Od A do Z Edukacja z pasją Program nauczania Edukacja

Transkrypt

Antoni Juszkiewicz
Od A do Z
Edukacja z pasją
Program nauczania
Edukacja wczesnoszkolna
DIDASKO
Warszawa 2009
Od A do Z
Edukacja z pasją
Program nauczania
Edukacja wczesnoszkolna
Opracowanie redakcyjne
Krystyna Wojtasińska
Anna Konopko
Projekt graficzny okładki
Maciej Białobrzeski
© Copyright by DIDASKO
Warszawa 2009
ISBN 978-83-89957-61-0
Didasko s.j.
ul. Terespolska 19
03-813 Warszawa
www.didasko.com.pl
SPIS TREŚCI
Kilka zdań o programie 5
Filozoficzne podstawy programu 6
Cele kształcenia i wychowania 9
Część I
Klasa I. Materiał nauczania 13
1. Edukacja polonistyczna 13
2. Język obcy nowożytny
16
3. Edukacja muzyczna 17
4. Edukacja plastyczna 18
5. Edukacja społeczna
19
6. Edukacja przyrodnicza 21
7. Edukacja matematyczna
24
8. Zajęcia komputerowe 28
9. Zajęcia techniczne 29
10. Wychowanie fizyczne
31
11. Etyka 32
Część II
Klasa II. Materiał nauczania
34
37
42
47
10. Wychowanie fizyczne i edukacja zdrowotna
11. Etyka 56
53
Część III
Klasa III. Materiał nauczania
58
62
70
75
11. Etyka 88
Procedury osiągania celów 90
Monitorowanie i ocenianie osiągnięć uczniów
93
84
Kilka zdań o programie
Program „Od A do Z – Edukacja z pasją” jest programem zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej. Zapewnia on realizację celów
edukacyjnych zawartych w nowej Podstawie programowej kształcenia
ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów z dnia 23 grudnia 2008 r.
Program „Od A do Z” łączy w sobie treści z edukacji polonistycznej,
społecznej, przyrodniczej, matematycznej, plastycznej, muzycznej,
wychowania fizycznego, techniki, edukacji informatycznej i etyki. Treści
poszczególnych edukacji zostały zintegrowane; granice pomiędzy
poszczególnymi edukacjami zostały zatarte, a ich treści wzajemnie się
przenikają. Ideą przewodnią programu jest ukazanie scalonego obrazu
świata.
Program dostosowany jest do możliwości intelektualnych dzieci
na tym etapie rozwoju, kierunkuje działalność dziecka, wspomaga jego
harmonijny rozwój.
Treści programu mają układ spiralny, szczególnie przydatny
w kształceniu dzieci w młodszym wieku szkolnym. Układ spiralny umożliwia wielokrotne powroty do ukazywanych treści w bogatszej i szerszej
formie.
Organizacja kształcenia zintegrowanego w oparciu o niniejszy
program umożliwi dzieciom:
• poznawanie złożoności świata i miejsca człowieka w środowisku
społecznym, przyrodniczym, kulturowym,
• rozwój ciekawości poznawczej, psychicznych sprawności oraz intelektualnych zainteresowań,
• przyswajanie narzędzi umożliwiających aktywność badawczą,
• zaspokajanie indywidualnych potrzeb i oczekiwań,
• wyrabianie stosunku do siebie, świata i wartości.
Program „Od A do Z” może być realizowany w każdej szkole,
nie wymaga specjalnego przygotowania nauczycieli.
5
Filozoficzne podstawy programu
Współczesna edukacja na świecie coraz częściej rezygnuje
z przekazywania informacji na rzecz kształtowania umiejętności i kompetencji.
Program nauczania „Od A do Z – Edukacja z pasją” i towarzyszące
mu podręczniki dla klas I-III to propozycja, której zamierzeniem jest
przygotowanie młodego człowieka do życia w trudnej do przewidzenia
rzeczywistości XXI wieku.
Oto najistotniejsze, przyjęte założenia filozoficzne przy tworzeniu
niniejszego programu:
• odwołanie się do potrzeb, zainteresowań i doświadczeń dzieci oraz
przygotowanie ich do życia w zmieniającej się rzeczywistości,
• kształcenie to przede wszystkim badanie, sprawdzanie, doświadczanie,
weryfikowanie, uzasadnianie, odwoływanie się do faktów, działanie,
indywidualne i grupowe rozwiązywanie problemów,
• rozumienie kształcenia jako procesu ukierunkowanego na ulepszanie
życia człowieka,
• traktowanie szkoły jako wyspecjalizowanego komponentu szeroko
rozumianego środowiska społecznego,
• nauczanie – uczenie się jest procesem konstruowania i rekonstruowania wiedzy za pomocą różnych metod badawczych (konstruktywizm),
• uczenie się zachodzi wówczas, kiedy uczeń rozwiązuje problemy,
działa, wykonuje czynności, które mają zdolność transformacji,
szerokie zastosowanie w różnorodnych sytuacjach,
• przyrost wiedzy i umiejętności jest wynikiem wymiany między uczącym
się a jego środowiskiem edukacyjnym,
• uczeń, jak i jego otoczenie edukacyjne, wciąż się zmieniają, co powinno powodować zmianę organizacji procesu nauczania – uczenia się,
• dobre metody nauczania to te, które uczą krytycznego myślenia,
kreatywnego rozwiązywania problemów,
• metody badawcze, aktywne uczenie się mają większe znaczenie
6
w procesie nauczania – uczenia się niż przywoływanie faktów, wiedzy
z pamięci,
• materiał nauczania ma charakter interdyscyplinarny, zintegrowany,
• podręczniki, materiały edukacyjne stanowią istotny element procesu
uczenia się.
Powyższe założenia powinny pozwolić na taką organizację procesu
edukacyjnego, aby nauczyciel i szkoła mogli odpowiedzieć na pytania,
a równocześnie tak kierować procesem nauczania – uczenia się, żeby
człowiek XXI wieku umiał:1
• sobie poradzić,
• mówić,
• zaufać,
• myśleć,
• obronić się,
• i umiał, i wiedział,
• żeby szkoła chciała się zmieniać.
Przyjęta w programie i materiałach edukacyjnych filozofia wyznacza nauczycielowi określone funkcje. Będąc liderem pracy zespołowej,
pokazuje uczniom drogi uczenia się w trakcie indywidualnego
i grupowego rozwiązywania problemów, działania, uczenia się. Pomaga
odkrywać, wyszukiwać, analizować, wnioskować, interpretować i oceniać uzyskane dane. Pozwala współpracować i samodzielnie podejmować
nowe zadania. Wspomaga uczenie się poprzez emocje, przestrzegając
następujących zasad:2
1. Wykaż prawdziwe zainteresowanie każdym uczniem.
2. Skłoń uczniów do osobistego i aktywnego zajęcia się własną nauką;
zachęcaj ich do kierowania własnym postępowaniem i rozciągnięciem
kontroli nad własnym uczeniem się.
3. Pomóż uczniom określić cele osobiste; potraktuj poważnie ich dążenia
do osiągnięcia wybranego celu.
1 Joanna Podgórska, Co trzeba umieć w XXI wieku? „Polityka”, nr 47, 2007 r.
2
Allan C. Ornstein, Francis P. Hunkins, Program szkolny. Zalożenia, zasady, problematyka, Warszawa
1998 r.
7
4. Tak organizuj uczenie się, żeby każdy uczeń osiągnął swój osobisty
cel i doświadczył uczucia sukcesu.
5. Powiąż treści nauczania z osobistymi celami, potrzebami i zainteresowaniami uczniów.
6. Dostosuj wymagania do wieku, stopnia rozwoju i zdolności uczniów.
7. Zapewnij uczniom informację zwrotną, pozwalającą usunąć błędy,
ale przede wszystkim konstruktywną.
8. Jeśli trzeba, egzaminuj uczniów, ale z wystawianiem ocen wstrzymaj
się, powiedzmy, do czwartej lub piątej klasy.
9. Ze środowiska lokalnego czerp informacje i okazje do rozwiązywania
problemów; niech uczniowie ucząc się, korzystają z rozmaitych
materiałów, kontaktów z rozmaitymi ludźmi i niech odwiedzają
rozmaite miejsca.
10. Postaraj się, żeby uczenie się było urozmaicone, unikaj uczenia się
na pamięć i monotonnych ćwiczeń.
11. Upewnij uczniów, że wyniki uczenia się i zdobyte kompetencje
są rezultatem ich własnego wysiłku i odpowiedzialności.
12. Wyraź uznanie dla osiągnięć i postępów uczniów.
13. Zachęcaj uczniów do dzielenia się źródłami i materiałami oraz
do pracy grupowej.
14. Zachęcaj uczniów do dzielenia się w toku nauki pomysłami i odczuciami, do wzajemnej akceptacji i pomagania sobie zamiast krytyki
i wyśmiewania, do zainteresowania się tymi, którzy potrzebują
pomocy lub są mniej zdolni.
8
Cele kształcenia i wychowania
Celem kształcenia ogólnego w szkole podstawowej, według
Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych
z dnia 23 grudnia 2008r., jest:
1) przyswojenie przez uczniów podstawowego zasobu wiadomości
na temat faktów, zasad, teorii i praktyki, dotyczących przede wszystkim tematów i zjawisk bliskich doświadczeniom uczniów,
2) zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystywania posiadanych
wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów,
3) kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.
Szkoła, zapewniając opiekę, przyjazne, bezpieczne i korzystne dla
zdrowia ucznia warunki edukacji, poszanowanie praw dziecka i ucznia,
realizuje zadania w zakresie przekazywania uczniom rzetelnej wiedzy,
kształtowania ich umiejętności i wychowawczego wspierania rozwoju
osobowego.
W zakresie nauczania – uczenia się szkoła:
1) uczy poprawnego i swobodnego pisania oraz czytania ze zrozumieniem,
2) kształtuje określone pojęcia,
3) umożliwia zdobywanie wiedzy,
4) zapewnia rozumienie, a nie tylko pamięciowe opanowywanie
przekazywanych treści,
5) kształtuje zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności oraz rozwija myślenie analityczne i syntetyczne,
6) zapewnia pomoc w rozumieniu świata, ludzi i siebie,
7) wprowadza w dziedzictwo kultury narodowej postrzeganej w kontekście kultury europejskiej,
8) wprowadza w zasady życia społecznego oraz umożliwia kształcenie
i doskonalenie umiejętności praktycznego wykorzystywania zdobywanej wiedzy, a szczególnie:
9
a) odnoszenie zdobytej wiedzy do praktyki oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków w sferze działań,
b) rozwój umysłowych i psychicznych sprawności oraz osobistych
zainteresowań,
c) kształtowanie umysłowych i psychicznych cech warunkujących
zdolność do rozwiązywania problemów, projektowania działań,
sprawnej ich realizacji i odpowiedzialności za skutki; zdolność
do negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów,
d) umiejętność organizowania sobie nauki i przyjmowania coraz
większej odpowiedzialności za własne wykształcenie,
e) poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji
z różnych źródeł oraz umiejętność posługiwania się elektronicznymi nośnikami informacji i innymi narzędziami technicznymi charakterystycznymi dla współczesnej cywilizacji,
f) umiejętność podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji
w ramach procedur demokratycznych oraz skuteczność działań
zgodnie z obowiązującymi normami; umiejętność pracy grupowej,
g) umiejętność posługiwania się językiem ojczystym, zdolność
do wystąpień publicznych, bezkonfliktowej prezentacji i obrony
własnych opinii, znajomości różnych form, środków i metod
komunikacji oraz stosowania ich w praktyce,
h) przyswojenie sobie metod i technik negocjacyjnych rozwiązywania konfliktów i problemów środowiskowych.
Edukacja wczesnoszkolna ma stopniowo i możliwie łagodnie
przeprowadzić dziecko z kształcenia zintegrowanego do nauczania przedmiotowego w klasach IV-VI.
Edukacja wczesnoszkolna to wspomaganie dziecka w rozwoju
intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym. Bardzo ważne jest w wychowaniu również to, aby dziecko
w miarę swoich możliwości było przygotowane do życia w zgodzie
z samym sobą, innymi ludźmi i przyrodą. W trakcie organizacji procesu
dydaktyczno-wychowawczego należy zadbać, by dziecko nauczyło się
10
odróżniać dobro od zła, było świadome swojej przynależności społecznej
(do rodziny, grupy rówieśniczej, wspólnoty lokalnej, wspólnoty narodowej) oraz rozumiało konieczność dbania o przyrodę.
Istotnym celem edukacji na tym poziomie jest także ukształtowanie
systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznawania
i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz kontynuowania nauki w klasach IV-VI szkoły podstawowej.
Muszą być zatem realizowane zadania, które zostały postawione
przed szkołą:
1) realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku,
na jego indywidualnym tempie rozwoju i możliwościach uczenia się,
2) respektowanie trójpodmiotowości oddziaływań wychowawczych
i kształcących: uczeń – szkoła – dom rodzinny,
3) rozwijanie predyspozycji i zdolności poznawczych dziecka,
4) kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijanie
ciekawości w poznawaniu otaczającego świata i w dążeniu do prawdy,
5) poszanowanie godności dziecka; zapewnienie dziecku przyjaznych,
bezpiecznych i zdrowych warunków do nauki i zabawy, działania indywidualnego i zespołowego, rozwijania samodzielności oraz
odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie, ekspresji plastycznej, muzycznej, ruchowej, aktywności badawczej, a także działalności twórczej,
6) wyposażenie dziecka w umiejętność czytania i pisania, w wiadomości
i sprawności matematyczne potrzebne w sytuacjach życiowych i szkolnych oraz podczas rozwiązywania problemów,
7) dbałość o to, aby dziecko mogło nabywać wiedzę i umiejętności
potrzebne do rozumienia świata, w tym zagwarantowanie mu dostępu
do różnych źródeł informacji i możliwości korzystania z nich,
8) sprzyjanie rozwojowi cech osobowości dziecka koniecznych do aktywnego i etycznego uczestnictwa w życiu społecznym.
11
Kształcenie zintegrowane to etap edukacji, w którym nauczyciel:
• pogłębia to, co dziecko wcześniej zdobyło,
• rozpoznaje i uwzględnia potencjał umysłowy dziecka, jego potrzeby,
oczekiwania i zainteresowania,
• rozbudza motywację poznawania,
• odwołuje się do postaw, przekonań,
• przekazuje techniki uczenia się,
• umożliwia badanie, doświadczanie, działanie,
• zapewnia bliskość życia w edukacji,
a uczeń:
•
•
•
•
•
•
•
staje się samodzielny,
staje się współodpowiedzialny,
rozwiązuje problemy,
opanowuje procedury uczenia się,
współdziała i współpracuje z innymi,
rozwija swoją fantazję, kreatywność,
ma możliwość wyboru.
12
CZĘŚĆ I
Klasa I
Materiał nauczania
1. Edukacja polonistyczna. Wspomaganie rozwoju umysłowego
w zakresie wypowiadania się. Dbałość o kulturę języka. Początkowa
nauka czytania i pisania. Kształtowanie umiejętności wypowiadania się
w małych formach teatralnych.
Uczeń kończący klasę I:
1) w zakresie umiejętności społecznych
warunkujących porozumiewanie się i kulturę języka:
Wiadomości i umiejętności zawarte
w nowej podstawie programowej
(1)
Treści kształcenia
(2)
a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych,
słucha ich wypowiedzi i chce
zrozumieć, co przekazują; komunikuje w jasny sposób swoje spostrzeżenia, potrzeby, odczucia,
Witaj w klasie I. Poznajmy się.
Nasza klasa. Znam imiona koleżanek
i kolegów. Nasza Pani. Umiem
słuchać rówieśników i dorosłych.
Umiem z nimi rozmawiać. Widzę,
wyrażam siebie. Obserwuję i opowiadam to, co widziałem. Ja to widziałem. Chcę Ci coś powiedzieć! Posłuchaj mnie. Powiedz mi o sobie.
Rozmowy nauczyciela z uczniami.
b) w kulturalny sposób zwraca się
do rozmówcy, mówi na temat,
zadaje pytania i odpowiada na
pytania innych osób, dostosowuje
Rozmowa – podstawowa forma
komunikacji między ludźmi. Kultura
rozmowy. Krzyk to nie rozmowa.
Formułowanie podstawowych pytań.
13
ton głosu do sytuacji, np. nie
mówi zbyt głośno,
Odpowiadanie na pytania, dobiera
adekwatne słowa do swojej wypowiedzi. Wyjaśnij, co znaczy to słowo?
c) uczestniczy w rozmowie na tematy związane z życiem rodzinnym
i szkolnym, także inspirowane
literaturą;
Rozmawiamy na tematy domowe,
mój dom rodzinny. Moja rodzina.
Drzewo genealogiczne. W naszej
klasie, nasze wspólne zabawy. Mój
przyjaciel, mój kolega.
Widziałem film, czytałem książkę,
obejrzałem przedstawienie: teraz
mogę ci opowiedzieć.
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
(1)
(2)
a) rozumie sens kodowania oraz
dekodowania informacji; odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne
i napisy,
Kody werbalne i niewerbalne. Łączenie mowy werbalnej i niewerbalnej.
Odtworzenie za pomocą różnych
form plastycznych nadanego kodu.
Ćwiczenia w zakresie odczytywania
uproszczonych rysunków, piktogramów, znaków informacyjnych
i napisów znajdujących się w otoczeniu dziecka.
Przedstawienie muzyki – gestem,
ruchem, mimiką.
b) zna wszystkie litery alfabetu,
czyta i rozumie proste, krótkie
teksty,
Praktyczne stosowanie alfabetu.
Nauka czytania. Ćwiczenia w zakresie czytania krótkich tekstów.
Doskonalenie nauki głośnego czytania. Wdrażanie do głośnego i cichego
czytania ze zrozumieniem. Czytanie
instrukcji, poleceń.
14
c) pisze proste, krótkie zdania:
przepisuje, pisze z pamięci; dba
o estetykę i poprawność graficzną
pisma (przestrzega zasad kaligrafii),
Nauka pisania. Kształtne pisanie
liter. Pisanie sylab i wyrazów
z
zachowaniem
prawidłowego
łączenia liter. Ćwiczenia przygotowujące do płynności pisania.
Przepisywanie wyrazów i krótkich
zdań. Pisanie z pamięci i ze słuchu.
Ćwiczenia doskonalące pismo.
d) posługuje się ze zrozumieniem
określeniami: wyraz, głoska, litera, sylaba, zdanie,
Litera, głoska, sylaba, wyraz,
zdanie. Spółgłoski miękkie jednoliterowe, spółgłoski miękkie dwuliterowe.
e) interesuje się książką i czytaniem; słucha w skupieniu czytanych utworów (np. baśni,
opowiadań, wierszy), w miarę
swoich możliwości czyta lektury
wskazane przez nauczyciela,
Indywidualne i zbiorowe czytanie
książek oraz czasopism dla dzieci.
Wizyta w bibliotece szkolnej,
prezentacja literatury dziecięcej
i czasopism. Słuchanie opowiadań
nauczyciela, nagrań, baśni, utworów
poetyckich, innych utworów literackich. Uważne słuchanie innych dzieci
lub dorosłych. Formułowanie pytań
do czytanych utworów literackich.
Moje podręczniki. Jestem czytelnikiem. Bohaterowie naszych książek. Moje czasopisma.
f) korzysta z pakietów edukacyjnych
(np. zeszytów ćwiczeń i innych
pomocy dydaktycznych) pod kierunkiem nauczyciela;
Ćwiczenia w korzystaniu z dodatkowych pomocy dydaktycznych pod
kierunkiem nauczyciela.
15
3) W zakresie umiejętności wypowiadania się
w małych formach teatralnych:
(1)
(2)
a) uczestniczy w zabawie teatralnej, ilustruje mimiką, gestem,
ruchem zachowania bohatera
literackiego lub wymyślonego,
Komunikacja pozawerbalna, mimika, gesty, dynamika ruchu, ruch jako
forma zachowania, wydarzenia lub
powiedzenia.
b) rozumie umowne znaczenie rekwizytu i umie posłużyć się nim
w odgrywanej scence,
Dekoracje i rekwizyty, ich znaczenie
w odgrywanych scenkach teatralnych. Czy rekwizyty to też aktorzy?
c) odtwarza z pamięci teksty dla
dzieci, np. wiersze, piosenki,
fragmenty prozy.
Głośne czytanie sylab, wyrazów,
zdań, krótkich tekstów. Uczenie się
na pamięć wierszy, piosenek, fragmentów prozy, recytowanie. Występowanie przed publicznością.
2. Język obcy nowożytny. Wspomaganie dzieci w porozumiewaniu się
z osobami, które mówią innym językiem.
(1)
(2)
1) rozumie proste polecenia i właściwie na nie reaguje;
Zwroty grzecznościowe, powitania,
pożegnania.
Proste
polecenia
kierowane w stronę uczniów, właściwa reakcja ze strony uczniów.
Wzbogacanie słownictwa.
2) nazywa obiekty w najbliższym
otoczeniu;
Określamy w danym języku przedmioty i obiekty w najbliższym
16
otoczeniu. Kolory. Opisywanie przedmiotu lub sytuacji na podstawie
bezpośrednich obserwacji. Wzbogacanie słownictwa.
3) recytuje wierszyki i rymowanki,
śpiewa piosenki z repertuaru
dziecięcego;
Ćwiczenia w wymawianiu głosek,
sylab, wyrazów czy fragmentu wierszyka lub piosenki. Uczenie się
i wygłaszanie z pamięci wierszyków.
4) rozumie sens opowiedzianych
historyjek, gdy są wspierane obrazkami, gestami, przedmiotami.
Opowiadanie na podstawie: przeżyć,
historyjek obrazkowych, bajek,
filmu. Wzbogacanie słownictwa.
3. Edukacja muzyczna. Wychowanie do odbioru i tworzenia muzyki:
śpiewanie i muzykowanie, słuchanie i rozumienie muzyki.
(1)
(2)
1) powtarza prostą melodię; śpiewa
piosenki z repertuaru dziecięcego, wykonuje śpiewanki i rymowanki;
Śpiewanie piosenek jednogłosowych
indywidualnie i wspólnie. Bawimy
się przy muzyce.
2) odtwarza proste rytmy głosem
i na instrumentach perkusyjnych;
wyraża nastrój i charakter muzyki
pląsając i tańcząc (reaguje na
zmianę tempa i dynamiki);
Rozpoznawanie i nazywanie głosów
z otoczenia. Rozpoznawanie brzmienia różnych instrumentów. Zabawy
z zastosowaniem naturalnych efektów akustycznych i instrumentów
perkusyjnych. Tańce i pląsy przy
muzyce.
17
3) realizuje proste schematy rytmiczne (tataizacją, ruchem całego ciała);
Swobodne
tworzenie
melodii
do wybranych tekstów. Odtwarzanie
i tworzenie tematów rytmicznych.
Improwizowanie melodii na instrumentach perkusyjnych. Reagowanie
ruchem na zmianę tempa, dynamiki,
wysokości dźwięków. Przedstawienie
ruchem
tematów
rytmicznych
piosenek, zabaw ze śpiewem.
4) wie, że muzykę można zapisać
i odczytać;
Ćwiczenia w zapisie znaków muzycznych po śladzie.
5) świadomie i aktywnie słucha
muzyki, potem wyraża swe doznania werbalnie i niewerbalnie;
Słuchanie utworów muzycznych.
Słuchanie
muzycznych
audycji
radiowych. Moje doznania.
6) kulturalnie zachowuje się na koncercie oraz w trakcie śpiewania
hymnu narodowego.
Jesteśmy na koncercie w sali koncertowej. Śpiewamy hymn narodowy.
4. Edukacja plastyczna. Poznawanie architektury, malarstwa i rzeźby.
Wyrażanie własnych myśli i uczuć w różnorodnych formach plastycznych. Przygotowanie do korzystania z medialnych środków przekazu.
(1)
(2)
1) wypowiada się w wybranych technikach plastycznych na płaszczyźnie i w przestrzeni; posługuje się
takimi środkami wyrazu plastycznego, jak: kształt, barwa, faktura;
Wyrażanie indywidualnych przeżyć
za pomocą takich środków wyrazu
plastycznego, jak: kolor, faktura,
kształt. Tworzy kompozycje na płaszczyźnie i w przestrzeni.
18
2) ilustruje sceny i sytuacje (realne
i fantastyczne) inspirowane wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem,
muzyką; korzysta z narzędzi multimedialnych;
Przedstawianie zjawisk, wydarzeń,
realnych i fantastycznych. Przedstawianie scen i sytuacji inspirowanych
marzeniami, przeżyciami i odczuciami. Przedstawianie scen i sytuacji
inspirowanych tekstem literackim,
muzyką, sztuką teatralną, filmem.
3) wykonuje proste rekwizyty (np.
lalkę, pacynkę) i wykorzystuje
je w małych formach teatralnych;
tworzy przedmioty charakterystyczne dla sztuki ludowej
regionu, w którym mieszka;
Przygotowujemy szkolne przedstawienie. Sztuka ludowa regionu,
w którym mieszka uczeń.
4) rozpoznaje wybrane dziedziny
sztuki:
architekturę
(także
architekturę zieleni), malarstwo,
rzeźbę, grafikę; wypowiada się
na ich temat.
Wybrane dziedziny sztuki: architektura, architektura zieleni, budownictwo, malarstwo, rzeźba, grafika.
Architektura wokół nas. Projektujemy ogród wokół domu. Jesteśmy
na wystawie malarstwa w muzeum
lub w galerii.
5. Edukacja społeczna. Wychowanie do zgodnego współdziałania
z rówieśnikami i z dorosłymi.
(1)
(2)
1) potrafi odróżnić, co jest dobre,
a co złe w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi; wie, że warto być
odważnym, mądrym i pomagać
potrzebującym; wie, że nie należy
kłamać lub zatajać prawdy;
Dobro i zło.
Moje kontakty z rówieśnikami.
Jestem odważny! Pomagam sobie
i innym. Podobieństwa i różnice
między ludźmi. Jesteśmy podobni a
różnimy się. Rozwiązujemy konflikty.
19
2) współpracuje z innymi w zabawie,
w nauce szkolnej i w sytuacjach
życiowych; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych,
grzecznie zwraca się do innych
w szkole, w domu i na ulicy;
Koledzy z mojej klasy. Kolega
czy przyjaciel? W przyjacielskim
gronie. Normy i zasady obowiązujące
w klasie, w grupie zabawowej. Prawa
i obowiązki ucznia.
3) wie, co wynika z przynależności
do rodziny, jakie są relacje między
najbliższymi, wywiązuje się z powinności wobec nich;
Moja rodzina. Członkowie rodziny:
rodzice, rodzeństwo, dziadkowie,
bliżsi i dalsi krewni. Obowiązki
członków rodziny. Uczucia w rodzinie.
Święta w rodzinie. Wspólne spędzanie
wolnego czasu.
4) ma rozeznanie, że pieniądze otrzymuje się za pracę; dostosowuje
swe oczekiwania do realiów ekonomicznych rodziny;
Płaca i praca. Praca rodziców i moja
praca. Czy za każdą pracę trzeba
płacić? Co to znaczy bezrobocie?
5) zna zagrożenia ze strony ludzi;
wie, do kogo i w jaki sposób należy
zwrócić się o pomoc.
Zagrożenia ze strony drugiego
człowieka. Co może mi grozić
ze strony drugiego człowieka?
– dorosłego, rówieśnika? Umiem
głośno powiedzieć – NIE! Umiem
zawołać o pomoc. Wiem, kto może mi
pomóc. Znam telefony alarmowe. Kto
może mi pomóc? Ograniczanie zaufania do nieznajomych, obcych ludzi.
6) wie, gdzie można bezpiecznie
organizować zabawy, a gdzie nie
można i dlaczego;
Bezpieczne miejsca zabaw dziecięcych. Droga nie jest miejscem zabaw
dziecięcych. Zabawy nad wodą.
Opalanie się. Niebezpieczne przed-
20
mioty używane w trakcie zabawy.
Jeździmy na łyżwach.
7) potrafi wymienić status administracyjny swojej miejscowości (wieś,
miasto); wie, czym zajmuje się np.
policjant, strażak, lekarz, weterynarz; wie, jak można się do nich
zwrócić o pomoc;
Moja miejscowość – miasto, wieś.
W mojej miejscowości pracują:
nauczyciel, lekarz, weterynarz, policjant, strażak, żołnierz, urzędnik, rolnik. Wiem, czym te osoby się zajmują. Wyprawa po mojej miejscowości.
Praca moich rodziców i najbliższych.
8) wie, jakiej jest narodowości, że
mieszka w Polsce, a Polska znajduje się w Europie; zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy), rozpoznaje flagę i hymn
Unii Europejskiej.
Kto Ty jesteś? Polak mały. Flaga narodowa. Godło państwowe. Hymn narodowy. Flaga Unii Europejskiej. Polska
leży w Europie. Jestem Europejczykiem. Unia Europejska 2009.
Wyprawa po Polsce.
Wyprawa po Europie.
6. Edukacja przyrodnicza. Wychowanie do rozumienia i poszanowania
przyrody ożywionej oraz nieożywionej.
1) w zakresie rozumienia i poszanowania roślin i zwierząt:
(1)
(2)
a) rozpoznaje rośliny i zwierzęta
żyjące w takich środowiskach przyrodniczych, jak: park, las, pole
uprawne, sad i ogród (działka),
Jak i dlaczego rosną rośliny?
Jesień: w lesie, w parku, na polu,
w ogrodzie lub na działce. Warzywa
i owoce rosnące na działce lub
w ogrodzie.
21
b) zna sposoby przystosowania się
zwierząt do poszczególnych pór
roku: odloty i przyloty ptaków,
zapadanie zwierząt w sen zimowy,
Przyroda w różnych porach roku.
Życie ptaków i zwierząt w różnych
porach roku. Wędrujące ptaki,
wędrówki bocianów. Sen zimowy,
które zwierzęta zapadają w sen
zimowy? Opieka nad zwierzętami.
c) wymienia warunki konieczne
do rozwoju roślin i zwierząt
w
gospodarstwie
domowym,
w szkolnych uprawach i hodowlach
itp.; prowadzi proste hodowle
i uprawy (m.in. w kąciku przyrody),
Gospodarstwo wujka Janka. Prace
w polu. Życie i praca ludzi w różnych
porach roku.
Kącik przyrody, prowadzenie hodowli
różnych roślin, rozsad. Hodowle
wybranych, możliwych ze względów
zdrowotnych, zwierzątek w kąciku
przyrody.
d) wie, jaki pożytek przynoszą
zwierzęta środowisku: niszczenie
szkodników przez ptaki, zapylanie
kwiatów przez owady, spulchnianie
gleby przez dżdżownice,
Wzajemne zależności w przyrodzie,
współżycie różnych gatunków flory
i fauny, symbioza.
e) zna zagrożenia dla środowiska
przyrodniczego ze strony człowieka: wypalanie łąk i ściernisk,
zatruwanie powietrza i wód,
pożary lasów, wyrzucanie odpadów
i spalanie śmieci itp.; chroni przyrodę: nie śmieci, szanuje rośliny,
zachowuje ciszę w parku i w lesie,
pomaga zwierzętom przetrwać
zimę oraz upalne lato,
Zagrożenia dla środowiska przyrodniczego ze strony człowieka;
wypalanie ściernisk i łąk, wyrzucanie
śmieci i odpadów do lasów, spalanie
śmieci. Zatruwanie wód, wrzucanie
śmieci do jezior, rzek i innych
zbiorników wodnych. Szanujemy
przyrodę. Jesteśmy na spacerze
w lesie, w parku. Pomagamy zwierzętom przetrwać zimę.
f) zna zagrożenia ze strony zwierząt
(niebezpieczne i chore zwierzęta)
Zwalczanie u dzieci przesądów i animozji związanych z niektórymi
22
i roślin (np. trujące owoce, liście,
grzyby); wie, jak zachować się
w sytuacji zagrożenia,
zwierzętami i roślinami. Grzyby
jadalne i trujące. Rośliny jadalne
i trujące. Chore dzikie zwierzęta.
Niebezpieczne zwierzęta.
g) wie, że należy oszczędzać wodę;
wie, jakie znaczenie ma woda w życiu człowieka, roślin i zwierząt,
Woda, dlaczego jest taka ważna
w życiu człowieka, roślin i zwierząt?
Obieg wody w przyrodzie. Woda
w Afryce.
h) wie, że należy segregować śmieci;
rozumie sens stosowania opakowań
ekologicznych;
Ochrona środowiska. Segregacja
śmieci. Opakowania ekologiczne.
2) w zakresie rozumienia warunków atmosferycznych:
(1)
(2)
a) obserwuje pogodę i prowadzi
obrazkowy kalendarz pogody,
Kalendarz
pogody.
Obserwacje
pogody. Przyrządy meteorologiczne:
barometr, wiatromierz, termometr.
Kącik meteorologiczny. Pogoda pod
psem.
b) wie, o czym mówi osoba
zapowiadająca pogodę w radiu
i w telewizji, stosuje się do podanych informacji o pogodzie, np.
ubiera się odpowiednio do pogody,
Prognoza pogody. Ćwiczenia w zakresie wzbogacenia słownictwa dotyczące prognozy pogody. Studio prognozy pogody.
Ubieramy się zgodnie z prognozą
pogody. Kąpiel słoneczna.
c) nazywa zjawiska atmosferyczne
charakterystyczne dla poszczegól-
Opady, spadek lub wzrost ciśnienia,
wiatr, tęcza, mgła, szron, deszcz,
23
nych pór roku, podejmuje rozsądne
decyzje i nie naraża się na niebezpieczeństwa wynikające z pogody,
mżawka, śnieżyca, zamieć, gołoledź...
Planujemy zabawy na świeżym powietrzu w zależności od prognozy
pogody.
d) zna zagrożenia ze strony zjawisk
przyrodniczych, takich jak: burza,
huragan, powódź, pożar; wie, jak
należy się zachować w sytuacji
zagrożenia.
Siły przyrody pomocne człowiekowi
i siły niszczycielskie.
Zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych: burza, piorun, huragan,
pożar, powódź, ulewa...
Uciekam przed burzą!
7. Edukacja matematyczna. Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz
kształtowanie wiadomości i umiejętności matematycznych dzieci.
1) w zakresie czynności umysłowych ważnych dla uczenia się matematyki:
(1)
(2)
a) ustala równoliczność mimo obserwowanych zmian w układzie elementów w porównywanych zbiorach,
Każdy ma miejsce w szeregu.
Wzajemne położenie przedmiotów
na płaszczyźnie i w przestrzeni.
Porównywanie liczebności zbiorów
równolicznych i różnolicznych.
Liczebniki główne, liczebniki porządkowe.
b) układa obiekty (np. patyczki)
w serie rosnące i malejące,
numeruje je; wybiera obiekt
z takiej serii, określa następne
i poprzednie,
Porządkowanie zbioru według wzrastającej i malejącej liczebności.
Mniejszy, większy, równy. Liczebniki
główne i porządkowe. Dlaczego
w tym zbiorze? Policz, przelicz.
24
c) klasyfikuje obiekty: tworzy kolekcje (np. zwierzęta, zabawki,
rzeczy do ubrania),
Różnorodność kształtów w otoczeniu. Porównywanie, różnicowanie
i określanie wielkości przedmiotów,
cech przedmiotów, szeregowanie
przedmiotów. Dzielenie zbioru na
podzbiory.
Tworzenie kolekcji i klas – jako przygotowanie do kształtowania pojęć.
d) w sytuacjach trudnych i wymagających wysiłku intelektualnego
zachowuje się racjonalnie, dąży
do wykonania zadania,
Wdrażanie dzieci do przekładania
dostrzeżonych regularności z jednej
reprezentacji na inną. Dlaczego tak
się stało? Ustalanie celu, planowanie
czynności, które prowadzą do osiągnięcia celu. Co zrobić? Żeby było
lepiej?
Przewidywanie następstw.
e) wyprowadza kierunki od siebie
i innych osób; określa położenie
obiektów względem obranego
obiektu; orientuje się w obrębie
kartki papieru, aby odnajdować
informacje (np. w lewym górnym
rogu) i rysować strzałki we właściwym kierunku,
Orientacja w przestrzeni.
Drugi człowiek w przestrzeni.
Wytyczanie kierunków.
Orientowanie się w obrębie kartki
papieru. Ćwiczenia pomagające
dziecku określać położenie i ruch
własnego ciała, przedmiotów względem siebie.
f) dostrzega symetrię (np. w rysunku
motyla); zauważa, że jedna figura
jest powiększeniem lub pomniejszeniem drugiej; kontynuuje regularny wzór (np. szlaczek);
Figury geometryczne w otoczeniu.
Symetria.
Figury
geometryczne
na rysunku. Regularności i własności
figur geometrycznych. Rysowanie
szlaczków.
25
2) w zakresie liczenia i sprawności rachunkowych:
(1)
(2)
a) sprawnie liczy obiekty (dostrzega
regularności dziesiątkowego systemu liczenia), wymienia kolejne
liczebniki od wybranej liczby,
także wspak (zakres do 20);
zapisuje liczby cyframi (zakres
do 10),
Jednostki, dziesiątki. Liczebniki
główne i porządkowe.
Cyfrowy i słowny zapis liczb. Która
liczba jest większa?
b) wyznacza sumy (dodaje) i różnice
(odejmuje), manipulując obiektami lub rachując na zbiorach
zastępczych, np. na palcach;
sprawnie dodaje i odejmuje
w zakresie do 10, poprawnie
zapisuje działania,
Kształtowanie umiejętności liczenia.
Liczenie, poczynając od dowolnego
miejsca, np. sześć, siedem itd.
Liczenie z dowolnego miejsca wspak.
Liczenie na palcach i innych zbiorach
zastępczych. Kształtowanie umiejętności dodawania i odejmowania
od manipulowania przedmiotami. Gry
i zabawy sprzyjające opanowaniu
umiejętności rachunkowych dzieci.
Zapisywanie działań.
c) radzi
sobie
w
sytuacjach
życiowych, których pomyślne
zakończenie wymaga dodawania
lub odejmowania,
d) zapisuje rozwiązanie zadania
z treścią przedstawionego słownie
w konkretnej sytuacji, stosując
zapis cyfrowy i znaki działań;
Zadania z treścią. Układanie
i rozwiązywanie zadań z treścią.
Układanie zadań do obrazków,
układanie i rozwiązywanie zadań
z treścią bez obrazków. Kodowanie
i dekodowanie czynności matematycznych.
26
3) w zakresie pomiaru:
(1)
(2)
a) długości: mierzy długość, posługując się linijką; porównuje długości
obiektów,
Mierzenie długości. Odmierzanie długości różnymi miarami: stopy, klocki,
dłonie, palce, patyki, sznurek itp.
Zapoznanie dzieci z narzędziami
pomiaru długości: linijka, miara
krawiecka, miara stolarska, linijka
szkolna i inne. Obliczanie długości.
b) ciężaru: potrafi ważyć przedmioty;
różnicuje przedmioty cięższe, lżejsze; wie, że towar w sklepie jest
pakowany według wagi,
Co jest lżejsze?
Konstruowanie wagi, ważenie różnych przedmiotów, ważenie przedmiotów i ustalanie: to waży tyle i jest
cięższe, a to waży tyle i jest lżejsze.
Wycieczka do sklepu.
c) płynów: odmierza płyny kubkiem
i miarką litrową,
Mierzenie pojemności – szklanki,
kubki, słoiki, słoiczki, miarka litrowa.
Obserwowanie, jak zachowuje się
woda w zamkniętych butelkach.
Zapoznanie dzieci z opakowaniami
płynów; pół litra, 1 litr, 2 litry.
d) czasu: nazywa dni w tygodniu
i miesiące w roku; orientuje się,
do czego służy kalendarz i potrafi
z niego korzystać; rozpoznaje czas
na zegarze w takim zakresie, który
pozwala mu orientować się
w ramach czasowych szkolnych
zajęć i domowych obowiązków;
A czas płynie.
Kalendarz, odczytywanie daty. Rok,
miesiące, tygodnie i dni. I znów
skończył się tydzień. Dwunastu
„braci”. Nadchodzi wiosna, lato,
jesień, zima.
Zegary i zegarki.
Planuję swój czas.
27
4) w zakresie obliczeń pieniężnych:
(1)
(2)
a) zna będące w obiegu monety
i banknot o wartości 10 zł; zna
wartość nabywczą monet i radzi
sobie w sytuacji kupna i sprzedaży,
Ile zapłacimy? Monety i banknoty.
Cena, ilość, wartość, reszta. Wartość
nabywcza poszczególnych monet.
Zabawa w sklep lub wycieczka
do sklepu.
b) zna pojęcie długu i konieczność
spłacenia go.
Dług, pożyczka. Spłacanie długu.
8. Zajęcia komputerowe.
(1)
(2)
1) posługuje się komputerem w podstawowym zakresie: uruchamia
program, korzystając z myszy i klawiatury,
Jak zbudowany jest komputer?
Prawidłowe uruchamianie oraz wyłączanie komputera.
Mój pomocnik w nauce – komputer.
Treści informatyczne.
Posługiwanie się myszką i klawiaturą.
Używanie stacji dysków. Rozumienie
pojęć: plików i folderów. Posługiwanie się programem Wordpad:
wpisywanie, usuwanie oraz przenoszenie tekstu, zmiana czcionki,
rozmiaru oraz koloru tekstu.
2) wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego
zdrowia,
Korzystam z komputera, ale dbam
o własne zdrowie. Wpływ komputera
na nasze zdrowie.
Znajomość podstawowych funkcji
28
systemu operacyjnego. Kopiowanie
oraz usuwanie plików.
3) stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera.
Korzystam z komputera, ale mam
również kolegów. Posługiwanie się
programem MS Paint: otwieranie oraz
zapisywanie obrazków, używanie
narzędzi, m.in. takich jak: Wypełnienie kolorem, Pędzel, Ołówek, Gumka,
korzystanie z palety kolorów.
9. Zajęcia techniczne. Wychowanie do techniki (poznawanie urządzeń,
obsługiwanie i szanowanie ich) i działalność konstrukcyjna dzieci.
1) w zakresie wychowania technicznego:
(1)
(2)
a) wie, jak ludzie wykorzystywali
dawniej i jak wykorzystują dziś siły
przyrody (wiatr, wodę); majsterkuje (np. latawce, wiatraczki,
tratwy),
Praca w życiu człowieka. Praca
człowieka dawniej i dziś. Wiatr
i woda pomocnikami człowieka.
Wiatrak miele zboże. Tratwa płynie
po rzece. Budujemy wiatrak – zajęcia konstrukcyjne.
b) zna ogólne zasady działania
urządzeń domowych (np. latarki,
odkurzacza, zegara), posługuje się
nimi, nie psując ich,
Urządzenia techniczne w domu. Tu
płynie prąd elektryczny. Oświetlenia
w domu, szkole.
c) buduje obiekty z różnorodnych
Posługiwanie się prostymi narzędziami.
29
przedmiotów dostępnych w otoczeniu, np. szałas, namiot, wagę,
tor przeszkód; w miarę możliwości
konstruuje urządzenia techniczne
z gotowych zestawów do montażu,
np. dźwigi, samochody, samoloty,
statki, domy;
Bezpieczne użytkowanie. To zrobił
człowiek. Zajęcia konstrukcyjne
z gotowych elementów. Budujemy
domy, statki, samochody, samoloty.
2) w zakresie dbałości o bezpieczeństwo własne i innych:
(1)
(2)
a) utrzymuje porządek wokół siebie
(na swoim stoliku, w sali zabaw,
szatni i w ogrodzie), sprząta po
sobie i pomaga innym w utrzymaniu porządku,
Porządek moim sprzymierzeńcem.
Mam porządek na moim biurku. Moje
książki i zabawki mają swoje
miejsce. Pomagam w utrzymaniu
porządku w ogrodzie, na działce.
Sprzątam po sobie.
b) zna zagrożenia wynikające z niewłaściwego używania narzędzi
i urządzeń technicznych,
Umiem posługiwać się narzędziami
i urządzeniami technicznymi. Bardzo
potrzebne, a mogą być niebezpieczne. Przestrzegam bezpieczeństwa podczas posługiwania się:
nożem, nożyczkami i innymi prostymi
narzędziami.
c) wie, jak należy bezpiecznie
poruszać się na drogach (w tym
na rowerze) i korzystać ze środków
komunikacji; wie, jak trzeba
zachować się w czasie wypadku,
np. umie powiadomić dorosłych,
zna telefony alarmowe.
Na drodze. Przy torze kolejowym.
Trakcja elektryczna. Jadę rowerem.
Bezpieczeństwo na drodze. W sytuacji zagrożenia. Wołam o pomoc.
Telefony alarmowe.
30
10. Wychowanie fizyczne. Kształtowanie sprawności fizycznej dzieci
i edukacja zdrowotna.
1) uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną, zgodnie
z regułami;
2) potrafi:
(1)
(2)
a) chwytać piłkę, rzucać nią do celu
i na odległość, toczyć ją i kozłować,
Zabawy orientacyjno-porządkowe.
Zabawy rzutne. Minigry z piłką.
Zabawy rytmiczne.
b) pokonywać przeszkody naturalne
i sztuczne,
Skoki przez przeszkody, zeskoki,
biegi, skoki, rzuty, wspinanie się.
Zabawy bieżne. Zabawy skoczne.
c) wykonywać ćwiczenia równoważne.
Ćwiczenia równowagi bez przyrządów, na przyrządach, ćwiczenia
zwinności. Rzuty, chwyty, skoki przez
przeszkody. Jazda na rolkach,
wrotkach, rowerze.
3) dba o to, aby prawidłowo siedzieć w ławce, przy stole itp.;
4) wie, że choroby są zagrożeniem dla zdrowia, że można im zapobiegać poprzez: szczepienia ochronne, właściwe odżywanie się, aktywność fizyczną,
przestrzeganie higieny; właściwie zachowuje się w czasie choroby;
5) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków
chemicznych (np. środków czystości, środków ochrony roślin);
6) wie, że dzieci niepełnosprawne są w trudnej sytuacji i pomaga im.
Podane umiejętności dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju
fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się stosownie
do ich możliwości.
31
11. Etyka. Przybliżanie dzieciom ważnych wartości etycznych na podstawie baśni, bajek i opowiadań, a także obserwacji życia codziennego.
(1)
(2)
1) przestrzega reguł obowiązujących
w społeczności dziecięcej (współpracuje w zabawach i w sytuacjach
zadaniowych) oraz w świecie
dorosłych (grzecznie zwraca się do
innych, ustępuje osobom starszym
miejsca w autobusie, podaje
upuszczony przedmiot itp.),
Normy i zasady zachowania obowiązujące w świecie ludzi dorosłych
i dzieci. Grzeczność na co dzień.
Zasady obowiązujące w zabawach.
Współpracujemy w nauce i w zabawie.
Jestem odpowiedzialny.
2) wie, że nie można dążyć do
zaspokojenia swoich pragnień
kosztem innych; nie niszczy
otoczenia,
Tolerancja i życzliwość wobec
innych. Uczenie współodpowiedzialności za innych i za siebie. Szanujemy
nasze środowisko.
3) zdaje sobie sprawę z tego, jak
ważna jest prawdomówność, stara
się przeciwstawiać kłamstwu
i obmowie,
Zawsze mówię prawdę. Nie obmawiam kolegów. Nie plotkuję.
4) wie, że nie wolno zabierać cudzej
własności bez pozwolenia, pamięta
o oddawaniu pożyczonych rzeczy
i nie niszczy ich,
Nie zabieram czyjejś własności, nie
kradnę. Oddaję pożyczone przedmioty. Nie niszczę czyichś przedmiotów.
Nie niszczę szkolnych przedmiotów.
Wolno, nie wolno.
5) niesie pomoc potrzebującym,
także w sytuacjach codziennych,
Pomagam innym. Gdy sąsiadka potrzebuje pomocy. Mój kolega potrzebuje
pomocy. Mam prawa, ale i obowiązki.
32
6) wie, że ludzie żyją w różnych
warunkach i dlatego nie należy
chwalić się bogactwem ani
nie należy dokuczać dzieciom,
które wychowują się w trudnych
warunkach.
Jesteśmy podobni a różnimy się.
Podobieństwa i różnice między ludźmi. Nasze domy się różnią. Nas
i rodzice mają różne dochody. Uczymy
się tolerancji.
33
CZĘŚĆ II
Klasa II
Materiał nauczania
1. Edukacja polonistyczna
Uczeń kończący klasę II:
1) Umiejętności społeczne umożliwiające komunikację społeczną:
(2)
(1)
a) uważnie słucha wypowiedzi innych
ludzi,
Jestem słuchaczem.
Jestem dobrym rozmówcą, słucham
wypowiedzi innych ludzi.
b) uważnie słucha tekstów czytanych
przez nauczyciela i kolegów, rozumie je,
Słyszę i wyrażam siebie.
c) prowadzi dialog z kolegą w grupie,
Uważnie słucham czytanych tekstów.
d) czyta głośno, płynnie z uwzględnieniem znaków przystankowych,
Słuchanie pięknego czytania.
Konkurs pięknego czytania.
e) korzysta z różnych źródeł wiedzy:
podręczniki, słowniki, encyklopedie, Internet,
Wygłaszanie z pamięci dialogów.
Rozmowy z dziećmi na temat ich doświadczeń, przeczytanych tekstów czy
obejrzanych filmów, sztuk teatralnych.
f) odróżnia teksty narracyjne od dialogowych,
W bibliotece szkolnej.
Poszukuję informacji na temat… .
Redagowanie krótkich tekstów użytkowych: list, zaproszenie, życzenia.
g) rozpoznaje i tworzy krótkie teksty
użytkowe: list, życzenia, zaproszenie.
34
2) Praca z tekstem:
(2)
(1)
a) czyta teksty z podziałem na role,
Nasz klasowy teatr, inscenizacje treści, wykonanie scenografii do przedstawianego utworu.
b) czyta lektury wskazane przez
nauczyciela,
Opowiadanie treści przeczytanych
lub wysłuchanych lektur.
c) czyta krótkie teksty wybrane przez
siebie,
Ilustracje do przeczytanych tekstów
literackich.
d) wymienia postacie występujące
w utworze,
Bohaterowie moich lektur, filmów,
sztuk teatralnych.
e) opowiada wydarzenia zgodnie
z ustaloną w tekście kolejnością.
Wchodzenie w role bohaterów lektur.
Opowiadanie kolejności zdarzeń
w przeczytanym tekście, obejrzanym
filmie lub sztuce teatralnej.
Prezentacja ulubionych książek.
3) Umiejętności w zakresie tworzenia wypowiedzi:
(1)
(2)
a) buduje kilkuzdaniową wypowiedź
ustną lub pisemną na określony
temat,
Swobodne i samorzutne wypowiedzi
uczniów.
Porozmawiajmy o ... .
Opowiem ci, o czym czytałem,
co obejrzałem.
Chcę ci coś powiedzieć.
Odnajdywanie przedmiotu po jego
opisie.
b) jasno i wyraźnie wypowiada się
na temat lektury, obejrzanych
filmów czy własnych doświadczeń,
c) buduje zdania opisujące przedmiot,
35
d) stawia pytania związane z własnymi doświadczeniami, przeczytaną
lekturą czy obejrzanym filmem,
buduje odpowiedzi,
Opiszę ci moją nową zabawkę.
Dlaczego tak się dzieje?
Scenki z życia klasy ożywione dialogiem.
Obserwuję przyrodę, opowiadam
o zachodzących zmianach w przyrodzie.
Rozmowy nauczyciela z całą klasą.
e) wyróżnia wyrazy w zdaniach
i zdania w tekście, dzieli wyrazy
na sylaby,
Ćwiczenia w zakresie rozpoznawania
wyrazów w zdaniach, zdań w tekście.
Ćwiczenia ortograficzne.
f) przepisuje teksty z podręcznika,
tablicy,
Ćwiczenia w zakresie przepisywania
tekstów.
g) pisze z pamięci i ze słuchu krótkie
teksty,
Ćwiczenia w
i ze słuchu.
h) wykonuje
domowe.
Prace domowe uczniów.
samodzielnie
prace
36
pisaniu
z
pamięci
(1)
(2)
1) wie, że ludzie posługują się różnymi językami, że trzeba uczyć się
języków obcych, aby się z innymi
ludźmi porozumiewać;
Kształtowanie motywacji do nauki
języka obcego, budzenie świadomości językowej w zakresie języka
obcego.
2) uważnie słucha, rozumie proste
polecenia w języku obcym;
Nabywanie umiejętności w słuchaniu
i rozumieniu poleceń w języku
obcym, wyrabianie umiejętności
w słuchaniu.
3) zadaje pytania, udziela odpowiedzi
w języku obcym;
Formułowanie pytań i odpowiedzi
do wysłuchanych lub samodzielnie
przeczytanych tekstów, nabywanie
umiejętności w formułowaniu pytań
i odpowiedzi.
4) nazywa przedmioty i inne obiekty
w swoim otoczeniu;
Nazywanie przedmiotów i obiektów
znajdujących się w otoczeniu dziecka.
5) czyta ze zrozumieniem wyrazy
i proste zdania;
Czytanie ze zrozumieniem wyrazów,
zdań i krótkich tekstów; nabywanie
umiejętności.
6) rozumie sens opowiadanych bajek,
historyjek obrazkowych;
Słuchanie i rozumienie sensu
opowiadanych bajek i historyjek
obrazkowych wspieranych obrazkami, gestami, przedmiotami.
37
7) recytuje wierszyki, rymowanki,
śpiewa piosenki z repertuaru
dziecięcego;
Recytowanie wierszyków, rymowanek, śpiewanie piosenek z repertuaru
dziecięcego.
8) przepisuje wyrazy, zdania i krótkie
teksty.
Nabywanie umiejętności w przepisywaniu wyrazów, zdań i krótkich
tekstów.
3. Edukacja muzyczna
1) Umiejętności w zakresie odbioru i odtwarzania muzyki:
(2)
(1)
a) zna kolejność dźwięków gamy
i potrafi je zaśpiewać,
Śpiewanie gamy.
Rytmiczne recytowanie tekstów.
b) słucha
utworów
i rozpoznaje je,
muzycznych
Słuchanie utworów muzycznych,
rozpoznawanie ich, wyszukiwanie
powtarzających się fragmentów
melodii.
c) śpiewa piosenki jednogłosowo
indywidualnie i zbiorowo z zastosowaniem zmian tempa, artykulacji i dynamiki,
Śpiewanie piosenek jednogłosowych
indywidualnie i zbiorowo.
d) rozróżnia podstawowe elementy
muzyki i znaki notacji muzycznej,
Kontrasty i podobieństwa w melodii
i rytmie.
e) potrafi zatańczyć wybrane układy
muzyczne (polka, krakowiak),
Zabawy ze śpiewem i muzyką, tańce:
polka, krakowiak.
f) wykonuje inscenizacje piosenek
i zabaw przy muzyce,
Inscenizowanie piosenek.
38
g) rozpoznawanie głosów i brzmienia
różnych instrumentów muzycznych,
Granie znanych prostych melodii
i fragmentów znanych piosenek, rozpoznawanie głosów instrumentów.
h) gra na dostępnych mu instrumentach muzycznych,
Akompaniowanie do piosenek i zabaw ruchowych.
i) rozpoznaje głosy ludzkie (sopran,
bas).
Rozpoznawanie głosów ludzkich: bas
i sopran.
2) Umiejętności w zakresie tworzenia muzyki:
(1)
(2)
a) interpretuje
ruchem
zmiany
dynamiczne słuchanych utworów
muzycznych,
b) obrazowe przedstawienie marzeń,
przeżyć związanych ze słuchaniem
utworów muzycznych,
Rytmiczne recytowanie sylab, słów,
zdań.
Wypowiadanie krótkich tekstów z zastosowaniem zmiany tempa, dynamiki, intonacji i artykulacji głosu.
Swobodne improwizowanie melodii
do własnych marzeń, przeżyć.
c) improwizuje melodie do wierszy,
tworzy ilustracje muzyczne do bajek, opowiadań i wierszy,
Improwizowanie melodii do wysłuchanych czy przeczytanych wierszy,
bajek, opowiadań.
d) akompaniuje do piosenek i zabaw
dziecięcych,
Akompaniowanie do piosenek i zabaw ruchowych.
e) gra ze słuchu i z nut na znanych mu
instrumentach muzycznych.
Granie ze słuchu i z nut na znanych
oraz dostępnych instrumentach
muzycznych.
39
4. Edukacja plastyczna
1) Umiejętności w zakresie percepcji sztuki:
(2)
(1)
a) zna tradycje kulturalne swojej
rodziny i najbliższego środowiska,
Tradycje w mojej rodzinie i najbliższym środowisku.
b) uczestniczy w życiu kulturalnym
swojego środowiska,
Uczestniczenie w imprezach kulturalnych środowiska lokalnego.
c) zna placówki kultury w swoim
najbliższym otoczeniu.
Placówki kulturalne w
najbliższym środowisku.
moim
2) Umiejętności w zakresie ekspresji przez sztukę:
(2)
(1)
a) w swoich pracach plastycznych
uwzględnia: kształt, wielkość,
barwę, fakturę,
Przedstawianie scen, sytuacji, zjawisk,
obserwacji z uwzględnieniem ich
kształtu, wielkości, koloru, faktury.
b) w pracach stara się przedstawić
własne przeżycia, odczucia,
marzenia, obserwacje,
Przedstawianie scen i sytuacji
inspirowanych marzeniami, odczuciami, przeżyciami czy własnymi
obserwacjami.
c) korzysta z różnych technik plastycznych, wykorzystuje różnorodne
materiały, przybory i narzędzia,
uzasadnia swoje wybory dotyczące, materiałów, techniki i zastosowanych narzędzi,
Rysowanie, malowanie, lepienie,
wycinanie, wydzieranie, origami,
rzeźbienie w mydle i w glinie.
Stosowanie różnych materiałów:
papier, materiały przyrodnicze,
glina, mydło, masa solna, plastelina.
40
d) wykonuje przedmioty użyteczne:
laurki, kukiełki, maskotki, ozdoby.
Wykonywanie przedmiotów użytecznych: laurki, kukiełki, maskotki,
ozdoby, rekwizyty do inscenizacji.
3) Umiejętności w zakresie recepcji sztuki:
(1)
(2)
a) potrafi
określić
niektóre
dziedziny sztuk plastycznych
(malarstwo, rzeźba, architektura),
specjalności
zawodowe
(malarz, architekt, rzeźbiarz,
grafik), działy sztuki użytkowej
(fotografia, film, grafika),
Zapoznanie z dziedzinami sztuk
plastycznych oraz ich wykonawcami
i dziełami: malarstwo – malarz –
obraz, architektura – architektrysunek projektu, makieta budowli,
rzeźba – rzeźbiarz, rzeźba, grafika –
grafik – grafika użytkowa, fotografia
– fotograf, film – reżyser, operator.
b) próbuje rozróżniać niektóre
dziedziny działalności artystycznej człowieka (sztuki plastyczne,
fotografia,
film,
telewizja,
Internet, architektura, rzemiosło
artystyczne, sztuka ludowa.
Zapoznanie z funkcją działalności
artystycznej człowieka: architektura
(mieszkaniowa, przemysłowa, budynki użyteczności publicznej),
malarstwo (portret, sceny rodzajowe, martwa natura, pejzaż, grafika użytkowa), dekoracje wnętrz,
fotografia, film, Internet, rzemiosło
artystyczne i sztuka ludowa).
41
(2)
(1)
1) zna prawa i obowiązki ucznia;
Regulamin ucznia, kodeks klasowy,
jestem uczniem.
2) nawiązuje i utrzymuje pozytywne
kontakty w grupie społecznej,
Zasady bycia dobrym kolegą, pomoc
koleżeńska,
okazywanie
sobie
nawzajem życzliwości, wczuwanie
się w przeżycia kolegów (empatia),
kulturalne odnoszenie się nawzajem
do siebie, opiekowanie się innymi,
kulturalne zachowanie się w obecności innych, poszanowanie cudzej
własności.
3) wykazuje szacunek i zrozumienie
dla innych ludzi,
4) akceptuje różnice między ludźmi;
Ludzie są różni, tolerancja.
5) wykazuje poczucie przynależności do rodziny, grupy klasowej
i szkolnej, społeczności lokalnej,
Jestem synem, córką, bratem,
siostrą, wnukiem, identyfikowanie
się z rodziną.
6) rozumie swoje role społeczne
i przestrzega norm postępowania
obowiązujących w grupach,
do których należy, np.: rodzina,
grupa klasowa i szkolna, grupa
zabawowa;
Więzi rodzinne, miłość w rodzinie.
Obowiązki domowe, odpowiedzialność za podejmowane zobowiązania
i powierzone obowiązki.
Jestem kolegą w klasie, na podwórku.
Zasady i normy obowiązujące w grupach społecznych, do których
należę.
42
7) stara się, potrafi oceniać
postępowanie swoje i innych
ludzi, potrafi odróżnić, co jest
dobre, a co złe;
Dobro i zło, postępowania dobre
i złe.
Poczucie własnej wartości.
Dbam o mój wygląd, o swoje
zdrowie.
8) szanuje pracę własną i innych,
wie i rozumie, że pieniądze otrzymuje się za pracę;
Praca w życiu człowieka, szacunek
dla własnej pracy i pracy innych
ludzi.
Zapłata za pracę, nic za darmo.
9) poznaje pracę ludzi różnych
zawodów i rozumie jej znaczenie,
Praca zawodowa moich rodziców
i najbliższych.
10) zna zawody osób mu najbliższych;
Pracownicy naszej szkoły.
11) zna zawody ludzi, którzy mogą
mu pomóc w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych;
W jego obecności czuję się bezpiecznie.
Gdy jestem chory.
Oni dają nam chleb.
Zanikające zawody.
12) zna zagrożenia ze strony innych
ludzi, wie, do kogo się zwrócić o
pomoc w sytuacji zagrożenia,
Kiedy jestem sam w domu?
13) zna numery telefonów alarmowych:
policji,
straży
Znajomości internetowe, dobre i złe
tajemnice.
Telefoniczne rozmowy.
43
pożarnej, pogotowia ratunkowego i numer alarmowy 112;
Kiedy i jak korzystać z pomocy
dorosłych.
Spotkanie z nieznajomym.
Kiedy muszę powiedzieć „NIE!”.
Pamiętam numery telefonów: 997,
998, 999 i 112.
14) współpracuje z innymi ludźmi
w różnych sytuacjach;
Razem szybciej! Umiem współpracować z kolegami, innymi ludźmi,
15) poznaje swoją miejscowość,
okolicę i region, zna główne
obiekty;
Znam nazwę i historię swojej miejscowości.
Znam legendy o swojej miejscowości.
Znam zabytki, inne ciekawe obiekty
w mojej miejscowości i okolicy
(pomniki przyrody, rezerwaty przyrody, skanseny, muzea, itp.).
Obyczaje i obrzędy regionalne
charakterystyczne dla mojej miejscowości, okolicy, regionu.
Urzędy i inne obiekty użyteczności
publicznej w mojej miejscowości.
Dbam o estetykę mojej miejscowości.
16) zna symbole narodowe: flaga,
godło, hymn, rozpoznaje symbole
Unii Europejskiej: flaga i hymn.
Znajomość nazwy kraju, jego symboli, identyfikacja z narodem.
44
Legendy i ważniejsze wydarzenia historyczne.
Nazwiska znanych i zasłużonych
Polaków.
Świadomość przynależności do Unii
Europejskiej.
Elementy wiedzy o naszej planecie
– Ziemi.
6. Edukacja przyrodnicza
(1)
(2)
1) obserwuje zmiany zachodzące
w przyrodzie,
Obserwacje zmian zachodzących
w przyrodzie w różnych porach roku,
cykle regularności i zmian zachodzących w przyrodzie.
2) dostrzega w swoim otoczeniu
przyrodniczym cykle regularności,
próbuje wyjaśnić zależności
funkcjonowania przyrody od pór
roku, dostrzega przyczyny i skutki, uczy się formułować wnioski;
3) wymienia kilka zwierząt charakterystycznych i typowych dla
danego regionu Polski,
Zwierzęta dziko żyjące w Polsce.
Zwierzęta domowe.
Zwierzęta hodowane w gospodarstwie rolnym.
Zwierzęta egzotyczne.
4) rozpoznaje i wymienia niektóre
zwierzęta egzotyczne;
45
5) zna wpływ światła powietrza
i wody na życie roślin i zwierząt
oraz ludzi;
Wpływ światła, powietrza i wody
na życie żywych istot na Ziemi.
6) zna zasady prawidłowego odżywiania się,
Wiem, co jem, przestrzegam zasad
zdrowego odżywiania się.
7) zna podstawowe warzywa i owoce
oraz ich znaczenia dla zdrowia
człowieka,
Owoce i warzywa źródłem witamin
i ważnym składnikiem diety.
8) rozumie potrzebę kontrolowania
stanu swojego zdrowia, słucha
rad lekarza;
Wizyta u lekarza.
9) dostrzega
niebezpieczeństwa
związane z kąpielą, zabawami
na śniegu i lodzie, na jezdni,
Niebezpieczne miejsca zabaw.
Zabawy na śniegu i lodzie.
Na drodze w różnych porach roku.
Ubiór dostosowany do pór roku.
Bezpieczna kąpiel.
10) dostrzega niebezpieczeństwa
związane ze zjawiskami atmosferycznymi (huragan, wichura,
trąba powietrzna, burza, ulewa,
śnieżyca, powódź);
Niebezpieczne zjawiska atmosferyczne (burza, wichura, huragan,
trąba powietrzna, ulewa, śnieżyca,
powódź).
11) rozumie potrzebę ochrony przyrody, wie, że człowiek powoduje
zniszczenia w przyrodzie; stara
się zapobiegać zniszczeniom
w przyrodzie.
Ochrona przyrody.
Kiedy człowiek niszczy przyrodę.
Co ja mogę zrobić dla ochrony
przyrody?
46
(1)
(2)
1) przelicza zbiory w zakresie 100,
dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100,
Działania na zbiorach.
Dodawanie i odejmowanie liczb jednocyfrowej i dwucyfrowej do dwucyfrowej w zakresie 100.
2) liczy dziesiątkami w zakresie 100,
liczy setkami w zakresie 1000,
Liczenie dziesiątkami w zakresie 100
i 100 w zakresie 1000.
3) porównuje dwie dowolne liczby w
zakresie 100, umieszcza je na osi
liczbowej,
Porównywanie liczb.
Oś liczbowa.
4) potrafi sprawdzić wynik odejmowania za pomocą dodawania,
Sprawdzanie odejmowania za pomocą dodawania.
5) posługuje się tabliczką mnożenia
w zakresie 50, mnoży i dzieli w
pamięci w zakresie 30, sprawdza
wynik dzielenia za pomocą
mnożenia,
Tabliczka mnożenia w zakresie 30.
Mnożenie i dzielenie w zakresie 30.
Sprawdzanie dzielenia za pomocą
mnożenia.
6) rozwiązuje równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci
okienka,
Równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka.
7) zapisuje liczby cyframi,
Pisanie liczb.
8) rozwiązuje
proste
zadania
tekstowe w zakresie czterech
działań;
Rozwiązywanie prostych zadań tekstowych z użyciem czterech działań.
47
9) zna i rozróżnia figury geometryczne: trójkąt, prostokąt,
kwadrat, pięciokąt, wielokąt,
koło, dostrzega ich kształty
w swoim otoczeniu,
Podstawowe figury geometryczne:
trójkąt,
prostokąt,
kwadrat,
pięciokąt, wielokąt, koło.
Figury geometryczne w otoczeniu
ucznia.
10) rysuje odcinki o wskazanej długości, mierzy długość odcinka,
Mierzenie i rysowanie odcinków
o wskazanej długości.
11) porównuje przedmioty według
wskazanej cechy: długości, szerokości, wysokości, ciężaru,
Porównywanie przedmiotów według
wskazanej cechy: długość, szerokość, wysokość, ciężar.
12) porządkuje przedmioty według
wielkości: od najmniejszego
do największego,
Porządkowanie przedmiotów według
wielkości: od najmniejszego do największego.
13) wyznacza kierunki w przestrzeni
i na kartce papieru: na dół – do
góry, na lewo – na prawo, do
przodu – do tyłu,
Pzajemne położenie przedmiotów
na płaszczyźnie i w przestrzeni, wyznaczanie kierunków w przestrzeni i na
kartce papieru: na dół – do góry, na
lewo – na prawo, do przodu – do tyłu.
14) używa odpowiednio zwrotów:
nad, pod, za, obok, w, zza,
na zewnątrz, do wewnątrz;
Zwroty określające położenie: nad,
pod, za, obok, w, zza, na zewnątrz,
do wewnątrz.
15) dokonuje obliczeń kalendarzowych: (pełne tygodnie, pełne
miesiące);
Kalendarz, obliczenia kalendarzowe.
48
16) odczytuje wskazania zegarów,
posługuje się pojęciami: minuta,
kwadrans, pół godziny, godzina,
dokonuje prostych obliczeń
zegarowych,
Zegar, jednostki czasu: minuta,
kwadrans, pół godziny, godzina,
odczytywanie wskazań zegarów,
obliczenia zegarowe.
17) zapisuje daty,
Daty, zapisywanie dat, porządkowanie chronologiczne dat.
18) odczytuje temperaturę,
Temperatura, odczytywanie wskazań
termometru.
19) używa jednostek wagi: kilogram,
pół kilograma, dekagram, waży
przedmioty,
Jednostki wagi: kilogram, pół kilograma, dekagram, ważenie przedmiotów.
20) używa jednostek pojemności:
litr, pół litra, ćwierć litra,
odmierza ilości płynów,
Jednostki pojemności: litr, pół litra,
ćwierć litra, odmierzanie ilości
płynów.
21) dokonuje prostych
pieniężnych;
obliczeń
Obliczenia pieniężne (cena – ilość –
wartość).
22) dokonuje pomiarów i obliczeń
użytecznych w życiu związanych
z: masą, długością, pojemnością, czasem, temperaturą,
pieniędzmi,
Matematyka w żuciu codziennym,
życiowe problemy w zadaniach
matematycznych.
23) odczytuje i zapisuje liczby rzymskie od I do XII;
Cyfry rzymskie od I do XII, znaki
rzymskie w kalendarzu i nie tylko.
24) rozwiązuje proste zadania tekstowe, oraz zadania tekstowe
na porównywanie różnicowe.
Matematyczne opisy rzeczywistości,
zadania tekstowe, zadania tekstowe
na porównywanie różnicowe, rozwiązywanie zadań tekstowych.
49
8. Zajęcia komputerowe
(2)
(1)
1) stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera,
dba o własne zdrowie,
Wpływ komputera na zdrowie.
2) posługuje się wybranymi programami, otwiera i zapisuje obrazki,
posługuje się takimi narzędziami,
jak: pędzel, ołówek, gumka,
korzysta z palety kolorów, używa
takich funkcji, jak: zaznaczanie
fragmentów obrazka, pomniejszanie i przenoszenie, zmiana
rozmiaru obrazka, wpisuje tekst,
samodzielnie tworzy prace, używając wybranych narzędzi,
Posługiwanie się programem MS
Paint: otwieranie oraz zapisywanie
obrazków, używanie narzędzi, m.in.
takich jak: wypełnianie kolorem,
pędzel, ołówek, gumka, korzystanie
z palety barw, używanie funkcji zaznaczenia, pomniejszania i przenoszenia zaznaczonych fragmentów
obrazka, zmiana rozmiaru obrazka,
wpisywanie tekstu, samodzielne
tworzenie
prac
za
pomocą
wybranych narzędzi.
3) obsługuje
się
programem
Wordpad, wpisuje, usuwa oraz
przenosi tekst, zmienia rozmiar
czcionki, kolor tekstu, wprowadza pogrubienia, podkreślenia,
pochylenia i wyrównuje tekst,
Posługiwanie
się
programem
Wordpad: wpisywanie, usuwanie
oraz przenoszenie tekstu, zmiana
czcionki, rozmiaru oraz koloru tekstu, wprowadzanie pogrubienia,
podkreślenia
oraz
pochylenia,
wyrównywanie tekstu.
4) korzysta z kalkulatora przy
dodawaniu i odejmowaniu liczb,
Korzystanie z kalkulatora: dodawanie oraz odejmowanie liczb.
Bezpieczne korzystanie z komputera.
50
5) korzysta z Internetu, zna pojęcie
strony www, poczty internetowej,
potrafi uruchomić przeglądarkę,
wpisać adres strony internetowej.
Korzystanie z Internetu: poznanie
pojęcia strony www, poczty internetowej, przeglądarki, odsyłaczy;
uruchamianie przeglądarki; wpisywanie adresu strony internetowej.
9. Zajęcia techniczne
1) Zna środowisko techniczne na tyle, że:
(1)
(2)
a) rozpoznaje podstawowe narzędzia i przyrządy,
Zaznajomienie z podstawowymi
narzędziami i przyrządami: nóż,
nożyczki, młotek, itp.
b) interesuje się, w jaki sposób powstały przedmioty codziennego
użytku, np.; meble, podstawowy
sprzęt gospodarstwa domowego,
Jak powstają przedmioty codziennego użytku? (np.: meble, podstawowy sprzęt gospodarstwa domowego).
c) zna środki transportu: samochody
osobowe i ciężarowe, statki,
samoloty,
Znam środki transportu: samochody,
statki, samoloty.
d) rozpoznaje urządzenia elektryczne (np.: latarka, żelazko)
i informatyczne (np.: komputer,
laptop, telefon komórkowy).
Podstawowe
urządzenia
elektryczne: żelazko, latarka, czajnik,
mikser, i informatyczne: komputer,
laptop, telefon komórkowy.
e) zna zasady działania podstawowych narzędzi i urządzeń,
Wiem, jak to działa.
Zapoznanie z rodzajami budowli:
budynki mieszkalne, biurowe, przemysłowe, mosty, wieże i tunele.
f) rozróżnia rodzaje budowli: budynki mieszkalne, biurowe, przemysłowe, mosty, wieże, tunele.
51
2) Bezpiecznie posługuje się prostymi narzędziami
i korzysta z domowych urządzeń technicznych:
(1)
(2)
a) bezpiecznie posługuje się prostymi narzędziami i przyrządami:
nóż, nożyczki, młotek, igła, dziurkacz, zszywacz biurowy,
Nabywanie wprawy w posługiwaniu
się podstawowymi narzędziami
i przyrządami: np.: nóż, nożyczki,
młotek, igła, dziurkacz, itp.
b) bezpiecznie korzysta z domowych
urządzeń technicznych: radio,
telewizor, mikser, odkurzacz,
sokowirówka,
Korzystanie z domowych urządzeń
technicznych: radio, telewizor,
mikser, odkurzacz, sokowirówka,
itp.
c) dba o ład i porządek w miejscu
zajęć.
Kształcenie dbałości o narzędzia
i porządek w miejscu pracy.
3) Planuje i organizuje własną pracę:
(2)
(1)
a) planuje
i
określa
do wykonania,
zadania
Planowanie i określanie zadań.
b) dobiera odpowiednie materiały
i narzędzia oraz miejsce pracy,
Gromadzenie odpowiedniego materiału i potrzebnych narzędzi
do wykonania zadania, przygotowanie miejsca pracy.
c) ustala kolejność wykonywanych
czynności w trakcie realizacji
zadania, np.: mierzenie, wycinanie, wydzieranie, klejenie,
zszywanie, itp.,
Ustalanie kolejności wykonywania
czynności w trakcie realizacji zadania.
d) odmierza i oszczędnie gospodaruje materiałami,
Oszczędne gospodarowanie materiałami, dbanie o narzędzia.
52
e) wykonuje zaplanowane prace:
wycinanki, ozdoby, skleja modele
z gotowych elementów,
Wykonywanie zaplanowanych wytworów, wykazywanie twórczej
inwencji przy realizacji zadania.
(1)
(2)
1) uczestniczy w krótkich marszobiegach,
2) uczestniczy w zajęciach rozwijających sprawność fizyczną, rozumie, że należy dbać o swoją
sprawność fizyczną,
Zabawy z wprowadzaniem różnych
form ruchu: marszu, biegu, skoków,
z zastosowaniem przyborów, zabawy
bieżne z zastosowaniem sygnałów
i pozycji wyjściowych, marsz rytmiczny, współzawodnictwo, zabawy
w klasie. Dbam o moją sprawność
fizyczną!
3) poprawnie wykonuje proponowane ćwiczenia gimnastyczne,
Ćwiczenia gimnastyczne, np.: porządkowe, kształtujące, stosowane,
korygujące.
4) potrafi pokonywać przeszkody
sztuczne i naturalne,
Pokonywanie
prostych
torów
przeszkód, skoki przez naturalne
przeszkody, zeskoki na miękkie
podłoże.
5) wykonuje
proste
równoważne,
ćwiczenia
Ćwiczenia równowagi bez przyrządów i na przyrządach.
6) wykonuje ćwiczenia gimnastyczne wzmacniające mięśnie
brzucha i kręgosłupa,
Ćwiczenia
mięśni
brzucha,
ćwiczenia wzmacniające mięśnie
kręgosłupa, ćwiczenia zwinności,
zwisy, podpory, skłony.
53
7) potrafi reagować ruchem na sygnały dźwiękowe i wzrokowe;
Ćwiczenia w orientowaniu się,
zabawy orientacyjno-porządkowe,
ćwiczenia terenowe, zabawy ze
śpiewem i muzyką.
8) potrafi chwytać piłkę, rzucać nią
do celu, rzucać na odległość,
toczyć ją i kozłować,
Rzuty piłką, rzuty prawą i lewą ręką,
doskonalenie rzutów piłką, toczenie,
kozłowanie piłki.
9) chętnie uczestniczy w zabawach
i grach sportowych, uczy się
przestrzegać reguł i zasad obowiązujących w zabawach i grach,
Gry drużynowe, przestrzeganie norm
zachowania się, przepisów i reguł
podczas gier, ćwiczeń i zabaw
ruchowych.
10) uczy się właściwie reagować
na sukces i porażkę,
Współzawodnictwo
w
grach
i zabawach sportowych, sukces
i porażka w grach oraz imprezach
sportowych.
11) uprawia wybraną
sportową;
Sporty typowe dla warunków regionalnych, klimatycznych, bazowych,
np.,
narciarstwo,
pływanie,
łyżwiarstwo, saneczkarstwo, badminton, minigry z piłką.
dyscyplinę
12) przestrzega zasad bezpieczeństwa w trakcie zabaw i gier
ruchowych,
Bezpieczeństwo w
i zabaw sportowych.
13) potrafi wybrać bezpieczne
miejsca do zabawy,
Bawimy się
piecznych.
14) dba o porządek i ład w swoim
otoczeniu,
Porządek i ład w moim otoczeniu.
15) dba o czystość ciała, higienę
osobistą i o swoje zdrowie,
Higiena osobista, czystość ciała,
mycie rąk, mycie zębów, wpajanie
54
w
trakcie
gier
miejscach
bez-
16) rozumie konieczność systematycznej kontroli własnego stanu
zdrowia,
nawyków higienicznych.
Wizyta u lekarza, u dentysty, kontrola stanu własnego zdrowia.
17) rozumie, że niewłaściwe odżywianie się może być przyczyną
choroby,
zagrożeniem
dla
zdrowia, dba o właściwe odżywianie się,
Wiem, co jem, odżywiam się zdrowo,
warzywa i owoce w mojej diecie,
piję mleko.
18) zna niebezpieczeństwa związane
z zatruciami pokarmowymi,
grzybami, nadużywaniem leków,
niewłaściwym używaniem środków chemicznych, papierosami,
alkoholem i narkotykami,
Niebezpieczeństwa związane z zatruciami pokarmowymi, zatrucia grzybami, lekami, środkami chemicznymi, alkoholem, papierosami, narkotykami.
19) wie, jak zachować się w sytuacjach niebezpiecznych, w sytuacjach zagrożenia.
Wzywanie pomocy, udzielanie pierwszej pomocy.
55
11. Etyka
(2)
(1)
1) przestrzega reguł obowiązujących
w społeczności ludzkiej (mówi
prawdę, szanuje cudzą własność,
nie przywłaszcza cudzej własności, oddaje rzeczy znalezione,
ma odwagę przyznać się do
popełnienia nieodpowiedniego
czynu);
Wszyscy mamy takie same prawa.
Nie kłamię, mówię prawdę, nie
obmawiam innych, szanuję cudzą
własność, mam odwagę przyznać się
do popełnionego błędu lub złego
zachowania.
Każdy ma prawo do błędu.
To moje, to twoje, a to nasze.
2) potrafi przeżywać radość z innymi, sprawiać radość innym,
dzielić się z innymi radością,
życzyć im tego, co najlepsze;
Potrafię cieszyć się z innymi, przeżywać z nimi radość z ich lub ze swojego sukcesu, dzielić się z innymi
radością, sprawiać innym radość.
3) wie, że nie można dążyć do
zaspokojenia własnych potrzeb
kosztem innych ludzi;
Współodpowiedzialność za siebie
i innych.
Wolno, nie wolno!
Jak mam postąpić?
4) współpracuje z innymi:
Wspólna zabawa, przestrzeganie
obowiązujących reguł.
56
a) w zabawie: przestrzega obowiązujących reguł, odpowiednio reaguje
w wypadku sukcesu i porażki;
Wspólna praca; wypełnianie swojej
roli, podporządkowanie się, życzliwość w stosunku do innych, docenianie wkładu pracy innych.
b) w pracy: okazuje życzliwość,
umiejętnie podporządkowuje się,
wywiązuje się ze swojej roli,
docenia wysiłek kolegów w zespole;
Wspólnie łatwiej!
5) unika konfliktów, nie krzywdzi
innych, kulturalnie porozumiewa
się z innymi, wchodząc w relacje
z innymi ludźmi; nie wywyższa
się, okazuje szacunek sobie
i innym, unika arogancji, jest
cierpliwy w dochodzeniu do celu;
Konflikty; unikanie konfliktów,
łagodzenie i rozwiązywanie konfliktów.
Mam prawa, ale i obowiązki.
Każdy ma swoją godność.
Każdy jest sprawny inaczej.
Każdy ma prawo do błędu.
6) niesie pomoc potrzebującym.
Pomagam sąsiadom, starszym.
Pomagam koledze w nauce.
Wywiązuję się z obowiązków
domowych, pomagam rodzicom
w pracach domowych.
57
CZĘŚĆ III
Klasa III
Materiał nauczania
1. Edukacja polonistyczna
1) Korzysta z informacji:
(1)
(2)
a) uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji,
Słyszę i wyrażam siebie. Słucham
wypowiedzi innych ludzi. Wysłuchaj
wypowiedzi nauczyciela, a następnie
porozmawiaj z kolegami, co zostało
powiedziane. Moje audycje radiowe.
Wiem, jaka jutro będzie pogoda.
Słyszałeś to? Porozmawiajmy o tym.
Przekaż swoimi słowami usłyszaną
wiadomość.
b) czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie
edukacyjnym i wyciąga z nich
wnioski,
Czytałem o tym. Moje ulubione czasopismo. Co ciekawego w gazecie?
Legendy związane z moją miejscowością. Książka moim przyjacielem.
Ćwiczenia zmierzające do osiągnięcia
płynności, poprawności i wyrazistości
głośnego czytania (zmiana siły i tonu
głosu, tempa czytania, stosowania
pauz gramatycznych i logicznych).
58
Zadaj pytanie na temat wysłuchanej
audycji lub wypowiedzi nauczyciela.
c) wyszukuje w tekście potrzebne
informacje i w miarę możliwości
korzysta ze słowników i encyklopedii przeznaczonych dla dzieci na
I etapie edukacyjnym,
Moja encyklopedia. Posługuję się
słownikiem. Praca ze słownikiem
ortograficznym.
Poszukuję informacji. Różne źródła
informacji.
d) zna formy użytkowe: życzenia,
zaproszenia, zawiadomienia, list,
notatka do kroniki, potrafi z nich
korzystać.
Zapraszam Cię. Najlepsze życzenia!
Jutro odbędzie się... . Zawiadamiam
Was o ... . Piszę do Ciebie list. Nasza
klasowa kronika. Mój pamiętnik.
2. Analizuje i interpretuje teksty kultury:
(1)
(2)
a) przejawia wrażliwość estetyczną,
rozszerza zasób słownictwa poprzez
kontakt z dziełami literackimi,
To są moje odczucia, sądy... . Miałem
podobne przeżycia. To było najciekawsze. Zajrzę do słownika.
b) w tekście literackim zaznacza
wybrane fragmenty, określa czas
i miejsce akcji, wskazuje głównych
bohaterów,
Ustal kolejność zdarzeń w utworze
literackim. Wymień postacie główne
i drugoplanowe. Logiczny bieg
wydarzeń. Każde zdarzenia ma swój
czas i miejsce. Co było wcześniej,
a co później.
c) czyta teksty i recytuje wiersze
z uwzględnieniem interpunkcji
i intonacji,
Czytanie ciche i głośne utworów
literackich. Czytanie dialogów. Moje
ulubione wiersze. Inscenizowanie
tekstów literackich połączonych
59
z odczytywaniem lub recytacją
kwestii dialogowych. Odgrywanie
scenek. Nasz klasowy teatrzyk.
Wygłasza z pamięci ulubiony wiersz.
d) ma potrzebę kontaktu z literaturą
i sztuką dla dzieci, czyta wybrane
przez siebie i wskazane przez
nauczyciela książki, wypowiada się
na ich temat,
W szkolnej bibliotece. Nasza domowa
biblioteka.
e) pod kierunkiem nauczyciela korzysta z podręczników i zeszytów
ćwiczeń oraz innych środków dydaktycznych.
Rozwiązuje zadania zawarte w podręczniku i zeszycie ćwiczeń, korzysta
z pomocy dydaktycznych. Ćwiczenia
w pisaniu, czytaniu, opowiadaniu,
itp.
Moje ulubione książki i czasopisma.
Ostatnio czytałem ... . Wydarzenia
realistyczne i fantastyczne w przeczytanym tekście.
3. Tworzy wypowiedzi:
(1)
(2)
a) w formie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniową wypowiedź, krótkie,
opowiadanie i opis, list prywatny,
życzenia, zaproszenia,
Opowiadam o wydarzeniach wczorajszego dnia, tygodnia. Opowiedz treść
przeczytanego tekstu literackiego.
Widzę i opisuję. Składamy życzenia
świąteczne, imieninowe, z okazji
dnia dziadka, babci itp. Serdeczne
życzenia. Piszę do Ciebie. Zapraszam
Cię na .... . Kartka z wakacji.
Ogłoszenie.
60
b) dobiera właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach
społecznych,
Życzliwie oceniam innych. Rozmowa
telefoniczna. Porozmawiaj na temat
swoich zainteresowań. Przeprowadzam wywiad. Dialog.
List do kolegi. Scenki dialogowe.
c) uczestniczy w rozmowach: zadaje
pytania, udziela odpowiedzi i prezentuje własne zdanie; poszerza
zakres słownictwa i struktur składniowych,
Konferencja prasowa. O co chodziło
w tym opowiadaniu? Czy zawsze mam
rację? Moje własne zdanie! Korzystam
ze słownika! Opisz sytuację na ilustracji. Słucham wypowiedzi innych.
d) dba o kulturę wypowiadania się:
poprawnie artykułuje głoski, akcentuje wyrazy stosuje pauzy i właściwą intonację w zdaniu oznajmującym, pytającym i rozkazującym;
stosuje formy grzecznościowe,
Konkurs pięknego czytania. Słuchanie
i reagowanie na polecenia nauczyciela. Zadawanie pytań, uczestniczenie
w rozmowie, odpowiadanie na pytania
po wysłuchaniu rozmówcy, przeczytanego tekstu. Wykonaj to zadanie!
Rozmowa nauczyciela z dziećmi.
e) dostrzega różnicę pomiędzy literą
i głoską; dzieli wyrazy na sylaby;
oddziela wyrazy w zdaniu, zdania
w tekście,
Poprawne, wyraźne wybrzmiewanie
głosek, wyrazów, zdań. Stosowanie
w mowie elementów techniki języka
mówionego (artykulacja, akcent,
pauza, siła głosu, intonacja, tempo).
f) pisze czytelnie i estetycznie
(przestrzega zasad kaligrafii),
dba o poprawność gramatyczną,
ortograficzną oraz interpunkcyjną,
g) przepisuje teksty, pisze z pamięci
i ze słuchu; w miarę swoich możliwości samodzielnie realizuje pisemne zadania domowe.
61
Uczeń kończący klasę III:
(1)
(2)
1) wie, że ludzie posługują się różnymi językami i że chcą się z nimi
porozumieć, trzeba nauczyć się
ich języka (motywacja do nauki
języka obcego);
Kształtowanie świadomości w zakresie
potrzeby uczenia się języka obcego.
2) reaguje werbalnie i niewerbalnie
na proste polecenia nauczyciela;
Nabywanie umiejętności; reagowanie
werbalne i niewerbalne na polecenia
w danym języku obcym.
3) rozumie wypowiedzi ze słuchu:
Rozumienie wypowiedzi ze słuchu:
a) rozróżnia znaczenie wyrazów
o podobnym brzmieniu,
– rozróżnianie dźwięków w wyrazach
o podobnym brzmieniu,
b) rozpoznaje zwroty stosowane na co
dzień i potrafi się nimi posługiwać,
– rozpoznawanie i rozumienie zwrotów w komunikacji międzyludzkiej,
Uświadomienie, że ludzie posługują
się różnymi językami, że mają
potrzebę porozumiewania się z innymi ludźmi.
– rozumienie ogólnego sensu krótkich
opowiadań i baśni przedstawianych
także równocześnie z ilustracją lub
za pomocą gestów,
c) rozumie ogólny sens krótkich
opowiadań i baśni przedstawianych także za pomocą obrazów,
gestów,
– rozumienie sensu krótkich i prostych
dialogów prowadzonych bezpośrednio w klasie, w historyjkach obrazkowych jak i nagranych (audio, video).
d) rozumie sens prostych dialogów
w historyjkach obrazkowych
(także w nagraniach audio
i video);
62
4) czyta ze zrozumieniem wyrazy
i proste zdania;
Czytanie ze zrozumieniem wyrazów,
prostych zdań i historyjek obrazkowych w formie komiksów.
5) zadaje pytania i udziela odpowiedzi w ramach wyuczonych
zwrotów,
recytuje
wiersze,
rymowanki i śpiewa piosenki,
nazywa obiekty z otoczenia
i opisuje je, bierze udział w miniprzedstawieniach teatralnych;
Formułowanie i zadawanie prostych
pytań i udzielanie odpowiedzi,
korzystając z wyuczonych zwrotów.
6) przepisuje wyrazy i zdania;
Przepisywanie wyrazów i zdań.
7) w nauce języka obcego nowożytnego potrafi korzystać ze słowników obrazkowych, książeczek,
środków multimedialnych;
Korzystanie ze słowników obrazkowych, książeczek multimedialnych.
8) współpracuje z
w trakcie nauki.
Współpraca z kolegami w trakcie
nauki języka obcego, prowadzenie
dialogów.
Udział w przedstawieniach.
Recytowanie wierszyków i rymowanek, śpiewanie piosenek.
rówieśnikami
63
3. Edukacja muzyczna
1) w zakresie odbioru muzyki:
(2)
(1)
a) zna i stosuje następujące rodzaje
aktywności muzycznej:
Śpiewanie piosenek
wych indywidualnie
z klasą.
– śpiewa w zespole piosenki ze
słuchu (nie mniej niż 10 utworów
roku szkolnym; śpiewa z pamięci
hymn narodowy,
Rytmiczne recytowanie tekstów.
jednogłosoi wspólnie
Wyszukiwanie powtarzających się
fragmentów melodii.
Śpiewanie nazwami solmizacyjnymi
wzorów
melodii
od
różnych
dźwięków.
– gra na instrumentach perkusyjnych
(proste rytmy i wzory rytmiczne)
oraz
melodycznych
(proste
melodie i akompaniamenty),
Granie na instrumentach perkusyjnych.
Granie na instrumentach niemelodycznych; grzechotka, bębenek,
trójkąt, itp.
– realizuje sylabami rytmicznymi,
gestem oraz ruchem proste rytmy
i wzory rytmiczne; reaguje ruchem
na puls rytmiczny i jego zmiany,
zmiany tempa, metrum i dynamiki
(maszeruje, biega, podskakuje),
Granie na kselofonie.
Granie na flecie prostym.
Zabawy ze śpiewem, inscenizowanie piosenek.
– tańczy podstawowe kroki i figury
krakowiaka, polki oraz innego,
prostego tańca ludowego,
Tańce regionalne.
Poznanie podstawowych kroków,
64
polki, krakowiaka i innych tańców
regionalnych.
Bawimy się przy muzyce.
Reagowanie ruchem na zmiany
tempa,
dynamiki,
wysokości
dźwięków i akcent metryczny.
b) rozróżnia podstawowe elementy
muzyki (melodia, rytm, wysokość
dźwięku, akompaniament, tempo, dynamika) i znaki notacji
muzycznej (wyraża ruchowo czas
trwania wartości rytmicznych,
nut i pauz),
Wyszukiwanie powtarzających się
fragmentów muzyki.
Realizowanie ruchem wartości rytmicznych, nut i pauz.
Rozpoznawanie głosów ludzkich: alt,
sopran, bas, tenor.
c) aktywnie słucha muzyki i określa
jej cechy: rozróżnia i wyraża
środkami pozamuzycznymi charakter emocjonalny muzyki,
rozpoznaje utwory wykonywane
solo i zespołowo, na chór
i orkiestrę; orientuje się w rodzajach głosów ludzkich (sopran, bas)
oraz w instrumentach muzycznych (fortepian, gitara, trąbka,
flet, perkusja); rozpoznaje podstawowe formy muzyczne – AB,
ABA (wskazuje ruchem lub gestem
ich kolejne części).
Rozpoznawanie brzmienia różnych
instrumentów.
Związek akompaniamentu z tekstem.
Skład
wykonawczy
utworów.
słuchanych
Podobieństwa i kontrasty w melodii
i w rytmie.
Słuchanie
z mediów.
muzyki
odtwarzanej
Słuchanie muzyki na koncercie.
65
2) w zakresie tworzenia muzyki:
(1)
(2)
a) tworzy proste ilustracje dźwiękowe do tekstów i obrazów oraz
improwizacje ruchowe do muzyki,
Tworzenie prostych tematów rytmicznych.
Rytmiczne recytowanie sylab, słów
i zdań.
Improwizacje ruchowe do prostych
tekstów.
Improwizowanie melodii na znanych
instrumentach.
b) improwizuje głosem i na instrumentach według ustalonych
zasad,
Swobodne
tworzenie
melodii
do znanych i prostych tekstów.
Tworzenie muzycznych ilustracji do
poznanych wierszy i innych tekstów
literackich.
c) wykonuje proste utwory, interpretuje je zgodnie z ich rodzajem
i funkcją.
Tworzenie własnych układów muzycznych.
Malowanie melodii do słuchanej
piosenki czy melodii.
66
4. Edukacja plastyczna
1) w zakresie percepcji sztuki:
(1)
(2)
a) określa swoją przynależność kulturową poprzez kontakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami
i z tradycją w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym;
uczestniczy w życiu kulturalnym
tych środowisk, wie o istnieniu
placówek kultury działających
na ich rzecz,
Znam tradycje i kulturę mojego
regionu.
Znam zabytki w mojej miejscowości
i najbliższym regionie.
Tradycje rodzinne.
Placówki kultury w mojej miejscowości; izby regionalne, muzeum,
galeria obrazów, teatr, kino, dom
kultury, i inne.
Odwiedzam galerie sztuki, umiem
oglądać dzieła plastyczne.
Sztuka użytkowa; piękno w moim
otoczeniu.
Dostrzeganie i obserwowanie dzieł
sztuki w plenerze i otoczeniu
człowieka.
Grafika użytkowa; plakaty, znaczki
pocztowe, stemple okolicznościowe,
liternictwo.
Graffiti – piękno czy brzydota?
67
Media a sztuka, poznawanie i oglądanie dzieł sztuki, wykorzystując
media.
b) korzysta z przekazów medialnych; stosuje ich wytwory w swojej działalności twórczej (zgodnie
z wiedzą o prawach autora);
Dekoracje mojego otoczenia.
Naśladownictwo w działalności twórczej czy powielanie?
Prawa autorskie, co to takiego?
2) w zakresie ekspresji przez sztukę:
(1)
(2)
a) podejmuje działalność twórczą
posługując się takimi środkami
wyrazu plastycznego, jak: kształt,
barwa, faktura, w kompozycji
na płaszczyźnie i w przestrzeni
(stosując określone materiały,
narzędzia i techniki plastyczne),
Barwa, określanie możliwości wyrazowej barw; dostrzeganie różnic
walorowych w zakresie jednej
barwy,
barwy
podstawowe
i pochodne, tworzenie kompozycji
różnych barw.
Rysowanie.
Malowanie.
Faktura, dostrzeganie możliwości
wyrazowych różnych faktur.
Kształt, dostrzeganie kształtów,
podobieństwa i różnice kształtów,
kompozycje różnych kształtów.
Usytuowanie w przestrzeni, wytwory płaskie i przestrzenne.
68
Projektowanie i wykonywanie płaskich i przestrzennych form użytkowych z uwzględnieniem układu
rytmicznego, symetrycznego, kompozycji otwartej, zamkniętej.
b) realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych, w tym
służące kształtowaniu własnego
wizerunku i otoczenia oraz
upowszechnianiu kultury w środowisku szkolnym (stosując określone narzędzia i wytwory przekazów medialnych).
Tworzenie kompozycji nastrojowych,
uwzględniających możliwości wyrazowe elementów formy.
Rysowanie, malowanie za pomocą
przyrządów.
Projektowanie
prostych
form
użytkowych przy użyciu i wykorzystaniu mediów.
3) w zakresie recepcji sztuki:
(1)
(2)
a) rozróżnia takie dziedziny działalności twórczej człowieka, jak
architektura, sztuki plastyczne
oraz inne określone dyscypliny
sztuki (fotografia, film) i przekazy
medialne (telewizja, Internet),
a także rzemiosło artystyczne
i sztukę ludową,
Zapoznanie się z dziedzinami sztuk
pięknych; architektura, sztuki plastyczne; malarstwo, rysunek, grafika,
grafika użytkowa, rzeźba, film,
fotografia, rzemiosło artystyczne
i sztuka ludowa.
Dzieła; rysunek projektu architektonicznego, makieta, budowla,
obraz, rysunek, akwarela, grafika,
fotografia, film, rzeźba, scenografia, kostium, wytwory rzemiosła
artystycznego i sztuki ludowej.
69
Twórcy dzieł; architekt, rzeźbiarz,
malarz, grafik, scenograf, reżyser,
fotograf, twórca ludowy.
Znane polskie dzieła architektury
i sztuk plastycznych.
b) rozpoznaje
wybrane
dzieła
architektury i sztuk plastycznych
należące do polskiego i europejskiego dziedzictwa kultury;
opisuje ich cechy charakterystyczne (posługując się elementarnymi terminami właściwymi
dla tych dziedzin działalności
twórczej).
Europejskie dzieła
i sztuk plastycznych.
architektury
Funkcje dzieł plastycznych.
Dekoracja wnętrz.
Formy istnienia dzieł plastycznych;
oryginał, kopia, reprodukcja, odbitka.
(1)
(2)
1) odróżnia dobro od zła, stara się
być sprawiedliwym i prawdomównym; nie krzywdzi słabszych i pomaga potrzebującym;
Dobro i zło. Próba określenia tych
pojęć – dyskusja. Pomagam słabszym, starszym. Zawsze mówię
prawdę. Staram się być sprawiedliwym. Jak trudno sądzić innych?
2) identyfikuje się ze swoją rodziną
i jej tradycjami; podejmuje
obowiązki domowe i rzetelnie je
wypełnia; rozumie, co to jest
Członkowie
rodziny:
rodzice,
rodzeństwo, dziadkowie, krewni.
Uczucia
i
wzajemna
pomoc
w rodzinie. Obowiązki członków
70
sytuacja ekonomiczna rodziny
i wie, że trzeba do niej dostosować swe oczekiwania;
rodziny. Budżet rodziny – sytuacja
ekonomiczna rodzina. Dom jako
miejsce pracy i wypoczynku rodziny.
Nasze radości i smutki.
3) wie, jak należy zachować się
w
stosunku
do
dorosłych
i rówieśników (formy grzecznościowe);
rozumie
potrzebę
utrzymywania dobrych relacji
z sąsiadami w miejscu zamieszkania; jest chętny do pomocy,
respektuje prawo innych do pracy
i wypoczynku;
Moje relacje z sąsiadami. Kultura
osobista w życiu codziennym. Formy
grzecznościowe na co dzień. Wzajemna pomoc sąsiedzka. Nie utrudniamy sobie życia w sąsiedztwie.
4) jest tolerancyjny wobec osób
innej narodowości, tradycji kulturowej itp.; wie, że wszyscy
ludzie mają równe prawa;
Różnice i podobieństwa między ludźmi. Jesteśmy podobni, a jednak
różnimy się. Wszyscy ludzie mają
równe prawa. Każdy jest sprawny
inaczej.
5) zna prawa ucznia i jego obowiązki (w tym zasady bycia dobrym
kolegą), respektuje je, uczestniczy w szkolnych wydarzeniach;
Prawa i obowiązki ucznia. Regulamin
klasowy. Normy i zasady obowiązujące w klasie. Trudne sytuacje
w klasie. Sposoby rozwiązywania
konfliktów klasowych. Klasowe
i szkolne uroczystości i wydarzenia.
6) zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiekty, tradycje; wie,
w jakim regionie mieszka; uczestniczy w wydarzeniach organizowanych przez lokalną społeczność;
Moja najbliższa okolica. Nasza miejscowość dawniej i dziś. Tradycje
naszego regionu. Jestem członkiem
tej społeczności. Jestem przewodnikiem po mojej miejscowości.
71
7) zna symbole narodowe (barwy,
godło, hymn narodowy) i najważniejsze wydarzenia historyczne; orientuje się w tym, że są
ludzie szczególnie zasłużeni dla
miejscowości, w której mieszka,
dla Polski i świata;
Jestem Polakiem i Europejczykiem.
Od gór aż po Bałtyk – to moja
Ojczyzna. Symbole narodowe. Kiedy
słyszę
Mazurka
Dąbrowskiego.
Wszystko ma swoją historię.
Zasłużeni ludzie dla mojej miejscowości, regionu, Polski. Duża i mała
Ojczyzna.
8) wie, jak ważna jest praca w życiu
człowieka; wie, jaki zawód
wykonują jego najbliżsi i znajomi,
czym zajmuje się kolejarz,
aptekarz, policjant, weterynarz;
Praca w życiu człowieka. Problem
bezrobocia. Praca jako źródło utrzymania rodziny. Wiem gdzie pracują
moi rodzice, jaką pracę wykonują.
Mój sąsiad jest: weterynarzem, rolnikiem, kolejarzem, aptekarzem,
policjantem, itp.
9) zna zagrożenia ze strony ludzi;
potrafi powiadomić dorosłych
o wypadku, zagrożeniu, niebezpieczeństwie; zna numery telefonów: pogotowia ratunkowego,
straży pożarnej, policji oraz ogólnopolski numer alarmowy 112.
Czy coś mi może grozić ze strony
ludzi? Gdy jesteś sam w domu.
Wizyta nieznajomego. Kiedy należy
powiedzieć – NIE! Znam numery telefonów alarmowych, wiem jak
powiadomić dorosłych o wypadku.
Wzywanie pomocy. Udzielanie pierwszej pomocy.
72
6. Edukacja przyrodnicza
(1)
(2)
1) obserwuje i prowadzi proste
doświadczenia przyrodnicze, analizuje je i wiąże przyczynę
ze skutkiem;
Obserwuję piękną i zmieniającą się
przyrodę.
2) opisuje życie w wybranych
ekosystemach: w lesie, ogrodzie,
parku, łące i zbiornikach wodnych;
Na wycieczce w lesie i w parku.
W ogrodzie u babci. Jaka piękna ta
łąka? Nad stawem i nad jeziorem.
Ekosystemy w mojej okolicy.
3) nazywa charakterystyczne elementy typowych krajobrazów
Polski: nadmorskiego, nizinnego,
górskiego;
Krajobrazy Polski: nizinny, nadmorski, górski. Rozpoznaj te krajobrazy –
czym się wyróżniają? Krajobrazy
przekształcone przez człowieka;
przemysłowy, rolniczy, miejski.
Krajobraz najbliższej okolicy.
4) wymienia zwierzęta i rośliny
typowe dla wybranych regionów
Polski; rozpoznaje i nazywa niektóre zwierzęta egzotyczne;
Gdzie żyją żubry? Z wizytą u świstaka. Tama bobra. Na nadmorskich
wydmach. W puszczy.
5) wyjaśnia zależności funkcjonowania przyrody od pór roku;
Pory roku. Zmiany w przyrodzie
w zależności od pór roku – cykliczność
zmian w przyrodzie. Życie i praca
człowieka w kolejnych porach roku.
Jak się to wszystko zmienia? Długi
i krótki dzień. Spędzanie czasu wolnego w zależności od pory roku.
73
6) podejmuje działania na rzecz
ochrony przyrody w swoim
środowisku; wie, jakie zniszczenia w przyrodzie powoduje
człowiek (wypalanie łąk, zaśmiecanie lasów, nadmierny hałas,
kłusownictwo);
Jak się chroni przyrodę w Twojej
okolicy? Jakie znasz zwierzęta
i rośliny będące pod ochroną? Parki
narodowe, rezerwaty przyrody, parki
krajobrazowe, pomniki przyrody.
Przykłady negatywnych i pozytywnych oddziaływań człowieka na stan
środowiska w najbliższej Twojej
okolicy. Wpływ stanu środowiska
na zdrowie człowieka.
7) zna wpływ przyrody nieożywionej
na życie ludzi, zwierząt i roślin:
Słońce a życie na Ziemi.
Woda i powietrze w życiu roślin
i zwierząt.
a) wpływ światła słonecznego na
cykliczność życia na Ziemi,
Węgiel i
człowieka.
b) znaczenie powietrza i wody dla
życia,
jego
znaczenie
dla
Glina i jej znaczenie dla życia
człowieka.
c) znaczenie wybranych skal i minerałów dla człowieka (np. węgla
i gliny);
8) nazywa części ciała i organy
wewnętrzne zwierząt i ludzi (np.
serce, płuca, żołądek);
Znam budowę ciała człowieka i zwierząt. Dbam o moje serce i płuca.
9) zna podstawowe zasady racjonalnego odżywiania się, rozumie
konieczność kontrolowania stanu
zdrowia i stosuje się do zaleceń
stomatologa i lekarza;
Wiem, co jem. Zdrowa żywność.
Warzywa i owoce w diecie człowieka.
Mleko i jego przetwory, ich wpływ na
nasze zdrowie. Szkodliwe substancje
dla zdrowia. Dbam o mój żołądek. Wizyta u lekarza i stomatologa. Higiena
osobista. Myję zęby. Opieka lekarska.
74
Wiem, kiedy mam powiedzieć – NIE!
10) dba o zdrowie i bezpieczeństwo
swoje i innych (w miarę swoich
możliwości); orientuje się w zagrożeniach ze strony roślin i zwierząt,
a także w zagrożeniach typu:
burza, huragan, śnieżyca, lawina,
powódź, itp.; wie, jak trzeba się
zachować w takich sytuacjach.
Wołanie o pomoc. Co mi może grozić
ze strony zwierząt i niektórych roślin?
Warunki atmosferyczne a moje bezpieczeństwo: burza, huragan, wichura, śnieżyca, deszcz, ulewa, powódź.
(1)
(2)
1) liczy (w przód i w tył) od danej
liczby po 1, dziesiątkami od danej
liczby w zakresie 100 i setkami
od danej liczby w zakresie 1000;
Jednostki, dziesiątki, setki. Policz,
przelicz. Liczenie w pamięci. Liczby
w zakresie do 100.
Liczenie setkami w zakresie 1000.
Wykonywanie czterech działań arytmetycznych na liczbach trzycyfrowych bez przekraczania progu
dziesiątkowego.
2) zapisuje cyframi i odczytuje liczby w zakresie 1000;
Cyfrowy i słowny zapis liczb w zakresie 1000.
Odczytywanie liczb w zakresie 1000.
3) porównuje dowolne dwie liczby
w zakresie 100 (bez algorytmów
i z użyciem znaków: <, >, =);
Porównywanie liczb i porządkowanie
ich w ustalonej kolejności; rosnącej
lub malejącej w zakresie 100.
75
4) dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 (bez algorytmów działań
pisemnych); sprawdza wyniki
odejmowania za pomocą dodawania;
Działania na liczbach w zakresie do
100. Dodawanie i odejmowanie liczby jednocyfrowej od dwucyfrowej.
Dodawanie i odejmowanie liczb
dwucyfrowych z przekroczeniem
progu dziesiątkowego. Liczenie
w pamięci.
5) podaje z pamięci iloczyny w zakresie tabliczki mnożenia; sprawdza wyniki dzielenia za pomocą
mnożenia;
Mnożenie i dzielenie liczb w zakresie
tabliczki
mnożenia.
Liczenie
w pamięci. Mnożenie jest rozdzielne.
Sprawdzamy poprawność dzielenia
za pomocą mnożenia. Liczenie
w pamięci.
6) rozwiązuje
łatwe
równania
jednodziałaniowe z niewiadomą
w postaci okienka (bez przenoszenia na drugą stronę);
Związek
dodawania
z
odejmowaniem, mnożenia z dzieleniem;
rozwiązywanie równań z niewiadomą
w postaci okienka, ilustrowanie
działań na grafach.
7) rozwiązuje zadania tekstowe
wymagające wykonania jednego
działania (w tym zadania na
porównywanie różnicowe, ale bez
porównywania ilorazowego);
Matematyczne opisy rzeczywistości –
zadania tekstowe. Rozwiązywanie
zadań tekstowych w zakresie
czterech działań (dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia) oraz
porównywanie różnicowe.
8) wykonuje
łatwe
obliczenia
pieniężne (cena, ilość, wartość)
i radzi sobie w sytuacjach codziennych wymagających takich
umiejętności;
Ile zapłacimy? – złote, grosze. Łatwe
obliczenia pieniężne. Cena, wartość,
ilość, reszta.
Życiowe problemy w matematycznych zadaniach tekstowych.
76
9) mierzy i zapisuje wynik pomiaru
długości, szerokości i wysokości
przedmiotów oraz odległości;
posługuje
się
jednostkami:
milimetr, centymetr, metr; wykonuje łatwe obliczenia dotyczące
tych miar (bez zmiany jednostek
i wyrażeń dwumianowanych
w obliczeniach formalnych);
używa pojęcia kilometr w sytuacjach życiowych, np. Jechaliśmy
autobusem 27 kilometrów (bez
zamiany na metry);
Mierzenie i obliczanie długości, szerokości, wysokości przedmiotów przy
użyciu różnych miar; linijki, metra
stolarskiego, metra krawieckiego.
Stosowanie różnych miar w życiu
codziennym; milimetr, centymetr,
metr.
10) waży przedmioty, używając
określeń: kilogram, pół kilograma, dekagram, gram; wykonuje
łatwe obliczenia, używając tych
miar (bez zamiany jednostek
i bez wyrażeń dwumianowanych
w obliczeniach formalnych);
Co lżejsze? Co cięższe? – wagi.
Ważenie przedmiotów z zastosowaniem pojęć; kilogram, pół kilograma, dekagram, gram. Problemy
życiowe w zadaniach tekstowych.
11) odmierza płyny różnymi miarkami; używa określeń: litr, pół
litra, ćwierć litra;
Mierzenie pojemności z zastosowaniem określeń; litr, pół litra,
ćwierć litra.
12) odczytuje temperaturę (bez
konieczności posługiwania się
liczbami ujemnymi, np. 5 stopni
mrozu, 3 stopnie poniżej zera);
Ile stopni w skali Celsjusza? – termometr. Odczytywanie wskazań termometru.
13) odczytuje i zapisuje liczby
w systemie rzymskim od I do XII;
Znaki rzymskie w kalendarzu i nie
tylko.
Używanie pojęcia kilometr. Proste
obliczanie odległości. Wyrażenia
dwumianowane. Życiowe problemy
w prostych zadaniach tekstowych.
77
14) podaje i zapisuje daty; zna
kolejność dni tygodnia i miesięcy; porządkuje chronologicznie
daty;
wykonuje
obliczenia
kalendarzowe w sytuacjach
życiowych;
A czas płynie, płynie... . I znów minął
rok – kalendarze. Biegle posługiwanie
się nazwami dni tygodnia, nazwy
miesięcy. Posługiwanie się pojęciami; tydzień, miesiąc, kwartał, rok,
pora roku. Pisanie i odczytywanie
dat. Proste obliczenia kalendarzowe.
15) odczytuje wskazania zegarów:
w systemach 12- i 24-godzinnym,
wyświetlających cyfry i ze wskazówkami; posługuje się pojęciami: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; wykonuje proste
obliczenia zegarowe (pełne
godziny);
A czas płynie – zegary i zegarki.
Zegar też można czytać. Odczytywanie wskazań zegara w cyklu
12- i 24- godzinnym. Posługiwanie się
pojęciami; minuta, kwadrans, pół
godziny, godzina, doba. Proste
obliczenia zegarowe.
16) rozpoznaje i nazywa koła,
kwadraty, prostokąty i trójkąty
(również nietypowe, położone
w różny sposób oraz w sytuacji,
gdy figury zachodzą na siebie);
rysuje odcinki no podanej długości; oblicza obwody trójkątów,
kwadratów
i
prostokątów
(w centymetrach);
Figury geometryczne w rzeczywistości i na rysunku. Regularności i własności
figur
geometrycznych.
Utrwalanie pojęć; figura geometryczna, kwadrat, prostokąt, trójkąt,
wielokąt. Obliczanie obwodu kwadratu, prostokąta czy innej dowolnej
figury geometrycznej.
17) rysuje drugą połowę figury symetrycznej;
rysuje
figury
w powiększeniu i pomniejszeniu;
kontynuuje regularność w prostych motywach (np. szlaczki,
rozety).
Rysowanie i konstruowanie figur
geometrycznych. Prostopadle i równoległe na rysunku i w rzeczywistości. Schematyczne rysunki techniczne. Dekoracje geometryczne;
szlaczki, rozety.
78
8. Zajęcia komputerowe
(2)
(1)
1) umie obsługiwać komputer:
Znam budowę komputera. Znam elementy zestawu komputerowego.
a) posługuje się myszą i klawiaturą,
Posługuję się myszą i klawiaturą.
b) poprawnie nazywa główne elementy zestawu komputerowego;
2) posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi,
rozwijając swoje zainteresowania; korzysta z opcji w programach;
Zaawansowane posługiwanie się programem MS Paint, otwieranie oraz
zapisywanie obrazów, używanie
wszystkich narzędzi programu;
wypełnianie
kolorem,
pędzel,
gumka. Ołówek, prostokąt, elipsa,
linia, aerograf, lupa, zaokrąglony
prostokąt, pipeta, korzystanie
z palety kolorów, używanie funkcji
zaznaczenia, pomniejszenia i przenoszenia zaznaczonych fragmentów
obrazka, zmiana formatu obrazka,
wpisywanie tekstu, samodzielne
tworzenie prac z pomocą wybranych
narzędzi. Przygotowanie do druku,
drukowanie obrazów. Moje gry
komputerowe.
3) wyszukuje i korzysta z informacji:
Korzystanie z Internetu; poznanie
pojęcia strony www, poczty internetowej, przeglądarki, odsyłaczy; uruchomianie przeglądarki; wpisywanie
a) przegląda wybrane przez nauczyciela strony internetowe (np.
79
stronę swojej szkoły),
adresu strony internetowej, wyszukiwanie informacji w Internecie,
dodawanie stron do „ulubionych”,
korzystanie z multimediów internetowych, prezentacje multimedialne.
b) dostrzega elementy aktywne na
stronie internetowej, nawiguje
po stronach w określonym zakresie,
c) odtwarza animacje i prezentacje
multimedialne;
4) tworzy teksty i rysunki:
Posługiwanie się programem Wordpad;
wpisywanie, usuwanie oraz przenoszenie tekstu, zmiana czcionki, rozmiaru,
oraz kolor tekstu, wprowadzanie
pogrubienia,
podkreślenia
oraz
pochylenia, wyrównywanie tekstu,
formatowanie akapitów, formatowanie tytułów, wypunktowanie,
przygotowanie do druku, drukowanie
plików. Korzystanie z kalkulatora:
dodawanie i odejmowanie liczb.
a) wpisuje za pomocą klawiatury
litery, cyfry i inne znaki, wyrazy
i zdania,
b) wykonuje rysunki za pomocą
wybranego edytora grafiki, np.
Z gotowych figur;
5) zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, Internetu
i multimediów:
Wpływ komputera
człowieka.
na
zdrowie
a) wie, że praca przy komputerze
męczy wzrok, nadwyręża kręgosłup, ogranicza kontakty społeczne,
Bezpieczne korzystanie z komputera,
Internetu i multimediów. Pracując
przy komputerze dbam o swoje
zdrowie. Czy Internet jest anonimowy?
b) ma świadomość niebezpieczeństw
wynikających z anonimowości
kontaktów i podawania swojego
adresu,
Piszę tylko ze znajomymi – nie podaję adresu nieznajomym.
80
c) stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera,
Internetu i multimediów.
Słucham rad nauczyciela i rodziców
pracując przy komputerze. Czy świat
gier może mnie całkowicie pochłonąć? Nie tylko zabawy z komputerem
– ważne są spotkania i zabawy
z kolegami.
9. Zajęcia techniczne
1) Zna środowisko techniczne na tyle, że:
(1)
(2)
a) orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku („jak to jest zrobione?”): meble, domy, samochody,
sprzęt
gospodarstwa
domowego,
Jak to zrobione? Budzenie zainteresowania techniką. Historia niektórych wynalazków.
Poznanie zawodów
z techniką.
związanych
Praca naszych rodziców w tym
zakresie.
b) rozpoznaje rodzaje maszyn i urządzeń: transportowych (samochody,
statki, samoloty), wytwórczych
(narzędzia, przyrządy), informatycznych (komputer, laptop, telefon
komórkowy); orientuje się w rodzajach budowli (budynki mieszkalne,
biurowe, przemysłowe, mosty,
tunele, wieże) i urządzeń elek-
Zapoznanie się z rodzajami maszyn
i urządzeń: transportowych (samochody, pociągi, samoloty i helikoptery, łodzie i statki), wytwórczych
(narzędzi i przyrządy), informatycznych (komputer, laptop, telefon
komórkowy), urządzeń elektrycznych
(prądnica rowerowa, latarka). Orientowanie się w rodzajach budowli
81
trycznych
(latarka,
rowerowa),
prądnica
(budynki mieszkalne, biurowe, przemysłowe, mosty, tunele, wieże).
c) określa wartość urządzeń technicznych z punktu widzenia cech
użytkowych (łatwa lub trudna
obsługa), ekonomicznych (tanie
lub drogie w zakupie i użytkowaniu), estetycznych (np. ładne lub
brzydkie).
Urządzenia techniczne w domu.
Urządzenie techniczne w szkole.
Urządzenia gazowe. Nabywanie
umiejętności
posługiwania
się
urządzeniami domowymi i szkolnymi.
Określanie wartości urządzeń, łatwa
czy trudna obsługa, tanie czy drogie
przy zakupie i użytkowaniu, ładne
czy brzydkie.
2. Realizuje „drogę” powstawania przedmiotów
od pomysłu do wytworu:
(1)
(2)
a) przedstawia pomysły rozwiązań
technicznych: planuje kolejne
czynności, dobiera odpowiednie
materiały (papier, drewno, metal,
tworzywo sztuczne, materiały
włókiennicze) oraz narzędzia,
Planowanie i organizowanie pracy;
wybór zadania do wykonania, dobór
odpowiednich materiałów, przedstawienie pomysłu wykonania,
korzystanie z prostych schematów
i instrukcji.
b) rozumie potrzebę organizowania
działania technicznego: pracy
indywidualnej i zespołowej,
Dobór
odpowiednich
narzędzi
potrzebnych do wykonania zadania.
c) posiada umiejętności:
Rozumienie pracy indywidualnej
i zespołowej przy organizowaniu
działań technicznych.
– odmierzania
materiału,
potrzebnej
ilości
82
– cięcia papieru, tektury, itp.,
Materiały potrzebne do majsterkowania, rozpoznawanie materiałów: papierniczych, przyrodniczych,
metalowych, drewnianych, włókienniczych, tworzyw sztucznych. Badanie własności tychże materiałów.
Określanie ich przydatności do wykonania konkretnych prac.
– montażu modeli papierowych
i z tworzyw sztucznych, korzystając z prostych instrukcji i schematów rysunkowych, np. Buduje
latawce, makiety domów, mostów,
modeli samochodów, samolotów
i statków,
Korzystanie z instrukcji i prostych
schematów rysunkowych. Umiejętne
łączenie materiałów; poznawanie i
doskonalenie sposobów łączenia
materiałów: wiązanie, spinanie
spinaczem czy na zatrzaski, zszywanie, zbijanie, sklejanie, skręcanie, zaginanie kartonu. Konstruowanie prostych modeli samochodów,
samolotów,
statków,
budowanie
latawców,
makiety
budynków. Montaż obwodów elektrycznych, szeregowych i równoległych z gotowych zestawów.
– w miarę możliwości, montażu
obwodów elektrycznych, szeregowych i równoległych z wykorzystaniem gotowych zestawów.
3. Dba o bezpieczeństwo własne i innych:
(1)
(2)
a) utrzymuje ład i porządek w miejscu pracy,
Dbanie o ład i porządek w miejscu
pracy. Dbanie o czystość narzędzi
i właściwą ich konserwację.
b) właściwie używa narzędzi i urządzeń technicznych,
Doskonalenie umiejętności posługiwania się prostymi narzędziami;
młotek, pilnik, obcęgi, śrubokręt,
83
wkrętak, imadło. Zagrożenia wynikające z niewłaściwego korzystania
z urządzeń technicznych w domu
i w szkole (elektrycznych i gazowych).
c) wie, jak należy bezpiecznie
poruszać się po drogach (w tym
na rowerze) i korzystać ze środków komunikacji; wie jak trzeba
zachować się w sytuacji wypadku.
Na drodze. Poruszanie się po drodze.
Korzystanie ze środków masowej
komunikacji.
Udzielanie pomocy przy drobnych
zranieniach i skaleczeniach. Informowanie dorosłych o wypadku.
1) w zakresie sprawności fizycznej:
(1)
(2)
a) realizuje marszobieg trwający co
najmniej 15 minut,
Marsze i ćwiczenia terenowe,
marszobieg, marsz rytmiczny.
b) umie wykonać próbę siły mięśni
brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa.
Ćwiczenia tułowia, ćwiczenia mięśni
brzucha, ćwiczenia dolnego odcinka
kręgosłupa. Ćwiczenia fizyczne
korygujące postawę ciała.
84
2) w zakresie treningu zdrowotnego:
(1)
(2)
a) przyjmuje pozycje wyjściowe
i ustawienia do ćwiczeń oraz
wykonuje przewrót w przód,
Ćwiczenia porządkowe; zbiórka
w kolumnie pojedynczej i dwójkowej, odliczanie w szeregu.
Skłony w przód, w tył, w bok, skręty,
przewrót w przód.
b) skacze przez skakankę, wykonuje
przeskoki jednonóż i obunóż nad
niskimi przeszkodami,
Ćwiczenia ramion, ćwiczenia stóp,
ćwiczenia nóg, skoki przez skakankę, skoki; skok w dal, zeskok
z niskiej wysokości, przeskoki przez
niskie przeszkody. Zabawy ruchowe;
bieżne, skoczne, rzutne.
c) wykonuje ćwiczenia równoważne
bez przyboru, z przyborem i na
przyrządzie.
Ćwiczenia równoważne bez przyrządów.
Ćwiczenia równoważne na przyrządach i z użyciem przyborów.
Ćwiczenia zwinności.
3) w zakresie sportów całego życia i wypoczynku:
(1)
(2)
a) posługuje się piłką: rzuca,
chwyta, kozłuje, odbija i prowadzi ją,
Ćwiczenia w rzutach; rzucanie,
chwytanie, kozłowanie i odbijanie
piłki, rzucanie piłką do celu.
b) jeździ np. na rowerze, wrotkach;
przestrzega zasad poruszania się
Jazda na wrotkach i na rowerze.
Przepisy ruchu drogowego, zasady
85
po drogach,
bezpieczeństwa poruszania się po
drogach.
c) bierze udział w zabawach, mini
grach i grach terenowych,
zawodach sportowych, respektuje
reguły i podporządkowując się
decyzjom sędziego,
Zabawy i gry zespołowe. Ćwiczenia,
zabawy i gry terenowe. Zawody
sportowe. Reguły zabaw i gier,
podporządkowanie się regułom
i decyzjom sędziego.
d) wie, jak należy zachować się
w sytuacjach zwycięstwa i radzi
sobie z porażkami w miarę swoich
możliwości.
Rywalizacja w sporcie. Zwycięstwa
i porażki w sporcie.
Rola kibica sportowego.
4) w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej:
(1)
(2)
a) dba o higienę osobistą i czystość
odzieży,
Higiena a moje zdrowie. Dbam
o czystość.
Jak się ubrać? Moje ubrania.
b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia
ma właściwe odżywianie się oraz
aktywność fizyczna,
Wiem, co jem. Wartości odżywcze
owoców i warzyw. Szklanka mleka.
Rośliny jadalne uprawiane w polu
i w ogrodzie. Zdrowa żywność.
Organizacja czynnego wypoczynku.
Na spacerze.
c) wie, że nie może samodzielnie
zażywać lekarstw i stosować środ-
Apteczka
pierwszej
pomocy.
Korzystanie z domowej apteczki.
86
ków chemicznych niezgodnie z
przeznaczeniem,
Substancje chemiczne
dla zdrowia i życia.
szkodliwe
Środki chemiczne używane w domu.
d) dba o prawidłową postawę, np.
siedząc w ławce, przy stole,
Dbam o swoją postawę, zachowuję
prawidłową postawę podczas pracy
i nauki.
e) przestrzega zasad bezpiecznego
zachowania się w trakcie zajęć
ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich
przeznaczeniem,
Niebezpieczeństwo zabaw w pobliżu
i na jezdni oraz na innych drogach.
Korzystanie z przyrządów i przyborów w trakcie gier i zabaw.
f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych;
wie, do kogo zwrócić się o pomoc
w sytuacji zagrożenia zdrowia lub
życia.
Kąpiel wzbroniona! Uwaga! Glinianki, wykopy! Niebezpieczne miejsca
zabaw. Na śniegu i lodzie. Uwaga!
Grozi zawaleniem! Korzystanie
z pomocy dorosłych.
87
11. Etyka
(1)
(2)
1) rozumie, że ludzie mają równe
prawa, niezależnie od tego, gdzie
się urodzili, jak wyglądają, jaką
religię wyznają, jaki mają status
materialny; okazuje szacunek
osobom starszym;
Jesteśmy podobni, a jednak różnimy
się.
2) zastanawia się na tym, na co ma
wpływ, na czym mu zależy, do
czego może dążyć, nie krzywdząc
innych; stara się nieść pomoc
potrzebującym;
Co zależy ode mnie, czy mam na coś
wpływ?
Wszyscy ludzie mają równe prawa.
Jestem obywatelem świata. Kolega
o innym kolorze skóry, wyznający
inną religię. Pomagam ludziom
starszym i sąsiadom. Jak być miłym?
Nasze sukcesy i porażki. Nasze
wspólne cele.
Pomagam innym ludziom; starszym,
słabszym.
3) wie, na czym polega prawdomówność i jak ważna jest
odwaga przeciwstawiania się
kłamstwu i obmowie; potrafi z tej
perspektywy oceniać zachowania
bohaterów baśni, opowiadań,
legend, komiksów;
Nie kłamię, zawsze mówię prawdę.
Nie obmawiam kolegów i innych
ludzi. Dlaczego tak postąpił bohater
baśni czy innego utworu literackiego? Bardzo trudno osądzić innych.
Bohaterowie moich lektur.
4) wie, że nie można zabierać
cudzej własności i stara się tego
Nie kradnę! Nie zabieram cudzej
własności. Wyrządzoną krzywdę
88
przestrzegać; wie, że należy
naprawić wyrządzoną szkodę;
dostrzega, kiedy postaci z baśni,
opowiadań, legend, komiksów nie
przestrzegają reguły „nie kradnij”;
należy naprawić. Bohaterowie moich
lektur – próba oceny ich postępowania.
5) starannie dobiera przyjaciół i pielęgnuje przyjaźnie w miarę swoich możliwości;
W przyjacielskim kręgu. Być przyjacielem i mieć przyjaciół. Kolega czy
przyjaciel?
6) wie, że jest częścią przyrody,
chroni ją i szanuje; nie niszczy
swojego otoczenia.
Przyroda wokół nas. Jestem częścią
przyrody.
Nie niszczę mojego środowiska naturalnego. Nie jestem tylko sam
na świecie!
89
Procedury osiągania celów
Realizując program „Od A do Z”, należy pamiętać, że:
• podmiotem wszelkich działań dydaktyczno-wychowawczych nauczyciela jest dziecko – uczeń,
• podstawą zmian w zachowaniu się dziecka jest jego własna aktywność,
zdolność uczenia się, naturalna zdolność do wzrostu i rozwoju,
• nauczyciel – wychowawca, organizując proces dydaktyczny, umożliwia
dziecku uczenie się w indywidualnym i grupowym działaniu.
W realizacji programu „Od A do Z” należy kierować się takimi zasadami, jak:
• uwzględnianie w doborze treści nauczania zainteresowań, zdolności
i umiejętności dzieci,
• organizowanie sytuacji edukacyjnych, które umożliwią dzieciom
zdobywanie wiadomości i umiejętności poprzez obserwowanie świata
oraz własne działanie,
• zachęcanie dzieci do działań w trakcie zajęć edukacyjnych,
• stwarzanie okazji do twórczej aktywności dzieci,
• planowanie i organizowanie zajęć uczniów na określony temat bez
podziału na poszczególne jednostki lekcyjne.
W każdej sytuacji edukacyjnej trzeba dokładnie określić:
• cele zajęć: ogólne i szczegółowe,
• przebieg wykonania zadania,
• potrzebne pomoce i środki dydaktyczne,
• metody pracy,
• formy pracy,
• przewidywane trudności,
• miejsce pracy każdego ucznia,
• zakończenie zadania.
90
Nauczyciel jest zatem organizatorem, animatorem, ekspertem
i przewodnikiem, który motywuje do działania, pobudza ciekawość
poznawczą, organizuje sytuacje w procesie edukacyjnym, kieruje pracą
uczniów. W trakcie procesu dydaktycznego uświadamia uczniom cele ich
działań, cele uczenia się, zyskując świadomą aktywność uczniów.
Pobudza ich ciekawość poznawczą, stwarza warunki do stosowania
różnych metod i technik uczenia się, organizuje sytuacje edukacyjne
umożliwiające uczniom podejmowanie samodzielnych działań.
Nauczyciel wyznacza również zadania do wykonania przez uczniów,
dokonuje oceny realizowanych działań i ich efektów, wdraża uczniów
do samooceny realizowanych działań.
Ważnym czynnikiem decydującym o skuteczności podejmowanych
przez nauczyciela działań jest znajomość uczniów, bez której można
wprawdzie przekazywać wiedzę, ale nie sposób skutecznie kierować
procesem uczenia się, procesem rozwoju osobowości.
Warunkiem koniecznym dla prawidłowej organizacji twórczej aktywności jest stwarzanie sytuacji problemowych, dających uczniom możliwość stawiania sobie pytań i poszukiwania na nie odpowiedzi w różnych
źródłach wiedzy. Stawianie ich w sytuacjach umożliwiających manipulowanie rzeczami oraz symbolami koniecznymi do wysiłku myślowego,
myślenia zarówno konwergencyjnego, jak i dywergencyjnego. Winny
to być zarazem działania zespołowe, grupowe, jak i indywidualne.
Proces kształcenia nie może opierać się wyłącznie na spontanicznych działaniach uczniów. Prawidłowy jego przebieg polega na właściwym łączeniu przekazu gotowej wiedzy z samodzielnym jej zdobywaniem. Tylko wtedy uczniowie mogą tworzyć – wykorzystywać możliwości tworzenia nowego na bazie posiadanej wiedzy i umiejętności.
Proces kształcenia to proces społeczny, w trakcie którego nauczyciel i uczniowie wchodzą we wzajemne relacje interpersonalne. Tylko
ustawiczne włączanie uczniów w życie klasy, szkoły i innych społeczności, w podejmowanie różnorodnych zadań edukacyjnych, pobudza
motywację, gotowość do określonej aktywności przedsięwziętej z włas91
nego wyboru, własnych potrzeb, zgodnie z własnymi możliwościami.
Uczeń nie musi robić tego, co chce, ale musi chcieć tego, co robi. Wtedy
jego działalność będzie efektywna.
Program „Od A do Z” wyznacza nauczycielowi funkcje projektodawcy, osoby obserwującej zachowania edukacyjne i rozwój dziecka,
wspierającej jego naturalne motywacje poprzez umożliwienie mu
doświadczania, przeżywania, działania, dostarczania przykładów i informacji wpisanych w różne sytuacje edukacyjne. Nauczyciel współuczestniczy w procesie aktywnego zdobywania przez dziecko wiedzy i stawania
się członkiem różnych wspólnot społecznych.
Kształcenie zintegrowane to sposób organizacji procesu nauczania
– uczenia się dzieci w młodszym wieku szkolnym, nauczania, w którym
punktem wyjścia jest całość. Jest ono zgodne z naturalnie przebiegającymi procesami spostrzegania, będącymi podstawą poznania i sposobem
myślenia dziecka w tym wieku. Cechą charakterystyczną kształcenia zintegrowanego jest umożliwienie dzieciom całościowego, a następnie kontekstowego poznawania rzeczywistości, ukazywanie związków i zależności
między różnymi obszarami szkolnej edukacji. U dzieci w tym wieku proces
poznawania rozpoczyna się od całościowego ujęcia (synteza), a dopiero
później dokonuje się rozczłonkowanie przedmiotów, zjawisk, czy poznawanej rzeczywistości na części i ustalanie ich wzajemnych powiązań
(analiza), aby w końcu pojawiła się pełniejsza i bogatsza synteza (synteza).
Aby zrealizować cele edukacyjne określone w nowej podstawie programowej i w programie nauczania, należy:
• znać dokładnie dziecko i jego środowisko społeczne,
• dostosowywać wymagania do jego możliwości,
• współpracować z jego rodziną.
Do realizacji programu Wydawnictwo Didasko przygotowało cykl
podręczników pt. „Od A do Z” wraz z kompletną obudową metodyczną.
W zestawie znajdują się książki dla ucznia – pakiet podstawowy
i pozycje dodatkowe dla dziecka – oraz materiały dydaktyczne
dla nauczyciela.
92
III. Monitorowanie i ocenianie osiągnięć uczniów
W zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej jest wiele różnych
propozycji notowania oceny osiągnięć uczniów, ale przede wszystkim nie
ma miejsca na niepowodzenia szkolne czy zjawisko drugoroczności.
Każde dziecko rozwija się na miarę swoich możliwości i w odpowiednim
dla siebie tempie.
Kontrola i ocena to istotny, ale nie jedyny element monitorowania
procesu edukacyjnego i rozwoju dziecka, nieustannego badania rezultatów pojawiających się podczas urzeczywistniania planu działania.
Monitorowanie procesu edukacyjnego to nie tylko gromadzenie ocen
i zestawień statystycznych. To integralny element procesu nauczania
– uczenia się, który powinien dostarczać nauczycielowi bieżących
odpowiedzi na pytania: Jak jest? Co na to wpływa? Co ułatwia?
Co utrudnia? Jak być powinno? Co zrobić, aby to osiągnąć? Monitorowanie
powinno służyć:
• określaniu indywidualnych potrzeb, zainteresowań i uzdolnień ucznia,
napotykanych przez niego trudności, i ich przyczyn,
• opisywaniu rozwoju i postępów edukacyjnych każdego dziecka,
• wspieraniu jego szkolnej kariery oraz wzmacniania motywacji
do uczenia się,
• porównywanie osiągnięć edukacyjnych uczniów z określonymi standardami,
• modyfikowaniu procesu nauczania – uczenia się, działań pedagogicznych nauczyciela.
Cele procesu monitorowania:
• diagnozowanie osiągnięć dydaktycznych dziecka,
• obserwowanie i wspieranie jego rozwoju,
• gromadzenie i dostarczanie informacji zwrotnych głównym podmiotom,
np.; uczniom, rodzicom, innym nauczycielom, nadzorowi pedagogicznemu,
• rozbudzanie motywacji uczenia się,
• uczenie systematyczności organizowania własnych działań,
93
• kształtowanie obrazu samego siebie,
• wdrażanie do samokontroli i samooceny,
• uczenie umiejętności przyjmowania oceny jako elementu rzeczywistości i korzystania z niej,
• sprawdzanie umiejętności, wiadomości i sprawności,
• wdrażanie do przestrzegania norm i zasad funkcjonujących w życiu,
organizacjach i określonych społecznościach,
• rozpoznawanie uzdolnień, zainteresowań, predyspozycji i potrzeb,
• psychiczne wzmacnianie dziecka (wskazywanie jego mocnych stron),
• niwelowanie stresu, lęku i agresywnych zachowań,
• gromadzenie informacji, danych do opisywania rozwoju dziecka, jego
postępów w nauce,
• określanie poziomu umiejętności kluczowych,
• przygotowanie do zdrowej rywalizacji.
Sposób, w jaki nauczyciel diagnozuje osiągnięcia edukacyjne dziecka, jego potrzeby, zainteresowania i uzdolnienia oraz trudności w uczeniu się, monitoruje jego rozwój oraz przekazuje informacje zwrotne,
ma duże znaczenie zarówno dla nauczyciela, jak i dla ucznia. W ten
sposób nauczyciel może wpływać na porozumiewanie się z uczniem,
budzić w nim wiarę we własne siły, motywować do dalszej aktywności
poznawczej. Może mieć pozytywny wpływ na jego szkolną karierę, poczucie bezpieczeństwa, atmosferę panującą w zespole. Korzystając
z różnych źródeł informacji, np.:
• obserwacje,
• analizy wytworów dziecka,
• testy,
• zadania praktyczne,
• rozmowy, wywiady,
• ankiety,
• badania socjometryczne,
nauczyciel ma możliwość poznania zarówno zespołu uczniowskiego, jego
struktury, ról uczniowskich w zespole, obowiązujących w nim norm, jak
94
i pojedynczego ucznia, jego wiedzy i umiejętności, samooceny, aspiracji,
dążeń i zainteresowań, uznawanych wartości, stosunku do nauki szkolnej, strategii uczenia się, zakresu i przyczyn trudności.
Gromadzenie informacji i ich dokumentowanie, powinno dostarczać wystarczająco dużo danych pozwalających ocenić postępy i rozwój
dziecka. Informacja winna być na tyle różnorodna, aby na jej podstawie
nauczyciel mógł:
• określić postępy dziecka w stosunku do wymagań programowych,
• poinformować ucznia o jego postępach,
• przygotować informację dla rodziców i innych podmiotów, np.; nadzoru
pedagogicznego itp.
Informacja może być dokumentowana na przykład za pomocą kart
obserwacji, teczek uczniowskich, zapisów w dzienniku, zeszytów
obserwacji.
Umożliwi to nauczycielowi sformułowanie oceny opisowej, która
powinna zawierać informacje dotyczące:
• zachowania dziecka, jego cech osobowościowych,
• efektów dydaktycznych wyznaczonych standardami, kryteriami...,
• dodatkowych efektów dydaktycznych spoza kanonu podstawowego.
Istotnym jest, aby już na etapie planowania pracy dydaktyczno
– wychowawczej nauczyciel rozstrzygnął: Co? Kiedy? W jaki sposób?
– będzie oceniane, aby proces ten miał charakter wspomagający, aby
było to ocenianie „uczące”, służące monitorowaniu rozwoju dziecka
i doskonaleniu procesu edukacyjnego.
95
Informacja o Autorze programu
Antoni Juszkiewicz – absolwent pedagogiki Uniwersytetu
Wrocławskiego. Od wielu lat związany z instytucjami doskonalenia
nauczycieli. Obecnie pracuje jako konsultant ds. nauczania
początkowego w Wojewódzkim Ośrodku Metodycznym w Jeleniej Górze,
gdzie kieruje Pracownią Edukacji Elementarnej. Autor wielu opracowań
metodycznych. Członek Rady Redakcyjnej „Kurendy”. Posiada II stopień
specjalizacji zawodowej. Jest równocześnie edukatorem PROGRAMU
„NOWA SZKOŁA”. W wolnych chwilach uprawia turystykę, wędrując
po Sudetach. Jest przewodnikiem sudeckim. Urlopy spędza na swojej
rodzinnej Suwalszczyźnie.
96

Od A do Z Edukacja z pasją Program nauczania Edukacja

Transkrypt

Podobne dokumenty

WYMAGANIA PROGRAMOWE – KLASA II EDUKACJA

klasa 1

Treści i umiejętności przewidziane do realizacji w klasie I Edukacja

wymagania edukacyjne ucznia klasy pierws[...]

Wymagania programowe klasa I

Wymagania edukacyjne w klasie Ia, Ib, Ic

k. zintegrowane

Podstawa programowa Klasa I