Ocena kinematyki chodu u pacjentów w postępowaniu

Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
2
Ocena kinematyki chodu u pacjentów w postępowaniu fizjoterapeutycznym
Summary
Thirty two male patients with the full-thickness lesion of articular cartilage on the load-
po wybranych ope racjach chrząstki stawowej
bearing surface of the knee joint (Outerbridge Grade III-IV) were involved in the study. The
ASSESSMENT OF KINEMATICS OF PATHOLOGICAL GAIT AFTER
ARTICULAR CARTILLAGE SURGERY
goal of this paper is the biomechanical assessment of changes in the kinematics of gait of
patients after selected articular cartilage surgeries of knee joint examined by the 3D motion
analysis system (SIMI Reality Motion Systems GmbH, Germany). Gait of thirty two patients
with the articular cartilage surgery of knee joint was analyzed while underwent 2 out of 4
Andrzej Czamara1 (A,B, D,E,F,G ), Sławomir Winiarski1,2
(A,B,C,D,E,F )
, Zbigniew Jethon1 ( D, E, F ),
Andrzej Bugajski1 ( D,F,G ), Rafał Szafraniec1 ( C, F ), Andrzej Zaleski1 ( D, E ),
2
rehabilitation program the spatial kinematic data of the gait was collected and the angle-time
characteristics acquired. The first measurement was taken between the 2nd and 3rd week
Wiesław Tomaszewski 1 ( D, E )
1
stages of our original physiotherapy treatment. In order to test the progress of the
postoperatively, the second was taken between 6th and 8th week postop. The last measurement
was taken between 10th and 14th week postoperatively, when the patient’s gait was fully
Wyższa Szkoła Fizjoterapii z siedzibą we Wrocławiu
restored and being improved. The values of step and stride lengths (meters), gait velocity
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
1
University College of Physiotherapy, Wrocław, Poland
2
University School of Physical Education, Wrocław, Poland
(meters per sec.) and the step cadence (steps per sec.) were monitored as well as the stance
and swing ratios (percent of the gait cycle) of the affected and unaffected limb. Range of
motion in the knee joint was examined in dynamics and the angles at heel-strike and toe-off
measured for both lower limbs. As a consequence of our rehabilitation procedure satisfactory
Słowa kluczowe: Analiza chodu, Chód patologiczny, Chrząstka stawowa, Rehabilitacja
Key-words: Biomechanics, Gait, Gait disorders, Articular Cartilage, Surgery,
Rehabilitation,
results were obtained individually between 10th and 14th week postop. in test patients with
reference to the control group. The spatial gait parameters step and stride lengths have
significantly increased and the stance to swing ratio have decreased for the affected limb
compared to the first measurement. The gait velocity was found to be doubled. In addition an
increase in range of motion in the joints was noticed and the angle characteristics was similar
Adres do korespondencji:
Andrzej Czamara
[email protected]
0-71 / 3425002
Wyższa Szkoła Fizjoterapii
z siedzibą we Wrocławiu
50-038 Wrocław
ul. Tadeusza Kościuszki 4.
www.biofizyka.awf.wroc.pl
Adres do korespondencji:
Sławomir Winiarski
[email protected]
0-71 / 3473283
Akademia Wychowania Fizycznego
51-612 Wrocław,
al. I.J. Paderewskiego 35
dr inż. S.Winiarski
to the one of the control group. To conclude, the extensive surgical and physiotherapeutic
procedures applied in the treatment have improved gait parameters between 10th and 14th
week postop. in all tested patients.
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
3
4
Streszczenie
1. Wstęp:
Badaniem objęto grupę 32 mężczyzn, u których w badaniu artroskopowym stwierdzono
Chód jest podstawową formą lokomocji człowieka. W literaturze podano składowe
ubytki chrząstki powierzchni nośnej stawu kolanowego pochodzenia urazowego
i wyznaczniki chodu fizjologicznego (1). Powszechnie stosuje się standardową ocenę chodu,
(III i IV stopień według klasyfikacji Quterbridge). Celem pracy była biomechaniczna ocena
która polega na wzrokowej obserwacji jego składowych. Na podstawie tej obserwacji,
zmian w kinematyce chodu pacjentów po wybranych operacjach chrząstki powierzchni nośnej
badający dokonuje subiektywnej oceny chodu normatywnego ( fizjologicznego)
stawu kolanowego przy zastosowaniu komputerowego systemu analizy ruchu SIMI Motion.
i patologicznego, co pozwala na wstępne oszacowanie zaburzeń chodu (2,3,4). Do analizy
Trzydziestu dwóch mężczyzn po operacji chrząstki zostało poddanych trójwymiarowej
szczegółowej przeprowadza się pomiar parametrów kinematycznych chodu. Mierzy się zakres
analizie
ruchu w stawach biodrowym, kolanowym, a także skokowym oraz czasy trwania ruchu i ich
chodu
podczas
dwóch
z
czteroetapowego
własnego
postępowania
fizjoterapeutycznego. W celu kontroli postępów fizjoterapii wykonano pomiary parametrów
pochodne czasowe. Analizie poddaje się długość kroku pojedynczego , podwójnego
kinematycznych chodu. Zarejestrowano biomechaniczne parametry przestrzenne i czasowe chodu
i prędkość chodu. Cykl chodu bada się także pod kątem udziału fazy podporu do wymachu.
oraz wyznaczono zakresy ruchu w stawie. Pierwsze badanie wykonano na przełomie 2 i 3
Dla oceny chodu ważne są także wektor siły reakcji podłoża, środek nacisku i rozkład
tygodnia po operacji. Drugie badanie przeprowadzono pomiędzy 6 a 8 tygodniem, a trzecie
ciśnienia wywieranego przez stopę. Przedmiotem badań są zależności różnych składowych sił
indywidualnie pomiędzy 10 a 14 tygodniem po operacji, to jest wtedy, kiedy pacjentom
reakcji podłoża w fazie podporu podwójnego, następnie pojedynczego w tym postawienia
przywrócono a następnie doskonalono chód. Mierzono wartości długości kroku pojedynczego
pięty, rodzaju podparcia, przygotowania wymachu, a także czas narastania tych sił
i podwójnego (m), prędkości chodu (m / s) i częstotliwości kroczenia (krok / s). Mierzono
w poszczególnych fazach podporu podczas chodu. Przeprowadza się analizę jakościową
procentowy czas trwania fazy podporu do wymachu. Dokonano pomiaru wartości zakresu ruchu
i ilościową wartości tych parametrów. Bada się także zależności badanych parametrów
w stawie kolanowym podczas chodu oraz wartości kąta na początku fazy podparcia ( HS )
z wiekiem (5, 6, 7, 8, 9, 10). W literaturze znane są badania chodu w neurologii
i wartość kąta na początku fazy wymachu ( TO ). W rezultacie otrzymano zadowalające wyniki
i pediatrii (11,12,13). Inne publikacje przedstawiają ocenę chodu w postępowaniu leczniczym
indywidualnie pomiędzy 10 a 14-tym tygodniem po operacji u badanych osób w porównaniu
po rekonstrukcji więzadła krzyżowego, patologii stawu rzepkowo udowego (14,15).
do grupy kontrolnej. Zaobserwowano istotnie statystyczny wzrost długości kroku kończyn
Ocenia się także chód po artroplastyce stawu kolanowego (16).
operowanych i tych bez obrażeń chrząstki w trzecim badaniu w porównaniu do pierwszego
Uszkodzenia chrząstki lub innych struktur stawów kończyn dolnych mogą prowadzić do
badania. W tym czasie zwiększyła się ponad dwukrotnie prędkość chodu. W trzecim badaniu
występowania bólu, obrzęku i zaburzeń chodu. Obrażenia III i IV stopnia powierzchni nośnej
odnotowano znaczący spadek długości trwania fazy podporu kończyn nieoperowanych na
chrząstki stawu kolanowego według skali Outerbridge‘a z pełnymi objawami klinicznymi
rzecz wydłużenia fazy podporu kończyn operowanych w porównaniu z pierwszym pomiarem.
leczone są operacyjnie. Operacja obrażeń chrząstki stawu kolanowego przywraca warunki
Dodatkowo zauważono zwiększenie zakresu ruchu w operowanych stawach i odtworzenie
anatomiczne stawu. Ważnym elementem kompleksowego postępowania leczniczego po
charakterystyki czasowej zmiany kąta znanej dla chodu prawidłowego. Podsumowując,
operacji chrząstki jest specjalistyczna fizjoterapia.
zastosowane kompleksowe postępowanie chirurgiczno - fizjoterapeutyczne poprawiło
Celem pracy była biomechaniczna ocena wartości wybranych parametrów kinematycznych
biomechaniczne parametry chodu pomiędzy 10 a 14-tym tygodniem po operacji w badanej
chodu u pacjentów poddanych postępowaniu fizjoterapeutycznemu, po wybranych operacjach
grupie.
powierzchni nośnej chrząstki stawu kolanowego.
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
5
6
2. Materiał i metoda
Do kalibracji obrazów (transformacji współrzędnych rejestracji na współrzędne rzeczywiste)
Badaniem objęto trzydziestu dwóch mężczyzn u których wykonano operacje chrząstki stawu
użyto prętowej konstrukcji sześcianu o wymiarach 1 x 1 x 1 metr, stanowiącej laboratoryjny
kolanowego na powierzchniach nośnych po przebytych urazach stawu kolanowego (III i IV
układ odniesienia. Na ciele osoby badanej umieszczono zestaw 17- tu sferycznych, foto
stopień według klasyfikacji Quterbridge). Wykonano plastykę mozaikową (n=8) ,
refleksyjnych znaczników o średnicy od 1 do 1,5 cm. Zaciemniona przestrzeń filmowania
mikrozłamania (n=12), piny węglowe ( n=2), wygładzanie (n=10). Badani po operacji zostali
oświetlana była przez dwie lampy halogenowe o mocy 200W. Lampy były umieszczone za
poddani własnemu specjalistycznemu postępowaniu fizjoterapeutycznemu w ,, Centrum
każdą z kamer. Na podstawie analizy zarejestrowanego obrazu filmowego udało się
Fizjoterapii ” Wyższej Szkoły Fizjoterapii z siedzibą we Wrocławiu (17). Średnia wartość
odtworzyć wielowymiarowe charakterystyki czasowe położeń markerów stawów biodrowego,
wieku wyniosła w badanej grupie x =37,7 lat, SD =11,5; wysokość ciała x = 184.7 cm,
kolanowego i skokowego dla kończyn operowanych i tych bez obrażeń chrząstki,
SD = 10,4, a masa ciała x = 91,5kg , SD = 10. W celu kontroli postępów fizjoterapii wykonano
przetransformować współrzędne markerów na współrzędne stawów i stworzyć animowany,
w Wyższej Szkole Fizjoterapii we Wrocławiu pomiary parametrów kinematycznych chodu.
trójwymiarowy model biomechaniczny osoby badanej, który pozwala na dokładny wgląd
Zarejestrowano biomechaniczne parametry przestrzenne i czasowe chodu oraz wyznaczono
w technikę i dynamikę ruchu z różnych perspektyw, a nie tylko z kierunków rejestrowania
zakresy ruchu w stawie. Pierwsze badanie wykonano na przełomie 2 a 3 tygodnia po operacji.
kamer. Wyniki pomiarów długości kroku, prędkości i częstotliwości zostały uśrednione po
Pacjent był asekurowany przez fizjoterapeutę. Badany był poinformowany o tym, że w każdej
ilości cykli oraz ilości prób i znormalizowane względem wyników dla grupy kontrolnej. Czas
chwili ma przerwać test, jeżeli pojawi się niepokój, zmęczenie lub pierwszy objaw bólu.
trwania podporu i wymachu został wyrażony w procentach trwania cyklu chodu. Zakres ruchu
Pacjenci wykonywali chód po prostej ( 4-5 kroków ) , który wykonano dwukrotnie z przerwą
w stawie kolanowym badany był w dynamice poprzez zmierzenie zmian kąta pomiędzy
wypoczynkową na siedząco. Drugie badanie przeprowadzono pomiędzy 6 a 8 tygodniem, kolejne
znacznikami stawu biodrowego, kolanowego i skokowego. Ostatecznie wyniki badań grupy
pomiary wykonywano co 2 tygodnie a ostatnie indywidualnie pomiędzy 10 a 14 tygodniem po
pacjentów porównano pomiędzy pierwszym a drugim i trzecim badaniem. Następnie
operacji, kiedy pacjentom przywrócono a następnie doskonalono chód. Ostatecznie do analizy
porównano wyniki badań pacjentów do wyników badań osiągniętych u mężczyzn bez obrażeń
brano pomiar z przełomu 2 / 3 tygodnia po operacji (I badanie), drugie pomiędzy 6-8 tygodniem
stawu kolanowego w podobnym przedziale wieku i masy ciała, przeprowadzonych przez
a trzecie indywidualnie pomiędzy 10 a 14 tygodniem od operacji. Mierzono wartości długości
Oberg i wsp. (5). Do analizy statystycznej zastosowano standardowe metody, stosując
kroku pojedynczego i podwójnego (m), prędkości chodu (m / s) i częstotliwości kroczenia
program statystyczny Statistica 6,0. Obliczono wartości średnie x, odchylenia standardowe
(krok / s). Mierzono procentowy czas trwania fazy podporu do wymachu. Dokonano pomiaru
SD, poziom istotności różnic test t- Studenta, przyjmując za istotne p < 0,05. Na badania
wartości zakresu ruchu w stawie kolanowym podczas chodu oraz wartości kąta na początku
przeprowadzone w niniejszej pracy otrzymaliśmy zgodę Komisji Etyki Akademii
fazy podparcia ( HS ) i wartość kąta na początku fazy wymachu ( TO ). Osoba badana miała
Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.
za zadanie w badaniach od 6 tygodnia przejść po równym podłożu dystans 5 metrów. Zadanie
ruchowe było powtarzane czterokrotnie, aby umożliwić zarejestrowanie od 8 do 12 pełnych
cykli chodu. Na rycinie 1 przedstawiono schematycznie układ pomiarowy wykorzystywany
w doświadczeniu. W odległości czterech metrów od przestrzeni filmowania rozmieszczone
były dwie kamery cyfrowe JVC (częstotliwość próbkowania 50 Hz) jedna rejestrująca ruch
w płaszczyźnie strzałkowej badanego, druga przesunięta była o 80 stopni kątowych względem
osi optycznej pierwszej kamery. Kamery podłączone były do komputera, co zapewniało
synchroniczny pomiar sygnałów optycznych.
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
7
8
3. Wyniki :
4. Podsumowanie
W tabeli 1 przestawiono wartości średnie (x), odchylenia standardowe ( SD) i poziom
Chód jest podstawową formą lokomocji człowieka. Jest także jednym z podstawowych
istotności różnic ( p ) badanych parametrów kinematycznych chodu w grupie pacjentów.
wyznaczników samodzielności osobniczej w otaczającym środowisku zewnętrznym. Planując
Pomiędzy pierwszym a trzecim badaniem odnotowano istotny statystycznie wzrost długości
kompleksowe postępowanie lecznicze po obrażeniach kończyn dolnych, jednym z istotnych
kroku operowanych i nieoperowanych kończyn, prędkości chodu i częstotliwość kroczenia na
celów jest przywrócenie chodu pacjentowi. Obecnie dąży się do obiektywnej oceny chodu.
poziomie p < 0,01. Ponad dwukrotnie zwiększyła się prędkość chodu z średniej wartości
Jedną z takich metod jest biomechaniczna rejestracja a następnie analiza kinematyczna
x = 0,59 metra na sekundę w pierwszym badaniu do x = 1,33 metra na sekundę w badaniu
chodu. Po przeprowadzonych operacjach chrząstki, pacjenci poddani byli postępowaniu
trzecim (indywidualnie pacjenci osiągnęli te wartości pomiędzy 10. a 14 tygodniem po
fizjoterapeutycznemu. Aby przywrócić chód z jego parametrami zbliżonymi do grupy
operacji). W pierwszym badaniu średnia wartość długości pojedynczego kroku operowanych
kontrolnej, pacjenci potrzebowali indywidualnie od 10 do 14 tygodni po operacji.
kończyn wyniosła x = 0,32 metra, a kończyn bez obrażeń odpowiednio x= 0,36 metra.
Przywrócenie chodu wymagało realizacji dwóch, a w indywidualnych przypadkach
W badaniu trzecim pod koniec drugiego etapu postępowania fizjoterapeutycznego średnia
początkowej fazy trzeciego etapu postępowania fizjoterapeutycznego. W pierwszym etapie
wartość długości kroku kończyn operowanych zwiększyła się do x= 0,64 , a kończyn
postępowania stosowano częściowe odciążenie operowanych kończyn. Wykonywano ruchy
nieoperowanych do x= 0,61 metra. Pomiędzy wyżej wymienionymi badaniami zwiększyła
bierne w odciążeniu na szynie CPM, ćwiczenia izometryczne poszczególnych grup
się także częstotliwość kroczenia podczas chodu z średniej x= 1,63 w pierwszym badaniu do
mięśniowych, elektrostymulację mięśni. Ćwiczono częściowy nacisk kończyną operowaną
x= 2,01 kroku na sekundę. Analiza statystyczna przedstawiona na Rycinie 2, wykazała
indywidualnie pomiędzy 150 a 250 N na platformie mtd - balance. Uczono i doskonalono
różnice istotne statystycznie pomiędzy kolejnymi pomiarami badanych parametrów
naukę chodu z częściowym odciążeniem kończyny z dwoma kulami. Wykonywano zabiegi
kinematycznych chodu oraz brak różnic pomiędzy ostatnim to jest trzecim badaniem a grupą
fizykoterapii , które miały na celu działać przeciwbólowo i przeciwzapalnie a następnie były
kontrolną osób bez obrażeń. W tabeli 2 odnotowano istotne statystycznie ( p < 0,05 )
ukierunkowane na stymulację procesu gojenia się tkanek. W drugim etapie co 3 - 4 dni,
wydłużenie się
stopniowo zwiększano obciążenia na platformach dla składowej pionowej ( nacisku) aż do
czasu trwania fazy podporu operowanych kończyn dolnych w trzecim
badaniu gdzie średnia wyniosła x= 59 % w porównaniu z pierwszym pomiarem gdzie
osiągnięcia w kolejnych kilku tygodniach pełnego obciążenia kończyny operowanej
wartość średniej wniosła x = 43 %. Ostatecznie w III badaniu wartość czasu trwania fazy
w warunkach statyki. Kolejno rozszerzono zakres ćwiczeń czynnych , czynnych z oporem
podparcia operowanych i nieoperowanych kończyn , zostały zbliżone do siebie. W trzecim
mięśni poza obszarem biologicznych i biomechanicznych przeciwwskazań po operacji.
badaniu w porównaniu z pierwszym, wyrównany został także czas trwania fazy wymachu
Stosowano różne formy ćwiczeń stymulujących czucie głębokie. Następnie indywidualnie
między badanymi kończynami. Dodatkowo zauważono zwiększenie zakresu ruchu
pomiędzy 9 a 12 tygodniem uczono pacjentów wykonywania prawidłowych faz chodu. Pod
w operowanych stawach kolanowych podczas chodu. Wykazano odtworzenie charakterystyki
koniec drugiego etapu postępowania fizjoterapeutycznego, pacjenci ćwiczyli nacisk kończyną
czasowej zmiany kąta znanej dla chodu prawidłowego w trzecim badaniu w porównaniu
operowaną z kontrolowanym obciążeniem 1,3 do 1,4 masa ciała na platformach
z pierwszym i drugim badaniem, którego wyniki przedstawiono na Rycinie 3 a,b,c.
tensometrycznych pod warunkiem braku bólu, wysięku. Stosowano ćwiczenia stymulujące
biologiczne sprzężenie zwrotne, co stymulowało kontrolę położenia stawu w przestrzeni
( kinestezję ) i stymulowało czucie głębokie ( propriocepcję ) zarówno w statyce, a także
podczas ruchu. W tym czasie wykonywano ćwiczenia z przyrządami i przyborami dającymi
chwiejne podłoże jak materace, trampoliny, step testy i ergometry. Uczono chodu po
elastycznym podłożu, kolejno na twardym, a następnie miękkim i chwiejnym podłożu.
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
9
10
Zwracano uwagę na doskonalenie prawidłowych faz chodu (17). Przeprowadzone
Wnioski:
postępowanie
1. Przeprowadzenie indywidualnie od dziesięciu do czternastu tygodni fizjoterapii po
fizjoterapeutyczne
pozwoliło
na
adaptację
chrząstki
do
obciążeń
charakterystycznych dla chodu po płaskim podłożu. Nasze wyniki potwierdzają przydatność
zastosowanego postępowania fizjoterapeutycznego i zastosowanego systemu do oceny
i analizy
kinematycznej chodu w ocenie postępowania fizjoterapeutycznego po
operacji chrząstki przywróciło pacjentom chód.
2. Pomiędzy I a III badaniem stwierdzono istotny statystycznie wzrost prędkości
i częstotliwości chodu u pacjentów.
przeprowadzonych operacjach powierzchni nośnej chrząstki. Zaobserwowano istotny
3. W III badaniu w odniesieniu do pierwszego badania odnotowano wydłużenie się kroku
statystyczny wzrost długości kroku i prędkości chodu oraz znaczącą poprawę trwania fazy
pojedynczego i czasu podporu operowanych kończyn. Znaczącej poprawie uległ zakres
podporu do wymachu w porównaniu z wcześniejszymi pomiarami. Dodatkowo zauważono
i prędkość ruchu w badanych stawach kolanowych.
zwiększenie zakresu ruchu w operowanych stawach i odtworzenie charakterystyki czasowej
4. Komputerowy system analizy ruchu jest przydatny w monitorowaniu postępów fizjoterapii
zmiany kąta znanej dla chodu prawidłowego. Podsumowując, zastosowane postępowanie
po operacyjnym leczeniu powierzchni nośnej chrząstki stawowej i może uzupełnić ocenę
chirurgiczne -
kliniczną chodu.
fizjoterapeutyczne poprawiło wartości parametrów biomechanicznych chodu
indywidualnie pomiędzy 10. a 14 tygodniem po operacji u badanych osób. Zastosowana
metoda oceny chodu nie zastąpi oceny klinicznej chrząstki , całego stawu, a także pełnej
oceny klinicznej pacjenta. Niewątpliwie rzetelne przeprowadzenie badań i analizy chodu
Piśmiennictwo:
metodą obiektywną, może stanowić cenne uzupełnienie oceny klinicznej pacjenta
w kompleksowym postępowaniu leczniczym. Należy pokreślić szczególną wartość
zastosowanej obiektywnej analizy chodu indywidualnie dla każdego pacjenta. Pozwala ona
na zróżnicowanie i dostosowanie w II etapie indywidualnego postępowania
fizjoterapeutycznego w celu przywrócenia chodu każdemu pacjentowi stosownie do jego
stanu klinicznego. Dlatego też ostanie badanie miało taki rozrzut ( 10-14 tygodni po operacji )
w osiągnięciu indywidualnie wartości chodu zbliżonego do chodu normatywnego. Autorzy
mają świadomość, że przedstawili tylko wybraną grupę parametrów i cech oceniających chód
pacjentów. Dodatkowo, dokonaliśmy pomiaru wartości wybranych parametrów
kinematycznych pozostałych stawów kończyn, a także zmian kinematyki obręczy biodrowej,
barków i tułowia. Jednak wyniki tych badań ze względu na ramy publikacji będą
przedmiotem analizy i dyskusji w kolejnej pracy. Mamy nadzieję, że przedstawiony problem,
będzie kontynuowany w naszych dalszych badaniach, a kolejne prace o charakterze
interdyscyplinarnym i wieloośrodkowym pomogą stworzyć standardy kompleksowej oceny
chodu u pacjentów po obrażeniach i w chorobach narządu ruchu.
1. Bober T. Biomechanika chodu i biegu. Wrocław AWF: 1985, 5-39.
2. Dega W, Sengera A; Ortopedia i rehabilitacja, PZWL 1996 ,83-90.
3. Dega W, Milanowska K; Rehabilitacja Medyczna, PZWL 1994, 155-164.
4. Perry J: Gait analysis: normal and patthological function. Thorofare, Slack.Inc,1992.
5. Oberg T., Karsznia A., Oberg K.: Basic gait parameters: Reference data for normal
subjects, 10- 79 years of age . Journal of Rehab. Research and Develop. 1993, 30 :210-223.
6. Stacoff A., Diezi Ch, Luder G., Stussi E., Kramers-de Quervain J; Ground reaction forces
on stairs: effects of stair inclination and age. Gait & Posture,Vol.21, Issue1, January 2005,
24-38.
7. Oatis C. A; Kinesiology;. Lippincott Williams & Wilkins 2004: 853-877.
8. Enoka R., Walking and running in. Neuromechanics of human movement. 3rd ed. Human
Kinematics, 2002.
9. Winter, D.A. Human balance and posture control during standing and walking. Gait and
Posture., 1995, 3: 193 -214.
10. Stergiou N.; Innovative Analyses of Human Movement. Human Kinetics, 2004.
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
11
11. Nowotny J, Czupryna K, Pietruszewski J, Mateja M: Niektóre możliwości łagodzenia
chodu u dzieci usprawnianych z powodu porażenia mózgowego w świetle badań
baropedograficznych. Fizjoterapia Polska 2003, Vol3,Nr 3, 217-223.
12. Syczewska M.; Funkcjonalne zaburzenia chodu u dzieci ze spastycznością.
Medycyna po Dyplomie 2001; Wydanie specjalne maj:54-56.
13. Syczewska M.; Diagnostyka rehabilitacyjna narządu ruchu dziecka . Standardy Medyczne
2003; 5: 1254 – 1264.
14. Devita P., Hortobagyi T., Barier J; Gait biomechanics are not normal after anterior
cruciate ligament reconstruction and accelerated rehabilitation.: Med. & Science in Sports
& Exercise 1998, 30 (10) ,1481 – 1488.
15. Nadeau S.,D.Gravel,Ravel.,Ravel. Herbert,A.B. Arsenault i Y. Lepage. Gait study of
patients with patellofemoral pain syndrome. Gait and Posture., 1997,5; 21-27.
16. Ishii Y., Terajima K., Koga Y., Takahashi H.E., Bechtold J.E., Gustilo R.B; Gait analysis
after total knee arthroplasty. Comparison of posterior cruciate retention and substitution.
Rycina 1. Schemat układu pomiarowego analizy ruchu z zaznaczeniem laboratoryjnego
układu współrzędnych i przestrzeni kalibracyjnej (A) oraz schemat umieszczenia znaczników
filmowania (B).
Fig.1. Schematic description of the computerized gait control system (A) and the marker
arrangement (B).
Jour. Ortop. Sci, 1998 , 3 (6) , 310-7.
17. Czamara A.,: Fizjoterapia po operacjach chrząstki stawu kolanowego. Fizjoterapia
Polska., Vol. 2003, 3, Nr 4, 401- 411.
Tabela 1. Porównanie średnich wartości (x), odchyleń standardowych (SD) oraz poziomu
istotności różnic dla grup zależnych (p) parametrów kinematycznych podczas chodu
pacjentów pomiędzy I a III badaniem.
Tab.1. Mean values (x), standard deviations (SD) and test significance level (p) for gait
parameters measurement (step length affected limb, step length unaffected limb, gait velocity
and cadence). Comparison between 1st (2-3 week) and 3rd (10-14 week) measurement.
długość kroku
długość kroku
pojedynczego
pojedynczego
prędkość
parametry
częstość
kończyny
kończyny
chód
( m/s )
kinematyki
kroczenia
operowanej
nieoperowanej
chodu
( kr./ s )
(m)
(m)
I - badanie
X
0,32
0,36
0,59
1,63
p < 0,01
0,09
p < 0,01
0.10
p < 0,01
0,12
p < 0,01
SD
X
0,64
0,61
1,33
2,01
SD
0,08
0,10
0.17
0,21
2-3 tydzień
0,23
III-badanie
10 - 14
tydzień
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiarski
Czamara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszew ski W (2007) Assessment of
kinematic s of pathologic al gait after articular cartillage surgery. Fizjoterapia Polska, 7(1): 1-9.
Czam ara A, Winiarski S, Jethon Z, Bugajski A, Szafraniec R, Zaleski A, Tomaszewski W (2007) Assessment of kinemat ics of pathological gait after articular cartillage
surgery. Fizjot erapia Polska, 7(1): 1-9.
2-3 tydz.
6-8 tydz.
10-14 tydz.
grupa K
2,2
2,0
1,8
1,6
1,4
1,2
1,0
0,8
0,6
0,4
0,2
N.S.
N.S.
N.S.
p<0,01
p<0,01
p<0,01
N.S.
p<0,1
p<0,01
p<0,01
N.S.
p<0,01
p<0,01
p<0,01
p<0,01
0,0
długość kroku
długość kroku
pojedynczego op. [m] pojedynczego zdr. [m]
długość kroku
podwójnego [m]
prędkość chodu [m/s]
częstość kroczenia
[kr./s]
Rycina 2. Zmiany parametrów kinematycznych chodu pacjentów w poszczególnych
badaniach w odniesieniu do wyników uzyskanych przez Oberg i wsp. (1993, kolor czarny) w
grupie mężczyzn bez obrażeń w podobnym przedziale wieku i masie ciała (Grupa K)
Fig.2. Changes of gait kinemat ic parameters (step length affected limb, step length unaffected
limb, gait velocity and cadence) as results of rehabilitat ion procedure. The reference values of Oberg
et al. 1993 are marked in black.
Tabela 2. Porównanie średnich wartości (x), odchyleń standardowych (SD) i poziomu
istotności różnic dla grup zależnych (p) dla czasu trwania podporu i wymachu podczas chodu
pacjentów w I i III badaniu.
Tab.2. Mean values (x), standard deviations (SD) and test significance level (p) for stance
and swing phase for affected and unaffected limb. Comparison between 1st (2-3 week) and
3rd (10-14 week) measurement.
podpór
podpór
wymach
wymach
średnie,
kończyna
kończyna
kończyna
kończyna
odchylenia
chód
operowana
zdrowa
operowana
zdrowa
standardowe
(%)
(%)
(%)
(%)
I badanie
2-3 tydzień
III badanie
10-14 tydzień
36
43
64
57
p < 0,05
p < 0,5
p < 0,05
SD
4,0
3,7
4,0
X
59
61
41
SD
3,1
4,0
3,1
X
www.biofizyka.awf.wroc.pl
p < 0,5
3,7
39
4,0
dr inż. S.Winiarski
Rycina 3. Dynamiczny zakres ruchu w stawie kolanowym kończyny usprawnianej (czerwony) wyrażony względem czasu trwania cyklu na
początku (A) środku (B) i końcu postępowania fizjoterapeutycznego C. W tle znajduje się charakterystyka zmian kąta stawowego dla chodu
prawidłowego.
Fig.3. Dynamic and average motion range in the knee joint of rehabilitated extremity during the tests (solid red line), compared with the
normal angle values (background gray band).
www.biofizyka.awf.wroc.pl
dr inż. S.Winiars ki