docHistorical overview of the EU
download 
Reklamacja Transkrypt
Historical overview of the EU
Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” 1. HISTORIA UNII EUROPEJSKIEJ SPIS TREŚCI 1.1. WCZESNE KONCEPCJE INTEGRACJI, PIERWSZE PRÓBY ZJEDNOCZENIA EUROPY .....................1 1.2. TRAKTAT PARYSKI....................................................................................................................................2 1.3. TRAKTATY RZYMSKIE ..............................................................................................................................3 1.4. PIERWSZE POSZERZENIE .......................................................................................................................3 1.5. UKŁADY Z SCHENGEN..............................................................................................................................4 1.6. JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI.................................................................................................................5 1.7. UKŁAD Z MAASTRICHT LUB UKŁAD UNII EUROPEJSKIEJ ...................................................................5 1.8. TRAKTAT AMSTERDAMSKI ......................................................................................................................7 1.9. TRAKTATY NICEJSKIE ..............................................................................................................................8 1.10. UNIA EUROPEJSKA DZISIAJ ..................................................................................................................9 1.11. SUKCES HISTORYCZNY .......................................................................................................................10 1.11. WYZWANIA PRZYSZŁOŚCI...................................................................................................................13 BIBLIOGRAFIA.................................................................................................................................................14 1.1. WCZESNE KONCEPCJE INTEGRACJI, PIERWSZE PRÓBY ZJEDNOCZENIA EUROPY Budowa zjednoczonej Europy jest bez zaprzeczenia jednym z największych przedsięwzięć XX wieku. Stanowi proces zakorzeniony w pozytywnych wartościach, z którymi identyfikuje się nasza cywilizacja – zachowanie pokoju, postęp gospodarczy i społeczny, szacunek dla człowieka i nadrzędność prawa nad siłą – i tak przez prawie 50 lat, kiedy proces ten ma miejsce pojawiały się sytuacje kryzysowe, ale też wielkie sukcesy. Początkowo do pomysłu zjednoczonej Europy przyłączyło się 6 państw; obecnie jest ich 15, a kolejne 10 dąży do przyłączenia się do Unii Europejskiej. Wraz ze świtem trzeciego milenium, ruch ku zjednoczeniu Europejczyków jest wciąż jedynym wspólnym przedsięwzięciem inspirowanym przez ideał zapominania o konfliktach przeszłości i wspólnej pracy na rzecz lepszego jutra. Obecnie jest to jedyna skuteczna odpowiedź na zagrożenia i szanse stawiane przez globalizację gospodarki. Jak wszystkie historie, ta Unii Europejskiej miała swoje punkty zwrotne i symboliczne daty. Część z nich jest warta zapamiętania, gdyż to one stworzyły Europę taką, jak ją znamy dzisiaj – i stanowią klucz do kontynentu naszej przyszłości. 1 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” 1.2. TRAKTAT PARYSKI Wiosną 1950 roku, Europa stała na skraju przepaści. „Zimna Wojna” stanowiła wielkie zagrożenie konfliktu Wschód-Zachód. Mimo, że minęło 5 lat od zakończenia II wojny światowej, wznowienie stosunków między stronami konfliktu wydawało się niemożliwe. Najważniejszym pytaniem stojącym przed Europą było jak uniknąć błędów przeszłości i postawić fundamenty długotrwałego pokoju między narodami, tak często walczącymi ze sobą. Kluczem do rozwiązania tego problemu było unormowanie stosunków Niemiec i Francji. Gdyby udało się zbliżyć te kraje i zacieśnić ich współpracę, wówczas siła impetu nakłoniłaby inne kraje do tworzenia wspólnej przyszłości. Lecz jak ten cel osiągnąć? To właśnie Jean Monet ze swym doświadczeniem negocjacyjnym i pokojowym nastawieniem, zaproponował francuskiemu Ministrowi Spraw Zagranicznych Robertowi Schumanowi i Niemieckiemu Kanclerzowi Konradowi Adenauerowi ten ambitny plan. Jego pomysłem było stworzenie wspólnego rynku węgla i stali pod niezależną kontrolą, tworząc wspólny obiekt zainteresowań dla obu krajów. Złączenie obu krajów tymi gałęziami przemysłu, kluczowymi dla przemysłu zbrojeniowego, uniemożliwiłoby wybuch przyszłego konfliktu. Propozycja, ogłoszona oficjalnie przez Francję 9 maja 1950, została uznana przez Niemcy, Włochy, Holandię, Belgię i Luksemburg. „Jakikolwiek konflikt między Niemcami i Francją nie jest niewyobrażalny, ale staje się materialnie niemożliwe”, powiedział Robert Schuman w swojej deklaracji z 1950 roku, która stanowiła podwaliny Traktatu Paryskiego. Traktat tworzący Europejską Wspólnotę Węgla i Stali – pierwszy element dzisiejszej Unii Europejskiej – został podpisany w kwietniu 1951 roku, dając początek praktycznemu rozwojowi Europy. Preambuła Traktatu, składająca się z pięciu krótkich paragrafów, zawiera całą filozofię stanowiącą motyw działania prekursorów zjednoczonej Europy. ‘Mając na uwadze fakt, że pokój na świecie może być strzeżony jedynie poprzez konstruktywne starania unikania jego zagrożeń; przekonani, że wkład, jaki może wnieść zorganizowana i aktywna Europa dla dobra całej cywilizacji jest konieczny dla zachowania dobrych stosunków wzajemnych; odkrywając, że Europa może być budowana jedynie poprzez praktyczne osiągnięcia, tworzące prawdziwą solidarność, i poprzez tworzenie podstaw ekonomicznego rozwoju; chętni do pomocy, poprzez rozszerzanie zwykłej produkcji, by podnosić standardy życia i lasze dzieła pokoju; zmieniając stosunki dawnych rywali w złączone wspólne interesy; by tworzyć poprzez ustanawianie społeczności gospodarczej, podstawy dla szerszego i głębszego pojednania między ludźmi długo dzielonych przez krwawe konflikty, by tworzyć podwaliny dla instytucji, które ukierunkują nas na wspólną przyszłość.’ ‘Pokój na świecie’, ‘praktyczne osiągnięcia’, ‘prawdziwa solidarność’, ‘złączone wspólne interesy’, ‘społeczność’, ‘wspólna przyszłość’: to kluczowe słowa, które są zarodkami zarówno ducha jak i społeczności, która po dziś dzień ma duże znacznie. Podczas gdy cele Traktatu takie jak: zarządzanie rynkiem węgla i stali, nie posiadają dzisiaj już tak wielkiego znaczenia, dla gospodarki europejskie w latach 50-tych miały olbrzymie znaczenie. Rozpoczęły proces, z którego korzystamy do dziś i który zagrzewa polityczne wizje, które muszą być kontrolowane, by nie naruszyły cennego ‘acquis communautaire’. 2 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Początek planu Schumana, 9 maja 1950: salon de l’Horloge, Quai d’Orsay, francuski minister spraw zagranicznych. Przy mikrofonie, Robert Schuman; na prawo, Jean Monnet. 1.3. TRAKTATY RZYMSKIE Traktaty Rzymskie z 1957 – podpisane przez: Francję, Niemcy, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg – ustanowiły Europejska Wspólnotę Gospodarczą. Razem z Traktem paryskim i Euratom stała się podstawą Wspólnoty Europejskiej. Często nazywane Traktami, były często nowelizowane w celu przyjęcia nowych członków EWG. Traktaty nabrały mocy prawnej 1 stycznia 1958 roku, tworząc instytucje i mechanizmy podejmowania decyzji, dzięki którym interesy narodowe i wspólnoty mogły być realizowane. Odtąd, wspólnota stała się osią, wokół której przebiegała integracja europejska. Bariery w przepływie siły roboczej, dóbr, usług i kapitału miały być zniesione, a także musiano wypracować wspólną politykę – Wspólna Polityka Rolna. Po tym w latach 1958-1970, zniesiono cła, co przyczyniło się do wzrostu gospodarczego rzędu 70%, inwestycje w Europie stały się możliwe dzięki zniesieniu barier. W odróżnieniu od EWWS, które wygasa w 2002 roku, Euratom i EWG zostały powołane na czas nieokreślony. Niedawno zostały poszerzone o układy z Maastricht, Amsterdamu i Nicei. 1.4. PIERWSZE POSZERZENIE Dowolny kraj europejski może przystąpić do UE, jeżeli tylko jest skłonny zaakceptować obowiązki i zasady, o których mowa w traktatach. Głównym wymogiem stawianym przed kandydatami jest konieczność pochodzenia z kontynentu europejskiego, posiadanie gospodarki rynkowej i stosowanie zasad demokratycznych i prawnych. Zjazd Haski w 1969 – po wyjeździe prezydenta de Gaulle'a – kraje członkowskie zgodziły się na rozpoczęcie negocjacji z krajami kandydackimi. Było to poparte przez ambitny pan pogłębienia integracji, wraz z celem wspólnej waluty. 3 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” W styczniu 1973 UE została poszerzona o Danię, Irlandię i Wielką Brytanię. Następnie w 1980 roku Grecja, Portugalia i Hiszpania dołączyły do grona krajów demokratycznych. W końcu w trzeciej turze rozszerzeń do Unii dołączyły Finlandia, Austria i Szwecja w 1995 roku. Dzięki wspólnemu rynkowi Unia stała się bastionem stabilności w Europie. Poszerzenie Unii Europejskiej do 15 członków, nadało jej większego znaczenia na arenie międzynarodowej. Bardziej niż kiedykolwiek wcześniej unia potrzebowała efektywnego sposobu podejmowania decyzji, jeżeli chciała nadal chronić interesy swoich członków, przy jednoczesnym zachowaniu swojej różnorodności regionalnej. Ponadto UE stanęła przed historycznym zadaniem przygotowania się na przyjęcie kandydatów z Europy środkowej, środkowo-wschodniej i wschodniej oraz rejonu Bałtyckiego. Musiała też zacząć szukać środków potrzebnych do wspierania tych krajów w przekształcaniu ich struktur gospodarczych i przystosowywania swych własnych instytucji do obsługi 25 członków lub nawet więcej. 1.5. UKŁADY Z SCHENGEN Układy z Schengen, międzynarodowe porozumienie poza jurysdykcją UE, mające na celu zniesienie barier imigracyjnych w obrębie Unii między siedmioma krajami członkowskimi (Niemcy, Francja, kraje Beneluksu, Hiszpania i Portugalia). Austria, Grecja i Włochy podpisały układy ale nie wprowadziły Konwencji. Układ został podpisany w 1985 roku w miejscowości Schengen w Luksemburgu i miał zostać wprowadzony w życie razem ze wspólnym rynkiem: 1 stycznia 1993. kraje Schengen Ze względów politycznych i technicznych został opóźniony i wprowadzony w marcu 1995 roku. Francja ograniczyła swój Austria udział w układach z Schengen by zachować ściślejszą Belgia kontrolę ze względu na narkotyki i terroryzm. Mimo, że Dania Francja zniosła granice z Hiszpanią i Niemcami, brakuje wciąż Finlandia ścisłych ustaleń z Holandią dotyczących narkotyków, przed Francja zniesieniem kontroli na granicy z Beneluksem. Wielka Niemcy Brytania i Irlandia postanowiły nie przystępować do Grecja układów z Schengen. Islandia W 1996 roku Dania, Finlandia i Szwecja także przyłączyły Włochy się do układu, podczas gdy Islandia i Norwegia podpisały Luksemburg pakty o kooperacji by zachować 40-letni Paszport Nordycki. Holandia Te dwa kraje spoza Unii będą brać udział w układach Norwegia Schengen (np.: przepływ informacji, kooperacja wizowa), ale Portugalia nie będą miały prawa głosu. Pełne wprowadzenie układu Hiszpania może zająć kilka lat. Szwecja Wolny przepływ ludzi jest jednym z głównych celów Unii Europejskiej, układ z Amsterdamu wyraża zgodę na włączenie układu z Schengen do prawa UE. 4 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” 1.6. JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI Do końca lat 60-tych członkowie UE znieśli cła i ograniczenia ilościowe. Zniesienie ceł było krokiem milowym do utworzenia jednolitego rynku Jednak po tym wstępnym sukcesie, osiągnięcie wspólnego rynku było jeszcze odległym celem. Rozróżnienie standardów i zarządzeń w poszczególnych krajach wciąż narusza zasady wolnego rynku, choćby przez cła czy kwoty importowe. W 1985 roku Unia rozpoczęła ambitny plan wprowadzenia jednolitego rynku, częściowo poprzez wprowadzenie Jednolitego Aktu. Wspólny rynek został wprowadzony w styczniu 1993 roku, ustanawiając wolny przepływ dóbr, ludzi, usług i kapitału. Traktaty Rzymskie ustalone w 1957 roku miały na względzie stworzenie powszechnego rynku. Stało się tak w 1968 roku wraz ze stworzeniem Unii Celnej. Jednak przejście do jednolitego rynku zajęło jeszcze długo. Jednolity Akt Europejski, podpisany w 1986, ustanowił końcową datę na utworzenie jednolitego rynku na 1992 rok. Dał też początek drogi do stworzenia systemu podejmowania decyzji przygotowanego na przyszłe rozszerzenia Unii i wprowadzenia wspólnego rynku. W końcu, został wprowadzony 1 stycznia 1993 roku mimo, że część regulacji prawnych nie zostało jeszcze wprowadzonych. Jednolity Akt złączył wprowadzenie wspólnego rynku z ekonomiczną i społeczną solidarnością, traktując oba cele za niezależne. Polityka strukturalna została wprowadzona, by wspomóc regiony słabiej rozwinięte. Przed UE postawiono też zadanie rozwijania współpracy badawczej i rozwojowej zapewniającej także pozytywne społeczne skutki wspólnego rynku. Jednolity Akt Europejski zapewnił też demokratyzację stosunków wewnątrz Unii, poprzez nadanie praw ustawodawczych Parlamentowi Europejskiemu. Wspólny rynek bazuje na czterech wolnościach: w Przepływu dóbr: firmy mogą sprzedawać swoje produkty gdziekolwiek wewnątrz Unii, a także zakupywać dobra bez dodatkowych kosztów. w Przepływu siły roboczej: obywatele Unii maja prawo mieszkać I pracować w dowolnym kraju, a ich zdolności będą w równym stopniu uznawane. w Przepływu kapitału: waluty i kapitał mogą przepływać bez ograniczeń wewnątrz Unii, a obywatele mogą korzystać z usług finansowych w dowolnym kraju. w Przepływu usług: profesjonalne usługi bankowe, ubezpieczeniowe, architektoniczne I marketingowe mogą być oferowane w dowolnym kraju. 1.7. UKŁAD Z MAASTRICHT LUB UKŁAD UNII EUROPEJSKIEJ Układ z Maastricht jest jednym z najbardziej znanych i z najbardziej kontrowersyjnych układów europejskich. Stał się znany nie tylko ze względu na długotrwałość i szczegółowość negocjacji oraz wysublimowaną terminologię użytą w szkicach układu, a także ze względu na trudności przy ratyfikowaniu tego układu. Układ z Maastricht jest znany także jako układ Unii Europejskiej, a wraz z nim po raz pierwszy UE weszła w życie. Poprzez dodanie dwóch nowych obszarów – prawa i spraw wewnętrznych oraz wspólna polityka bezpieczeństwa i spraw zagranicznych – do istniejących ustaleń, ustanowiono tak zwane trzy filary Unii. Pierwszy jest zarządzany przez instytucje UE, podczas gdy drugi i trzeci są pod wpływem kooperacji międzyrządowej współpracy. 5 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Pierwszy filar jest odpowiedzialny za wspólny rynek i wolność obywateli przy przekraczaniu granic. Odpowiada też za unię monetarną i gospodarczą oraz sprawy rolnictwa, środowiska i konkurencji. W tym filarze, w odróżnieniu od pozostałych, członkowie oddali część swojej suwerenności a organizacje UE mogą podejmować decyzje niezależnie od rządów. W drugim filarze, członkowie mają za zadanie utrzymywanie wspólnej pozycji w sprawach spraw zewnętrznych i bezpieczeństwa. Zadaniem filaru Prawa i Spraw Wewnętrznych jest podejmowanie wspólnych decyzji w sprawach azylów, imigracji, ceł, narkotyków i przestępczości. Wspólnota 1 filar Komisja Parlamentu Wspólnoty Europejskiej 2 filar Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpiecz. 3 filar Prawo i Sprawy Wewnętrzne Struktura filarowa Unii Europejskiej Mieszkańcy wszystkich 12 krajów Unii Europejskiej otrzymali obywatelstwo Unijne. Od tego czasu maja prawo do przemieszczania się i życia w dowolnym kraju członkowskim, a także głosować w wyborach lokalnych. Maastricht stało się też podstawą największego projektu Unii na następną dekadę – Unia ekonomiczna i monetarna. Ustaliła trzy fazy tworzenia Unii, które mają prowadzić do wspólnej waluty, oraz ustanowić kryteria przeliczania oraz warunków wstępnych. Dla normalnych obywateli najbardziej widoczną zmianą będzie wprowadzenie wspólnej waluty euro. Od 1 stycznia 1999 roku kraje członkowskie otrzymały prawo przyłączenia się do wspólnej waluty, pod warunkiem spełnienia warunków wstępnych stabilności euro. Wprowadzenie euro jest bardzo ważnym aspektem politycznym. Jako najbardziej widoczny symbol Unii Europejskiej, wskazuje na zjednoczenie Starego Kontynentu, zaś jego siła sprawi, że na rynku walutowym będzie mogło konkurować z najważniejszymi walutami świata. Układ wprowadził także integrację w sprawach zatrudnienia oraz socjalnych – wśród części członków. 6 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Wielka Brytania wynegocjowała możliwość odstąpienia od rozdziału socjalnego – części traktatu, która została wprowadzona jako protokół i obejmowała kwestie płac pracowników i ubezpieczeń zdrowotnych. Mimo, że po zmianie rządu Wielka Brytania zamknęła rozdział socjalny, kolejny aspekt układów z Maastricht – subsydiarność – sprawił o wiele więcej problemów. Subsydiarność to zasada, według której Unia nie podejmuje działań (poza obszarami jej wyłącznej kompetencji), jeżeli nie będą one bardziej efektywne od działań narodowych, regionalnych lub lokalnych szczebli. Traktat uznał po raz pierwszych zasadę subsydiarności, ale o ile część ludzi uznaje go za przyznanie większych kompetencji narodowym i lokalnym władzom, o tyle inni widzą w nim przyznanie większych praw UE. Ale o ile nawet te wszystkie problemy zostały przezwyciężone na zjeździe w 1991 roku, traktat miał przed sobą jeszcze trudniejsze czasy. Po raz pierwszy został odrzucony przez Danię w referendum, ale po zmianach przepchnięty dalej. Także Francja nie była nastawiona entuzjastycznie do tego traktatu. Wprawdzie referendum zatwierdziło traktat, ale wynik był bardzo słaby. W Niemczech Trybunał Konstytucyjny zatwierdził traktat. W Wielkiej Brytanii został przyjęty przez parlament pod dużą presją. Ostatecznie wszedł w życie w listopadzie 1993 roku. 1.8. TRAKTAT AMSTERDAMSKI Nowy traktat miał swoje korzenie w czerwcu 1994 roku, kiedy to członkowie UE zwołali specjalną grupę, by rozważyła przyszłe reformy. Po międzynarodowej konferencji, która trwała ponad rok, w nocy z 17 na 18 czerwca 1997 roku opracowano Traktat Amsterdamski, który podpisano 2 października. Można spytać dlaczego stworzono nowy traktat zaraz po ogłoszeniu dwóch innych z 1986 (Jednolity Akt Europejski) i 1992 roku (Układy z Maastricht). Stało się tak, gdyż wiele spraw nie zostało uregulowanych w poprzednich traktatach – takie jak prawa obywateli, demokracja, skuteczność rozwiązań instytucjonalych oraz miejsce Unii Europejskiej w polityce zagranicznej. Zjazd w Amsterdamie w 1997 roku skupił się na naszkicowaniu traktatu, który wyjaśniałby układy z Maastricht, a także przygotował UE na jej rozszerzenie. Sprzeciwy Wielkiej Brytanii wobec układów z Maastricht sprawiły, że rozdział socjalny nigdy nie został zamknięty. Jednakże w Amsterdamie nowo wybrany rząd brytyjski wycofał się z odstąpienia od traktatu. Fragmenty Układów dotyczące opieki zdrowotnej i ochrony praw konsumenckich zostały zaostrzone jako reakcja na obawy społeczne w związku z chorobą szalonych krów. Traktat miał na celu uczynienie Unii bardziej demokratyczną w przygotowaniu na rozszerzenie na wschód. Parlament Europejski otrzymał prawa legislacyjne we współpracy z Komisją Ministrów do wielu spraw takich jak zatrudnienie, polityka socjalna, ochrona zdrowia, transport czy ochrona środowiska. W Radzie Ministrów zasada jednomyślności została zastąpiona przez większość kwalifikowaną w sprawach takich jak: zatrudnienie, część socjalnych, cła i ochrona danych. Traktat Amsterdamski zapewnił też dwie metody rozwoju Europy poprzez zapewnienie możliwości przyspieszenia podejmowanych działań dla poszczególnych krajów. Kolejnym ważnym aspektem Traktatu było zniesienie kontroli granicznej poprzez wprowadzenie w życie postanowień układów z Schengen, z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii. Ponadto członkowie Unii zgodzili się by koordynować wspólnie politykę azylów i imigracyjną a także, by współpracować w sprawach bezpieczeństwa. 7 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Rozwiązania instytucjonalne są jednak niewystarczające. Zwiększona rola Parlamentu Europejskiego i większa funkcjonalność Zasady Większości Kwalifikowanej w Głosowaniu były bardzo potrzebnymi rozwiązaniami, ale nie są w stanie zwiększyć efektywność i niezawodność UE. Zmiany w prowadzeniu Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa były nikłe, a tym samym najmniej efektywne. Główną innowacją Traktatu było, że zawiera „pierwszą instytucjonalizację koncepcji elastyczności jako głównej podstawy traktatów”. Traktat jest znany ze względu na swoje klauzule dotyczące elastyczności, a także ze względu na utworzenie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Ujednoliceniu uległy kontrole graniczne na granicach zewnętrznych, wizy, azyle i polityka imigracyjna, a także współpraca prawna. Obrazem trzy kolumnowej struktury Traktatu jest podział na trzy główne części: · Unia Europejska i jej obywatele; · Osobowość Unii na scenie międzynarodowej; · Instytucje Unii Europejskiej. 1.9. TRAKTATY NICEJSKIE Celem Traktatów Nicejskich było zreformowanie instytucji UE aby mogły działać gdy w Unii znajdzie się 27 członków, a nie dotychczasowych 15. Pomimo długich i ciężkich negocjacji podczas zjazdu w Nicei w dniach 7-11 grudnia 2000, wiele kwestii pozostawało wciąż nierozstrzygnięte. Większość zmian ustalonych w Nicei dotyczyło podziału władzy pomiędzy instytucje po rozszerzeniu. Według traktatu liczba miejsc w Parlamencie Europejskim zostanie zachowana, podobnie jak wielkość Komisji Europejskiej. Większe kraje wycofają drugiego komisarza, i ewentualnie kraje będą uczestniczyć w obradach komisji na zmianę. Iralndczycy odrzucają traktat w referendum Przedstawiciele narodowi w Radzie Ministrów tracą prawo veta w kilkudziesięciu dziedzinach, gdyż 30 nowych artykułów podlega zasadzie większości kwalifikowanej. Ustalenie wagi poszczególnych głosów stało się powodem zażartej debaty. Ostatecznie udało się ustalić ile głosów należy się każdemu państwu po rozszerzeniu. Prawo veta zostało zachowane w kluczowych kwestiach takich jak: opodatkowanie, polityka społeczna, przy zachowaniu zasady, że pojedynczy kraj nie może powstrzymać pozostałych. Kompromisy sprawiły, że wiele krajów było niezadowolonych z wyników zjazdu. W czerwcu referendum w Irlandii odrzuciło traktat stawiając traktat i jego przyszłość pod znakiem zapytania. Przedstawiciele UE utrzymywali, że przygotowania do rozszerzenia nadal będą trwały mimo sprzeciwu, chociaż bez przyjęcia tego traktatu proces rozszerzenia byłby utrudniony. 8 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Irlandia jest jednym krajem, który konstytucyjnie stawia wymóg przeprowadzania referendów w sprawie traktatów. Następna międzynarodowa konferencja, zaplanowana na 2004 rok, będzie miała wiele spraw do rozwiązania. Debata nad przyszłością Europy została rozpoczęta w Nicei i miała ona na celu zebranie opinii ludzi na temat procesu rozwoju UE. Niemiecki kanclerz Schröder i francuski premier Lionel Jospen naszkicowali swoje pomysły rozwoju Europy. Różnice pomiędzy wizjami tych osób wskazują ile spraw musi zostać rozwiązanych. 1.10. UNIA EUROPEJSKA DZISIAJ Unia Europejska (UE) jest jedyną na świecie wspólnotą, która codziennie decyduje o losach 375 milionów ludzi. Obywatele poruszają się bez ograniczeń pomiędzy większością krajów Unii, podczas swych podróży „zagranicznych" używają paszportów UE. Studenci biorą udział w programach wymiany studenckiej sponsorowanych przez UE. Rolnicy podlegają Wspólnej Polityce Rolnej dla swoich gospodarstw. Biznesmeni analizują najnowsze zarządzenia UE przed podejmowaniem decyzji produkcyjnych, czy też podczas projektowania strategii marketingowych. Miliony bezrobotnych biorą udział w szkoleniach sponsorowanych przez UE chociaż wielu z nich oskarża UE za swój los. UE zapewnia kobietom równość w miejscu pracy, dzięki decyzji Sądu Europejskiego. Unia Europejska jest podstawą dla politycznej i ekonomicznej kooperacji między 15 krajami członkowskimi. Członkowie UE: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Holandia, Portugalia, Hiszpania, Szw ecja, Wielka Br ytania Misją UE jest organizowanie stosunków między krajami członkowskimi i między ludźmi w sposób odpowiedni i oparty na zasadach solidarności. Głównymi celami są: · wspieranie rozwoju ekonomicznego i społecznego (wspólny rynek utworzony w 1993 roku; wspólna waluta wprowadzona w 1999); · kształtowanie obrazu Unii Europejskiej na scenie międzynarodowej (poprzez wspieranie akcji humanitarnych w krajach poza unijnych, wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, przeciwdziałanie kryzysom; wspólne działania w organizacjach międzynarodowych) · kształtowanie obywatelstwa Europejskiego (nie zaprzecza to narodowościom ale dopełnia je poprzez szereg praw politycznych) · tworzenie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (złączonego z działaniami na rynku międzynarodowym mającymi na celu zapewnianie wolności obywatelom); · tworzenie prawa UE (wszystkie działania legislacyjne podejmowane przez instytucje Europejskie) Symbolami Unii Europejskiej są flaga, hymn, i Dzień Europejski. Te symbole wskazują na zjednoczenie Europy. Od 1986 flaga zaadaptowana przez Komisję Europejską przedstawia 12 złotych gwiazd na niebieskim tle (dwanaście to liczba wskazująca na perfekcję i kompletność). Hymn Europy (Oda do Radości) – zaadaptowany z ostatniego opusu Dziewiątej Symfonii Beethovena – został przyjęty przez UE w 1972 roku i używany jako hymn Unii Europejskiej od 1986 roku. Herbert von Krajan jeden z największych dyrygentów XX 9 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” wieku podjął się zadania postawionego przez Komisję Europejską napisania trzech utworów na solowe pianino, orkiestrę wietrzną i symfoniczną. W 1988 unia muzyczna czterech krajów stworzyła Orchestre d'Harmonie des Jeunes de l'Union Européenne. Co roku siedemdziesięciu młodych utalentowanych artystów otrzymuje zaproszenie do udziału w orkiestrze. Dnia 9 maja 1950, Robert Schuman zaproponował stworzenie wspólnej Europy, w celu zachowania pokojowych stosunków. Ta propozycja znana jako „deklaracja Schumana”, jest uważana jako początek tworzenia Unii Europejskiej. Dzień 9 maja stał się dniem symbolicznym, który wraz z emblematem i hymnem jednoczy Europejczyków. Dzień Europy jest okazją do podejmowania wielu działań i organizowania imprez. 1.11. SUKCES HISTORYCZNY Na początku trzeciego milenium, spojrzenie na ostatnie 50 lat działań ku zjednoczeniu Europy wskazuje na historyczny sukces. Dotychczasowi wrogowie dzisiaj posiadają wspólną walutę euro, tworzą wspólną politykę ekonomiczną. Europejczycy rozwiązują międzynarodowe spory pokojowymi środkami, korzystając z rozwiązań prawnych, szukając kompromisu. Niechlubne zasady nadrzędności i dyskryminacji zostały wyeliminowane ze wzajemnych stosunków, dzięki powołaniu do życia czterech instytucji takich jak Rada Europy, Komisja Europejska, Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości. Instytucje te mają rozwiązywać konflikty, określać wspólne cele i realizować wspólną politykę. Standardy życia poprawiły się znacznie bardziej niż gdyby każdy kraj pracował jedynie nad swoją własną gospodarką. Korzystając ze wspólnego rynku kraje UE rozwijają się szybciej m.in. intensyfikując handel. Ludzie moją pełną swobodę poruszania się, a studenci mogą pracować na obszarze Unii. Ustanowiono podstawy wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa., a także postanowiono solidarnie planować politykę społeczną, regionalną i ochrony środowiska, podobnie jak rozwijać wspólnie transport i badania naukowe. Integracja ekonomiczna codziennie podkreśla potrzebę dążenia do integracji politycznej. Na szczeblu międzynarodowym Unia Europejska podnosi standardy życia, a także kształtuje wspólną pozycję dyplomatyczną, handlową i monetarną. Unia Europejska czerpie swoją siłę ze wspólnych wartości demokratycznych i praw człowieka, które służą ludziom, zachowując przy tym różnorodność narodową i tradycje. Solidarność i atrakcyjność działań umożliwia zjednoczenie Europy przy jednoczesnej eliminacji totalitaryzmu. Społeczność Europejska jest wzorem dla różnych krajów, które obserwują rozwój Unii, szukając sposobu na odtworzenie demokracji lub odbudowę zrujnowanej gospodarki. Obecnie 15 krajów członkowskich UE negocjuje kolejne rozszerzenie z 10 krajami z Centralnej i Wschodniej Europy, a także z Maltą i Cyprem. W przyszłości kraje dawnej Jugosławii lub te, które znajdują się w rejonie Europy także będą kandydować do UE. Stosowanie reguły acquis communautaire, oraz chęć realizacji celów Unii, jest głównym aspektem negocjacji. Po raz pierwszy w historii, kontynent przygotowuje się by zjednoczyć się w pokoju i wolności. 10 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Członkowie EU Grecja Portugalia Hiszpania W łochy Francja Luksemburg Irlandia W ielka Brytania Belgia Holandia Niemcy Dania Austria Szwecja Finlandia Kandydaci do EU Cypr Malta Turcja Bułgaria Rumunia Słowenia Węgry Słowacja Czechy Polska Litwa Łotwa Estonia Rozwój Europy jest ważny zarówno dla równowagi światowej jak też ma duże znaczenie dla kontaktów Europy ze Stanami Zjednoczonymi, Rosją, Azją czy Ameryką Łacińską. Obecnie Europa jest nie tylko siłą, która zachowuje pokój na świecie, jest również punktem odniesienia i nadzieją ludzi szanujących pokój i prawa człowieka. Co tłumaczy tak wielki sukces? Czy tylko wyryta w historii kontynentu, zakorzeniona w umysłach ludzi wojna? Tragiczne wydarzenia przeszłości i konflikty, które po dziś dzień nękają Bałkany i przelewają się przez Kaukaz powinny zmusić Europejczyków do podjęcia odpowiednich działań. Sławni ludzie Unii Europejskiej Robert Schuman (1886-1963) Rola Roberta Schumana w tworzeniu Unii Europejskiej jest podkreślana corocznie 9 maja. Urodzony 29 czerwca 1886 w Clausen (Luksemburg), był Niemcem. Jego ojciec pochodził z okupowanego terytorium. Służył jako pomocnik w Armii Niemieckiej w czasie I wojny światowej, Schuman stał się obywatelem francuskim po tym jak terytoria te powróciły do Francji w 1918 roku, stał się wówczas jednym z czołowych polityków francuskich. Po studiach prawniczych na Uniwerystecie w Strasburgu, Schuman otworzył praktykę prawniczą w Metz we Francji, przed rozpoczęciem kariery politycznej w 1919 roku, kiedy jako reprezentant Thionville dostał się do Francuskiego Zgromadzenia Ogólnego. Schuman został premierem w 1947 z ramienia Mouvement Républicain Populaire (MRP), a od 1948 do 1953 roku był Ministrem Spraw Zewnętrznych. W tych czasach zaprezentował swoją propozycję zjednoczenia Europy. 9 maja 1950 we współpracy z Jean Monnetem, Robert Schuman przedstawił propozycję zjednoczenia przemysłów stalowego i węglowego Niemiec i Francji. Stworzyło to podstawy do powstania Europejskiej wspólnoty Węgla i Stali, utworzonej w 1951 roku. Propozycja ta jest znana jako plan Schumana. Wraz z integracją Europy, stworzono dwie kolejne instytucje – Europejską Komisję Atomistyki i Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Kiedy w 1958 roku stworzono wspólną organizację, która później przekształciła się w Parlament Europejski, Robert Schuman został jego pierwszym przewodniczącym. 11 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Jean Monnet (1888-1979) Swoje życie poświęcił forsowaniu idei zjednoczonej Europy. Największą zasługą Jean Monneta była jego praca nad planem Schumana, który stworzył, ale został nazwany nazwiskiem Francuskiego ministra Spraw Zagranicznych, któremu plan ten zaproponował. Urodzony w 1888 roku w Cognac w południowo-zachodniej Francji, gdzie spędził większość swojej młodości pracując w firmie ojca do czasu wybuchu I wojny światowej. Podczas wojny pracował w Londynie organizując zaopatrzenie i rozwijając współpracę Francji I Wielkiej Brytanii. W wyniku jego działań został Sekretarzem Generalnym Ligi Narodów w 1920 roku. Po trzech latach ustąpił z urzędu i powrócił do rodzinnego interesu. Dopiero po wybuchu II wojny światowej Monnet zajął się ponownie rozwijaniem ekonomicznej współpracy międzynarodowej. Wówczas też przeforsował swój plan unii między Francją i Wielką Brytanią, który został podpisany przez de Gaulle’a i Churchilla w 1940 roku. Po wojnie Monnet został Komisarzem ds. planowania odpowiedzialnym za ekonomiczną odbudowę Francji. Rozpoczął pracę nad pomysłem, który przedstawił Robertowi Schumanowi (Francuskiemu Ministrowi Spraw Zagranicznych Francji) w 1949 roku. Memorandum Monneta miało stworzyć podstawy Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, a on sam zostać pierwszym Przewodniczącym organizacji, która przekształciła się w Komisję Europejską. Pracując intensywnie nad stworzeniem Wspólnoty Obrony Europejskiej, która została odrzucona przez Francję, utworzył Komisję do stworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. Monnet do końca swojego życia pracował nad integracją europejską. Jacques Delors (1925- ) Jacques Delors zasłynął swoją pracą Przewodniczącego Komisji Europejskiej – okresu wielkich zmian i dążenia do powstania Unii Europejskiej Urodzony w Paryżu w 1925, Delors wkroczył prawie od zaraz do świata finansów światowych jako pracownik banku Francji. Zaangażował się w działania unii handlowej i zyskał sławę jako chrześcijański aktywista. Jako członek Komisji Planowania, pracował na stanowisku doradcy premiera Chaban Delmasa ds. polityki społecznej, zanim wstąpił do Partii Socjalistycznej. Został wybrany do Parlamentu Europejskiego w 1979 roku, a następnie powołany na stanowisko Przewodniczącego Komisji Monetarnej. Gdy Mitterrand został prezydentem w 1981 roku, Delores został mianowany Ministrem Finansów do końca kadencji w 1984 roku, kiedy to objął stanowisko przewodniczącego Komisji Europejskiej. Swoją kadencję rozpoczął w 1985 roku. Był najbardziej wpływowym przewodniczącym Komisji. Za jego kadencji konferencja międzyrządowa zakończyła się podpisaniem Jednolitego Aktu Europejskiego w 1986 roku. Po niej wprowadzono „Pakiet Delores’a”, który wprowadzał zmiany budżetowe i w podziale funduszy. Po przyjęciu tego pakietu Delores skupił się na Unii Ekonomicznej i Monetarnej, tworząc 3 stopniowy plan, który został ratyfikowany w Układach z Maastricht. Mimo jego sukcesów jako przewodniczącego UE, ostatnie lata jego kadencji zostały naznaczone przez problemy, wraz z odrzuceniem układów z Masstricht w Dani w czerwcu 1992 roku. Ten kryzys Systemu Monetarnego Unii, opóźnił plany stworzenia Unii Monetarnej Jego kadencja dobiegła końca w styczniu 1995 roku. 12 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” Helmut Kohl (1930- ) Pro-Europejska Polityka Kanclerza Dr Helmuta Kohla przyczyniała się mocno do Procesu Integracji Europejskiej, podczas jego 15 letniego urzędowania, podczas których nastąpiło zjednoczenie Niemiec, rozszerzenie Unii i wiele traktatów, które wzmocniły więzi Unijne. Jako kanclerz był zwolennikiem wspólnej waluty. Urodzony 3 kwietnia 1930 roku w Ludwigshafen, Helmut Kohl, miał tylko 9 lat kiedy wybuchła druga wojna światowa, dzięki czemu nie został napiętnowany przez Nazizm. Karierę polityczną zaczynał na szczebla regionalnego, a następnie w 1973 roku został przewodniczącym Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej. Po 6 latach w opozycji (po przegranej w 1976), Kohl został Kanclerzem RFN w 1982 roku, kiedy to Wolna Partia Demokratyczna nawiązała koalicję z CDU. Mimo, że jest konserwatystą, zawsze był pro-Eurpejski, ciągle dążąc ku zjednoczeniu Europy, by Niemcy żyły w pokoju ze swymi dawnymi wrogami. Kohl odegrał ważną rolę w działaniach Wspólnoty Europejskiej w czasie swojej kadencji. W 1990 roku Kohl zaangażował się w zjednoczenie Niemiec, a po ich zjednoczeniu został pierwszym kanclerzem zjednoczonych Niemiec w powojennej historii. Jego poglądy na Integrację Europejską były zainspirowane działaniami poprzedniego kanclerza Niemiec Konrada Adenauera, który dążył do stworzenia więzi w Europie, które zniosłyby podziały wynikające z II wojny światowej. Jego celem stało się stworzenie więzi między Europą Wschodnią i Zachodnią, a także działania wspomagające wprowadzanie wspólnej waluty. W 1998 roku, po 15 latach sprawowania urzędu, został zastąpiony przez Gerharda Schrödera, kiedy CDU przegrało wybory w wyniku skandalu dotyczącego finansowania kampanii wyborczej. 1.11. WYZWANIA PRZYSZŁOŚCI Po półwieczu historii Wspólnoty, Europejczycy mają jeszcze długa drogę przed sobą. Jakie są ich elementarne priorytety i jak starają się je osiągać? Jak bardzo Unia powinna angażować się, by jej siła nie niszczyła tożsamości i indywidualnych etosów, które wzbogacają każdy kraj, region czy kulturę? Czy można krok za krokiem poruszać się w zgodzie z harmonią konsensusu 15 krajów, czy też różnicować tempo integracji? Jakie są granice Wspólnoty, kiedy coraz to nowe demokracje powstają w Centralnej i Wschodniej Europie, na Bałkanach, a także w Turcji, prosząc o możliwość przystąpienia do Unii? Jak sprawić by wszyscy brali udział działaniach Wspólnoty, które przyczyniają się do rozwoju solidarności w UE? Jak zbliżyć obywateli Unii do instytucji unijnych, dając wszystkim szansę wpłynięcia na projekt zjednoczonej Europy? Te wszystkie pytania muszą mieć odpowiedź, a by w dalszym procesie integracji nie zabłądzić; podstawowe pytania, na które odpowiedź będziemy sami kształtowali, aspekty metodologiczne i techniczne, które są rozważane codziennie przez tych, którzy sprawują pieczę nad Wspólnotą, nie mogą zostać pominięte. Dla mieszkańców Europy odpowiedź na pytanie to może okazać się prosta. Albo zdecydują się kontynuować wspólne działania, łącząc siły by stać się słyszalnymi na świecie, poprzez promowanie idei demokracji oraz obronę własnych interesów ekonomicznych i strategicznych. Wówczas Europa będzie czymś więcej niż tylko ‘cyplem Euroazji’, o którym mówił Paul Valéry. Będzie czynnikiem równoważącym i kształtującym stosunki międzynarodowe krajów zindustrializowanych i tych zacofanych gospodarczo. Albo też Europejczycy nie docenią wartości, które ich łączą i nie będą w stanie bronić 13 Socrates/Comenius project “Prometheus” 86707-CP-1-2000-1-LT-COMENIUS-C31 Module “Aspects of European Integration” swoich interesów. Wówczas gospodarki wszystkich państw zaczną się cofać, a ich znaczenie spadnie do poziomu kontrahenta, co przyczyni się do spadku poziomu życia. Europa znajdzie się w strefie wpływów zewnętrznych i utraci swoją suwerenność. BIBLIOGRAFIA 1. Dinan D. Ever Closer Union. An Introduction to European Integration.- North America: The Macmillan Press Ltd, 1999.- 597 pp.- ISBN 0-333-73242-1 2. Europe on the move “Seven key days in the making of Europe” - European Communities, Luxemburg, 1997 3. Pascal Fontain “A new idea for Europe. The Schuman declaration 1950-2000” European Communities, Luxemburg, 2000 4. Europe on the move “Treaty of Amsterdam: what has changed in Europe” - European Communities, Luxemburg, 1999 5. “Guide to EU policies” – Blacktone Press Limited, Great Britain, 1998 6. Treaty of Amsterdam: what has changed in Europe.- Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 1999.- 3 pp.- ISBN 92-828-7400-1 7. http://www.useu.be/FACTFIG/histo.html 8. http://news.bbc.co.uk/hi/english/in_depth/europe/euro-glossary/newsid 9. http://www.antenna.nl/~wise/493-4/eu.html 10. http://europa.eu.int/abc/symbols/emblem/index_en.htm 11. http://www.ireland.com/eurotimes/history/vision.htm 12. http://europa.eu.int/comm/dg10/publications/brochures/docu/50ans/txt04_en.html#III 13. http://parleunet.jrc.it/m0214.htm 14. www.europa.eu.int/abc-en.htm 15. www.euroguide.org 16. http://www.ex.ac.uk/~pcovery/lib/eurostudies.html#top 17. http://www.eurunion.org/infores/resguide.htm 14
