 20, 75-452 Koszalin
tel. +48 94 347 62 01
faks +48 94 347 62 02
[email protected]
http://www.emka.pl/
22 000
15 000
100
550
2002
Corentin
Investments
bd
shopping centre
liczba miejsc
liczba
parkingowych
najemców
rok
otwarcia
centrum handlowe
firma
komercjalizująca

Almanach CH 2013_2014

Transkrypt

Podobne dokumenty

Double-sided flashcards