raport I pół 2007 - Powiatowy Urząd Pracy

Monitoring zawodów
deficytowych i nadwyŜkowych
w powiecie chrzanowskim
za I półrocze 2007r.
Chrzanów, wrzesień 2007r.
Spis treści:
WSTĘP....................................................................................................................................... 3
1. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODOWYCH) ........................ 4
2. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW ....................................................... 11
3. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH ............................. 13
WNIOSKI................................................................................................................................. 17
2
WSTĘP
Bezrobocie to zjawisko społeczne, które polega na tym, iŜ część ludzi zdolnych do
pracy i jednocześnie deklarujących chęć jej podjęcia, nie znajduje zatrudnienia. Zjawisko to
szczególnie absorbuje uwagę polityków państwa. Bezrobocie jest czymś normalnym
w warunkach gospodarki wolnorynkowej. Poziom bezrobocia ukształtowany w granicach
3-4% stopy bezrobocia1 jest w gospodarce nieunikniony, a nawet konieczny (umoŜliwia
dostosowanie struktury produkcji do zmieniających się potrzeb). Nadmierne bezrobocie jest
jednak zjawiskiem niekorzystnym.
Do niektórych przyczyn bezrobocia moŜna zaliczyć m.in. likwidację niektórych gałęzi
przemysłu, zmniejszenie popytu na konkretne dobra lub usługi, zmiany w technologii czy
niedostosowanie pracowników do potrzeb rynku. W konsekwencji mogą w/w przyczyny
doprowadzić
do
niewykorzystanego
potencjału
ludzkiego,
zwiększenia
nakładów
finansowych na utrzymanie bezrobotnych, pojawienie się zjawisk patologii społecznej
(alkoholizm, narkomania, przestępczość), a takŜe zdezaktualizowania dotychczasowych
posiadanych kwalifikacji lub umiejętności.
Obecnie dotkliwym problemem, z którym boryka się powiat chrzanowski w kwestii
poruszanego zagadnienia jest wysoka stopa bezrobocia wśród osób w wieku produkcyjnym,
a szczególnie wysokie bezrobocie wśród młodzieŜy (bezrobotni do 25 roku Ŝycia stanowią
20% ogółu bezrobotnych) oraz wysoki poziom długotrwałego bezrobocia (62% ogółu
bezrobotnych).
Niniejszy monitoring ma za zadanie pokazanie struktury zawodowej osób
bezrobotnych w powiecie chrzanowskim, przedstawienie napływających ofert pracy oraz
zaprezentowanie zawodów nadwyŜkowych oraz deficytowych. Raport ten jest narzędziem
informacyjnym, nie jest „złotym środkiem” na łagodzenie lub eliminację skutków bezrobocia.
JeŜeli jednak sprawnie będzie wykorzystany, na pewno stanie się instrumentem, dzięki
któremu moŜna określić kierunki i dynamikę zachodzących zmian w strukturze zawodowokwalifikacyjnej na lokalnym rynku pracy. Dzięki prowadzeniu monitoringu zawodów
deficytowych i nadwyŜkowych moŜna opracowywać programy aktywizujące osoby
bezrobotne, planować kierunki kształcenia oraz zaprojektować kierunki szkoleń zawodowych.
Źródłem
informacji
do
opracowania
rankingu
zawodów
deficytowych
i nadwyŜkowych są informacje pochodzące z załączników nr 3 do sprawozdania MGiP-01
„bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności” oraz nr 2 „bezrobotni według
1
www.portalwiedzy.onet.pl
3
rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz ofert pracy”. Podstawą sporządzenia
analizy struktury zawodowej osób bezrobotnych oraz ofert pracy jest klasyfikacja zawodów
i specjalności – Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004r.
„w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej
stosowania”.
PoniewaŜ półroczny raport jest sporządzany juŜ po raz trzeci moŜna zatem porównać
okresy sprawozdawcze i wyciągnąć interesujące wnioski.
1. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODOWYCH)
Na koniec pierwszego półrocza 2007 roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy
w Chrzanowie zarejestrowanych było 5501 osób bezrobotnych. W analogicznym okresie
w roku poprzednim liczba osób bezrobotnych była większa o 2289 osób. Bezrobotnych kobiet
było 3572 (czerwiec 2007r.), co stanowi 65% ogółu zarejestrowanych. TakŜe duŜą grupę
tworzyły osoby pozostające w ewidencji tut. Urzędu powyŜej 12 miesięcy, tj. 1980 osób
(36%).
Stopa bezrobocia w czerwcu 2007r. wynosiła w powiecie14%, a rok temu w czerwcu
2006r. była o 3,4% wyŜsza.
W analizowanym okresie największy udział wśród ogółu bezrobotnych miały dwie
grupy: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (wielka grupa zawodowa nr 7) oraz pracownicy
usług osobistych i sprzedawcy (nr 5). NaleŜy jednak w tym miejscu zaznaczyć, iŜ w
przypadku grupy nr 5 największy udział mają „sprzedawcy i demonstratorzy”(wg kodu 4cyfrowego) - 16,3%, a jeŜeli weźmiemy pod uwagę zawód elementarny (6-cyfrowy) to
zobaczymy, iŜ najwięcej zarejestrowanych jest osób z zawodem sprzedawcy. Natomiast w
grupie nr 7 wg kody 4-cyfrowego najwięcej jest „robotników obróbki metali i mechaników
maszyn i urządzeń” – 10,4%, a konkretnie (wg zawodu elementarnego – 6-cyfrowego)
ślusarzy oraz „pozostałych robotników przemysłowych i rzemieślników” (zawód 4-cyfrowy)
– 10%, a dokładniej krawców (wg zawodu elementarnego).
4
przedstawiciele władz
publicznych, wyŜsi urzędnicy i
kierownicy
0%
pracownicy przy pracach
prostych
14%
specjaliści
7%
siły zbrojne
0%
operatorzy i monterzy maszyn i
urządzeń
5%
technicy i inny średni personel
14%
robotnicy przemysłowi i
rzemieślnicy
26%
pracownicy biurowi
10%
rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i
rybacy
1%
pracownicy usług osobistych i
sprzedawcy
23%
Wykres 1. Struktura bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych w powiecie chrzanowskim w I półroczu
2007r.
Przechodząc do analizy struktury zawodowej osób bezrobotnych, uwzględniając kod
6-cyfrowy (zawód elementarny), unaocznia się, iŜ najwięcej bezrobotnych pozostających w
rejestrze to osoby bez kwalifikacji zawodowych – tzw. „bez zawodu”. Takich osób wg stanu
na koniec czerwca 2007r. było 1125 bezrobotnych (20% ogółu).
PoniŜej przedstawiono osoby bezrobotne według zawodów (podano zawody, gdzie
liczba osób bezrobotnych przekracza 100):
- bez zawodu 1125
- sprzedawca 665
- pracownik biurowy 255
- krawiec 156
- robotnik budowlany 150
- asystent ekonomiczny 138
- sprzątaczka 131
- ślusarz 111
- kucharz 100
5
Jak wynika z wykresu zamieszczonego poniŜej na przestrzeni badanych okresów
(I półrocza 2005, 2006 oraz 2007) liczba osób zarejestrowanych w poszczególnych zawodach
zmniejszyła się. Przyczyną tego stanu jest z pewnością spadek ogólnej liczby bezrobotnych
pozostających w ewidencji tut. Urzędu.
Zmniejszenie liczby bezrobotnych odnotowano w następujących zawodach: bez
zawodu, sprzedawca, robotnik budowlany, sprzątaczka, ślusarz, murarz oraz kierowca
samochodów cięŜarowych. Zmniejszenie liczby osób posiadających zawody budowlane oraz
zawód kierowca samochodów cięŜarowych moŜe być przyczyną emigracji Polaków za
granicę kraju w ostatnich latach, celem poszukiwania lepiej płatnej pracy. TakŜe liczba osób
bez zawodu zmniejszała
się w ciągu ostatnich trzech lat. Jednym z powodów, który
tłumaczyłby
sytuację
zaistniałą
jest
zmniejszenie
liczby
absolwentów
liceów
ogólnokształcących, którzy coraz częściej wybierają dalszą drogę kształcenia, a nie rejestrację
w urzędzie pracy.
Natomiast liczba osób bezrobotnych w zawodach: pracownik biurowy, krawiec,
asystent ekonomiczny, kucharz, elektromonter oraz kierowca samochodu osobowego, po
spadku odnotowanym w 2005r., od dwóch lat utrzymuje się na podobnym poziomie.
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
we
go
o
Ŝa
ro
bo
w
c ię
u
od
m
oc
h
sa
ki
e
ro
w
ca
ca
ro
w
ki
e
eg
cz
y
ni
os
o
u
od
m
oc
h
sa
ro
bo
tn
ik
po
m
oc
da
rc
zy
ow
i
tn
ik
ro
bo
cy
ec
ha
ni
al
im
po
zo
st
2006
go
sp
o
m
oc
h
m
sa
ek
tro
el
te
as
ys
2007
od
on
te
r
rz
ur
a
m
zk
a
w
ac
sz
ch
ar
z
ku
sa
rz
ś lu
ta
c
zk
a
ny
rz
ą
sp
an
y
nt
ek
o
ik
tn
ro
bo
no
m
ic z
c
ie
aw
bu
do
wl
kr
bi
ur
ow
y
ca
k
da
w
ow
ni
rz
e
sp
pr
ac
be
z
za
wo
du
0
2005
Wykres 2. Porównanie najliczniejszych zawodów w latach 2005 – 2007 (wg stanu na koniec danego czerwca).
6
Istotne z powodu poruszanej problematyki jest pokazanie sytuacji bezrobotnych kobiet
w powiecie chrzanowskim. Jak juŜ wcześniej wspomniano w ewidencji tut. PUP przewaŜają
bezrobotne kobiety. PoniŜej przedstawiono zawody powyŜej 100 zarejestrowanych kobiet:
- bez zawodu 749
- sprzedawca 636
- pracownik biurowy 245
- krawiec 153
- sprzątaczka 131
- asystent ekonomiczny 126
Porównując badany okres do okresu sprzed roku zauwaŜamy, iŜ struktura wygląda podobnie.
ZAWODY
2005
2006
2007
bez zawodu
670
884
749
sprzedawca
1198
823
636
pracownik biurowy
563
203
245
krawiec
215
148
153
sprzątaczka
211
177
131
asystent
143
124
126
ekonomiczny
Tabela 1. Bezrobotne kobiety wg zawodów na przestrzeni 2005-2007 (wg stanu na koniec danego czerwca)
MoŜna zatem stwierdzić, iŜ struktura zawodowa kobiet nie zmienia się od trzech lat.
Pomimo spadku liczby zarejestrowanych kobiet w dalszym ciągu zawodami dominującymi
są: bez zawodu oraz sprzedawca, (nieco inaczej było w I półroczu 2005 - najwięcej kobiet
posiadało kwalifikacje na stanowisko sprzedawcy). W obecnym okresie sprawozdanym, jak
i rok wcześniej przewaŜają w ewidencji kobiety bez zawodu. Z jednej strony jest to fakt
zadowalający, poniewaŜ liczba „bezrobotnych sprzedawców” się zmniejsza, a jak później
zostanie przedstawione, liczba ofert pracy w tym zawodzie zaczyna wzrastać. Tym samym
kobiety mają szansę na znalezienie zatrudnienia na takim stanowisku pracy. Z drugiej strony
wysoka liczba kobiet bez jakichkolwiek kwalifikacji powoduje, iŜ urząd przeznacza środki
finansowe na szkolenia, dzięki którym zdobędą umiejętności potrzebne do podjęcia
zatrudnienia.
7
Kolejną grupę odgrywającą znaczącą rolę w niniejszym raporcie stanowią osoby
długotrwale zarejestrowane. Długoterminowe bezrobocie stanowi szczególnie groźne
zjawisko, poniewaŜ oznacza, Ŝe setki tysięcy ludzi jest trwale wykluczonych z rynku pracy,
co oczywiście ma teŜ bardzo negatywne konsekwencje psychologiczne i społeczne2. Są to
bezrobotni, którzy w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ujęci są jako
osoby pozostające w szczególnej sytuacji na ryku pracy i to właśnie do nich kierowanych jest
większość usług. Według stanu na koniec czerwca 2007r. osób długotrwale zarejestrowanych
w tut. Urzędzie jest 3494. PoniŜej podano zawody tej grupy bezrobotnych (powyŜej 50
bezrobotnych w tym zawodzie):
- sprzedawca 260
- bez zawodu 238
- pracownik biurowy 114
- sprzątaczka 85
- robotnik budowlany 81
Jak wynika z tabeli zamieszczonej poniŜej na przestrzeni trzech ostatnich lat zawody,
w których najwięcej osób pozostawało w ewidencji powyŜej 12 miesięcy to: sprzedawca, bez
zawodu oraz pracownik biurowy.
ZAWODY
I półrocze 2007r.
I półrocze 2006r.
I półrocze 2005r.
sprzedawca
260
407
368
bez zawodu
238
168
440
pracownik biurowy
114
95
173
sprzątaczka
85
112
117
robotnik budowlany
81
159
199
Tabela 2. Bezrobotni długotrwale wg zawodów.
Długi okres pozostawania bez pracy, oprócz negatywnych skutków psychologicznych
i społecznych, prowadzi takŜe do dezaktualizacji posiadanych umiejętności zawodowych, tym
samym osoba taka staje się „nieatrakcyjna” dla pracodawcy.
W przypadku zawodu sprzedawca Powiatowy Urząd Pracy w Chrzanowie od kliku lat
wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rynku pracy prowadząc szereg szkoleń zawodowych
związanych z tematyką branŜy handlowej. Działania te są jak najbardziej uzasadnione,
2
P. Szumlewicz: Katastrofa na rynku pracy.
8
poniewaŜ aŜ 40% wszystkich zarejestrowanych sprzedawców stanowią osoby długotrwale
bezrobotne, a pracodawcy coraz częściej zgłaszają zapotrzebowanie w tym zawodzie.
JeŜeli przyjrzymy się osobom bez kwalifikacji to okaŜe się, iŜ 73% stanowią
długotrwale bezrobotne kobiety, co stawia je w bardzo trudnej sytuacji. Brak kwalifikacji
zawodowych wiąŜe się często z występowaniem niskiej samooceny, a długi okres „bycia na
bezrobociu” przyczynia się m.in. do obniŜenia motywacji. Kobiety takŜe „nie wierzą w to, iŜ
moŜna konkurować na polu zawodowym z męŜczyznami, zwłaszcza w warunkach braku
pracy na rynku”3.
WaŜną rolę w opracowaniu zawodów deficytowych i nadwyŜkowych odgrywa
napływ bezrobotnych do ewidencji tut. Urzędu. Podobnie jak rok temu najwięcej
rejestrujących odnotowano „bez zawodu” – 994 osób. NaleŜy w tym miejscu zaznaczyć, iŜ są
to osoby z wykształceniem podstawowym lub poniŜej, gimnazjalnym oraz ze średnim
ogólnokształcącym. PoniŜej podano pozostałe zawody, w których w I półroczu 2007r.
zarejestrowało się najwięcej bezrobotnych:
- sprzedawca 376
- asystent ekonomiczny 129
- robotnik budowlany 101
- ślusarz 100
- technik mechanik 91
- krawiec 83
- pracownik biurowy 80
- elektromonter 62
- kucharz 57
- szwaczka 54
Na przestrzeni ostatnich trzech lat coraz mniej osób rejestruje się w zawodach:
pracownik biurowy, ślusarz, kierowca samochodu cięŜarowego i osobowego, murarz oraz
sprzedawca. Natomiast w zawodach: bez zawodu oraz technik mechanik napływa coraz
więcej bezrobotnych.
3
Augustyn Bańka Bezrobocie. Podręcznik pomocy psychologicznej.
9
1200
1000
800
600
400
200
ie
c
a
aw
zk
kr
wa
c
sz
ha
ni
k
m
ec
te
ch
ni
k
ed
aw
ca
sp
rz
on
te
r
el
e
m
kt
ro
m
ur
a
rz
ar
z
ku
ch
o
ro
wc
a
kie
ki
er
ow
ca
sa
sa
m
m
.c
ię
Ŝa
.o
so
b
ic
z
ko
no
m
ow
eg
ro
we
go
ny
rz
te
la
ny
sa
ślu
st
en
as
y
co
wn
pr
a
bu
do
w
ur
ow
ik
bi
za
be
z
ro
bo
tn
ik
w
od
u
y
0
2007
2006
2005
Wykres 3. Napływ osób bezrobotnych na przestrzeni lat 2005 – 2007 (stan na koniec czerwca danego roku).
Biorąc pod uwagę podział napływu bezrobotnych ze względu na płeć, wśród
rejestrujących się kobiet dominowały takie zawody jak: bez zawodu – 499 osób; sprzedawca
– 355 osób; asystent ekonomiczny 96 osób; krawiec – 81 osób; pracownik biurowy 73 osoby
oraz szwaczka 54 osoby. W porównaniu do ubiegłego okresu sprawozdawczego (I półrocze
2006r.) największy napływ wśród kobiet przebiegał w toŜsamych zawodach. Natomiast dwa
lata temu rejestracja kobiet przedstawiała się inaczej, bowiem najwięcej zarejestrowało się
sprzedawców oraz pracowników biurowych.
ZAWODY
I półrocze 2005r.
I półrocze 2006r.
I półrocze 2007r
sprzedawca
518
400
355
pracownik biurowy
303
95
73
bez zawodu
202
484
499
asystent
114
84
96
krawiec
65
54
81
szwaczka
48
68
54
ekonomiczny
Tabela 3. Napływ kobiet w latach 2005- 2007 (w I półroczu danego roku).
10
2. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW
W analizowanym okresie PUP w Chrzanowie dysponował 1715 ofertami pracy,
jednocześnie jest to o 5% więcej ofert niŜ w roku poprzednim i aŜ o 33% więcej wolnych
miejsc pracy niŜ w I półroczu 2005r.
Najwięcej ofert pracy w I półroczu br. zostało zgłoszonych w zawodach (wybrano
zawody, w których liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy przekroczyła 20):
- pracownik biurowy 250
- sprzedawca 232
- robotnik gospodarczy 154
- pracownik administracyjny 46
- robotnik budowlany 46
- robotnik pomocniczy 36
- magazynier 33
- kierowca samochodu cięŜarowego 30
- kucharz 28
- pakowacz 21
- fryzjer 20
11
Wykres 4. Zgłoszone oferty pracy w pierwszym półroczu 2005, 2006 oraz 2007 roku.
300
250
200
150
100
50
0
pracownik biurowy
sprzedawca
robotnik pomocniczy
pracownik
administracyjny
robotnik gospodarczy
robotnik budowlany
kierowca sam.cięŜ.
pracownik ochrony
2005
spawacz
2006
pakowacz
magazynier
fryzjer
mechanik maszyn i
urządzeń przem.
kelner
kucharz
cieśla
szwaczka
2007
12
Jak wynika z powyŜszego wykresu w ostatnich 3 latach liczba zgłaszanych ofert pracy
wzrastała
w
następujących
zawodach:
pracownik
biurowy,
sprzedawca,
robotnik
gospodarczy, magazynier oraz kucharz. Największa jednak dynamika dotyczy tylko trzech
pierwszych wymienionych zawodów. MoŜna zatem sądzić, iŜ w tych zawodach łatwo moŜna
podjąć pracę.
Natomiast w zawodach: pracownik administracyjny oraz pracownik ochrony osób
i mienia z roku na rok odnotowywano coraz mniej zgłaszanych wolnych miejsc pracy.
Warto w tym miejscu przypomnieć, iŜ właśnie w zawodach, w których zostało
zgłoszonych najwięcej ofert pracy, takŜe najwięcej jest zarejestrowanych osób, przy czym
naleŜy pamiętać, iŜ część z nich to osoby długotrwale bezrobotne. PoniewaŜ kaŜdy
z omawianych tutaj zawodów (pracownik biurowy oraz sprzedawca) wymagają wiedzy,
umiejętności oraz doświadczenia, wolne miejsca „trafiają” z reguły do osób nowo
rejestrujących się, którzy niedawno stracili pracę.
Zawód robotnik gospodarczy naleŜy do wielkiej grupy „pracownicy przy pracach
prostych”. „Grupa ta obejmuje zawody, które wymagają niskich lub podstawowych
umiejętności i niewielkiej wiedzy teoretycznej niezbędnych do wykonywania przewaŜnie
prostych i rutynowych prac. Praca wykonywana jest przy zastosowaniu prostych narzędzi
ręcznych i przy ograniczonej własnej inicjatywie i ocenie. W niektórych przypadkach
wymaga pewnego wysiłku fizycznego”4. Oferty pracy zgłaszane właśnie w tym zawodzie są
szansą na znalezienie zatrudnienia przez osoby, które zakwalifikowane są w niniejszym
raporcie jako „bez zawodu” a w świetle ustawy jako osoby bez kwalifikacji zawodowych.
3. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH
Departament Rynku Pracy opracował wskaźnik intensywności deficytu (nadwyŜki)
danego zawodu celem przedstawienia zawodów deficytowych oraz nadwyŜkowych.
Wskaźnik ten wyraŜa się następującym wzorem:
Wkn,1 = Ok1/Bk1
4
www.wikipedia.org.pl
gdzie:
Ok1 – liczba zgłoszonych ofert pracy w i-tym miesiącu w zawodzie k
Bk1 – liczba zarejestrowanych bezrobotnych w i-tym miesiącu w zawodzie k
Przyjęto, Ŝe zawody o wskaźniku:
W < 0,9 – to zawody nadwyŜkowe; czyli jest to zawód, na który występuje na rynku pracy
mniejsze zapotrzebowanie niŜ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie;
0,9 > W < 1,1 – to zawody zrównowaŜone;
W > 1,1 – to zawody deficytowe, czyli jest to zawód, na który występuje na rynku pracy
wyŜsze zapotrzebowanie niŜ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.
Do zawodów, które na lokalnym rynku pracy wykazują równowagę zaliczono:
- mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych - w ciągu ostatnich dwóch lat pozostawał
zawodem deficytowym. Aktualnie wykazuje równowagę, bowiem na 11 zgłoszonych ofert
pracy w I półroczu 2007r. przypadało 12 osób bezrobotnych posiadających takie kwalifikacje;
- kierowca samochodu cięŜarowego - osoby posiadające uprawnienia kierowcy samochodu
cięŜarowego dotychczas miały problemy ze znalezieniem pracy. Przyczyną tego była znikoma
liczba ofert pracy pojawiająca się w PUP. Zawód ten w latach 2005 i 2006 wykazywał
nadwyŜkę. Obecnie pomimo, iŜ liczba wolnych miejsc pracy nie wzrasta (32 oferty
w I półroczu 2005r, 33 oferty w I półroczu 2006r. oraz 30 ofert w I półroczu 2007r.)
odnotowano znaczny spadek liczby bezrobotnych w tym zawodzie (109 bezrobotnych
czerwiec 2005r., 60 bezrobotnych czerwiec 2006r., 36 bezrobotnych czerwiec 2007r.). Zmian
tych moŜemy się dopatrywać głównie w wyjazdach za granice kraju;
- pakowacz – w I półroczu 2007r. wolnych miejsc pracy było 21 i tyle samo bezrobotnych
pozostających w rejestrze PUP. Jest to zawód, który wykazuje duŜe wahania w kwestii
zatrudnienia na lokalnym rynku pracy, bowiem w I półroczu 2006r. był zawodem
nadwyŜkowym, a rok wcześniej deficytowym.
W obecnym okresie w powiecie chrzanowskim tylko nieliczne zawody dysponują
deficytem pracowników. PoniŜej przedstawiono zawody deficytowe według kodu 2cyfrowego:
- grupa 41 – pracownicy obsługi biurowej – wskaźnik deficytu wyniósł 2,2;
- grupa 81 – operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych – 2,4;
- grupa 91 – pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach – 2,5;
14
- grupa 33 – nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy – 3,0.
Celem określenia zawodów deficytowych (wg zawodów elementarnych) przyjęto
(oprócz załoŜeń ministerialnych) dodatkowe kryteria:
- średnia miesięczna liczba ofert pracy5 w I półroczu br. jest większa bądź równa 1,6, co
oznacza, Ŝe zostało zgłoszonych średnio 10 lub więcej ofert pracy; oraz
- średni miesięczny deficyt podaŜy siły roboczej6 w I półroczu br. jest większy niŜ „-1,1”.
Według powyŜszych załoŜeń do zawodów deficytowych zaliczamy:
zawody
liczba zgłoszonych ofert
napływ osób bezrobotnych
pracy zgłoszonych
w I półroczu 2007r.
w I półroczu 2007r.
- brukarz
21
2
- cieśla
19
8
- kasjer handlowy
17
4
- magazynier
33
27
- operator koparek i zwałowarek
16
3
- operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej
20
10
- pielęgniarka
12
5
- pracownik administracyjny
46
22
- pracownik biurowy
250
80
- robotnik drogowy
13
6
- robotnik gospodarczy
154
23
- robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym
37
18
Tabela 4. Zawody deficytowe w powiecie chrzanowskim.
5
Oki = ∑Oki/6 gdzie Oki – liczba zgłoszonych ofert pracy w i-tym miesiącu w zawodzie k.
Nk1 = Bk1 – Ok1
Nk1 – średnia miesięczna nadwyŜka (deficyt) podaŜy siły roboczej w zawodzie k
Bk1 - średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w zawodzie k w I półroczu danego roku
Ok1 – średnia miesięczna liczba zgłoszonych ofert pracy w zawodzie k w I półroczu danego roku
6
15
W I półroczu br. moŜna było najłatwiej znaleźć zatrudnienie w zawodzie brukarz,
bowiem na jedną osobę bezrobotną przypadało 10 ofert pracy. W zawodzie tym w I półroczu
2005r. odnotowano równowagę, a rok później był deficyt. Jak widać tendencja ta utrzymała
się do obecnego okresu. Podobnie przedstawiała się sytuacja w zawodzie robotnik
gospodarczy, gdzie jeden bezrobotny mógł „wybierać” spośród 7 wolnych miejsc pracy.
Robotnik gospodarczy na przestrzeni 3 ostatnich omawianych lat jest zawodem deficytowym.
W zawodzie operator koparek i zwałowarek na jedną osobę przypadało 5 ofert pracy. Zawód
ten nie ma ustabilizowanej pozycji na lokalnym rynku pracy – rok temu był zawodem
nadwyŜkowym, a jeszcze rok wcześniej wykazywał równowagę. KaŜda z osób poszukujących
pracy jako kasjer handlowy mogła skorzystać z 4 ofert. Od trzech lat zawód ten utrzymuje się
jako zawód deficytowy. Natomiast w zawodzie pracownik biurowy na jedną osobę
przypadały 3 oferty pracy. W I półroczu 2005r. zawód wykazywał nadwyŜkę, od roku
poprzedniego do obecnego jest zawodem deficytowym.
Warto zaznaczyć, iŜ zawody pielęgniarka, pracownik administracyjny, kasjer
handlowy oraz robotnik gospodarczy od 3 lat są zawodami deficytowymi.
W powiecie chrzanowskim w większości zawodów odnotowano nadwyŜkę siły
roboczej. Dotyczy to (w ujęciu grup zawodowych kodu 2-cyfrowego) następujących
zawodów:
- grupa 24 – pozostali specjaliści wskaźnik nadwyŜki 0,2;
- grupa 31 – średni personel techniczny: 0,2;
- grupa 74 – pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy: 0,2;
- grupa 72 – robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń: 0,3;
- grupa 34 – pracownicy pozostałych specjalności: 0,4;
- grupa 52 – modelki, sprzedawcy i demonstratorzy: 0,6;
- grupa 51 – pracownicy usług osobistych i ochrony: 0,8;
- grupa 93 – robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie: 0,8.
Chcąc przedstawić szczegółowo (wg zawodów elementarnych) zawody nadwyŜkowe,
zastosowano takŜe dodatkowe kryteria:
- przyjęto, Ŝe średnia miesięczna liczba zarejestrowanych7 w I półroczu br. będzie większa niŜ
3,3, co oznacza, iŜ średnio zarejestrowanych osób bezrobotnych jest 20;
- średnia miesięczna nadwyŜka podaŜy siły roboczej w I półroczu br. będzie większa niŜ 2.
7
Bk1 = ∑ Bki / 6
gdzie Bki – liczba zarejestrowanych bezrobotnych w i-tym miesiącu w zawodzie k.
16
Do zawodów nadwyŜkowych w powiecie chrzanowskim zaliczono:
- w grupie 24- pedagog
- w grupie 31 – technik budownictwa, technik elektryk, technik mechanik, technik
informatyk;
- w grupie 74 – cukiernik, krawiec, szwaczka;
- w grupie 72 – ślusarz, pozostali mechanicy pojazdów samochodowych, pozostali mechanicy
maszyn i urządzeń, elektromonter;
- w grupie 34 – asystent ekonomiczny;
- w grupie 52 – sprzedawca;
- w grupie 51 – kucharz;
- w grupie 93 – robotnik budowlany.
Trzy ostatnie wymienione grupy zawodowe (tj, 52, 51 oraz 93) posiadają wskaźniki
nadwyŜki siły roboczej zbliŜające się do poziomu zawodów zrównowaŜonych na rynku pracy.
Liczba osób w tych grupach zmniejsza się. Coraz więcej pojawia się nowych miejsc pracy
w zawodach kucharz, sprzedawca oraz robotnik budowlany. MoŜna zatem przypuszczać, Ŝe
wkrótce osoby o takich kwalifikacjach nie będą miały problemów ze znalezieniem pracy.
WNIOSKI
Na przestrzeni trzech ostatnich lat struktura zawodowa bezrobotnych nie uległa
większej zmianie. Pomimo, iŜ liczba bezrobotnych w poszczególnych grupach
zawodowych zmniejszyła się, to w dalszym ciągu dominują osoby bez kwalifikacji
zawodowych, sprzedawcy oraz pracownicy biurowi. TakŜe struktura zawodowa kobiet
wygląda podobnie od trzech lat. Kobiety najczęściej posiadają następujące zawody:
„bez zawodu”, sprzedawca oraz pracownik biurowy.
W porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego w I półroczu 2007r. o 5%
wzrosła liczba zgłaszanych ofert pracy (1715 zgłoszonych ofert pracy). Podobnie jak
w poprzednich analizowanych latach najwięcej ofert pracy było zgłaszanych w
zawodach: pracownik biurowy, sprzedawca oraz robotnik gospodarczy. NaleŜy w tym
miejscu zaznaczyć, iŜ w tych wymienionych zawodach liczba ofert pracy z roku na
rok wzrasta. Natomiast tendencję spadkową w obliczu omawianych okresach
17
odnotowano w zawodach: pracownik administracyjny oraz pracownik ochrony osób
i mienia.
Obecnie zawody: mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, kierowca samochodu
cięŜarowego oraz pakowaczka wykazują równowagę na lokalnym rynku pracy. Warto
jednak zaznaczyć, Ŝe w tych zawodach nie jest zgłaszana duŜa liczba ofert pracy,
a niska liczba bezrobotnych spowodowała, iŜ popyt i podaŜ na te stanowiska pracy
równowaŜą się.
Do zawodów deficytowych zaliczają się obecnie m.in. pracownik biurowy oraz
robotnik gospodarczy. W tych zawodach zgłoszono najwięcej ofert pracy,
jednocześnie występował mały napływ bezrobotnych. Ponadto warto zasygnalizować,
iŜ zawody robotnik gospodarczy oraz kasjer handlowy (który takŜe jest zawodem
deficytowym) od trzech lat utrzymują się na rynku jako zawody deficytowe.
NadwyŜkę siły roboczej odnotowano w zawodach: pedagog, technik budownictwa,
tech. elektryk, tech. mechanik, tech. informatyk, cukiernik krawiec, szwaczka,
asystent ekonomiczny, sprzedawca, kucharz, robotnik budowlany. Zaznaczyć naleŜy,
iŜ w zawodach kucharz, sprzedawca oraz robotnik budowlany pojawia się z roku na
rok coraz więcej ofert pracy. MoŜna więc sądzić, Ŝe wkrótce osoby o takich
kwalifikacjach nie będą miały problemów ze znalezieniem pracy.
Opracowanie:
Joanna Sołtysik
Lider Klubu Pracy
18