BUNTOWNICY KAMERY - opisy filmów

BUNTOWNICY KAMERY
czechosłowacka nowa fala
Słupsk, kino REJS
10 – 15 stycznia 2017
Przegląd „Buntownicy Kamery. Czechosłowacka
Nowa Fala” to filmy znane, nagradzane na
festiwalach na całym świecie i cieszące się
niesłabnącym zainteresowaniem kinomanów,
ale także niszowe produkcje artystyczne, często
eksperymentalne, silnie oddziałujące jednak na
kulturę i sztukę europejską. To także filmy, które
z przyczyn polityczno-ideologicznych zostały
zmarginalizowane. Przegląd oferuje skarby z
Filmotek:
praskiej,
bratysławskiej
i
warszawskiej, a wśród nich takie hity, jak
„Miłość blondynki”, „Pociągi pod specjalnym
nadzorem” czy „Palacz zwłok”.
Czechosłowacka Nowa Fala to olbrzymi ruch
filmowy, będący integralną częścią rewolucji
kulturowej i świadomościowej Czechów i
Słowaków lat 60 XX wieku, która przeszła do
historii pod nazwą Praskiej Wiosny. Młodzi
filmowcy, którzy na początku tej dekady
skończyli praską „filmówkę“ (FAMU), chcieli
realizować filmy inaczej, niż robiło się to do tej
pory – zarówno od strony formalnej, jak i
tematycznej. Po latach powojennej cenzury,
strachu i szarości, przyszła odwilż, którą twórcy wykorzystali, by pojawić się z nową estetyką i nowymi tematami.
Złagodzenie cenzury pozwoliło na wprowadzenie do kina tak charakterystycznego dla Czechosłowacji czarnego
humoru. Bezkompromisowość, odwaga w podejmowaniu ważnych i niewygodnych tematów, przełomowość
formy, awangardowość języka filmowego oraz wspomniany oryginalny humor to wartości, które europejskie kino
zawdzięcza w dużej mierze właśnie Nowej Fali.
10 stycznia 2017 /wtorek/, godz. 1800
MIŁOŚĆ BLONDYNKI
Lásky jedné plavovlásky
Czechosłowacja 1965, 80 min.
reżyseria: Miloš Forman
scenariusz: Jaroslav Papoušek, Miloš Forman, Ivan Passer
zdjęcia: Miroslav Ondřiček
muzyka: Evžen Illín
obsada: Hana Brejchová, Vladimír Pucholt, Vladimír Menšik, Ivan Kheil
Andula mieszka w maleńkiej osadzie fabrycznej w hotelu
robotniczym. Codzienną monotonię przerywa wiadomość o
zakwaterowaniu w pobliżu jednostki wojskowej. Jakież jest
rozczarowanie dziewcząt, gdy na wieczorku zapoznawczym
okazuje się, że wojskowi to grupa czterdziestoletnich
rezerwistów. Na szczęście do tańca przygrywa zespół, a wśród
muzyków jest młody pianista Milda. Skuszona jego obietnicami
miłości, Andula szybko odwzajemnia uczucie. Dopiero podróż
w ślad za Mildą do Pragi uświadomi jej, jak naiwne były wielkie
marzenia… Znakomite dzieło Formana, zrealizowane w stylu
paradokumentalnym, ze śmiałymi jak na owe czasy scenami
erotycznymi, w którym reżyser przenikliwie, ale jednocześnie ciepło i z sympatią przygląda się swoim bohaterom.
Nagrody: Nagroda CIDALC na festiwalu w Wenecji, 1965, nominacja do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny
11 stycznia 2017 /środa/, godz. 1800
POCIĄGI POD SPECJALNYM NADZOREM
Ostře sledované vlaky
Czechosłowacja 1966, 92 min.
reżyseria: Jiří Menzel
scenariusz: Jiří Menzel, Bohumil Hrabal (na podstawie opowiadania Bohumila Hrabala)
zdjęcia: Jaromír Šofr
muzyka: Jiří Šust
obsada: Václav Neckář, Jitka Bendová, Vladimír Valenta, Libuše Havelková
Ikoniczne dzieło czechosłowackiej Nowej Fali i jedna z
najciekawszych adaptacji literatury Bohumila Hrabala. II wojna
światowa. Młodziutki absolwent szkoły kolejarskiej, Miloš Hrma,
rozpoczyna swoją pierwszą pracę na małej stacji kolejowej. Wojna
i polityka nie należą do jego kręgu zainteresowań, uwaga chłopca
skupia się raczej wokół kobiet, szczególnie młodziutkiej
konduktorki Mášy. Swą nieporadność w kwestii kontaktów z płcią
przeciwną przeżywa wyjątkowo boleśnie, obserwując poczynania
starszego kolegi, dyżurnego ruchu, wytrawnego kobieciarza
Ladislava Hubički. „Pociągi pod specjalnym nadzorem” mają
charakter nastrojowej groteski, w której proste życie zwykłych ludzi przeplata się z wydarzeniami komicznymi,
heroicznymi i tragicznymi.
Nagrody: Oscar za najlepszy film nieanglojęzyczny w 1968 roku (jako drugi w historii film czechosłowacki)
12 stycznia 2017 /czwartek/, godz. 2015
JA, JULINKA I KONIEC WOJNY
Ať žije republika i koniec wojny
Czechosłowacja 1965, 131 min.
reżyseria: Karel Kachyňa
scenariusz: Jan Procházka, Karel Kachyňa
zdjęcia: Jaromír Šofr
muzyka: Jan Novák
obsada: Zdeněk Lstibůrek, Naděžda Gajerová, Vlado Müller, Gustáv Valach, Iva Janžurová
Wiosna 1945 roku, mała wieś na Morawach. Olin to 12-letni
outsider, który nie znajduje wspólnego języka z rówieśnikami.
Jego prawdziwymi przyjaciółmi są zwierzęta – psy i konie – i to z
nimi spędza większość czasu. Wojna chyli się ku końcowi, gdy
surowy ojciec Olina dowiaduje się, że Niemcy będą rekwirować
zwierzęta. Wysyła chłopca do lasu z klaczą Julinką, by znalazł dla
niej kryjówkę. Napotkani Niemcy natrafiają na Olina i zabierają
klacz. Chłopiec postanawia za wszelką cenę odzyskać
przyjaciółkę… Reżyser maluje w swym filmie świat dorosłych
oglądany oczami dziecka. To świat niezrozumiały, okrutny,
pełen przemocy, a jednocześnie fascynujący.
Nagrody: Nagroda główna na festiwalu w argentyńskim Mar del Plata
13 stycznia 2017 /piątek/, godz. 2015
STOKROTKI
Sedmikrásky
Czechosłowacja 1966, 74 min.
reżyseria: Věra Chytilová
scenariusz: Ester Krumbachová, Věra Chytilová,Pavel Juráček
zdjęcia: Jaroslav Kučera
muzyka: Jiří Šlitr, Jiří Šust
obsada: Ivana Karbanová, Jitka Cerhová, Jan Klusák, Marie Češková, Julius Albert
Najsłynniejsze dzieło wybitnej czeskiej eksperymentatorki Věry
Chytilovej. Surrealistyczna opowieść o dwóch bezpruderyjnych i
pozbawionych zahamowań Mariach. Pozornie niewinne
dziewczęta dopuszczają się wszystkich możliwych grzechów,
łamiąc wszelkie granice przyzwoitości. Naciąganie starszych
panów czy pijackie harce w eleganckich lokalach to tylko
niektóre z przykładów ich licznych wyrachowanych, ale
niepozbawionych uroku psot. „Stokrotki” to wielkie osiągnięcie
czechosłowackiej Nowej Fali i jeden z najbardziej wyrazistych
obrazów łączonych z awangardowym ruchem artystycznym,
który zaistniał za naszą południową granicą w latach 60. To
ekscentryczne stylistycznie dzieło do dziś zaskakuje wielością interpretacji, często skrajnych. Jest odczytywane
zarówno jako moralitet o zepsuciu współczesnych kobiet, jak i pierwszy w historii kina manifest feministyczny.
Nagrody: Grand Prix na festiwalu kina autorskiego w Bergamo
14 stycznia 2017 /sobota/, godz. 1400
DIABELSKI WYNALAZEK
Vynález zkázy
Czechosłowacja 1958, 79 min.
reżyseria: Karel Zeman
scenariusz: František Hrubín, Karel Zeman
muzyka: Zdeněk Liška
zdjęcia: Antonín Horák, Bronislau Pikhart
obsada: Lubor Tokos, Arnost Navrátil, Miroslav Holub, Frantisek Slégr
„Diabelski wynalazek”, największy sukces w historii
czeskiej kinematografii, w 1958 roku obiegł cały świat,
zdobywając szturmem światowe festiwale i miliony
widzów w kinach. Przepiękna i nowatorska adaptacja
"Dwudziestu tysięcy mil podmorskiej żeglugi” Juliusza
Verne'a. Oglądamy tu zarówno cuda techniki, jak i cuda
natury. Balony szybują na tle chmur, łodzie podwodne
przemierzają ocean, kilkutonowe machiny wojenne
wznoszą lufy, wszędzie pełno jest korb i łańcuchów.
Kolejne kadry wystylizowane są na klasyczne ilustracje z
książek Verne’a: czarno-białe i gęste od kresek. Ten ostentacyjnie sztuczny i równocześnie żywy świat powstał
dzięki zastosowaniu niemalże wszystkich trików i efektów, które wymyślono przez pierwsze sześć dekad istnienia
kina. Znajdziemy w Diabelskim wynalazku m.in. podwójną ekspozycję, miniatury, marionetki, a także ujęcia z
aktorami połączone z animacją rysunkową, poklatkową i wycinankową.
14 stycznia 2017 /sobota/, godz. 1800
SŁOŃCE W SIECI
Slnko v sieti
Czechosłowacja 1962, 90 min.
reżyseria: Štefan Uher
scenariusz: Alfonz Bednár
zdjęcia: Stanislav Szomolányi
muzyka: Ilja Zeljenka, Ivan Stadtrucker
obsada: Marián Bielik, Jana Beláková, Oľga Šalagová, Eliška Nosáľová, Pavol Chrobak
Historia skomplikowanego związku Fajola i Beli, którzy poszukując
własnej tożsamości uciekają przed światem na dachy domów czy na
wyprawy po Dunaju. Przełomowe dzieło uznawane za początek
czechosłowackiej Nowej Fali, które zaskakuje przede wszystkim
świeżością i odkrywczością formy. Liryczna historia miłości dwojga
młodych ludzi była udaną próbą uchwycenia emocjonalnego
dojrzewania ówczesnej młodzieży, która swoją niepewność,
niedoświadczenie i strach przed życiem starała się ukryć pod maską
cynizmu i obojętności. Reżyser wykorzystał w filmie swoje
doświadczenia dokumentalisty, zrywając niemal całkowicie z
konwencją epickiego filmu fabularnego. Połączenie gry
profesjonalnych aktorów i amatorów daje efekt ogromnego autentyzmu. Plastyczne zdjęcia znakomicie oddają
atmosferę tamtych czasów i podkreślają wymowę filmu. „Słońce w sieci” to film, który rozpoczyna epokę
portretowania prawdziwych ludzi.
15 stycznia 2017 /niedziela/, godz. 1800
PALACZ ZWŁOK
Spalovač mrtvol
Czechosłowacja 1968, 96 min.
reżyseria: Juraj Herz
scenariusz: Juraj Herz, Ladislav Fuks (na podstawie powieści Ladislava Fuksa)
zdjęcia: Stanislav Milota
muzyka: Zdeněk Liška
obsada: Rudolf Hrušínský, Vlasta Chramostová, Jana Stehnová, Miloš Vognič, Ilja Prachař, Zora Božinová,
Eduard Kohout
Koniec lat 30. XX wieku, mroczne czasy
narastającego chaosu i ekspansji nazistowskiej.
Główny bohater Karl Kopfrkingl pracuje w praskim
krematorium. Ma żonę Żydówkę i dwójkę dzieci,
jest wzorowym mężem i ojcem, a w wolnych
chwilach czytuje Tybetańską Księgę Umarłych. Karl
wierzy w to, że jego praca służy wyższemu celowi,
a jego wiarę skrzętnie podsyca znajomy - faszysta
Walter Reinke. Kopfrkingl gotów jest poświęcić się
w imię wyższych idei, co jednak stoi w konflikcie z
dobrem jego niearyjskiej rodziny. Kultowy „Palacz
zwłok” to dramat z elementami czarnej komedii i
horroru. Życiowa rola wybitnego Rudolfa
Hrušínskiego oraz niepowtarzalna forma języka
filmowego, ilustrująca strukturę psychiczną głównego bohatera, czyni film jednym z najważniejszych dokonań
czechosłowackiej Nowej Fali i kinematografii światowej w ogóle. Film po premierze w Czechosłowacji aż do 1989
roku pozostał zakazany.
Nagrody: Nagroda główna na Katalońskim Festiwalu Filmowym w Sitges
Srebrna nagroda na Festiwalu w Sorrento
kino REJS
Młodzieżowe Centrum Kultury, Słupsk, aleja 3 Maja 22
59 84 35 434 [email protected] www.kinorejs.emcek.pl
bilety: 10,00 zł, karnet na całość: 35,00 zł