Pobierz artykuł - Forum Socjologiczne

Forum Socjologiczne
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 1
2015-12-14 11:16:40
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 2
2015-12-14 11:16:40
Forum Socjologiczne
Special Issue (Number One):
Social boundaries and meanings
of work in the 21st-century
capitalism
Edited by Adam Mrozowicki, Elżbieta Kolasińska,
Joanna Róg-Ilnicka
Wrocław 2015
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 3
2015-12-14 11:16:40
Rada Redakcyjna/Editorial Board
Dieter Bringen (Deutsches Polen Institut, Darmstadt, Deutschland), Bożena Domagała (Olsztyn), Marian
Golka (Poznań), Leszek Gołdyka (Szczecin), Jan Kubik (Rutgers – State University of New Jersey, USA),
Marian Malikowski (Rzeszów), Janusz Mucha (Kraków), Sławomir Partycki (Lublin), Andrzej Sadowski
(Białystok), Katarzyna Stokłosa (University of Southern Denmark, Dania), Marek Szczepański (Opole),
Wojciech Świątkiewicz (Katowice), Andrzej Wójtowicz (Warszawa)
Recenzenci/Referees
Mirosław Chałubiński (Uniwersytet Zielonogórski), Włodzimierz Chojnacki (Wyższa Szkoła Finansów
i Zarządzania w Warszawie), Krzysztof Czekaj (WSP im. J. Korczaka Warszawa/Katowice), Kazimierz Doktór
(Wyższa Szkoła Finansów w Warszawie), Marek Gorzko (Uniwersytet Szczeciński), Robert Janik (Institut für
Sozialpädagogische Entwicklung und Europäische Integration e. V., Hamburg, Niemcy), Zbigniew Kwieciński
(Dolnośląska Szkoła Wyższa), Irena Machaj (Uniwersytet Szczeciński), Daniel Markowski (Uniwersytet
Rzeszowski), Josef Matis (Akadémia ozbrojených sil gen. M.R. Štefánika, Słowacja), Władysław Misiak
(Uniwersytet Warszawski), Wacław Osadnik (University of Alberta, Edmonton, Kanada), John Parrish-Sprowl
(Indiana University Purdue University, IUPUI, Indianapolis, USA), Tadeusz Popławski (Politechnika Białostocka),
Andrzej Sakson (Instytut Zachodni, Poznań), Anna Śliz (Uniwersytet Opolski), Paul Stewart (University of
Strathclyde), Irina Surina (Akademia Pomorska, Słupsk), Urszula Swadźba (Uniwersytet Śląski), Maria Szmeja
(Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków), Janusz Sztumski (Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Katowice),
Anna Śliz (Uniwersytet Opolski), Danuta Walczak-Duraj (Uniwersytet Łódzki), Violetta Zentai (Central
European University)
Komitet Redakcyjny/Editorial Commitee
Zbigniew Kurcz, Joanna Wardzała, Barbara Wiśniewska-Paź, Zdzisław Zagórski, Marcelina Zuber
Redaktor naczelny/Editor-in-Chief
Zbigniew Kurcz
Sekretarz redakcji/Editorial Secretary
Joanna Wardzała, Marcelina Zuber
Redaktor językowy/Language editor
Adam Mrozowicki, Marcelina Zuber
Redaktor statystyczny/Statistical editor
Wojciech Sitek
Ilustracja na okładce:/On the cover: © yuriz/123RF.COM
© Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o., Wrocław 2015
ISSN 2083-7763
ISBN 978-83-229-3496-8
Nakład:/Print run: 120
Publikacja przygotowana w Wydawnictwie Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o./
Publication prepared at Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o.
50-137 Wrocław, pl. Uniwersytecki 15
tel. 71 3752885, e-mail: [email protected]
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 4
2015-12-14 11:16:40
Contents
ADAM MROZOWICKI, ELŻBIETA KOLASIŃSKA, JOANNA RÓG-ILNICKA, Introduction: Social boundaries of work
9
Part I
New dimensions of work and social science research
ADAM MROZOWICKI, PAUL STEWART, VIOLETTA ZENTAI, Critical Labour Studies in Hungary, Poland and the UK:
Between crisis and revitalisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
H.K. COLEBATCH, Work, boundaries and the accomplishment of governing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
OLGA NOWACZYK, The wicked hero in the service of the state and society. Social boundaries of the work
of soldiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
UMUT OMAY, ESMA GÜLTÜVIN GÜR OMAY, Rethinking the concept of work in the consumer society . . . . . .
19
35
47
61
Part II
New workplaces and labour market experiences
AGNIESZKA PIASNA, “Thou shalt work hard”: Fragmented working hours and work intensification across the
EU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
GWEN E. MCEVOY, Intensive work in precarious conditions: Paid, in-home eldercare in Poland’s public
sector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MARCOS ROBERTO MARIANO PINA, Entrepreneurs of the nightlife: An analysis of the work of Party
Promoters and DJs in the city of São Paulo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SYLVIE CONTREPOIS, Student workers: A new invisible proletariat? Evidence from the French case . . . .
JAN CZARZASTY, Why we go to work. On organisational culture of Polish companies in the SME sector
KREŠIMIR ŽAŽAR, The relations between economic, employment and educational structure: The case of
one Croatian County . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
77
91
105
119
133
147
Part III
Precarious work and precarious social worlds
IZA DESPERAK, Precarisation of work in the precarious world . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
JUDIT CSOBA, Forms of precarity and the development of its characteristics in Hungary . . . . . . . . . . .
AGATA KRASOWSKA, Biographical boundaries of work . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KAROL MUSZYŃSKI, Bifurcation of working time and its fate in Poland today . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
JOANNA RÓG-ILNICKA, “Career by choice” or “career by chance”. The determinants of flexible professional
biographies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
165
173
189
199
213
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 5
2015-12-14 11:16:40
6
Part IV
Migration, mobility and the social boundaries of work
NINA SAHRAOUI, “We are not just carers, we are humans”. Migrant and minority ethnic care workers’
experiences of discrimination and racism in elderly care . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
RACHID BELKACEM, ISABELLE PIGERON-PIROTH, Cross-border labour in the Greater Region Saar-Lor-Lux:
Evolutions and effects on the status of the workers and on regional economic and social development
RADOSŁAW POLKOWSKI, Pathways to citizenship: Performing neoliberal subjectivity through migration . .
227
241
255
Conference reports and reviews
Report from the national interdisciplinary conference Gender unwelcome? Socio-cultural dimension of
sex and gender in the private and public sphere (Wrocław, 4 December 2014) (Ewa Banaszak) . .
Report from the 4th Network School and Annual Colloquium of the European FP7 Marie Curie Initial
Training Network (ITN) “Changing Employment” (Wrocław, 15–22 November 2015) (Radosław
Polkowski, Karima Aziz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Report from the XXVI International Scientific Conference Dispositional groups in the cross-border
cooperation system for security (Wrocław, 7–8 May 2015) (Daria Hofman, Jan Maciejewski). . .
Barbara Wiśniewska-Paź (ed.), Edukacja dla bezpieczeństwa wobec specyfiki szkolenia grup dyspozycyjnych — wybrane aspekty [Education for security and the specifics of dispositional groups training
— selected aspects] (review by Łukasz Cywiński) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Barbara Wiśniewska-Paź (ed.), Rynek szkół, uczelni i zajęć sportowych oraz jego aktorzy w rzeczywistości
wielkomiejskiej [Market of schools, colleges and sport centres and its actors in metropolitan
reality] (review by Piotr Wróblewski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
About the authors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
271
276
278
281
284
289
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 6
2015-12-14 11:16:40
Spis treści
ADAM MROZOWICKI, ELŻBIETA KOLASIŃSKA, JOANNA RÓG-ILNICKA, Wprowadzenie: społeczne granice pracy
9
Część I
Nowe wymiary pracy a badania społeczne
ADAM MROZOWICKI, PAUL STEWART, VIOLETTA ZENTAI, Krytyczne studia nad światem pracy na Węgrzech,
w Polsce i w Wielkiej Brytanii: między kryzysem a rewitalizacją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
H.K. COLEBATCH, Praca i jej granice a praktyki rządzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
OLGA NOWACZYK, Zły bohater w służbie państwa i społeczeństwa. Społeczne granice pracy żołnierzy . . .
UMUT OMAY, ESMA GÜLTÜVIN GÜR OMAY, Rozważania nad pojęciem pracy w społeczeństwie konsumpcyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
35
47
61
Część II
Nowe miejsca pracy i doświadczenia na rynku pracy
AGNIESZKA PIASNA, „Będziesz ciężko pracować”: niestandardowy czas pracy oraz intensyfikacja pracy
w Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
GWEN E. MCEVOY, Intensywna praca w prekaryjnych warunkach: odpłatna opieka domowa nad osobami
starszymi w sektorze publicznym w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
MARCOS ROBERTO MARIANO PINA, Przedsiębiorcy życia nocnego: analiza pracy promotorów imprez i Dj-ów
w São Paulo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SYLVIE CONTREPOIS, Pracujący studenci: nowy niewidoczny proletariat? Przypadek Francji . . . . . . . . . . .
JAN CZARZASTY, Dlaczego idziemy do pracy. O kulturze organizacyjnej polskich przedsiębiorstw w sektorze MŚP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KREŠIMIR ŽAŽAR, Relacje pomiędzy strukturą gospodarczą, zatrudnienia i edukacyjną: przypadek jednego
z komitatów w Chorwacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
77
91
105
119
133
147
Część III
Prekaryjna praca i prekaryjne światy społeczne
IZA DESPERAK, Prekaryzacja pracy w niepewnym świecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
JUDIT CSOBA, Formy prekaryjności i rozwój jej charakterystyk na Węgrzech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
AGATA KRASOWSKA, Biograficzne granice pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KAROL MUSZYŃSKI, Bifurkacja czasu pracy i jej los w dzisiejszej Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
165
173
189
199
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 7
2015-12-14 11:16:40
8
JOANNA RÓG-ILNICKA, Kariera „z wyboru” czy kariera „z przypadku”. Uwarunkowania elastycznych biografii
zawodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
213
Część IV
Migracja, mobilność i społeczne granice pracy
NINA SAHRAOUI, „Nie jesteśmy tylko opiekunkami, jesteśmy ludźmi”. Dyskryminacja i rasizm w usługach
opiekuńczych nad osobami starszymi w doświadczeniach opiekunek należących do środowisk migrantów i mniejszości etnicznych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
RACHID BELKACEM, ISABELLE PIGERON-PIROTH, Praca transgraniczna w Wielkim Regionie Saar-Lor-Lux: ewolucje i wpływ na status pracowników oraz na regionalny rozwój gospodarczy i społeczny. . . . . . . .
RADOSŁAW POLKOWSKI, Ścieżki do obywatelstwa: realizacja neoliberalnej podmiotowości przez migrację
227
241
255
Sprawozdania i recenzje
Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji interdyscyplinarnej Gender niemile widziany? Społeczno-kulturowe wymiary płci w przestrzeni prywatnej i publicznej (Wrocław, 4 grudnia 2014) (Ewa
Banaszak). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sprawozdanie z IV corocznego kolokwium i szkoły sieci europejskiej FP7 Marie Curie Initial Training
Network „Changing Employment” (Wrocław, 15–22 listopada 2015) (Radosław Polkowski, Karima
Aziz). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sprawozdanie z XXVI międzynarodowej konferencji naukowej Grupy dyspozycyjne w systemie współpracy transgranicznej na rzecz bezpieczeństwa (Wrocław, 7–8 maja 2015) (Daria Hofman, Jan
Maciejewski). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Barbara Wiśniewska-Paź (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa wobec specyfiki szkolenia grup dyspozycyjnych — wybrane aspekty (recenzja: Łukasz Cywiński). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Barbara Wiśniewska-Paź (red.), Rynek szkół, uczelni i zajęć sportowych oraz jego aktorzy w rzeczywistości wielkomiejskiej (recenzja: Piotr Wróblewski) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Noty o autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
271
276
278
281
284
289
Forum Socjologiczne SI 1, 2015
© for this edition by CNS
Forum_6.indb 8
2015-12-14 11:16:40